VOICES
Summer 2016
Magazine for all young people in Macedonia
English - Makedonski - Shqip
Editorial Hello everyone, This is the edition of July with varied articles on Erasmus +, travel, culture, lifestyle, ... We hope you enjoy this edition of July ! You can also find old articles and editions of the Voices Magazine website:
voiceskopje.org Здраво на сите, Ова е издание на јули со различни статии на Еразмус +, патување, култура, начин на живот, ... Се надеваме дека ќе уживате во ова издание на јули! Вие исто така може да се најдат старите статии и изданија на веб страната на Voices списание:
voiceskopje.org
Поддржано од
2 - VOICES
Contents TOPIC OF THE MONTH 4
TRAVELLING 20
NASA Challenge Симона Самарџиева
6
Romania : Building competences and skills
10
Germany : Team Up Youth
Goran Galabov
24
Tamara Jovanovska
28
CULTURE Comedy Fest - Gola Mesecina Симона Самарџиева
18
Book Review - MacBeth Крушкаровска Фросина
VOICES TEAM: Ana Ilievska Ana-Marija Karadjovska Ana-Marija Velinovska Anushka Dvemkovska Angela Gjekanovikj Anita Kirkovska Arbina Ajdar Bojana Drangova Bujar Islami Carina Tomasch Cyrielle Lépine Danche Azmanova Dzvezda Mihajlova Elena Petrevska Gjoko Vukanovski
Фросина Kрушкаровска
SPORT
ERASMUS+
14
Enjoy Okinawa
Goran Galabov Guilhem Cougouluegne Hristina Tanevska Ivana Angjelovska Ivana Dimitrievska Jacopo Landi Kiril Dimitrovski Kristina Mitrovska Lazar Mikov Lile Jovanovska Lirie Memeti Marina Tanevska Martina Dimevska Michaela Kawanová Mihajlo Donev Milan Gjapik Milica Kaevska Monika Stojmanovska
Show the youth Andrej Naumovski
LIFESTYLE Squeeze Me !
Viktorija Spendjarska
30
BaskerFest
32
D-Festival in Dojran
Драган Миланов
Tamara Jovanovska
Narcissa Dervichevikje Nikola Peshevski Quentin Mauboussin Rugilė Vailionytė Sandra Ivanovska Simona Georgievska Sokol Makolli Tamara Canevska Tamara Jovanovska Tereza Lišková Tijana Markovska Zuhri Kamberi
Production & Coordination: Nikola Stankovski Gjoko Vukanovski Ivana Angjelovska
Contact:
Volunteer Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
VOICES - 3
МАКЕДОНЦИТЕ ВО ТОП 5 НА НАСА ПРЕДИЗВИКОТ Од Симона Самарџиева
ВЦС: Што ве поттикна да се пријавите и да станете дел од Spase Apps натпреварот на НАСА? Тимот АВИС: Нашата желба за решавање на проблеми а воедно и добрата атмосфера во тимот беше
главното нешто што не натера да одиме на хакатонот. А секако, кој не би сакал да и помага на НАСА во решавање на проблеми.
ВЦС: Како дојдовте до идејата да направите фитнес алка која што може да управува со дрон? Тимот АВИС: Најпрвин сакавме да правиме апликација која беше тема на еден друг предизвик, но потоа сакајќи да направиме нешто по “опипливо” решивме да одиме со комбинација од хардвер и софтвер.
4 - VOICES
Тема на месецот ВЦС: Колку време ви беше потребно за да ја обмислите идејата и да ја остварите? Тимот АВИС: Се се случуваше во зададениот термин од 48 часа според правилникот на хакатонот. Сепак треба да се работи под притисок и брзо да се размислува.
ВЦС: Како всушност функционира таа алка ? Тимот АВИС: Алката не функционира толку просто.
Во кратки црти, користиме Bluetooth комуникација помеѓу фитнес алка и мобилен телефон а дронот е поврзан преку Wi-fi со телефонот. Следиме одредени комуникациски протоколи и со помош на жироскопот кој е во алката, математички според закривеноста ја одредуваме патеката на дронот.
ВЦС: Какво беше чувството да бидете дел од првите 5 во потесниот круг, а воедно и единствениот македонски тим кој стигнал толку далеку? Тимот АВИС: Се чувстувавме горди бидејќи нашиот труд се вреднува и напорната работа и интересна идеја е вредна и за инженери од НАСА, а и за обичните луѓе.
ВЦС: Што за вас претставуваше да се биде дел од
нешто толку големо и значајно? Тимот АВИС: Беше огромно искуство и како доста млад тим, се надевам ова ќе е само почеток за нас и поттик за понатамошно развивање на други проекти.
ВЦС: Кои беа вашите очекувања ? Тимот АВИС: Откако ја комплетиравме во целост
страната за нашиот проект, со сите информации видеа и детали бевме прилично уверени дека можеме да стигнеме далеку. Не бевме изненадени туку верувавме во својата идеја.
ВЦС: Кои се вашите планови за понатаму ? Како планирате да ја искористите вашата идеа во иднина? Тимот АВИС: Планираме и понатаму да се развиваме како тим, со други проекти, а исто така и развивање на проектот со алката е опција за нас.
ВЦС: Дали можеби еден ден се гледате себеси како дел од тимот на НАСА? Тимот АВИС: Денес светот е преполн со можности за сите оние што се спремни да ги искористат. Премногу е рано да се каже, но секако таква можност постои.
ВЦС: Ви благодарам што одвоивте време за нас и што со нас ги споделивте импресиите од предизвикот со нас, и ви посакуваме многу успеси понатаму. Тимот АВИС: Ви благодариме и вам што ни дадовте можност да ја пренесеме нашата приказна и еуфоријата за тоа какво е чувството да се биде дел од еден ваков предизвик.
VOICES - 5
W
ROMANIA BRIEF: BUILDING COMPETENCES AND SKILLS Erasmus+ youth exchange in Busteni
ell it has been only a few weeks since I`ve got back from Erasmus+ training course and suddenly there`s new challenge in front of me: Youth exchange in Romania. I got the call from my organization, the Volunteers Centre Skopje that a team of young volunteers will take part in it. Because of my experience as a group leader in youth exchanges I gladly accepted and fulfilled the application. The venue was Busteni, small town of 10.000 populations proudly located in the Carpathian Mountains, at the height of 1.000 m. I actually have been there on another youth exchange in 2013, that`s how I know the place as good as my pocket: one of my favorite places I have visited and it would be a pleasure to visit it again.But what about my team members? Will they justify the expectations and accept the challenge? Of course they will-I noted with a smile. My organization always choose the right people, the best and the most motivated, they`ve never failed so I knew that there`s no need to be afraid. On a calm afternoon we met in the center of the city for a coffee talk to make the logistic for the trip in Romania and to get to know each other. I met Simona and Aleksandra as well as Korab and Aleksandar, students, activists, volunteers, some from the capital and some from other cities of our country. And I already love these guys: motivated, positive attitude, well educated, languages and IT competences. Perfect-a team for success. And the challenge is unemployment in EU countries, the different levels, the best practices and how to increase employability with working title: “Ready to learn, Steady to understand, Go for a job�. OK, let`s learn and increase our competences, let`s trigger the entrepreneurial spirit to go for our dream jobs.
6 - VOICES
Our trip takes us east to Bulgaria and then north to Romania. A little bit longer but we had a lot of time to talk about us, the team work and team building strategies and of course, some tips and hints how to make the best of us. And we are there: Busteni, Romania. We met the Turkish team on the way but still anxious to meet the others: Lithuania, Spain, Latvia, Poland, Romaniaand Cyprus. My old friend Tolea of our partner organization Hair Redivivus is the facilitator. I am always glad to see him
in action and his formula for success in implementation of such projects. He has a strong sense of team building strategy and always make strong emotional connection among the participants, that`s why the result is always there. And yet we are starting the journey through different ice-breaking and name games, some team building to achieve common ground and more relaxed base for the main activities and workshops supposed to increase participants` competences. The group leaders meetings and coordination are essential for successful ongoing process.
Erasmus + We discuss, split the responsibilities and share with our teams. Working in mixed groups and respecting the intercultural differences if well-coordinated produces the best results: brainstorming ideas and different attitudes brings out the best practice and innovative solutions for the same and common issues and that`s exactly what we do. Many of the participants are beginners in Erasmus+ youth exchanges so the first intercultural evening produces a positive cultural shock due to the colorful variety of national flags, foods and beverages as well as different customs and traditional dances. Our partners from Lithuania made a presentation of our country as planned and we survived the most awesome presentation in my experience. Next step is creation of CV and interview tips through group work and role play. Some of my team mates made distinguish efforts that I`m proud of. Creative thinking, deep insights and positive flow of energy. Another successful day. Finally we formed the groups that will shoot videos and the group that will create a toolkit brochure. Before the final products are done we went on a cultural visit of the local castles, cities and most famous sights. Such a beauty we experienced with a little bit of architecture and history, group photos and time to get to know each
other even more closely. We are connected with good memories, networking and informal socializing. And another successful and most inspiring workshop is to come: the Fish Market that made very strong impact on the participants. In the “Sea of ideasâ€? we proposed projects on certain topics with location and countries participants included that could happen in near future. Some ideas were astonishing and very realistic to be implemented in real time. The departure day is getting closer. There are mixed emotions, some tears, individual reflections of the project, a lot of hugs and plans to see each other again, keeping us updated through the social media. And the happiness of the most participants getting their first Youth pass certificates.Theyearned it with their engagement and competences that will bring back home. Early morning and suitcases are all over the pension yard. Most of them are heavier than before carrying good memories written with invisible ink in our portfolio. Last check and then departure. I set my eyes on my teammates. They are as they should be: more confident, happy and satisfied and hearts full of emotions. And me‌of course, I`m very happy and so proud. We are a team for success.
By Goran Galabov
VOICES - 7
ДОСИЕ РОМАНИЈА: РАЗВИВАЊЕ СПОСОБНОСТИ И ВЕШТИНИ Еразмус+ Младинска Размена во Бустени
И
зминаа само неколку недели откако се вратив од Еразмус+ тренинг курс и одеднаш нов предизвик пред мене: младинска размена во Романија. Добив известување од мојата организација, Волонтерскиот Центар Скопје дека тим од млади волонтери ќе учествува на истата. Поради своето претходно искуство како лидер на групи за младински размени со задоволство прифатив и ја потполнив апликацијата. Место на настанот беше Буштени, мало гратче со 10.000 население сместено во Карпатите на надморска висина од 1.000 м. Всушност таму веќе бев на младинска размена во 2013 година, па го познавав местото како својот џеб: едно од моите омилени места и ќе ми биде задоволство пак да го видам. Но што е со членовите на тимот? Ќе ги исполнат ли очекувањата и прифатат предизвикот? Се разбиразаклучувам со насмевка. Мојата организација секогаш одбира вистински личности, најдобрите и високо мотивирани, никогаш не погрешиле во изборот па затоа знаев дека нема потреба да се грижам. Па така, едно попладне во центарот на градот се среќаваме на кафе-муабет да го осмислиме патот во Роамнија и да се запознаеме подобро. Ги среќавам Симона и Александра, како и Кораб и Александар, студенти, активисти, волонтери, некои од главниот град, некои од другите градови од нашата земја. И веќе ги засакувам овие дечки: мотивирани, со позитивен став, добро образовани, познавање на јазици и ИТ компетенции. Совршен тим за успех. А предизвикот е невработеноста во европските држави, различните степени, најдобрите искуства и како да се зголеми степенот на вработеност, со работен наслов: „Подготвени да научиме, Спремни да разбереме, Одиме по вработување“. Во ред, ајде да научиме нешто и да ги подигнеме нашите способности, да го поттикнеме нашиот претприемачки дух и да ги достигнеме нашите вработувања од соништата.
8 - VOICES
Патот не води на исток во Бугарија, а потоа северно кон Романија. Малку подолго, но имаме доволно време да зборуваме за нас, тимската работа и стратегија и се разбира, кратки совети како да го дадеме својот максимум. И веќе сме таму: Буштени, Романија. Попатно го среќаваме турскиот тим, но сеуште нестрпливи да ги запознаеме и останатите: Литванија, Шпанија, Летонија, Полска, Романија и Кипар. Мојот стар пријател Толеа од организацијатапартнер Hair Redivivus е фасилитатор на проектот. Секогаш се радувам кога ќе го видам во акција него и неговата формула за успех во имплементирањето на проекти од ваков тип. Тој поседува изразено чувство за развивање тимска работа, создавајќи силна
емоционална поврзаност на учесниците па затоа успехот никогаш не изостанува. И веќе го започнуваме ова наше доживување со активности како кршење на мразот и игри на имиња, тимски активности за поставување на заедничка основа и порелаксирана атмосфера за главните активности и работилници предвидени за подигнување на вештините и способностите на учесниците. Состаноците на групните лидери и координацијата е клучни за успешно одвивање на процесот.
Ерасмус+
Дискутираме, ги распределуваме обврските и споделуваме со тимовите. Работата во мешани групи и почитувањето на културната разноликост ако добро се осмисли дава најдобри резултати: бурата на идеи и различните толкувања ги даваат најдобрите искуства и иновативни решенија за истите, заеднички проблеми и токму тоа и го работиме. Многу од учесниците се за првпат на Еразмус+ младинска размена па така првата интеркултурна вечер предизвикува позитивен културен шок благодарение на разноликоста од бои на национални знамиња, храна и пијалоци како и различните обичаи и традиционални танци. Нашите партнери од Литванија како што беше планирано направија презентација на нашата земја и ние ја доживеавме најдобрата презентација до сега во моето искуство. Следниот чекор е креирање на CV и совети за интервју за работа преку работа во групи и театар сценска изведба. Поединци од нашиот тим настапија извонредно на што посебно се радувам. Креативно размислување, длабоки согледувања и позитивен проток на енергија. Уште еден успешен ден. Конечно формиравме и групи кои ќе снимаат видеа и група која ќе изработи брошура. И пред да се изработат финалните производи заминуваме на културна посета на локалните замоци, градови и знаменитости.Доживеавме невидена убавина измешана со малку архитектура и историја, групно фотографирање и време да се запознаеме дури
и поблиску. Се поврзуваме со добри сеќавања, заедничка работа и неформално дружење. И следи уште една успешна и многу инспиративна работилница: Рибниот Пазар, кој остава силен впечаток кај учесниците. Во тоа „Море од идеи“ предлагаме проекти на одредена тема, со место на одржување и земји-учесници кои би можеле да се одржат во блиска иднина. Некои од идеите се толку неверојатни и многу реални за имплементирање во сегашните прилики. Денот за заминување се наближува. Измешани чувства, малку солзи, индивидуални толкувања на проектот, многу гушкање и планови за повторна средба постојано во контакт преку социјалните мрежи. И задоволството на повеќето учесници за добиениот прв Youth pass сертификат. Го заслужија тоа со нивниот ангажман и компетенции што ќе ги понесат дома со себе. Рано наутро и целиот двор на пансионот е исполнет со куфери. Повеќето од нив тежат повеќе отколку при доаѓање, исполнети со добри сеќавања испишани со невидливо мастило во нивното портфолио. Последна проверка пред заминување. Го свртувам погледот кон нашиот тим. Тие се токму како што треба да бидат: посигурни во себе, среќни и задоволни, со срца преполни со емоции. А јас...се разбира пресреќен и горд. Ние сме тим за успех.
OД Горан Галабов VOICES - 9
‘ Team Up Youth’ Digital Creativity & School Employability In School Education Еразмус+ завршна конференција во Германија Tamara Jovanovska
О
д 20ти до 27ми Јуни, се одржа вториот тренинг курс како дел од “Team Up Youth” проектот во Мунстер, Германија, како продолжение на првиот дел од курсот кој се одржа минатата година во септември во Струга, Македонија. Медиа тренери и студенти од Велика Британија, Македонија, Данска и Германија се собраа на почетокот на неделата и се поделија во 3 групи: видео, аудио и блог група во кои имаше учесници од секоја држава.
10 - VOICES
На 23 јуни, некаде кон средината на проектот, се одржа и финалната конференција за овој проект, во Бенохаус. Четири организации од четири различни држави земаа учество на оваа конференција. ‘Team Up Youth’ – Digital Creativity & School Employability In School Education е Еразмус+ проект и воедно и стратешко партнерство склучено пред 2 години помеѓу: Европската мрежа - Youth4Media, BURT ( радио и ТВ за деца и млади) од Данска, SHIFT од Велика Британија, Bennohaus – Германија и македонските претставнци Волонтерски Центар Скопје.
Ерасмус+ По отварањето на конференцијата и неколку зборови за организацијата Бенохаус, имавме можност да слушнеме нешто повеќе за проектот и како истиот е имплементиран во училиштата. На конференцијата имаше гости од училиштето “Мартин Лутер Кинг”, кое е единственото училиште за деца со говорни потешкотии во Мунстер. Училиштето “Мартин Лутер Кинг” и Бенохаус соработуваат и со помош на медиа тренери на децата таму им е дадена можност да бидат дел од светот на медиумите кој многу брзо се развива, исто како и секое друго дете. Гостите, кои инаку работат како професори таму, зборуваа за користењето на медиумите и колку корисно тоа може да биде, не само за децата, туку и за самите професори. Конференцијата беше поделена на два дела и по кафепаузата продолжи со претставување на практичниот водич за училишна и вонучилишна соработка. Последниот дел, меѓута можеби и најважниот, беше панел дискусијата. Слушнавме пет различни мислење од пет различни држави, вклучувајќи ја и Полска, за практичната работа со медиумите во училиштата. Секоја земја има различно нив на медумска развиеност меѓутоа на конференцијата едногласно се заклучи дека практичната работа со медиуми во училиштата треба да се зголеми.
Се на се, конференцијата беше многу информативна и охрабри многу мислења и дискусии за тоа како медиумите можат да бидат користени во училиштата за да ја подобрат медиумската компетентност. Кон крајот на неделата сите учесници имаа можност да поминат време истражувајќи го Мунстер, градот на велосипедите и црквите, како и да се запознаат меѓусебе подобро.
VOICES - 11
F
rom 20th till 27th of June a second training course, as part of the Team Up Youth project, was held in Münster, Germany, following the first course which took place in September 2015 in Struga, Macedonia. Media trainers and students from UK, Macedonia, Denmark and Germany met at the start of the week and split into 3 groups, a video group, an audio group and a blog group, with each group consisting of participants from e ach country.
12 - VOICES
On 23.6.16, in the middle of the training week, the final conference for the Team Up Youth project was held at Bennohaus. Four organizations from four different countries took part of the conference. ‘Team Up Youth’ – Digital Creativity & School Employability In School Education is an Erasmus+ project and a strategic partnership that was formed 2 years ago between the European network – Youth4Media, BURT (Children & Youth Radio and TV) from Denmark, VCS – “Volunteers Centre Skopje” from Macedonia, SHIFTfrom the UK and Bennohaus, Germany.
Đ•rasmus + After opening the conference and a few words about Bennohaus, we had the chance to hear something more about the project itself and how it was implemented in the schools. The conference had guests from Martin Luther King School in MĂźnster, which is the only school that teaches children with language disabilities in this city. Martin Luther King School and Bennohaus are collaborating, and with the help of the media trainers, the children there are given the chance to be a part of the developing media world just as any other child. The guests, who work as teachers there, were talking about the media usage and how helpful it could be not just for the children there, but for the teachers as well.
The conference was divided in two parts and after the coffee break it continued with introducing the practical guide for schools and extracurricular cooperation .The last part, but maybe the most important one, was the panel discussion.We heard five different opinions from five different countries, including Poland, about the practical media work in schools. Each country has a different level of media developement but as a conclusion of the conference and the open discussion everybody agreed that the practical media work at schools should be increased.
Overall, the conference was very informative and encouraged a lot of thought and discussion on how media can be used in schools to improve not just media competence, but other competences as well. Towards the end of the week all of the participants got to spend a bit of time exploring MĂźnster, the city of bikes and churches, and of course got to know each other better.
VOICES - 13
Автор: Симона Самарџиева
Ј
уни е месецот на летото. Месецот кога завршува театарската сезона, но сепак не завршуваат тука театарските претстави. Оваа година по трети пат се одржа театарот на отворено, односно меѓународниот фестивал на комедија наречен „Гола Месечина“ организиран од националната установа Театар Комедија во соработка и финансиски подржан од странана Општина Аеродром и Министерството за Култура. Седиштето на театарот на отворено како и секоја година имаше различна локација, па така овој пат се одржа на игралиштето наСпортскиот центар „Ново Лисиче“. Фестивалот трае 9 дена, од 20 до 29 јуни. Сите претстави на овој фестивал се секогаш бесплатни и започнуваат во 21 часот.
14 - VOICES
Карактерот на Гола Месечина е натпреварувачки со три члена жири комисија и на него може да учестуваат како домашни, така и интернационални комедии. Се доделуваат четири парични награди за најдобра режија, најдобра машка улога, најдобра женска улога, како и гран при за најдобра претстава. Идејата на овој вид фестивал се родила во 2013 кога Театар комедија заедно со Македонскиот народен театар и Драмскиот театар учествувале на Културното лето на Општина Аеродром под мотото „Аеродром се смее“. Одзивот за претставите бил одличен и се барало столче плус, па така се родила соработката помеѓу Општина аеродром и Театар Комедија и веќе во 2014 година се одржува првото издание на интернационалниот фестивал „Гола Месечина“.
Култура Наградата за најдобра претстава на првото издание ја доби претставата „Без паника“, во продукција на Народниот театар од Битола. Наградата за најдобра режија ја доби Синиша Евтимов за претставата „Сомнително лице“ во продукција на Македонскиот народен театар. Наградата за најдобра машка улога ја доби актерот Зоран Љутков за ликот на Цанде во претставата „Солунски патрдии“ во продукција на Драмски театар Скопје. Наградата за најдобра женска улога ја доби Елвира Аљукиќ за улогата на Анѓа во претставата „Хамлет од Долна Мрдуша“, во продукција на Народниот театар од Тузла. Втората година наградата за најдобра машка улога ја доби Рубенс Муратовски за улогата Мартин во претставата „Чолак“ од Мартин Мекдонах, во режија на Синиша Евтимов, во продукција на Драмскиот Театар – Скопје. За најдобра режија се наградува Адмир Гламочак за претставата „Дамите бираат“ од Ентони Мекартен и Стефан Синклер, во продукција на „Алт Театар“ од Сараево, Република Босна и Херцеговина. Со Гран-при се наградува претставата „Дамите бираат“ од Ентони Мекартен и Стефан Синклер, во продукција на „Алт Театар“ од Сараево, Република Босна и Херцеговина за убедливо најдобра претстава на фестивалот која што со огромно задоволство и овации беше дочекана од страна на публиката.
Годинава фестивалот започна на 20 јуни и се одржаа вкупно 8 претстави и тоа: Со претставата „Автобусот“ на театарот „Алеко Константинов“ од Софија од Станислав Стратиев во режија на Здравко Митков се отвори овогодинешниот фестивал. Во неа се раскажува приказната на деветмина патници кои се возат во градскиот автобусот кој одеднаш скршнува од својата рута. Така патниците во автобусот сфаќаат дека нема да стигнат на посакуваната дестинација и помеѓу нив се раѓа паника. Оваа претстава е напишана во 1980 година. На 21 јуни гостуваше Народниот театар Сараево со претставата „Балкански шпион во Сараево“од Душан Ковачевиќ во режија на Сулејман Купусовиќ. Оваа претстава е една од првите комедии на овој автор. Приказната ја прикажува сатиричната фарса заедно со примеси на политичката драма. Главното дејствие се одвива околу Сабахудин Чворовиќ кој воедно е и главниот лик на оваа претстава. Тој живее и делува според својот принцип кој му вели дека се е спротивно од тоа што изгледа. Драмата се состои од два чина, а во дејствието се одвиваат пет дена во семејната куќа на Чворовиќ.
Даме Бирају
VOICES - 15
Балкански шпиун во Сараево - гран при за најдобра претстава
Потоа следуваше театарската претстава „Елинг“ на Белградскиот драмски театар. „Елинг“ всушност е норвешки филм, кој во 2002 година бил кандидиран за Оскар. Се работи за човечка приказна со елементи на црна комедија, која дошла и на театарската сцена. Театарската адаптација на филмот „Елинг“ својата премиера ја имала во Буш театарот во Лондон во 2007 година. Елинг во 2008 година е прогласена за најдобра нова комедија од страна на англиската публика и е номинирана за престижната награда „Оливие“ истата година. На 24 гостуваше Прилепскиот театар со претставата „Хамлет од Долно Дупени“. Првичната верзија на оваа престава била претставена уште во 1965 година под името Хамлет од Долна Мрдуша. Во приказната се обработуваат темите на лицемерие, опортунизам, покриени со политиката од тоа време,
16 - VOICES
но во претставата со текот на времето се покажало дека промената на политичкиот систем не значи и промена на менталитетот. На 26 јуни гостуваше Охридскиот народен театар со претставата „Парламентарки“. Драмскиот текст на Парламентарски е работен според тесктот на драматургот Сашо Димоски, кој бил инспириран од Аристофановата комедија „Жени во народното собрание“. На 27 јуни гостуваше Народниот театар од Ниш – Србија со „Жорж Данден“. Приказна се врти околу богатиот селанец кој ја купува својата жена од повисок сталеж и со тоа самиот тој доаѓа до повисок сталеж во општетството. Но, преку низа сплетки од страна на неговата жена, на крај доаѓа до заклучок дека можеби ја купил својата жена и сталежот, но љубовта никогаш нема да успее да ја купи со пари.
Култура На предпоследната вечер гостуваше Театарот за деца и младинци со претставата „Македонска приказна“. Како за крај на третото издание на фестивалот „Гола Месечина“ гостуваше Театар комедија со претставата „Нешто пропуштаме“ претстава во која актерите бараат грант за да можат да ја режираат сопствената претстава, но никако не успеваат да добијат добра идеја. Истата вечер воедно и беа доделени наградите за овој фестивал. Оваа година наградата за најдобра режија постхумно му е доделена на Сулејман Купусовиќ за претставата „Балкански шпиун во Сараево“. Наградата за најдобар актер му припадна на Павле Пекиќ кој го глуми ликот на Елинг во истоимената претстава која што е продукција на Белградскиот драмски театар. Наградата за најдобра женска улога ја доби Ејла Бајовиќ за ликот на Даница Чворовиќ во претставата „Балкански шпиун во Сараево“. За добиените награди и оваа година одлучуваше стручното жири.
VOICES - 17
Макбет - Необуздана полифоничност
Режија : Justin Kurzel Улоги: Michael Fassbender, Marion Cotillard, Jack Madigan Жанр: Драма Година: 2015
Н
ајновата филмска реализација на Макбет ја докажува апсолутната бесмртност на Шекспир и бескрајниот капацитет за воодушевување што го нуди преку трансформациите дури 400 години по неговото раѓање. После Велс, Полански и Куросава, кои сите го понудија сопствениот Макбет меѓу врвот на нивните остварувања, Џастин Курцел не изненадува со целосно различна и оригинална верзија, и ни го нуди можеби психолошки најкомплексното толкување на Магбет досега. На сите ни е познато мрачното Шекспировото ремекдело за амбициозниот Tан од Гламис кој заведен од пророштвото на вештерките ќе го заземе местото на кралот на тој начин повлекувајќи серија од убиства и прогонување на совест и страв кои ќе го доведат до сопствената пропаст. Курцел таквата огромна популарност на наративот ја претвора во предност која не ја ограничува туку ја овозможува слободата на неговите истражувања, и го користи како појдовна точка за структурирање на основните елементи и идеи во филмот.
Сцените се лоцирани во високите ирски предели, помеѓу бескрајно рамни пејзажи и паралелни линии. Овие ја доловуваат празната атмосфера на неизбежност. Бесплодноста на пределите го евоцира и нереализираното родителство на Макбетови и нивните бесплодни напори за власт. Тука, секоја акција, секој говор, како да одекнува во празнотијата во бескрајно повторување во времето и во умот на ликовите. Курцел го олабавува згработ на психолошка тензија и менхолија со вметнувањето на блокбастерски акциони сцени во забавено движење, притоа не заборавајќи да го сугерира поттекстот и трагичното надвиснување. Вештерките тука не се претставени како насилни, гротескни фигури – гледачот е веќе наголемо свесен за нивната моќ. Нивната кошмарност доаѓа од вербалниот и кинетички молк, и од нивното демнечко сеприсуство на граница на реалност, сон и илузија. Тие се силуети кои се прелеваат во пејзажот и во сликите на туѓите тела.
Култура Ликовите истапуваат во сета бесна полифонија на своите идентитети. Курцел продира длабоко по сите нивни дихотомии и безмилосно го извлекува пред гледачот сиот нивен гнев и себеизмачување. Исклучителен нов елемент е отворањето на прашањето за бездетноста на Макбетови кое досега не било експлицитно истражувано. Курцел ја лоцира фрустрацијата на двојката во губењето на нивниот мал син. Ова посочува многу подлабоко всадена мотивација во нивната кревка човечност од болната психопатска амбиција која вообичаено е на преден план. Блискоста на ликовите е интензивирана со вонредно енергичната изведба на актерите. Мајкл Фесбендер во улога на Макбет, остварува неколку генијални монолози во кои ја потретира лабилната, растурена психа на измачениот Макбет. Што се однесува до Леди Макбет (Марион Котилард) ова нејзино претставување е можеби најсилно феминистичкото прикажување досега на овој и онака моќен женски лик. Макбетови во оваа филмска верзија се можеби најдобро прикажани како „моќна двојка“: нивната неверојатна хемија, суптилниот еротизам, нагласената интимнност која особено доаѓа до израз во потресната сцена кога тој скршено го влече безживотното тело на својата сопруга изведувајќи го својот познат „Tomorrow“ говор.
На крајот мора да се оддаде посебно признание за впечатливоста на завршетокот. Курцел наоѓа иновативно решение за приближувањето на Бирнамската шума и за финалното воочување на Макбет, со што во континуитет со неговиот психолошки профил самиот го прифаќа својот однапред решен пораз. Малиот син на Банко се појавува на пустото бојно поле, како да отвора простор за продолжение на филмот, нагласувајќи ја цикличноста на борбата за моќ и превласт. Молкот што владее во последната сцена и во крајната шпица ја става приказната за поразениот Макбет во минатото.
Oд Крушкаровска Фросина
VOICES - 19
Окинава: варијации на тема вечност
А
ко сакате да ја запознаете Јапонија, Окинава веројатно би ви било последното место за посета, ако и воопшто сте слушнале досега за неа. И така и би требало да биде, бидејќи Окинава треба да ја посетите поради Окинава. Таа не само што е крајно нетипична провиција во Јапонија, таа бурно се спротивставува на секое дефинирање базирано на било каква споредба со своите соседи. Можеби најсуштински вистинитиот опис на Окинава би бил: независна и строга во својата кроткост и отвореност. Географски Окинава е група суптропски острови во најјужниот дел од Јапонија. Но во историска, културна, духовна смисла таа е засебен ентитет – нејзините жители се добродушните Окинавци, нејзиниот говорен јазик нема врска со јапонскиот, и нивниот жив, див темперамент кажува многу за нетрпеливоста со роднините од Токио. После 12 часовниот скок преку половина свет
20 - VOICES
никогаш нема да го заборавам првото вдишување на Окинавскиот воздух: „Како добога ќе дишам тука месец дена?!“ Со температура до 35C и влажност до 85% воздухот тешко се голта во врели, влажни топки. Подоцна почнав да го доживувам само како презашеќерен и тука заврши мојата борба со единственото нешто кое може да предизвика неудобност во овие предели. Бидејќи кога времето ви го мерат брановите, часот е само прелевање на зелено во тиркизно во сино. Во Окинава можете и морате да ги загубите сите временски и просторни координати за да тргнете во истражување на локалниот живот кој се одликува со лесен континуитет. Во центарот на главниот град Наха се наоѓа Кокусаи улицата (Интернационалната улица) која е најконцетрираната туристичка област на островот. Во постојан метеж низ продавниците за сувенири, трговските центри, зелените пазари, рестораните и ноќните клубови, тоа е местото за да ја почувствувате модерната урбана возбуда
Патување
пресечена со традиционалниот културен шмек. На неколку километри од Наха, аквариумот Чурауми многумина го сметаат за најубавиот аквариум во Јапонија, со една од најголемите изложби во светот. Михама американското село е голем комплекс кој наликува на забавен парк, со ресторани, кафулиња, продавници, и овозможува носталгично задоволство за жителите на американските бази, но и интересна промена за локалните жители. Но за да ја искусите историската Окинава во сета
VOICES - 21
22 - VOICES
Патување своја возвишеност, импресивниот замок Шури ќе функционира како портал кон старото, вечно славно, Рјукју царство, за кое и онака ќе се изнаслушате митови и легенди раскажувани со гордост и стравопочит од неговите наследници. Вежбајте карате во извориштето на оваа дисциплина, танцувајте Еиса во моќниот ритам на овие борбени острови и соберете пријатели за да уживате во изолацијата на која ќе ве принудат повремените тајфуни, кои во крајна линија, се само „танцување на дрвјата“. Мирот и соживотот со природата се отсликуваат и на квалитетот на живот на жителите. Во Окинава живеат најдолговечните луѓе на светот. Но, она што најмногу посакував да го задржам и вратам дома беше нивната непресушна љубезност. Нивната искреност и детска радост со која му пристапуваат секому. Тие се персонификација на спокојниот говор на океанот и на топлата и упорна сончевина. Ја враќаат спонтаноста и игривоста на односите со луѓето која толку ни фали нам во Европа. Културниот шок веројатно ќе го искусите симнувајќи се од летот за назад. Окинава е прибежиште за душата. Преобликување на вашата интимна комуникација со светот. Редефинирање на сопствените длабочини со емотивно, духовно, телесно препородување, следејќи ги цветните стапалки на вечната Окинава.
Oд Крушкаровска Фросина
VOICES - 23
Show the youth !
M
acedonia won against the Czech Republic. In Skopje, Macedonia managed to overcome the difference of -6 from the first match in Zlin. Although the final result of 34-27 gives the impression Macedonia barely managed to qualify for the World Championship in France next year, what could be seen on the field was domination and control for the entire match. With the new manager and the current form of the players the first match was bad, but the game in Skopje was what is expected from the Macedonian national handball team. The way of play reminded of their best matches in the World Championship in Croatia, as well as the European Championship in Serbia. A first half were Macedonia played great, with passionate defense and a good attack. Even since then you could see the dominance with a lead that took Macedonia to France even at half time of 19-11. Although what every team should have is to play to the end at the same level, in which the Macedonian players
24 - VOICES
succeeded. Something that made this match special was the thing that it was the last game for Filip Mirkulovski and Naumche Mojsovski. And they played excellent. Filip Mirkulovski was without a miss, 6 goals out of 6 shots and what we are all used to see from him, no holding back and with a huge heart. Naumce Mojsovski showed that he is still an excellent handball player, with the thing that everyone that watches sport has to appreciate playing with his heart on his sleeve, even if that brings a split lip. We can talk a lot about their last match and as they said most emotional, handball is still a team game and that is what brings the result. Dejan Manaskov with 11 goals, Pribak as well as Stojanche Stoilov are always there to contribute and of course the captain Kiril Lazarov who played a good game, his average, but he himself put the standards so high. Even though it was just the second match under the our new manager Lino Chervar, it was evident that he has put in a part of what he always says that wins matches, and that is the defense that played well along with the goalkeeper Borko Ristovski.
VOICES - 25
26 - VOICES
Speaking of new things, probably the main task of Lino Chervar will be bringing some fresh blood into the national team. To choose and make them work, the new and young handball players that need to be what Macedonia will take joy and happiness from in the next years. Now they need to come in, replace and be better than Mirkulovski and Mojsovski who said that the chance for the youth to step up is one of their main reasons for retiring from the national team. Now it is up to the Handball federation to show how it worked and the young players to be better and aim higher than the results so far.
By Andrej Naumovski
VOICES - 27
SQUEEZE ME the art of healthy eating ! “Art, for me, is the process of trying to wake up the soul. Because we live in an industrialized, fast-paced world that prefers that the soul remains asleep.” – Bill Viola
N
owadays we are living such fast-paced lives that often it can be hard for us to just pause everything and focus on the important things in life. And what is more important than our own health and well-being? To be honest, living in Skopje and eating healthy do not go well hand in hand unless you have a personal chef cooking for you at home (Your mom doesn’t count). And it is even harder if you are vegan or vegetarian. But, if you are feeling little adventurous and you want to experience something different, Squeeze Me is the perfect place for you. Little hint- before going there, keep an open mind because it’s nothing like we, Macedonians are used to. There you can find something for anyone’s taste. Starting from variety of fruit and vegetable juices to super food smoothies with almond and coconut milk and if you want it Flirty and Dirty, nobody will judge, it’s just a smoothie.
28 - VOICES
LifeStyle When it comes to salads and sandwiches, you’re in for a treat of the senses because weather you are having chicken salad with mango sauce dressing or vegan hummus sandwich you’ll be definitely coming back for more. Speaking of desserts, they have the most scrumptious cheese cake I have ever tried in my life, and trust me, I looove me some good cheese cake. The best thing of all is that everything is fresh, homemade and made with love. But what makes the place so special is not only listed in the menu, but it’s in the people you’ll see there. Because just like you and I, those are people who care, and not only about your health, but they care about all of those in need. So for their first birthday party they decided to arrange a charity event and give away the tip made during the day, plus 10% of the daily income to the animal protection association ANIMA MUNDI. So now if you want to bring some freshness to your diet or you even have a cool charity idea, you know where to go. I guarantee you that after only one visit, Squeeze Me will become your favorite place in Skopje. Because food, just like art, has to come from the soul.
By Viktorija Spendjarska
VOICES - 29
Баскерфест
уличен театар под отворено небо
Ф
естивалоткој што владее со плоштадите ова лето во Скопје и пошироко во Македонија. Баскерфест е еден од нај убавите настани што се случуваат во Македонија затоа што се овозмоува на секој поединец длабоко да нурне во океанот на културата и да се пронајде себе си. Многу инспирации и средби се родени на тротоарите и скопските улици во изминатите години благодарејќи на овој фестивал. Овде секој може да го задоволи својот вкус поради големата разноликост на сите изведби и уметници коинастапуваат.Има жонглери, магионичари, мимичари,кловнови, брејк-денсери, акробати, и многу други улични изведувачи пропратени со многу танц и музика.
Самите изведувачи се присутни долго време во градот па многу често луѓето лично се запознаваат со нив и учат за животниот стил на овие луѓе. Самите уметници по природа се отворени луѓе кои пленат со позитивна енергија која магично ја пренесуваат на секој случаен минувач.Тие секогаш возбудливо раскажуваат за нивниот пат околу светот, и прекрасните искуства кои ги доживеале. По самите изведби, најголем дел од изведувачите може да се сретнат по градските локали каде што повторно настапуваат со некоја точка или едноставно со своето присуство го исполнуваат вниманието на присутните. По завршувањето на фестивалот тие продолжуваат да патуваат низ светот забавувајќи ги луѓето од градовите низ кои минуваат. Во разговорите со овие уметници се насетува љубовта кон луѓето и желбата да се пренесе среќата на сите кои ги гледаат.Убавината во уличното настапување е што многу често, дел од гледачите директно се вклучени во изведбата од страна на уметникот. Нема поубав момент од насмеаните лица и радоста на децата набљудувајки и учествувајки во изведбата.
30 - VOICES
Животен стил
Фестивалот е организиран од здружението на граѓани Уан Веј во партнерство со организацијата Темов предводена од познатиот македонски уметник Пане Темов кој и самиот е познат по своите улични настапи. Баскерфест се одржува по 11 пат во Македонија. Започна на 10 Јуни во Скопје и траешесе до 13 јулипосетувајки повеќе градови во државата,така што шанса да гледаат изведби ја имаа и луѓето во помалите градови во државата. Настапуваа повеќеод 140 артисти од целиот света беа посетени од илјадници посетители ширум Македонија. Автор: Драган Миланов
VOICES - 31
F
D-Festival
or a small country such as Macedonia, it’s somewhat unusual to have a big festival like the ones they have around the world. However, for 6 years now, in a small city near the Greek boarder in Macedonia, a rather small but awesome festival is held. D- festival is located in Dojran, near the Dojran Lake, and with musicians from around the world, form the Balkans and of course from our home music scene, it brings together people from all around the country every July for 3 days a year.
D-fest is one of the best things for young people during the summer. Although it attracts people from all ages, the most numerous audience are young people who are courageous enough to stay in the organized camp place for 3 or 4 days. When I say courageous, I don’t mean it in a negative way. It’s just that you need to be prepared for loud music all the time, uncomfortable or no sleep at all during the nights and of course little space for personal hygiene. But if you’re not that type of person who is comfortable enough to sleep in a tent, then Dojran offers a lot of apartments, hotels and private accomodation too.
32 - VOICES
I arrived one day before the festival in order to get a nice spot in the camp, under a tree and with a nice view, and then with my friends, we had a night off to enjoy the warm weather and the clean air of Dojran. This year on the repertoire there were musicians such as Sigma, Robert Sanchez and of course many popular Balkan and Macedonian artists. Weirdly enough sleeping in a tent in the camp was the thing I liked the most about this festival. The feeling that you belong there between all those people in the camp was the best ever. Everything vas so possitive and all the people were really friendly, even the guards whos job was to make us respect the rules of not bringing any food or drinks in the camp, which we didn’t really pay attention to. During the day we had a lot of activites and I met so many people just by being there. The nights were neverending and the city was awake all night long with people singing on the streets.
Culture
What was different this year was that there were more stages, five to be precise. Apart from the main stage, there was a mosquito stage (located in the camp), a lake stage and one in the church nearby. Besides music the program included a lot od activities and workshops. The festival lasted for three nights and all the artists did a great job. The audience was so alive, dancing and singing all the time. There was music for almost everyone’s taste. Many of the people there, including me, came mostly for making new experiences and friends, and then for the music. But surely I’ll be there next year too and I’m hoping that it will be an even more exciting experience.
VOICES - 33
З
Д-фестивал
а мала држава, како што е Македонија, невообичаено е да се одржуваат големи фестивали како што се оние низ светот. Сепак, веќе 6 години, во едно мало гратче близу границата со Грција, се одржува еден мал но одличен фестивал, Д-Фест. Лоциран во Дојран, одма до Дојранското езеро и со музичари, како од целиот свет, така и од Балканот и од домашната музичка сцена, Д-фест е причината поради која млади луѓе од целата држава се собираат токму таму, секоја година во Јули на 3 дена.
Д-Фест е една од најдобрите работи кои можете да ги правите преку летото. Иако привлекува луѓе од сите возрасти, сепак најпривлечен е за помладите кои се доволно храбри да поминат 3 или 4 дена во организираниот камп. Кога велам храбри, не го мислам тоа на негативен начин. Меѓутоа, ќе треба да бидете подготвени на гласна музика речиси цело време додека сте таму, неудобно спиење или пак воопшто да не заспиете цела ноќ, и се разбира многу малку простор за лична хигиена. Но, доолку не сте таква личнст што би издржала да спие во шатор во камповите, Дојран секогаш нуди и апартмани, хотели или приватен смештај.
34 - VOICES
Култура Јас и пријателите пристигнавме еден ден пред почетокот на фестивалот за да можеме да најдеме убаво кампинг место, под дрво, со убав поглед. По пристигнувањето и сместувањето имавме слободна вечер за да уживаме во топлото време и чистиот водух во Дојран. Оваа година на репертоарот имаше познати музичари како Сигма и Роџер Санчер, како и полокални популарни имиња од Балканот и Македонија.
За некое чудо, спиењето во шаторот беше она што највеќе ми се допадна на фестивалот. Чувството дека си дел од таа група на луѓе таму, во кампот, беше предобро. Се беше многу позитивно и луѓето беа многу пријателски настроени, па дури и чуварите, чија задача беше да пазат да не ги прекршуваме правилата на кампот за невнесување на храна и пијалок. Сепак, не ги почитувавме правилата премногу. Преку ден имаме многу активности во кампот и јас запознав еден куп луѓе таму. Ноќите беа бескрајни, градот беше буден цела ноќ, а луѓето разиграно пееја по улиците. Она што беше поинаку оваа година беше тоа што имаше повеќе бини на фестивалот. Покрај главната, имаше и бина во кампот, една покрај езерото, па дури имаше една и во црквата во близина. Покрај музика, програмата вклучуваше многуброји активности и работилници. Фестивалот траеше три вечери и сите артисти завршија одлична работа. Публиката беше разиграна и распеана цело време. Имаше музика речиси за сечиј вкус. Многу од луѓето таму, вклучувајќи ме и мене, дојдоа најмногу поради искуството и дружењето, а музиката беше во втор план. Сепак, сигурна сум дека следната година пак ќе бидам таму и ќе имам уште повозбудливо искуство од оваа година.
VOICES - 35