Voices october 2015

VOICES Magazine for all young people in Macedonia

October 2015

Vino-Skop Van Gogh bar Bosnian Pyramids Tanec, the soul of Macedonia

English

Македонски

Shqip

Editorial

A

fter having tasted this year’s ajvar, we are moving on towards the colder months but we’ll be doing it with the company of our new EVS Volunteer. Rugilė arrived a few days ago from Lithuania and brought us some special cheese and her new energy. Now, she’ll help us for the next editions of VOICES magazine.

October is the month to raise awareness among people about breast cancer. The goal of this event is to raise funds for research and to give information and support to those affected by breast cancer. But we are more interested about “No Bra Day” wich was the 13th of October (so next time don’t forget it, ladies !).

The begining of the month was also marked by Vino-Skop, a famous wine festival. In case you’ve missed it, go to page 4 where you can find all the details in the four pages dedicated to this topic. And if you’re interested in this subject, you should also check the article about Vang Gogh bar where are perfoming the rock band “Take a day off” every monday.

In this issue you’ll discover a lot of different people such as Zoran Dzorlev, director of Tanec (the National Ensemble of Traditional Dances and Songs), Robertina Mechevska the Macedonian handball player or even a Mysterious Writer from Novi Sad. So I hope this new edition of VOICES magazine will give you the desire to meet a bunch of new people, and to take advantage of this mild season for travelling before the beginning of Winter !

О

ткако го вкусивме овогодишниот свежо направен ајвар, полека се придвижуваме кон ладните месеци во годината, но таму друштво ќе ни прави и нашиот нов ЕВС волонтер. Ругиле ни пристигна пред неколку дена од Литванија и со неа донесе специјално сирење и сопствената енергија. Од сега, па натаму, таа ќе ни биде од помош во креирањето на ВОИСЕС магазинот. Октомври е месец во кој се подигнува свесноста за ракот на дојката. Целта на овој настан е да се соберат доволно средства за истражувања и за добивање на информации, како и за поддршка на лицата кои се заболени со овој вид на рак. Но... Ние, дел од волонтерите, како припадници на посилниот пол, бевме позаинтересирани за “Денот без градници”, кој беше одбележан а 13-ти Октомври, така да следната година девојки немјоте да го заборавите тоа! Почетокот на овој месец го одбележа и Виноскоп, веќе познат вински фестивал. Во случај да сте го пропуштиле, на страница 4 можете да ги најдете деталите за фестивалот, на кој посветивме цели 4 страници. Во таа насока на забава, немојте да ја пропуштите и нашата статија за бендот “Take a day off”, кој секој понеделник настапува во познатиот бар Ван Гог. Во ова издание на нашиот магазин можете да дознаете и повеќе работи за некои личности, како што се Зоран Џорлев, директорот на Танец (Националниот ансамбл за традиционални песни и ора), Робертина Мечевска, позната македонска ракометарка и репрезентативка, па дури и за мистериозниот писател од Нови Сад! Се надеваме дека ова издание на магазинот ВОИСЕС ќе ве поттикне интерактивно да се запознаете со број на нови луѓе и да отидете на некое патување во оваа меѓу сезона, пред започнувањето на студената зима!

2 - VOICES

Contents TOPIC OF THE MONTH 4

Vino-Skop

Quentin Mauboussin

INTERVIEW 8

18

The Bosnian Pyramids

30

Visit of Kruševo

Mysterious writer from Novi Sad

40

Van Gogh Bar

Digital Creativity for employability

44

Da Naucime...

Angela Gjekanovikj Anita Kirkovska Arbina Ajdar Bojana Drangova Bujar Islami Damjan Serafimovski Danche Azmanova Dzvezda Mihajlova Elena Petrevska Elena Micevska Gjoko Vukanovski

Goran Galabov

Interview with Robertina Mechevska Milan Gjapik

LIFESTYLE

Sanja Apostolska

Ana-Marija Karadjovska

Thereza Lišková

SPORT

Jacopo Landi

VOICES TEAM:

Ognen Anchevski

34

Lovely coincidences Ana-Marija Karadjovska

Michaela Kawanová

CULTURE

Jacopo Landi and Aleksandra Saneva

OPINION 20

24

Tanec, the soul of Macedonia

ERASMUS+ WORLD 12

TRAVELLING

Goran Galabov Hristina Tanevska Ivana Angjelovska Jacopo Landi Jana Gjorgjievska Kiril Dimitrovski Kristina Mitrovska Lazar Mikov Lirie Memeti Marina Tanevska Martina Dimevska Michaela Kawanová Mihajlo Donev Milan Gjapik

46

MarkO

48

SHL Foundation

Katarina Krlevska

Slave Angelov

Milica Kaevska Nikola Peshevski Quentin Mauboussin Rugilė Vailionytė Sandra Ivanovska Sanja Stojcheva Simona Georgievska Simona Tamoslunaite Sokol Makolli Tamara Canevska Tamara Jovanovska Tereza Lišková Tijana Markovska Zuhri Kamberi

Production & Coordination: Nikola Stankovski Gjoko Vukanovski Sanja Stojcheva

Contact:

Volunteer Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk

VOICES - 3

Topic of the month

Vino Skop 2015 Wine Festival in Skopje

Тема на месецот

F

rom the 30th of September to 4th of October was held the ninth edition of Vino-Skop festival. It’s one of the most famous wine festival in Macedonia, with more than 20 different brewery, and a lot of music bands such as Superhiks, Tony Zen, or Kuku Lele.

Usually this festival takes place in Macedonia Square, but his year, wine lovers get together in great numbers near Boris Trajkovski Sports Center in Karpos to savour a good meal with a glass of wine.

As a French volunteer, I was told to get there to provide my expertise about wine but I should admit it : I’m not a great connoisseur. Anyway, since I’m in Macedonia I already tried Tikves and Stobi before Vino-Skop and I really enjoyed it, so I was enthusiastic about the idea of trying new ones. I was really surprised by the good quality of wine, maybe due to the region of Tikves, remarkable for grape growing with an ideal climate and a fertile soil.

At first sight, I was surprise about how small was the place, I expected something bigger. With 22 stands stacked in the little parking in front of Aqua Park there wasn’t so much place for many people. But in fact, the atmosphere was familial and really nice with people eating around tables, dancing in front of the stage and of course drinking wine. I realized that this alcohol is very good for this kind of events because people are not so drunk and enjoy the party even more.

With the smell of tasty grilled meat and all those different breweries here for the event I couldn’t resist to drink some wine. Unfortunately, I couldn’t try every one of them, but at least I bought one glass of Skovin and one other of Bovin. I don’t remember exactly what the bottle was but it was some red wine with fruity aroma and soft tannins. Again, it’s beyond my expertise to comment on how good was it, but I feel like Macedonian wines deserve to be more renowned in other countries.

Then, I went in front of the stage to feel the mood of people dancing and singing some songs such as “Jovano Jovanke”. I don’t know yet all the lyrics of those Macedonian traditional music but it’s still really interesting to learn some words by listening it.

Some people were dancing Oro which consist to make a circle and little steps while holding hands and the others were moving on the rousing rhythm of songs. I’m always quite surprise to see all generations enjoying the same song and partying together like in Vino-Skop.

I think this event could be even better in a bigger place out of the city, although for the second point it’ll be difficult.

Finally, I spent a really good time there and I wish Vino-Skop will continue for many years, so maybe I could come again to celebrate this event !

P

rej 30-të Shtator deri më 4-ër Tetor është mbajtur edicioni i nëntë i festivalit Vino-Skop. Është një prej Festivalit të verës më të mirë në Maqedoni, me më shumë se 20 bodrume të ndryshëm, dhe shumë bende të muzikës siç janë Superhiks, Toni Zen, apo Kuku Lele. Zakonisht ky festival mbahet në Sheshin Maqedonia, por këtë vit, të dashurit e verës u mblodhën në numër të madh afër Qendrës Sportive Boris Trajkovski në Karposh për të shijuar shujtë të mirë me një gotë verë.

Si vullnetar Francez, më është thënë që të shkoj atje dhe të sjell expertizen time për verëra, por më duhet ta pranoj : Unë nuk jam njohës I madh në këtë. Sidoqoftë, mbase veç jam në Maqedoni unë gjithnjë kam provuar Tikvesh dhe Stobi para Vino-Skop-it dhe me të vertëtë unë e pëlqeja, andaj unë isha entuziast për idenë e të provuarit dicka të re. Unë isha i befasuar nga kualiteti i mirë i verës, ndoshta ngase rajoni i Tikvesh-it, shquar për kultivim të rrushit me një klime ideale dhe me tokë pjellore.

Në shikim të parë , unë isha i befasuar se sa I vogël ishtë vendi, prisja diçka më të madhe. Me 22 rafte qëndruese

6 - VOICES

në parking të vogël përpara Aqua Park-ut aty s’kishte aq vend për aq shumë njerëz. Por në fakt atfmosfera ishte e njohur dhe me njerëz shumë të mirë duke ngrënë rreth tavolinave, duke vallëzuar para skenës dhe natyrisht duke pirë verë. Unë e kuptova qe ky alkohol është shumë i mirë për këtë lloj të ngjarjeje sepse njerëzit nuk ishin aq të dehur dhe e shijonin edhe më shumë ahengun.

Topic of the month Më aromën e e shijshme të mishit nga sgara, unë nuk munda që ti shijoj që të gjitha nga ato, por së paku unë morra një gotë nga Skovin dhe një tjetër nga Bovin. Nuk më kujtohet saktësisht shishja se çfarë ishte por ishte nga vera e kuqe me aromë pemësh dhe tane të buta. Përsëri, është larg nga expertiza ime se sa e mirë ishte, por e ndjej që verërat Maqedone meritojnë që të jenë më të njohura në shtetet tjera.

Pastaj, unë shkova përpara skenës që ta ndjeja disponimin e njerëzve duke vallëzuar dhe kënduar disa këngë si “Jovano Jovanke”.

Unë akoma nuk i di të gjitha tekstet e atyre këngëve tradicionale Maqedone por është akoma më interesante që të mësoj disa fjali duke i ndëgjuar. Disa njerëz vallëzonin Oro që përmban të bësh një reth dhe disa hapa duke u mbajtur me duar të tjerëve dhe duke lëvizur nën ritmin e zgjuar të këngëve. Unë gjithnjë jam i habitur duke parë gjitha gjeneratat duke e shijuar dhe u kënaqur sikur në Vino-Skop.

Unë mendoj që kjo ngjarje mund të ishte edhe më mirë sikur të ishtë në ndonjë vend më të madh në qytet, edhe pse nga ana tjetër do të ishtë vështirë. Përfundimisht, unë kalova kohë të mirë atje dhe dëshiroj që Vino-Skop do të vazhdojë për disa vite, kështu që unë ndoshta do të vija përsëri dhe të festoj këtë ngjarje!

VOICES - 7

Interview

Tanec, the soul of Macedonia Танец, душата на Македонија

Jacopo Landi Aleksandra Saneva

I

n a quiet street in Skopje, nestled between a supermarket and a center for retired people, lies one of the jewels of Macedonia, the National Ensemble of Traditional Dances and Songs, Tanec. Founded in 1949 by the Macedonian government with the aim to preserve and diffuse it’s culture, the center has been the top ambassador of the nation’s folkloric heritage for 65 years and is home to it’s best folkloric dancers and singers.

We are received by the director Zoran Dzorlev in his office. He comes from a prominent musical family in Macedonia and is in charge of Tanec since 2011.

Prizes and medals from every corner of the globe look upon us while he begins to explain what brought him to this position.

“I grew up with traditional music. I come from the Aegean part of Macedonia, my parents were forced to leave

8 - VOICES

the region around Strumica, my father was born in Strumica and was a composer and arranger who wrote and composed a bunch of traditional songs. I was exposed to folklore since I was a very young boy, I met many traditional singers. So it was not an accident that I accepted to come here and be a director. [...] I was brought here by the idea that Tanec stayed the only institution in the state that is fighting to protect the colors of the folklore and traditional music.”

Only the best professionals are selected to be a part of the ensemble. Dancers, singers and musicians all pass rigorous selections to be admitted.

Young people have their chance every year in october, when a call is issued through the whole country for auditions. They are tested on their skill but their behavior is also scrutinized to see if they will be able to fit in the group’s tight schedule of performances that take place around the world. Dzorlev also explains us

Интервју what this traditional culture means to these young artists.

“Our folklore is very sought after throughout the world, this is a very important thing that I have to say, because it is loved and danced everywhere, so our youth is becoming more and more interested, especially now that social networks are developing there is a bigger collaboration with cultural and artistic groups. For example a lot of young footballers dream to play for the national

team some day, for these young musicians or dancers their aspiration is to become part of Tanec.”

The director then proceeds to proudly show and explain to us some of the innumerable stories linked with the tens of medals, prizes and books he keeps in his office, each one related to a Tanec performance or achievement. We discover with him the different rooms of the building, where the performers practice every day for at least four hours and where the costumes and instruments are stored. Old and new photos hang from each wall, showing us different moments of the last decades, all passed dancing and singing around the world in numerous festivals

“There are a few festivals in Europe. Generally we as Tanec participate as guests in the noncompetitive ones.

Last year we were in Poland, and then we were invited as guests to an event in Slovakia by their professional ensemble Lucnica. This year we did not succeed to go to Llangolen but they invited us for the next year. We would also like to go to Montreal where a big folklore festival is held with participants from the whole world.

Tanec used to perform for the Macedonian diaspora, wherever there is a macedonian population, but now

I’m trying to present ourselves to the foreign audience.

We plan our events with the help of the Ministry of Culture. [...] We present the country in a new light because we have an interesting program, new choreographies that are also interesting for youth, our style is not completely fixed and we try to make it modern. Modern but preserving our folkloric traditions.”

At the end of our tour we leave with a bag full of recordings of the ensemble’s past performances alongside with an illustrated history book. The slogan above the door reads “Tanec, the soul of Macedonia” and from what we have seen there truly is no better place to find it.

VOICES - 9

В

о тивка уличка во Скопје, вгнездено помеѓу супермаркет и центар за пензионери, лежи едно од богатствата на Македонија, Националниот Ансамбл за Народни Игри и Песни, Танец. Основан во 1949 година од Македонската влада со цел да се зачува и рашири нејзината култура, центарот бил главен амбасадор на националното фолклорно наследство 65 години и е дом на најдобрите играорци и народни пејачи. Директорот Зоран Џорлев нè прима во неговата канцеларија. Потекнува од истакната музичка фамилија во Македонија и е одговорен за Танец од 2011 година. Награди и медали од целиот свет гледаат кон нас додека тој почнува да објаснува што го донело на оваа позиција. “Со народната музика сум од дете. Јас сум по потекло од Егејот, моите се протерани од струмичкиот дел, татко ми е роден во Струмица и тој беше композитор, аранжер кој напиша и искомпонира еден куп народни песни. Фолклорот ми е наметнат од мало дете, бев во контакт со многу народни пејачи. Значи, не случајно се нафатив да дојдам овде да бидам директор. [...]Ме донесе тука идејата дека Танец остана како единствен бранител на државно ниво кој ги брани боите на фолклорот на народната музика.” Само најдобрите професионалци се одбрани да бидат дел од ансамблот. Играорци, пејачи и музичари поминуваат низ ригорозни селекции за да бидат примени. Младите луѓе имаат шанса секоја година во Октомври, кога се отвора повик за аудиции низ цела држава. Се проверуваат нивните вештини, но нивното генерално однесување е земено во предвид да се види дали ќе можат да се вклопат во густиот распоред на настапи што се одржуваат низ целиот свет. Џорлев исто така ни објаснува што им значи традиционалната култура на овие млади уметници.

10 - VOICES

“Нашиот фолклор е многу баран во светот, ова е многу важна работа што треба да ја кажам, затоа што нашиот фолклор го сакаат и го играат насекаде низ целиот свет, така да нашите млади луѓе се заинтересирани се повеќе и повеќе, особено откако се појавија социјалните мрежи, има поголема соработка, посебно со културно уметничките друштва. На голем дел од младите фудбалери им е сон да играат и да стигнат до репрезентација. Така и тука младите музичари, инструменталисти, а посебно играчите, нивна желба е дојдат да играат во Танец. “ Директорот тогаш продолжува гордо да ни покажува и ни раскажува некои од бројните приказни поврзани со десетиците медали, награди и книги што ги чува во својата канцеларија, од кои секое е поврзано со некој настап или постигнување на Танец. Со него ги откриваме различните соби во зградата каде членовите вежбаат секој ден по барем четири часа и просториите каде се чуваат костумите и инструментите. Стари и нови слики висат на секој ѕид, покажувајќи ни различни моменти од последните декади, поминати во танцување и пеење насекаде низ светот на бројни фестивали. “Во Европа има повеќе фестивали. Генерално ние, Танец, фестивалите ги пратиме од ненатпреварувачки карактер, како гости. Лани бевме на фестивал во Полска, после имавме настан исто во Словачка каде бевме гости, Лучница поканети од нивниот професионален ансамбл. Оваа година не успеавме да отидеме во Ланголен, но не поканија за наредната година. Сакаме да одиме и во Монтреал каде се одржува голем фолклорен фестивал каде доаѓаат учесници од цел свет. Порано Танец настапувал пред дијаспората, пред македонско население, а сега јас повеќе се трудам да се претставиме пред странската публика. Настаните ги договараме со министерство за култура. [...] Ја претставивме во сосема ново руво државата затоа што имаме

Interview

интересна програма, имаме нови кореографии кои се интересни и за младата популација, не сме многу фиксирани со стилот, се трудиме да бидеме модерни. Модерно е, а ги имаме задржано фолклорните елементи.” На крајот на нашата тура си одиме со торби полни со снимки од минатите настапи на ансамблот заедно со енциклопедија. Слоганот над вратата вели “Танец, душата на Македонија” и навистина, од она што го видовме, нема каде на подобро место да се најде.

VOICES - 11

Erasmus+

Lovely coincidences, or why you should get out of bed

By Ana-Marija Karadjovska

W

hat will living in a new city and country be like? Is my apartment going to be cozy? Who will my roommate be? Will my coworkers be nice? Why is flying from Macedonia so complicated? Why is Montpelier spelled with a double ‘l’ in French but not in English? Do I need a haircut??? – were just some of the questions I had in mind when I was preparing for something I had never done before: a professional internship in a city I had never visited, in a language other than my own, with people I hadn’t met.

Was it worth the while? – Definitely.

12 - VOICES

Еrasmus+

Facing limited flow of information and lack of opportunities have always been the number one enemy of youth, but not the only oneѕ. Laziness and unwillingness to move away from the comfortable chair in front of the computer or TV set play a huge factor as well. It’s all about what information you have and who you know. Because no, opportunities do not knock on doors or fall from the sky, they need to be found and while it may be hard or time consuming, it is also more than possible.

I have to admit, I was completely taken aback when, while volunteering at an international event, at the very question about internships abroad, there was someone as nice as to offer to pass my CV to her superior and just a few days later, I knew I was accepted as an intern at the “Accent Francais” School of French as a Foreign Language in Montpelier, France!

When you come from a country with an average monthly salary of around 300 euros and going to a country with a much higher living standard, you need to think of funding. Paid internships at home or abroad are not easy to come by, especially if you haven’t even graduated from university and my case was not an exception – it was an unremunerated internship. So what I did was look for funding opportunities everywhere – Erasmus + grants, youth organizations, the Internet, governments of several countries, agencies. Eventually, I found and applied for a scholarship I had first heard of at the same international event, from the University Agency of the Francophony, or rather its Bureau for South-East and Central Europe. Gathering documents is never easy, especially when your sending university is only contributing with major administrative and bureaucracy setbacks and procedures take forever. Did going through all the trouble pay off in the end? – Definitely.

There were of course many things that could’ve still gone wrong, but somehow, fortunately, the worst thing I can complain about would be climbing 5 floors to my apartment with 2 suitcases (I soon also found out packing long-sleeved blouses and jeans was completely unnecessary in the South of France). Working as a reception desk assistant, or better said at the front line of battle with omnipresent complaints, but also a tremendously fulfilling and productive place, I managed to meet and get to know at least half of the 300 students who were attending the school from all parts of the world! As a marketing assistant, I got to become as organized as a Macedonian could ever be, learn from some of the best in the field and participate in a World Rally (https://www.youtube.com/ watch?v=Kuar3GEIVQc) including students of French from 60 different nationalities…I can think of worse ways to spend your working hours! The rest of the time, hanging out with my amazing colleagues, exploring Montpelier’s hidden streets, meeting people, talking to my extremely nice roommate, visiting other cities, drinking wine and eating delicious food, as well as going to the beach were a must and then of course, my favorite way of spending leisure time – language exchanges (I’m very grateful for Golingo and Franglish!). All in all, it was easily the best experience in my life so far.

Where to next? How do I put everything I learnt to good use? When will I see the people I came to appreciate so much again? Will I ever spell Montpelier right in English without autocorrect? – are just some of the questions I’m asking myself now. One thing is certain – I sure am glad I decided to get out of bed the day I volunteered at that international event!

VOICES - 13

Убави коинциденции, или зошто да станете од кревет Ана-Марија Караџовска

К

ако ќе биде да се живее во нов град и држава? Ќе ми биде ли удобен станот? Кој ќе ми биде цимер? Дали колегите ќе ми бидат фини? Зошто е толку комплицирано да се лета од Македонија? Зошто Монтпелје на француски се пишува со две, а на англиски со едно ,л’? A да се потстрижам??? – беа само дел од прашањата што си ги поставував кога се подготвував за нешто што не го бев направила порано: професионална пракса во град којшто го немав посетено, на јазик кој не ми е мајчин, со луѓе кои не ги познавав. Дали вредеше? – Дефинитивно.

14 - VOICES

Ерa

Соочувањето со ограничениот проток на информации и недостатокот од можности отсекогаш биле непријателот број еден на младите, но не и единствените. Мрзата и немањето желба да се стане од удобното столче пред компјутерот или телевизорот исто така играат голема улога. Сè се врти околу информациите што ги имате и кого познавате. Бидејќи не, можностите не тропаат сами на врата и не паѓаат од небо, треба да се бараат и додека можеби е тешко или одзема многу време, секако не е невозможно. Морам да признаам дека бев комплетно изненадена кога волонтирајќи на еден меѓународен настан, на самото прашање за пракса во странство, се најде личност доволно фина да предложи моето CV да го пренесе на најзината надредена и по само неколку дена, знаев дека сум примена на пракса во „Accent Francais“, училиште за француски како странски јазк во Монтпелје, Франција!

ус+

Кога доаѓате од земја каде средната месечна плата изнесува 300 евра, а одите во земја со многу повисок животен стандард, треба да мислите на финансирањето. Платените пракси дома или во странство тешко се наоѓаат, особено ако сè уште не сте завршиле со факултетот, па така и јас не бев исклучок – се работеше за неплатена пракса. Така, започнав насекаде да барам можности за финансирање – грантови преку Еразмус +, младински организации, на интернет, влади на неколку земји, агенции. На крајот, пронајдов и аплицирав за стипендија за којашто најпрвин имав чуено на истиот тој интернационален настан, од Универзитетската агенција на франкофонијата, односно Бирото за централна и југоисточна Европа. Собирањето на документите не е лесно, особено кога матичниот универзитет ти создава големи административни и бирократски проблеми, а секоја процедура трае цела вечност. Дали на крајот маката се исплати? – Дефинитвно.

VOICES - 15

Се разбира, многу други нешта можеа да тргнат наопаку, но некако за среќа, најмногу би можела да се пожалам само за качувањето 5 спрата до станот со 2 куфера (набрзо открив и дека пакувањето на блузи со долги ракави и фармерки за југот на Франција e сосема одвишно). Работејќи како асистент на рецепција, или подобро речено во првите борбени редови против сеприсутните поплаки, но и исклучително исполнувачко и продуктивно место, успеав да се запознаам со барем половина од 300 ученици кои го посетуваа училиштето од сите страни на светот! Како маркетинг асистент, станав организирана колку што една Македонка може да биде, можев да учам од дел од најдобрите во тоа поле и да учествувам во Светското рели (https://www.youtube.com/watch?v=Kuar3GEIVQc) со ученици по француски јазик од 60 различни националности... си велам, работните саати можеле и полошо да поминат! Остатокот од времето дружењето со моите прекрасни колеги, истражувањето на скриените улички на Монтпелје, запознавањето луѓе, разговор со мојот многу фин цимер, посетата на други градови, пиењето вино и јадењето вкусна храна, како и одењето на плажа беа задолжителни, а тука беше и мојот омилен начин на поминување на слободното време – јазичните размени (многу сум благодарна за Golingo и Franglish!). Севкупно, ова беше најдоброто искуство што сум го имала досега. „Каде наредно? Како да искористам сè што научив? Кога пак ќе ги видам луѓето кои толку ми значат? Дали некогаш Монтпелје на англиски ќе го напишам точно бев автоматското поправање?“ – се само дел од прашањата што сега си ги поставувам. Едно нешто е сигурно – драго ми е што решив да станам од кревет на денот кога волонтирав на тој меѓународен настан!

16 - VOICES

Ерасмус+

VOICES - 17

Digital Creativity for employability International Training Course in Struga

Text and photos by Jacopo Landi

F

rom the 10th to the 18th of september the “Digital Creativity and Employability in school education� seminar was held in Struga. The participants came from four different countries, Germany, Denmark, the UK and of course Macedonia and were representing five different organizations: Volunteers Center Skopje, Burgerhas Bennohaus in Munster, Germany, BURT from Denmark, SHIFT from UK and Youth4Media.

The first topic we tackled, shortly after presenting ourselves, was comparing the process of transition from school to work in the various participating countries. A lot of differences between the systems already emerged at this point and numerous interesting conversation already began.

The second day was devoted to creative workshops about online journalism, audio, social media and video and reflections about how these new tools could be used in a learning environment and how they could enrich the skill set of young people just starting out on the job market.

Each of the trainers brought their experience and know-how to the mix and we put our brains together to compare our ideas and opinions.The participants from Munster had already prepared a lot of interest-

Erasmus+ ing proposals for us to discuss and improve upon, very usefuls for anyone working with youth and interested in incorporating new digital media into his/her work.

As a final product of our seminar we created a blog where every group uploaded the projects they had worked on during these days, be it audio, online games or video (ew4c.blogspot.mk). Working in Struga was just the icing on the cake, with our hotel being right next to the lake whose waters were still warm.

We even had the time to visit Ohrid during one afternoon.

The conclusion of the seminar was a conference held in Skopje with the complete team of Youth4Media and all of the participants and organizers brought together. Everyone left with inspiring new ideas to implement in their own personal work and the wish to see everybody else again very soon.

VOICES - 19

Opinion

Da Naucime...

Let’s learn how to make entrepreneurship business !!!

D

a Naucime is a company offering educational content to its clients. It was founded on the 2nd of January 2013, by two aspiring young entrepreneurs Igor and Sanja, former from Serbia and the latter from Macedonia. As with almost any couple, in these troubling times, a moment comes when one should be working, and one taking care of the household. So why not establish a company where the couple would be bosses, so both can work and no sacrifices are needed ? Thus, Da Naucime was born.

20 - VOICES

By Sanja Apostolska Initially, it was founded as an online platform mediating between students and private professors. Sanja, being a professor herself, wanted to address the problem of 13% unemployed professors in Macedonia. They can, free of charge, make their online profile, and students can, free of charge as well, type what subject they are interested in, and then can contact those professors.

The entire project was started quite naively, without a business plan, nor any other projections. We just found

Opinion the programmers prepared to make the website, and we just did it. At first we wanted to make just a simple site for the private professors, however we realized that there was potential for implementation of other projects, thus we decided to have this platform free of charge for the clients. Soon it became our trademark, being the firsthand only website in Macedonia offering this kind of service. Later copycats appeared, and we have only one though on our minds. “Plagiarism is the sincerest form of flattery”.

Da Naucime went on from the simple beginnings to become much more. It is a certified Italian center, the only of its kind in Macedonia, for official and internationally recognized Italian language diplomas.

It offers Edu Card, a card for youth discounts, that any person from 14-30 years old can use, benefiting from over 150 stores that offer discounts in the capital city of Skopje. Da Naucime also edits an online magazine, where the educational news, tips and information is published. Lastly, organized trips to summer schools in Italy, for those willing to spend some time in this beautiful country, while also studying this poetic language.

From the founders’ experience, one that wants to start its own company, there are two takeaways. Do not think too much, and don’t ask many people for their opinion. Others can be demotivational, and you might lose interest in a potentially fruitful business opportunity, if many turn you down. Also, if you think too much, you might get lost in the details.

To all of you aspiring entrepreneurs out there, best of luck !

More info about us, you can find on the following links : www.danaucime.mk http://danaucime.mk/edukarta.aspx www.italostud.com

VOICES - 21

Да Научиме... Ајде Да Научиме како се прави претприемачки бизнис !!! Од Сања Апостолска

Д

а Научиме е старт-ап фирма од областа на едукацијата. Основана е на 2-ри јануари 2013-та од страна на двајца амбициозни

претприемачи Игор и Сања, од Србија и Македонија. Знаеме дека во денешно време, кај сите парови доаѓа моментот кога еден од нив би требало да работи, а еден да се грижи за домаќинството. Но, зошто да не се создаде заедничка фирма каде и двајцата ќе бидат сопственици, двајцата ќе работат и нема потреба од жртви ? И, така настана Да Научиме. На почетокот беше создадена како онлајн платформа која посредува меѓу студентите и приватните подучувачи. Сања, по вокација филолог, имаше желба да им помогне на (во таа година) 13% невработени професори од Македонија. Тие можат, бесплатно, да направат свое онлајн портфолио каде студентите ќе можат бесплатно да најдат подучувач по оној предмет што ги интересира и на тој начин да ги контактираат професорите. На почетокот сакавме да биде само онјалн портал за приватни подучувачи, но набрзо сфативме дека има можност за имплементација на други проекти. Набрзо оваа платформа стана наш заштитен знак, бидејќи станавме прв и единствен вебсајт во Македонија кој нуди услуги од ваков тип. Подоцна се појави и слична платформа но ние стоевме зад фразата дека “плагијатот е најискрената форма на ласкање”.

22 - VOICES

Да Научиме успеа од обичен веб сајт да постане многу повеќе. Денес е и сертифициран центар за издавање на дипломи за познавање на италијански јазик, единствен од овој тип во Македонија. Во неговото портфолио се вбројува и Еду картичката, картичка за младински попусти која е наменета за сите оние од 14 -30 години кои можат да искористат попусти во над 150 локали во главниот град Скопје. Да Научиме создаде и Еду Магазин, онлајн магазин кој објавува едукативни и информативни содржини. Најнова е соработката со 15 јазични центри ширум Италија, каде оние кои сакаат да поминат некое време во оваа убава земја додека го учат овој поетски јазик можат да се пријават за некоја од нашите понуди. Од искуство на основачите, секој што сака да основа приватна компанија, мора да внимава на следните две нешта. Да не мисли многу, ниту да бара совет од многу лица. Некогаш може да делува демотивирачки, може да се изгуби интересот за потенцијaлната можност и лека полека се’ да пропадне. Од другастрана пак, ако многу мислите, може да се изгубите во детали. На сите вас идни амбициозни претрпиемачи, ви посакуваме многу успех !

Мислење

Повеќе информации за нас можете да најдете на следните линкови : www.danaucime.mk http://danaucime.mk/edukarta.aspx www.italostud.com

VOICES - 23

Travelling

The Bosnian Pyramids

Do you know where is the tallest pyramid in the world?

In Bosnia and Hercegovina. According to researchers around the world and the Head of Anthropology at the American University in Bosnia-Herzegovina Dr. Semir “Sam” Osmanagić, Ph.D., the Bosnian Pyramids located near the town of Visoko, northwest of Sarajevo, are the oldest and largest human-made Pyramids that have been discovered on our Planet.

W

hen Dr. Sam traveled to the town of Visoko in 2005, two pyramid shaped hills caught his attention. For thousands of years locals has considered those pyramidal shapes just natural hills because they were covered by soil and vegetation. After extensive archaeological excavations he announced to the world that the first pyramids in Europe had been discovered. He believes the Egyptian

24 - VOICES

pyramids are built by the same people as the Visočica hill. In 2006 he established the non-profit, Archaeological Park: Bosnian Pyramid of the Sun Foundation, and the investigations in Bosnia have proven this complex holds the world’s largest archaeological project.

Bosnian Valley of the Pyramids represents the biggest complex of pyramidal structures in the World. It consists of Bosnian Pyramid of the Sun (220 meters), Bosnian Pyramid of the Moon (190 meters), Pyramid of Bosnian Dragon (90 meters), Temple of Mother Earth and Pyramid of Love. Pyramids of Sun, Moon and Dragon form a perfect equilateral triangle with a distance of 2.170 meters between their tops. The site also includes a tumulus complex and a huge underground labyrinth that stretches underneath the pyramidal complex.

Travelling This archaeological project is changing the history because of several things: - There are the first pyramids in Europe - The pyramids are covered by soil which is over 12,000 years old, this finding confirms the Bosnian pyramids are the oldest pyramids on the planet - It´s the biggest pyramidal structure in the world, the Pyramid of the Sun (over 220 meters high) is larger than the Great Pyramid of Giza (147 meters) and has the most precise north-south cosmic orientation of any pyramid on earth - The Bosnian Pyramid of the Sun is completely covered by rectangular blocks, made from the best quality concrete material with extreme hardness and low water absorption, far superior to any modern concrete materials - Below the Bosnian Valley of the Pyramids lies an extensive underground labyrinth, artificial lakes and a chamber network which is tens kilometers long - The largest ceramic sculptures of the ancient world have been discovered in the underground labyrinth

But that’s not all, there is something more about the Bosnian pyramids. Several teams of physicists, electrical engineers and researchers from around the world detected and measured an energy beam coming through the top of the Bosnian Pyramid of the Sun. The radius of the beam is 4.5 meters with a frequency of 28 kHz with a strength of 3,9 V. The beam is continuous and its strength grows as it moves up and away from the pyramid. This phenomenon contradicts all known physical laws, it seems the original pyramid-builders created a perpetual “energy machine” that is still working today.

In the underground labyrinth they discovered three chambers and a small blue lake. Energy screening shows that the ionization level is 43 times higher than the average concentration outside which makes the underground chambers healing rooms. The large ceramic sculptures are positioned over the underground water flows resulting in the negative energy being transformed to into positive energy. These findings point to the fact that the underground labyrinth is one of the most secure underground constructions found on the Planet and that it´s ideal place for body rejuvenation and regeneration.

Tens of thousands of tourists from all over the World are attracted by the pyramid discovery and its energy and spiritual properties.

VOICES - 25

Piramidat e Bosnjës

A

e dini se ku gjendet piramida më e lartë në botë?

Në Bosnjë dhe Hercegovinë. Sipas studiuesve përreth botës dhe kryesorit të Antropologjisë në Universitetin Amerikan në Bosnjë dhe Hercegovinë Dr. Semir “Sam” Osmanagic, Ph. D., Piramidat e Bosnjës që ndodhen afër qytetit Visoko, veriperëndim nga Sarajeva, janë Piramidat më të vjetrat dhe më të mëdhajat të ndërtuara nga njeriu që janë zbuluar në Planetin tonë.

Ky Projekt arkeologjik është duke ndryshuar historinë për disa gjëra:

Kur Dr. Sam udhëtoi për në qytetin e Visoko-s më 2005, dy kodra në formë piramide tërhoqën vëmendjen e tij.

Për mijëra vjet vendasit konsideronin ato forma piramide vetëm si kodra natyrale sepse ishin të mbuluara nga dheu dhe vegjetacionet. Pas gërmimeve të gjera arkeologjike ai shpalli tek bota se Piramidat e para në Evropë janë zbuluar. Ai beson se piramidat e Egjiptit janë ndërtuar nga njerëzit e njëjtë si në kodrën e Visoçic-ës. Më 2006 ai themeloi jo-profitabil, Parkun Arkeologjik: Piramidat e Bosnjës të Fondacionit Dielli, dhe hulumtimet në Bosnjë kanë vërtetuar se ky kompleks mban projektin më të madh arkeologjik në botë.

- Është struktura piramidale më e madhe në botë, Piramida e Diellit ( mbi 220 metra e lartë) është më e madhe se Piramida e Madhe e Gizës (147 metra) dhe përmban orientimin kozmik veri-jug më precizin nga çdo piramidë në botë

Lugina Boshnjake e Piramidave përfaqëson kompleksin më të madh të strukturave piramidale në Botë. Përbën Piramidën Boshnjake të Diellit (220 metra), Piramidën Boshnjake të Hënës (190 metra), Piramidën e Dragoit Boshnjak (90 metra), Tempullin e Nënës Tokë dhe Piramidën e Dashurisë. Piramidat e Diellit, Hënës dhe Dragoit formojnë një trekëndësh të përsosur barabrinjës më një distancë 2.170 metrash mes majave të tyre.

Vendi gjithashtu përfshin një kompleks tumës dhe labirint të madh nëntokësorë që shtrihet nën kopleksin piramidal.

26 - VOICES

- Janë piramidat e para në Evropë - Piramidat janë të mbuluara me dheun që është mbi 12.000 vjet i vjetër, këto gjetje konfirmojnë se piramidat e Bosnjës janë piramidat më të vjetra në planet

- Piramida Boshnjake e Diellit është tërësisht e mbuluar me blloqe drejtkëndore, të bëra nga materiali i cilësisë më të mirë të betonit më fortësi ekstreme dhe thithje të vogël të ujit, shumë më superiore nga materialet moderne të betonit - Përfundi Luginës Boshnjake të Piramidave qëndron një labirint i gjerë nëntokësorë, liqene artificiale dhe rrjet i dhomave që është dhjetra kilometra i gjatë - Skulpturat e keramikës më të mëdhaja në botën antike janë zbuluar në labirintin nëntokësorë Por kjo nuk është e tëra, aty ka diçka më shumë për Piramidat Boshnjake. Disa fizicient, inxhinier elektrikë dhe hulumtues përreth botës kanë detektuar dhe matur rreze të energjisë që vjen nga maja e Piramidës Boshnjake të Diellit. Radiusi i rrezes është 4.5

Travelling Udhëtime

metra me frekuencë 28khz me fuqi 3.9V. Rrezja është e vazhdueshme dhe fuqia e saj rritet gjatë lëvizjes lartë dhe larg nga piramida. Ky fenomen është në kontradiktë me të gjitha ligjet e fizikës, duket se piramidë-ndërtuesit origjinal kanë ndërtuar një “makinë të energjisë” të vazhdueshme dhe që punon akoma sot. Në labirintin nëntokësorë ata zbuluan tri dhoma dhe një liqen të vogël ngjyre kaltër. Të dhënat e energjisë tregojnë se niveli i ionizimit është 43 herë më i madh se përqëndrimi mesatar i jashtëm që i bën dhomat nëntokësore shëruese.

Skulpturat e mëdhaja janë të pozicionuara mbi rrjedhën e ujit nëntokësor duke rezultuar në energji negative e transferuar në energji positive. Këto rezultate tregojnë për faktin se labirinti nëntokësor është njëri prej ndërtimeve më të sigurta nëntokësore të gjetura në Planet dhe është vend ideal për ripërtëritje dhe rigjenerim të trupit.

Dhjetëra mijëra turistë nga e gjithë Bota janë të tërhequr nga zbulimi i piramidës, energjisë dhe pronës shpirtërore.

VOICES - 27

Босанските З

наете ли каде е највисоката пирамида во светот? Во Босна и Херцеговина. Според истражувањата од целиот свет и раководителот по антропологија на Американскиот универзитет во Босна и Херцеговина д-p Семир “Сем” Османагиќ, босанските пирамиди кои се наоѓаат во близина на градот Високо, северозападно од Сараево, се најстарите и најголемите од човекот направени пирамиди кои се откриени на нашата планета. Кога д-р Сем отпатувал во градот Високо во 2005-та година, два рида во облик на пирамида го примамиле неговото внимание. Илјадници години локалните жители ги сметале пирамидалните форми само како природни ридови, бидејќи тие биле покриени со почва и вегетација. После детални археолошки ископувања тој објавил до светот дека е откриена првата пирамида во Европа. Тој верува дека египетските пирамиди се градени од истите луѓе како ридот Височица. Во 2006 година тој го основа волонтерскиот Археолошки парк: Босанска Пирамида на фондацијата Sun и истрагите во Босна докажале дека овој комплекс го содржи најголемиот археолошки проект во светот. Босанската Долина на Пирамидите го претставува најголемиот комплекс на пирамидални структури во светот. Се состои од Босанската Пирамида на Сонцето (220 метри), Босанската Пирамида на Месечината (190 метри), Пирамидата на Босанскиот Змеј (90 метри), Храмот на Мајката Земја и Пирамидата на Љубовта. Пирамидите на Сонцето, Месечината и Змејот формираат совршен рамностран триаголник со растојание од 2,170 метри меѓу нивните врвови. Локалитетот вклучува и комплексен и огромен подземен лавиринт што се протега под комплексот од пирамиди. Овој археолошки проект ја менува историјата поради неколку причини: - Ова се првите пирамиди во Европа - Пирамидите се на почва која е стара повеќе од 12.000 години; ова откритие потврдува дека Босанските пирамиди се најстарите пирамиди на планетата - Пирамидата на Сонцето, најголемата пирамидална

28 - VOICES

Патување

Пирамиди

структура во светот (висока над 220 метри), е поголема од Големата Пирамида во Гиза (147 метри) и има најпрецизна северо-јужна космичка ориентација во споредба со секој друг рид на Земјата - Босанската Пирамида на Сонцето е целосно покриена со правоаголни блокови, изградени од најдобар квалитет на бетон со екстремна цврстина и ниска апсорпција на вода, многу подобри од сите модерни бетонски материјали - Под Босанската Долина на пирамидите лежи широк подземен лавиринт, вештачки езера и комора која е десетици километи долга.

- Најголемите керамички скулптури на античкиот свет се откриени во подземниот лавиринт

денес.

Но, тоа не е сè - има нешто повеќе за босанските пирамиди. Неколку тимови на физичари, електроинженери и истражувачи од целиот свет детектирале и измериле енергетски зрак кој доаѓал преку врвот на Босанската Пирамида на Сонцето. Радиусот на зракот бил 4,5 метри со фреквенција од 28 kHz и со јачина од 3,9 V. Зракот е континуиран и неговата сила расте како што се движи нагоре и подалеку од пирамидата. Овој феномен е спротивно на сите познати физички закони и се чини дека оригиналните градители на пирамидата создале вечна “машина за енергија”, која работи и ден

Во подземениот лавиринт научниците откриле три комори и мало сино езеро. Детекторите за енергија покажале дека нивото на јонизација е 43 пати повисока од просечната концентрација надвор што ги прави подземните комори лековити соби. Големите керамички скулптури се поставени над подземните води што резултира во трансформирање на негативна енергија во позитивна енергија. Овие сознанија укажуваат дека подземниот лавиринт е една од најсигурните подземни конструкции кои се наоѓаат на планетата и дека тоа е идеално место за подмладување и регенерација на телото. Откривањето на пирамидите и нивните енергетски и духовни карактеристики привлекуваат десетици илјади туристи од целиот свет.

VOICES - 29

Посета на Крушево

К

рушево е град кој е на надморска височина од 1350 м. (првите записи дека постои Крушево се од 1467 година) и со тоа се носи со титулата највисок град на балканот. За првпат го посетив во 2011 година и бев фасциниран од таа убавина која се наоѓа во едно такво мало гратче. Крушево отсекогаш било место каде имало таленти (бунтовници, комити) уште во далечната 1878. Таа година се родил еден од основачите на тогашното движење наречено ТМРО, како и подоцна да стане првиот претседател на Крушевската Република, која траела 10 дена како и многу други. Јануари 25, 1981 година се раѓа во Крушево Тодор “Тоше” Проески за кој се смета дека е еден од најголемите балкански ѕвезди но за жал прерано му завршува животот на 16 октомври 2007 година. Но за тоа подоцна. Првиот мој впечаток Како што напоменав за прв пат го посетив во 2011 година. Да бев фасциниран од воздухот, погледот, менталитетот. При првата моја прошетка наидов на една зграда која е пред распаѓање, ги запрашав тамошните граѓани што е со таа зграда и тие ми одговорија “Ахх синко таа на времето беше фабрика како и многуте други фабрики кои се затворени и кои се оставени на забот на времето да ги сруши”. Во тој

30 - VOICES

момент ми се вртеа многу прашања во главата. Кои се тие други фабрики кои се затворени? И како сега преживувате? И како младите го поднесуваат тоа? Но тогаш не ме интересирало тоа толку, и само си останаа прашањата да се вртат во мојата глава. Но си ветив дека ќе одам повторно таму и ќе поразговарам со тамошните граѓани за моите прашања. За прв пат го посетив манастирот Преображение Христово, иницијатор на градбата беше Тоше го поддржа и цело Крушево, но не доживеа да го види готов. Кога пристигнав таму тој се уште се градеше. Во близина на манастирот има и крст кој е висок 33 метри. Тој се наоѓа на надморска височина од 1650 метри. Далечината од Крушево до манастирот е одприлика 7 км. Погледот е неверојатен од едната страна на дланка ти е цела Пелагонија, а на другата еден куп планини и по некое планинско селце. Кога е ведро времето може да се види Солунска глава. Подоцна се симнавме на местото наречено Гумење, тука се сместени два музеи: едниот е Македониумот и другиот е спомен куќата на Тодор Проески. Во нејзе се сместени најважните и најмилите работи на Тоше како и последните работи кои ги носел со себе. Во нивна близина се наоѓа и вештачкото езеро. За жал поминаа тие денови кои беа предвидени за посетата на Крушево.

Travelling

Мојата втора посета на преубавото градче беше минатата година во Јули. Крушево има специфична градба на куќи кои во долниот дел се потесни, а во горниот пошироки, има доста останати стари градби кои зборуваат за нивното минато. За жал некои се оставени и запуштени, а некои се одржувани. Зачувана е и куќата во која живеел и работел Никола Карев, недалеку од самиот центар.

ден пред да си одам, беше изненаден од тоа што фотографирам ме викна кај него дома, почна да ми раскажува како тој во младоста фотографирал извади еден стар апарат кој мислам дека беше од првите апарати кои беа дигитални. Ми ставија кафе и сок. Близу самиот центар се наоѓа и ски патеката која е многу погодна за почетници бидејки не е стрмна. Крушево е исто позната по Власите т.е. по мешаниот народ кој живее таму. Во самото градче има неколку

Во мојата втора посета повторно бев толку топло и добро пречекан што повторно се изненадив. Но сега некои од прашањата кои ми се вртеа неколку години, им ги поставив. Каков е животот таму? Каде ја гледаат својата иднина младите луѓе? Тие ми одговорија: - Нашот живот се одвива претежно по околните поголеми градови како Прилеп и Битола.

- А добро, нели има работа во Крушево па мора да одите во Прилеп и Битола?

- Да има, но премалку е платено и тие работи што можат да се најдат се малку, или се кафуле или некој приватен со фабрика за шиење. А младите сè повеќе одат во Скопје на студии и после тоа ако не можат да се снајдат во Скопје бегаат надвор од Македонија.

- Хаха па добро тоа е така во цела Македонија се повеќе млади бегаат надвор и во Скопје е исто за жал.

- Ехх кога ќе се сетам порано што сум видел што татко ми и дедо ми ми имаат раскажувано, порано тука имало многу имотни луѓе доле Пелагонија била целата со чифлици на имотни луѓе од Крушево, а сега што. Ова беше еден граѓанин кој од Крушево, кој сега е во пензија, случајно го најдов лутајќи и барајќи убави пејзажи по улиците на Крушево. А да, заборавив да ви кажам, интересно е тоа што Крушево од никоја страна не може да се види цело секогаш еден дел недостасува. Луѓето беа толку фини и гостопримливи што бев фасциниран од тоа. Кај бабичката што бев сместен толку добро и фино ме пречека дури се израдува кога ме виде, откако се сместив, во сопчето што ми го даде, ми тропна на врата и ми донесе сварено кафе и благо. Нејзиниот син работи во Прилеп како инспектор и тој љубезно ме шеташе низ Крушево. Дедото со кого имав разговор и го прашував малку погоре го сретнав последниот

цркви кој се препознатливи за Крушево. Има неколку хотели и едно детско одморалиште. Во изобилие има густа шума тоа дополнително го разубавува воздухот. Крушево исто е препознатливо по крушевскиот локум, кој секогаш е тазе, а кога ќе го изедеш тој полека се топи во уста. Има неколку видови на локум, едниот е обичен, а има и со ореви, со брусница. Што заборавив да споменам, не далеку од градот има уште еден споменик кој е наречен мечкин камен тој се наоѓа на некои си 3 км од Крушево и глетката што ја нуди е прекрасна. Таму секоја година има натпревар во скокање со параглајдери. Луѓето кои скокаат кажуваат дека ветерот и климата се погодни за ваков спорт. И местоположбата на местото наречено мечкин камен е исто прилагодена за скокање. Флората и фауната на ова место се многу интересни. Во секое годишно време нуди различни работи за истражување.

VOICES - 31

Кога ноќта ќе почне полека да го зема во своите прегратки, во ова преубаво гратче температурите нагло се спуштаат може да има разлика во температурата до 20 степени. Преку ден сонцето не ни се чувствува како те допира по твоите разголени делови на телото, а за тоа придонесува и ветрето кое нежно те гали. Но последиците се чувствуваат вечерта кога ќе си дојдеш дома. Полека но сигурно се ближеше крајот на моето преубаво патување. Останаа се уште прашања во мојата глава кои немаа одговор, исто и инспирации кои не беа остварени, па си ветив дека наредната година повторно ќе го посетам! Но неможев да останам мирен и да чекам цела година да дојде мојот годишен одмор за да појдам повторно таму да ги добијам тие одговори па се решив да истражувам по интернет. Поминаа неколку месеци од моето враќање во Скопје во ова урбано сивило тука наместо шумите кои мирисаа убаво и си шеротеа со ветрот наидов на големи облакодери, кои сурово стоеа на секој чекор пред мене, едноставно ме гушеа. Наместо тие ситните улички кои беа со калдрма, кои имаа своја историја и секое камче збореше за тоа што има преживеано овде

32 - VOICES

Патување има асфалт кој е сив и е без душа. Самиот брз живот те тера да бидеш машина која полека, но сигурно ја јаде времето. И во таа сурова борба која ја водам секојдневно со мојот живот дали да бидам креативец или да бидам една обична “машина” како и повеќето луѓе! Се решив да си создадам едно катче кај што ќе можам да побегнам од се! Така седејќи овде ме преливаа идеи, па решив да ви раскажам за моето патешествие. Да се навратам на податоците кои ги добив од интернетот за Крушево. Крушево кое не е толку големо е поделено на 6 маала: Горно маало Мијачко маало Арнаут маало Центар

VOICES - 33

Culture

Mysterious writer from Novi Sad

Shkrimtare misterioze nga Novi Sad

Мистериозниот Писател од Нови Сад

Culture

Tereza Lišková

D

uring my visit of Serbia I met a traveling writer at Novi Sad. Mysterious, very kind and interesting lady, sitting on a bench and talking with random strangers. At first sight I thought she was just a lonely person who like to talk with people.

But after a while when we were talking deeply I understood. This is the way she writes her books. In the stories of her books, the most important is not the places which she visited, but people she met and whom she traveled with.

Now it’s time for feedback and write story about her. As far as I remember, I have just a few informations about her. How can I write a story about someone if I have limited information? Seems Impossible.

But.. Let’s try.

36 - VOICES

З

а време на мојата посета на Србија, сретнав патник писател во Нови Сад. Мистериозна, многу љубезна и интересна дама, која седеше на клупа и разговараше со непознати. Најпрво си помислив дека таа е само пријатна но осамена личност која сака да зборува со луѓе. Но по кратко време, кога почнавме подлабоко да зборуваме за нас, ја дознав вистината. Тоа е начинот на кој таа пишува книги. Во нејзините приказни не се местата на која што таа била, туку личностите со кои се сретнала главни мотиви. Сега е време јас да напишам приказна за неа. Колку што можам да се сетам, имам само неколку информации околу неа. Како би можело да напишам приказна за некого, за кого имам ограничен број на информации? Звучи невозможно. Но, ќе се обидам.

G

jatë vizitës sime në Serbi unë takova shkrimtare udhëtues në Novi Sad. Misterioze, shumë e këndshme dhe zonjë interesante, ulur në stol dhe duke biseduar me të huaj të rastit. Në shikim të parë unë mendova se ajo është vetëm një person i vetmuar që pëlqen të flasë me njerëzit.

Por pas pak gjatë bisedës më të thelluar unë e kuptova. Kjo është mënyra se si ajo shkruan librat. Në tregimet e librave të saj nuk janë të rëndësishëm vendet që ajo vizitoi, por njerëzit që ajo takoi dhe me kënd ajo udhëtonte.

Tani është koha për reagim dhe të shkruaj tregim për atë. Aq sa më kujtohet unë kam vetëm disa informacione rreth saj. Si mund unë të shkruaj për dikë nëse kam informacione të limituara? Duket e pamundshme. Por..Të provojmë.

Kulturë

Anna Maria Feher,

the lovely traveling writer, is Hungarian from father side and Serbian from mother side. She chose to be Hungarian because she feels like one of them.

Her books are about people who m she met while she was travelling, and who helped her. But she wasn’t travelling alone. On her adventure and great journey she was also with her family: her husband and their two daughters. How amazing, no excuse for traveling. She has a real soul of traveler. Each of the important figure in her life has a special place in those books. Collage at books are made in a specific way, by scratching pictures from journey and places them all around. With this method, you can look on collages and you will see how long is each chapter of the book.

Ана Марија Фехер,

драгата патник-писателка, е унгарка од татковата и србинка од мајчината страна. Таа се одлучила да биде унгарка, поради чувството дека таа е една од нив. Нејзините книги се за луѓе, со кои се сретнала додека патувала, и кои ѝ помогнале. Но, таа не патувала сама. На нејзините авантури и неверојатни патувања нејзината фамилија, сопругот и двете ќерки, биле нејзината придружба. Колку добро, таа неморала да наоѓа оправдувања дека патува. Ана Марија навистина има душа на патник. Секој од значителните личности во нејзиниот живот има специјално место во нејзините книги. Колажите во книгите се изработени на посебен начин – од слики - исечоци од авантурите и местата наоколу. Како резултат на тоа ги гледате колажите и можете да замислите какво би било секое поглавје во книгата.

Anna Maria Feher, shkrimtare

udhëtuese e dashur, është Hungareze nga ana e babait dhe Serbe nga ana e mamasë. Ajo zgjodhi të jetë Hungareze sepse ajo ndihet si një nga ata.

Librat e saj janë për njerëzit që ajo takon gjatë udhëtimeve të saj, dhe të cilët e kanë ndihmuar. Por ajo nuk udhëtonte vetëm. Në aventurën e saj dhe udhëtimin e madh ishte edhe familja e saj – burri i saj dhe dy vajzat e tyre. Sa e mahnitshme, pa justifikime për të udhëtuar. Ajo me të vërtetë ka shpirt udhëtari.

Secila nga figurat e rëndësishme në jetën e saj ka hapësirë të veçantë në libra. Kolazhi në libra është e bërë në mënyrë specifike, nga fotografi të gërvishtura nga udhëtimet dhe vendet përreth. Gjatë shikimit në kolazhe ju mund të shihni se si është çdo kapitull në libër.

VOICES - 37

She was studying art in Serbia and her flat is decorated with a lot of pictures of people close to her heart.

She is bit a perfectionist so when she paints pictures, she all the time redraw to make it in the best possible way. Her flat is full of stuffs from all over the places she was visiting and lot of them had to be move to her house in Hungary where lives her kids and grandchildren.

She was travelling mostly in India, Nepal, Asia and South America.

Her flat is a small one, but the atmosphere there is very nice and warm. When is she coming home, she has a ritual which she does every time and she was so kind that she showed it to me and my friend.

I couldn’t find some proper information about her unfortunately. All what I know about her is just from the one visit i made in Serbia. I don’t have any contact of her, just remember the house where she lives in Novi Sad. If I have the opportunity to meet her again, I would like to know more about her and the story of her life.

But maybe some reader of this magazine will recognize this lady from the pictures and knows more about her life.

Anyway, it was really nice to meet her.

38 - VOICES

Ана Марија студира уметност во Србија и нејзиниот стан е декориран со многу слики од луѓето кои се блиски до нејзиното срце. Таа е мал перфекционист, такашто кога ги слика сликите многу често ги пресликува за да ги направи на најдобар начин. Нејзиниот стан е полн со спомени од сите места кои ги посетила и многу од работите морала да ги прати во нејзината куќа во Унгарија, каде што живеат нејзините деца и внуци.

Таа патувала воглавно во Индија, Непал, Азија и Јужна Америка. Нејзиниот стан е мал, но атмосферата во него е пријатна и топла. Кога си доаѓа дома, таа има ритуал кој го изведува секој пат - беше толку љубезна, што ни го покажа на мене и на мојот пријател. На жалост, неможев да најдам соодветни информации за неа. Сѐ што можев да заклучам беше од една посета. Немам контакт од неа и единственото што го памтам е местото каде таа живее во Нови Сад. Одкога ја запознав, би сакал да дознаам повеќе за неа. И за приказната на нејзиниот живот. Можеби, некогаш, некој читател ќе ја препознае оваа дама од сликите и ќе дознае повеќе околу нејзиниот живот. Во секој случај, беше навистина прекрасно да ја запознаам.

Ajo ka studiuar për art në Serbi dhe banesa e saj është e dekoruar me plot fotografi me njerëzit e afërt në zemrën e saj. Ajo është pak perfektioniste andaj kur ajo pikturon dhe gjithnjë duke i rishikuar në mënyrën më të mirë të mundshme. Banesa e saj është me plot gjëra nga të gjitha vendet ku ajo ka udhëtuar dhe shumë prej tyre është duhur që të barten në shtëpinë e saj në Hungari ku fëmijët dhe nipër e mbesa jetojnë.

Ajo më së shumti ka udhëtuar në Indi, Nepal dhe Azi dhe Amerikën Jugore. Banesa e saj është e vogël, por atmosfera aty është shumë e mirë dhe e ngrohtë. Kur ajo vjen në shtëpi, ajo ka një ritual që ajo bën secilën herë dhe ajo ishte aq e mirë sa që na e tregoi mua dhe shokut tim.

Unë për fat të keq nuk munda që të gjeja informacione të duhura për të. Krejt çka unë di është prej kësaj vizite të vetme. Nuk kam kontakt të saj, por mbaj mend shtëpinë ku ajo jeton në Novi Sad. Aq sa unë kam takuar atë, unë do doja të di më shumë për të. Dhe të di tregimin për jetën e saj.

Por ndoshta dikush nga lexuesit do ta njohë këtë zonjë nga fotografitë dhe di më shumë për jetën e saj.

Gjithsesi, ishte kënaqësi që ta takoja.

култура

VOICES - 39

ЗЕМЕТЕ СИ DAY OFF

40 - VOICES

TAKE A DAY OFF

Culture

E V E R Y

Van G M O N D A Y

П ogh

онеделник... Уште една жешка ноќ се надвиснува над градот. Работната недела штотуку започна и повеќето го мразат овој ден... но не и јас. Јас одвај чекам да дојде зошто знам што ќе правам и каде ќе одам. Локација: Дебар Маало, калдрмата пред Општина Центар. Тука веќе со години е сместен кафе-барот Van Gogh и веќе со години понеделнички настапува cover-бендот Day Off. За љубителите на рок музиката ова место понеделнички се претвара во своевиден саем на музиката и неформалното дружење. Наближувам. Чекорам по калдрмата како да сум го ослободил градот, а нејзината текстура ми буди посебни чувства поинакви од секојдневието на градскиот асфалт. Како да го чувствувам секој камен посебно, измазнет и зарамнет, како да ја раскажува приказната на секој оној што поминал оттука пред мене.

Bar

M

onday... And just another hot night over the city. The working week has just started and most people hate this day… But not me. I can hardly wait for it because I know what I`m gonna do and where to go.

Location: Debar Maalo, the cobblestone street in front of the Municipality of Center. It is the location of the café-bar Van Gogh and here every Monday performs the cover band called Day Off. For the rock music lovers this place on Monday transforms into a kind of fair of the music and non-formal congregation.

I approach the place. I walk along the cobblestone street like a liberator of the city and still its texture rises up special feelings in me, different than the everyday city concrete. It`s like I feel every single stone, smooth and flattened, it tells the story of every single one that has passed along before me.

VOICES - 41

As I get closer the music and the voices get louder. Everyone has a different story to tell and everyone has got somebody to see or to be happy with. It`s here that new friendships are made, business or informal, renewing the old ones or simply jumping and dancing upon some of the favorite songs that the band is performing. It is more than a half of the street occupied and some vehicles that pass this way are just let through with ovations. Shortly the whole traffic will be stopped.

My eyes are fooling around over the crowd and I can recognize some of the old and newly made friends, here and there. Among the guest here are the bikers of the moto club Night Wolves whose main gathering place is the very café Van Gogh, friendly and positive, always in the mood for a friendly chat. Occasionally you can hear the mighty cry of some of the motorcycles coming and going along the cobblestone street.

I break through the crowd straight to the band to say hello and show my respect. The guys just play their instruments with ease. Tanche, Krle, Vlatche and Dime for almost 20 years entertain the fans in several places like this across the city but only here they perform their acoustic edition. Only here the sound is so different, more refined, bohemian, a totally different energy flows like they perform for their closest friends. I can hear again and again David Bowie, Stone Roses, Ekaterina Velika, Psihomodo Pop…And I never get bored.

Always shaking and moving in the rhythm or just shouting out my favorite song verse. And I`m not the only one.

The cobblestone street is now full of people: those regular guests, some younger, new generations lead by the flow of positive vibrations, finding their spot in the city night life. And over there across the street on the wall there is also a crowd of people chatting with a drink, sweet talk or staring upon the others. Even the people just passing by, on their way back from the nearby park, jogging, cycling or people with their pets, they all stop for a moment just to see…to hear. This is an urban culture, life style; this is the pulse of the city that everyone will talk about, event and happening that the grandmas’ and grandpas’ will tell stories to their nephews.

This is the place where a different history is written and the roads of the people are crossed. This is something that needs to be experienced…

42 - VOICES

Наближувам, а музиката и џагорот на насобраните се засилува. Секој има различна приказна да раскаже и секој има понекого да види и да му се израдува. Тука се склопуваат нови пријателства, бизнис или неформални, се обновуваат старите или едноставно се потскокнува на некои од омилените песни што ги изведува бендот. Веќе е запоседната половина од калдрмата и ретките возила кои поминуваат оттука со негодување се пропуштаат. Уште малку и ќе секне целиот сообраќај. Очите ми шараат по насобраната толпа и овде-онде препознавам по некој од старите и нови пријателчиња. Измешани со гостите тука се и моторџиите од мото клубот „Ноќни Волци“ чие главно собиралиште е токму Van Gogh барот, пријателски настроени и ведри, секогаш расположени за дружење. Повремено ќе го слушнете и моќниот крик на некој од моторите коишто доаѓаат или заминуваат низ калдрмата.

Се пробивам меѓу шанковите и девојките право до бендот да ги поздравам и испочитувам. Момците „везат“ на своите инструменти. Танче, Крле, Влатче и Диме скоро 20 години ги забавуваат гостите низ повеќе места во градот меѓутоа единствено овде настапуваат во акустично издание. Единствено овде звучат поинаку, попрефинето, боемски, со поинаква енергија, како да свират за своите најблиски пријателчиња. Ги слушам по којзнае којпат David Bowie, Stone Roses, Екатерина Велика, Психомодо Поп...И никогаш не ми здосадуваат. Секогаш потскокнувам во ритам или гласно го извикувам омилениот стих од некоја песна. И не сум единствениот. Калдрмата е исполнета со луѓе: оние старите гости, помлади, нови генерации кои понесени од позитивната енергија полека си го наоѓаат своето место во ноќниот живот на градот. Таму на ѕидот од оградата исто така е преполно: разговараат со пијачка, симнуваат ѕвезди, гледаат сеир...Дури и случајните поминувачи кои се враќаат од паркот, спортисти, велосипедисти и луѓе кои ги шетаат своите миленичиња, сите до еден, барем на момент застануваат да видат...наслушнат. Секој сака да понесе дел од позитивното расположение. Ова е култура на живеење, ова е пулсот на градот за кој допрва ќе се зборува, збиднување за кое во блиска иднина дедовците и бабите ќе раскажуваат на внуците. Овде се пишува една поинаква историја и се испреплетуваат патиштата на луѓето. Ова треба да се доживее...

Култура

And it`s time for the end. The music is over, the guys of the Day Off band are packing their instruments and gear but nobody wants to leave. Finishing their drinks and conversations everybody`s talking about going someplace after party of maybe cup of coffee for tomorrow…It extends for another hour late in the night.

Everyone wants to extend the nice feeling and carry some of it with them. Still nobody cares for tomorrow`s work, no matter if your schedule is full or you should get up early in the morning…it doesn`t matter. After a night like this you gonna keep your smile at least half a day.

It`s time to go. I hardly convince myself to get moving.

I wave to my friends for goodbye and take a walk away along the cobblestone street that still vibrates in the rhythm of the good vibrations…

Well, you might say: Monday…such a boring day! Only the drunks go out. Well think again! I got four days per month a Day Off of my own, and you?

И доаѓа време за фајронт. Свирката завршува, момците од Day Off ги собираат инструментите и опремата но никој не сака да си оди. Се довршуваат пијачките, разговорите, се договара каде после или утре на кафе...И така можеби уште еден час во ноќта. Секој сака да го продолжи убавото чувство и да си понесе дел од него. А за утрешниот работен ден никој не се грижи: дали сте турбо со работа или обврски, треба рано да станете...сеедно. После ваква вечер барем половина ден ќе имате насмевка на лицето. Време е за разделба. Со тешко срце се натерувам некако да тргнам. Ги поздравувам пријателчињата и зачекорувам по калдрмата која како сеуште да ги носи добрите вибрации... Ќе речеш: Понеделник...досаден ден! Излегуваат само пијаниците. Think again! Јас си имам четири дена во месецот Day Off, а вие?

VOICES - 43

Sport

a n i t r e b o R h t i w w e i Interv a k s v e h c e M

Интервју

со Робер тина Мечевск а

44 - VOICES

H

ello I am Robertina Mechevska and I was born in Struga in 1984. My handball career began in the WHC Struzanka at age of 11; then I switched to Kometal Gorche Petrov and at the same time I was in Eurostandard, the subsidiary team of Kometal. Then I went to Serbia Radnicki, and then was 3 years in the Turkey’s champion team Milli Piaigo. Then went in Metalurg, where I stayed for 5 years in Skopje and then again went to Turkey for a few months and after that I went to the WHC Vardar.

What are your biggest accomplishments?

My greatest achievements are the 8th place on the World Youth Championship in Ohrid Macedonia, 2003, as well as the European Championship in Ohrid, Macedonia, reaching the 7th place and the Challenge Cup’s semi-final while in Metalurg.

It is said that you have an idea for a handball school, can you tell us something about that?

Yes, I plan to open a handball school in Skopje. The trainings are planned to be in the center of the town.

We will see how it goes, but at the beginning I plan to start only in one school. If there is a great interest we will have several trainings and may also expand in other areas in the city, and further develop from a club into an Academy.

What about the future?

First of all I want to have my handball school. I want a job as a professor or teacher in sports because that is my profession or in the sports academy but we will see what the time will show.

Yet another question, what would you recommend to the young people?

To practice some sport - I advise handball but anything works better than sitting home. If they decide themselves for handball, I advised them to give their best to reach the top.

One final question, how did the camp in Struga go?

This was the first camp organized in my home town, Struga, and I can say that the camp went excellently – the children played handball intensively and had fun; we had walks, socializing with each other and I hope that this camp will become a tradition.

З

Спорт

драво јас сум Робертина Мечевска, родена сум во Струга во 1984 година, мојата ракометна кариера започна во женскиот ракометен клуб Стружанка на 11 годишна возраст. Потоа заминав во редовите на Кометал Ѓорче Петров и паралелно бев во редовите на Еуростандард, сестрински тим на Кометал, потоа заминав во Србија во Раднички, а потоа бев 3 години во шампионот на Турција Мили Пиаиго. После таа епизода, дојдов во Металург, каде што останав 5 години во Скопје, после тоа повторно заминав во Турција на неколку месеци, а после во ЖРК Вардар.

Кои се твоите најголеми достигнувања? Моите најголеми достигнувања се 8-то место на светското младинско првенство во Охрид, Македноија во 2003 година, исто така во успесите спаѓа и Европското првенство во Македонија во Охрид, каде што освоивме 7-мо место и полуфиналето во Челинџ Куп во тимот на Металург. Се зборува дека имаш идеа за ракометна школа, може ли нешто околу тоа? Да, во план сум да отворам ракометна школа во Скопје, тренинзите да се одвиваат во центар, ќе видиме како ќе се одвива, за почеток планирам само во едно школо да се одвиваат, а доколку има голема заинтересираност ќе имаме и повеќе термини, а исто така моќе да се прошириме и во другите населби и да преминеме во академија. Што во иднина? Пред се сакам да имам ракометна школа сакам да се вработам како професор или наставник по спорт бидејќи тоа е мојата професија или во спортската академија, но ќе видиме времето ќе покаже. И уште едно прашање, што ќе им препорачаш на младите? Да се занимаваат со спорт препорачувам ракомет но немора стриктно тој спорт може било кој бидејќи подобро е да спортуваат отколку да седат дома. Доколку се одлучат за ракомет ги советувам да го дадат својот максимум и да го постигнат врвот. Уште едно прашање за крај, како помина кампот во Струга? Ова беше прв организиран камп во мојот роден град Струга, и можам да кажам дека помина одлично децата тренираа квалитетно и се забавуваа, имавме прошетки, дружење и се надевам дека овој камп ќе прерасне во традиција.

VOICES - 45

Lifestyle

If Siri had a boyfriend it would be MarkO

Never come home without milk when your husband/wife asked you to buy one on your way back home.

46 - VOICES

Y

Lifestyle our solution now is at your fingertips and keeping up with stuff and people that are important to you are just a few taps on the screen away.

Now there is MarkO. Who can remember everything you ask him to and remind you whenever you want to be reminded. MarkO’s latest version is made to extend your memory, to give you a SUPERPOWER. Power to memorize things that you can’t or you might forget, giving you more time to focus on what is more urgent at the moment. With its unique “AI (Artificial Intelligence) recognition”, gives you smart suggestions, like where and when you want to be reminded and with whom you want to share the reminder.

MarkO has a standalone android wear app which is made to revolutionize the way we make reminders. The application uses voice recognition for creating reminders and MarkO can recognize the location, time and people involved in the reminder and in seconds you can create a reminder that is set to the right place and time.

With MarkO for Android Wear bring up and complete tasks with a few taps of your finger and forget about your Smartphone!

With the latest phone version, use the power of “Speech Recognition” to create you reminders. Just click the mic button next to the reminders’ description field and start talking. Simple and easy as 1,2,3.

Or be a step ahead of time. Preset your home and work address in MarkO and get reminded right before you get there.

Like it’s Trash Day and you have a can full of garbage, as you see the garbage truck leaving your neighborhood you realize you forgot to take it out the night before. Or else, you arrive at work and rush to the kitchen to get your dose of morning coffee, you had one sip and you realize you forgot to print your daily report. MarkO will suggest you to finish your reminder at your home or your office regarding what is on your mind, thus sparing you the typing and search for them.

MarkO also lets you create reminders by copying text from the Browser or from the most popular chat apps into the task creator. With this feature import what you need to do and MarkO will make suggestions on where and when that task can be completed with least effort. Last but not least, MarkO allows you to share the reminder with your friends that don’t even have MarkO on their phones. You can share it directly with your Facebook friends or any other friend you have on WhatsApp, Slack, BBM, Skype, Hangouts, G+, Messenger, Kakao Talk, SMS and e-mail.

VOICES - 47

e r a y t i r a d i l o s d n a y t i n Huma n a t a t h g u a t e r a t a h lessons t Slave Angelov early age Славе Ангелов Хуманоста и солидарност а се лекции кои се учат на мно гу рана возраст

48 - VOICES

Животен стил

W

hat is the ideal age at which one should be taught humanity and solidarity? If you ask me, the sooner we let our youth know that they have the capacity to improve the society in which they live and to help the disadvantaged and underprivileged, the sooner they will become responsible and active citizens in the community. In Macedonia, this topic does not receive the attention it deserves. Instead, our youths are taught to compare their lives to those of others and to quantify life’s success in terms of the materials which they possess.

The developed countries of the world have taken initiatives to raise this kind of awareness a long time ago.

Since 1998, an organization has developed ways to stimulate their youth throughout Germany. This has improved the educational opportunities for their peers across Europe, including in our very own Shuto Orizari, through a “permaculture” garden at the Centre for Social Initiatives Nadez in Skopje. Thus they have helped develop a sense of community in the hearts of Roma children.

The Social Day is an initiative of the Schuler Helfen Leben (SHL) organization which has inspired many German students to collects funds in support of the underprivileged children and youth across Europe. Specifically, each year, during the course of one day, German students have the opportunity to work for a few hours.

The work can be as basic as washing dishes and delivering newspapers. The money which is collected gets donated to the SHL foundation. Once the funds are gathered, the foundation makes an announcement calling for project proposal submissions. Having carefully considered the NGO’s project submissions through their student representatives, the SHL foundation chooses suitable projects to support.

К

оја е идеалната возраст за учење хуманост и солидарност? Според мене, колку порано им дадеме до знаење на младите дека имаат капацитет да го подобрат општеството во кое живеат и да помогнат на оние кои не ги уживаат истите привилегии како нив, толку порано ќе станат активни граѓани во заедницата и ќе работат на нејзино подобрување. За жал, во Македонија на ова не се обраќа големо внимание; наместо тоа, децата и младите се учат да се споредуваат меѓусебно и да чувствуваат гордост заради работите што ги поседуваат, а за кои не мрднале со прст. Свеста за важноста на овој проблем во поразвиените земји е одамна развиена. Германија има пронајдено одличен начин да ги стимулира своите најмлади кон подобрување на можностите и образованието на нивни другарчиња во цела Европа, па и во нашето познато Шуто Оризари, преку „пермакултурната“ градина во Центарот за социјални иницијативи Надеж. „Социјалниот ден“ e иницијатива на организацијата „Шулер Хелфен Либен (СХЛ)“ која ги инспирира учениците од цела Германија да собираат средства со кои би помагнале на понепривилегираните деца и млади во цела Европа. Имено, секоја година, во еден одреден ден, учениците од цела Германија имаат можност да работат неколку часа (мијат садови во ресторан, разнесуваат весници и сл.), за на крајот заработените пари да ги донираат во фондацијата на СХЛ. Откако ќе се соберат средствата, фондацијата отвора повик за апликанти од областа на работа со деца и млади, а потоа самите деца кои ги заработиле парите, преку свои претставници, имаат можност да одлучат за кои од поднесените проекти ќе ги донираат парите.

VOICES - 49

Eager to know more about the Social Day which SHL organizes each year, I talked to Jani, Johannes and Marcel, who are young activists who work for SHL in Hamburg and Berlin. I wasn’t surprised to find out that they were impressive high school students; cultured and educated young people who were facing the same issues that all teenagers face. Assuming that they’d already planned out their careers, I was surprised to find out that like many teenagers, they were feeling uncertain about making career plans at this age. What was not uncertain, however, was that they wanted to help youth with less opportunity and fewer privileges than themselves. For them, the situation regarding Roma children in Macedonia was deeply upsetting.

50 - VOICES

Интересирајќи се за социјалниот ден, разговарав со Јани, Јоханес и Марсел, млади активисти на СХЛ од Хамбург и Берлин. Она што најмногу ме изненади беше тоа што тие беа типични средношколци, културни и образовани млади луѓе кои се соочуваат со истите проблеми како и тинејџерите овде. Мислејќи дека веќе си ја имаат испланирано својата кариера, се изненадив кога насетив дека и тие, како и јас кога бев на нивна возраст, не знаеја што сакаат да бидат кога „ќе пораснат“. Она во што беа сигурни е дека сакаат да помогнат на младите кои ги немаат можностите кои тие ги уживаат. За нив тоа не беше несвојствено. Марсел се вклучил во социјалниот ден уште на седумгодишна возраст, со тоа што ја косел тревата во градината на татко му. Кога ги прашав како ги собрале парите кои ги вложија во пермакултурната градина на Надеж, Јоханес и Јани најлежерно ми одговорија дека организирале музички концерти, настани за собирање донации и лобирале во своите соседства.

Lifestyle

Marcel joined SHL’s Social Day when he was seven years old. He contributed to the Social Day by mowing his father’s lawn. When I asked them how they collected the money which they invested in the Permaculture garden at Nadez, Johannes and Janny casually informed me that they organized a music concert, fundraised events and lobbied in their communities.

Started by what I had learned from speaking to them, my mind flooded with certain questions; questions which Jani, Johannes and Marcel may not have been able to answer. Firstly, I wondered what amount of effort and energy would need to be expounded to convince Macedonian parents that humanity and solidarity are important values for their children to support. Secondly, I asked myself who should sensitize the young brains of Macedonia to invest in an initiative such as SHL’s Social Day. Thirdly, who should be in charge of this initiative? Finally, I asked myself how many light years away are we from these ideals in Macedonia and most importantly, will we ever be able to accept them as a society. I hope to find the answers to these questions soon.

Запрепастен од она што го дознав, по состанокот останаа неколку прашања да ми тлеат во главата, а на кои веројатно Јани, Јоханес и Марсел немаше да можат да ми одговорат. Прво, се прашувам колку труд треба да се вложи овде за убедување на родителите дека овие вредности се корисни за нивните деца. Второ, кој треба да ги сензибилизира младите умови за тие да се вложат иницијатива како „Социјалниот ден“? Трето, кој би требало да ја преземе таа иницијатива? За крај, се прашувам колку светлосни години сме далеку од овие идеали и дали .воопшто некогаш ќе ги попримаме како општество? Се надевам дека некогаш ќе дознаам.

VOICES - 51

We would like to thank to our volunteers Monika Naglova and Jacopo Landi for their initiative to raise funds and also sincerely thank everyone who contributed to our fundraising campaign “An ordinary thing can make their day extraordinary”, which we launched online at the beginning of the summer in order to collect funds for the Daily Care Center for street kids in Shuto Orizari.

We were able to raise around 1500 euros with which we bought many useful materials for the center such as cleaning items, soap, toilet paper, notebooks, socks, medicines, food, water etc.

We are very happy with our success but we know that the center relies only on donations, so is still and will always be in need of any help that can be given to them.

Find them on facebook to be updated with their latest activities (Дневен Центар за Деца на Улица) Би сакале да им се заблагодариме на нашите волонтери Моника Naglova и Јакопо Ланди за нивната иницијатива да се соберат средства и искрено им се заблагодаруваме на сите кои придонесоа за прибирање финансиски средства за кампањата “Една обична работа може да го направи нивниот ден извонреден”, што беше лансирана онлајн на почетокот на летото со цел да се соберат средства за Дневниот Центар за грижа на деца од улица во Шуто Оризари. Успеавме да собереме околу 1.500 евра со кои беа купени многу корисни материјали за центарот, како што се средства за чистење, сапуни, тоалетна хартија, тетратки, чорапи, лекови, храна, вода, итн. Многу сме задоволни со постигнатиот успех, но исто така знаеме дека центарот се темели исклучиво на донации, па затоа секогаш ќе имаат потреба од било каква помош што може да им биде пружена. Можете да ги најдете на фејсбук за да бидете во тек со најновите активности (Дневен Центар за Деца на Улица)