FIJN! VELUWE Hét tijdschrift voor Veluwe liefhebbers!
Lees unnievkae n verhaleze on urs! ambassade
Ambassadeur Alex van Hooff
Ga mee op wereldreis in Burgers’ Zoo
Ambassadeur Henk Ruseler
Kröller-Müller maakt hun dromen waar
Beleef het Beste van de Veluwe! • www.hetbestevandeveluwe.nl
Ambassadeur Eva Schaap
Paper Art in het CODA Museum: Fascinerend!
Het is de ruimte die u raakt...
Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
3
4
Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
Veluwse Schavuyt In de Apeldoornse Bierbrouwerij ‘De Vlijt’ wordt wekelijks, in de eigen brouw installatie, het ambachtelijke speciaalbier Veluwse Schavuyt gebrouwen. Het ambachtelijke bier heeft een hoge gisting en wordt niet gefiltreerd en gepasteuriseerd, waardoor de mooie volle smaak van de gebruikte brouwingrediënten in het bier, volledig aanwezig blijft. De grondstoffen voor het brouwproces worden zorgvuldig geselecteerd en de kwaliteit wordt continu bewaakt. Vanaf het tweede kwartaal van het jaar is de brouwerij geopend voor proeverijen en rondleidingen. Voor de openingstijden en mogelijkheden kunt u terecht op de website WWW.VELUWSESCHAVUYT.NL.
DANI LEVY
Vanaf het begin is Dani betrokken bij de commerciële geboorte van Veluwse Schavuyt. Met passie voor een mooi product zorgt hij ervoor dat de gehele Veluwe, Veluwse Schavuyt drinkt en trots is op dit prachtige merk! De brouwerij is geopend voor proeverijen en rondleidingen: APRIL TOT EN MET OKTOBER woensdag 13.00-18.00 zaterdag 13.00-19.00 JULI EN AUGUSTUS Iedere dag open van 13.00-18.00
Fijn!Veluwe > voorwoord
5
De wondere wereld van de Veluwe Met trots presenteren wij u deze eerste uitgave van het Fijn!Veluwe magazine. Het magazine dat is geschreven voor- en door Veluwe liefhebbers. In dit nummer vertelt Eva Schaap van het CODA museum over de geschiedenis van de papierindustrie in Apeldoorn en schrijft Alex van Hooff, de derde generatie die het familiebedrijf voortzet, over de oprichting en de ontwikkeling van zijn Koninklijke Burgers’ Zoo. Lees hoe het Nationaal Park De Hoge Veluwe en het Kröller-Müller Museum door Anton Kröller en Helene Müller is uitgebreid tot een plek waar cultuur en natuur op een bijzondere manier samen komen. Het is onze passie om de unieke plekjes, bijzondere attracties en leuke verhalen met u te delen. Ook zal binnenkort onze blog www.hetbestevandeveluwe.nl online zijn. Hier zullen dagelijks nieuwe verhalen te lezen zijn welke zijn geschreven door specialisten en bekende Veluwenaren. Ontdek de hotspots, boek exclusieve excursies en beleef het beste van de Veluwe! Wij hopen dat deze uitgave van Fijn!Veluwe u inspireert en u laat meenemen naar het mooiste natuurgebied van Nederland. Stelt u zich eens voor dat u binnenkort weer op de Veluwe verblijft en u zich waant in deze wondere wereld...
ONZE ICONEN Bij Het beste van de Veluwe zijn onze activiteiten ingedeeld in een categorie. De verschillende categorieën; Natuur, Cultuur, Sportief, Culinair en A ttractie, zijn kenmerkend in dit Magazine aangegeven met een icoontje, zodat u in één oogopslag kunt zien bij welke categorie de activiteit hoort. Elke categorie beschikt over een eigen Ambassadeur, volg onze Ambassadeurs op:www.hetbestevandeveluwe.nl.
ANGÉLIQUE KEIZER | Hoofdredacteur Fijn!Veluwe
natuur
cultuur
sportief
culinair
attractie
Wolfswinkel Groentechniek
DE SPECIALIST OP GEBIED VAN NATUURONDERHOUD PRODUCTEN Wolfswinkel Groentechniek gelegen in Hoenderloo is een totaal leverancier voor o.a. bos, tuin & park machines, outdoor artikelen & (werk) kleding/ schoeisel. Hierdoor zijn instellingen als Staatsbosbeheer, Geldersch landschap, Natuurmonumenten en gemeentes vaste klant. Dit veelzijdige bedrijf dat opgericht is in 1926 heeft zich in de afgelopen eeuw steeds meer uitgebreid, van ijzerwarenwinkel tot de diensten en producten van nu. Wolfswinkel biedt outdoor artikelen aan van A kwaliteit en heeft sinds 2009 een eigen webshop. Kortom; een veelzijdig bedrijf dat staat voor service met een uitgebreid assortiment!
Tim Wolfswinkel Mede-Eigenaar Wolfswinkel Vanaf kleins af aan is Tim al betrokken geweest bij de ontwikkelingen binnen het bedrijf. Sinds 2011 vormen hij, zijn vader en zijn broer de directie van Wolfswinkel. Zijn visie voor de toekomst is om het gehele land met de beste service te bedienen met daarnaast de online markt tot een internationaal niveau te brengen.
€ 249,00
Ook verkrijgbaar in onze webshop
Wandelschoen Meindl Island MFS ACTIVE Een bewezen schoen waarbij de perfecte pasvorm en een fijne klimaathuishouding het meest opvallend is. Het is een uitste kende stevige wandelschoen voor uitlopende (lange) tochten door bergachtig – of onverhard terrein. Met de iets hogere schacht en Gore-tex liner is deze schoen goed waterdicht.
WOLFSWINKEL GROENTECHNIEK Krimweg 13-A 7351 AS Hoenderloo
T 055-3781214 F 055-3782106
info@wolfswinkel.nl www.wolfswinkel.nl
Fijn!Veluwe > inhoud
7
Waan je in de wondere wereld van Het beste van de Veluwe!
13
8
INHOUD FIJN!VELUWE
NUMMER 1 - MAAR T 2015
8 22
COLOFON Fijn!Veluwe is een uitgave van Het beste van de Veluwe Bladmanager Danny Paerl Hoofdredactie Angélique Keizer Aan dit nummer werkten mee Matthijs Born, Patricia van Dort, Chantal de Hoog, Daphne Nijhof en Arnoud van Walchren Grafisch ontwerp Karina Dimitriu Tekstredactie Tessa Korf Drukwerk Rikken Print Partners Het Nationaal Park De Hoge Veluwe, Kröller-Müller Museum, Koninklijke Burgers’ Zoo, CODA Museum, Het Nederlands Openluchtmuseum, Bungalowpark Hoenderloo Redactieadres Krimweg 140, 7351 TM Hoenderloo T 055 378 1808 www.hetbestevandeveluwe.nl info@hetbestevandeveluwe.nl @veluwekenners hetbestevandeveluwe © 2015 Niets uit deze uitgave mag openbaar worden gemaakt of worden gereproduceerd door middel van druk, fotografie, film, internet of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Evenmin is zij verantwoordelijk voor handelingen van derden die mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.
Het echtpaar Kröller-Müller maakt hun dromen waar
11
De Apeldoornse Wildroute
12
Staatsbosbeheer & Veluwecentrum
13
Paper Art: Verrassend en fascinerend!
19
Ontdek de mooiste plekken op de Veluwe
20 The Big Five van de Veluwe! 22 Gaat u mee op wereldreis in Arnhem? 25 Activiteitenkalender 26 Museum vol verhalen 28 Veluws overnachten 30 Heerlijke stoofpotten 31
Natuurgebied Schenkenshul
KRÖLLER MÜLLER MUSEUM KRÖLLER-MÜLLER N.P. DE HOGE VELUWE
De plek op de Veluwe waar cultuur en natuur op een bijzondere manier samenkomen
Henk Ruseler
Ambassadeur Nationaal Park de Hoge Veluwe Henk Ruseler werkt al vanaf zijn 19e in de Veluwse bossen. Sinds 1980 woont en werkt hij in het Nationale Park De Hoge Veluwe. Zijn passie voor natuur, schrijven en fotografie komt goed van pas in zijn voorlichtende taak als boswachter. Volg Ambassadeur Henk Ruseler op www.hetbestevandeveluwe.nl en kom te weten wat het werk als boswachter op het Nationaal Park inhoudt.
Foto: Hans Drijer
Fijn!Veluwe > natuur & cultuur > kröller Müller museum & n.p. de hoge veluwe
9
HET ECHTPAAR KRÖLLER-MÜLLER MAAKT HUN DROMEN WAAR
Hij, Anton Kröller, bezat aan het begin van de vorige eeuw een eigen bedrijf. Hij droomde van een privé jacht- en rijdomein. Zij, Helene Müller, droomde van een eigen museumhuis. De passie van beide breidde zich uit tot een plek waar cultuur en natuur op een bijzondere manier samen kwam. Anton Kröller wist het bedrijf van zijn schoonvader W.H. Müller uit te breiden tot één van de eerste multinationals van ons land. Hij besloot de woeste gronden op de Veluwe aan te kopen, het terrein uit te breiden tot bijna 7000 hectare en het te omheinen. Later liet hij er wilde zwijnen, edelherten, reeën en moeflons loslopen. Zo ontstond langzaam een privé jachtterrein. Zijn droom werd werkelijkheid. Helene Müller volgde samen met haar dochter lessen van kunstpedagoog H.P. Bremmer. Ze raakt helemaal in de ban van de kunst en begint met verzamelen. De middelen zijn onbeperkt en Helene koopt schilderijen van Jean-François Millet , Georges Seurat, Pablo Picasso en vele anderen maar vooral van Vincent van Gogh. Van Gogh is haar persoonlijke favoriet en zijn werken vormen vanaf het begin het middelpunt van haar collectie. Het eerste werk van Van Gogh dat Helene koopt is Bosrand uit 1883. De collectie van Helene breidde uit tot ongeveer 11.500 kunstobjecten, waaronder de grootste particuliere Van Gogh-verzameling. Echter, vanaf circa 1923 heerste er een ernstige economische crisis. Het echtpaar moest stoppen met de bouw van het museum. De situatie verslechterde verder en de familie kon het bezit niet zelf meer in stand houden. In 1935 kwam er een oplossing voor de problemen. Het Park werd ondergebracht in een stichting: Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Het Rijk verstrekte aan de stichting een rentedragende, hypothecaire geldlening. De kunstverzameling werd geschonken aan de Staat der Nederlanden en het Rijk bouwde
het museum. Dit is het oude gedeelte van het huidige Kröller-Müller Museum. Helene Kröller-Müller kocht maar liefst 91 schilderijen van Van Gogh, zowel uit zijn vroege periode (o.a. De Aardappeleters) als uit de Franse periode (o.a. Caféterras bij nacht). Ze geeft de werken een centrale plek in haar museum en noemt Vincent ‘één van de groote geesten onzer moderne kunst, waarop de tijdgeest geen vat had, omdat de eigen persoonlijkheid zich in hem te machtig toonde’. Het tempo waarin Helene de ene prachtige Van Gogh na de andere koopt is duizelingwekkend. Het voormalig privé domein van Anton Kröller werd in 1935 één van Nederlands eerste Nationale parken. De Hoge Veluwe groeide snel uit tot een van de populairste bestemmingen voor vakanties en dagreisjes. Vanuit het hele land kwamen er ontspanningszoekers en natuurliefhebbers naar Otterlo, Schaarsbergen en Hoender-
loo toe om dit prachtige natuurgebied te bewonderen.
BELEEF HET VAN GOGH-JAAR IN HET KRÖLLER-MÜLLER MUSEUM Het jaar 2015 is zeer belangrijk voor de cultuur- en kunstliefhebbers. Op 29 juli 2015 is het precies 125 jaar geleden dat Vincent van Gogh (1853-1890) is gestorven. De stichting van Gogh Europe, een samenwerkingsverband tussen circa 30 instellingen, grijpt dit moment aan om de Nederlandse kunstenaar te eren rond het thema ‘125 jaar inspiratie’. Het uitgangspunt hierbij is dat de kunste naar tot op de dag van vandaag velen inspireert en 125 jaar na zijn dood meer dan ooit ‘leeft’. In verschillende steden in Nederland, België, Frankrijk en Engeland die van betekenis zijn voor het leven en werk van de kunstenaar worden het hele jaar activiteiten georganiseerd: belangwekkende tentoonstellingen, culturele evenementen en digitale applicaties.
Hij droomde van een privé jachtterrein, zij van een eigen museumhuis..
Foto: Hans Drijer
10
Fijn!Veluwe > natuur & cultuur > kröller Müller museum & n.p. de hoge veluwe
ACTIVITEITEN NATIONAAL PARK DE HOGE VELUWE & KRÖLLER MÜLLER Streekmarkt Elke 4e zaterdag van de maand, 11.00 – 16.00 uur Dag van de natuurfotografie 10 mei 2015 Met lezingen van topfotografen, een workshop en 3 fotowedstrijden. Dag van het paard 28 juni 2015 Hippische shows & demonstraties Natuurneuzen Elke woensdag 14.00 – 15.30 uur Informatie lezing voor kinderen / speurtocht
HET LEVEN VAN VINCENT VAN GOGH Vincent van Gogh werd in 1853 in Zundert geboren. Als kind was Vincent een zwijgzame, enigszins in zichzelf gekeerde jongen. Hij heeft op veel scholen gezeten, maar nooit iets afgemaakt. Toen hij 16 jaar was, was hij de jongste bediende bij een kunsthandel in Den Haag. Een paar jaar later werd zijn broer Theo daar ook aangenomen. Vincent reisde veel. De ene keer werkte hij in Londen, een week later weer in Parijs. Op een gegeven moment is hij naar Amsterdam verhuisd. De bedoeling was daar het staatsexamen af te leggen om de studie theologie te gaan volgen, maar hier heeft hij niet aan deelgenomen. In 1878 ging hij naar Brussel, waar hij zich meer bezig hield met kunst. Hij liet zich inspireren door meesters als Rembrandt. Later trok hij weer bij zijn ouders in. Deze periode maakte hij talloze tekeningen en schilderijen. Eind 1881 ging hij bij zijn neef in Den Haag wonen, om daar in zijn atelier te werken. Hier kwam hij met vele kunstenaars in contact. Aan het begin van de 20e eeuw was hij nog maar in een kleine kring bekend. De grote aandacht van het echtpaar Kröller-Müller heeft sterk bijgedragen aan zijn bekendheid. Het gerucht gaat rond dat Vincent van Gogh zichzelf op 27 juli 1890, op 37 jarige leeftijd, in de borst verwondde met een pistool. Hij wilde zichzelf door het hart schieten, maar maakte een fout door te denken dat het hart zich ter hoogte van de linker tepel bevindt. Twee dagen later, op 29 juli 1890, stierf hij aan inwendige bloedingen. Nu, 125 jaar later wordt hij in verschillende steden herdacht en worden er vele activiteiten ter nagedachtenis aan Vincent van Gogh
georganiseerd. Het Kröller-Müller Museum in Otterlo, vlak gelegen bij Hoenderloo, stelt ook haar mooie van Gogh-collectie tentoon, een collectie met bijna 90 schilderijen en ruim 180 tekeningen.
Hij liet zich inspireren door meesters als Rembrandt VAN GOGH & CO. DWARS DOOR DE COLLECTIE 25 april – 27 september 2015 In het Van Goghjaar 2015, met als thema ‘125 jaar inspiratie’, presenteert het Kröller-Müller Museum de tentoonstelling Van Gogh & Co. Dwars door de collectie. In Van Gogh & Co ligt de focus op de traditionele genres uit de 19e eeuw: stillevens, natuurmotieven, stadsgezichten en de menselijke figuur. Zo wordt een nieuw licht geworpen op ruim honderd werken uit de collectie van het Kröller-Müller Museum. Meer dan vijftig schilderijen en tekeningen van Vincent van Gogh uit verschillende periodes worden getoond naast werken van zijn tijdgenoten en navolgers. Onder de tentoongestelde stukken, die dateren van halverwege de 19e eeuw tot ver in de 20e eeuw, zijn werken van meesters als Jean-François Millet, Henri Fantin-Latour, Paul Cézanne, Auguste Renoir, Paul Signac, Jan Toorop en Johan Thorn Prikker. Daarnaast is een onverwachte rol weggelegd voor De Stijl-schilder Bart van der Leck.
Muziekoptredens op het Marchantplein Gedurende het hele jaar Meer info over de exacte data en tijden vindt u op www.hogeveluwe.nl. Nationaal Park De Hoge Veluwe & het Kröller-Müller Museum Houtkampweg 13 7352 TC Hoenderloo Entree Toegangskaarten zijn met korting te verkrijgen in het Veluwecentrum gele gen op Bungalowpark Hoenderloo Bekijk onze website voor meer infor matie: www.hetbestevandeveluwe.nl. Openingstijden wisselend per seizoen www.hogeveluwe.nl www.krollermuller.nl
CHANTAL DE HOOG
Ambassadeur Cultuur Chantal woont al haar hele leven op de Veluwe en zet zich binnen Het beste van de Veluwe in om alle culturele bezienswaardigheden op de Veluwe inzichtelijk te maken! Volg Ambassadeur Chantal online op www.hetbestevandeveluwe.nl.
Fijn!Veluwe > natuur > wandelroute
11
DE APELDOORNSE WILDROUTE
Daphne Nijhof is ambassadeur Natuur bij Het beste van de Veluwe. Zij zet zich in
om de vele mooie wandelingen en natuurgebieden op de Veluwe toegankelijk te maken. Volg Daphne online op de website www.hetbestevandeveluwe.nl.
De routebeschrijving naar het beginpunt kunt u verkrijgen in het Veluwecentrum, of op www.hetbestevandeveluwe.nl.
Stayokay Apeldoorn
Startpunt route As se ls es tr
aat
enla and
Sportpark Orderbos
Saks
Ga links het hek door. Let op: Sluit dit hek goed in verband met de wilde zwijnen! Houd het Apeldoornse Klimbos steeds aan uw linkerhand, en neem de eerste afslag links. Voor u ziet u de kinderspeelweide. Hier zijn speeltoestellen gemaakt van natuurlijke producten. U kunt hier lekker picknicken (bij vervolg route, ga terug naar de ingang van de speelweide en ga rechts, Apeldoornse Klimbos aan de linkerkant). Einde van het wandelpad gaat u het hek door.
Op de kruising gaat u links de verharde zandweg op. Ga rechts het grindpad op en loop door totdat u hetzelfde hek tegenkomt als waar u gestart bent. Einde van ‘De Apeldoornse Wildroute’.
en
Na ongeveer 150 meter ziet u aan de linkerkant een wild toren. Goed kijken, want deze uitkijktoren is verstopt tussen de bosjes (bij bezoek aan de uitkijktoren, vervolg de route en ga links). Voor het hek kunt u links een doodlopend bospad in. Dit bospad loopt langs het Apeldoornse Klimbos en eindigt bij een hek. Dit is de toegang voor de boswachter naar de herten weide. Als u goed kijkt, kunt u vanaf hier de herten zien (bij bezoek van deze plek, ga terug en links het hek door).
Aan de rechterkant ziet u de natuurlijke leefomgeving van het wilde zwijn. Wilde zwijnen wroeten met hun neus in de grond, op zoek naar eten. Daarom zie je soms omgewoelde grond. Tevens zijn hier verschillende picknickplaatsen waar u kunt genieten van een zelf meegebracht kopje koffie!
Spitsberg
Ga het hek door over het wildrooster aan de rechterkant van het groene hek. Let op: Bent u met de hond? Til de hond op! Volg het brede grindpad tot de T-splitsing, ga dan rechts de verharde zandweg op, u loopt nu langs de hertenweide. Neem de eerste verharde weg links.
Aan de linkerkant ziet u de herten weide. Herten zijn van nature vlakte dieren, daarom is hier een leefgebied nagemaakt met een weide en bos. Herten houden niet van regen, als het regent schuilen zij in het bos. Als u links afslaat ziet u de nieuwe uitkijktoren. Hier kunt u de herten bewonderen in de weide. Wilt u meer te weten komen? Kijk dan op het leuke en informatieve bord!
va n
Altijd al de wilde dieren willen zien in hun natuurlijke leef omgeving? Dat kan! Wij hebben speciaal voor u een route uitgezet langs weides waar herten en wilde zwijnen leven. Deze bijzondere en leerzame route is voor jong en oud en bestaat voornamelijk uit verharde wandelpaden. U komt langs een leuke speelweide voor kinderen met verschillende picknickplaatsen. Tevens zijn honden toegestaan, mits zij zijn aangelijnd.
Laan
wandeling • 2 km
Apeldoorn
12 Fijn!Veluwe > Natuur > Staatsbosbeheer
STAATSBOSBEHEER & VELUWECENTRUM WIJ HOUDEN VAN HOUT
De Veluwe is de eerste liefde van Staatsbosbeheer. De organisatie werd in 1899 opgericht om het stuifzand te bedwingen. Door eeuwenlange boskap en overbeweiding was er namelijk weinig van de bossen over. Rond 1850 was een derde van de Veluwe bedekt met stuifzand. Door het aanplanten van met name grove den, is de oeroude grond van de Veluwe nu een veelzijdig natuurgebied waar de wildernis tot leven komt. Sinds de oprichting van Staatsbosbeheer is er veel veranderd. Tegenwoordig heeft Staatsbosbeheer heel wat meer taken en doelstellingen dan alleen het stuifzand bedwingen. Een van die taken is het produceren van hout. Daarbij blijft bos altijd bos. Soms wordt er meer gekapt, waardoor nieuwe jonge bomen maximaal de ruimte krijgen. Hiermee wordt vergrijzing van het bos tegengegaan en ontstaat er jong bos. Op deze manier is goede houtoogst voor toekomstige generaties mogelijk.
BEZOEK HET VELUWECENTR UM IN HOENDERLOO In het Veluwecentrum kunt u terecht voor al uw vragen over de omgeving. Bent u op zoek naar een mooie fietstocht of een unieke wandeling waarbij de kans groot is dat u wild tegenkomt? Een van de Veluwe Ambassadeurs vertelt u hier graag meer over. Boek één van de unieke excursies en neus door de vele folders. Het Veluwecentrum biedt ook onderdak aan het ‘Staatsbosbeheer informatiepunt Veluwe Midden’ waar u wandelkaarten en andere Staatsbos beheer producten kunt kopen. Ook kunt u zich hier inschrijven voor de vele unieke excursies die Staatsbosbeheer op de Veluwe organiseert. Oriënteer u alvast online en zie wat de Veluwe u allemaal te bieden heeft op www.hetbestevandeveluwe.nl. Schrijf u in als Veluwe fan en blijf op de hoogte van de unieke plekjes in de omgeving. Het Veluwecentrum is gevestigd op Bungalowpark Hoenderloo en is dagelijks geopend van 09.00 – 17.00 uur. Veluwecentrum Krimweg 140 7351 TM Hoenderloo T 055 378 1808 www.hetbestevandeveluwe.nl info@hetbestevandeveluwe.nl
MARIKE VISSERS
Ambassadeur Staatsbosbeheer Ik heb misschien wel de mooiste baan in Nederland! Boswachter op de Veluwe, daar krijgt bijna iedereen mooie beelden bij. En zo is het ook! Ik loop gelukkig niet de hele dag alleen in het bos zoals mensen vaak verwachten. Ik ben juist veel bezig met gasten of ondernemers. Activiteiten organiseren om anderen zoveel mogelijk te laten genieten van die prachtige Veluwe, dat is wat ik het liefste doe. De Veluwe biedt zoveel: wildspotten, rust vinden, schoonheid zien, je even lekker uitleven of letterlijk op adem komen. Welkom op de Veluwe, welkom bij Staatsbosbeheer! Volg Ambassadeur Marike Vissers online op www.hetbestevandeveluwe.nl en ontdek welke activiteiten en excursies Staatsbosbeheer te bieden heeft.
Rond 1850 was een derde van de Veluwe bedekt met stuifzand...
CODA MUSEUM
Paper Art: verrassend en fascinerend!
Eva Schaap
Ambassadeur CODA Museum Met een passie voor kunst, literatuur, klassieke muziek en geschiedenis is Eva bij CODA Museum, Bibliotheek en Archief in Apeldoorn perfect op haar plaats. Hier verzorgt ze de PR en beeld- en tekstredactie van de tentoonstellingen, uitgaven en activiteiten. Volg Ambassadeur Eva Schaap op www.hetbestevandeveluwe.nl en kom veel te weten over de cultuur en geschiedenis van Apeldoorn.
14 Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
Zo rond 1900 viel de papierindustrie om uiteenlopende redenen stil. Op de plek ‘daer die Olie van de Volmoleplach te staen’ werd de eerste papiermolen gebouwd.
CODA Paper Art is een tweejaarlijkse internationale tentoonstelling die kunst van en op papier centraal stelt. CODA Museum koos niet zomaar voor papier als thema. Apeldoorn en de Veluwe hebben een lange geschiedenis met papier. Johan Steenbergen pachtte in 1593 voor slechts 40 euro een prachtig stukje grond aan de Vlijtseweg. Op de plek ‘daer die Olie van de Volmoleplach te staen’ timmerde hij de eerste papiermolen en stond zo aan de basis van de economische groei en toekomst van Apeldoorn. Na een aantal verschillende eigenaren komt de molen in 1816 in handen van J.H. Gunning. In zijn bezit groeit de papierindustrie in Apeldoorn explosief. Waren de boeren rond 1600 nog boos op Steenbergen omdat hij ten faveure van zijn molen de waterstand in de Grift opstuwde, rond 1800 profiteerde heel Apeldoorn en omgeving van
de economische voorspoed die de papiermolens brachten. Zo rond 1900 viel de papierindustrie om uiteenlopende redenen stil en werd een aantal molens omgebouwd tot koperpletterij of wasserij.
CODA PAPER ART De papiermolens en papierindustrie hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de groei en ontwikkeling van Apeldoorn. Met CODA Paper Art slaat CODA Museum een brug tussen lokale geschiedenis, moderne kunst en sieraden van en op papier. Verrassend, vernieuwend, prikkelend, fascinerend en van hoog niveau, dit zijn de criteria waarmee CODA Paper Art om het jaar samengesteld wordt. Van 7 juni tot en met 25 oktober 2015 geniet je van deze bijzondere sieraden, installaties,
ruimtelijk werk en beeldende kunst van en op papier in CODA Museum Apeldoorn.
CODA VOOR KIDS! Kom de wereld ontdekken bij CODA Junior. Je beleeft er de mooiste avonturen, kunt er heerlijk wegdromen, een spannend spel op de allernieuwste Xbox One spelen of gewoon een mooi boek lezen. Voor de kleine kunstenaars onder ons organiseert het CODA museum in de schoolvakanties en bij tentoonstellingen uitdagende en leerzame Kinderateliers waarbij kinderen worden omgetoverd tot echte kunstenaars. In elk Kinderatelier staat een ander kunstberoep centraal. Zo leer je misschien wel hoe je je eigen prentenboek kunt maken, of je eigen fantasiehuis kunt ontwerpen. We doen een inspiratierondje door het museum en gaan daarna aan de slag met ons eigen kunstwerk.
Papiermolen de Vlijt & Koperpletterij de Heus
Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
15
CODA FABLAB! Dit is de plek om kennis te maken met de lasersnijder en 3D printer. Je bent van harte welkom om met deze moderne machines aan de slag te gaan en je eigen sieraad, kunstwerk of telefoon te ontwerpen en uit te voeren. CODA FabLab is de plek waar kunst en techniek samenkomen en creativi teit gestimuleerd wordt. De kracht van het FabLab zit niet alleen in de moderne tech niek, maar vooral in het delen van kennis CODA FabLab Elke woensdagmiddag van 15.00 - 17.00 uur Leeftijd: tot en met 16 jaar www.coda-apeldoorn.nl/fablab Toegangskaarten zijn met korting te verkrijgen in het Veluwecentrum gelegen op Bungalowpark Hoenderloo. Bekijk onze website voor meer informatie: www.hetbestevandeveluwe.nl.
TENTOONSTELLINGEN Into the Zoo 1 februari t/m 25 maart 2015 Tijdens deze tentoonstelling worden ongebruikelijke attributen, zoals speel goedbeesten en haakwerk van textiel, gecombineerd met humoristische en kleurrijke objecten. Keramiek Triënnale 2015 28 maart t/m 25 mei 2015 De Nederlandse Vakgroep Keramisten organiseert een grote keramiekmani festatie waar de tentoonstelling in CODA onderdeel van uit maakt. In deze tentoonstelling worden kleiwerken uit Nederland, België, Frankrijk en Duitsland
getoond. Er is verder geen thema aan deze kunstwerken verbonden. CODA Museum Vosselmanstraat 299, Apeldoorn www.coda-apeldoorn.nl Entree Normale toegangsprijs: € 10,00. Kinderen tot en met 15 jaar: gratis. Openingstijden maandag gesloten dinsdag, woensdag & vrijdag 10.00 – 17.30 uur, donderdag 10.00 – 20.30 uur zaterdag 10.00 – 17.00 uur zondag 13.00 – 17.00 uur
Er is zoveel te zien dat u van de ene Âverbazing in de andere valt..
Matthijs Born
Ambassadeur Sportief Matthijs is zijn hele leven woonachtig op de Veluwe en stapt sinds een aantal jaren vaak op de fiets om de prachtige plekjes van de Veluwe te ontdekken. Zelfs na een paar jaar fietsen ontdekt Matthijs nog steeds nieuwe routes en plekjes waar hij van geniet. Fietsen op de Veluwe is voor de fietsliefhebber een geweldige ervaring. De afwisseling tussen de heide, bos, zandverstuivingen en de verschillende heuvels die er op de Veluwe zijn, zorgen ervoor dat u nooit verveeld op de fiets zult zitten. Kent u unieke plekjes op de Veluwe? Deel het met andere Veluwe Âliefhebbers op www.hetbestevandeveluwe.nl.
18 Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
“Ook online Het Beste van de Veluwe” Vanuit ons vak zijn we buitengewoon geïnteresseerd in kwaliteitsbeleving en bezoekerservaringen. Tijdens de ontwikkeling van de website ‘Het Beste van de Veluwe’ zien we dezelfde passie en bezieling terug in de organisatie achter dit platform. Deze website wordt hét startpunt voor alle Veluwe-fans!
Voor alle Veluwe liefhebbers, word Veluwe fan! Je persoonlijke inlog op de community www.hetbestevandeveluwe.nl Je persoonlijke online ambassadeur Gratis je persoonlijke bucketlist met de leukste uitjes van de omgeving Laatste nieuws en aanbiedingen per e-mail
de Internet Jongens - internetbureau voor online resultaat - www.deinternetjongens.nl
Fijn!Veluwe > ACTIEF!
19
ONTDEK DE MOOISTE PLEKKEN OP DE VELUWE DE AT TRACTIES OP DE VELUWE In de directe omgeving liggen vele attracties die uw bezoek meer dan waard zijn. Zoek de grote hoogte op in Klimbos Garderen, waan je in de onderwaterwereld in dierenpark Burgers’ Zoo, of voel je even helemaal Koninklijk door een bezoek aan Paleis Het Loo. Koop uw kaartje voor deze attracties met korting in het Veluwecentrum en voorkom wachtrijen aan de kassa. • Nationaal Park de Hoge Veluwe en/of Kröller-Müller Museum • Zwemparadijs Malkander • Paleis Het Loo • Burgers’ Zoo • Klimbos Garderen • Het Nederlands Openluchtmuseum • Julianatoren • Ouwehands Dierenpark
PATRICIA VAN DORT
Ambassadeur A ttracties
Patricia is ambassadeur Attracties. Zij woont al 20 jaar op de Veuwe en heeft samen met haar twee kinderen al heel veel attracties bezocht. Zelf is ze erg gek op Burgers’ Zoo en het Openluchtmuseum. Volg Ambassadeur Patricia online op www.hetbestevandeveluwe.nl en kom veel te weten over de leukste attracties op de Veluwe!
DE MOOISTE FIETSROUTES! De Veluwe is de ultieme plek om heerlijk te genieten van de prachtige natuur tijdens een fietstocht. Vanaf het Veluwecentrum fietst u zo de natuur in en kunt u genieten van de indrukwekkende heide of stuifzandvlaktes. De fietsroutes leiden u langs de prachtigste plekjes en vermijden grote provinciale wegen en knooppunten. Wilt u graag rustig beginnen, of bent u wel in voor een stevige fietstocht? De fietsroutes beginnen bij 14 km en lopen op tot wel 65 km! In het Veluwecentrum kunt u de verschillende soorten fietsroutes verkrijgen voor slechts € 1,00 per stuk. Tip: liever uw eigen route samenstellen? Kies dan voor de uitgebreide fietsknooppuntenkaart. Te koop voor slechts € 4,50 in het Veluwecentrum.
Wandelen
Tegenover het Veluwecentrum loopt u zo de heide op. Dit gebied genaamd het Schenkenshul kent veel gemarkeerde wandelroutes. Kies de blauwe wandeling voor een route van 6 kilometer, of combineer de blauwe met de gele route voor een wandeling van meer dan 10 kilometer. Bent u een fanatieke wandelaar en wilt u nog meer van de Veluwe zien? Kies dan voor de Falkwandelkaart Midden-Veluwe van Staatsbosbeheer. Deze uitgebreide wandelkaart bestrijkt het gebied van Kootwijk tot aan Eerbeek. Het biedt zowel informatie voor fietsen, wandelen en paardrijden. Ook toont de kaart de vele unieke wildspotplaatsen die verspreid liggen over de Veluwe. Deze kaart is te koop voor € 6,95 in het Veluwecentrum.
20 Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
DEEL 1 > DE DAS & HET WILDE ZWIJN
THE BIG FIVE VAN DE VELUWE!
NATUURGIDS ROEL Ambassadeur Natuur
Heeft u altijd al eens The Big Five willen zien? Dat kan! Want The Big Five zijn dichterbij dan u denkt: Gewoon op de Veluwe! Kom oog in oog te staan met het wilde zwijn, het ree, de das, de vos en zelfs met een edelhert! Natuurgids Roel kan u veel vertellen over deze vijf bijzondere dieren op de Veluwe.
Fijn!Veluwe > NATUUR > THE BIG FIVE
21
U weet wel, die kleintjes in hun streepjespyjama 1 HET WILDE ZWIJN Het wilde zwijn leeft in een rotte. Een rotte is een groep. Zoals herten in een roedel en reeën leven in een sprong. De rotte bestaat uit de bagge, dat is de moeder, de frislingen, u weet wel, die kleintjes in hun streepjes pyjama’s, de biggen (broertjes en zusjes uit de vorige worp) en de overlopers. De overlopers zijn de pubers. Zij worden zo genoemd, omdat ze op het punt staan de rotte te verlaten. Dit geldt trouwens alleen voor de mannetjes, de jonge vrouwtjes blijven meestal bij hun moeder. Een rotte bestaat in goede tijden, met veel voedsel zoals nu, uit wel 20 tot 30 zwijnen. In slechtere tijden is de rotte vaak kleiner, dan bestaat de rotte maar uit 5 of 6 zwijnen. Het volwassen mannelijke zwijn, wordt de keiler genoemd. Hij leeft alleen en wil niets met zijn familie te maken hebben. Nou, helemaal alleen leven is eigenlijk niet waar, want in november of december gaat hij graag even bij moeder op visite. Als hij al zijn visites met veel kabaal en gekrijs heeft ‘afgerond’ vertrekt hij weer. Alles blijft weer hetzelfde, behalve dat moeder met de kinderen blijft zitten. Pardon...? Dat is de natuur hoor! Een wild zwijn is een omnivoor, een alles eter, net als de mens. Hij eet vruchten, groen en vlees. Met zijn neus, die de wroetschijf genoemd wordt, woelt hij de grond open. Dat doet hij tevens met zijn slagtanden. Die worden houwers of geweren genoemd. In de omgewoelde grond zoekt hij naar insecten, wormen, kevers, larven en emelten. En eikels? Die eet hij het liefst. Maar hij houdt ook van de blauwe bosbes, de vossenbes, de vogelkers en de krent! Dan is er nog iets bijzonders met wilde zwijnen: Want waarom wroeten ze toch altijd langs provinciale wegen en fietspaden? Daar is een goede reden voor. Deze wegen zijn bestraat, omdat het anders een modderbende met het verkeer zou worden.
Door de bestrating stroomt de regen van de weg naar de zijkanten, de bermen. En welke dieren leven daar? Juist! De wormen. De zwijnen zijn er gek op en weten ze dus goed te vinden. Niet alleen mensen doen aan schoonheids behandelingen, ook het wilde zwijn houdt er van. In het bos vindt u overal modder poelen, ook wel zoelen genoemd. De wilde zwijnen gaan daar lekker in liggen en komen onder een dikke laag modder te zitten. Even op laten drogen en dan lekker schuren tegen een boom. Als de modder weggeschuurd wordt gaat al het ongedierte gelijk mee. Dat is dus de schoonheidsbehandeling van het wilde zwijn.
2. DE DAS
De burchten waarin ze leven zijn soms meer dan 100 meter lang.. Op de Veluwe ziet u veel sporen van dassen. De scherpe klauwen met de lange nagels zie je afgetekend in de zachte grond. ’s Nachts zwerven ze vaak rond, op zoek naar voedsel dat er door mensen voor de vogels en eekhoorntjes is neergelegd. Onder de afrasteringen in de bossen door, zie je vaak korte buizen die half in de grond zijn gegraven. Die zijn bedoeld als doorgangen voor de das om bij zijn jachtterreinen te komen. De das is het grootste roofdier van Neder land en familie van de marters. Hij is ongeveer 80 cm lang, 30 cm hoog en 10 tot
20 kg zwaar. Zijn lichaam is grijs en zijn kop wit met 2 zwarte strepen die van zijn neus over zijn ogen naar zijn oren lopen. Hij is de grootste van alle Nederlandse marters. Zijn kleine neven zijn onder andere de boommarter, de steenmarter, de bunzing, de hermelijn, de fret en de wezel. De burchten waarin dassen leven zijn soms meer dan 100 meter lang en kunnen honderden jaren oud zijn. De ingangen van de burchten liggen meters uit elkaar. Er leven maximaal 10 dieren in één burcht, die per 2 of 3 in een ‘kamer’ slapen. Er wordt regelmatig van kamer gewisseld. Als u een das wilt zien, dan heeft u de meeste kans in de avond als hij op jacht gaat, of in het voorjaar als hij zijn kamers ververst. Tussen zijn kop en zijn voorpoten klemt hij varens, gras en bladeren, terwijl hij achteruit zijn burcht in- en uitloopt. Na de grote schoonmaak zie je grote vuile hopen holbekleding verspreid door de burcht liggen. Met het materiaal dat hij naar binnen sleept, bekleedt hij de kamers. Hij slaapt er op en hij plast er op, waardoor het gaat broeien. Hij ligt dus op zijn eigen vloerverwarming! De das heeft één of meerdere bijburchten. Als de moeder drachtig is, verjaagt ze de echtgenoot naar een bijburcht of gaat er zelf tijdelijk wonen. De burchten liggen in de heuvels of in een schuine helling in het bos. Het jachtgebied van de das is vaak een weiland. Daar zoeken ze naar wormen, larven, insecten, egels, maar ook naar vruchten, noten en eikels. Online vertelt natuurgids Roel u over het ree, het edelhert en de vos. Wilt u ook The Big Five spotten? Ga dan mee op één van de wildspot excursies van natuurgids Roel. Ga voor beschikbare data naar onze website: www.hetbestevandeveluwe.nl.
22 Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
KONINKLIJKE BURGERS’ ZOO
Gaat u mee op wereldreis in Arnhem?
Alex van Hooff
Ambassadeur Koninklijke Burgers’ Zoo Alex van Hooff is de achterkleinzoon van de oprichter van Koninklijke Burgers’ Zoo, Johan Burgers. Als kind groeide hij op in het Arnhemse dierenpark, waar hij vandaag de dag met zijn vrouw Bertine de directie vormt. Burgers’ Zoo is dus een écht familiebedrijf!
Fijn!Veluwe > attractie > koninklijke burgers’ zoo
23
De tijgers van Burgers’ Zoo
Vlnr: Jan van Hooff, Antoon van Hooff, moeder Lucie Burgers, Johanna van Hooff en vader Reinier van Hooff. Antoon zou later met zijn vrouw Greet de derde gene ratie gaan vormen.
Op 30 maart 1913 stelde oprichter en eige naar Johan Burgers in zijn toenmalige woonplaats ‘s Heerenberg zijn wat uit de hand gelopen privé dierenverzameling voor het eerst open voor het publiek in ‘Fazanterie Buitenlust’. In 1923 verhuisde hij naar de grotere en beter bereikbare stad Arnhem, waar hij ‘Burgers Natuurdierenpark’ opende. Na de zware oorlogsjaren en de verwoestende Slag om Arnhem in 1944 moest het park helemaal opnieuw worden opgebouwd. In 1968 volgde het eerste Safaripark op het Europese vasteland, gevolgd door de wereldberoemde chimpanseekolonie in 1971. Burgers’ Zoo staat internationaal bekend om de zeer natuurgetrouwe ecodisplays waar dieren zo vrij mogelijk leven. Zo is er sinds 1988 het tropisch regenwoud ‘Bush’, sinds 1994 de Amerikaanse rotswoestijn ‘Desert’ en sinds 2000 het tropisch koraalrif ‘Ocean’. Diersoorten uit het oerwoud van Maleisië zijn sinds 2008 te ontdekken in de ‘Rimba’. Vanaf 2009 kunnen ook zakelijke gasten genieten in het moderne zakencentrum ‘Safari Meeting Centre’. In 2013 vierde Burgers’ Zoo het 100-jarige jubileum en ontving het predikaat ‘Koninklijk’. Vanwege de vele overdekte delen (er is zelfs een overdekte speeltuin!) is het park weersonafhankelijk.
DE GEBOORTE VAN EEN SUMATRAANSE TIJGERTWEELING Op 1 september 2014 werd er in Koninklijke Burgers’ Zoo een S umatraanse tijgertweeling geboren. Opvallend was dat er veel tijd tussen de eerste en de tweede geboorte zat. Om 05.20 uur werd namelijk het eerste welpje geboren, terwijl het tweede welpje
pas om 21.45 uur op dezelfde dag ter wereld kwam. Beide welpen waren overigens kerngezond. Omdat het Arnhemse dierenpark een webcam in het kraamverblijf had geïnstalleerd, konden de kijkers thuis beide geboortes live meemaken. We hebben de tijgertjes
Ze kunnen letterlijk en figuurlijk flink van zich afbijten. Zoals het een echte tijger betaamt!
24 Fijn!Veluwe > attractie > koninklijke burgers’ zoo
inmiddels tweemaal ingeënt tegen kattenen niesziekte. Dit gebeurt ook altijd bij uw huiskat thuis. Bij de eerste keer hebben we meteen het geslacht van de jongen bepaald. Het bleken twee vrouwtjes te zijn. We laten de natuur zoveel mogelijk haar gang gaan, de twee welpen worden dus volledig door hun moeder opgevoed. De twee welpen zijn hierdoor allesbehalve tam! Ze kunnen letterlijk en figuurlijk flink van zich afbijten. Zoals het een echte tijger betaamt!
RONDLEIDINGEN U kunt in Burgers’ Zoo op eigen gelegenheid een avontuurlijke tocht maken door de Bush en bijna zoals een echte diepzeeduiker de Ocean verkennen. Maar het is ook mogelijk om met een ervaren gids de Bush,
Safari of Ocean te ontdekken en u te laten bijpraten over het pracht en praal dat de natuur te bieden heeft. U zult dingen ontdekken die u waarschijnlijk zonder gids niet gezien zou hebben gezien. Een rondleiding heeft u al vanaf 25 euro. Vraag de rondleiding online aan op www.burgerszoo.nl.
VROEGE VOGEL WANDELING Bij dit speciale programma nemen de gidsen u vroeg in de ochtend in kleine groepjes mee naar de ontwakende Bush. Bij dag en dauw tal van exotische vogelsoorten in het Arnhemse regenwoud horen zingen: kan er voor vogelliefhebbers iets mooiers zijn? Dit jaar vinden de Vroege Vogelwandelingen plaats op 14, 15, 21, 22, 28 en 29 maart en 11, 12, 18 en 19 april, om 7.15 uur. Je hebt een
Henk Luten
Ambassadeur Koninklijke Burgers’ Zoo Henk Luten is al jarenlang de vaste wildlife-dierenarts van Koninklijke Burgers’ Zoo. Naast zijn baan bij het Arnhemse dierenpark werkt Henk ook voor onder andere Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Door zijn werk is hij veelvuldig op de Veluwe te vinden. Een kijkje achter de schermen! Henk neemt ons in zijn verhalen mee achter de schermen van Burgers’ Zoo. Wat moet er allemaal gebeuren om een modern dierenpark goed te managen? Voor welke uitdagingen kom je als wildlife-dierenarts te staan? Aan de hand van concrete gebeurtenissen in het Arnhemse dierenpark vertelt Henk over het natuurlijke gedrag van diersoorten. Volg Ambassadeur Henk Luten online op www.hetbestevandeveluwe.nl voor nog veel meer indrukwekkende verhalen van de dierenarts van Burgers’ Zoo.
geldig entreekaart of een abonnement nodig. De Vroege Vogelwandeling kost € 5,00 per persoon; abonnementhouders betalen slechts de helft. De opbrengst van deze wandeling komt ten goede aan ons natuurbehoudsproject in Belize. De Vroege Vogel Wandeling is vooral geschikt voor volwassenen. Maar gezinnen met kinderen vanaf zeven jaar zijn zeker ook welkom! Gezinnen worden bij de groeps indeling bij elkaar geplaatst, zodat in deze groepjes ook speciaal op de kinderen kan worden ingegaan. Toegangskaarten zijn met korting te verkrijgen in het Veluwecentrum gelegen op Bungalowpark Hoenderloo. Bekijk onze website voor meer informatie: www.hetbestevandeveluwe.nl.
EVENEMENTEN KONINKLIJKE BURGERS’ ZOO • Afrika Festival 6, 7, 8, 9 en 10 mei 2015 • Zoomeravonden 1, 8, 15, 22 en 29 augustus 2015 • Pasar Malam 19 t/m 23 december 2015, 27 t/m 30 december 2015, 2 en 3 januari 2016 Koninklijke Burgers’ Zoo Antoon van Hooffplein 1, Arnhem www.burgerszoo.nl
Fijn!Veluwe > activiteitenkalender
25
ACTIVITEITENKALENDER DE HOGE VELUWE
De Verhalenverteller Zaterdag 14 maart 14.00 - 14.45 uur Een voorstelling voor kinderen vanaf 5 jaar, waarbij verhalen verteld of voorgelezen worden. Soms een spannend en soms juist een grappig verhaal. Waar de verhalen precies over gaan verklappen we nog niet! De verhalen worden verteld in het Bezoekerscentrum.
zijn er onderscheidingen aan Oranje vorsten en dappere Nederlanders uit het verleden te zien.
PA LEIS HET LOO
Nederland en Oranje t/m 31 december 2015
DE HOGE VELUWE
Stoere stappers (familiewandeling) Iedere zondag in feb/maart, 11.00 - 13.00 uur Trek de stevige stappers aan en ontdek samen met een natuurgids waarom De Hoge Veluwe zo uniek is! In dit jaargetijde is er veel te zien in het Park. De bomen zijn prachtig van kleur en nevels bedekken de velden. Een zwerftocht die alle zintuigen prikkelt met frisse geuren,overrompelende vergezichten en oorverdovende stiltes. De wandeling start vanuit het Bezoekerscentrum.
PA LEIS HET LOO
Sisi, sprookje en werkelijkheid 10 april t/m 27 september
In deze tentoonstelling wordt het ware levensverhaal van keizerin Elisabeth van Oostenrijk getoond. Naast het geromantiseerde verhaal, bekend van de Sisi film, wordt ook de tragische kant van haar leven belicht.
PA LEIS HET LOO
Ridders van Oranje 10 maart t/m 31 mei 2015 In deze tentoonstelling wordt een overzicht getoond van vier eeuwen ridder orden aan vorst en volk. De expositie vertelt verhalen van moderne helden als Marco Kroon, drager van de Militaire Willems-Orde, en Gijs Tuinman, die op 4 december 2014 is geridderd. Daarnaast
J ULIANATOREN
Fien & Teun voorstellingen 18 mei t/m 30 juni
In Nederland & Oranje worden vijf eeuwen Oranje-geschiedenis op een aantrekkelijke manier samengevat. Een meterslange interactieve tijdlijn laat in één oogopslag alle Oranjes op een rij zien: van Willem van Oranje tot en met koning Willem-Alexander.
LAMMETJESDA G
Tijdens deze vrolijke, 30 minuten durende voorstelling, zingen Fien & Teun vrolijke liedjes over het leven op de boerderij. Natuurlijk leren ze de kinderen ook veel over dieren, gezond eten en beleven ze leuke avonturen. De show is bij de toegangsprijs inbegrepen en start om 11.30 en om 12.30 uur. Natuurlijk mogen de kinderen na afloop met Fien & Teun op de foto!
WILDPARK HET AAR DHUIS
Roofvogelshow Verschillende data
De Loenermark Zondag 15 maart (Droefakkers te Loenen)
Op zondag 15 maart kunt u tussen 10.30 16.00 uur op kraamvisite bij de lammetjes op ‘De Loenermark’ in Loenen, tussen Arnhem en Apeldoorn. De lammetjesdag op de Loenermark is landelijk gezien één van de eerste lammetjesdagen in het jaar. Bovendien is hij uniek, omdat de schapen met hun lammetjes tussen de bezoekers lopen. Daarnaast zijn er ook tal van andere activiteiten zoals schapen drijven, ponyritjes en hutten bouwen. Ook zijn er (betaalde) excursies met de boswachter.
Op een aantal data wordt bij Wildpark het Aardhuis een roofvogelshow gehouden. De valkenier laat verschillende vogels zien en legt daarbij veel uit. Kinderen worden actief bij de roofvogelshow betrokken. De roofvogelshows zijn te zien op: 29 maart, 18 april, 8 mei, 29 mei en 21 juni. Vraag in het Veluwecentrum naar de exacte tijden van de shows.
WILDPARK HET AAR DHUIS
Alphoorn blazers Vrijdag 8 mei Alphoorns galmen door het bos bij het Aardhuis! Oeroude muziek afkomstig uit 3,60 meter lange houten instrumenten, zorgvuldig gebouwd, toen tijd geen rol speelde. De Alphoorn,de mobiele telefoon van toen. Vraag in het Veluwecentrum naar de exacte tijd.
26 Fijn!Veluwe > cultuur > kröller Müller
NEDERLANDS OPENLUCHTMUSEUM
MUSEUM VOL VERHALEN Willem Bijleveld
Ambassadeur Nederlands Openluchtmuseum Het Openluchtmuseum is voor en van alle Nederlanders. Het gaat over het dagelijks leven en ons eigen verleden. Dit gaan we de komende jaren verbinden met de grote lijnen van de Nederlandse geschiedenis, een fantastische uitdaging.
In 1912 richtte een aantal bezorgde particulieren in Arnhem de Vereeniging Nederlandsch Openluchtmuseum op. D oor de toenemende industrialisatie en verstedelijking, dreigde een grote rijkdom aan Nederlandse tradities verloren te gaan. De stichters pachtten het landgoed de Waterberg van de gemeente Arnhem en op 13 juli 1918 opende het Nederlands Openluchtmuseum haar deuren.
Fijn!Veluwe > cultuur > nederlands openluchtmuseum
27
In het Nederlands Openluchtmuseum stap je letterlijk in de sfeer van toen. Maak kennis met de geschiedenis van ons dagelijks leven.
In de tussentijd is er veel gebeurd in het museum. Zo bood het museum na de Slag om Arnhem onderdak aan honderden evacuees en dreigde het in 1987 door bezuinigingen van het ministerie gesloten te worden. Door overweldigende steun van museumbezoekers werd dit gelukkig voorkomen en begon het museum in 1991 opnieuw als verzelfstandigd rijksmuseum. Inmiddels is de aandacht van het leven en werken op het platteland verlegd naar de cultuur van het alledaagse. Er komen steeds meer historische presentaties tot leven. In het museumpark ontmoet u bijvoorbeeld de radmaker en de molenaar die u hun werk demonstreren, maar u wordt ook verrast door geuren, geluiden en multimediapresentaties die heel goed passen in de historische ambiance.
EEN REIS DOOR DE TIJD! In de komende jaren realiseert het Nederlands Openluchtmuseum een indrukwekkende presentatie van de Canon van Nederland. Ons dagelijks leven is sterk verweven met de ‘grote geschiedenis’ en dat wordt steeds meer zichtbaar in het museum. In april 2017 opent een indrukwekkende expositie die de bezoeker meeneemt op een filmische reis door de tijd. Een reeks gebeurtenissen in het mensenleven, die de Nederlandse geschiedenis weerspiegelt. Al in 2014 zette het museum een eerste belangrijke stap om dat ook in het museumpark te laten zien. Zo werden de canonvensters: Watersnood van 1953,
Gasbel en Kinderarbeid verbonden met de geschiedenis van het dagelijks leven in het Nederlands Openluchtmuseum. Ook dit jaar legt het museum weer verbindingen met vensters uit de Canon van Nederland. Nieuwe presentaties geven antwoord op vragen als: • Wat betekende de Nederlandse neutraliteit in de Eerste W ereldoorlog? • Wat was de relatie tussen Nederland en de slavernij? • Hoe heeft de Statenbijbel een stempel op ons leven gedrukt?
PAPIERMOLENS In 1654 werden er op de Veluwe meerdere papiermolens gebouwd. Deze molens waren alleen geschikt voor grovere papiersoorten, zoals pakpapier. De molens waren niet geschikt voor wit papier aangezien het water niet zuiver genoeg was. Het interieur van deze molen is in de stijl van de 17e eeuw en werd in 1933 overgeplaatst naar het Nederlands Openluchtmuseum. De papiermolen is een watermolen. Het waterrad drijft binnen een nokkenas aan. De nokken tillen grote, houten valhamers op, die de linnen lompen fijnstampen tot een papierbrij. In schepramen wordt het papier in het juiste formaat geschept. Dan wordt het papier droog geperst en vervolgens te drogen gehangen op zolder. Een eindje verderop in het bos staat de drukkerij, waar de drukker het oude drukproces demonstreert.
ACTIVITEITEN NEDERLANDS OPENLUCHTMUSEUM Interactief smokkelspel alle weekenden in april en tijdens Pasen Groenweekend / plantjesmarkt 21 en 22 mei Nostalgische kermis 9 t/m 25 mei 2015
Draaiorgeldag 31 mei 2015 Vanaf 29 april: nieuwe presentaties van de Canon van Nederland • De grote Oorlog WO 1 (Café Budel) • Statenbijbel (Zeeuwse kerk) • VOC (Hindelooper kamer) • Slavernij (Koopmanswoning) Meer informatie over de exacte data en tijden kunt u vinden op: www.openluchtmuseum.nl Nederlands Openluchtmuseum Hoeferlaan 4, Arnhem www.openluchtmuseum.nl Entree Toegangskaarten zijn met korting te verkrijgen in het Veluwecentrum gelegen op Bungalowpark Hoenderloo Bekijk onze website voor meer infor matie: www.hetbestevandeveluwe.nl Openingstijden Geopend van 1 april t/m 1 november 2015: 10.00 - 17.00 uur. (t/m 31 maart 2015 is het museum uitsluitend in het weekend geopend als wandelpark).
BUNGALOWPARK HOENDERLOO
VELUWE VILLA Ligging Vrijstaand Kenmerken Uitstekende ligging, luxe, gezellig onderkomen, trendy inrichting Aantal personen 4
25
Veluws overnachten
Krimweg 140 • 7351 TM Hoenderloo T 055 378 1808 info@bungalowpark-hoenderloo.nl www.bungalowpark-hoenderloo.nl
Bungalowpark Hoenderloo is een prachtig bungalowpark midden in de Veluwse bossen en onderdeel van Hogenboom Vakantieparken.
•
In een schitterend bosgebied van 12 hectare kunt u heerlijk tot rust komen in één van de 146 luxe vrijstaande bungalows. Het ruim opgezette park is geschikt voor zowel gezinnen als voor rustzoekers. Het park is voorzien van alle gemakken en beschikt over vele voorzieningen. In 1990, inmiddels alweer 25 jaar geleden, hebben mijn ouders, oom en tante Bungalowpark Hoenderloo gekocht. Er is veel tijd, energie en liefde in het bedrijf gestopt om het te maken tot wat het nu is. Het voelt dan ook als een eer dat ik, samen met een gemotiveerd team van medewerkers, mij inmiddels een aantal jaren mag inzetten om het bedrijf voort te zetten en de vele gasten te kunnen laten genieten van ons park,
zo midden in de Veluwse bossen. In 2013 zijn wij de samenwerking met Hogenboom Vakantieparken aangegaan. Deze samenwerking heeft ervoor gezorgd dat wij ons meer kunnen focussen op het bieden van een uitmuntende service en persoonlijk contact. Wij zien het als onze taak om u een geweldig Veluws verblijf te bezorgen en hopen u binnenkort te mogen begroeten!
DANNY PAERL Ambassadeur Bungalowpark Hoenderloo
BUNGALOWPARK HOENDERLOO
FACILITEITEN Semi-overdekt zwembad (apr t/m nov) Tennisbanen & Midgetgolfbaan • Speeltuin met springkussen • Pooltafel • Kinderanimatie (in vakantieperiodes) • Fietsverhuur • Sauna & zonnebank • Levensgroot schaak- & damspel • Broodjesservice • Wi-fi (eerste apparaat gratis) • Restaurant De Boskantine • Bezoekerscentrum Veluwecentrum • Staatsbosbeheer informatiepunt Veluwe-midden •
Kijk voor de prijzen en aanbiedingen op onze website of bel 055 378 1808!
Fijn!Veluwe > overnachten > bungalowpark hoenderloo
29
BOSVILLA Ligging Vrijstaand Kenmerken Ruime villa, 2 toiletten, inpandige berging, luxe Aantal personen 7
CLASSIC BUNGA LOW Ligging Vrijstaand Kenmerken Uitstekende ligging, open haard, gezellig onderkomen Aantal personen 4
COMFOR T CLASSIC BUNGA LOW Ligging Vrijstaand Kenmerken Uitstekende ligging, sfeerhaard, luxe, wellness Aantal personen 4
PARK VILLA Ligging Vrijstaand Kenmerken Moderne villa, 2 badkamers, s feerhaard, wellness, schitterende ligging Aantal personen 6
Hallo Veluwevriendje! Hallo Veluwevriendje! Ga jij mee buiten spelen en help je mij mijn vriendjes terugvinden? Of zullen wij samen gaan koken, hutten bouwen of met de boswachter op pad? Bij de receptie kun je je eigen Veluwe paspoort ophalen. Als je snel vriendjes wordt met Ekkie en je aanmeldt bij de receptie krijg je ook nog een cadeautje! Tot snel! Groetjes van Ekkie.
Fijn!Veluwe > culinair > de boskantine
DE BOSKANTINE
HEERLIJKE STOOFPOTTEN Probeert u eens het kipstoofpotje. Een heerlijk en makkelijk recept, lekker met rijst of aardappelpuree
Kipstoofpotje (4 personen)
2 biologische kipfilets / 2 grote uien / 6 teentjes knoflook / 2 verse preien / 2 rode paprika’s / 1/2 rode peper / verse tijm / peterselie / 250 ml ongezoete slagroom / 200 gram geschilde aardappelen / olijfolie
Maak het als volgt klaar • Snijd de kipfilets in stukjes en bak deze rondom mooi bruin. • Fruit de uien, de knoflook, de paprika en de prei langzaam in dezelfde pan. Snijd daarna de rode peper fijn en voeg deze toe, samen met de verse tijm. • Voeg de room toe en laat dit langzaam 15 minuten stoven. Breng op smaak met zout en peper. Bind het geheel iets met wat roux. En maak het geheel af met verse peterselie. Dit gerecht is heerlijk met verse aardappelpuree • Snijd de kruimige aardappelen in gelijk stukken. • Kook de aardappelen met zout en 4 tenen knoflook gaar. • Doe de aardappels door een pureeknijper, of gebruik een stamppot stamper. Voeg hier een klont boter en olijfolie aan toe en breng het op smaak met zout en peper De opmaak van een gerecht is natuurlijk ook belangrijk • Pak een 1 persoons schaaltje, doe eerst de kipstoofpot in het schaaltje en schep daar bovenop de aardappelpuree. • Strooi hier nog wat oude kaas over heen en gratineer het geheel in de oven. Eet smakelijk!
Kom ook heerlijk Veluws eten in De Boskantine en proef één van onze andere stoofpotten! De Boskantine Krimweg 140 | 7351 TM Hoenderloo T 055 378 1808
No waste is een hippe, snel groeiende cultuur waaraan al verschillende bedrijven, supermarkten en recepten zich h ebben aangepast. Mensen kennen de cijfers maar schrikken toch elke keer weer als ze horen welke hoeveelheden eten er in de kliko gegooid worden. (2,5 miljard kilo!) Natuurlijk let u op wat u weggooit, maar afmeten wat u koopt en vooraf afwegen wat u bereidt is misschien nog wel veel belangrijker. Een goed voedselplan, dat na de goede voornemens van januari vaak weer aan de kant geschoven wordt, is de beste mogelijkheid om een goed ‘no waste beleid’ te voeren. Met een duidelijk voedselplan, het afwegen van de porties en een beetje creati viteit kunt u ook thuis een heerlijke no waste maaltijd bereiden. No waste tip: Neem een hond.
ARNOUD VAN WALCHREN
Ambassadeur De Boskantine Arnoud heeft een voorliefde voor lekker eten, met name gemaakt met producten uit de streek. Met zijn ruime ervaringin de keuken zorgt hij elk seizoen voor een passende menukaart. Kom eens een heerlijk Veluws gerecht proeven in restaurant De Boskantine.
Volg Ambassadeur Arnoud online op www.hetbestevandeveluwe.nl en ontdek nog veel meer heerlijke gerechten!
ki er W n rin oe tv ui
BEZOEK NATUURGEBIED SCHENKENSHUL
g
Het gebied Schenkenshul is gelegen in Hoenderloo en biedt een veelzijdigheid aan natuurschoon. Het prachtige heuvelachtige landschap met schitterende heidevlaktes en een rijk aanbod aan wandel-, ruiter en fietspaden staat garant voor een geslaagd dagje genieten van de natuur. Aangrenzend aan het natuurgebied liggen een zes tal recreatiebedrijven die samen met Staatsbosbeheer, de Dorpsraad Hoenderloo en Gemeente Apeldoorn werken aan verbetering van de natuurbeleving van het natuurgebied Schenkenshul.
Dit prachtige gebied blijft behouden en wordt waar het kan toegankelijk gemaakt zodat u optimaal via wandelroutes, een speelbos voor kinderen en een uitzichtpunt kunt genieten van de natuur. Via de website www.hetbestevandeveluwe.nl blijft u op de hoogte van alle ontwikkelingen van het natuurgebied Schenkenshul. Download via de website de wandelkaart en bekijk de activiteiten die worden georganiseerd.
LEGENDA 1
Landal Miggelenberg
2
’t Schinkel
3
Park Heideheuvel
4
De Pampel
5
Bungalowpark Hoenderloo
6
’t Veluws Hof
7
Ben’s Dream De Rimboe
8 Krimdal 9 Ben’s Dream De Woeste Hoogte 10 Lierderholt
Speerpunten A Speelbos B Uitkijktoren C Hondenlosloopgebied
Spelderholt wandeling
Liederbos wandeling
Schenkenshul wandeling
Varenna wandeling
10
1
C
A
2
B
3
6 4
Partners
7
8
9
5
Veluwecentrum
KRÖLLER HET BESTEMÜLLER VAN DE VELUWE
Fijn!Veluwe is een uitgave van: Het beste van de Veluwe Krimweg 140 7351 TM Hoenderloo T 055 378 1808
info@hetbestevandeveluwe.nl www.hetbestevandeveluwe.nl @veluwekenners hetbestevandeveluwe