January 2015
VOICE S MAGAZINE FOR ALL YOUNG PEOPLE IN SKOPJE
NICOSIA The last divided capital of Europe
Paris via Shkup Убавата страна на зимата English Македонски Shqip
editorial
O
K. So it is January. There are few things that happened or are happening in January in Macedonia. Like it is New Year or Christmas for Orthodox Church. Then again New Year according the Orthodox calendar, this time “Old” New Year (which is a paradox right, old – new?). And of course Vevchani Carnival! But in this issue´s editorial we are not going to write about any of these. We are sure that you know that we wish you good luck, happiness and health in 2015 no matter if 2015 starts for you on “New” New Year´s Eve or on “Old” New Year´s Eve as well as that you know that Vevchani Carnival is an exceptional event that can be probably found nowhere in Europe. Let´s talk about that January is the first month in a year and it is connected to new beginnings. There is something purifying about beginnings, a chance to leave all of the old habits, experiences, problems behind. But then again, January is not a total rupture from the previous year, from “old” ourselves. Same with the VOICES magazine. We have new interesting articles, interviews and photos brought to you in a good old recognizable way. January is also one of the coldest months, but this should not discourage you from enjoying the winter time. You don´t how? There are “tips for trips” inside, so check it out for some unusual outdoor experience. Too cold to go outside? See our tips for interesting movies either in this issue´s movie review or in an interview with a Prague film student. Or just make yourself a nice hot cup of tea/coffee, sit comfortable in your armchair and enjoying reading the other articles in VOICES.
О
К. Јануари е... Постојат неколку работи кои се случуваат во јануари во Македонија, како што е Нова Година, и Божиќ за православните верници. Потоа, уште еднаш Нова Година, според Грегоријанскиот календар (што е своевиден парадокс, старо-нова, нели?). И, секако, Вевчанскиот карневал! Но, во ова издание на едиторијалот нема да говориме за ниту едно од горенаведените. Сигурни сме дека веќе знаете дека ви посакуваме многу среќа, успеси и здравје во 2015 година, без разлика дали 2015 ви започнала на Нова или Стара Нова Година., исто така како што сигурно знаете дека Вевчанскиот карневал е исклучителен настан, кој што веројатно неможе да се сретне на друго место во Европа. Ние ќе говориме повеќе за јануари како прв месец во годината, поврзан со нови почетоци. Постои нешто навистина чисто во почетоците, шанса да ги оставиш зад себе лошите навики, искуства, проблеми и слично. Но, од друга страна пак, јануари не претставува тотално напуштање на минатата година и напуштање на самите себе. Истата работа важи и за ВОИСЕС магазинот. Имаме нови интересни статии, интервјуа и фотографии, кои ги донесовме за вас на добриот и препознатлив начин. Јануари е еден од најладните месеци, но тоа не треба да ве обесхрабри да уживате во зимската идила. Не знаете како? Ќе пронајдете “tips for trips” внатре во магазинот, па повелете проверете некои од невообичаените активности кои ги нудиме. Премногу ви е ладно за да излезете надвор? Ѕирнете ги нашите препораки за интересни филмови преку статијата за филм и интервјуто со филмски студент од Прага. Или пак, само направете си топло чајче или кафенце, седнете во удобна положба во вашата фотеља и уживајте во читањето на преостанатите статии во ВОИСЕС.
O
k. Pra është Janari. Janë disa gjëra që kanë ndodhur apo janë duke ndodhur gjatë Janarit në Maqedoni. Për shembull është Viti i ri. Apo kërshëndellat për kishën ortodokse. Pastaj prap Viti i ri sipas kalendarit Ortodoks, këtë herë Viti i ri “i vjetër” ( që është paradoksale apo jo, i vjetër-i ri?). Dhe natyrisht Karnevali I Vevçanit! Por në këto qështje redaksia nuk do të shkruaj për asnjërën nga këto. Ne jemi të sigurt që ju e dini që ju dëshirojmë suksese, lumturi dhe shëndet në 2015-tën, pavarësisht nëse 2015-ta nisë në natën e vitit “të ri” apo në të vjetrin e vitit të ri, dhe siç e dini Karnevali i Vevçani-t, është ngjarje e jashtëzakonshme gjë që ndoshta mundet të gjindet askund në Evropë Të flasim për atë që Janari është muaji I parë dhe ndërlidhet më fillime të reja. Është diqka e pastër në lidhje me fillimet, një rast për të lënë mbrapa të gjitha zakonet e vjetra, eksperiencat, problemet. Por pastaj, përsëri Janari nuk është shkëputje nga viti I kaluar, nga “e vjetra” vetvetja. Ngjajshëm me magazinën VOICES. Ne kemi artikuj të rinjë interesant, intervista dhe fotografi të sjella për ju në mënyrën e njohur të vjetër. Janari poashtu është një prej muajve më të ftohët, por njo nuk duhet që të dekurajojë nga shijimi I kohës së dimrit. Ju nuk e dini si ? Ka “shembuj për udhëtime”, andaj shikojeni për ndonjë eksperiencë të jashtëzakonshme jastë. Shumë ftohët për të dalë ? shikoni këshillat tona për ndonjë film interesant ose në këtë numër në rishikimet për filma apo nga intervista e studentit të filmit nga Praga. Apo përgatiti vetes ndonjë filxhan çaj/kafe, uluni rehat në kolltukun dhe shijoje leximin në artikujt tjerë të VOICES.
Your VOICES team - Тимот на ВОИСЕС - I Juaji ekipa VOICES
Contents 3
9
35 ORATORY EVENING - Kiril Dimitriovski (EN, MK)
NICOSIA - THE LAST DIVIDED CAPITAL IN THE WORLD... I HOPE SO... - Gjoko Vukanovski (EN, MK, AL)
37 AIESEC - Aleksandra Kolozheg (EN, MK)
E-LEARNING PORTAL FROM MACEDONIA - Aleksandra Arsik (EN)
41 THE BEAUTIFUL SIDE OF WINTER - Sanja Stojcheva (EN, MK)
11
A SINGLE PERSON CAN DO A LOT - VOICES team (EN, MK)
13
IF IT FITS, I SIT - Kathy (EN, MK)
17
A FAREWELL PARTY IS NOT THE ONLY WAY TO END YOUR STAY IN MACEDONIA - Paul Angles (EN, MK)
21
HuMAN RIGHTS, SOCIAL ACTIVISM, NEW FRIENDS AND PORTUGAL - Kristina Saltirovska (EN, MK)
45 ‘PATHOS’ IN MACEDONIAN MOVIES - Monika Naglova (EN, MK) 47 WHAT CAN YOU DO WITH JUST BEDS? - Paulina Drzał (EN, AL)
25 PARIS VIA SKOPJE - Jacopo Landi (EN, AL) 29 EUROPEAN - MEDITERRANEAN COOPERATION IN FRANCE - Elena Anchevska (EN, MK) 31
WHY SLOVAKS HAVE TO FLY FROM VIENNA - Michal Krizan (EN, MK)
VOICES TEAM:
Aleksandra Arsik Aleksandra Kolozheg Ana Kuscer Ana-Marija Karadjovska Anita Kirkovska Arbina Ajdar Bojana Drangova Bujar Islami Damjan Serafimovski Dzvezda Mihajlova Elena Anchevska Elena Micevska
Emilija Nikova Gjoko Vukanovski Hrstina Tanevska Ivana Angjelovska Ivana Antevska Jacopo Landi Jana Gjorgjievska Kathy Kiril Dimitriovski Kristina Buzaroska Kristina Saltirovska Lirie Memeti Marina Tanevska
Martina Dimevska Michal Krizan Milica Kaevska Monika Naglova Nikola Peshevski Paul Angles Paulina Drzał Tamara Canevska Sanja Stojcheva Simona Georgievska Sokol Makolli Zuhri Kamberi
Production & Coordination:
Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski Sanja Stojcheva
Contact:
Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
OPINION
3
Nicosia- The last divided capital in the World… I hope so…
T
he current temperature in Thessaloniki is 13 degrees, thank you for flying with Cypriot Airlines, enjoy your stay in Greece and do not forget that Cyprus is a country where large part of its territory is still occupied by the Turkish military forces…”- were the last words of the captain of the airplane, after we landed on the airport “Macedonia” in Thessaloniki…I was truly amazed by his last words, although I was just coming back from a visit of the Cyprus island, where everything seems to be divided in two and there are two “right” point of views of the historical events, which lead to the division of these small piece of heaven located in the south-east corner of the Mediterranean sea… During my stay in Cyprus, I managed to visit the cities of Larnaca, Limassol, Nicosia (the two parts) and some local villages in the surroundings of Limassol…For me, the visit of Nicosia left the biggest impact. When I arrived there by bus from Larnaca, it seemed like ordinary capital, with casual old Mediterranean architecture on one side of the city and modern business centre with tall glass buildings in the other side…But, only when you enter the old part of the city, deep inside, you will reach one coffee place, which is named “Check point Charlie” (probably inspired by the location of the check point in the divided Berlin till the end of the 80’s), from where another story begins…Here ends the “Greek” part of Nicosia and starts the “Turkish” part… Trough the whole city, there is a corridor
of division between the both parts, blockades with barb wire and still are the remaining of the UN mission in the demarcation zone, where only the UN officers could be present after the blood shading on the streets of Nicosia, in 1974… In 2004, there was opening of the border crossing between the two sides of the city, so I was able very easy with my passport to pass from one to the other side and continue with my looking around… But, there is a small glitch: When you enter “Turkish” territory from “Greek” side, you must leave in period of 24 hours, if not, you will surely get forbid dement to enter valid for couple of years. The “Turkish” part of the old city looks a bit more ruined than the “Greek” side, because in the last 40 years the “Greek” side used the EU funds to rebuild, restore or refresh some of the buildings, and from other side, the “Turkish” side remained almost untouched…If you ask me honestly, I prefer and I like more the “Turkish” side of Nicosia, because it looks more authentic to my eye… The point of my story is not to tell you about the beauties and the architecture in Cyprus…Nicosia in
many ways is similar with my city, Skopje…Not only because of the architecture (in both cities there is strong Ottoman architectural influence), but for the reason of Skopje been known as “divided” city, as well as Nicosia… “Divided” by the Stone Bridge, as many people say… I truly do not believe in this “imaginary division” of the city where I was born in and on which streets (on both sides of the Stone Bridge) I have grown up to be the person I am today… I would personally recommend to all young Macedonians and young Albanians that are calling Skopje “divided” city to visit Nicosia and see how does true divided city looks like, and I am sure that they will come back shocked and will start to enjoy the multicultural diversity offered by our hometown and free their mind out of any kind of divisions and differences… FOR SKOPJE UNITED IN ITS MULTICULTURAL DIVERSITY, NOT FOR SKOPJE “IMAGINARY DIVIDED” BY THE STONE BRIDGE…
By Gjoko Vukanovski
Никозија- Последниот поделен главен град на светот... Се надевам … Ѓоко Вукановски
М
оменталната температура во Солун е 13 степени, ви благодариме што летавте со Кипар Ерлајнс, уживајте во вашиот престој во Грција и немојте да заборавите дека Кипар е земја чии што дел од територијата е сеуште окупиран од страна на турските воени сили...” – беа последните зборови на капетанот на авионот откако слетавме на аеродромот “Македонија” во Солун… Јас бев малку запрепастен од тие зборови, иако се враќав од посета на Кипарскиот остров, каде се изгледа како да е поделено на два дела и постојат две “вистински” стојалишта за историските настани, кои доведоа до поделба на ова мало делче од рајот, лоцирано во југо-источното ќоше на Медитеранското море... За време на мојот престој на Кипар, успеав да ги посетам Ларнака, Лимасол, Никозија (двата дела) и некои локални планински села во близина на винскиот регион на Лимасол... За мене лично, посетата на Никозија ми остави најсилен впечаток. Кога пристигнав од Ларнака со автобус, изгледаше како сосема нормален главен град на една држава, со препознатлива стара медитеранска архитектура во стариот дел од градот и високи стаклени згради во новиот дел... Но, кога ќе зачекорите длабоко во стариот дел на градот, ќе стигнете до едно кафуле со назив “Check point Charlie” (веројатно го добил називот по познатиот премин кој го делеше Берлин се до крајот на 1980-те), од каде што започнува сосем поинаква приказна... Тука е крајот на “Грчкиот” дел на Никозија и почетокот на “Турскиот” дел... Скоро низ целиот град постои коридор кој ги
дели двата дела, блокади со бодликава жица и сеуште присутните остатоци на мисијата на ООН во зоната за демаркација, каде што само официјалните лица на ООН смееле да бидат присутни по завршувањето на крвопролевањето на улиците на Никозија во 1974... Во 2004 година, беше отворен граничниот премин помеѓу двата дела на градот, така што јас многу лесно, со употреба на мојот пасош, можев да преминам од едната на другата страна на градот... Но постои една мала замка: Кога влегувате на “Турска” територија од “Грчка” страна, морате да излезете во рок од 24 часа, инаку можете да добиете забрана за повторен влез во времетраење од неколку години. “Турскиот” дел на градот изгледа поруинирано од “Грчкиот”, затоа што Кипарските власти во последните 40 години успешно ги користеле средствата од ЕУ за реставрација на градбите во стариот дел од градот, а од друга страна пак, “Турската” страна ми изгледа сосема недопрена... Ако ме прашувате, искрено, мене многу повеќе ми се допаѓа “Турскиот” дел на Никозија, затоа што изгледа многу поавтентично за моето око... Поентата на мојата приказна не е да ви раскажувам за убавините и архитектурата на Кипар... Никозија во многу аспекти е слична со мојот град, Скопје... Не само заради архитектурата (и во двата града се чувствува многу силно Отоманско влијание во архитектурата), туку и поради фактот што Скопје, исто како и Никозија, е познат како “поделен” град... “Поделен” со Камениот Мост, како што многумина можат да кажат... Јас лично не верувам во оваа “имагинарна поделба” на градот во кој сум роден и на чии што улици (од двете страни од реката Вардар) пораснав и постанав во личноста која сум денес... Би им препорачал на сите млади Македонци и млади Албанци, кои го нарекуваат Скопје “поделен” град, да ја посетат Никозија и да видат како еден поделен град навистина изгледа, така да сум уверен дека после нивното враќање дома ќе бидат шокирани, дека конечно ќе започнат да уживаат во мултикултурниот диверзитет кој нашиот град го нуди и дека ќе ги ослободат своите умови од било какви поделби и разлики... ЗА СКОПЈЕ ОБЕДИНЕТО ВО МУЛТИКУЛТУРАЛНИОТ ДИВЕРЗИТЕТ, НЕ ЗА СКОПЈЕ “ИМАГИНАРНО ПОДЕЛЕН” СО КАМЕНИОТ МОСТ...
Nikozia – Kryeqyteti i fundit i ndarë në botë...Shpresoj... Nga Gjoko Vukanovski
T
emperatura e çastit në Selanik është 13 gradë, Ju faleminderit që zgjodhët Cypriot Airlines, shijoni qëndrimin tuaj në Greqi dhe mos harroni që Qipro është shtet ku një pjesë e madhe e territorit ende është i okupuar nga forcat ushtarake turke”. – ishin fjalët e fundit të kapitenit në aeroplan, pasi që ateruam në aeroportin “Makedonia” në Selanik...Isha i habitur nga fjalët e tij të fundit, edhepse sapo isha duke u kthyer nga një vizitë e ishullit Qipro, ku çdo gjë duket e ndarë më dysh dhe ka dy këndëvshtrime të drejta për ngjarjet historike, të cilat shpiejnë ndarjen e kësaj cope të vogël parajse e vendosur në këndin juglindor të Detit Mesdhe. Gjatë qëndrimit tim në Qipro, arrita të vizitoj qytetet Larnaka, Limasol, Nikozia (të dy pjesët) dhe disa fshatra në rrethinën e Limasolit...Për mua, vizita e Nikozias kishte ndikimin më të madh. Kur arrita atje me autobus nga Larnaka, m’u duk si një kryeqytet i rëndomtë, me arkitekturë të vjetër mesdhetare në një pjesë të qytetit dhe qendra moderne biznesi me ndërtesa të larta të qelqit në anën tjetër...Por, vetëm kur hyni thellë në pjesën e vjetër të qytetit, do të gjeni një kafene të quajtur “Check Point Charlie” (sigurisht e inspiruar nga lokacioni që ndante Berlinin deri në fund të viteve të 80ta), prej ku fillon një përrallë tjetër...Këtu përfundon pjesa “greke” e Nikozias dhe fillon pjesa “turke”. Nëpër tërë qytetin, është një korridor i ndarjes ndërmjet të dy pjesëve, bllokada me rrjete me gjemba dhe mbetje nga misioni i KBsë në zonën e demarkimit, ku vetëm oficirët
e KBsë mund të ishin të pranishëm pas gjakderdhjes në rrugët e Nikozias, në vitin 1974. Në vitin 2004, kishte hapje të kufirit që kalonte ndërmjet dy anët e qytetit, kështu që unë mundesha të kaloj lehtë nga njëra anë në tjetrën me pasaportën time dhe të vazhdoj me shëtitjen. Por, ka një çrregullim të vogël kur hyni në territorin “turk”, nga ana “greke”, patjetër duhet të largoheni në periudhë prej 24 orëve, në të kundërtën, do të keni ndalesë për të hyrë legalisht për disa vjet. Pjesa “turke” e qytetit të vjetër duket pak më e rrënuar se pjesa “greke”, sepse në 40 vitet e fundit, ana “greke” ka përdorur mjetet e BE-së për të rindërtuar, restauruar ose për të freskuar disa prej ndërtesave, ndërsa nga ana tjetër, ana “turke” ka mbetur pothuajse e paprekur. Nëse më pyesni sinqerisht, unë parapëlqej më shumë pjesën “turke” të Nikozias, sepse duket më autentike në syrin tim. Poenta e ngjarjes sime nuk është t’u tregoj për bukuritë dhe arkitekturën e Qipros. Nikozia në shumë mënyra është e ngjashme me qytetin tim, Shkupin...Jo vetëm për shkak të arkitekturës (në të dy qytetet vërehet ndikimi i fuqishëm otoman në arkitekturë), por për arsyen që Shkupi është i njohur si qytet i ndarë, njëlloj si Nikozia. I ndarë me Urën e Gurit, siç thonë shumica. Unë vërtet nuk besoj në këtë ndarje imagjinare të qytetit ku unë kam lindur dhe në rrugët e të cilit (nga të dyja anët e Urës së Gurit) jam rritur dhe formuar në personin që jam tani. Personalisht do t’u rekomandoja të gjithë maqedonasve dhe shqiptarëve të rinj të cilët e quajnë Shkupin qytet të ndarë, ta vizitojnë Nikozian dhe të shohin se si duket një qytet vërtet i ndarë, dhe jam i sigurt që do të kthehen të habitur dhe do të fillojnë ta shijojnë shumëllojshmërinë multikulturore që e ofron qyteti ynë dhe ta çlirojnë mendjen nga çfarëdo ndarjesh dhe dallimesh. PËR SHKUPIN E BASHKUAR NË LARMINË E TIJ MULTIKULTURORE, JO PËR SHKUPIN E IMAGJINUAR TË NDARË NGA URA E GURIT!
EDUCATION
9
E-learning portal from Macedonia By Aleksandra Arsik
C
ultus, the e-learning portal established in 2013, was created to serve the community of educators and learners in their endeavors to find useful news, insights, product reviews, resources, events, training and consultation on education technology that will improve teaching, learning and education activities. The mission of Cultus is to enhance the relationship between the education and its consumers. At Cultus the readers can find reviews of the best products and technologies used in the field of education, as well as expert advices and training on how to use and implement them. Cultus is a community of synergistic partners like educational institutions, decision makers, educators, learners, parents, education technology companies, developers, and many enthusiasts who can collaboratively reform the education technology adoption in a sustainable manner, so that is becomes crucial fuel in developing the nation for future. Cultus is here to assist its readers and members to find the best possible solutions to their education-technology points in a form of products, apps or technology, as well as to share knowledge on how to use them. It galvanizes the education-technology companies and developers to focus and build what educators need, by bridging the gap between the need of the educators and the developers. Since the education technology is the future of the education, Cultus aims at spreading awareness on online education by helping people understand the need and the role of the technology in education, by guiding them through its adoption and implementation, all in the direction of improving productivity and efficiency of the deliverables in the education. It enhances the relation between technology and education leads, to achieve the best possible educational results.
This is why Cultus: • Curates and reviews various e-learning products, apps, tools, strategies and tips which ease out teaching, learning and other educational task; • Provides news on technology products and tools for education, provides links on training to use them effectively; • Helps you understand how technology is transforming education at colleges and universities across the globe by a cutting edge research; • Reviews and brings to you the educational practices from various universities and college, so that you can learn and implement the successful practices for your campuses; • Shares insights on education technology, from various decision makers and teachers across the globe; • Provides training and consultation for education adoption and implementation for the diverse educational needs or pain points; • Organizes events, workshops, seminars, webinars and conferences related to education technology.
Our staff writes all the articles, news and reports. With a team working on continuous research, we diligently build a network of contributors, who may share their practices and reviews with the community. Apart from our team, Cultus is supported by the contributors like yourself, who believe in learning and sharing. Have fun and love your learning!
Visit us at: www.onlinecultus.com
INTERVIEW Story
11
A single person can do a lot Interview with Dzenk Ejup Goth, industrial dance, alterphobia… that would be description of Dzenk in the form of key words but key words are never enough… Before a month you took part in Living Library as Goth Book? Can you share with us your impressions from the event? Of course I can. First of it all, I would like to thank you for allowing me that opportunity. The event was beyond amazing. I met amazing people, with inspirational stories from the book. And I was happy that the audience that came to read the books were from different ethnicity, from different age. The impact we had was made on a huge amount of people, which helps to us to come a step closer to the society, by sharing stories that i am sure would be re told by those who came. In one of the last issues of VOICES we spoke about alterphobia. Can you please shortly remind our readers what alterphobia means? What are the roots of alterphobia according you? Alterophobia is the feeling of hatred towards members of the alternative subcultures. The roots, lie maybe deep inside people fear of what seems unknown to them. Of what they consider to be ‘strange’ and non accepted from the great masses. The roots lie on the misinformation. And I am m working hard on changing that. Do you think that events as living libraries can help to fight alterphobia? Yes they can. And it is not a thought only, but rather a statement. I am organising different events, I am sharing my stories to the world, and have future plans for involving even more into the subject. We need to work hard if we need a change, and that change has already started on some level.
What you think that single person can do to fight alterphobia? And which steps should be done by institutions according to you? A single person can do a lot. Just we are not aware of the power we have. We are not using our creativity sometimes, and it all goes in vain. Plus unity takes a huge part of making changes into one society. We need to work on that. About the institutions. Following the laws in Manchester, UK, they should make a legislative where the term under hate speech would be abroaden including the hate speech towards alternative subcultures. So, if we go and record an attack to the local police station, could get immediate help. As it has been proven to me, by now we cannot receive any help from the police. Unfortunately, sometimes we even receive hate speech from the police too, which is devastating. You are also doing industrial dance. Can you shortly explain what industrial dance mean? And where in Skopje people can come and see you? I did. During the winter season is cold outside and I decided to take a break. By dancing the body sweats and I am afraid I could get cold. Industrial dance is a special type of dance, practiced by cyber Goths, which includes concrete moves on beats such as Electronic Body Music, Aggrotech, Industrial etc. Whoever wants can check some industrial dance videos on YouTube. There are a lot. In Macedonia I was weirdly accepted. People were thinking I am on some drugs and that I need to see a therapist. I just laughed at that, and showed them how good dancing can be. Bringing an unusual atmosphere to the city.
VOICES team
Еден човек може да направи многу Интервју со Џенк Ејуп Готик, индустриски танц, алтерофобија... Ова би бил описот за Џенк во форма на клучни зборови но клучните зборови никогаш не се доволни.... Пред околу месец учествуваше во Жива Библиотека како Книга Готик? Може ли да ги споделиш со нас твоите импресии од настанот? Секако дека можам. Најпрво, сакам да ви се заблагодарам за можноста. Настанот беше повеќе од прекрасен. Запознав прекрасни луѓе, со инспиративни приказни од книгата. И јас бев среќен што посетителите кои дојдоа да ги читаат книгите беа од различни етнички групи и различна возраст. Влијанието се пренесе на голем број луѓе, што ни помага нам да дојдеме чекор поблиску до општеството, преку споделување приказни за кои сум сигурен дека ќе бидат раскажани од тие кои дојдоа. Во едно од последните броеви на „ВОИСЕС“ зборувавме за алтерофобија. Може ли на кратко да ги потсетиш нашите читатели што значи алтерофобија? Кои се почетоците на алтерофобијата според тебе? Алтерофобијата е чувство на омраза наспроти членови на алтернативни супкултури. Корените лежат можеби длабоко внатре во човековиот страв за тоа што им е ним непознато. Она што го сметаат за „чудно“ и неприфатливо од општите маси. Корените лежат во неинформираноста. И јас работам напорно за да го променам тоа. Мислиш ли дека настаните како жива библиотека можат да помогнат во борбата со алтерофобија? Да, можат. И тоа не е само помисла, туку тврдење. Организирам различни настани, ги споделувам моите приказни со светот, и имам идни планови за вклучување дури повеќе во оваа проблематика. Ние мора да работиме напорно ако ни треба промена, а промената веќе започна на некој степен.
Што мислиш дека поединецот може да направи за да се бори со алтерофобијата? И кои чекори би требале да бидат направени од институциите според тебе? Еден човек може да направи многу. Само што ние не сме свесни за моќта која ја имаме. Ние понекогаш не ја користиме нашата креативност, и се оди залудно. Освен тоа, обединувањето зазема огромен дел за правење промени во едно општество. Ние треба да работиме на тоа. А за институциите, следејќи ги законите во Манчестер, Велика Британија, тие треба да направат закон каде што под поимот говор на омраза би бил проширен вклучувајќи го и говорот на омраза наспроти алтернативни суб-култури. Така ако одиме и снимиме напад на локалната полициска станица, би добиле веднаш помош. По мое убедување, до сега не можеме да добиеме никаква помош од полицијата. За жал понекогаш дури има и говор на омраза од самата полиција, што е загрижувачки. Ти исто така танцуваш индустриски танци. Можеш ли накратко да објасниш што значи индустриски танц? И каде во Скопје луѓето можат да дојдат и да те гледаат? Танцував. За време на зимската сезона е ладно надвор и одлучив да направам пауза. Преку танцување, телото се поти и се плашам дека ќе настинам. Индустриски танц е специјален вид танц, кој се практикува од кибер готите, кој вклучува конкретни движења на тактови како електронска телесна музика, агротех, индустриски итн. Кој сака може да провери видеа за индустриски танц на You Tube. Ги има премногу. Во Македонија јас бев чудно прифатен. Луѓето мислеа дека сум на некои дроги и дека ми треба психијатар. Јас само се смеев на тоа, и им покажав колку добро танцувањето може да биде. Носејќи невообичаена атмосфера во градот.
Тимот на VOICES
PSYCHOLOGY
13
If it fits, I sit The cleverness of cats to keep their legs and paws hidden underneath their bodies
by Kathy
L
ast time, discussing the positions and movements of the legs and feet, I broached a subject that can be analyzed with the subjects standing but also with sitting subjects. The previous article focused on the body language of standing people and this one will focus on the body language of those who are seated, and thereby, better concealed. Or so people believe. In my previous article, I took care to mention that humans, as courteous creatures, mainly operate through their body language when they want to entice a partner. The picture above is a clear display of interest versus disinterest: Mark’s parted legs signalize a desire for the lady, shown through the blatant presentation of his genitals, with an aim to impress the female across from him. Her crossed legs, on the other hand, signalize her disinterest and quite possibly, discomfort with the situation, even if she doesn’t know how to put in words the meaning of what he’s telling her with his body speak. Crossed legs, as I have previously mentioned, may symbolize anxiety, a wish to leave, a desire to hide something and finally, an instinctive move to protect one’s
genitals. Additionally, Mark’s feet point toward her, showing that he is very much interested in her and what she has to say, a sharp contrast to her feet pointing in the direction of the exit. However, what’s most important to note is the way she’s holding herself. Last time I also elaborated on the stance of students when they are in the front of their class or a similarly stressful situation which requires the body to comfort the mind through gestures familiar from childhood. The way the lady is holding herself is the way her mother held her as a child which means that Mark’s attentions are not welcome and he only manages to make the lady uncomfortable, maybe even scared. It is clear to us now that Mark should definitely back off and perhaps focus his interest elsewhere.
B
esides couples seated at tables, talk shows are some of the best places to witness and analyze body language. Let’s take a look at the second image. Subject A is a person who gesticulates a lot but his chair is moved away just enough so that he doesn’t invade anybody’s personal space. It is a common
position among show hosts to sit with their legs crossed, and it’s totally understandable: they are under a lot of pressure to keep information hidden until the right time or perhaps keep themselves from asking something potentially harmful or offensive. This is another meaning of crossed legs – withholding information. His feet, in this case, point both toward his guests and his audience, or the camera crew, to which he pays attention in the same time. So this time around, the case is not him wanting to leave the room because he’s bored but him splitting his attention between two groups of people. Subject B is a manly figure who feels the need to show his dominance and confidence by sitting with his legs spread open quite widely, a gesture commonly deciphered as lewd behaviour due to its sexual connotation. His body posture suggest interest in the female seated next to him, as you can see from the way he’s leaning away from subject A toward subject C, regardless of his focus point of the head. His hands clasped together could mean several things; in the context of the photo, it could mean that he’s trying to keep himself from revealing something (possibly not giving away too much information when answering the host’s question) or trying to keep himself from reaching out toward subject C, who obviously attracts his attention. Subject C is very interesting to analyze, probably because of the small inconveniences she brings up. She’s wearing a short skirt, which instantaneously overshadows the assumption that she’s feeling threatened by all the men around her, therefore keeping her legs closed tight to protect her genitals. She’s simply seating in a manner consistent with her choice of clothes. Her leaning forward, however, can
be interpret as her showing an interest in what subject A is saying. You must have noticed your own body moving forward when you grow interested in something. Her feet are partially hidden but we can assume that, considering the interest she’s showing with her upper body, they are aimed toward subject A as well. Finally, subject D presents a moderate form of both expressions of subject B and C – he’s leaning forward to hear what the host is saying and in the same time sitting with his legs open, though not as widely as subject B’s and also modestly covered with his hands clasped between them. His body language is balance between being open about his feelings and impressions and also being moderate in his expression. That way he manages to be truthful but not overwhelming or threatening in any way.
A
ll in all, we may conclude that the body language of a standing and a seated person are not that different and that they can both be analyzed to a minute detail. Next time we will direct our attention to several familiar sitting postures and analyze in what kind of occasions they can either prove to be convenient or extremely disadvantageous. Until next time! Kathy
Кој би рекол дека
остроумноста на мачките се зајмува и во фактот што тие седат со своите нозе и шепи под телото?
М
инатиот пат започнав да пишувам на тема којашто не само што се однесува на читањето на говорот на телото додека луѓето односно субјектите стојат, туку и на положбите на седење. Токму затоа, овој пат се фокусирам на говорот на телото на луѓето кои се седнати, па така можат да го затскријат својот говор на тело подобро. Или пак не? Oпштопознато е дека луѓето се суштества коишто сакаат да се додворуваат, а нивниот говор на тело е особено важен во процесот на заведување на посакуваниот партнер. Сликата погоре е одличен пример на конфликтни интереси помеѓу две особи или подобро речено, заинтересираност и незаинтересираност. Нозете на Марк, како највпечатлив дел од неговата положба, се јасен знак дека тој е заинтересиран за жената, а преку покажувањето на своите гениталии тој се обидува да ја заведе и импресионира на едно многу базично ниво. Нејзините скрстени нозе пак, јасно покажуваат дека таа не е заинтересирана за Марк, а дури можеби и малку уплашена од неговиот говор на тело, дури и во случај таа да не знае јасно да го протолкува. Инстинктуалното разбирање на говорот на телото, меѓу другото, е една од одликите на луѓето за која зборував во мојот претходен текст. Скрстените нозе може да симболизираат вознемиреност, потреба човекот да се движи, желба да се сокрие нешто или пак да се заштитат гениталиите. Освен нивните нозе, особено е важно да се забележат и стопалата на седнатиот пар. Доволно е да се погледне во стопалата на Марк за да се сфати дека според начинот на кој тие
посочуваат на жената, тој е заинтересиран не само за неа како појава, туку и за тоа што таа има да го каже. Воочливи се и нејзините стопала, коишто не само што покажуваат незаинтересираност за Марк, туку и покажуваат кон излезот, сигнализирајќи тивко дека жената сака да си замине. Сепак, најважниот дел од сето тоа што нејзиното тело го искажува е тоа што таа се придржува себеси со едната рака, уште еден знак за кој зборував минатиот пат. Да се потсетиме – зборував дека учениците, кога стојат пред своето одделение имаат навика да се држат себеси или околу половината или за лактот од спротивната рака, што претставува мимика на начинот на којшто нивните мајки ги држеле додека биле малечки. Тоа кажува доволно за вознемиреноста и неудобноста на жената во дадената ситуација. Посеизгледа, неговото внимание се чини недобредојдено и би било подобро Марк да го насочи кон нешто друго или некој друг.
П
окрај набљудувањето на седнатите парови, доста интересно е да се набљудуваат водителите и гостите во ток-шоуата. Како пример може да се погледне следнава фотографија: Субјектот А е личност која има изразена гестикулација меѓутоа положбата на неговиот стол е доволно оддалечена за тој да не навлегува во ничиј личен простор. Една од највоочливите работи во говорот на тело на водителите е дека тие седат со скрстени нозе поголем дел од времето. Тоа е сосема нормално и разбирливо: тие често мораат да се воздржуваат од споделување на некоја информација или пак да не прашаат некој од нивните гости некое незгодно
прашање. Стопалата на водителот се особено важни и интересно поставени во овој случај, затоа што тие покажуваат и кон неговите гости и на страна. Тоа се должи на фактот што неговото внимание е поделено меѓу гостите и меѓу публиката на другата страна, а можеби и снимателите. Во овој случај, значи, не се работи за сигнализирање незаинтересираност туку само за поделеност на вниманието. Субјектот Б е личност која сака да ја истакнува својата мажевност, како што може да се воочи од начинот на којшто тој е седнат. Раширените нозе ја покажуваат неговата доминантност и самодоверба, но тука има улога и фактот дека до него е седната девојка која се чини дека го има неговото внимание. Неговата глава е свртена кон водителот но неговото торзо е свртено кон девојката. Начинот на кој тој ги држи неговите раце може да значи две работи: тој се обидува да скрие нешто од водителот или пак се воздржува да не посегне кон девојката до него. Субјектот Ц е особено интересна, главно поради тоа што начинот на кој таа е облечена, како и нејзината положба во однос на прегледноста, така што се анулираат некои првични впечатоци од нејзиниот говор на тело. Името, таа носи мини сукња, па така и нејзиното седење со цврсто притиснати нозе се должи на нејзиниот избор на облека, а не на тоа што таа е седната помеѓу двајца мажи. Нејзините стопала се скриени, меѓутоа, според интересот кој таа го покажува со горниот дел од своето тело, може да се заклучи дека тие се во насока на водителот т.е. субјектот А. Читателот сигурно забележал според себеси дека кога некој е заинтересиран за нешто што соговорникот го кажува, неговите торзо и глава се придвижуваат напред за подобри фокус и слушање. Субјектот Д, пак, со својот говор на тело покажува
избалансирани положби што претходно беа воочливи кај субјектот Б и кај субјектот Ц. Тој е наведнат напред, неговото внимание насочено кон субјект А, а во исто време тој е седнат слично на субјектот Б. Сепак, важно е да се воочи дека тој своите раце ги користи како вид покривка за гениталиите, со што допринесува за поудобен впечаток. Преку начинот на којшто тој го има поставено своето тело тој дава впечаток на човек што ги искажува своите чувства и импресии преку говорот на телото но тоа го прави на умерен начин.
С
е надевам дека преку овие куси, аматерски анализи успеав да ја постигнам целта на овој текст, а тоа е да посочам дека говорот на телото во седечка положба кажува исто толку како и тој во стоечка положба. Така, тоа што човек е седнат не значи дека тој ќе покаже помалку со говорот на своето тело. Во следниот текст ќе се обидам да анализирам неколку седечки положби кои им се генерално познати на луѓето и да посочам кои положби на седење може да бидат корисни во одредени ситуации, а кои може да дадат погрешен впечаток, особено во професионална средина. Кети
STORY
17
A farewell party is not the only way to end your stay in Macedonia By Paul Angles
Usually when a volunteer is leaving, he writes an article for the Voices magazine to tell, as an opportunity to share his experience, what he liked or what he disliked throughout his stay in Macedonia. Unfortunately, Robin missed his chance to tell you his story. In order to keep alive this Voices’ tradition I will be his ghost writer, but as I cannot speak for him I will just tell you his last hours here with us to give you an idea of his character.
W
hen you are an EVS volunteer working in Skopje, you are led to meet Robin somehow. Everybody has heard about him. Robin is kind of a veteran of volunteering, he made all wars defending the volunteers’ rights and spreading his own and specific idea of what a volunteer should be or should do. He has lived longer in Macedonia in the last four years than in France, his birth country. Nowadays, he doesn’t live in Skopje anymore, he left the country on Sunday 16 of November. After a lots of hesitations – if it is better/ cheaper/more comfortable to come back by plane/train/boat or walking, with or without the dog - Robin finally decided to buy a train ticket to Belgrade and from Belgrade to find some other connections to go back in France step by step. The dog was the key factor for him to decide to take the train. The dog, named Gotsa, was a wild dog from the streets looking for food from bin to bin to survive. According to the Macedonian street dogs’ living conditions, Gotsa was a good food seeker because she was quite healthy. One day, Gotsa met Robin close to her favorite bin in Kisela Voda and it was love at the first sight. They had good time together and Robin decided to adopt Gotsa. As the citizenship of the dog was unspecified, Robin though it was cool and easier for Gotsa’s future to offer her an European passport. How is it possible to do that while Macedonia doesn’t belong to the European Union? Now that I’m sure it’s no longer a secret and it won’t jeopardize the end of Robin’s journey, I will tell you the trick. It sounds easy but some unexpected things can occur: First, find a Mac-
edonian veterinary who knows a veterinary practising in one European Union country, in our example, in Bulgaria. Second of all , agree with him about what he wants as a compensation for the job, basically agree on an amount of money. For our case, one hundred euros. Then, wait, be patient and don’t doubt when the vet is unreachable, in Robin’s story the vet haven’t showed up for four days. Finally, when the procedure is over, meet the guy and take the fresh passport. It’s like this that Gotsa became a Bulgarian dog. Passports (his and dog’s one) in the pocket, ready to cross many borders, Robin, some friends and I, went to the train station for his departure. First I was impressed by the quantity of stuffs packed in two huge bags that Robin aspired to carry until France. We were three people helping him to put everything in the train, so I was wondering how he would manage to do that alone. The train was ready to go, it remained only the dog sitting on the quay. A last but predictable problem occured. The train controller didn’t want to let the dog get on the train without muzzle. Robin and his friends started to argue with him, trying to find a compromise but the train controller remained inflexible. Finally, one of his friend got the brilliant idea to improvise a muzzle with a sock and the train controller was forced to accept Gotsa. The train left and the last image of Robin I got is him, waving us by the window with a large smile, like we had as well. Yes, Robin, you did it even if I know that it was really painful for you to leave Macedonia. Be back soon rêveur idéaliste.
Проштална забава не е единствениот начин да го завршиш престојот во Македонија Обично кога волонтер заминува, тој пишува статија за ВОИСЕС магазинот да раскаже како можност да го сподели своето искуство, за што му се допаднало и сто не му се допаднало во текот на неговиот престој во Македонија. За жал Робин ја пропушти неговата шанса да ја раскаже неговата приказна. За да ја одржам оваа традиција на Воисес жива јас ќе пишувам место него, но бидејќи неможам да зборувам во негово име, јас само ќе ви ги раскажам неговите последни часови тука со нас за да ви дадам идеја за неговиот карактер.
К
ога сте ЕВС волонтер кој работи во Скопје, вие сигурно ке се сретнете со Робин некако. Секој има слушнато за него. Робин е еден тип на ветеран во волонтерството, тој водел секакви војни бранејќи ги волонтерските права, и ширејќи ја сопствената и специфична идеја за она што волонтерот треба да биде или треба да прави. Тој има живеено во Македонија во последните четири години, подолго него во Франција, неговата земја на раѓање. Денес, тој не живее во Скопје повеќе, тој ја напушти земјата во неделата на 16-ти Ноември По многу двоумења - дали е подобро/ поефтино/ покомфортно да се врати со авион/воз/брод или со пешачење со или без кучето – Робин конечно одлучи да купи карта за воз до Белград и од Белград да најде некои други конекции за да се врати во Франција чекор по чекор. Кучето беше клучниот фактор за тој да се одлучи да го одбере возот. Кучето, по име Гоца било диво куче од улица во потрага по храна од канта до канта за да преживее. Според условите за живот на македонските улични кучиња, Гоца била добар трагач на храна, бидејќи таа била доста здрава. Еден ден, Гоца го сретнала Робин во близина на нејзината омилена канта во Кисела Вода, и тоа било љубов на прв поглед. Тие добро се забавувале заедно и Робин одлучил да ја посвои Гоца. Затоа што државјанството на кучето било неодредено, Робин помислил дека ќе биде cool и полесно за иднината на Гоца да и понуди Европски пасош. Како е можно да се направи тоа кога Македонија не припаѓа во Европската Унија? Сега кога сум сигурен дека тоа повеќе не е тајна и дека нема да го загрози крајот на патувањето на Робин, ќе ви го кажам трикот. Звучи лесно, но некои неочекувани работи може да се случат. Прво, најдете
македонски ветеринар кој познава ветеринарска ординација во една од земјите на Европската Унија, во нашиот пример, во Бугарија. Второ, договорете се со него за тоа што сака како компензација за работата, едноставно договорете се за сумата на пари. Во нашиот случај, сто евра. Потоа, чекајте, бидете трпеливи и не се сомневајте кога ветеринарот ќе биде недостапен, во приказната на Робин ветеринарот не се појавил четири дена. Конечно, кога постапката е завршена, сретнете се со човекот и земете го новиот пасош. Вака Гоца стана бугарско куче. Пасошите (неговиот и на кучето) во џеб, подготвени да преминат многу граници, Робин неколку пријатели и јас, отидовме на железничката станица за неговото заминување. Прво бев импресиониран од количината на работи спакувани во две огромни торби што Робин се стремеше да ги носи до Франција. Ние бевме тројца кои му помагавме да стави се во возот, па затоа се прашував како ќе успее да го направи тоа сам. Возот беше подготвен да замине, остана само кучето на станицата. Последниот, но и очекуван проблем настана. Контролорот на возот не сакаше да го пушти кучето во возот без маска за уста. Робин и неговите пријатели почнаа да се расправаат со него, обидувајќи се да најдат компромис, но контролорот остана непопустлив. Конечно, еден од неговите пријатели доби брилијантна идеја да импровизира маска за уста со чорап, и контролорот беше принуден да ја прими Гоца. Возот замина и последната слика што јас ја имам од Робин е тој, како мафта од прозорецот со голема насмевка, исто како и нашата. Да, Робин, ти успеа иако знам дека ти беше многу тешко да ја напуштиш Македонија. Се вракам наскоро rêveur idéaliste.
Пол Англес
YOUTH IN ACTION
21
HUMAN RIGHTS SOCIAL ACTIVISM NEW FRIENDS and PORTUGAL a tale in progress
112 101 75
countries tortured their citizens in 2012
countries repressed their people’s right to freedom of expression in 2012
countries still criminalize homosexuality in 2013
T
hink about these numbers for a second, let them sink in your mind. Do you care? We always seem to think that human rights violations are happening ‘somewhere else’, mainly because the most large-scale violations actually do. But what happens when such cases ‘strike home’? When your government wants to impose an internet tax, or an insanely high tax for freelancers, or denies you the right to termination of pregnancy, or denies refugees the right to protection and shelter? Do you know how to fight? We live in a reality where human rights are, I dare say, relatively respected, not violated grossly, at least not ostensibly. At least not if you are a healthy straight middle-aged upper-class Caucasian man with a job. Any deviation outside these categories might be punished by discrimination, torture, lapidation, or death.
I
n the course of 8 days, three wonderful, smart people from the organization Rota Jovem transferred all their knowledge on human rights on to 24 young promising people. Day by day, we tackled the most important topics related to human rights. Are they truly universal? How can universal human rights be applied in a culturally diverse world? But at the same time, in this world, previously isolated peoples are being brought together voluntarily and involuntarily by the increasing integration of markets, the emer-
gence of new regional political alliances, and remarkable advances in telecommunications, biotechnology and transportation that have prompted unprecedented demographic shifts and a globalization of massive proportions. How does this affect the cultural diversity? What are the international institutions that can help you if your rights are in danger? What can you, as an individual and an activist, do to help others enjoy their inherent rights? What are the biggest human rights violations in the European countries?
W
e answered these questions and many more with the help of university professors, human rights activists, and the joint efforts of 24 bright young heads. And in the middle of all that thinking, we still managed to see the wonderful Portuguese ocean every day, discuss some human rights issues with local residents, enjoy Lisbon’s nightlife, visit one cheerful LGBT centre, make friends, taste delicious ‘pasteis de nata’, and meet special people! At the end of the day, it is exactly those special people that you take with you in your heart...
By Kristina Saltirovska
Човекови права, социјален активизам, нови пријателства и Португалија Кристина Салтировска
Приказна во развој
112 101
држави ги измачувале своите граѓани во 2012 година држава ги потиснувала правата на слобода на изразување на своите граѓани во 2012 година
75
држави низ светот Во 2013 година, во хомесексуалноста е криминално дело.
Р
азмислете за овие бројки на секунда. Дали тоа нешто ви значи? Секогаш мислиме дека прекршувањата на човековите права се случуваат “таму некаде”, главно поради тоа што тоа навистина е случајот со најголемите и најсериозни прекршувања. Но што кога таквите случаи се случуваат на “домашен терен”? Кога вашата влада сака да нематне данок на интернетот, или ненормално висок данок за хонорарни работници, или ви го негира правото за прекинување на бременоста, или им го негира правото на заштита на бегалците? Дали знаете како да се борите? Живееме во реалност каде правата се, можам да кажам, релативно почитувани, не се прекршуваат масовно, барем не очигледно. Барем не ако си здрав, хетеросексуален, средновечен, белец од високата класа. Секоја девијација надвор од овие категории може да биде казнета со дискриминација, мачење, каменување или смрт.
З
а време на 8 дена, тројца прекрасни, паметни луѓе од организацијата Рота Јовем го пренесоа сето свое знаење за човековите права на 24 млади перспективни учесници. Ден по ден, ги решававме најважните теми поврзани со човековите права. Дали се тие навистина универзални? Како можат да се применат универзални права во вака културно разнолик свет?
Но истовремено, во овој свет, народи кои претходно биле изолирани, доаѓаат во контакт доброволно или не, поради се поголемата интеграција на пазарите, појавувањето на нови регионални политички сојузи, и неверојатниот напредок во телекомуникацијата, биотехнологијата и превозот, што поттикна досега невидени демографски промени и глобализација од масивни размери. Како ова влијае на културната разноликост? Кои се меѓународните институции кои можат да ви помогнат ако вашите права се загрозени? Како можете вие, како индивидуалци и активисти, да им помогнете на другите да ги уживаат своите права? Кои се најголемите
прекршувања на човековите права во европските држави? Ги одговоривме овие прашања и многу други со помошта на универзитетски професори, активисти и здружениот труд на 24 бистри млади глави. И покрај сето тоа размислување, успеавме да го видиме португалскиот океан секој ден, да дискутираме за човековите права со локалните жители, да уживаме во ноќниот живот на Лисабон, да посетиме еден весел ЛГБТ центар, да најдеме пријатели, да ги вкусиме превкусните слатки “пастел де ната”, и да запознаеме многу посебни луѓе. На крајот, во нашите срца остануваат токму тие посебни луѓе...
STORY
25
PARIS VIA SKOPJE By Jacopo Landi
I
’m slowly beginning to realize I’ve actually landed in Skopje. Three months after I gave the embassy the pile of papers necessary for the visa and thirteen months after I sent my first email concerning EVS. I still arrived a few days later than expected due to a last minute flight cancellation. My hometown in Italy is Trieste, hence the title of the article since at least four people have been telling me about the TV series “Trst via Skopje”, but I had been living for a few years in Paris. I promise to watch the show once my Macedonian gets better, it may take some time.
I
t is difficult to write about Paris because it is like trying to describe a hundred cities at once. You can go from the rich and glamorous boulevards to streets where you have to wait a while before hearing someone speaking French. The city is a huge, multicultural, densely packed, hyper connected and super trendy place. I can’t deny it surely delivers a stunning first impression. You get the feeling you are walking in an open air museum. Even simple houses look like monuments and just by strolling by you will pass plaques indicating the homes of half of the writers, poets, scientists, musicians and politicians you will ever learn about in school. You wonder how people can walk in the streets without gasping at every corner. You are astonished at how good a
croissant can taste. You hear people around you say “Oh-la-la” and you can’t believe they really speak like that. You actually enjoy taking the metro, something every true Parisian hates, because even underground it’s so stylish! Hundreds of people swarm out of these stations every day on their way to work, passing thousands of shops, boutiques, concept stores were every new trend and clothing stile is showcased. You will be able to find food from virtually every country on the planet if you look hard enough. The average Parisian’s dream is going to New York, and you can feel the influence the Big Apple has on the city just by counting the number of hamburger or bagel restaurants, so you can imagine I got my fair share of inquisitive looks when I told people I was going to Macedonia.
P
arisian life has all the advantages and downsides of big city life, with the Eiffel Tower as a bonus. While on one hand a seemingly endless list of opportunities present itself to you sometimes these very same opportunities become hard to find simply because of the sheer size of the place and the huge amount of information available. You can find yourself wandering around a lot, and it may seem paradoxical given the number of people living there but it can be hard to make good friends. Finding someone you trust and relate to between so many people can be a daunting task, and not because French people are not welcoming but because we feel naturally more at ease in a smaller group of people as opposed to a very large one. It takes time to get to know someone and the speed at which people and connexions move around is astonishing. I have often felt like Paris is like some sort of seaport, even without a sea. People come and go all the time, for work, for studies, for love, and
most of them are not sure they will settle down there because honestly, it’s not an easy place to live in. It gets quickly overcrowded, it is expensive and I was starting to miss the italian sun quite a bit. I don’t want to scare you away. If you have to opportunity to spend some time in Paris I would definitely advise you to do so, it really is a great place to experience. I believe that even if you’ve lived there a long time, when you find yourself walking back home in the evening and the stone paved streets are free from honking cars and talking people, you will still feel the corners of the your mouth curling up into a smile because you can’t help thinking “I’m in Paris!”. I’m not sure about how many cities in the world could make one do that.
I
n short, Paris can be everything and nothing, it all depends on you. Some people adore being there and others only think about leaving. Some are extremely disappointed and others feel themselves flying. One thing remains certain though, it will not leave you unchanged.
PARIS VIA SHKUP Jacopo Landi
N
gadal jam duke e kuptuar unë aktualisht aterova në Shkup. Tre muaj pasi që kisha dorëzuar një grumbull letrash të nevojshme për dhënie të vizës, dhe trembëdhjetë muaj pasi që kam dërguar e-mailin e parë në lidhje me EVS. Unë mbërrita disa ditë më vonë se sa pritej, për shkak të anulimit në minutën e fundit të fluturimit. Vendlindja ime është Trieste në Itali, përkundër artikullit që të paktën katër persona më kishin thënë për TV serialin ‘ Trieste via Skopje ‘, por unë kam jetuar për disa vjet në Paris. Premtoj që do ta shikoj këtë show pasi që të permirësoj Maqedonishten, ndoshta do të merr pak kohë.
Ë
shtë vështirë të shkruash për Parisin, sepse është sikur të përshkruash qindra qytete njëherit. Mund që të shkosh prej bulevardeve të pasur dhe glamuroz deri te rrugët ku duhet që të presesh pak për të dëgjuar dikë që flet frengjisht. Qyteti është i madh, multikulturor, dendësisht i mbushur, hiper i lidhur dhe super vend i modës. Unë nuk mund ta mohoj që sjell një përshtypje mahnitëse që në shikim të parë. E ke përshtypjen që je duke ecur në një muze të hapur. Edhe shtëpitë më të thjeshta duken sikur monumente, që vetëm në shëtitje do te hasni në pllakat që tregojnë shtëpitë e gjysmës së shkrimtarëve, poetëve, shkencëtarëve, muzicienteve dhe politikajve që ndoshta keni më-
suar ndonjeherë në shkollë. Do ta pyesni veten se si munden njerëzit të ecin rrugëve pa shikuar në qdo cep. Do të habiteshit se sa i shijshëm është një croissant. Ndëgjon njerez përreth duke thënë ‘Oh-lala’ dhe nuk do të mund të besonit se me të vërtet ata folin ashtu. Në fakt do i gëzoheshit metros, diqka që çdo Parisien e urren, se edhe pse nëntokë është e stilizuar ! Qindra njerëz mbushin këto stacione në rrugë për në punë, duke kaluar mijëra dyqane, butike, koncept dyqane ku gjithqka është e re dhe çdo stil i veshmbathjeve është i ekspozuar. Mund që të gjeni ushqim nga cilido shtet në planet nëse kërkoni më shumë. Një Parizien mesatar e ka ëndërr që të shkoj në Nju Jork, dhe mund që të ndjesh influencen e mollës së madhe në qytet vetëm duke numëruar hamburgerët apo restaurantet, pra mund që ta imagjinosh që kam marr pjesën e drejte timen, nga kurreshtja e njerëzve kur ju thoja që do të shkoj në Maqedoni.
J
eta e Parisit ka të gjitha avantazhet dhe dobësitë e qytetit të madh, me kullën e Ajfel-it si bonus. Derisa në njërën anë listën e gjatë të mundësive që janë presente, nganjëherë të njëjtat mundësi mund që të bëhen vështirë për ti gjetur thjeshtë vetëm nga madhësia absolute e vendit dhe shuma e madhe e informatave të disponueshme. Mund që të gjesh veten duke u sorrollatur shumë përreth, dhe mund të duket paradoksale numri i dhënë i njerëzve që jetojnë aty, por mund të jetë e vështirë që të bësh shokë të mirë. Për gjetur dikë që mund ti besosh dhe të kenë, ndërmjet atyre shumë njerëzve mund që të jetë një detyrë e frikshme, dhe jo vetëm se francezët jane jo të mirëseardhur, por në natyrisht mendojmë më qetë në një grup më të vogël të njerëzve krahasuar më më shumë. Merr kohe deri sa njeh
dikë, dhe shpejtesia ku njerëzit dhe lidhjet lëvizin përreth është e habitshme. Une shpesh ndjeja që Parisi është një lloj i portit detar, edhe pse pa deti. Njerëzit vijnë e shkojnë gjthnjë, për punë, për studime, për dashuri, dhe shumica nuk janë të sigurte a do të vendosen aty, sinqerisht nuk është një vend i lehtë për të jetuar. Bëhet shumë shpejt i mbipopulluar, është i shtrenjtë dhe unë nisa që ta ndjeja mungesën e diellit italian. Nuk dëshiroj që të ju frikësoj. Nësë keni mundësinë për të kaluar kohë në Paris, unë definitivisht do ju keshilloja që të bëni këtë, është vend madhështor për tu përjetuar. Unë besoj që edhe nëse keni jetuar për një kohë të gjate atje, kur gjen veten duke ecur në kthim për në shtepi, rrugëve me gurë të shtruar të lira nga burijat e veturave dhe zhurma e njerëzve, ju akoma do i gjenit qoshet e buzëve duke qeshur, në atë që skeni të ndalur së menduari ‘Unë jam në Paris !’. Nuk jam sigurtë se sa qytete në botë mund ta bëjnë këtë.
S
hkurtimisht, Parisi mund të jetë gjithçka dhe asgjë, gjithçka varet nja ju. Disa njerëz admirojnë që janë atje, disa mendojnë vetëm për tu larguar. Disa janë jashtëzakonisht të zhgënjyer, dhe tjerët mendojnë që jane duke fluturuar. Por një gjë mbetet e sigurtë, nuk do të ju lë të pandryshuar.
YOUTH IN ACTION editorial
29
EUROPEAN-MEDITeRRANEAN COOPERATION IN FRANCE
N
ovember 30th: Ready and full with enthusiasm and strengthened with a French-speaking Macedonian we went to Fort du Plasne,z France. The plan was that four of us, Sanja, Dejan, Jana and me would be part of a seminar devoted to European - Mediterranean cooperation. The purpose was to gather youth and social workers from six different countries (Macedonia, France, Italy, Spain, Romania and Tunisia) to share knowledge and experiences, and create future projects so organizations together can collaborate and implement them . Creating projects that respect, practice and transmit solidarity at national or international level is actually a tool that will create partnerships between civil society organizations on an international level, but also to ensure the exchange of experiences and practices that organizations will implement in their local community, but also to share methodologies for how to activate young people in improving living conditions in their local community. December 1st -6th: Bonjour! Bonjour! Bonjour! Echoed through smiles greetings. Six different languages echoed in the dining room and vociferously listened French. One of the aims of the seminar was approaching the languages spoken by the participants and we made a huge board on which were written the basic conversational sentences of six different languages, and so everyone can learn to say Grazie! (Thank you!) In Italian or again asked Ce mai faci? (how are you?) in Romanian, or to apologize Spanish Se disculpa! Or to say good morning! Macedonian. It was quite interesting to hear the Spanish participants who were interested to learn the Macedonian language and also how amazed they were when heard that we use Cyrillic and Latin alphabet. The culture of each country was also the focus of the seminar, and it was presented by the culture and food of each of the participants of the seminar. We ate ajvar with cheese, chocolate with nuts, Resa, crisps that Romanians have worshiped, and found out that in Tunisia also very Gazoza drink. We ate French cheese, Italian chocolate and drank Macedonian, Italian, Spanish and Tunisian wine. The main aim of the seminar was to generate ideas for future projects that would work on an international level between organizations involved in the
project. Projects were then presented to the whole group, so in clear display of projects easier any organization will decide whether to engage in any of them. December 5th: This day is important for volunteers, namely this is an international holiday for all volunteers worldwide. The whole group Fort du Plasne marked this day, and immortalised the day with beautiful photography. Whe closed the day with a game that was aimed to increase an awareness about our need to be in solidarity. December 6th: At the very beginning when we met, we knew that the whole year will be our little so we can be friends and work together. For us to be creative and create together through projects that will use positive energy as a group created in the small village of Fort du Plasne, and it convey and proliferated in our local communities! PS. I have to mention our chef Gilles. He enriched our stay with cheese and food in different flavors, fragrances and colors!
By Elena Anchevska
Европско - медитеранска соработка во Франција!
Н
оември, 30ти: Подготвени и полни ентузијазам но и засилени со француско македонски говорник тргнавме кон Fourt due Plasne во Франција. Планот беше ние четворицата, Сања, Дејан, Јана и јас да бидеме дел од семинарот посветен на Европско – медитеранската соработка. Целта на семинарот беше да се соберат младински и социјални работници од шест различни земји (Македонија, Франција, Италија, Шпанија, Романија и Тунис) на едно место, за да разменат знаења и искуства , како и да создадат проекти кои организациите заемно ќе ги имплементираат. Креираните проекти преку кои се почитува, практикува и пренесува солидарноста на национално или интернационално ниво, всушност се алатка преку кои ќе се формираат партнерства помеѓу граѓанските организации на интернационално ниво, но исто така ќе осигура размена на искуства и практики со кои организациите ќе ги подобрат условите во локалната заедница, но и ќе се разменат методологии за тоа како би се активирале младите луѓе во подобрувањето на условите за живот во нивната локална заедница. Декември 1ви -6ти: Bonjour! Bonjour! Bonjour! Низ насмевки одекнуваше поздравот. Во трпезаријата одекнуваа шест различни јазици, а најгласно се слушаше францускиот. Една од целите на семинарот беше приближување на
јазиците на кои зборуваа учесниците на семинарот и ние направивме огромна табла на која беа испишани основните разговорни реченици на шест различни јазици, и така секој можеше да научи да каже Grazie! (фала!) на италјански, или пак да праша Ce mai faci? (како си?) на романски, или да се извини на шпански Se disculpa! Или пак да каже Добро утро! на македонски јазик. Беше доста интересно да се чуе како ентузијастички шпанските учесници сакаа да научат македонски јазик и исто така колку беа воодушевени кога слушнаа дека ние користиме кирилично и латинично писмо. И културата на секоја држава беше во фокусот, беше презентирана земјата, културата како и храната на секој од учесниците на семинарот. Јадевме ајвар со сиренце, чоколадо со ореви, ресани, смоки кои Романците ги обожаваа, а дознавме дека во Тунис исто така многу пијат Газоза. Јадевме француско сирење, италјански чоколадни бонбони и пиевме македонско, италјанско, шпанско и туниско винo. Една од целите на семинарот беше да се генерираат идеи за идни проекти на кои би работеле на интернационално ниво, помеѓу организациите кои беа вклучени на проектот. Истите потоа беа презентирани пред целата група, со цел преку јасен приказ на проектите полесно некоја организација ќе одлучи дали ќе се вклучи во некој од нив. Декември 5ти: Овој ден е значаен за волонтерите, имено ова е интернационален празник за сите волонтери во светот. Целата група во Fоurt duе plasne го одбележи овој ден, и го овековечивме тој ден со прекрасна фотографија. Тој ден го затворивме со игра која беше насочена да ја зголеми нашата свесност околу потребата да бидеме солидарни. Декември 6ти: Уште на почетокот кога се запознавме, знаевме дека и цела година ќе ни биде малку за да можеме да се дружиме и работиме заедно. На нас останува да бидеме креативни и да создадеме заедно проекти преку кои ќе ја искористиме позитивната енергија што како група ја создадовме во малото село Fourt due Plasne, и истата ја пренесеме и размножиме во нашите локални заедници! ПС. Морам да го споменам и нашиот готвач Жил. Тој ни го збогати престојот во Fourt due Plasne со сирење и храна во различни, вкусови, мириси и бои!
Сара Бастабл (од лево) нашата поранешна ЕВС волонтерка од Франција - организатор на семинарот.
OPINION
31
Why Slovaks have to fly from Vienna a.k.a stagnation of bratislava airport
A
By Michal Krizan
ir traffic is very important for every country. The principle is simple: more air connections mean more tourists, more businessmen, more income, more companies, more jobs, more opportunities, etc. But if your country cannot be found in world’s aerial map, then it loses all above-mentioned opportunities. Travel options from Bratislava airport (BTS) have been very limited for a long time. BTS has 11 routes by Ryanair, 2 routes by Czech Airlines to Prague and Kosice (Eastern Slovakia), a route to Moscow – Vnukovo airport by Russian air company UTair. By the beginning of December the route from BTS to Dubai started its operation. And that is all. For example Bratislava is the only EU capital which has no flight connection with EU capital Brussels. And it is impossible to get somewhere to the world from Bratislava airport. And if yes, you have to travel via Prague with Czech Airlines and the price of flight ticket is astronomically high. So that is the reason why Slovaks mostly fly from Vienna airport (VIE) which offers wider options of traveling, more airlines what means a competition which pushes the prices lower. The distance between BTS and VIE is just 60 km and you can move from one place to another by car or bus within one hour. Our politicians who travel very often on business to Brussels, also use VIE as their departure airport. It means that we are supporting economy of Austria by our state budget. In my opinion, our country would need that money as well. Problematic factors of BTS airport: •
There is no department at the airport which would be focused on airport development and getting new airlines. • Proximity of Vienna airport (60 km) • ´´Ryanair airport´´ . Ryanair is responsible for 85% of passengers at BTS. So BTS can be seen by non-low cost airlines as ´´Ryanair airport´´ what means there would be a huge competition, mainly on Ryanair routes from BTS and they might see creation of new routes from BTS as disadvantageous business. Catchment area of BTS is huge: Bratislava city 500,000 inhabitants, Vienna 1,200,000 inhabitants (1 hour away), Budapest 1,600,000 inhabitants (2 hours), Brno 400,000 inhabitants (1.5 hour) plus we have to count another cities, towns and villages which are nearby. It gives together several millions inhabitants living within 2 hours from BTS. So there is a huge potential of customers. BTS needs good members of board and management who
Will we see for example Lufthansa’s planes in the future landing and taking off at BTS ? Airlines of Lufthansa’s size would connect BTS to the whole world.
can pitch more airlines to the airport. It would be good to have routes from BTS to Europe’s largest transfer hubs such as Frankfurt, Paris (CDG) or London (LHR). Without routes to Europe’s main transport hubs, BTS and Slovakia will be out of the world’s aerial map what will make Slovakia to suffer consequences which will not be positive for our economy… To sum up I would say that BTS needs more effective board which can negotiate with potential airlines which would open new routes from BTS, or optionally offer them some benefits to make them stay at BTS for longer.
Location of BTS (red arrow) shows that BTS is situated between three European capitals with potential passengers of several millions people.
ЗОШТО СЛОВАЦИТЕ МОРА ДА ЛЕТААТ ОД ВИЕНА а.к.а СТАГНАЦИЈА НА АЕРОДРОМОТ ВО БРАТИСЛАВА
В
оздушниот сообраќај е многу важен за секоја земја. Принципот е едноставен: повеќе воздушни врски е еднакво на повеќе туристи, повеќе бизнисмени, повеќе приходи, повеќе компании, повеќе работни места, поголеми можности, итн. Но, ако вашата земја неможе да се најде на светската воздушна мапа, тогаш ги губи сите гореспоменати можности. Опциите за патување од аеродромот во Братислава (БТС) се многу ограничени веќе подолго време. БТС има 11 линии од Ryanair, 2 линии од Czech Airlines до Прага и Кошице (Источна Словачка) и една линија до Москва - аеродромот во Внуково од Руската воздушна компанија Utair. Во почетокот на декември, воздушната линија од БТС до Дубаи започна со работа. И тоа е сè. На пример, Братислава е единствениот главен град во ЕУ што нема воздушна врска со прстолнината на ЕУ, Брисел. И невозможно е да стигнете накаде во светот од аеродромот во Братислава. И ако успеете, морате да патувате преку Прага со Czech Airlines и цената на авио билетот е астрономиски висока. Тоа е причината зошто Словаците најчесто летаат од Виенскиот аеродром (ВИЕ) кој нуди повеќе опции за патување, повеќе авиокомпании што значи дека има конкуренција што ги турка цените да бидат пониски. Растојанието помеѓу БТС
и ВИЕ е само 60 километри и вие можете да стигнете од едно место до друго со автомобил или автобус во рок од еден час. Нашите политичари кои многу често одат на бизнис патувања во Брисел, исто така го користат ВИЕ како аеродром за поаѓање. Ова значи дека ние ја подржуваме економијата на Австрија со нашиот државен буџет. Според мене, тие пари и се исто така потребни и на нашата земја. Проблематични аеродромот:
фактори
на
БТС
• На аеродромот нема оддел кој ќе се фокусира на развој на аеродромот и на добивање на нови авиокомпании. • Близината на аеродромот во Виена (60км). • „Ryanair airport”. Ryanаir е одговорен за 85% од патниците на БТС. Значи БТС може да им изгледа на не-ефтините авиокомпании како „Ryanair airport” што значи дека би имало огромна конкуренција, главно на Ryanair воздишните линии од БТС и тие би можеле да го видат создавањето на нови линии од БТС како неповолен бизнис.
Искористливото подрачје на БТС е огромно: Братислава 500,000 жители, Виена 1,200,000 жители (1 час подалеку), Будимпешта 1,600,000 жители (2 часа), Брно 400,000 жители (1,5 часа) плус мора да ги броиме и другите градови, гратчиња и села кои се во близина. Тоа се заедно се неколку милиони жители кои живеат на 2 часа од БТС. Што значи дека има голем потенцијал на клиенти. На БТС му се потребни добри челенови на одборот и менаџмент кој може да донесе повеќе авиокомпании на аеродромот. Би било добро да има линии од БТС до најголемите трансфер центри во Европа како Франкфурт, Париз (ЦДГ) или Лондон (ЛХР). Без линии до најголемите транспортни центри во Европа, БТС и Словачка ќе бидат надвор од светската воздушна мапа што ќе придонесе да Словачка страда со последици што не се позитивни за нашата економија. Накратко кажано, јас би рекол дека на БТС му треба поефективен одбор, кој може да преговара со потенцијални авиокомпании кои ќе отворат нови воздушни линии, или евентуално ќе им понудат некакви бенефиции за да ги натераат да останат на БТС подолго.
Михал Кризан
eVENT
35
Ораторска Вечер
8
-ТА Ораторска Вечер АСУЦ „Боро Петрушевски„ - Скопје Поет се раѓа, оратор се станува
Ораторските вечери традиционално се одржуваат секоја година во месец декември веќе 8 години по иницијатива и љубовта кон древната вештина на проф. Ленче Томова. Ораторската вечер зазема централно место во активностите предвидени со Годишната програма на нашиот училишен центар и го афирмира училиштето во пошироки рамки. Организацискиот концеппт на ораторската вечер се состои од четиримесечна подготовка, во која сите пријавени учесници посетуваат обуки за јавно говорење и eфективно
комуницирање, преку кои ги совладуваат основните правила на говорништво,со помош на на професорите. Подготовките се карактеризираат со многучасовно дружење и ангажман, во кои доаѓаат до израз храброста, желбата за фер и чесна борба решеност да се успее, а пред се, желбата да се стекне значајно практично искуство. Вообичаено е, во согласност со натпреварувачки карактер, на ораторската вечер да се доделуваат неколку награди, а најуспешните стекнуваат можност за настапи во иднина и за учество во други натпревари. Вистинскиот оратор е оној кој со својата речитост ќе успее да допре до срцата на слушателите. Вистински оратор е оној кој зборува за вистинската тема.
Кирил Димитровски
ORATORY EVENING
8
th Oratory evening by the High school “Boro Petrushevski� Skopje
A poet is born, a speaker is made Oratory evenings are traditionally held every year in December, 8 years after the initiative and love for the ancient art of prof. Lenche Tomova. The oratory evening takes center stage in the activities provided by the annual program of this High school center and affirms the school on a larger scale. The preparation of the oratory evening consists of four months of trainings, during which all participants are assigned to attend trainings for public speaking
and effective communication through which they can learn the essential rules of speaking. Preparations include many hours of socialization and engagement in which are obvious courage, desire for fair and honest struggle determination to succeed, and, above all, the desire to acquire significant practical experience. Prizes are usually awarded in accordance with the competitive nature of the orator night, and the winner gains the opportunity to play in the future and to participate in other competitions. The successful speaker is the one who is able with his eloquence to reach the hearts of the audience in the auditorium. The real speaker is the one who speaks of the most meaningful topic.
By Kiril Dimitriovski
eDUCATION
37
Opp By Aleksandra Kolozheg
Volunteer internships-GLOBAL CITIZEN Experience abroad? Leadership skills? New nations and cultures? Many friendships and memories worth remembering?
T
he answers to all of these questions are available thanks to AIESEC. For all those who have never heard of us, here is a good chance to find out. AIESEC is the biggest, international, student-run organization that provides young people with leadership opportunities to develop themselves into global leaders with an urge to make a difference in society. The biggest asset of this organization is the student exchange, which for a lot of people is a key change in their life. During the whole year, AIESEC provides opportunities to volunteer in another country, meet foreign people and cultures and interact with people of different nationalities while gaining greater opportunities of finding a job. Our volunteer internships Global Citizen represents an unique opportunity for all students at any stage of their studies who are willing to expand their views, acquire new knowledges and skills, and gain professional experience and development. These internships last for a period of 6-12 weeks and take place in more than 113 countries worldwide. Food and accommodation are usually provided. So, if you are interested in a new experience, a new adventure, followed by long lasting friendships and many memories, then you should really visit us. For additional information, visit the office of AIESEC Skopje Faculty of Economics, University “Ss. Cyril and Methodius “in Skopje and our websites which are presented below and consider finding the various and daring volunteer internships which suit you the best. • Internships.aiesec.org • http://aiesecskopje.org.mk • https://www.facebook.com/AIESECSkopje
portunities
Professional internships-GLOBAL TALENT The professional internship- “Global talent” is designed for individuals who are interested in being part of a global learning environment.
T
hose open minded individuals who wish to develop their professional skills in a unique manner, who understand the value of an international experience and wish to explore new career options, have an opportunity to be part of these internships. The criteria are for the applicant to have a status of a student or be a graduate/postgraduate (no longer than two years after graduation) and possess good English speaking skills. This practice lasts for a period of 2-18 months and takes place in more than 113 countries worldwide. The opportunity for interns to work in some of the best and most powerful companies in the world is a unique experience that opens many doors in the further creation of successful careers. What is important for the interns is that they receive financial compensation or salary for their work. After they apply for the internship, each applicant has his/her own assigned care manager who helps them in finding the appropriate location and internship in fields such as marketing, business administration, information technologies, engineering, teaching etc. Besides helping find an appropriate internship, here we will mention the other kinds of preparation our managers provide to the potential interns such as writing the proper CV and motivational letter so as to ease the acceptance for the internship, also an outgoing preparation seminar which will help with the coping of the culture shock the intern will face. The assigned manager contacts and takes care of his exchange participant through his whole stay. For additional information, visit the office of AIESEC Skopje Faculty of Economics, University “Ss. Cyril and Methodius” and websites of our organization • Internships.aiesec.org • http://aiesecskopje.org.mk • https://www.facebook.com/AIESECSkopje
Волонтерски пракси-GLOBAL CITIZEN Пракса во странство? Лидерски вештини? Нови народи и култури? Многу дружба и спомени вредни за паметење?
О
дговорот на сите овие прашања ги нуди АИЕСЕК. За сите оние кои никогаш до сега не слушнале за нас, ова е одлична можност да дознаат нешто повеќе. АИЕСЕК е најголемата, интернационална, студентска организација, која им овозможува на младите луѓе да го откријат и развијат својот лидерски потенцијал и да ги прошират своите хоризонти. Најголемиот адут на оваа организација е студентската размена, која за многумина претставува клучна промена во животот. Во текот на целата година АИЕСЕК дава шанса за волонтирање во друга земја, запознавање на туѓи народи и култури и соработка со луѓе од најразлични националности, како и поголеми можности за наоѓање на работа. Волонтерските пракси Global Citizen претставуваат уникатна можност за сите студенти во било која фаза од студирањето, кои се заинтересирани и подготвени за запознавање на нови култури, проширување на своите погледи, стекнување нови знаења и вештини, како и професионално искуство и развој. Овие пракси се со времетраење од 6-12 недели и се одвиваат во повеќе од 113 земји во светот. Храната и сместувањето се најчесто обезбедени. Доколку сте заинтересирани за едно ново искуство, една нова авантура, проследена со огромна дружба и многу спомени, тогаш навистина треба да не` посетите. За дополнителни информации, посетете ја канцеларијата на АИЕСЕК Скопје на Економскиот факултет при Универзитетот “Св. Кирил и Методиј” како и нашите веб страни и разгледајте ги најразличите и предизвикувачки волонтерски пракси кои вам ви одговараат. • Internships.aiesec.org • http://aiesecskopje.org.mk • https://www.facebook.com/AIESECSkopje
Професионални пракси-GLOBAL TALENT Професионалните пракси - Global Talent се наменети за поединците кои се заинтересирани да бидат дел од глобалната средина за учење и развој.
П
оединците кои сакаат да излезат од своето секојдневие и да ги развијат своите професионални вештини на уникатен начин и кои ја разбираат вредноста на меѓународното искуство а воедно сакаат да истражуваат нови можности за кариера, имаат можност да бидат дел од оваа професионална пракса. Критериумите се да имате статус на студент односно да не се поминати повеќе од две години од вашето дипломирање или да сте постдипломец. Потребно е и добро познавање на Англискиот јазик. Global talent праксите се со времетраење од 2-18 месеци и се одвиваат во повеќе од 113 земји во светот. Можноста за практикантите да работат во некоја од најдобрите и најмоќните компании во светот, претставува несекојдневно искуство кое отвара многу врати во понатамошното креирање на кариерата. Она што е значајно за практикантот е тоа што добива финансиски надомест односно плата за своето работење. При аплицирањето, за секој практикант се грижи соодветен менаџер кој му помага во пронаоѓањето на соодветната локација и пракса, во некоја од областите како маркетинг, бизнис и администрација, информатичките технологии, инженерство, предавање странски јазици итн. Покрај наоѓањето на соодветна пракса, тука се вклучени и многуте обуки за пишување на CV и мотивационо писмо со цел побрзо наоѓање на пракса, како и подготовка на самиот практикант за неговото/нејзиното заминување односно добро информирање за тамошниот начин на живот за да се олесни културниот шок. Назначениот менаџер се грижи за практикантот во текот на целиот негов/нејзин престој. За дополнителни информации, посетете ја канцеларијата на АИЕСЕК Скопје на Економскиот факултет при Универзитетот ‘‘Св. Кирил и Методиј‘‘ како и веб страните на нашата организација. • Internships.aiesec.org • http://aiesecskopje.org.mk • https://www.facebook.com/AIESECSkopje
Александра Коложег
TRAVEL
41
THE BEAUTIFUL SIDE OF WINTER
J
anuary! - The coldest month of the year. At least in Europe, according to the statistics. But lately January is acting more like October, sometimes September, or March, April… unbelievable! Did you travel in January? Would you like to travel in January? Are you hesitating? Because of the cold? Summer is not the only period for travelling and having fun, winter can be a lot funnier. First of all, in winter there are much more holidays than in summer, so if you haven’t take free days from work - no vacation, no travel for you. In winter there is a holiday magic full of lots of
lights, joy, many events for Christmas and New Year celebration, plus if there is a snow, we have BINGO! When I think more about the summer it seems more and more boring for me – its hot all the time and you sweat all the time and you cannot do anything, you have to wait for the Sun to goes down to start living the day, do some activity, or if you are on vacation you can only “fry” on the beach, get sunburn, play some games under shadow, swim, take a walk, go to party and that’s it. Where is the snow? Where are the lights? Where are the decorations? Who put decorations during summer anyway?
Winter is time for inspiration, is time to be with your family and friends, is time to share happiness, joy, smiles, is time to celebrate many things, it’s time to love the others and hug each other, enjoy every day not wasting it, hear the sound of the snow below your feet, make snowman, snowball fight, skating, skiing, sledding, feel the snowflakes on your nose and mouth melting… And if you want to escape your city or find some snow here are some recommendations to completely enjoy this winter:
1. KRUSHEVO
Why to visit? Krushevo is the highest town in Macedonia and the Balkans, situated at an altitude of 1,350 metres (4,430 ft). Krushevo is known for its 19th-century domestic architecture. The houses are built in the style of old Macedonian architecture. What to visit? a) The memorial house of Toshe Proeski. b) Makedonium monument, dedicated to the Ilinden Uprising. c) Hotel Montana (no matter where you stay in Krushevo, the best view of the city is from this hotel, you can go there enjoy your coffee and the amazing landscape).
2. KRIVA PALANKA
Why to visit? Kriva Palanka is one of the youngest cities in Macedonia. If you want to taste cheap, good and natural food, breathe fresh air, enjoy amazing nature this is the right place for you. What to visit? a) The monastery and church St Joakim Osogovski located on the hill above the city. b) PIVTIJADA food festival on 19th January.
3. BEROVO
Why to visit? Berovo is place for peace and tranquility located in Malesevo region which is reach with mountains, vegetation, oak and pine forest. The region of Malesevo is also known as ‘little Switzerland’. What to visit? a) Berovo Lake, located 7 km from Berovo. b) Women monastery Sv. Arhangel Mihail, which is on the way to the lake.
4. SEA or LAKE
Try the Sea or some bigger Lakes as well, especially if there is snow, you will feel like in a fairytale. Enjoy the winter.
By Sanja Stojcheva
УБАВАТА СТРАНА НА ЗИМАТА Сања Стојчева
Ј
ануари! - Најстудениот месец во годината. Барем во Европа согласно статистичките податоци. Но, во последно време јануари „се однесува“ повеќе како октомври, понекогаш септември или март, април... неверојатно! Дали сте патувале во јануари? Дали би сакале да патувате во јануари? Да не се премислувате? Поради ладното? Летото не е единствениот период за патувања и забава, зимата може да биде многу позабавна. Пред се, во зима има многу повеќе празници отколку во лето, па тие што не земале слободни денови од работа - нема одмор, нема патување за нив. Во зимата владее празнична магија исполнета со многу светла, радост, многу настани за Божиќ и Нова Година, плус ако има снег, бинго! Колку повеќе размислувам за летото ми се чини е се повеќе и повеќе здодевно – нон-стоп е жешко, се потиш цело време, не можеш ништо да правиш, мора да почекаш за сонцето да зајде па да почнеш да го живееш денот на раат, да правиш некоја активност или ако си на одмор можеш само да се само "пржиш" на плажа, да изгориш, свртиш некоја игра под сенка(ако најдеш), да попливаш, да прошеташ, да се пожуркаш и тоа е тоа. Каде е снегот? Каде се светлата? Каде се украсите? А всушност кој ли би ставил украси во текот на летото?
Зимата е време за инспирација, време за да бидеме со нашето семејство и пријатели, време да споделиме среќа, радост, насмевки, време да се прослават многу работи, време да се сакаат другите и споделат прегратки, да се ужива во секој ден наместо да се денгуби, слушнете го звукот на снегот под нозете, направете снешко, борба со снежни топки, уметничко лизгање, скијање, санкање, чувствувајте ги снегулките како се топат на вашиот нос и уста... А доколу сакате да избегате од вашиот град и уживате во малку повеќе снег, ова се нашите препораки за целосно уживање во оваа зима:
слика горе: Беровско езеро слика долу: Крушево
1. КРУШЕВО
Зошто да го посетите? Крушево е највисокиот град во Македонија и на Балканот, кој се наоѓа на надморска височина од 1350 метри (4430 стапки). Крушево е познат по својата домашна архитектура од 19-от век. Куќите се изградени во стилот на старо-македонска архитектура. Што да посетите? Споменикот МАКЕДОНИУМ посветен на Илинденското востание, спомен куќата на Тоше Проески и хотел Монтана за најубав поглед.
2. КРИВА ПАЛАНКА
Зошто да ја посетите? Крива Паланка е еден од најмладите градови во Македонија. Ако сакате да вкусите евтина, добра и природна храна, да дишете чист воздух, да уживате во неверојатна природа ова е вистинското место за вас. Што да посетите? Манастирот Св. Јоаким Осоговски и Пивтијада фестивал на пити кој се одржува секоја година на 19ти јануари.
3. БЕРОВО
Зошто да го посетите? Берово е место за мир и спокојство и се наоѓа во Малешевскиот регион кој е богат со планини, вегетација, дабови и борови шуми. Регионот на Малешевијата е исто така познат како "мала Швајцарија". Што да посетите? Беровско езеро и женскиот манастир Св. Архангел Михаил.
4. МОРЕ ИЛИ ЕЗЕРО
Појдете на било кое море или езеро, особено ако има снег, ќе се чувствувате како во бајка. Уживајте во зимата.
слика долу: Крива Паланка
INTERVIEW
45
‘PATHOS’ IN MACE Dimitar Banov,
a film student at FAMU faculty in Prague, Czech Republic, talks about his diploma work that is concerning the subject of usage of “pathos” in Macedonian film industry as well as about why it is important to put a movie to a broader cultural context.
Let´s start at the beginning. What is pathos? How can it be defined? Especially when we are talking about movies… ? Pathos is definitely not a genre. I would say, it is a feeling that movie itself or the director of the movie is trying to transmit to the audience. It is like a mood you want your audience to feel. According to Aristotle pathos is a feeling of grieving, sorrow, mourning, glumness and empathy. But it is not connected just with movies, it can be found also in literature or in other art forms. But when we talk specifically about movies – are there any differences between using pathos in Macedonian movies and other ones? I imagine that pathos is used everywhere around the world… Yes, there is a difference and I would say it is exactly the usage of pathos. In Macedonian movies the pathos is even more emphasized. The Macedonian movie stories are all just about victimization and suffering, plots are very depressive also in comparison with other Balkan movies. Why is that? I think there are two main reasons. First one is a difficult history of Macedonia. Especially the “recent” history from 1900’s that is somewhat also connected to a birth of the cinematography itself. When I say difficult history I mean that recently there were no wars on the U.S. soil, two big wars in the Europe, but six in the Balkans... Second reason is a mental matrix in the heads of Macedonians. And that is actually also connected with the history. Even the first movie in a Macedonian language, Frosina (1952) was the saddest story possible about a mother losing all of her three sons due the war. And then the rest of the Macedonian movies – you can say even from their titles that you are going to see pathos in all of them – for ex-
ample Wolf´s Night (1955), Macedonian blood wedding (1967), Black seed (1971), The Longest Path (1976) and so on. Are there any exceptions? Yes, there are. I can think of three Macedonian comedies. First one is the best one, in my opinion - Quiet Summer (1961) about a married couple trying to get rid of their neighbours in order to spend a quite summer near Ohrid. It is also a first movie ever directed by Macedonian director. Then there are two other comedies - Cadaver Weekend (1988) and Bal-Can-Can (2005) about a dead grandmother wrapped in a carpet that gets lost and main characters in order to find it have to travel throughout the former Yugoslavia. Ok, when talking about pathos, it is obvious not black or white. So why can it be a problem to use pathos in a Macedonian movie? Or in other words – what is wrong with the pathos? The problem is that there is almost no genre variety/ diversity in a Macedonian movies, there are no Macedonian action movies, horror movie just this sad social dramas. Audience is fed up with the pathos. We never make fun of our history. Everything is so serious and sad. There is a saying in Macedonian that you can still hear today in Kafanas, it goes like this: ”Turkish knife can not cut bended head”. This sums it pretty well, I think. Why is important to make fun of one´s history? That is a good question. For me it means that we have finally made the peace with ourselves and that we can finally let the past go. That we are staying stable on the ground and feel comfortable with our identity. In a sense, making comedies leads to forgiveness to our aggressors and to ourselves.
By Monika Naglova
EDONIAN MOVIES Dimitar Banov, student i filmit në fakulte-
tin FAMU, në Pragë, Republikën Ҫeke, tregon për punimin e tij të diplomës, që shpjegon përdorimin e “emocionale” në industrinë e filmit Maqedon poashtu edhe pse është e rëndësishme që filmi të vendoset në kontekstin kulturor më gjerësisht.
Të nisim nga fillimi. Qka është Emocionale? Si mund të definohet ? Vecanërisht kur flasim për filmat … ? Emocionale denitivisht nuk është gjini. Do të thoja, është ndjenjë që vet filmi apo regjisori i filmit mundohet që ta transmetoj tek audienca. Është sikur humori që deshiron nga audienca juaj ta ndjejë. Sipas Aristotelit emocionale është ndjenjë e pikëllimit, zisë, ngazëllimit dhe ndjeshmërise. Por nuk është e lidhur vetëm me filmat, mund që të gjindet edhe në literatura apo forma tjera të artit. Por kur flasim vecanërisht për filmat – a është ndonjë dallim për të përdorur emocionale në filmat Maqedon apo tjerë ? Unë e imaxhinoj që emocionale përdoret gjithkund nëpër bote… Po, është një ndryshim dhe do të thoja pikërisht në përdorimin e emocionales. Në filmat Maqedon emocionale është më e theksuar. Tregimet e filFrosina mave Maqedon janë që të gjithë për viktimizimin dhe vuajtjet, përmbledhjet janë shumë depresive në krahasim me filmat tjerë të Ballkanit. Pse është kjo? Unë mendoj janë dy arsye kryesore. E para është tregimi I vështirë për Maqedoninë. Veqanërisht historia e “fundit” prej viteve 1900, që në një mënyre është e lidhur me lindjen e vet kinematografisë. Kur them histori e vështirë, mendoj që kohët e fundit nuk ka pasur luftë në tokën e SH.B., dy lufta të mëdhaja në Europë, por gjashtë në Ballkan…Arsyeja e dytë është matriksi mental në kokat e Maqedonëve. Dhe kjo poashtu ndërlidhet me histori. Edhe filmi i parë, Frosina (1952) në gjuhën Maqedone, ishte tregimi më i pikëlluar, për një nënë që humb që të tre djemtë e vetëm gjatë luftës. Pastaj filmat tjerë Maqedon – mund të thuash nga titujt e tyre që do të hasësh në emocionale në të gjithë-për shembull Nata e Ujkut (1955), Dasma e përgjakshme
Maqedone (1967), Fara e Zezë (1971), Rruga më e gjatë (1976) etj. etj. A ka përjashtime? Po , kemi. Kam në mendje tre komedi Maqedone. E para është më e mira, për mendimin tim - Vera e Qetë (1961), që tregon për një qift të martuar të cilët mundohen të largojnë fqinjët e tyre në mënyrë që të kalojnë një verë të qetë afër Ohrit. Poashtu është filmi i parë që është bërë nga regjisori Maqedon. Pastaj janë dy komeditë tjera Vikendi Cadaver (1988) dhe Bal-Can-Can (2005), që tregon për një gjyshe të vdekur e mbështjellë në tepih e që humbet, ku rolet kryesore për ta gjetur detyrohen të udhëtojne nëpërmjet ish Jugosllavisë. Ok, kur flitet për emocionale, është e dukshme që nuk është bardh e zi. Pra pse është e vështirë për të përdorur emocionale në film Maqedon ? Apo në fjalë të tjera – cka është gabim me emocionale ? Problemi është pothuajse ska asnjë shumëllojshmëri të zhanreve / diversitet në filmat Maqedon, nuk ka filma akcion Maqedonas, filma horror, vetëm këto dramat e trishtuara sociale. Audienca është e mbushur me emocionale. Ne kurrë nuk duhet të tallemi me historine tonë. Gjithqka është aq serioze dhe e trishtuar. Është një thënie në Maqedonisht , që dëgjohet ende nëpër Kafane, e që thot : “Thika turke nuk mund të prej kokën e perkulur”. Mendoj që kjo e shpjegon të tërën. Pse është e rëndësishme për të bërë shaka me historine e tjetrit? Kjo është pytje e qëlluar . Për mua do të thotë që më në fund kemi bërë paqe me vetveten, dhe më në fund mund të harrojmë të kaluarën. Që do të qëndrojmë stabil në tokë dhe të ndjehemi rehatshëm me identitetin tonë. Ne kuptim, duke bërë komedi të tilla na drejton në falje të agresorëve tanë dhe vetvetes.
REVIEW
47
What can you do w
The polish movie “Gods” tells the story of country’s fi
with just beds?
first successful heart transplant by Paulina Drzał
W
ith only beds we can build a brothel, not a cardiac clinic!” says the cardio surgery professor to his colleague while visiting his brand new clinic. Well, the pile of rubble where within weeks he is supposed to welcome his first patients. The professor is Zbigniew Religa, a Polish cardiac surgeon who passed away in 2009. He was the author of the first successful heart transplantation in Poland.
Everything began with one photo, the photo of the year in National Geographic magazine, then on the list of 100 most important photos in the magazine’s history. Taken in 1987 by James L. Stanfield, the picture shows exhausted Religa who monitors the heartbeat of the patient after the transplantation and the same tired, sleeping in the corner assistant. The patient from the photo, Tadeusz Żytkiewicz is still alive. What is so special here? What was common and quite safe surgery in the West was still unrealistic in Poland at the time, since the country was separated from modern technology and foreign cooperation. Furthermore, the heart for us was sacred. And then he appeared - that arrogant but talented doctor who thought that he could be a God. I can write about great cast, wonderful music, awards, but admit it, you won’t be excited about Polish actors and Polish awards. It will not tell you anything. Something which will is the main character of
Tadeusz Żytkiewicz and the famous photograph the movie: a rebel, visionary, raving madman, sometimes on the edge of alcohol addiction, heavy smoker and a determined genius. And let DETERMINATION be the key word for this review. Determination and motivation. Why?
W
ould you entrust your life to the doctor who knows the topic mainly from books? I wouldn’t. Would you be a patient of the doctor who lost several patients because of his practice? I wouldn’t. If you were a mother, would you agree to give your son’s heart after the brain death? (remember that we are still in 80’!).To be honest, I don’t know. Would you continue if everyone else from your social circle was against? That’s right, serious obstacles, which would make 90% of the people resign. But not the “madcap with the scalpel” opening patient in the middle of the street, swearing a lot, fire his staff to hire them again within an hour. What is it, the process in Religa’s brain which leads him using pig’s heart to treat people, joining party to gain money for the clinic, building the hospital from scratch, by his
own hands? I don’t know the answer but the word “obstacle” doesn’t exist there, for sure. It is nice. “You need to see it” – I heard everywhere. For me the word nice is not meaningful at all. But when your Ukrainian friend is telling you that a Slovenian movie director said: “It is something everyone needs to watch”. You start to think, you go to the cinema, buy those expensive tickets and you are pushed in your chair that hard that you can’t stand and just leave the cinema room when it ends. With only beds you can do whatever you want. It is the matter of strength of the character and maybe that special sparkle…
GODS (BOGOWIE) Genre: Biography Production: Poland Released: 10.10.2014 Poland, 18.09.2014 world Director: Łukasz Palkowski Scenario: Krzysztof Rak Cast: Tomasz Kot, Piotr Głowacki, Szymon Piotr Warszawski, Magdalena Czerwińska
RISHIKIM
ÇFARË MUND TË BË VETËM ME K
ËNI KREVATE? nga Paulina Drzał
V
etëm me krevate, mund të ndërtojmë një bordel, jo një klinikë të kardiologjisë!”i thotë profesori për operacione të zemrës kolegut të tij gjatë vizitës së një klinike të re. Në fakt, të një grumbulli të rrënojave ku pas disa javëve ai duhet t’i pranojë pacientët e parë. Profesori është Zbigniew Religa, kirurg i zemrës nga Polonia i cili ndërroi jetë në vitin 2009. Autor i transplantimit të parë të suksesshëm të zemrës në Poloni. Dhe çdo gjë filloi me një fotografi. Fotografia e vitit në revistën “National Geographic”, pastaj në listën e 100 fotografive më të rëndësishme në historinë e revistës. E bërë në vitin 1987 nga Xhejms L. Stenfilld, fotografia e shfaq Religën e rraskapitur i cili mbikëqyr rrahjet e zemrës së pacientit pas transplantimit dhe asistentin e tij po aq të lodhur, duke fjetur në një qosh. Pacienti nga fotografia, Tadeusz Żytkiewicz, ende jeton. Çfarë është aq e veçantë këtu? Ajo që ishte operacion i rëndomtë dhe i sigurt në Perëndim, në Poloni ishte ende joreale. Polonia ishte e larguar nga teknologjia moderne dhe nga bashkëpunimi me vendet tjera. Plus, zemra për ne ishte e shtrenjtë. Pastaj u shfaq ai – ai mjek arrogant, por i talentuar i cili mendonte që mund të jetë Zot. Mund të shkruaj për ekip të mirë, muzikë të bukur dhe çmime, por pranojeni, nuk do të jeni të interesuar për aktorët dhe çmimet poloneze. Nuk do t’u tregojnë asgjë. Diçka që ju tregon, është roli kryesor në film: njeri i çmendur, rebel, vizionar, ndonjëherë në maje të varësisë
RISHIKIM
Tadeusz Żytkiewicz nga alkooli, duhanpirës i rëndë dhe gjeni i vendo- fjala “pengesë” këtu sigurisht nuk ekziston. sur. Dhe le të jetë fjala VENDOSMËRI fjalë kyçe e Është i mirë. Duhet ta shohësh – e dëgjova këtë këtij rishqyrtimi. Vendosmëri dhe motivim. Pse? gjithkund. Për mua, fjala “mirë” nuk është domethënëse. Por, kur shoku yt ukrainas të tregon që një regjisor slloven ka thënë “Është diçka që do t’ia besonit jetën mjekut i cili e di çdokush duhet ta shohë”, fillon të mendosh, temën kryesisht nga librat? Unë nuk do shkon në kinema, i blen ato bileta të shtrenjta ta bëja. A do të ishit pacient i mjekut i cili dhe ulesh në karrigen aq të fortë që s’mund ta ka humbur disa pacientë për shkak të praktikës durosh dhe kur mbaron largohesh nga salla. së tij? Unë nuk do të isha. Po të ishit nënë, a do Vetëm me krevate mund të bësh çfarë të të pajtoheshit t’ia besoni atij zemrën e të birit duash. Bëhet fjalë për fuqinë e karaktertuaj, pas vdekjes së trurit? (mbani në mend që it dhe ndoshta atë shkëndijë të veçantë... ende jemi në vitet e 80ta!). Të jem e sinqertë, nuk e di. A do të kishit vazhduar, po të ishte kundër çdokush i rrethit tuaj shoqëror ? Ashtu është, këto janë pengesa serioze që do të nxisnin 90% të njerëzve të dorëzohen. Por, jo edhe të krisurin me bisturi që hap një pacient në mes të rrugës, që shan shumë, dhe e pushon nga puna stafin e tij të cilin pas një ore përsëri e punëson. Çfarë është, procesi në trurin e Religas që e shpie të përdorë zemrën e derrit për të mjekuar njerëz, të anëtarësohet në parti për të fituar para për klinikën, të ndërtojë spital nga fillimi, me duart e veta? Nuk e di përgjigjen, por
A
GODS (BOGOWIE) Lloji: Biografi Produksioni: Poloni I lëshuar më 10.10.2014 në Poloni, 18.09.2014 në botë Regjisor: Łukasz Palkowski Skenari: Krzysztof Rak Aktorët: Tomasz Kot, Piotr Głowacki, Szymon Piotr Warszawski, Magdalena Czerwińska