Балкански рап: спој на звук и приказни

Балкански рап: спој на звук и приказни

Рапот дојде од хип-хопот во текот на 70-тите години во американските гета. Рап музиката ја препознаваме по специфичен ритам и многу рима. Во почетокот, рап музиката беше начин на изразување на еден вид живот, а тврдеше и ги извади на виделина социјалните нееднаквости. Во 80-тите, рап музиката се извезуваше низ целиот свет во Европа (Франција, Германија, ОК...), во Африка (Јужна Африка, Сенегал…) и во Азија (URSS, Кина…).

Хип-хопот и рап музиката се случуваат на Балканот од 80-тите години, ера која доживеа многу политички и општествени промени. Овој музички жанр се разви како изразна алатка за млади уметници кои сакаа да ги споделат своите фрустрации, надежи и реалности во овој контекст. Како и секаде, балканскиот рап беше под влијание на американскиот рап. Потоа, со текот на времето, развил свој идентитет и бил инспириран од локалните музички жанрови, како традиционалната балканска музика или ориенталната музика. Во деценијата потоа, регионот беше обележан со војни и политички конфликти, а рап музиката ја следеше пишувајќи текстови за општествени и политички теми со поголемо влијание: како што се корупцијата, насилството, нееднаквостите…

Пионерските уметници придонесоа за појавата на овој музички стил на Балканот, како што е Френки, босански рапер кој остава белег на рап-музичката сцена со општествено и политички ангажирани текстови пренесени преку енергични ритам. Едо Маајка, уште еден босански рапер, ги плени слушателите со својот поетски стил на пишување и со спојувањето на различни музички жанрови. Во Србија, рап-колективот Београдски Синдикат се појави во раните 2000-ти, добивајќи признание за нивните политички ангажирани текстови и социјални критики. Хрватскиот колектив Трам 11 одигра клучна улога во хрватскиот рап од слични причини.

Почнувајќи од 2000 година, рапартистите и колективите во Србија, Албанија, Босна, Хрватска и Македонија чекор по чекор си прават место во локалната музичка индустрија и го привлекуваат меѓународното внимание. Спојот на различни музички жанрови, како рап музиката со рок, електро-музиката или традиционалната музика на Балканот станува вообичаена карактеристика во овој регион. Денес, Балканскиот рап има важен удел во балканската култура како своевиден уметнички израз, социјален протест и тврдење за идентитет.

Во последните години, Балкан Рап продолжи да се развива и диверзифицира. Редовно се појавуваат нови уметници, со нови звуци и стилови на музика, што овозможува нови видови музика како што е трап фолк. Овој вид музика е обединувачка сила на Балканот, каде што има двојство помеѓу тешката реалност на животот и утопија, сон, надеж. Тоа е комбинација на модерноста и традицијата, фокусирајќи се на уличниот живот од една страна и традиционалната фолклорна музика, со инструменти, од друга страна. За некои од нив, стапицата започнува процес на нов културен и колективен идентитет на Балканот.

Денес, некои уметници заземаат видно место во балканскиот рап, како што е српскиот рапер Коби, препознатлив по неговите успешни хитови и неговиот уникатен стил кој ги спојува рап, поп и електронска музика. Слично на тоа, српскиот колектив С.А.Р.С. црпи инспирација од рок, реге и фолк музика додека се осврнува на општествени и политички теми во нивните текстови. Во Албанија, Мајк

Спирит добива на популарност со неговите хит песни и уникатен стил кој вклучува елементи на рап, R&B и електронска музика. Македонскиот рапер ДНК, познат по општествено и политички ангажираните текстови и динамичен стил, допира и по полесни теми со размислувања за секојдневниот живот.

Рапот го наоѓа своето место на Балканот во одреден социјален и политички контекст кој ја обликува историјата на овој регион. Се појавува на Балканот, првично црпејќи инспирација од американскиот рап, а потоа еволуира со инкорпорирање на фолклорни и традиционални звуци. Рапот служи како средство за изразување и протест за уметниците, но придонесува и за спојување на културите, опфаќајќи ги музичките стилови, јазикот и темите што ги обработуваат. Како што рекол Хенри Вадсворт Лонгфелоу, „Музиката е универзален јазик на човештвото“.

Клои Ле Кер

Превод: Мартина Даниловска

Извори :

Importer, authentifier, revendre. La trap music dans les Balkans – Cairn.info

Brother after arms – Balkan rappers as public intellectuals – University of Helsinki

Balkan beats: introducing folk rap, the hybrid music craze sweeping Serbia and beyond – New east digital archive