VOICES OCTOBER

voices

Magazine for all young people of Skopje

2013

October Free

Only you can see the proper road in front of you

editorial 1 Dear readers and respected volunteers,

Драги читатели и почитувани волонтери,

Welcome to the October edition of our magazine, VOICES. After a while, this monthly edition of the magazine will be printed out, so now you can grab it in your hands and enjoy the reading of VOICES even more…

As you can see, the autumn is all around us.

We can feel it through the rainy mornings, shiny afternoons, chili evenings and yellow leaves on the ground…The autumn is a very specific season of the year and it’s filling our everyday living with wonderful colors…The rapid change of the temperature gives good conditions for development of viruses and catching a cold…Do not worry, use more vegetables, fruits, drink some hot tea and everything will be okay…

This October, Volunteers Centre Skopje is also welcoming the EVS volunteer from Poland, Paulina, which we will work on the magazine in the next twelve months…We wish her great success!!!

We hope that you will enjoy reading the content that we prepared for you, for this edition of the VOICES magazine…

Добредојдовте на октомвриското издание на нашиот магазин, ВОИСЕС. После извесно време, ова месечно издание на магазинот ќе излезе во материјална верзија, така да ќе можете да го грабнете во вашите раце и да уживате во читањето на ВОИСЕС уште повеќе...Како што можете да забележите, есента е веќе насекаде околу нас. Можеме да ја почуствуваме преку дождливите утра, сјајните попладниња, ладните ноќи и жолтите лисја распослани на земјата...Есента е мошне специфично доба од годината, кое ни го исполнува секојдневието со различни бои...Честата промена на температурите создава одлични услови за развој на вируси и за добивање на по некоја настинка… Но, немојте да се грижите, користете повеќе зеленчук, овошје и напијте се топол чај и се ќе биде во ред… Овој октомври, Волонтерски Центар Скопје и посакува добредојде на ЕВС волонтерката од Полска, Паулина, која ќе работи на нашиот магазин во следните дванаесет месеци...И посакуваме многу успех!!! Се надеваме дека ќе уживате во читањето на содржината што ја подготвивме за вас, во ова издание на ВОИСЕС магазинот...

By Gjoko Vukanovski

Од Ѓоко Вукановски

Të dashur lexues dhe të nderuar vullnetarë, Mire se vini në edicionin e tetorit të revistës sonë,VOICES. Pas ca kohe, ky botim mujor i revistës do të del në versionin material, kështu që do të mundeni ta rrëmbeni në duart tuaja dhe duke lexuar VOICES të kënaqeni edhe më shumë…Siç mund ta vëreni, vjeshta më është gjithkund rreth nesh. Mund ta ndjejmë përmes mëngjeseve me shi, pasditeve me shkëlqim, netëve të ftohta dhe gjetheve të verdha të shpërndara në tokë…Vjeshta është një epokë shumë e veçantë e vitit, e cila na mbush çdo ditë me ngjyra të ndryshme… Ndryshimi i shpeshtë i temperaturës krijon kushte të shkëlqyeshme për zhvillim të viruseve dhe paraqitjes së ftohjes…Por, mos u shqetësoni, përdorni më tepër perime, pemë, pini një çaj të nxehtë dhe gjithçka do të jetë në rregull…

Këtë tetor, Qendra Vullnetare Shkup i dëshiron mirëseardhje EVS vullnetares nga Polonia, Paulinës, e cila do të punojë për revistën tonë dymbëdhjetë muajt e ardhshëm…I deshirojmë shumë sukses!!!

Shpresojmë se do kënaqeni duke lexuar përmbajtjen të cilën e pregaditëm për ju në këtë edicion të revistës VOICES… Nga Gjoko Vukanovski

VOICES TEAM: Aleksandar Atanasoski Aleksandra Pigulovska Bujar Islami Elena Micevska Emir Slezovikj Gjoko Vukanovski Ilona Olehlova

Jānis Segliņš Kalia Dimitrova Marija Pavleska Monika Ashtalkoska Sanja Paunovska Shejla Murikj Zuhri Kamberi

Contact: Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3-2/3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk

Production & Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski

Struga in autumn.

3 5 9 11 15 18 21

Travelling vs. Stereotypes 1:0 - Emir Slezovikj BAMBUS - The story behind - Kalia Dimitrova My First Youth Exchange Experience - Aleksandar Atanasoski Training Course ‘In Focus’ - Giordano Miskin Handball is coming home - Gjoko Vukanovski We are the Millers - Elena Micevska EVS HOTSPOT show in Warsaw - Sanja Paunovska, Marija Pavleska

23 STRENGTH IS NOT JUST SEEING THE WORLD IN YOURSELF, BUT YOURSELF IN THE WORLD! - Shejla Murikj 27 Youth exchange in Bar, Montenegro - Monika Ashtalkoska Jānis Segliņš 28 Wanted or not – euro is here for you - Jānis Segliņš 29 The LADY, the WHORE and the HOUSEWIFE - Sanja Paunovska 31 Alternative way of discovering cities - Jānis Segliņš 33 Дали некогаш сте се запрашале што јадеме?

- Aleksandra Pigulovska

TRAVEL 3

Travelling vs.

Stereotypes 1:0

By Emir Slezovikj

R

ecently, I had a small vacation in that way that I travelled through couple places around the Balkans. As part of the trip I planned to hitchhike which woke up big disagreements with that decision from my parents and some of my close friends, which were giving me lots of reasons that travelling through hitchiking would be a mistake. However, I have been hitchhiking many times in my life and the hitchhiking stereotypes had been broke down long time ago. Why hitchhike? Beside the financial benefit that you get through hitchhiking, this adventure is a combination of couple things, meeting cool people with different profile and background, i.e. from truck drivers, traders working with Shanghai, businessman in patisserie in France to main chef in restaurant in England and turbo folk player in weddings and parties.

This way you have direct experience in getting to know the geography, and the characteristic of unexpected is what it makes it special. To all the young people I advise them to get out of their comfort zone and get involved in this kind of alternative travelling.

Albania was a country which was mostly unknown for me. Attracted by that, I decided that it will be the last station in my journey. When I told my friends I got another wave of comments of prejudices about the Albanian population. Either way, I decided I will travel through Albania with a dose of extra caution. The result was surprising! I didn’t meet at all people that wanted to cheat me, I didn’t meet at all people that was making me feel unsecured.

My experience with them went out as they are one of the most hospitable, extra polite people that would always want to help. They are friendly people that enjoy being in a company with foreigners, even that sometimes their English can be a problem.

This travel taught me that any kind of stereotypes or prejudices, even if they come from the closest social circle or the media, I will take them with a portion of reservation. Travelling is the biggest teacher and the true is the one that you create it yourself through your experience.

Патување vs. Стереотипи 1:0

Емир Слезовиќ

Н

еодамна, си направив одморче така што пропатував низ неколку места околу балканот. Како дел од патувањето испланирав да одам авто-стоп што разбуди големи негодувања на моите родители како и неколку мои блиски пријатели, коишто ми даваа многу причини за тоа дека патувањето со автостоп е грешка. Како и да е, имам авто-стопирано многу пати и стереотипите за автостоп одамна ги имам скршено. Зошто автостоп? Не е само финансискиот бенефит што го добиваш од автостопирање, туку оваа авантура е комбинација од неколку нешта, запознавање на кул луѓе со различен профил и бекграунд, т.е. од камионџии, трговец што работи со Шангај, бизнисмен на слаткарници во Франција до шеф готвач на ресторан во Англија и турбо фолк свирач на свадби и журки. На овој начин имаш директно искуство во осознавање на географијата, а и карактеристиката на неочекуваното е тоа што го прави посебно. На сите млади им препорачувам да излезат од својата комфорт зона и да се изложат на ваков вид на алтернативно патување. Албанија беше земја која ми беше најмногу непозната. Оттука и посебно привлечна, решив да биде последна станица на моето патување. Кога им кажав на моите пријатели добив друг бран на коментари на предрасуди за албанското население. Но сепак одлучив дека ќе ја прошетам и Албанија со доза на екстра внимателност. Резултатот беше изненадувачки! Јас воопшто не сретнав луѓе коишто сакаат само да ме измамат, јас воопштно не сретнав луѓе коишто ја ставаа мојата сигурност во прашање. Моето искуство со нив испадна дека тие се едни од најгостопримливите домаќини, екстра љубезен народ кој секогаш сака да ти

помогне. Тие се пријателски народ кој ужива да биде во друштво со странци, иако нивниот англиски понекогаш може да биде проблем. Ова патување ме научи дека било какви стереотипи и предрасуди, дали тоа биле од твојот најблизок круг или од медиумите, ќе ги примам со доза на резервираност. Патувањето е најголем учител и вистината е таа којашто сам ја креираш преку своето искуство.

ART

5

BAMBUS The story behind Kalia Dimitrova

T

hey used to say that a journey starts with a single step. In our case, it was more like a thousand jewelry pieces, after we realized that it is becoming pointless to overcrowd our personal collection of handmade art and hide it from the world. Even though when you do something you love, primarily, you do it for your own content and pleasure; I would say that by sharing our passion with others, we truly add value to those things. Coming from this notion, Magde and Me, decided to turn our passion for making jewelry into something transparent and reachable-like a blog. Trying to find a link between our characters and then connect it to the jewelry we are designing, figuring out our main concept and core message –that was our first goal.

After endless discussions, doodling, and numerous options for names and logos, we both agreed on the name BAMBUS, which is now the official name of our brand and Facebook page.

In the Chinese mythology it is believed that the Bamboo tree is a symbol of the blend of perfect characteristics. It combines strong character and integrity with refinement and flexibility-making a balance between grace and strength, or the symbolism of the Jin and Jang. By using this symbolism as inspiration for our work we are presenting different types of accessories for strong and forward thinking girls, nevertheless still in touch with their feminine side. Our designs are all handmade and unique, which means that no piece can be copied or multiplied. Even the smallest differences can be found between pieces, which may seem similar at first glance. We believe that accessories are the cherry of the cake when it comes to style, therefor every person should own something that makes them look and feel unique and one-of-a-kind.

Photo by Goran Jordanovski.

In the moment we can offer clips and badges made from polymer clay, in different shapes, such as roses, flowers, leaves, planets, cats, tigers and any special order somebody could have. Moreover, we design necklaces and earrings made from leather or lace, or the combination of the two. All of these pieces can be seen on our Facebook pagewww.facebook.com/bambus.workshop, or on our blog – bambusrabotilnica.tumblr.com.

The process of taking photographs while working and capturing the whole designing process is what we think is interesting for the viewers. In that way we are able the show the honesty, dedication and originality we contribute to our art.

As any other starting point, of course there are ups and downs in the development of an idea. But when you truly believe and enjoy the things you are doing, you are already one step forward towards the whole road. Because, as I already mentioned, the biggest satisfaction of doing something new and exciting is the moment when you know-for yourself, that at least you tried. That feeling is what keeps us and this project going, and that feeling is how everything valuable ever started.

Приказната зад БАМБУС Калиа Димитрова

О

бично се кажува дека секое патување започнува со еден чекор. Во нашиот случај, тоа беше повеќе како илјада парчиња накит, за да конечно сфатиме дека станува бескорисно само да ја натрупуваме нашата “домашна“ колекција на рачно изработен накит и да ја криеме од светот. Иако кога правиш нешто што сакаш, пред се, истото го правиш за своја сопствена сатисфакција и задоволство, јас би рекла дека преку споделување на таа страст со другите, навистина се додава вредност на тие нешта. Поаѓајќи од оваа идеја, јас-Калиа и Магде, одлучивме да ја насочиме нашата страст за изработка на накит во нешто јавно и достапно - како блог. Се обидовме да најдеме заеднички почетни точки, потоа тие точки да ги поврземе со накитот кој го дизајнираме, да ги пронајдеме централниот концепт и суштинската порака тоа беа нашите примарни цели. По бескрајни дискусии, цртежи, како и бројни опции за имиња и логоа, се согласивме за името БАМБУС, кое е официјалното име на нашиот бренд и Фејсбук страница. Во кинеската митологија Бамбусот е симбол на сплет од совршени карактеристики. Тоа ги комбинира силниот карактер и интегритет со прилагодливост и флексибилност - правејќи рамнотежа помеѓу грациозност и сила, или симболиката на Јин и Јенг. Земајќи ја симболиката на бамбусотвото дрво како инспирација, ви претставуваме модни додатоци за силни и храбри девојки, кои сепак се во допир и со својата природна нежна страна... Нашите дизајни се рачно изработени и уникатни, што значи дека нема парче кое може да биде копирано или умножено. Дури и најмали разлики може да се најдат помеѓу парчиња, кои може да изгледаат слично на прв поглед. Ние веруваме дека додатоците се цреша на тортата кога станува збор за персонален стил, и заради тоа секој човек

треба да поседува нешто што го прави да изгледа и да се чувствува уникатно и посебно. Во овој момент можеме да понудиме шноли и брошеви направени од полимер глина, во различни форми, како рози, цветови, лисја, планети, мачки, тигри и било какви специјални нарачки. Покрај тоа, дизајнираме ланчиња и обетки направени од кожа или чипка, или комбинација од двете. Сите овие парчиња може да се видат и нарачаат на нашата Фејсбук страница - www.facebook. com/bambus.workshop, или на нашиот блог bambusrabotilnica.tumblr.com. Сметаме дека правењето фотографии додека работиме и зграпчување на целиот креативен процес е интересно за оние што не следат онлајн. На тој начин сме во можност да ја покажеме искреноста, посветеноста и оригиналноста со кои придонесуваме за нашата уметност. Како и секој друг почеток, се разбира, постојат турбуленции во патот од идеја до реализација. Но кога навистина верувате и уживате во работите кои ги правите, вие сте веќе еден чекор поблиску кон целта. Затоа што, како што веќе споменав, најголемата сатисфакција од започнување нешто ново и возбудливо е моментот кога знаеш - за себе, дека барем си се обидел. Тоа чувство е она што го одржува овој проект жив и примамлив, и тој е вистинскиот начин за започнување на било што вредно.

Фотографија: Горан Јордановски.

Youth in Action 9

My First Youth Exchange Experience

By Aleksandar Atanasoski, participant of youth exchange ‘EULYMPICS’, organized by Volunteer Centre Bitola with support of the Macedonian National Agency for European Educational Programmes and Mobility.

N

ormal life sucks. Its been 10 days after my first exchange and I really miss the awesome vibe we had on the project and all the interesting stuff that happened every day. The constant challenges, the games, the learning and mostly my new friends.

After saying "yes" to the invitation to participate in this exchange I was left with some anxiety about what is going to happen next, however the time flew by and in the blink of an eye I found myself between 30 people from 5 different countries that would soon become my very close friends.

Our main activity of every day was to learn or teach a traditional national game. For example, the first day we taught the other participants about the national Macedonian game "narodna" and after a few days of playing weird games like fast drinking "ce-de-vita" - multivitamin drink, carrying eggs on a spoon that you can only touch with your teeth and a borderline sexual national wedding game of holding a tennis ball between your neck and chin and passing it from person to person without using hands.... I found myself OIL WRESTLING with a guy from Lithuania.

Yeah, it was crazy... :) We also had national nights.

Similar to the national games, but instead of learning a new game we learned about the fascinating traditions our contries and tried national dishes and drinks after which we usually had an epic party. I had a chance to taste Lithuanian cheese which is the best I've ever tried, to play drinking games with Beherovka - Czech national drink and tried a Croatian marmalade that tastes SO good it could probably make you addicted.

The non-sport related activities surprised me a lot.

I feared that these activities might be boring and a waste of time, but I found myself enjoying the small problems we had to solve, the presentations we had to make (in English) and the things we learned from them.

Most of these exercises were like games that helped us to better understand each other and our cultures.

10 days of living with people from 5 different cultures will change your perspective, especially when you have everyday activities that are designed to accelerate the natural learning that happens in such circumstances.

And the mutual understanding and respect that is created in the process is something that is not only good for the individual, but to the whole region as well. It was trully an amazing experience!

Youth Exchange Искуство Александар Атанасоски

Од Александар Атанасоски, учесник во младинската размена «EULYMPICS» организирана од Волонтерски Центар Битола со поддршка од Македонската Национална Агенција за Европски Образовни Програми и Мобилност.

Н

ормалниот живот е тапа. 10 Дена после проектот се потсеќам на работите што се случуваа и навистина ми недостига атмосферата што ја имавме во Струга. Секојдневните предизвици, игрите и учењето, но најмногу ми недостигаат новите пријатели. Откако се согласив да дојдам на проектов, останав со мало чуство на анкциозност затоа што незнаев што ќе треба да правам таму, но времето помина брзо и наскоро се најдов себеси помеѓу 30 нови луѓе од 5 различни држави. Луѓе кој наскоро ќе ми станат навистина блиски пријатели. Главната активност за секој ден беше да се научи една нова национална игра, на пример првиот ден, ние - македонците ги учевме другите како да играат “народна“. После неколку денови во кој игравме чудни игри како брзо пиење "cedevita", пренесување на јајце со лажичка што мораш да ја држиш меѓу заби и национална свадбена игра во која треба да предаваш тениско топче без да го допираш со раце се најдов себеси како се борам против литванец намачкан во зејтин (турски игри). Исто така имавме национални ноќи. Слично на националните игри, но наместо да учиме нова игра учевме за различните традиции во државите на учесниците и на крајот на презентацијата ја пробувавме нивната национална храна и пијалоци, што најчесто се претвараше во незаборавна забава.

Имав шанса да пробам Литванско сирење, што е највкусното сирење што го имам вкусено до сега, да играм Чешки игри со пиење Beherovka - нивниот национален пијалок и пробав Хрватски мармалад што лесно може да те направи зависен. Многу се изненадив од активностите што не беа поврзани со спорт. Првпат кога слушнав за нив очекував дека ќе бидат досадни презентации и губење време, но беа спротивното. Уживав во вежбите и во решавање на проблемите што ни беа дадени, во презентациите што требаше да ги правиме (на англиски) и во работите што ги научив низ целиот процес. Поголемиот број од вежбите беа како игри што ни помогнаа подобро да се разбереме еден со друг и нашите култури. Кога живееш 10 дена со луѓе од толку различни места многу брзо учиш многу нови работи за другите култури и почнуваш да ги разбираш и почитуваш луѓето и нивните обичаи. Особено кога имате секојдневни активности што се дизајнирани специфично за да го засилат и забрзаат овој природен процес на учење. Взаемното разбирање и почит што се создава кај луѓето што учествуваат на вакви проекти помага да се прошири свесноста во целиот регион со што работите пополека се менуваат на подобро. Беше прекрасно искуство!

Youth in Action 11

Training Course ‘In Focus’

By Giordano Miskin

M

y name is Giordano Miskin, I am 24 years old and live and in Amsterdam. My parents are from Suriname (South America). I represent Digg‘Out. Digg’Out is a Dutch youth organisation which focuses on the cross-grained, young rebels who are experiencing difficulties in adjusting to today’s society.

Digg’Out encourages them to take up the responsibility for their own life and to make the most of it by respecting themselves as well as others. It helps them back to school or to a job. The organisation’s core strategy and greatest strength is the “For Us, By Us” principle. That is: for young people, by young people.

I was interested in this training course because I wanted to develop myself, meet other youngsters to exchange experiences and to learn new tools/ methods I could use to create awareness and fight discrimination, marginalization.

During the training course in Wisla, Poland we talked about discrimination, marginalization, poverty and how different this can be in other cultures and countries. Beside myself (The Netherlands) eleven other countries were represented: Poland, Czech Republic, Serbia, Bosnia, Malta,

"We hope to make a difference ..."

Macedonia, Italy, Armenia, Turkey, Lithuania, Georgia.

In these countries school was a big issue. For example students from the age of 6-12 years old often don’t graduate. They have a hard time getting the required grates, because the quality of the education system is severely lacking. They have to work with old and damaged schoolbooks, teachers aren’t qualified and are underpaid. Although in Holland the school system is well organised it is now turning into something only for wealthy people. For example. At first you had 10 years to graduate and get financial support during college and university. Now you only have 5 years and if you don’t graduate you get no financial support at all, plus a fine.

We also talked about physical handicaps. In Malta a physical handicap is seen as a disease that you should stay away from. Since there is no adequate social system they are limited in how to live their lives.

In Serbia and many more counties, lesbian, gay, bisexual and transsexual (LGBT) rights are still non-existent.

Luckily the international community is taking notice and trying to take action, although some countries still disagree about the subject. In The Netherlands the rights of LGBT are embedded in the law. Still there are

some people who are intolerant against LGBT. I don’t support this idea of intolerance.

Then there is the sandwich generation; the generation that is stuck between the care of their children but also their aging parents. This is especially difficult if the parent is working a minimum wage job. One of the solutions we came up with was that the grandparents would take care of the grandchildren while the grandchildren look after the grandparents. The parents can follow a course once a week, supported by an NGO. They can get a certificate after 12 months, that would increase their chances on the labour market. Hopefully this would allow them to earn more than a minimum wage. The quality of life can be increased by using this extra money, for their families.

Discrimination, marginalization and poverty are still big problems in the world. We hope to make a difference by giving workshops to raise the awareness about these issues. I think I reached my goal. I gained new exercises and learned new solutions to fight against this three topics. This life changing training course in Poland has given me a different perspective on other cultures and the world, but also allowed me to make new friends.

Giordano Miskin

М

оето име е Џордано Мискин, имам 24 години и живеам во Амстердам. Моите родители се од Суринам (Јужна Америка). Ја претставувам Digg‘Out. Digg‘Out е холандска младинска организација која се фокусира на млади бунтовници кои се соочуваат со тешкотии во адаптација на денешното општество. Digg'Out ги охрабрува да преземат одговорност за сопствениот живот и да го извлечат најдоброто од него, почитувајќи се самите себе, како и другите. Тоа им помага да се вратат на училиште или на работа. Основни стратегија на организацијата и најголема сила е принципот "За нас, од нас". Односно: за младите, од младите. Бев заинтересиран за овој тренинг курс бидејќи сакав да се развијам, да запознаам млади луѓе, да разменам искуства и да научам нови алатки / методи кои можам да ги искористам при создадавање свест и во борбата против дискриминација, маргинализација.

Тренинг курс „Во фокус“ Џордано Мискин

За време на тренинг курсот во Висла, Полска, разговаравме за дискриминација, маргинализација, сиромаштија и колку различно може да биде во другите култури и земји. Освен мојата (Холандија) единаесет други земји беа претставени: Полска, Чешка, Србија, Босна, Малта, Македонија, Италија, Ерменија, Турција, Литванија и Грузија. Во овие земји училиштето беше голем проблем. На пример ученици на возраст од 6-12 години често не дипломираат. Тие имаат потешкотии при добивање на потребните оценки, бидејќи сериозно недостасува квалитет во образовниот систем. Тие мораат да работат со стари и оштетени учебници, наставниците не се квалификувани и се помалку платени. Иако во Холандија училишниот систем е

добро организиран, тоа сега се претвора во нешто само за богатите луѓе. На пример, претходно секој имаше 10 години за да дипломира и да добие финансиска поддршка во текот на колеџот и факултетот. Сега има само 5 години и ако не дипломира нема да добие финансиска поддршка воопшто, туку парична казна. Исто така разговаравме и за хендикепи. На Малта, физичкиот хендикеп се третира како болест од која треба да бегате што подалеку. Бидејќи не постои соодветен социјален систем, тие се ограничени во тоа како да го живеат својот живот. Во Србија и многу други земји, правата на лезбејките, хомосексуалците, бисексуалците и трансексуалците (ЛГБТ) се уште не постојат. За среќа, меѓународната заедница го забележува тоа и се обидува да преземе акција, иако некои земји се уште не се согласуваат околу оваа тема. Во Холандија правата на ЛГБТ се вградени во законот. Сепак постојат некои луѓе кои се нетолерантни према ЛГБТ. Јас не ја поддржувам оваа идеја на нетолеранција.

Потоа, тука имаме сендвич генерација; генерацијата која е заглавена помеѓу грижата за своите деца и стареењето на своите родителите. Ова е особено тешко ако родителот работи за минимална плата. Едно од решенијата до кои дојдовме е да бабите и дедовците се грижат за внуците додека внуците да се грижат за бабите и дедовците. Родителите можат да следат курс еднаш неделно, поддржан од страна на невладина организација. Тие можат да добијат потврда по 12 месеци, што ќе ги зголеми нивните шанси на пазарот на трудот. Со надеж дека ова ќе им овозможи да заработуваат повеќе од минималната плата. Квалитетот на животот може да се зголеми со помош на овие екстра пари, за нивните семејства. Дискриминација, маргинализација и сиромаштија се сеуште големи проблеми во светот. Се надеваме дека ќе се промени нешто преку организирање работилници за подигање на свеста за овие прашања. Мислам дека ја постигнав мојата цел. Дознав нови вежби и научив нови решенија за борба против овие три теми. Овој тренинг курс во Полска, којшто ми го промени животот, ми даде поинаква перспектива за другите култури и светот, но исто така ми овозможи да стекнам и нови пријателства.

Youth in Action 15 SPORT

Handball is coming home

By Gjoko Vukanovski

W

e know that the handball is not one of the top popular sports on world level, but in Macedonia this sport has a long tradition. Although, Macedonians have always shown more interest in sports like basketball and football, still, if we see it from the past and in long term perspective, the handball was the sport, in which we had overall best success (if we take national and club level success all together). At this moment, Macedonia has two clubs in the men’s EHF champions league, Metalurg and Vardar. This puts the city of Skopje in a very unique position, having two clubs in the EHF champions league at the same time, from the same place, which is a record and had never happened before, in the history of the European handball. And, for enlarging the curiosity, the both teams play in the same group…

More interesting fact is that the both teams have good players and it is expected that they will achieve good results, so they will not be only statists in the champions league. In the second part of September, the both clubs started the games in the group stage and achieved good results; The giants of the European handball and the top favorites for winning

the title this year, Barcelona and Paris SG, got only one point in the two matches played in Skopje, the first against Vardar and the second against Metalurg.

“Nobody wins in Skopje”- was a statement made by one of the players of Metalurg, after the grandiose win against PSG… In the months that follow, till the end of the year, there will be continuation of the handball spectacle in Skopje. In the cold autumn and winter days, the people from Skopje will have the opportunity to warm up their hands and give applause to wonderful matches, because Barcelona and PSG will have to come one more time in Skopje, along with other teams from the same group, Dynamo Minsk and Thun…

We hope that this fall and winter, the statement of the player of Metalurg remains truthful and that nobody will win in Skopje... I will use the phrase made by the English people, when they were organizing the World Cup and the European Cup in football, “The football is coming home”… For Macedonia and Macedonians, we can clearly say that in this season of the EHF champions league, “The handball is coming home”…

Ракометот се враќа дома Ѓоко Вукановски

П

ознат факт е дека ракометот не е еден од најпопуларните спортови на светско ниво, но во Македонија овој спорт има долга традиција. Иако, македонците отсекогаш покажувале повеќе интерес за други спортови, како што се фудбалот и кошарката, ако гледаме од минатото и перспективите за иднината, можеме слободно да кажеме дека ракометот кај нас има најголем успех, ако се земе на целокупно ниво (на клупско и репрезентативно ниво заедно). Во моментов, Македонија има два клуба во машката ЕХФ шампионска лига, и тоа се Металург и Вардар. Ова го става Скопје во многу уникатна позиција, да има два клуба кои истовремено се натпреваруваат во шампионската лига, кои доаѓаат од исто место, што претставува своевиден рекорд и никогаш досега се нема случено во историјата на Европскиот ракомет. И, за да се зголеми интересноста на случајот, и двата клуба се натпреваруваат во иста група. Интересен е и фактот дека и двата тима имаат квалитетен состав и се очекува да остварат добри резултати оваа сезона, се очекува дека нема да бидат само обични статисти во шампионската лига. Во втората половина на Септември, и двата клуба го започнаа својот поход во групната фаза и остварија супер резултати. Гигантите на Европскиот ракомет, Барселона и Париз СЖ, успеаја да однесат само еден бод дома, од двата меча одиграни во Скопје, првиот играјќи против Вардар, а вториот во мечот со Металург. “Никој не победува во Скопје”, беше изјавата на еден од ракометарите на Металург, по грандиозната победа над ПСЖ. Во следните месеци, па се до крајот на годината, ракометниот спектакл ќе продолжи во Скопје. Во студените есенски и зимски денови, скопјани ќе имаат можност да си ги загреат дланките со аплауз, на одличните мечеви што ги очекуваат, затоа што Барселона, ПСЖ ќе треба да дојдат уште еднаш во Скопје, заедно со другите тимови од групата, Динамо Минск и Тун... Се надеваме дека во оваа есен и зима, изјавата на играчот на Металург ќе остане веродостојна, дека никој нема да победи во Скопје. Јас ќе ја употребам фразата на Англичаните, кога го организираа светското и европското првенство во фудбал на нивна територија и кажаа “Фудбалот се враќа дома”... За Македонија и за Македонците можеме да кажеме дека со оваа сезона на ЕХФ шампионската лига “Ракометот се враќа дома”…

Hendbolli kthehet në shtëpi

Nga Gjoko Vukanovski

Ë

shtë fakt se hendbolli nuk është një ndër sportet më të popullarizuara në nivel botëror, por në Maqedoni ky sport ka një traditë të gjatë. Edhe pse maqedonasit gjithmonë kanë treguar më tepër interes për sporte tjera siç janë futbolli dhe basketbolli, nëse shohim të kaluarën dhe perspektivat për të ardhmen, lirisht mund të themi se hendbolli tek ne ka sukses më të madh nëse e shohim në nivel të përgjithshëm(klubet dhe përfaqësuesen së bashku). Për momentin, Maqedonia ka dy klube në EHF Ligën e kampionëve për meshkuj dhe ato janë Metallurgu dhe Vardari. Kjo e vë Shkupin në pozitë shumë të veqantë, të ketë dy klube të cilat njëkohësisht garojnë në ligën e kampionëve dhe të cilat vijnë nga vendi i njëjtë paraqet rekord që asnjëherë më parë nuk ka ndodhur në historinë e hendbollit Europian. Dhe që të rritet interesimi për këtë rast që të dy klubet garojnë në grupën e njëjtë…

Interesant është edhe fakti se të dyja klubet kanë formacion cilësor dhe pritet të realizojnë rezultate të mira këtë sezonë, pritet se nuk do të jenë vetëm figurant në ligën e kampionëve. Në gjysmën e dytë të shtatorit të dyja klubet e filluan fushatën e tyre në fazën e grupeve dhe realizuan rezultate shumë

të mira…Gjigantët e hendbollit Europian, Barcelona dhe Paris SZH, arritën të dërgojnë vetëm një pikë në shtëpi nga të dyja ndeshjet e luajtura në Shkup, e para e luajti kundër Vardarit, ndërsa e dyta në ndeshjen me Metallurgin. “Askush nuk fiton në Shkup” ishte deklarata e njërit prej hendbollistëve të Metallurgut, pas fitores grandioze ndaj PSZH-së…

Në muajt e ardhshëm deri në fund të vitit, spektakli i hendbollit do vazhdojë në Shkup. Në ditët e ftohta të vjeshtës dhe dimrit, shkupjanët do kenë mundësi t’i nxehin shuplakat me duartrokitje në ndeshjet e shkëlqyeshme të cilat i presin sepse Barcelona, PSZHja do duhet edhe një herë të vijnë në Shkup së bashku me ekipet tjera të grupës Dinamon, Minskin dhe Tunin…

Shpresojmë se në këtë vjeshtë dhe dimër, deklarata e lojtarit të Metallurgut do mbetet e denjë se askush nuk do të fitojë në Shkup… Unë do ta përdor frazën e anglezëve kur organizuan kampionatin botëror dhe europian në futboll në territorin e tyre dhe thanë “Futbolli kthehet në shtëpi”.. Për Maqedoninë dhe për maqedonët mund të themi se këtë sezonë në EHF Ligën e kampionëve “Hendbolli kthehet në shtëpi”…

SPORT inin Youth CULTURE Action Ac- 18

We are the Millers

By Elena Micevska

D

avid (Jason Sudeikis), low life drug dealer is been robbed by local teenagers, by taking his back pack full with marijuana and dirty money, and with that they are leaving him on the mercy of the drug lord, for which David is dealing for.

In a no way out situation, in order to pay back to the drug lord and to earn some serious money, David has to transport a large amount of marijuana from Mexico inside the U.S. He wants to pass the border without suspicion, so he thinks about wonderful idea – to create a false family, which will totally look alike to a classical and stereotypical American family.

If the thirty years old drug dealer makes the trip by himself, he will be catch by the authorities with great deal of certainty.

But, if a family travels for the holidays, no one would even thing that they are caring something suspicious.

For false wife, he hires his striptease neighbor Rose (Jenifer Aniston), which does not take the offer from the beginning; she doesn’t want to break the law and to be engaged in criminal act that usually ends with punishment, but the situation she is in is forcing her to take the offer. One family will be nothing without children, so the local endlessly naïve kid Kenny becomes his false son, and the problematic “homeless” girl takes the role of the daughter, and this match of outsiders becomes the Miller family.

Their trip is full with plenty of exiting moments and hysterical situations, which will leave you breathless. All of the characters in this movie seem unmatchable, but in fact they find out that they are connected between themselves, much more than they are aware. Wonderful comedy, I recommend this movie for everyone that wants to have a good laugh.

Roles: Jennifer Aniston, Jason Sudeikis, Emma Roberts, Will Poulter, Ed Helms.

Director: Rawson Marshall Thurber.

Genre: Crime/comedy.

Duration: 110 min.

Ние сме Милерови

Елена Мицевска

Д

ејвид (Џејсон Судеикис), ситен дилер на наркотици е ограбен од стана на локални тинејџери кои насилно му го одземаат неговиот ранец, во кој има марихуана

и пари заработени од неа, со тоа го оставаат на милост и немилост на својот снабдувач. Во безизлезна ситуација за да му се оддолжи на снабдувачот (Ед Хелмс) и притоа да заработи многу пари, мора да транспотира големо количество на марихуана од Мексико во САД. За да помине незабележително на граничниот премин смислува фантастичен план - да создаде лажно семејство кое ќе наликува на класично стереотипно американско семејство. Доколку триесетгодишник сам би се впуштил на едно вакво патување сигурно би бил откриен и уапсен, додека пак кога имате класично американско семејство кое патува за време на празниците, кој би можел да се посомнева. За

Улоги: Џенифер Анистон, Џејсон Судеикис, Ема Робертс, Вил Полтер, Ед Хелмс.

лажна сопруга ја ангажира неговата соседка Роуз (Џенифер Анистон) која е стриптизерка, меѓутоа таа не прифаќа веднаш, не сака да го прекрши законот и да се впушти во криминaлно дело, кое најчесто не завршува неказнето, но околностите ќе ја принудат да го прифати овој предлог и да заработи пари на брз начин. Но, едно семејство не би било комплетно доколку нема деца. Така, локалното дете, безнадежно наивниот Кени го зема како негов лажен син, а проблематична бездомничка за ќерка, и со ова спојување на аутсајдери настанува лажното семејството, Милерови. Нивното патување е исполнето со многу возбудливи и хистерични ситуации, кои нема да ве остават рамнодушни. Овие ликови навидум се неспојливи, меѓутоа откриваат дека всушност се поврзани многу повеќе отколку што можат да замислат. Одлична комедија, го препорачувам овој филм на сите кои сакаат добро да се насмеат.

Режија: Росон Маршал Тербер. Жанр: Kримикомедија. Времетраење: 110 мин.

Ne jemi Millers Nga Elena Micevska

Rolet: Xhenifer Aniston, Xhejson Sudeikis, Еmа Roberts , Vill Pollter, Ed Hellms.

Regjia: Rouson Marshall Terber.

Zhanri: Krim Komedi.

Kohëzgjatja: 110 min.

D

ejvidi (Xhejson Sudeikis), tregtar i vogël i drogës është i grabitur nga ana e tinexhejrëve lokal të cilët me dhunë ia marrin çantën e tij në të cilën ka marihuanë dhe para të përfituara prej saj, dhe me këtë gjest e lënë në mëshirën e furnizuesit pra zotërisë së drogës.

Në një situatë pa rrugëdalje, që të kthej borxhin furnizuesit (Ed Hellms) dhe prej saj të fitojë shumë para, Dejvidi duhet të transportojë sasi të mëdha të marihuanës prej Meksike në SHBA. Për të kaluar pa u vërejtur në vendkalimin kufitar ai mendon një plan të mrekullueshëm – të formojë një familje të rremë që do të ngjajë si familje klasike stereotipe amerikane.

Nëse një tridhjetë vjeçar vetëm do të nisej në një udhëtim të këtillë me siguri do të ishte zbuluar dhe arrestuar, ndërsa përderisa keni familje klasike amerikane e cila udhëton në kohën e festave, kush do të mund të dyshonte.

Si bashkëshorte të rrejshme e angazhon fqinjen e tij Rouz (Xhenifer Aniston) e cila është striptize, megjithatë ajo nuk pranon menjëherë, nuk dëshiron ta thejë ligjin dhe të futet në vepër kriminale e cila më shpesh nuk përfundon pa u ndëshkuar, mirëpo rrethanat do ta detyrojnë ta pranojë këtë propozim dhe të përfitojë para në mënyrë të shpejtë. Por, një familje nuk do të ishte e kompletuar përderisa nuk ka fëmijë. Kështu, fëmijun vendas naivin Keni e merr si djalin e tij të rremë, ndërsa një problematike të pastrehë si vajzë dhe me këtë bashkim të të huajve formohet familja e rremë, Millers.

Udhëtimi i tyre është i mbushur me shumë situata emocionuese dhe histerike, të cilat nuk do ju lënë indifirent. Këto personazhë në dukje janë të papajtueshëm mes veti, megjithatë zbulojnë se në të vërtetë janë shumë më të lidhur se sa mund ta paramendojnë Komedi e shkëlqyeshme, ua rekomandoj këtë film të gjithë atyre që duan të qeshen shumë.

Youth in Action Action 21

EVS HOTSPOT show in Warsaw

By Sanja Paunovska, Marija Pavleska

I

f you are familiar with the European Voluntary Service or shortly EVS, you might know that there are 4 trainings provided for every EVS volunteer: pre-departure, on-arrival, mid-term and evaluation. You finish with your EVS project, and then WHAT NEXT? Back to your “normal” life? What will you start to do, same old or something new? Did your EVS project have inspired you to “continue” your EVS experience even after the end of the project? Some ex-EVS volunteers continue their “old life track”, but some are becoming Youth in Action/ EVS ambassadors. Are you one of them? For this second group of people, in order to give them the possibility to represent the Youth in Action culture, share their EVS experience and motivate others to join the “dream team” it was organized meeting (not part of the regular EVS trainings and meetings) which gathered ex-EVS volunteers from 15 countries (Italy, Turkey, Macedonia, Russia, Spain, France, Poland, Serbia, Czech Republic, Slovakia, Armenia, Belarus, Ukraine, Austria and Belgium) which are continuing the EVS spirit even after their project has finished.

All together we have organized the event - EVS HOTSPOT with the full support of the Polish National Agency, in the capital of Poland – Warsaw, September 2013. The event was followed by crazy promotion, as creation of all participants’ ideas. On

the streets of Warsaw there was a chance to practice JOGA, at the University Library you could join the chain of friendship by knitting on your fingers, you could’ve receive free hugs by young people coming from 15 different countries with the feeling that they represent 30 different cultures. You could sing foreign songs in metro, take crazy pictures in a bus, take coffee for free at the University accidentally, as you had luck to make promotion while there is a conference.

The event was even more crazier: EVS hot fashion show, where each person had made a design with message that inspired him of what EVS means for himself, Silent disco outside with dancing on EVS messages written on the floor in front of the club, writing EVS story book by involving the guests in the bar to start write and next person to continue, Jam session something like - show your talent - and whatever else you would like to share with others.

We had fun without limits, and we could do whatever we want, and we had one common goal: to send message to those who haven’t experienced what it means to be an EVS volunteer – hard to describe, but for sure It’s life changing experience. Try it, and take the best out of it. EVS is like joker in the cards; extra life as bonus in a game; so don’t waste it.

EVS HOTSPOT шоу во Варшава Сања Пауновска, Марија Павлеска

А

ко сте запознаени со Европскиот Волонтерски Сервис или скратено ЕВС, тогаш знаете дека за секој еден волонтер се предвидени 4 тренинзи: пред тргнување на проектот или predeparture, тренинг после пристигнувањето во ЕВС земјата или on-arrival, mid-term во период во кој проектот е веќе на средина и секако завршниот евалуационен тренинг. Го завршивте вашиот ЕВС проект и сега ШТО? Ќе се вратите на старите навики или ќе започнете нешто ново? Дали ве инспирираше вашиот ЕВС проект за да би сакале да продолжите со ЕВС доживувањата дури и по завршувањето на проектот? Некои поранешни ЕВС волонтери по враќањето дома, продолжуваат “по старо”, но некои не запираат со своите ЕВС активности по завршувањето на својот проект и така постануваат Млади во Акција/ЕВС амбасадори. Дали и вие сте еден од нив? За оваа втора група на волонтери, сакајќи да им се даде можност да ја претстават Програмата Млади во Акција, да ги споделат своите ЕВС искуства и да ги мотивираат останатите да му се придружат на дрим–тимот, беше организирана средба, (надвор од регуларните ЕВС тренинзи и средби) која собра на една место волонтери од 15 земји (Италија, Турција, Македонија, Русија, Шпанија, Франција, Полска, Србија, Чешка, Словачка, Ерменија, Белорусија, Украина, Австрија и Белгија), волонтери кои продолжуваат да го шират ЕВС духот дури и по завршувањето на нивните ЕВС проекти. Со целосна поддршка од Полската Национална Агенција, во главниот град на Полска- Варшава, овој септември беше организиран настанот EVS HOTSPOT. Настан на кој му предводеше креативна промоција, која беше осмислена од учесниците и нивните идеи. Па така ако се најдевте тие денови во Варшава ќе имавте можност да повежбате ЈОГА на улица, во Универзитетската библиотека ќе имавте можност да се придружите кон ланецот на пријателството, плетејќи шал со прсти, или можноста да се гушнете со група од млади луѓе кои доаѓаат од 15 различни земји, со чувство дека тие претставуваат повеќе од 30 култури. Пеење на песни во метро, фотографирање на луди фотки по автобуси, упаднување на кафе-пауза на Варшавскиот Универзитет, каде имавме среќа да се одржува конференција, па така нашата спонтана промоција испадна уште поуспешна. Но настанот кој беше органзиран содржеше уште многу луди нешта: како EVS hot fashion show, за кое секој учесник направи по еден дизајн со порака која ја означуваше инспирацијата и што ЕВС значи за нив, танцувањето на Silent disco над испишаниот тротоар пред клубот, пишувањето на ЕВС книга со приказни која ги вклучи еден по еден и гостите во клубот, да ја продолжат стартната приказна со својата, Jam session шоу во кое секој си го претстави својот талент или само сподели нешто омилено со останатите. Со еден збор, имавме забава без граници, отворени раце за реализирање на сите идеи, со една цел да ја рашириме пораката со оние кои сеуште не искусиле што значи да бидеш ЕВС волонтер - нималку лесно да се објасни, но дефинитивно искуство кое го променува животот. Осмелете се да се вклучите и извлечете го најдоброто. ЕВС е како џокер во карти, екстра нов живот како бонус во игра, така да не го трошете залудно.

"ЕВС е како џокер во карти, екстра нов живот како бонус во игра, така да не го трошете залудно."

Youth in Action OPINION Action 23

By Shejla Murikj

STRENGTH IS NOT JUST SEEING THE WORLD IN YOURSELF, BUT YOURSELF IN THE WORLD! I was always told “Respect to be respected”. Every day, my life proves that it is quite true. Every day I learn something new from life and all of them are written in the novel of my life.

“Barriers that exist, or that we set, is our egoism and belief when we say „my truth puts me in the center of the world””

E

very human life is a novel. The similarity in all novels consists in their initial and final pages, i.e. we are born and we die.

Differences are in the development in between the first and the last page of the novel. We all live in what we believe. Some things which are written in our pages we can meet in some other novels, and they are things that we have experienced with others together. Human being is created such way that it can’t live alone, but in community. However we differ from each other, we all have our different beliefs, but we live together. All these things are collected and mutually co-exist in one place, under which would involve more truths in one place, which means many truths in one place, which is far from a lie. Multiconfesionalism teaches us in this life.

Every believer in a special way in a trusts his own accepted God, which is the focus of people’s lives that draws values and because there is only one world in which we all live, we form a community. I believe in unity, together we can do more. The word UNITY itself, tells us that only when we are together we are stronger.

If power is not equal to weakness and weak-

ness itself is closed, then knowing the circumstances as a whole would not led to uneven action. From this it follows that the power means openness, understanding, realization and acceptance.

Barriers that exist, or that we set, is our egoism and belief when we say „my truth puts me in the center of the world”. The belief of this sentence builds several layers of brick wall that builds barriers and closes the thought “love the other as oneself”. Multiconfesionalism is actually breaking down those barriers. All of us believe in something that we call God . Instead of “our truth”, we try God to be enabled, which is common for everyone to put in the center of the world. So instead of more little circles, you get a big circle with one center, without barriers, i.e. one world with multiple ways of living.

Similarities that we have with each other will continue to live together, but by seeing only the similarities we see that glass half-empty.

The acceptance of diversity is actually filling the glass, thus fulfilling our life with beautiful things. When believers start to respect each other, then it becomes clear that: STRENGTH IS NOT JUST SEEING THE WORLD IN YOURSELF, BUT YOURSELF IN THE WORLD!

шејла муриќ

STRENGTH IS NOT JUST SEEING THE WORLD IN YOURSELF, BUT YOURSELF IN THE WORLD! Секогаш ми велеа “почитувај за да бидеш почитувана“. Животот секој ден ми докажува дека тоа е сосема точно. секој ден учам нешто ново од животот и сите се напишани на романот на мојот живот.

Секој верник на свој посебен начин верува во одреден, за него прифатен Бог, кој претставува фокус во животот на луѓето од кои црпи вредности и бидејки постои само еден свет во кој можеме сите ние да живееме, ние го формираме заедништвото. верувам во заедништво, заедно можеме повеќе. самоиот збор ЗАЕДНИШТВО ни кажува дека само кога сме заедно сме посилни. ако силата не е еднаква на слабоста, а слабоста сама по себе е затвореност, тогаш непознавањето на околностите во целост би не навело на нееднакво дејствување. од ова следува дека, сила значи отвореност, односно разбирање, спознавање и прифаќање.

с

екој човечки живот е роман. сличноста во сите романи се состои во нивните почетни и завршни страни т.е. се раѓаме и умираме. разликите меѓу романите е во развојот во напишаните помеѓу првата и последната страна од секој роман. сите живееме во тоа што веруваме. некои работи кои се напишани во нашите страни можеме да ги сретнеме и во некои други романи, а тие се работите кои сме ги доживеале со другите ЗАЕДНО. човекот е создаден таков да не може да живее сам, туку во заедништво. колку и да сме различни еден од друг, живееме заедно, сите имаме различни верувања. сите овие работи се собрани и меѓусебно коегзистираат на едно место, под што би се подразбирало повеќе вистини на едно место, под што би се разбирало повеќе вистини на едно место, кои се далеку од една лага. мултиконфесионализмот не учи на ваков живот.

Бариерите кои постојат или кои ги поставуваме е моментот на нашиот егоизам и верување дека „мојата вистина ме става во центарот на светот„. со верување во оваа поставена реченица се градат уште неколку слоеви цигли на ѕидот кој ги гради бариерите, а и мислата „љуби го другиот како самиот себе„. Мултиконфесионализмот е всушност рушење на тие бариери. сите веруваме во нешто и го нарекуваме Бог. Наместо “нашата вистина“ пробајте Богот кој е заеднички за сите да го ставите во центарот на светот. така наместо повеќе потесни кругови, ќе добиеме еден голем круг со еден центар, без бариери т.е. еден свет со повеќе начини на живеење. сличностите кои ги имаме еден со друг ќе продолжиме да ги живееме заедно, но со тоа чашата ја гледаме полупразна. со прифаќањето на различностите ја исполнуваме чашата, на тој начин го исполнуваме и нашиот живот со поубави работи. кога еден со друг верниците од различни религии ќе си изразат почит, кога ќе се прифатат меѓусебно, тогаш станува јасно дека: STRENGTH IS NOT JUST SEEING THE WORLD IN YOURSELF, BUT YOURSELF IN THE WORLD!!!!

Youth in Action 27

Youth exchange in Bar, Montenegro

T

he group of 8 young people from Macedonia were given exciting opportunity to visit the historic and coastal town Bar in Montenegro. My expectations of the project to create and foster a spirit of understanding among the young people of 4 different countries was fulfilled.

The goal of the Youth Exchange “Peers spreading positive EU vibrations” was to connect participants from 4 different countries: Macedonia, Montenegro, Croatia and Iceland. The young people promoted the work of their organization, and identify the negative and positive aspect of youth work improving through discussion.

The main aim was achieved thus promoting European values, peer education and youth policy that will help in organizations work. I met new people and come up with new ideas which will implement in different activities in the organization. As young people we should promote and strengthening participations of individuals and organizations in process of development of European values.

By Monika Ashtalkoska

Моника Ашталкоска

Н

а група од 8 млади луѓе од Македонија ни беше дадена возбудлива можност да го посетиме историскиот и крајбрежен град Бар во Црна Гора. Моите очекувања за проектот да се создаде и негува духот на разбирање меѓу младите луѓе од 4 различни земји беше исполнето. Целта на младинската размена “Врсничко ширење позитивни ЕУ вибрации”, беше да се поврзат учесници од 4 различни земји: Македонија, Црна Гора, Хрватска и Исланд. Младите луѓе ја промовираа работата на нивната организација, и ги идентификуваа негативните и позитивните аспекти на младинската работа и тоа преку дискусија. Главната цел беше постигната со што се промовираа европските вредности, врсничката едукација и младинската политика која ќе помогне во работата на органзиациите. Запознав нови луѓе и дојдов до нови идеи кои ќе ги спроведам во различни активности во организацијата. Како млади луѓе ние треба да промовираме и да го зајакнеме учеството на поединци и организации во процесот на развој на европските вредности.

Младинска размена во Бар, Црна Гора

economy

28

Wanted or not – euro is here for you

By Janis Seglins

Exactly Latvia turned out to be the first arguably honoured country introducing the EU official currency after the great crisis. Our cherished national currency lats will be replaced by 1st of January, 2014

S

ome time ago there was a big doubt about stability and even further existence of eurozone because of the credit crisis and crash of economies in Greece and Cyprus. But now, as a sign of positive development and the trust in eurozone, it will reach it’s 18th membercountry from 1st of January.

And this happens after a two year break when euro became an official currency in Estonia. The third Baltic country Lithuania however is planning to introduce euro in January of 2015.

Since establishing Latvian lats as a national currency in far 1922 four years after the proclamation of the country changes in this field happened many times. Mostly because of wars, foreign occupations and drastic socioeconomic changes. During different times there were Czarist rubles, Reichsmarks, local currencies issued by cities, Latvian rubles and Russian rubles present in the country. In most of the currency change cases people were fooled and robbed by inappropriate conversion courses so naturally the trust of another currency coming in many is not so great. This reason as well as overall economical trends is perhaps why the polls in May and in August showed the same 38% low level of support for euro.

According to the procedure already three months before the change as well as six months after it prices in all the trading places have to be displayed both in lats and in euros. This is one of the means to control fair introduction with

proper rate though it’s already making complications to smaller sellers and some of them are even planning to shut down their businesses for first months after the 1st of January. Many people are also afraid of rapid increase of prices despite the previously made promises it will not happen and the minimal 0.2 - 0.3% price increase statistics of recent member countries presented.

However with introducing euro Latvians are told to be getting much bigger economical stability and protection in case of further crisis because euro is big and stable currency. Also the conversion rates will be more friendly and ensure more convenient everyday and business transactions thus facilitating entrepreneural development.

And, all in all, by further integration we are getting closer to the power of EU what can be considered as a logical continuation after Latvia’s decision to join the union in 2004.

culture

29

The LADY, the WHORE and the HOUSEWIFE

By Sanja Paunovska

A book for women which has to be read by every man

E

veryone has some hobby: some people like to dance, some to run, some are collecting stuff, some are into books. Books, books, books…love them, there is always something new to discover in those thousands of words, something funny, something instructive, something motivational…

Usually when you go to book store or library what do you buy/take to read? Do you follow the promotions of new published books or you prefer older books? Do you stick to your own taste or buy what is most popular? Maybe would like to discover something new, change the “style”? How often do you buy or read book from domestic writers? Something easy to read, for short time?

Whatever you choose and makes you happy is the best choice for you – It’s one of the life lessons given in the book The LADY, the HOUSEWIFE and the WHORE, with original title: ДАМАТА, ДОМАЌИНКАТА И КУРВАТА.

Life is a game, and you should learn how to play it – wrote the author, Mr Valentino Laucoski. A book easy to read and will take you approximately 1,5 hours, depends how many breaks you’ll make to think about what you have read. A book with only 80 pages but hundreds of advices, a book which needs to read everyone as a lesson which your mother was supposed to teach you.

Have a nice reading

ДАМАТА, ДОМАЌИНКАТА И КУРВАТА Сања Пауновска

Книга за жени што треба да ја прочита секој маж

С

екој има некое хоби: некои луѓе сакаат да танцуваат, некои сакаат да трчаат, некои се колекционери, некои се љубители на книги. Книги, книги, книги... многу ги сакам, секогаш има нешто ново да се открие во оние илјадници зборови, нешто смешно, нешто поучно, нешто мотивирачко... Кога ќе отидете во книжарница или библиотека, обично што купувате или земате да читате? Дали ги следите промоциите за ново издадени книги или сакате постари книги? Дали се држите до вашиот сопствен вкус или го купувате она што е популарно? Можеби би сакале да откриете нешто ново, да промените “стил”? Колку често купувате или читате книги од домашни писатели? Нешто лесно за читање, за кратко време?

Што и да одберете а ве прави среќни е најдобриот избор за вас - е една од животни лекции дадени во книгата со наслов: ДАМАТА, ДОМАЌИНКАТА И КУРВАТА. Животот е игра, и треба да научиш како да ја играш - напиша авторот на оваа книга, Валентино Лауцоски. Книга која е лесна за читање и ќе ви одземе само околу 1,5 час, зависи колку паузи ќе направите размислувајќи за она што сте ги прочитале. Книга која има само 80 страници, но стотици совети, книга која треба да ја прочита секој, како лекција на која требаше да ве научи вашата мајка. Ви посакувам пријатно читање

travel

31

Alternative way of discovering cities

By Janis Seglins

It’s nothing new the fact that air temperatures are rapidly dropping down as the winter is approaching. Fruits don’t taste the same, sun doesn’t warm enough and everyday habits change along. Even when going for a short walk you have to think about the wardrobe three times. Also travelling is not that appealing in these circumstances...

But what if we still want to travel and experience some changes from routine?

I

’ve always been up for exploring. New cities as well as new places in cities I’ve already been or even where I’m living for a long time already. That’s why when one creative guy once told me about an interesting way to explore the city I was absolutely grabbed by the idea and it’s in my head for long time already.

The point is to make a guide for yourself before the exploring and then follow it. But where’s the catch? How can you make a guide, let’s say, for a city u’ve never been before, this time skipping boring studies of tourism maps and information booklets? Make a blind guide! Sit for some time before going out and prepare for yourself guidelines just using your imagination. To make more fun and to consider sharing them you can also add some additional funny expressions. Also think about variety of your indications so it doesn’t get monotonous.

How can it look? Here I’ve made a simple example: 1.Reach the main statue (or square) of the city; 2.Go on the direction the statue is located to; 3.Look for an animal! After noticing one (cat, dog,.. human doesn’t count and bird neither!) turn right or left – which way seems more appealing!; 3.Check for red! Straight after you notice a red color anywhere (a poster, a car, a brick, a pedestrian’s dress,..) turn around, cross the street and on next chance take the turn without crossing the street!; 4.Walk a little while and then approach somebody to find out which way you should take to find the bus station! Follow this way until you hear a man’s voice (on the phone, from by-passers,..); Etc., etc.

Of course the idea might and maybe even has to be changed

and adapted to many factors. You can include some interest points of yours or make it just a half blind. Again – just be creative.

But what’s good about this method? Well, it sounds cool, it’s innovative, it’s spontaneous, adventuristic and can easily bring new experiences. And I’d like to try. Never done that so far though it’s on my list for a while so if somebody wants to join in visiting some new city or just explore the present ones in a first tour, maybe we can arrange it.

food

33

Дали некогаш сте се запрашале што јадеме?

Александра Пигуловска

Дали некогаш сте се запрашале што всушност јадеме? Дали имаме навика да ги читаме декларациите на производите што ги купуваме?

Р

етко кој го прави тоа, но и да се решите да ги читате декларациите сигурно нема да ви биде јасно што точнo значат имињата на сите тие адитиви... натриум глутаминат, натриум казеинат, аспартам, триетил цитрат, натриум тетраборат, бутулуран хидрокси анизол… Ви звучат како храна? Очигледно не, но сепак ги јадеме сите по ред како адитиви додадени во прехранбените продукти. За стотици од нив се знае дека се штетни за здравјето и забранети во некои земји, но сепак и натаму во многу други земји се употребуваат, затоа што имаат дозвола од Европската управа за безбедност на храната. На позитивната листа на адитиви што се дозволени во Македонија има над 1000 состојки, кои се користат речиси во сите видови прехранбени продукти.

Во Институтот за јавно здравје велат дека за секој адитив е дефинирано максималното дозволено количество во кое може да биде употребен во одреден прехранбен производ и дека сите употребени адитиви мора да се означени во декларацијата. Многу е важно да се чита составот на пакувањата, затоа што голем дел од адитивите имаат некакво несакано дејство, а може само да се зборува за степенот за нивната штетност. Се користат и отрови, кои се најефикасни против бактериското загадување, на пример, кај месото, како што е натриумнитрит, кој за месната индустрија за виршли и салами е незаменлив конзерванс. Додатоците во храната познати како Е броеви се наоѓаат скоро во секоја обработена и спакувана храна, па затоа во овој број на Voices ќе се обидеме да објасниме повеќе за тоа што претставуваат е-броевите и на што да внимавате пред да купите некој производ. Е броевите се систематски начин на идентификување на различните адитиви во храната. Тие се одобрени од EFSA - Европска комисија за безбедност на храната, со цел храната подолго да трае, да добие стабилност на вкусот, како и многу други намени.

Што означуваат Е - броевите?

100 - 199 бои 200 - 299 козерванси

300 - 399 антиоксиданси и регулатори на киселост 400 - 499 згуснувачи, стабилизатори и емулгатори 500 - 599 pH регулатори и агенси против залепување 600 - 649 засилувачи на вкус 700 - 713 антибиотици 900 - 999 разновидни 1100 - 1599 додатни хемикалии Не сите Е броеви се опасни или штетни, многу од нив се од сосема природни извори (Е300 - витамин Ц, Е375 - витамин Б3 итн), но некои се многу опасни и предизвикуваат разни несакани ефекти. Издвоивме неколку кои е пожелно да ги одбегнувате: E950 ацесулфам к - канцероген- штетно влијае на штитната жлезда Е951 аспартам (вештачки засладувач) - главоблоки и негативно делува кај луѓе кои се алергиски настроени. Е102 тартразин - предизвикува хиперактивност кај децата. Е122 кармоизин - веќе забранет во некои земји бидејќи предизвикува алергиски реакции кај деца и возразни, како и хиперактивност. Е129 алура црвена - алергии на кожата, особено да ја избегнуваат луѓето осетливи на аспирин. Е104 квинолин - здравствени проблеми и хиперактивност кај децата. Е621 моно-натриум глутамат - главоболки, гадење, вртоглавица, болки во мускулите, па дури и болки на неодредени места. Е211 натриум бензоат - алергии кај болните од астма. Е151 светкаво црна боја - алергиски реакции, забранета е во Шведска, Австралија итн. Е133 светкаво сина - алергиски реакции, забранета во некои земји. Е213 калциум бензоат - негативно влијае кај луѓе кои имаат алергии.

Имајте ги на ум овие податоци. Секогаш кога купувате, читајте ги декларациите и бидете внимателни при изборот на намирниците. Се разбира дека не можете се да избегнете и да си ускратите се, но барем ќе го намалите внесот на штетните адитиви.

IBRAHIM MAALOUF, Skopje Jazz Festival 2013

DAVE HOLLAND, Skopje Jazz Festival 2013