Marb22 Climate design & sustainability

LEVEN IN DE BIERBROUWERIJ Josaphat - water Climate Design & Sustainability KULeuven - Architectuur Brussel 2021 Groep BJGW Tessa François, Jelte Morren, Lenka Vannerom, Celien Verelst, Ine Verhoeven

TEAM & INHOUD

1. TEAM & VERANTWOORDELIJKHEDEN

2. FUNCTIES

Tessa François

- Bierbrouwerij - Thermen - Wasbar - Wonen - Multifunctioneel waterplein

Jelte Morren

3. BASIS DATA Locatie site: Josaphat Village

Lenka Vannerom (Urban Council)

Celien Verelst

Ine Verhoeven

- Aantal appartementen - Aantal bewoners - Oppervlakte Wonen

49 184 2670 m2

- Waterverbruik wonen

1564 Liter/dag

- Waterverbruik bierbrouwen

548 Liter/dag

- Brouwerij 276 m2 - Serre 356 m2 - Wasbar 160 m2 - Thermen 267 m2 - Fitness 110 m2 - Waterplein

Climate Design

2

2100 m3

INHOUD

ALGEMENE OVERVIEW

1. NIVEAU VAN DE STAD

07

1.1. BRUSSEL

2. NIVEAU VAN DE WIJK

11

2.1. JOSAPHAT VILLAGE 2.2. WATERNETWERK 2.3. WATERVERBRUIK @ JOSAPHAT VILLAGE 2.4. PLANTENFILTERS - Helofytenvelden - Vijver 2.5. STEDENBOUW

3. NIVEAU VAN HET GEBOUW

21

3.1. HET GEBOUW 3.2. HET LEVEN IN DE BIERBROUWERIJ

3.2.1. HET BROUWEN - Brouwproces - Benodigdheden

3.2.2. CIRCULAIRE ECONOMIE

3.2.3. WONEN

3.2.4. GELIJKVLOERS

3.2.5. VERDIEPING 1 & 2

3.2.6. SNEDES 3.3. WATERVERBRUIK WONEN

- De wasbar

- De thermen 3.4. WATERKRINGLOOP - Tropische planten

4. NIVEAU VAN HET DETAIL 39 4.1. SNEDE DETAIL 4.2. DETAIL AANSLUITING GROENE GEVEL 4.3. DETAIL WONING (INT) - PUBLIEKE RUIMTE (EXT) 4.4. DETAIL DAKAANSLUITING

5. REFERENTIES 45 5.1. LA TRAPPE BIERBROUWERIJ 5.2. BETHLEHEMPLEIN

KULeuven . 2021

3

ALGEMENE OVERVIEW

Als Team Water van de Green Economy bevinden wij ons centraal in de Josaphat site, namelijk aan het laagste punt van onze Village. Ons gebouw werkt als een stedenbouwkundig model waarin we de aanwezige assen op de site doortrekken.

De langse/ verticale as door het gebouw verbindt de groene bufferzone langs de spoorlijn met de Boulevard, dit is de hoofdweg van de Village.

Tussen ons gebouw en de groene strook bevinden zich verschillende helofytenvelden, deze spelen een belangrijke rol in ons waterverhaal. De dwarse as ligt in het verlengde van de toegangstrappen van het waterplein en loopt door tot in ons gebouw.

Ons waterplein vormt het sociale hart van de village.

Het is een verzamelplaats voor de hele community en is multifunctioneel inzetbaar. Hier kunnen mensen samenkomen en is er ruimte voor publieke evenementen zoals openluchtconcerten, recreatief sporten, … maar het plein dient voornamelijk als wateropvangbekken. Hierdoor houden we al rekening met de toekomstige weersomstandigheden ten gevolge van de klimaatverandering. Extreme regenval kan voor wateroverlast zorgen in onze Village en dat willen we natuurlijk zoveel mogelijk vermijden. De waterelementen die rond het plein gelegen zijn, vormen samen een netwerk met het plein en de waterwegen in de Village.

WADI ZITWEIDES

WATERLOP

Aan de hand van verschillende groentinten tonen we in onze plannen de diverse natuurzones aan. De donkere zone maakt deel uit van het groene netwerk in de village en de omgeving. Deze groenzone is niet toegankelijk voor de mens zodat de natuur zijn gang kan gaan, op die manier willen we de biodiversiteit in en rond de Village vergroten. Een ander voordeel is dat deze zone als bufferstrook tussen de Village en de spoorlijn loopt. Het gele gras toont de ondergronds-verbonden helofytenvelden die zich op een natuurlijke manier integreren tussen de natuurlijke groenzone en het centrale plein. De lichtgroene delen tonen de verschillende zit-weides waar af en toe wadi’s in verwerkt zijn.

Connecties in onze village

AANPASBAAR GRID

Climate Design

4

RECYLCLE WASTE

GEVELSCHADUW

BOSGEBIED WATERBEK

SERRE

HELOFYTEN

PUBLIEK PLEIN

OPPERVLAKTE WATER

PEN

Connecties buiten de green economy village

PRODUCTIE VAN BIO-GRAAN

GRAAN VERVOER DISTRUBUTIE VAN HET BIER

PRODUCTIE HOP & HONING RECYCLE WASTE

WASBAR

PRODUCTIE VAN BIO-GRAAN

BRUSSELS BEER PROJECT

KULeuven . 2021

5

Climate Design

6

DEEL 1 NIVEAU VAN DE STAD

KULeuven . 2021

7

1.1. Brussel

JOSAPHAT VILLAGE

BRUSSEL

Climate Design

8

De site, centraal aangeduid, bevindt zich in het Noordoosten van Brussel. Deze is gelegen naast het Josaphatpark in de Brusselse gemeente Schaarbeek. Het park en onze site zijn gelegen in de vallei van Josaphat, een zijrivier van Maalbeek.

Sinds de uitdienstneming van het rangeerstation station Schaarbeek-Josaphat in 1994 ligt het terrein braak. Dit uitgestrekte peervormige terrein ligt verborgen tussen de Leopold III-laan, de Gilisquetlaan en de Wahislaan. Deze laatste laan scheidt het gebied van het Josaphatpark, waarmee het soms wordt verward.

in de zomer zien we frequenter zware regenbuien.

Daarnaast helpt de stedelijke ruimtelijke ordening en de massale verharding niet mee om de situatie te verbeteren.

Door onze ligging betekent dit dat de laagst liggende zones op onze site hier last van hebben. Onze Village houdt hier al rekening mee en voorziet een netwerk die deze hevige regenval kan opvangen.

Onze strategie kan ook als voorbeeld dienen voor andere overstromingsgebieden in Brussel.

In België worden de laatste decennia steeds vaker overstromingen waargenomen. Dit komt doordat in de winter de neerslag veel meer schommelt en

HOOGTELIJNENKAART + WATEROVERLAST 2040

KULeuven . 2021

9

Climate Design

10

DEEL 2 NIVEAU VAN DE WIJK

KULeuven . 2021

11

2.1. JOSAPHAT VILLAGE

INPLANTINGSPLAN SCHAAL 1/6000

Als Team Water van de Green Economy bevinden wij ons centraal in de Josaphat site, namelijk aan het laagste punt van onze Village. We voorzien een waternetwerk doorheen de site met verschillende bufferzones om wateroverlast te vermijden als gevolg van de veranderende weersomstandigheden. We krijgen in 2040 te maken met periodes van extreme droogte en periodes van hevige regenval. Vanuit deze situatie zijn we beginnen ontwerpen en is ons uiteindelijke project tot stand gekomen.

Climate Design

12

2.2. WATERNETWERK

WADI

WATERPLEIN

WATERLOPEN NIVEAU VAN DE WEG

WATERLOPEN

WATERBEKKEN

OPSLAG

NIVEAU VAN HET GEBOUW

KULeuven . 2021

13

2.3. WATERVERBRUIK @ JOSAPHAT VILLAGE

REGENWATER EN GEBRUIK We maken gebruik van grachten die het regenwater op cruciale plaatsen opvangt en naar het laagste punt van de Village, ons waterbekken, brengt.

Daar kunnen we het water verzamelen bij hevige regenval. De wadi’s zijn hierop een aanvulling en vangen het water op wat niet in de grachten terecht kan komen, zodat we ook water op een rustig tempo door de ondergrond kunnen laten opnemen. Ook zijn de verschillende gebouwen voorzien van een regenwatertank, dit water wordt aan de hand van een UV-filter gefilterd en kan meteen in het gebouw gebruikt worden.

We kunnen uit de cijfers concluderen dat zo goed als alle gebouwen het moeilijk krijgen in de zomermaanden om de inwoners van voldoende water te voorzien. Als oplossing hiervoor zijn we de regenwaterbuffers gaan clusteren om op die manier de tekorten beter te beheersen. Maar ook hier merken we dat de opvang van gebouwen alleen niet volstaat. Op de grafiek zien we de totale hoeveelheid regenwater die we kunnen opvangen, door zowel de gebouwen als de verharding in de Village. Deze cijfers staan steeds in relatie met de waterbehoefte van de Village.

In de tabel zien we hoeveel neerslag we per maand kunnen opvangen op onze site. Deze wateropvang gebeurt voornamelijk aan de hand van verharde wegen en gebouwen. Er is per gebouw berekend hoeveel water deze per maand kan opvangen, dit cijfer is steeds vergeleken met ons voorgestelde waterverbruik van 9 liter/persoon/dag x het aantal bewoners per gebouw.

Er wonen 1766 mensen in de Village en rekening houdend met het klimaat in 2040 zien we dat er enkel in de zomer een tekort is. Het is dus belangrijk dat we dit tekort niet negeren en een ‘noodtank’ voorzien, om deze maanden te overbruggen is het belangrijk en voldoende op voorhand water beginnen op te slaan.

Climate Design

14

Liter / m2

VERGELIJKING NEERSLAG VANDAAG T.O.V. 2040

REGENWATEROPVANG GEBOUW PER TEAM

KULeuven . 2021

15

2.4. PLANTENFILTERS

Moerasplanten (helofyten)

Helofytenvelden Het afvalwater van de hele Green Economy Village wordt gezuiverd door enkele helofytenvelden nabij het collectief gebouw. De voordelen van afvalwater op deze manier aan te pakken zijn enerzijds dat het afvalwater dicht bij de bron wordt gezuiverd.

Hierdoor moet het afvalwater niet via dure leidingen en pompsystemen getransporteerd te worden. Het gezuiverde afvalwater kan ook meteen ter plaatse afgevoerd worden naar een sloot of kan het in de grond gedraineerd worden. Anderzijds vraagt het systeem geen onderhoud of energie.

Op het sfeerbeeld kan u één van onze waterbekken op het laagste punt van de site en de verschillende helofytenvelden waarnemen. Deze filterzone is meer dan alleen maar functioneel, het is ook een plek voor ontspanning en beleving. Om dit te accentueren hebben we een selectie gemaakt van diverse helofytenplanten om extra kleur en verschillende hoogtes aan de plek toe te voegen.

Climate Design

16

Carecto ripae (Oeverzegge)

Sparganium erectum (Egelskop)

Calamo uno (Riet)

Iris pseudacorus (Gele lis)

Dolo spice (Snoekkruid)

Acorus calamus (Kalmoes)

Carex (Zegge)

Sagittaria sagittifolia (Pijlkruid)

Inguina hausit herba (Liesgras)

Vijver

Zuurstofplanten

Drijfbladplanten

Drijfplanten

Aqua ranunculus (Waterranonkel)

Flavo floppy (Gele plomp)

Tres-cuspis duckweed (Driepuntkroos)

Waterweed (Waterpest)

Cape nynpheae (Kaapse Waterlelie)

Rafting (vlotvaren)

Spikeweed (Aarvederkruid)

Exaltatum Gentianales aqua (Watergentiaan)

Aqua lactucis agrestibus (Watersla)

Voor de zuivering van het water van onze vijvers, zowel degene binnen de serre als de vijvers buiten het gebouw, maken we naast helofytenplanten (moerasplanten) ook gebruik van drijfbladplanten, drijfplanten en zuurstofplanten.

Moerasplanten staan met hun wortels in het water, hun takken en bladeren reiken in de lucht. Hun wortels werken als mechanische zeven waar grof vuil tussen blijft hangen, als drager van nuttige bacteriën en als verbruikers van reststoffen van afbraakprocessen.

Anderzijds verlevendigen ze de waterpartij met hun verschillende vormen en hoogtes. Zuurstofplanten leven volledig ondergedoken in het water. Ze reinigen het water van voedselresten en produceren overdag zuurstof.

Daarnaast bieden ze een onderdak voor veel kleine waterdiertjes en gaan in concurrentie met algen. Drijfbladplanten zijn verankerd onderaan in de vijver en hebben drijfbladeren aan lange stelen. Drijfplanten daarentegen drijven los op het wateroppervlak. Deze beschermen het water en de vijverdieren tegen te veel zonnestraling.

KULeuven . 2021

17

2.5. STEDENBOUW Het gebouw werkt als een stedenbouwkundig model waarin we de aanwezige assen op de site doortrekken.

De langse/ verticale as door het gebouw verbindt de groene bufferzone langs de spoorlijn met de Boulevard.

Tussen ons gebouw en de groene strook bevinden zich verschillende helofytenvelden. De dwarse as ligt in het verlengde van de toegangstrappen van het waterplein en loopt door tot in ons gebouw. Het waterplein zelf is multifunctioneel inzetbaar. Hier kunnen mensen samenkomen en is er ruimte voor publieke evenementen zoals openluchtconcerten, recreatief sporten, … maar het plein dient voornamelijk als wateropvangbekken.

INPLANTINGSPLAN SCHAAL 1/700

Climate Design

18

PLEIN SPORT

PLEIN CONCERT

PLEIN WATER

KULeuven . 2021

19

Climate Design

20

DEEL 3 NIVEAU VAN HET GEBOUW

KULeuven . 2021

21

3.1. HET GEBOUW

ZOOM IN We maken gebruik van een houten structuur voor het gebouw. Het is een duurzaam en milieuvriendelijk materiaal dat CO2 absorbeert en vasthoudt.

Hout heeft ook isolerende eigenschappen, maar heeft als voordeel dat het geen warmte opslaat waardoor het binnenklimaat fris blijft in de zomer en snel opwarmt in de winter. Wat in een klimaat van uiteenlopende weersomstandigheden en temperaturen geen overbodige luxe is. Tenslotte, de voor ons belangrijkste factor, hout is een natuurlijk materiaal dat de vochtigheidsgraad in een ruimte kan regelen. De houten structuur loopt door op het dakterras als drager voor de groei van hopplanten welke gelijktijdig voor een natuurlijke zonwering zorgen op de terrassen en in de woningen.

Climate Design

22

De serre bestaat uit een staalstructuur. Voor een serre is dit een duurzamere keuze aangezien de vochtigheidsgraad hier veel hoger ligt dan in de rest van het gebouw. Ook vraagt het in deze situatie minder onderhoud doordat staal schimmelwerend is en minder vervorming vertoont als gevolg van veranderingen in de vochtigheid en temperatuur.

De daken van ons collectief gebouw zijn toegankelijk via de draaitrappen voor de bewoners. Hier zijn er moestuinbakken voorzien zodat men groenten en fruit kan kweken. De structuur loopt hoger door als drager voor onze hopplanten, zo loopt onze groene gevel door. We kiezen voor volledig verharde daken, wat op het eerste zicht misschien controversieel is, maar op deze manier kunnen het regenwater maximaal opvangen en volledig inzetten in ons gebouw.

3.2. HET LEVEN IN DE BIERBROUWERIJ Als bijdrage aan de Green Economy Village hebben we gekozen voor ‘Het leven in de bierbrouwerij’. Waar naast het bierbrouwen ook het wonen een belangrijke rol speelt. Deze twee ontmoeten elkaar in het gebouw door gebruik te maken van doorzichten en een gelaagde transparantie. Door het brouwproces te koppelen aan een openbaar café creëren we een hub voor zowel de bewoners van de Village als de Brusselaars uit de omgeving.

Daarnaast is de serre ook een belangrijk component binnen ons project, deze dient als centrale collectieve ruimte en hier wordt ook het water voor het gebouw gezuiverd.

SERRE

CO-GARDING

(WATERZUIVERING)

HOP

WONEN

MICRO-BROUWERIJ

CIRCULATIE = COLLECTIEVE ONTMOETINGSPLEK

KULeuven . 2021

23

3.2.1. HET BROUWEN

Brouwproces We ontwikkelen onze bierbrouwerij binnen de community van het urban biermerk Brussels Beer Project. Zij zijn gekend zijn om hun duurzame en circulaire economie en vertegenwoordigen een alternatieve kijk op Brussel als multiculturele eigentijdse en levendige stad.

Ons brouwproces begint met biologisch belgisch graan van Graines Curieux dat we laten aanvoeren met de trein in samenwerking met mobility en we opslaan in silo’s naast de brouwerij. We beginnen ons brouwproces in de mouterij, het graan wordt eerst gefilterd zodat we met proper graan kunnen beginnen en zal dan enkele dagen moeten weken in baden. Hierna wordt het water naar onze serre gevoerd voor filtering en wordt het graan uitgespreid in een warme ruimte waar het kan beginnen kiemen.

Om dit proces te stoppen zal een ruime week later dit graan gedroogd worden. De mout die klaar is zal terug in silo’s opgeslagen worden, klaar voor gebruik.

Dan begint het brouwen. Allereerst moet de mout geschroot worden, dit houdt in dat de granen geplet worden en zo veel sneller en grondiger hun aroma’s kunnen laten vrijkomen. Als dit gebeurt is zal het

Climate Design

24

water samen met ons water en de hop die we in samenwerking met Josafood produceren in de Brouwmeesters gaan, een installatie voor microbrouwerijen die zowel het maischen, koken als filteren doet. De filterresten die we hier overhouden, ook wel de wort genoemd, wisselen we uit met Josafood en Circle & Waste. Het jonge bier zal nu nog samen met honing in gistings- en lageringsvaten moeten. Dit zet de suikers van de honing, opnieuw in samenwerking met Josafood, om in alcohol.

Het alcoholisch bier is nu af, maar een deel van de productie zal hierna ook gedestilleerd worden waardoor ons 0,0% bier ontstaat.

Benodigdheden - Per flesje - Per jaar

90 gr ruw graan 45 000 kg ruw graan

20 cl spoelwater 100 000 l spoelwater

75 gr ruw vermaald 37 500 kg ruw vermaald graan/schroot

25 cl bier 125 000 l bier

20 cl spoelwater 2,5 gr hop 100 000 l spoelwater 1250 kg hop

1,9 gr bottelhoning 937,5 kg bottelhoning

KULeuven . 2021

25

3.2.2. CIRCULAIRE ECONOMIE

Lege flesjes

Green economy = circular economy Van de resten ontwikkelen we in samenwerking met Ecover was- en kuisproducten. We streven naar een low tech en zero waste project waar niets verloren gaat. De distributie van ons bier en onze was- en kuisproducten gebeurt in de hele stad met de bakfiets om luchtvervuiling te verminderen.

Deze producten gaan naar cafés en winkels die samenwerken met Brussels Beer Project. De lege flesjes worden opgehaald en teruggebracht naar de brouwerij waar ze gespoeld en hergebruikt kunnen worden voor de volgende ladingen.

Climate Design

26

Volle flesjes en wasproducten

3.2.3. WONEN Ons voornaamste doel is het waterverbruik binnenin de woning zoveel mogelijk te reduceren aangezien we gebruik maken van regenwater, welke een tekort kent in de zomer. Door gemeenschappelijke voorzieningen aan te bieden voor de grootste waterverbruikers, kunnen we dit beter controleren en het water in een circulair systeem houden. Wij voorzien alternatieven voor de wasmachine, het bad en maken gebruik van een natuurlijke filter voor ons zwart water.

De woonunits van ons gebouw bestaan uit verschillende, flexibele modules. Zo kan de woonkamer tijdens de avond omgetoverd worden tot slaapkamer of de slaapkamer omgetoverd worden tot bureau. De badkamer is zeer compact waarbij je een douche, lavabo en wc hebt op minder dan 4 vierkante meter. Ook maken we gebruik van een natte kern waardoor alle functies die water gebruiken dicht bij elkaar zitten zoals de keuken en badkamer. Op deze manier kunnen we een zo groot mogelijk en open leefoppervlak creëren.

KULeuven . 2021

27

3.2.4. GELIJKVLOERS

4

5

7

8

Climate Design

28

3

2

1

SCHAAL 1/250 1. BROUWERIJ 2. SERRE 3. THERMEN 4. FITNESS 5. WASBAR 6. WC’S 7. FIETSENSTALLING 8. DISTRUBUTIE ZONE

KULeuven . 2021

29

3.2.5. VERDIEPING 1 & 2

1

1

2

2

4

2

4 2

2

4

Climate Design

30

1

1

1

1

3

3

2

4

4

3

2

2

3

SCHAAL 1/250 1. WOONUNIT 1-2 p 2. WOONUNIT 3-4 p 3. WOONUNIT 5-6 p 4. PUBLIEKE BUITENRUIMTE

KULeuven . 2021

31

3.2.6. SNEDES

CIRCULATIE = COLLE

ONTMOETINGSPLEK

WADI ZITWEIDES

SCHAAL 1/300

COLLECTIEVE ONTMOETINGSPLEK

SCHAAL 1/300

PRIVETERRASSEN

Climate Design

32

WOONUNITS

WASBAR

CIRCULATIE = COLLECTIEVE ONTMOETINGSPLEK

ECTIEVE

K

HELOFYTEN

PUBLIEK PLEIN

SERRE

THERMEN

BROUWERIJ

KULeuven . 2021

33

3.3. WATERVERBRUIK WONEN

Normaal verbruik 2020

SIEMENS iQ700 sensoFresh

HANSGROHE EcoSmart douche

No-Mix Vacuum Toilet

Climate Design

34

Zuinigste verbruik 2020

Josaphat poetsproducten van bierresten

HANSGROHE EcoSmart kranen

GEP grijswaterfilter

Doelstelling 2040

Het waterverbruik in de woningen moet fors verminderd worden. Vandaag gebruikt de gemiddelde belg 110 liter water per dag, waarvan het grootste deel naar baden, het toilet en de wasmachine gaat. Mocht men vandaag de dag zo zuinig mogelijk leven door gebruik te maken van waterzuinige toestellen kan deze hoeveelheid al gehalveerd worden. Wij gaan nog een stap verder en streven in 2040 op onze site naar een veel zuinigere omgang met water door de grote waterverbruikers te vervangen en alternatieven aan te bieden.

Kledij wassen wordt gedaan in community-verband door gebruik te maken van een wasbar. Hier staan wasmachines die zowel droogprogramma’s als programma’s met minimaal waterverbruik hebben, douches en kranen zijn voorzien van een luchtsysteem waardoor elke liter maximaal benut wordt. Zuinige vacuümtoiletten, ecologische wasproducten en een filtersysteem voor grijs water moet ervoor zorgen dat elke druppel maximaal gebruikt en hergebruikt kan worden.

De wasbar

De thermen

KULeuven . 2021

35

3.4. WATERKRINGLOOP

WATERKRINGLOOP SCHOON WATER REGENWATER GRIJS WATER ZWART WATER VUIL WATER BROUWERIJ EN THERMEN

<

< <

<<

<<

<

< <

<

<

<

<

<<

<<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

< < <

< <

<

<

<

<

< <

<

< <

<

< <

<

<<

<

<

<

< <

<<

<

<

<<

<

<<

< <<

< <

<

< <

<

<

<

<<

<

<<

<

<

<

<<

<<

<

<

<

< <

<

<

Regenwater wordt opgevangen op de daken en stroomt naar de serre waar het gefilterd en opgeslagen wordt.

Dit water wordt gebruikt in de woningen voor de douches en lavabo’s, maar ook in de brouwerij en de thermen.

Het grijswater van de woningen wordt in de kelder met een GEP filter gezuiverd en kan op die manier hergebruikt worden in de wc’s, de wasbar en om te poetsen. Het zwart water daarentegen wordt afgevoerd naar het helofytenveld naast ons gebouw. Het gebruikte water van de brouwerij en thermen wordt teruggeleid naar de serre en opnieuw gefilterd. Het enige water dat ons gebouw echt verlaat is het zwart water en het bier.

Climate Design

36

Tropische planten

Epiphyllum Anguliger (Zaagcactus)

Calathea Orbbifolia (Pauwenplant)

Codiaeum (Croton)

Ficus Carica (Vijgenboom)

Strelitzia reginae (Paradijsvogelbloem)

Musa Acuminata (Bananenplant)

Hedychium (Siergember)

Monstera Deliciosa (Gatenplant)

Arum (Aonskelk)

We werken net zoals in de Brouwerij La Trappe met een Biomakerij dat voor ons niet enkel het water van de brouwerij, maar ook van de serre en het wonen ecologisch en geurloos zuivert. Dit gebeurt met behulp van een selectie tropische planten die gekozen werden aan de hand van wat bij ons in de winkels te vinden is om geen overbodige verre leveringen te moeten doen die op hun beurt enorm vervuilend zijn voor het milieu.

Hier links zien we een selectie van deze planten, allemaal gekozen voor hun uitgebreide wortelnetwerk dat tot 3,5 meter diep kan rijken. Dit vullen we aan met synthetische plantenwortels, waar de micro-organismen zoals bacteriën, Schimmels, archaea, protoza en metazoa zich aan hechten. Deze bacteriën houden van een warme temperatuur, maar dat is geen probleem aangezien het afvalwater van de 3 functies rond de 22°C schommelt.

Met de Biomakerij kunnen we tegen een goed tempo het water van ons volledige gebouw zuiveren en zo circulair werken. Het gezuiverde water wordt dan opgeslagen in een bassin naast de zuiveringsbakken en ondergronds.

KULeuven . 2021

37

Climate Design

38

DEEL 4 NIVEAU VAN HET DETAIL

KULeuven . 2021

39

4.1. SNEDE DETAIL

SCHAAL 1/75

Climate Design

40

4.2. DETAIL AANSLUITING GROENE GEVEL

Houten vloerafwerking buiten Houten balk 42x20 mm Voetjes Regenscherm OSB 18 mm Houten balkjes met helling OSB 18 mm Houten balk (structuur) 500 mm

Profiel voor een groene sluier Wortelblok Aarde voor de klimplanten / hop Houten balken (structuur) Eigenschappen hop: -

Groeisnelheid: 10cm/dag (6 a 7 m) Oogsten: eind december - begin maart.

Bier: vrouwelijke hop

Groeifactoren - Goede drainage - Wortelblokken - Volle zon - halfschaduw - zware schaduw

SCHAAL 1/10

KULeuven . 2021

41

4.3. DETAIL WONING (INTERIEUR) - PUBLIEKE RUIMTE (EXTERIEUR)

Houten vloerafwerking binnen Houten balk 42x20 mm Voetjes OSB 18 mm Houten balk 220x70 mm Houten balk (structuur) 500 mm

SCHAAL 1/10

Climate Design

42

Houten binnen afwerking Houten regelwerk horizontaal Houten regelwerk verticaal Isolatie Gevelafwerking

4.4. DETAIL DAKAANSLUITING

Houten vloerafwerking binnen Houten balk 42x20 mm Voetjes Regenscherm OSB 18 mm Houten balkjes met helling OSB 18 mm Isolatie Houten balk 220x70 mm Houten balk (structuur) 500 mm

Houten binnen afwerking Houten regelwerk horizontaal Houten regelwerk verticaal Isolatie Gevelafwerking

SCHAAL 1/10

KULeuven . 2021

43

Climate Design

44

DEEL 5 REFERENTIES

KULeuven . 2021

45

5.1. LA TRAPPE BIERBROUWERIJ BERKEL ENSCHOT, NEDERLAND

Bij de bierbrouwerij La Trappe, ook wel bekend als De Koningshoeven, in Berkel-Enschot, wordt er een bijzondere waterzuivering toegepast.

Een gelijkaardig systeem wordt toegepast bij ruimtereizen en maakt gebruik van bacteriën en hoogwaardige organismen zoals planten. Zo dient de Biomakerij als een etalage voor toekomstige water circulaire projecten.

Het afvalwater van de brouwerij wordt eerst langs een grote filter gestuurd, zodanig dat de grote componenten uit het afvalwater worden gefilterd.

Vervolgens stroomt het naar de plantenkas waar de wortels van 150 planten het water filteren zodat het weer gebruikt kan worden. Op deze wortels zitten bacteriën en schimmels die de micro-organismen die aanwezig zijn in het water zodanig omzetten dat ze daarna gemakkelijk verwijderd kunnen worden uit het water. Verder verwijderen deze ook nutriënten, stikstof en fosfaten uit het water. Secundair aan deze wortels zit er ook een netwerk van nepwortels, ontwikkeld door Biopolus, om het werkbaar gebied een extra werkruimte te geven waar soorten zich kunnen ontwikkelen.

Bron: https://nextgenwater.eu/demonstration-cases/la-trappe/ (Geraadpleegd op 16 april 2021)

Climate Design

46

5.2. BETHLEHEMPLEIN ROTTERDAM, NEDERLAND

In dit project hebben ze een waterpark voor de gemeenschap ontworpen dat volledig gevoed wordt door stormwater. In plaats van de afvloeiing te verbergen in ondergrondse leidingen en reservoirs, is het plein ontworpen om water het belangrijkste kenmerk te maken. De ontwerpers zeggen dat dit ‘s werelds eerste ‘waterplein’ is.

Het stormwater wordt door roestvrije stalen goten in drie bassins gekanaliseerd. Twee ondiepe verzamelen water wanneer het regent, terwijl een ander dieper bassin is gereserveerd voor overlopen van zwaardere stormen. Om mensen te helpen begrijpen wat wel of niet zal overstromen is alles wat kan overstromen in blauwtinten geschilderd.

Het park werkt niet alleen als het regent. Als het droog is, is het diepe bassin een ‘echte sportkuil’ en een soort stedelijk theater waar mensen kunnen zien en gezien kunnen worden.

Bron: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/waterplein-maakt-rotterdam-regenproof/ (Geraadpleegd op 18 april 2021)

KULeuven . 2021

47

PROJECT (Josaphat beer project) Wij, Team Water van de Green Economy, hebben gezorgd voor een centraal punt op de site. Een gebouw met publieke faciliteiten voor de hele community, een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Door het samenvoegen van een brouwerij, thermen, wasbar en serre maakt dit van onze gelijkvloers een open zone met publiek toegankelijke faciliteiten die geaccentueerd worden door de belangrijke assen. Het is een duurzaam en milieuvriendelijk ontwerp door het gebruik van een houten structuur. Dit en de hop die aan de gevel groeit draagt mee aan een optimaal binnenklimaat in de winter en zomer. Naast het collectief gebouw bevindt zich ons waterplein, het middelpunt van de Josaphat Village.

KULeuven - Departement Architecture - Climate Design - 2021