Landbouw en Water
Agrarische Nieuwsbrief 2015, nummer 4
Waterschap zoekt de dialoog ‘De tijd dat overheden in ivoren torens leefden is voorbij. Luisteren naar bewoners en ondernemers, samen aan de slag, dat is de nieuwe tijd. Ik noem twee voorbeelden: ons nieuwe grondbeleid en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.’
Nieuw grondbeleid
‘We hadden de gewoonte om voor elk project grond aan te kopen,’ legt dagelijks bestuurslid Ria Broeze uit. ‘Met die gewoonte breken we, in beginsel koopt het waterschap geen grond meer. We leggen het accent op beheer en gebruik, binnen de kaders van het waterbeheer. Als we een project uitvoeren Ria Broeze gaan we in gesprek met de grondeigenaar om te praten over huur, pacht, beheer, groen-blauwe diensten, noem maar op.’ Volgens Ria Broeze betekent deze nieuwe koers voor het waterschap lagere kosten, terwijl de grondeigenaar meer armslag heeft op zijn bedrijf. ‘De switch van bezit naar beheer maken we niet alleen bij nieuwe projecten, we kijken ook kritisch naar ons huidige grondbezit.’
Nr4 2154851 WATER0075 Nieuwsbrief BWS.indd 1
Deltaplan Agrarisch Waterbeheer
Een praktische aanpak is ook kenmerkend voor het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). Ria Broeze: ‘Het DAW is op initiatief van LTO tot stand gekomen. Het doel is verbetering van de opbrengsten én het realiseren van de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water. Als waterschap juichen we dit initiatief toe. Het DAW vind ik bij uitstek een middel waarmee we samen met de agrarische sector onze doelen, verwoord in het beleidsplan Door Water Verbonden, kunnen halen’. Agrariërs zijn aan zet, waterschap ondersteunt Leo Heitbrink, strateeg visievorming en agenderen bij Vechtstromen, vertelt: ‘We hebben de LTO-afdelingen in ons werkgebied aangeboden om samen thema avonden over DAW te organiseren. Via de LTO bereiken we de LTO-leden, agrariërs die geen lid zijn bereiken we via eigen kanalen, bijvoorbeeld advertenties, onze website en deze nieuwsbrief.’ Meer informatie? Voor meer informatie over het DAW en de projecten die in dat kader worden uitgevoerd kijkt u op www.vechtstromen.nl/landbouw.
29-09-15 12:52
Onderhoud aan de waterloop.
Waterschap helpt u om schade aan ingezaaide akkers te voorkomen ‘Sommige boeren zijn er snel bij als het gaat om het inzaaien van akkers waarvan de oogst is binnengehaald’, weet gebiedsbeheerder Herman Berkhof. ‘Daarom deze oproep. Ligt uw perceel langs een waterloop waaraan geen onderhoudspaden liggen en die waterschap Vechtstromen onderhoudt? Wilt u uw akker inzaaien voor grasland en is het waterschap nog niet geweest voor onderhoud aan de waterloop? Bel dan met uw gebiedsbeheerder van het waterschap even weten. Dan zorgen wij dat deze waterloop zo spoedig mogelijk gemaaid wordt zodat onnodige schade aan ingezaaide akkers wordt voorkomen’. Contactgegevens van de gebiedsbeheerders vindt u op www.vechtstromen.nl/landbouw.
Muskus- en beverratten: lastig, maar onder controle Muskusratten, je bent ze liever kwijt dan rijk. Ze veroorzaken veel schade. Een team van vijftien rattenvangers doet er alles aan om ze kort te houden. Net onkruid Jan-Willem Hekman zit al twaalf jaar lang achter de ratten aan. ‘De Tsjechische graaf die de muskusratten ooit naar Europa bracht moest eens weten wat hij heeft aangericht. Vorig jaar vingen we in ons gebied 3.200 muskusratten en dit jaar gaan we naar de 3.600. Plus 65 beverratten. Deze stijging komt omdat we een rustig voorjaar hadden en zo onze kooien goed voor de duikers konden plaatsen. Zo konden we meer ratten vangen. Ze blijven maar komen, het is net onkruid. Ze vermenigvuldigen zich hier en trekken vanuit Duitsland ons land binnen. Daar vallen de ratten onder de jachtwet en worden daardoor minder intensief bestreden. ‘Bij Vechtstromen hebben we de zaak goed onder controle’.
Hekman roept agrariërs op om in actie te komen als ze een muskus- of een beverrat zien. ‘Met iedere melding op de website of via de telefoon zijn we blij. Ieder rat minder is er weer één….’ Een melding doen? Meldingen doet u via www.vechtstromen.nl/contact of u belt met 088 220 3333 (ook ’s avonds en in het weekend).
Levensgevaarlijk De muskusrat berokkent agrariërs veel schade. Niet alleen omdat ze het jonge gewas wegvreten, maar ook omdat machines wegzakken in de gangen die ze in en naast de taluds van de sloten graven. ‘Daar kunnen onze machinisten ook over meepraten. Levensgevaarlijk soms als ze op de schouwpaden aan het maaien zijn. Je moet er niet aan denken dat zo’n trekker op de kop in de sloot belandt.’ Niet alleen waterwegen, maar ook fietspaden, spoorwegen en autowegen hebben last van het gegraaf van de ratten. Een muskusrattenvanger aan het werk.
Nr4 2154851 WATER0075 Nieuwsbrief BWS.indd 2
29-09-15 12:52
Draineren en beregenen:
Natuur beschermen én agrariërs de ruimte geven Niet te nat en niet te droog. Dat geldt voor zowel natuurgebieden als landbouwgronden. Met wikken en wegen wordt nieuw beleid ontwikkeld voor draineren en beregenen. Duidelijke en makkelijke procedures, dat is de insteek van het nieuwe beleid. Jarenlang was alle aandacht gericht op verbetering van de landbouwgronden. Op een snelle waterafvoer en lage grondwaterpeilen. Dit leidde tot verdroging van de natuurgebieden; vooral in de lente had en heeft de natuur het moeilijk. Nieuwe inzichten, zoals verwoord in bijvoorbeeld Natura 2000 en de
Natuurbeheerwet, zetten de provincies en de waterschappen ertoe aan om de regulering van grondwateronttrekking en drainage opnieuw vast te stellen. Jan Arie van Berkum van het waterschap vertelt hoe het waterschap wil omgaan met drainage en beregenen. Lees verder op onze website: www.vechtstromen.nl/ landbouw.
Druppelirrigatie in het veld.
Betere opbrengst en minder vervuiling door water-op-maat Op dit moment vinden op vier Drentse landbouwbedrijven proeven plaats met druppelirrigatie. Door gewassen via een slangenstelsel gedoseerd water te geven, al dan niet voorzien van meststoffen, groeien die beter. Door minder uit- en afspoeling daalt het water- en meststoffenverbruik en vervuilt het grond- en oppervlaktewater minder. Overal evenveel water In het druppelirrigatieproject werkt waterschap Vechtstromen samen met nog twee Drentse waterschappen, de provincie Drenthe en verschillende toeleveranciers van materialen en meststoffen. Het project wordt begeleid door DLV Plant. Projectmanager Jacob Dogterom vertelt: ‘Door de langere perioden van droogte en de strengere milieueisen komt precisielandbouw in zicht als middel om de groei op peil te houden en de bodem/watervervuiling tegen te gaan. Het concept Druppelirrigatie houdt in dat er een slangenstelsel van enkele honderden meters wordt aangelegd tussen of bovenin de ruggen van de gewassen. Door de slang wordt water gepompt dat door gaatjes met labyrinten direct naar de planten gaat. Overal evenveel.’
eerste resultaten zijn bemoedigend: een waterverbruik dat afneemt met 25%, soms wel enkele tientallen procenten minder meststoffen, een betere kwaliteit van de gewassen en een lichte opbrengstverhoging. ‘We kunnen exact doseren in tijd en hoeveelheid. In de toekomst kunnen we naast meststoffen mogelijk ook gewasbeschermingsmiddelen toedienen of nachtvorst bestrijden. Het is een inspirerend project waarin we samen zoeken en leren. Ik zie goede mogelijkheden en met mij een toenemend aantal agrariërs. En als we het bedrijfseconomisch niet helemaal rond krijgen kunnen groene diensten in de vorm van een betere waterkwaliteit wellicht soelaas bieden….’
Bemoedigende resultaten Op bedrijven met consumptieaardappelen, lelies, uien en zetmeelaardappelen vinden momenteel proeven plaats. De
Meer informatie? Voor meer informatie over druppelirrigatie neemt u contact op met DLV Plant, telefoon 0317 - 49 15 78.
Nr4 2154851 WATER0075 Nieuwsbrief BWS.indd 3
29-09-15 12:52
Veld- en ‘heterdaad’controles
Eerste indruk resultaten:
Het team Toezicht en Handhaven van het waterschap heeft ook in 2015 veld- en ‘heterdaad’controles uitgevoerd in het werkgebied. De nadruk ligt op het controleren van het zorgvuldig toepassen van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen langs oppervlaktewater, zowel in het veld als bij het feitelijk uitvoeren van een bespuiting. Ruim 80% doet het goed Verdeeld over het werkgebied werden 375 percelen gecontroleerd. Bij de veldcontroles viel in positieve zin op dat agrariërs de (wettelijk vastgestelde) teeltvrije zone c.q. spuitvrije zone zorgvuldig in acht nemen. Bij de controles van het feitelijk uitvoeren van een bespuiting viel op dat agrariërs niet altijd even goed op de hoogte zijn van de gebruiksvoorschriften van gewasbeschermingsmiddelen. Steeds meer gewasbeschermingsmiddelen stellen hoge eisen aan het driftreductiepercentage van de spuitdoppen. In een aantal gevallen bleek de gebruikte spuitdop niet aan deze eisen te voldoen. Van de 375 percelen waren 300 percelen correct gespoten. Het team Toezicht en Handhaven deelde 71 waarschuwingen uit, waarbij het voornamelijk bespuitingen langs droge sloten betrof. In een viertal gevallen waren de overtredingen dusdanig ernstig dat er een boete is uitgedeeld. Legenda Waterschapsgrens
! ! !!
! ! ! ! ! ! !! !! !
!
!
!!! ! ! ! ! ! Emmen ! !! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! !!! ! ! ! ! !! ! ! !! ! ! ! ! ! ! !! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Coevorden ! ! ! ! !! !! ! ! ! !
! ! ! ! !
! !!
!
! !! ! ! ! ! ! !
!
! ! !
! ! !
! ! ! ! ! ! ! !! ! !! ! !
! ! !
!
! ! ! Vroomshoop !! ! ! ! !!
! ! !
! !
!! ! Wierden ! ! ! ! !
Nijverdal !! ! !! !
! ! !
! !
!
! ! Ootmarsum ! !
! !
! ! ! !
! !
! ! ! !!! ! ! ! ! ! ! ! !
! !
!! ! !
Wat zijn de voorschriften? Het wassen van veldspuiten op een wasplaats is alleen toegestaan als de wasplaats is uitgerust met een voorziening voor het zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen. Voorbeelden hiervoor zijn een biofilter, fytobac of een heliosec. Een olie-benzineafscheider alleen zuivert geen gewasbeschermingsmiddelen.
! ! ! ! ! !! ! Oldenzaal
! ! ! !! !!
!
! ! ! !!
! !! !
!! ! !
!
!!
!
! Hengelo !!
!
!
!
!
! !
!! ! Goor ! ! !
!
!
!! ! !
! !
!! !
! !!
!!
! !
!
!
! !
!
Almelo
!
!!
! ! !
!!
!
! Rijssen
!
! ! !! ! ! !
! !! ! !Vriezenveen !! !! ! ! !
Hellendoorn
! !
!
! ! !!
!
Analyses Dat deze controles zinvol zijn blijkt uit de eerste tien analyses die het waterschap binnenkreeg. De uitslagen variëren van vier tot dertig aangetroffen werkzame stoffen in de bemonsterde wasplaatsen. In een aantal gevallen treffen we forse gehaltes van bepaalde middelen aan. Met de ondernemers van de betreffende wasplaatsen zijn afspraken gemaakt hoe zij kunnen voorkomen dat gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater terechtkomen.
Meer informatie? Voorbeelden voor zuiveringssystemen voor gewasbeschermingsmiddelen voor wasplaatsen zijn te vinden op www.toolboxwater.nl. Zie hiervoor kaart 13A, 13B en 13C. U kunt ook contact opnemen met het team Toezicht en Handhaven, telefoon 088 – 220 3333.
Hardenberg ! !
! Ommen
De nadruk van de agrarische controles die het waterschap uitvoert ligt op het voorkomen gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater. Bij het schoonspuiten van een veldspuit kunnen direct of indirect (via riool en rioolwaterzuivering) gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater terechtkomen. Het team Toezicht en Handhaven controleert daarom de wasplaatsen door middel van bemonstering.
! !
! Dedemsvaart ! !
!
Controles wasplaatsen loonwerkers en akkerbouwers
! ! ! ! Enschede ! ! ! !
! ! !
± Schaal:
! ! Haaksbergen
Gecontroleerde
1:300000 © Copyright Waterschap Vechtstromen Uit deze kaart mogen geen maten worden genomen
percelen.
Aan-/afmelden voor deze nieuwsbrief of een adreswijziging doorgeven? Dat kan via de website www.vechtstromen.nl/landbouw.
Colofon Uitgave: waterschap Vechtstromen Oplage: 6.000 stuks Oktober 2015
Bezoekadressen: Almelo, Kooikersweg 1 Coevorden, Burgemeester Feithsingel 2
T 088 220 3333 M info@vechtstromen.nl W www.vechtstromen.nl
vechtstromen.nl
Nr4 2154851 WATER0075 Nieuwsbrief BWS.indd 4
29-09-15 12:52