Talentenkijker by VHTO

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

t alenten k ijker

Breng Wetenschap en Technologie de klas in!

Een lessenserie voor leerlingen in groep 7 en 8 van het primair onderwijs

Talentenkijker 2.0 is een lessenserie van VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek, en wordt uitgevoerd in opdracht van Platform Bèta Techniek (in het kader van actieplan Kiezen voor Technologie). © 2014 Talentenkijker 2.0 is gebaseerd op het project Talentenkijker (2011-2014) van VHTO en Science Center NEMO. T 020 888 4220 (VHTO) E talentenkijker@vhto.nl W www.talentenkijker.nl

I nt r od ucti e Geachte leerkracht, Welkom bij Talentenkijker. In deze lessenserie komen leerlingen van groep 7 en 8 in contact met voorbeeldberoepen uit Wetenschap & Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat het vakgebied W&T voor zowel meisjes als jongens geschikt is. De leerlingen maken kennis met verschillende beroepen in W&T met behulp van een kwartetspel, foto’s en filmpjes van vrouwen en mannen werkzaam in de (bèta)wetenschap, techniek en ICT en een schoolbezoek van een bèta/ technische beroepsbeoefenaar.

Achtergrondinformatie Bij W&T denken veel mensen, ook ouders en leerkrachten, eerder aan mannen dan aan vrouwen. Van jongs af aan brengen we op meisjes en jongens over dat W&T een mannendomein is. Dat doen we meestal onbewust. Daarbij ontbreekt het meisjes aan vrouwelijke rolmodellen waarmee zij zich kunnen identificeren. Meisjes hebben hierdoor vaker dan jongens minder zicht op de mogelijkheden van W&T en zien al op jonge leeftijd geen toekomst in W&T voor zichzelf. Om de leerlingen te laten zien wat de mogelijkheden van W&T zijn en om meisjes te laten zien dat W&T ook iets voor hen is komen er in deze lessenserie voornamelijk vrouwelijke beroepsbeoefenaars uit de wereld van W&T op bezoek in de klas. Voorts willen we de houding van leerlingen, met name van meisjes, ten opzichte van W&T positief veranderen. Uit internationaal onderzoek blijkt namelijk dat meisjes in Nederland al op jonge leeftijd denken dat ze minder goed zijn in rekenen en techniek dan jongens, met als gevolg dat meisjes in het voortgezet onderwijs vaak niet kiezen voor de vakken die gerelateerd zijn aan W&T. Ook niet als ze er eigenlijk wel talent voor hebben. Als laatste willen we de leerkrachten bewust maken van het verschil in houding ten aanzien van W&T tussen jongens en meisjes. We geven daarbij aan wat leerkrachten kunnen doen om deze houding bij jongens en meisjes positief te beïnvloeden.

De onderdelen van Talentenkijker De informatie in de Talentenkijkermap is verdeeld over vijf tabbladen: 1 Leerkrachtenhandleiding (inclusief vier kwartetspellen) 2 Leerlingenwerkbladen 3 Ouders betrekken 4 Uitbreidingsmogelijkheden 5 Leerkrachtentraining

t alentenkijker

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

De leerkrachtenhandleiding en leerlingenwerkbladen (tab 1 en 2) heeft u nodig om de vijf Talentenkijkerlessen uit te voeren. Sommige lessen kunnen daarnaast nog uitgebreid worden met andere activiteiten. Bijvoorbeeld met de online beeldenbank ‘Dit doe ik’ (www.ditdoeik.nl) met foto’s, filmpjes en verhalen van mannen en vrouwen die werkzaam zijn in W&T. Of bijvoorbeeld door de ouders van de leerlingen bij de lessen te betrekken. Alle informatie die u nodig heeft om de lessen uit te breiden kunt u vinden in tab 3, 4 en 5. Natuurlijk beslist u zelf of u gebruikmaakt van de uitbreidingsmogelijkheden. Leerkrachtentraining: Genderbewust lesgeven in W&T

Zoals gezegd kiezen in Nederland veel minder meisjes dan jongens voor een opleiding of beroep in W&T, terwijl meisjes op school goed presteren op vakken die gerelateerd zijn aan dit domein. Science Center NEMO en VHTO hebben gezamenlijk een training ontwikkeld voor individuele leerkrachten en schoolteams waarin dit verschijnsel onder de loep genomen wordt. Tijdens de training wordt onderzocht hoe leerkrachten (al dan niet binnen een schoolteam) meer bewust kunnen omgaan met talentontwikkeling bij jongens en meisjes. Er wordt ingegaan op stereotiepe beelden over W&T. Hoe komen deze beelden terug in de lespraktijk? En wat is de invloed van stereotypen op het beeld dat leerlingen hebben van zichzelf en anderen? Zijn er specifieke talenten nodig voor een beroep in W&T? En zijn dat dan typische jongenstalenten of juist niet? De training is een waardevolle aanvulling op Talentenkijker. De training kan voorafgaand aan de lessen worden gevolgd als extra inhoudelijke voorbereiding, of juist na afronding om de nieuwe inzichten die de lessenserie heeft gebracht te verduurzamen. De training is geen verplicht onderdeel van Talentenkijker. Lees meer over de training bij tabblad 5. Instructiefilm

Voor een goede voorbereiding op Talentenkijker kunt u gebruik maken van bovenstaande leerkrachtentraining. Mocht u daar geen gebruik van willen maken, dan kunt u ook de Talentenkijkerinstructiefilm bekijken op de website. In deze instructiefilm krijgt u een goede indruk van het lesmateriaal, de mogelijkheden die het materiaal biedt en de opbouw van de lessen. Website

Op de website www.talentenkijker.nl is al het lesmateriaal te vinden dat ook in de map zit. Ook is op de website (zie hieronder) aanvullend materiaal te vinden, zoals de presentatie die u kunt gebruiken tijdens de (optionele) ouderavond, de Talentenkijkerinstructiefilm en informatie over de online beeldenbank ‘Dit doe ik’.

Communicatie met de ouders/verzorgers Wij raden u aan om de ouders van tevoren te informeren over Talentenkijker. Ouders hebben veel invloed op de beeldvorming van hun kinderen. Onjuiste vooronderstellingen van ouders kunnen de beeldvorming van W&T-beroepen bij hun kinderen negatief beïnvloeden. Met Talentenkijker krijgen ouders een beter beeld van W&T. De ouders kunnen zelf ook een bijdrage leveren aan de lessenserie: ze kunnen een talent van hun kind benoemen. Ouders met een W&T-beroep kunnen erover komen vertellen in de klas. Voor de communicatie met ouders/verzorgers zijn diverse voorbeeldbrieven opgenomen in tabblad 1 en tabblad 3.

t alentenkijker

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

Doelen Talentenkijker

Lessen

Leerlingen creëren met hun leerkracht, ouders en medeleerlingen een

1, 3, 4

realistisch beeld van W&T-beroepen. Leerlingen krijgen zicht op de mogelijkheden van W&T voor hun eigen toekomst. Leerlingen, vooral ook de meisjes, denken na over (de ruime)

1, 3, 4

mogelijkheden van W&T voor hun toekomst. Onder meer door contact met beroepsbeoefenaars in W&T. De onzekerheid van met name meisjes ten aanzien van W&T

2, 3, 4

wordt weggenomen. Zij komen in contact met vrouwelijke beroepsbeoefenaars en benoemen hun eigen talenten op dat gebied. Leerlingen onderzoeken de inzetbaarheid van hun talenten in de

1, 3, 4

brede wereld van W&T. Ouders krijgen een beter en meer divers beeld van (de mogelijkheden

2, 4

van) W&T. Ze worden zich bewust van hun invloed op de (school)

Ouders betrekken (tabblad 3)

loopbaan(keuzes) van hun kind Genderstereotypering met betrekking tot W&T bij ouders en docenten

1, 2, 4

wordt inzichtelijk gemaakt en doorbroken.

Leerkrachtentraining (tabblad 5), Ouders betrekken (tabblad 3)

Leerlingen en leerkrachten maken kennis met programmeren.

Ze realiseren zich dat iedereen kan (leren) programmeren.

Monitoring en evaluatie We zijn benieuwd naar uw mening over Talentenkijker: wat zijn uw ervaringen, wat vond u goed, wat kan beter? Daarom worden een aantal basisscholen na deelname aan Talentenkijker per e-mail benaderd voor een evaluatie. Bent u geïnteresseerd in de effecten van Talentenkijker en wilt u bijvoorbeeld weten of de houding van de leerlingen ten aanzien van W&T is veranderd, dan kunt u uw leerlingen bij de start, en na afloop van Talentenkijker een speciaal ontwikkelde vragenlijst laten invullen. Alles wat u hiervoor nodig heeft, is te vinden op www.talentenkijker.nl.

Vragen of opmerkingen? Neem contact op met het Talentenkijker-team van VHTO: telefoon: 020 – 888 42 20, e-mail: talentenkijker@vhto.nl, of kijk op de website www.talentenkijker.nl.

t alentenkijker

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

Talentenkijker in één oogopslag In het schema hieronder vindt u een chronologisch overzicht van alle onderdelen en activiteiten van Talentenkijker, inclusief de tijd die u ervoor nodig heeft. U bent vrij de afzonderlijke lessen naar eigen wensen aan te passen. Wel raden wij u aan de volgorde aan te houden zoals die in het schema wordt gepresenteerd. In de leerkrachtenhandleiding vindt u bij elke les een uitgebreide beschrijving.

De 5 basislessen van Talentenkijker

Uitbreidingsmogelijkheden

Les

Inhoud

Tijd

Les 1

Inleiding

Eerste kennismaking met W&T-beroepen: leerlingen

minuten

Dit doe ik, p 80-82

spelen het beroepenkwartetspel en doen de opdracht: Teken een architect! Les 2

Mijn talenten

Leerlingen ontdekken hun eigen talenten: ze delen

minuten

Dit doe ik, p 80-82

talentenkaarten aan elkaar uit. Ze leren deze talenten te verbinden met beroepen in W&T. Les 3

Voorbereiding op het bezoek

30-45

Leerlingen bereiden zich voor op het bezoek van de

minuten

Dit doe ik, p 80-82

beroepsbeoefenaar: ze bedenken welke talenten en voorwerpen voor het beroep nodig zijn. Les 4

Bezoek van de beroepsbeoefenaar

Ouders betrekken,

Een bèta/technische beroepsbeoefenaar komt in

minuten

p 68-69

Praktische opdracht

Ouders (extra)

Leerlingen maken kennis met programmeren:

minuten

betrekken, p 68-69

uw klas op bezoek om iets over het eigen beroep te vertellen. Les 5

ze doen een programmeeropdracht in Scratch.

Extra lesopdrachten voor Scratch

Training

Leerkrachtentraining: genderbewust lesgeven

2-3

(optioneel)

U volgt een training waarin u onderzoekt hoe u

dagdelen

meer bewust kunt omgaan met talentontwikkeling in W&T bij jongens en meisjes. Zie tabblad 5 voor meer informatie.

t alentenkijker

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

1 Leerkrachtenhandleiding

Leerkrachtenhandleiding

Inhoud

Les 1

Inleiding

Les 2

Mijn talenten

Les 3

Voorbereiding op het bezoek

Les 4

Bezoek van de beroepsbeoefenaar

Les 5

Praktische opdracht

Bijlage 1

Brief ouders/verzorgers groep 7/8

Bijlage 2

Brief ouders/verzorgers groep 1 t/m 6

Bijlage 3

Informeren ouder met W&T-beroep

Bijlage 4

Talentenlijst

Bijlage 5

Achtergrondinformatie bij het beroepenkwartet

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Les 1

Inleiding Lesdoelen • Leerlingen maken kennis met de wereld van W&T (-beroepen). • Leerlingen weten wat in Talentenkijker wordt bedoeld met ‘talent’. • Leerlingen zijn zich bewust van hun eigen genderstereotiepe ideeën over beroepen en functies in W&T.

Voorbereiding • Een planning maken voor de Talentenkijkerlessen. Houd daarbij rekening met de datum/data waarop een beroepsbeoefenaar op bezoek komt in de klas (Les 4). • Stuur de tekst in bijlage p 21 per brief of e-mail naar de ouders/verzorgers van de leerlingen. In de brief worden ouders geïnformeerd over Talentenkijker en hun (mogelijke) bijdrage: het invullen van een talentenkaart voor hun kind en eventueel het verzorgen van een tweede gastles over een W&T-beroep. Als u geen tweede gastles met een ouder wilt inplannen, verwijdert u deze alinea uit de brief. • Voor iedere leerling een kopie van leerlingenwerkblad p 42 maken.

Benodigdheden • 2x beroepenkwartet, elk bestaande uit 8 W&T-beroepen (4 doosjes voorin de map). • Achtergrondinformatie over de beroepen in het beroepenkwartet (bijlage p 34). • Een leerlingenwerkblad p 42 voor elke leerling.

Beschrijving Beelden van beroepen

In de lessenserie komen de begrippen ‘Wetenschap & Technologie’ en ‘talent’ aan de orde (zie kader). Bespreek deze begrippen op het niveau van de leerlingen in een kringgesprek. Als duidelijk is wat onder bovenstaande begrippen verstaan wordt, deelt u de gekopieerde werkbladen uit. Hierna leest u de volgende tekst voor (in deze tekst zijn zorgvuldig alle verwijzingen naar sekse, leeftijd en ras vermeden): Doe je ogen dicht en zie het volgende voor je. Een architect heeft de hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet gaan worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede rivier kunnen rijden. De architect wil de brug niet alleen groot en veilig maken, maar ook mooi. Zie de architect voor je die na een lange dag nadenken ineens een geweldig idee heeft voor de brug. Bedenk hoe blij en enthousiast de architect eruit ziet. Hardop mompelend: ‘Dit wordt een geweldige brug!’ Maak een tekening van de architect en geef de architect een naam.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Tip Laat de tekeningen gedurende het hele project hangen.

Hang de tekeningen op als ze af zijn. Vergelijk en bespreek de tekeningen. Vraag in het gesprek met de leerlingen of hun architect een man of een vrouw is, hoe de architect heet en wat de leeftijd van de architect is. Wat heb je nodig om een goede architect te zijn? En maakt het uit of je een jongen of een meisje bent?

Wetenschap & Technologie Het domein Wetenschap en Technologie is een breed gebied waaronder alle natuurkundige systemen (energie, kracht, beweging, licht, enzovoort), wiskundige systemen (vormen, figuren, grafieken, kansen enzovoort), technische systemen (bewerken, materialen, vormgeven, enzovoort), aarde en ruimte systemen (lucht, water, klimaat enzovoort) en levende systemen (cel, dier, bloedsomloop, ecosystemen enzovoort) vallen. In deze lessenserie wordt met wetenschap dus met name de bètawetenschap bedoeld. Wetenschappen zoals psychologie, communicatie en economie (gamma), kunstgeschiedenis en talen (alpha) vallen hier in deze lessenserie niet onder.

Talent Met talent wordt in Talentenkijker een (deels) tot ontwikkeling gebrachte begaafdheid of aanleg bedoeld. Talent gebruiken we in deze lessenserie niet in relatie tot anderen, maar in relatie tot jezelf. Je hebt dus niet alleen talent als je tot de top in een bepaald gebied behoort, zoals iemand die in het nationale elftal speelt talent heeft voor voetballen. Je hebt talent in iets als je er beter in bent dan in iets anders. Bijvoorbeeld: je hebt talent voor regelen, want dit kun je beter dan luisteren of nauwkeurig werken. Een talent is dus iets waar je op dit moment, ten opzichte van andere vaardigheden goed in bent. Het kan best zijn dat u of de leerlingen zelf over een aantal jaren andere talenten benoemen. Kinderen zijn immers nog volop in ontwikkeling. Bovendien stimuleert de omgeving ze om bepaalde begaafdheden tot ontwikkeling te brengen en andere niet of minder.

Beroepenkwartet

U heeft twee sets (vier doosjes) beroepenkwartetten gekregen: Deel A (blauw) en Deel B (groen). Ieder spel bestaat uit 8 verschillende W&T-beroepen. In totaal zitten er in het spel 16 verschillende kwartetten, dus 16 W&T-beroepen. Een kwartet van een beroep bestaat uit: – een beschrijving van het beroep; – een voorwerp of attribuut dat de beroepsbeoefenaar gebruikt; – een talent dat van pas komt bij de uitoefening van dit beroep, en iets uit de interessesfeer van de betreffende beroepsbeoefenaar; – het doel dat de beroepsbeoefenaar nastreeft of een product dat zij/hij maakt. Verdeel de klas in groepen van 4-6 leerlingen. Deel per groep een beroepenkwartet uit, zodat ieder groepje een spel kan spelen met 8 beroepen. Wanneer het spel is afgelopen, wisselen ze hun spel met een spel met een andere kleur achterkant (groen of blauw). Ieder groepje speelt dus twee keer het spel. Zo komen alle kinderen in aanraking met de 16 beroepen van het beroepenkwartet.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Zodra een leerling een kwartet heeft, leest zij/hij voor wat er op de kaartjes van het

Tip Het gaat niet om het winnen!

kwartet staat. Aan het einde van een spel bespreken de teams welk beroep ze het leukst of interessantst vinden en waarom. ‘Dit doe ik’

Tijdens Les 1 van Talentenkijker maken leerlingen met behulp van het beroepenkwartet kennis met verschillende W&T-beroepen. U kunt bij deze les ook de online beeldenbank ‘Dit doe ik’ (www.ditdoeik.nl) inzetten. Op ‘Dit doe ik’ staan foto’s, filmpjes en verhalen van mannen en vrouwen met een beroep of functie in bètawetenschap, techniek of ICT. Via de site kunt u klassikaal met de leerlingen beroepenfilmpjes bekijken op het digibord. De leerlingen

Tip

kunnen ook individueel met ‘Dit doe ik’ aan de gang. Meer informatie over ‘Dit doe ik’ leest u op p 80-82 of in de leerkrachtenhandleiding op www.ditdoeik.nl/docenten Elke keer dat een leerling kwartet heeft, leest zij of hij aan de groepsgenootjes voor wat er op de kaartjes staat. Op het einde van een spel bespreken de teams welk beroep ze het leukste vinden en waarom. De leerlingen vullen dit in op leerlingenwerkblad 1.

Bij meer dan 24 kinderen kunt u groepjes kinderen achtereenvolgens laten kwartetten en laten werken met‘Dit doe ik’.

Lesplan, in minuten Tijd 00 - 10

Kringgesprek over de begrippen W&T en talent.

Tijd 10 - 11

Lees de tekst over de architect voor.

Tijd 11 - 20

Laat de leerlingen een tekening van een architect maken.

Tijd 20 - 30

Bespreek de tekeningen met de leerlingen.

Tijd 30 - 45

Laat de leerlingen het beroepenkwartet spelen (eerste 8 beroepen).

Tijd 45 - 60 Laat de leerlingen wisselen van beroepenkwartet en de versie met de andere

8 beroepen spelen.

Tijd 60 - 75

Bespreek de beroepen uit de kwartetspelen klassikaal.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Les 2

Mijn talenten – Lesdoel • Leerlingen ontdekken hun talenten.

Voorbereiding • Van leerlingenwerkbladen p 43, p 48 en p 49 (Talentenlijst, Talentenkaarten en Mijn Talenten) voldoende kopieën maken voor alle leerlingen. • Voor elke leerling een talentenkaart uitknippen en invullen. • Voor elke leerling een lege talentenkaart bewaren die ze thuis door hun ouders/ verzorgers kunnen laten invullen.

Benodigdheden • Leerlingenwerkbladen p 43, p 48 en p 49 (Talentenlijst, Werkblad 2

Talentenkaarten en Mijn Talenten) voor de hele klas.

Talentenlijst

Werkb lad 4

haar/zijn talentenkaarten in te bewaren.

• Voor iedere leerling een lege talentenkaart om mee naar huis te nemen.

M ijn ta len ten Jouw talent en

• Voor iedere leerling een envelop om

Les 2

Van je leerkrac

Talentenkaart Talen tenk aart Voor:

Voor:

Tale nten kaa

Gekregen van: Voor Gekregen van::

Voorspellen

Onderhandelen

Kunnen bedenken wat het

Samen met iemand die iets

antwoord op een vraag is of

anders wil iets afspreken wat

weten wat er gaat gebeuren.

voor allebei aanvaardbaar is.

Waaro m

Gekregen van:

Jouw talent is: Jouw talent is:

Dat vind ik, omd

vind je dit talent het leukst ?

Financieren

Spreken

Nauwkeurig werken

Goed met geld kunnen

Als je makkelijk voor een groep

omgaan.

mensen durft te praten.

In niets Netjes en precies werken, welke beroep en kun je dit talent over het hoofd zien. gebrui ken?

(Technisch) Tekenen

Ruimtelijk inzicht

Aanvoelen

Dat vind ik, omdat: Jouw talent is: Dat vind ik, omda t:

Welk van de talente n die je hebt beroep ? gekreg en,

at:

Een werktekening maken waar

Je goed kunnen voorstellen

Als je soms weet wat andere

bijvoorbeeld de maten op staan.

hoe iets op een tekening er in

mensen denken of willen.

het echt uitziet.

Eindproducten 43

t alentenkijker t alentenkijker

BasismoduleleerlingenwerkBladen – leerlingenwerkBladen

• Ingevulde talentenkaarten.

t alente nkijke r

LeerLinge

Beschrijving Introductie

Begin de les met een korte terugblik op Les 1. Wat hebben de leerlingen toen gedaan? Weten ze nog wat W&T is? En wat een talent? Lees eventueel de informatie hierover in Les 1 nog eens door (p 8). Talenten

Iedere leerling legt voor Talentenkijker een verzameling talenten van zichzelf aan. Trek na de introductie van deze les een aantal kaarten uit de stapel talentenkaarten die u van tevoren voor alle leerlingen hebt ingevuld. Het is van belang dat u laat zien dat u dit willekeurig doet. Bespreek klassikaal het talent van deze leerlingen. Bespreek wat het talent op de kaart inhoudt en waarom u de leerling dat specifieke talent gegeven hebt. Geef zoveel mogelijk concrete voorbeelden. Wat doet deze leerling zo dat u dit talent bij haar/hem ziet? Herkent de rest van de klas dit? Geef ook de ruimte: ‘Iedereen heeft vele talenten, ik heb er nu slechts één gekozen en het kan best zijn dat je dit talent (nog) niet bij jezelf herkent.’ Zo wordt de uitleg gekoppeld aan een veilig leerklimaat en positieve feedback. Deel de rest van de talentenkaarten uit als de leerlingen in groepjes gaan werken.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

nwerkbLa

den

• Ingevuld werkblad p 48.

Zet de leerlingen in groepjes waarin ze zich veilig voelen.

heb je volgen s jou niet nodig in een

Stop de talenten die je thuis krijgt in je rugzak talenten bij de andere talenten en neem ze mee naar school. in jouw eigen Doe deze envelop. Zorg ervoor dat je minste ns 8 verschi deze in de laatste llende talente les nodig. nkaarten verzamelt! Je hebt

• Per leerling een envelop met talenten.

Tip

Les 2

bewa ren

ht en de leerling en uit jouw een envelop groepje heb gekregen. je talenten Stop de talenten krijgt, stop gekregen. in de envelop je ook in de Je hebt . Alle andere envelop. talenten die je Welk van de talente n die je hebt Uitbeelden gekreg en, vind je het Iets dat niet in het echt bestaat leukst ? toch kunnen laten zien.

Tip

Verdeel de klas in groepjes van 4-6 leerlingen. Deel de talentenlijsten

Geef het talent aan de leerling met aandacht, als iets waardevols. Zo creëert u een positieve sfeer.

uit. Neem samen met de klas deze lijst door. Zorg er vóór de start voor dat er in de groep een veilige sfeer is. Vertel dat de leerlingen voor iedereen in hun groepje een talentenkaart invullen, uitknippen, overhandigen en uitleggen: ik zie jou dit (activiteit) doen, waardoor ik dit talent bij jou zie. Idealiter zou elke leerling van alle leerlingen in haar/zijn groepje een ander talent moeten krijgen, dus 3-5 verschillende talenten. We kunnen immers allemaal veel meer dan één ding goed. Vraag de leerlingen erop te letten dat iedereen in

Tip Laat de leerlingen beroepen opzoeken die bij hun talenten passen op www.ditdoeik.nl

het groepje uiteindelijk verschillende talenten heeft gekregen. Bewaar je talent

De leerlingen verzamelen de talenten die ze gekregen hebben en bewaren ze gedurende de tijd dat Talentenkijker loopt in een envelop. Evaluatie

Bespreek de les na. De leerlingen vullen de antwoorden op werkblad p 49 in. Gebruik hierbij de volgende vragen: – Welk van de talenten die je gekregen hebt, vind je het leukst/interessantst? En waarom? – In welke beroepen zou je dit talent kunnen gebruiken? Denk hierbij aan de beroepen in het beroepenkwartet. – Welk van de talenten die je gekregen hebt, heb je volgens jou niet nodig in een beroep (welk beroep dan ook)? Of zijn alle talenten goed te gebruiken? Thuis (huiswerk)

– Laat de leerlingen thuis ook aan hun ouders/verzorgers vragen

Tip

een talentkaart voor hen in te vullen. Geef ze de vraag mee: zie je andere talenten bij mij dan die ik al gekregen heb? – De leerlingen vullen ook voor zichzelf nog twee talentkaarten in. – De leerlingen nemen de talenten die ze zelf hebben ingevuld en de talenten die ze van hun ouders/verzorgers hebben gekregen mee naar school en stoppen ze in de envelop.

Heeft u weinig tijd voorafgaand aan het bezoek van de beroepsbeoefenaar? Geef deze les dan ná het bezoek.

Lesplan, in minuten Tijd 00 - 10

Introductie van de les, terugblik op de vorige les, uitleg over talenten.

Tijd 10 - 20 Trek enkele leerlingen uit de stapel talentenkaarten die u van tevoren hebt gemaakt. Overhandig het talent aan de betreffende leerlingen en geef er uitleg bij. Tijd 20 - 40 Verdeel de klas in groepen. Begeleid de leerlingen bij het uitdelen van de talenten aan de anderen en het uitleggen ervan. Deel ook uw eigen talentenkaarten uit aan de leerlingen die nog geen talent van u hebben gehad. Tijd 40 - 50

Leerlingen bewaren hun talenten in een envelop.

Tijd 50 - 65

Evaluatie van deze les, invullen leerlingenwerkblad p 49.

Tijd 65 - 70

Bespreek het huiswerk.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Voorbereiding

op het bezoek

Les 3

– Lesdoelen • Leerlingen denken na over de talenten en de voorwerpen die belangrijk zijn bij het uitoefenen van een beroep in W&T. • Leerlingen denken na over een bepaald beroep uit de wereld van W&T.

Voorbereiding • Talentenkijker heeft u laten weten welke beroepsbeoefenaar uw klas komt bezoeken en wanneer. Deze beroepsbeoefenaar is geïnstrueerd. • Mocht u een (optioneel) tweede bezoek willen regelen en hebben zich geen ouders aangemeld naar aanleiding van uw vraag in de informatiebrief, dan kunt

u een soortgelijke brief aan de ouders/verzorgers van de leerlingen van groep

1 t/m 6 sturen (zie bijlage p 23).

• Deel de klas in groepjes van 4-6 leerlingen. Maak indien mogelijk aparte meisjes- en jongensgroepjes. Meisjes zijn vaak in andere aspecten van een beroep geïnteresseerd dan jongens. Dat maakt dat zij andere vragen hebben. In een groepje met alleen meisjes voelen zij zich veiliger om deze vragen ook daadwerkelijk te stellen.

Benodigdheden • Een korte beschrijving van het beroep van de beroeps-

Werkblad 5

beoefenaar. De eerste beroepsbeschrijving wordt u toegestuurd.

Voor bere iding op het bezo ek

Welke 3 voorwerpen heeft de beroepsbeoe fenaar volgens jou nodig tijdens het werk?

1 2

Mocht u een ouder vinden die iets over haar/zijn beroep in W&T

Welke 3 talenten heeft de beroepsbeoe fenaar volgens jou nodig tijdens het werk?

Les 3 Les 4

Tip Stel vragen over: werkzaamheden op een dag wat, waar, wanneer, met wie? benodigde voorwerpen wat, waarom, waarvoor, wanneer? benodigde talenten wat, waarom, waarvoor, wanneer? product wat, hoeveel, waarvoor, voor wie?

komt vertellen bij een (optioneel) tweede bezoek, dan regelt u

2 3

Vragen die je de beroepsbeo efenaar

zelf de beschrijving van dit beroep.

wilt stellen

Vraag 1 Antwoord

• Leerlingenwerkblad p 50-51 voor de hele klas.

Vraag 2 Antwoord

Vraag 3

Eindproduct

Antwoord

• Vragen voor de beroepsbeoefenaar (p 50-51).

t alentenkijk er

LeerLingenwerkbL

aden

Beschrijving De leerlingen bereiden zich in groepjes voor op het bezoek van de beroepsbeoefenaar. U deelt de beschrijving van haar/zijn beroep uit aan de leerlingen. De leerlingen bedenken op basis van de beschrijving drie voorwerpen die de beroepsbeoefenaar gebruikt bij haar/zijn werk. Ze bedenken ook drie talenten die belangrijk zijn bij het uitoefenen van dit beroep. Bovendien bedenken ze vragen die ze de beroepsbeoefenaar willen stellen. De leerlingen gebruiken hierbij werkblad Voorbereiding op het bezoek als leidraad.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Tip Laat de leerlingen het beroep van de beroepsbeoefenaar opzoeken op www.ditdoeik.nl of ergens anders op internet.

Lesplan, in minuten Tijd 00 - 10

Verdeel de klas in (meisjes- en jongens)groepjes.

Tijd 10 - 15 Deel de beschrijving van het beroep van de beroepsbeoefenaar uit en leg de opdracht uit. Tijd 15 - 45 De leerlingen lezen de tekst, bedenken samen met hun groepje welke drie voorwerpen en welke drie talenten voor de beroepsbeoefenaar belangrijk zijn bij haar/zijn werk. Dit noteren ze op hun eigen werkblad p 50-51. De leerlingen bedenken in hun groepje ook vragen voor de beroepsbeoefenaar. Ook deze vragen noteren ze op hun eigen werkblad p 50-51.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Les 4

Bezoek van de beroepsbeoefenaar Via het Talentenkijkerteam – Lesdoelen • Leerlingen zien in dat W&T een domein is waar zowel vrouwen als mannen in kunnen werken. • Leerlingen maken kennis met verschillende W&T-beroepen. • Leerlingen leren interviewvragen op te stellen.

Voorbereiding • Bij aanmelding voor Talentenkijker, of in de periode daarna, heeft u een aantal data doorgegeven waarop de beroepsbeoefenaar op bezoek kan komen in de klas.

Benodigdheden • Elke leerling heeft een eigen, deels ingevuld werkblad p 50-51 met daarop de bedachte voorwerpen, talenten en vragen.

Eindproduct • Het werkblad p 50-51, aangevuld met de antwoorden van de beroepsbeoefenaar.

Beschrijving Aan het begin van de les introduceert u de beroepsbeoefenaar. De beroepsbeoefenaar heeft drie voorwerpen meegenomen die zij/hij dikwijls gebruikt. De leerlingen hebben er ook drie bedacht. Ze vergelijken de voorwerpen en bespreken waar die voor gebruikt kunnen worden. Eventueel bespreken ze waarom andere voorwerpen niet gebruikt worden. Daarnaast heeft de beroepsbeoefenaar drie talenten bedacht die nodig zijn bij haar of zijn werk. De leerlingen hebben ook drie talenten bedacht. Ze vergelijken de talenten. In de voorbereidingsles hebben de leerlingen in groepjes vragen bedacht. Laat elk groepje aan de beurt komen om een vraag te stellen. Geef daarna even de gelegenheid het antwoord in te vullen op het werkblad. Gastles door ouder(s)

Tip

Indien u een tweede bezoek/gastles van een beroepsbeoefenaar door een van de ouders wil laten verzorgen hebt u vóór Les 1 de ouders geïnformeerd over Talentenkijker en hier moeders/vaders met een bèta/ technisch beroep voor uitgenodigd. Wanneer u een ouder hebt gevonden die een gastles wil verzorgen, bereid de leerlingen dan op dezelfde wijze voor: met een beroepsomschrijving en een vooraf opgestelde vragenlijst.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Laat de leerlingen foto’s maken van het bezoek van de beroepsbeoefenaar en de voorwerpen die zij/hij heeft meegebracht.

Wanneer er geen ouders/verzorgers op bezoek komen, kunt u ook de online beeldenbank ‘Dit doe ik’ (www.ditdoeik.nl) gebruiken om de leerlingen kennis te laten maken met nieuwe beroepen in W&T of de leerlingen hun favoriete W&T-beroep te laten kiezen. Meer informatie over ‘Dit doe ik’ leest u in de leerkrachtenhandleiding (basisschool) op

©V

HTO

www.ditdoeik.nl/docenten of op p 80 van de Talentenkijkermap. Bedrijfsbezoek: Girlsday

Talentenkijker brengt een bèta/technische beroepsbeoefenaar bij u in de klas. Om de wereld van W&T in de praktijk te zien, kunt u ook op bezoek gaan bij een technisch bedrijf of instelling bij u in de omgeving. Een bedrijfsbezoek sluit aan bij het landelijke evenement Girlsday dat ook door VHTO wordt georganiseerd. U kunt zich hiervoor opgeven via de site van Girlsday (www.girlsday.nl). VHTO verzorgt dan de match tussen uw school en het bedrijf. Zie voor meer informatie over Girlsday ook p 83.

Tip Geef leerlingen een naamsticker, zodat de beroepsbeoefenaar de leerlingen bij hun voornaam kan noemen.

Lesplan, in minuten Tijd 00 - 05 Introduceer de beroepsbeoefenaar in de klas en vertel kort wat er gaat gebeuren. Tijd 05 - 30

De leerlingen en de beroepsbeoefenaar bespreken de drie voorwerpen en de drie talenten.

Tijd 30 - 60 De leerlingen stellen de vooraf bedachte vragen aan de beroepsbeoefenaar.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Les 5

Praktische opdracht Een programma maken met Scratch Lesdoelen

• Leerlingen leren dat je een idee met behulp van technologie werkelijkheid kunt

laten worden.

• Leerlingen maken kennis met programmeren op een computer. • Leerlingen leren dat programmeren leuk is en nuttig.

Voorbereiding (1 uur, eenmalig) • Maak zelf de opdracht voor de leerlingen (zie werkblad p 52-66). • Probeer eventueel een aantal van de suggesties voor uitbreiding. • Bekijk een aantal voorbeelden van de beginnersprojecten

(via www.scratch.mit.edu/help).

• Zorg dat er voldoende leskaarten voor de leerlingen zijn, tenminste één per computer.

Benodigdheden • Computer met internetaansluiting. • Eventueel digibord.

Eindproduct • Een zelfgeschreven computerprogrammaatje.

Beschrijving Computers zijn niet meer weg te denken in de wereld om ons heen. Je kunt geen boodschappen doen, post ontvangen, auto’s repareren, informatie opzoeken, planten laten groeien of patiënten verzorgen in een ziekenhuis zonder dat er een computer aan te pas komt. Computers zijn echter pas nuttig als ze op een geschikte manier zijn geprogrammeerd. Bij programmeren is de kunst dat je een idee in je hoofd met behulp van een machine werkelijkheid laat worden. In deze les ontdekken leerlingen dat ze zelf ook kunnen programmeren. Dat het hartstikke leuk is en ook heel nuttig kan zijn! Programmeren Een programma is eigenlijk een heel precies voorschrift. In een programma staat hoe de computer moet handelen om een bepaald doel te bereiken. Dichter bij huis kun je denken aan een recept waarin staat hoe je een appeltaart bakt. Of een handleiding om zelf een kast in elkaar te zetten. Of aan huisregels die je met de klas hebt afgesproken. Programmeren leert je om problemen te herkennen en op te lossen, projecten te ontwerpen en over ideeën te communiceren.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Scratch Scratch is een hele toegankelijke, gratis programmeeromgeving

Tip

die via een website beschikbaar is. Scratch gebruikt de metafoor van het theater: op het podium gebeurt het. De acteurs doen op het podium wat in hun script staat. De leerlingen schrijven het script: ze programmeren! Leerlingen kunnen een programma schrijven door opdrachtenblokjes aan elkaar te klikken. Op het leerlingenwerkblad wordt stap voor stap uitgelegd hoe dit werkt.

Laat de leerlingen hun resultaat thuis aan hun ouders/verzorgers tonen!

Taal Scratch is er in veel talen. Meestal herkent de computer de locatie van de gebruiker en stelt de taal in op Nederlands. Soms is dat niet zo. In dat geval kunt u op de lijst onderaan de hoofdpagina van Scratch (scratch.mit.edu) kiezen voor Nederlands. Op de Maak-pagina (scratch.mit.edu/projects/editor/) kunt u klikken op het wereldbolletje en een andere taal kiezen. Taal veranderen – Ga naar scratch.mit.edu – Ga naar helemaal onderaan de pagina – Klik op Nederlands – Of ga naar scratch.mit.edu/projects/editor/ – Klik op het wereldbolletje en kies Nederlands Bewaren van werk Leerlingen kunnen hun programmaatjes bewaren. Dat kan op de computer van school, maar het is makkelijker om dat binnen Scratch te doen. Dat vereist wel dat de leerling een eigen account aanmaakt. Bij het aanmaken van een account wordt een e-mailadres gevraagd. De enige reden daarvoor is dat het wachtwoord dan kan worden opgestuurd via Wachtwoord vergeten. Het e-mailadres wordt dus niet gebruikt voor andere doeleinden. Bewaren op de computer – Ga naar scratch.mit.edu – Klik op Maak – Je bent nu in de programmeeromgeving en kunt een programmaatje schrijven (zie werkblad p 52 voor instructies). – Klik op Bestand in het menu – Klik op Naar je computer downloaden Bewaren in Scratch: een account aanmaken – Ga naar scratch.mit.edu – Klik op Word Scratcher – De leerling kan nu een eigen account aanmaken

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Uitproberen Leerlingen leren met Scratch problemen af te bakenen en op te lossen. Dingen uitproberen hoort daarbij. Leerlingen willen graag snel resultaat en stellen vragen als ‘en hoe moet je dan levels maken’. Op dit soort vragen hoeft u het antwoord natuurlijk niet te weten. De vraag is wel interessant. Als de leerlingen het echt willen, kunnen ze op onderzoek uit. In Scratch kan heel veel. Er gaat niets stuk. Talentenkijkerstudio In het kader van Talentenkijker is in Scratch een Talentenkijkerstudio aangemaakt. In deze studio kunnen leerlingen aan het werk met plaatjes van Talentenkijker. Als uitbreidingsmogelijkheid of extra les zouden de leerlingen een Talentenkijkerprogrammaatje kunnen schrijven, bijvoorbeeld over hun favoriete talenten of beroep. Dit programma kunnen ze opslaan in de Talentenkijkerstudio. De studio wordt beheerd door het Talentenkijkerteam en is te bereiken via scratch.mit.edu/studios/564132/.

Wanneer je inlogt met je Scratch account, krijg je de beschikking over een rugzak. Op alle pagina’s waar je projecten ‘van binnen’ bekijkt, is de rugzak beschikbaar via een uitklapbaar menu rechtsonder. Alles wat je tegenkomt in andere projecten (bijv. een mooie achtergrond, een sprite met scripts) kun je naar je rugzak slepen. En als je in een eigen project aan de slag gaat, heb je dat allemaal gratis via je rugzak bij de hand. Digibattle Junior Leerlingen die het leuk vinden om te programmeren of na te denken over vernieuwende applicaties, kunnen zich opgeven voor de Digibattle Junior. Dit kan als individu of met een groepje. Deelname aan de Digibattle kan ook ingezet worden als uitbreidingsmogelijkheid of extra les. Meer informatie over de Digibattle kunt u vinden op www.talentenkijker.nl.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Lesplan, in minuten Tijd 00 – 07 Introduceer Scratch met een link naar de website scratch.mit.edu. Leg uit dat de kat (acteur of sprite genoemd) op het podium (achtergrond) precies gaat doen wat in het script staat. De leerlingen moeten het script zelf schrijven. Een script schrijven doe je door losse opdrachtblokjes aan elkaar te klikken. Tijd 07 – 10 Schrijf met de klas een minimaal script door twee opdrachtenblokjes aan elkaar te klikken. Bijvoorbeeld Wanneer op deze sprite geklikt wordt, zeg ‘Hallo’ 2 seconden. Tijd 10 – 30 Geef de leerlingen de tijd om ‘kat-volgt-muis’ te programmeren.

Laat de kinderen bij voorkeur in groepjes van twee werken en stimuleer overleg.

Tijd 30 – 35 Inventariseer of het gelukt is. Wat ging goed? Wat was moeilijk? Hebben ze al variaties uitgeprobeerd? Tijd 30 – 40 Als er een digibord beschikbaar is waarop je met je vingers de Scratchblokjes kunt slepen, laat de leerlingen het script dan op de centrale computer nabouwen. Laat iedere leerling één blokje aan het script toevoegen. Eerst de vier blokjes die minimaal nodig zijn. Daarna eventueel extra blokjes toevoegen (om meer te laten gebeuren). Tijd 40 – 50 Bespreek met de leerlingen welke programma’s (scripts) je nog meer zou kunnen maken. Wat zouden ze nu zelf een handig programma vinden op hun eigen computer of op hun telefoon? Zouden ze dat kunnen bouwen in Scratch? Tijd 50 – 65

Laat de leerlingen zelf nog andere dingen proberen.

Tijd 65 – 85 Laat de leerlingen een account aanmaken zodat ze hun werk kunnen bewaren. Noteer de accountsnamen en de wachtwoorden, zodat ze een week of een maand later nog bij hun werk kunnen. Tijd 85 – 90 Laat eventueel nog een aantal door de leerlingen gemaakte programma’s zien op het digibord. Let erop dat zowel programma’s van jongens als meisjes getoond worden. Extra tijd Extra opdrachten en Talentenprogrammaatje schrijven of remixen in de Talentenkijkerstudio.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Bijlage 1

B rief ouders / verzorgers groep 7 / 8 Digitaal op www.talentenkijker.nl

Geachte ouders/verzorgers, [datum] [Naam van uw school] doet mee aan Talentenkijker! Met Talentenkijker komen leerlingen van groep 7 en 8 in aanraking met beroepen in Wetenschap & Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat het vakgebied W&T voor zowel meisjes als jongens geschikt is. Er komen beroepsbeoefenaars uit de wereld van W&T op bezoek in de klas. Daarnaast worden de leerlingen uitgedaagd zelf een app te programmeren. U kunt ook een bijdrage leveren aan Talentenkijker: Een talent van uw kind benoemen Tijdens Talentenkijker gaan de leerlingen uitgebreid in op hun eigen talenten. U krijgt binnenkort ook de vraag om een talent van uw kind te benoemen. Talent is in Talentenkijker een (deels) tot ontwikkeling gebrachte begaafdheid of aanleg. We gebruiken talent hier niet in relatie tot anderen, maar in relatie tot jezelf. Dus, je hebt niet alleen talent als je tot de top binnen een bepaald gebied behoort (zoals: je hebt talent voor voetballen, want je speelt in het nationale elftal), maar ook als je het ene beter kunt dan het andere (zoals: je hebt talent voor presenteren, want dit kun je beter dan regelen of nauwkeurig werken). Een talent is dus iets waar iemand op dit moment, ten opzichte van andere vaardigheden goed in is. Het kan best zijn dat u over een aantal jaren andere talenten van uw kinderen zult benoemen of dat uw kinderen zichzelf andere talenten toekennen. Kinderen zijn immers nog volop in ontwikkeling. Het kan best zijn dat u of uw kind over een aantal jaren hele andere talenten benoemt. De omgeving (waartoe u ook behoort) stimuleert kinderen ook om bepaalde begaafdheden meer of minder tot ontwikkeling te brengen. [Optioneel] Als u een beroep heeft in de sector Wetenschap & Technologie kun u daar in de klas over komen vertellen Heeft u een beroep in bĂ¨tawetenschap of techniek/technologie, dan willen we u vragen of u in de klas van uw kind over uw beroep wilt vertellen. Vooraf maakt u een omschrijving van uw werk van 10-15 regels tekst, geschreven op het niveau van de leerlingen. Tijdens uw bezoek vertelt u over uw beroep, welke (drie) talenten

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

daarvoor nodig zijn, en laat u drie (foto’s van) voorwerpen zien die u gebruikt in uw werk. De leerlingen zullen u ook vragen stellen over uw beroep. Als u zich aanmeldt om in de klas over uw W&T-beroep te vertellen, wordt u uiteraard van tevoren verder geïnformeerd over wat precies de bedoeling is. Wilt u over uw W&T-beroep komen vertellen in de klas, vul dan het antwoordstrookje in en geef het mee aan uw kind. Omdat wij het belangrijk vinden om vooral meisjes te laten zien dat W&T iets voor hen kan zijn, willen we moeders met een W&T-beroep nadrukkelijk vragen om hun medewerking.

Meer informatie Meer informatie vindt u op: www.talentenkijker.nl. Wij hopen u zo voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, [Naam leerkracht/namen leerkrachten]

✁ Ja, ik wil in de klas komen vertellen over mijn W&T-beroep.

Naam Ouder/verzorger van Beroep Telefoonnummer E-mailadres

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

B rief ouders / verz orgers groep 1 t/m 6 Bijlage 2

Digitaal op www.talentenkijker.nl

Geachte ouders/verzorgers, [datum] Groep [7/8] van [naam van uw school] doet mee aan Talentenkijker. Met Talentenkijker komen leerlingen van groep 7 en 8 in aanraking met beroepen uit Wetenschap & Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat het vakgebied W&T voor zowel meisjes als jongens geschikt is. Er komen beroepsbeoefenaars uit de wereld van W&T op bezoek in de klas. Daarnaast worden de leerlingen uitgedaagd zelf een app te programmeren. Heeft u een beroep in de sector Bètawetenschap & Technologie? Monteurs, laboranten, software-ontwikkelaars, hydrologen: wij zijn naar u op zoek! Heeft u een beroep in bètawetenschap of techniek/technologie, dan willen we u vragen of u in de klas over uw beroep wilt vertellen. Vooraf maakt u een omschrijving van uw werk van 10-15 regels tekst, geschreven op het niveau van de leerlingen. Tijdens uw bezoek vertelt u over uw beroep, welke (drie) talenten daarvoor nodig zijn, en laat u drie (foto’s van) voorwerpen zien die u gebruikt in uw werk. De leerlingen zullen u ook vragen stellen over uw beroep. Als u zich aanmeldt om in de klas over uw W&T-beroep te komen vertellen, wordt u uiteraard van tevoren verder geïnformeerd over wat precies de bedoeling is. Wilt u over uw W&T-beroep komen vertellen in de klas, vul dan onderstaand antwoordstrookje in en geef het mee aan uw kind. Omdat wij het belangrijk vinden om vooral meisjes te laten zien dat W&T iets voor hen kan zijn, willen we nadrukkelijk moeders met een W&T-beroep om hun medewerking vragen.

Meer informatie Meer informatie vindt u op: www.talentenkijker.nl. Wij hopen u zo voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, [Naam leerkracht/namen leerkrachten]

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

â&#x153; Ja, ik wil in groep 7/8 komen vertellen over mijn W&T-beroep.

Naam Ouder/verzorger van Beroep Telefoonnummer E-mailadres

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

I nformeren ouder / verzorger met W&T-beroep Bijlage 3

Digitaal op www.talentenkijker.nl

Beste ouder/verzorger,

[datum]

Fijn dat u meewerkt aan Talentenkijker. In Talentenkijker maken leerlingen kennis met beroepen uit Bètawetenschap & Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat het vakgebied W&T zowel voor meisjes als jongens geschikt is. Voor u ligt een handleiding met informatie over Talentenkijker, tips en uitleg over uw bijdrage aan Talentenkijker. Achtergrond Talentenkijker Bij W&T denken veel mensen eerder aan mannen dan aan vrouwen. Van jongs af aan brengen we op meisjes en jongens over dat W&T een mannendomein is. Dat doen we meestal onbewust. Daardoor hebben meisjes vaker dan jongens geen (goed) beeld van het scala aan mogelijkheden van W&T. Ook het ontbreken van vrouwelijke rolmodellen waarmee zij zich kunnen identificeren, maakt dat meisjes minder zicht hebben op W&T dan jongens. Tijdens Talentenkijker komen daarom beroepsbeoefenaars op bezoek in de klas, vooral ook vrouwen. Verder blijkt uit internationaal onderzoek dat meisjes in Nederland al op jonge leeftijd denken dat ze minder goed zijn in rekenen en techniek dan jongens. Het gevolg is dat meisjes in het voortgezet onderwijs vaak niet voor de W&T-richting kiezen, ook al hebben ze er talent voor. Met Talentenkijker willen we de houding van jongens en (vooral) meisjes ten opzichte van W&T positief beïnvloeden. Ook willen we de leerlingen een breder beeld geven van W&T. Voorbereiding op uw bezoek aan de klas U maakt een omschrijving van uw beroep. U zoekt drie voorwerpen die u gebruikt tijdens uw werk. Deze voorwerpen neemt u mee naar school. Is een voorwerp te groot, dan kunt u er ook een foto van meenemen. Kunt u ook nadenken over (drie) talenten die belangrijk zijn bij het uitoefenen van uw beroep? Op basis van de omschrijving van uw beroep bedenken de leerlingen vragen, die zij tijdens de les aan u kunnen stellen. Uw bijdrage – Lever een omschrijving van uw beroep aan van ongeveer 15 regels. – Neem (drie) aansprekende voorwerpen mee die met uw beroep te maken hebben. – Denk na over (drie) talenten die belangrijk zijn bij de uitoefening van uw beroep. – Beantwoord de vragen van de leerlingen over uw beroep.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Omschrijving beroep – Let bij de omschrijving van uw beroep in maximaal 15 regels op de volgende punten: – Treed niet in (technisch) detail, maar schets een algemeen beeld van uw beroep en werkzaamheden. – Gebruik geen moeilijke woorden en vaktermen (jargon). Als het toch onvermijdelijk is, leg het dan uit. – Sluit aan bij de leefwereld van kinderen van 10-12 jaar. Doe dit zowel in taalgebruik als in de voorbeelden die u geeft. – Gebruik voorbeelden die meisjes én jongens aanspreken. Bijvoorbeeld in het geval van motorvoertuigentechniek: ga niet alleen in op snelheid en motorprestaties, maar ook op design, veiligheid en milieuvriendelijkheid. – Maak het persoonlijk, spreek over uzelf. – Gebruik het (onzijdige) meervoud als u over beroepsgroepen spreekt. Dus: ‘ingenieurs, zij’ in plaats

Tip

van ‘de ingenieur, hij’. Of: ‘de monteurs, zij’ in plaats van ‘de monteur, hij’. – Beschrijf het doel van uw beroep. Plaats daarbij uw beroep in een (maatschappelijke) context en ga in op het maatschappelijk nut ervan (waar is uw beroep goed voor)? – Vertel dat overleggen en samenwerken belangrijke aspecten van uw werk zijn.

Check of uw omschrijving duidelijk is door een kind van ongeveer 10-12 jaar de omschrijving te laten lezen.

Voorbeeld ‘Ik ben adviseur bij een ingenieursbureau. Een ingenieursbureau is een bedrijf dat adviezen geeft bij technische projecten. Denk daarbij aan gebouwen, wegen, dijken, bruggen, enzovoorts. Ik ben adviseur, dat betekent dat ik mensen die gebouwen bouwen, of wegen en dijken aanleggen, raad geef over hoe ze dat het beste kunnen doen. Ik help ze daar dus bij. Ik adviseer nu mensen die een hele lange dijk sterker aan het maken zijn. Ik maak dus niet zelf de dijk sterker, maar ik geef hun goede raad hoe ze dat het beste kunnen doen. Dat is belangrijk werk, want een sterkere dijk zorgt ervoor dat het water niet over de dijk stroomt en mensen veilig kunnen wonen. Ook geef ik advies over de aanleg van een grote weg. We weten nog niet of die grote weg er moet komen. De weg vermindert wel files, maar aan de andere kant is hij niet zo goed voor het milieu. Deze week ga ik met allemaal mensen praten die vóór of tegen de aanleg van deze weg zijn. Dat praten met al die mensen is soms best lastig, omdat iedereen iets anders wil. Als ik met iedereen gepraat heb, dan geef ik advies aan de mensen die moeten beslissen of de grote weg moet worden aangelegd of niet.’

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Voorwerpen Zoek drie voorwerpen uit die met uw beroep te maken hebben. Is een voorwerp te groot om mee te nemen, neem dan een foto mee. Bij het uitkiezen van de voorwerpen kunt u denken aan: – Voorwerpen die u gebruikt bij het uitoefenen van uw beroep (bijvoorbeeld een ontwerpprogramma). – Voorwerpen die met uw beroep te maken hebben (bijvoorbeeld een eindproduct). Voorbeelden van voorwerpen zijn: werktekening of blauwdruk, laptop met rekenprogramma, wetenschappelijk tijdschrift, microscoop, landkaart, vliegtuig op schaal, maquette, voedingsmiddel, schoon drinkwater in een flesje, Senseo (industrial design), centrifuge voor laboratoriumbuisjes, wastafelkraan (installatietechniek), landmeetinstrumentarium, enzovoorts. Ook leuk: foto van uw werkplek of werkomgeving, foto’s van collega’s (om te illustreren dat u veel samenwerkt; let er dan wel op dat er ongeveer evenveel vrouwen als mannen op de foto staan), satellietbeelden, foto van een dijk of afwateringskanaal, enzovoorts. Kies voorwerpen die: – Voor jongens en meisjes herkenbaar en aansprekend zijn. – Stereotiepe beelden van W&T doorbreken. Stereotiepe beelden zijn: gereedschap, apparaten en machines zonder dat duidelijk is waarbij of waarvoor deze worden gebruikt, of afbeeldingen waar alleen mannelijke werknemers op staan. – Echt iets zeggen over úw beroep. Bijna iedereen gebruikt tegenwoordig een mobiele telefoon en een computer, maar dat zijn meer zaken die aansluiten bij de leefwereld van kinderen en jongeren in het algemeen. Ze zijn niet kenmerkend voor W&T. – Tot de verbeelding spreken (futuristische beelden, interessante innovaties). – Dichtbij aanvoelen: herkenbaar, actueel, uit het dagelijks leven van de leerlingen. Talenten Talent is in Talentenkijker een (deels) tot ontwikkeling gebrachte begaafdheid of aanleg. We gebruiken talent hier niet in relatie tot anderen, maar in relatie tot jezelf. Dus, je hebt niet alleen talent als je tot de top binnen een bepaald gebied behoort (zoals: je hebt talent voor voetballen, want je speelt in het nationale elftal), maar ook als je het ene beter kunt dan het andere (zoals: je hebt talent voor presenteren, want dit kun je beter dan regelen of nauwkeurig werken). Een talent is dus iets waar je op dit moment, ten opzichte van andere vaardigheden goed in bent. Talenten veranderen in de loop van de tijd en het is mogelijk dat kinderen bij zichzelf in de toekomst nieuwe talenten ontdekken. Kinderen zijn immers nog volop in ontwikkeling. Bovendien stimuleert de omgeving hen om bepaalde begaafdheden meer of minder tot ontwikkeling te brengen. Noem bij het beantwoorden van de vraag Welke talenten zijn belangrijk om uw beroep uit te oefenen? minimaal 3 talenten (meer mag ook). Kies ook ‘sociale’ talenten zoals samenwerken, luisteren, verwoorden, regelen. Deze talenten spelen een belangrijke rol

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

bij veel beroepen in W&T. We raden u aan om talenten te gebruiken uit de talentenlijst die te vinden is op www.talentenkijker.nl. De leerlingen gebruiken deze talentenlijst ook, om hun eigen talenten te benoemen en begrijpen wat deze talenten inhouden. Beantwoorden vragen De leerlingen bereiden vragen voor die zij u tijdens uw bezoek aan de klas gaan voorleggen. De vragen gaan over de volgende onderwerpen: – werkzaamheden op een dag (wat, waar, wanneer, met wie); – product dat u maakt (wat, hoeveel, waarvoor, voor wie); – voorwerpen die u gebruikt bij uw werk (wat, waarom, waarvoor, wanneer); – talenten die belangrijk zijn bij het uitoefenen van uw beroep (wat, waarom, waarvoor, wanneer). Let bij het beantwoorden van de vragen op de punten die staan onder Omschrijving beroep, hierboven. Nogmaals bedankt voor uw medewerking, Met vriendelijke groet, [Naam leerkracht, namen leerkrachten]

Bijlage: Talentenlijst

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Bijlage 4

Talentenlijst

Voorspellen

Onderhandelen

Uitbeelden

Kunnen bedenken wat het

Samen met iemand die iets

Iets dat niet in het echt bestaat

antwoord op een vraag is of

anders wil iets afspreken wat

toch kunnen laten zien.

weten wat er gaat gebeuren.

voor allebei aanvaardbaar is.

Financieren

Spreken

Nauwkeurig werken

Goed met geld kunnen

Als je makkelijk voor een groep

Netjes en precies werken, niets

omgaan.

mensen durft te praten.

over het hoofd zien.

(Technisch) Tekenen

Ruimtelijk inzicht

Aanvoelen

Een werktekening maken waar

Je goed kunnen voorstellen

Als je soms weet wat andere

bijvoorbeeld de maten op staan.

hoe iets op een tekening er in

mensen denken of willen.

het echt uitziet.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Vervolg

Talentenlijst

Initiatief nemen

Signaleren

Helpen

Vaak de eerste zijn die ergens

Iets ontdekken en zorgen dat

Graag iets doen voor andere

mee begint.

meer mensen dat te weten

mensen.

komen.

Vormgeven

Amuseren

Repareren

Een idee in je hoofd of op

Andere mensen naar jou laten

Als je makkelijk iets kunt

papier ook echt maken.

kijken omdat je leuk bent.

herstellen dat kapot is.

Evalueren

Verzorgen

Riskeren

Na een tijdje terugkijken hoe iets

Mensen of dieren goed kunnen

Helemaal niet bang zijn om een

is gegaan.

verzorgen.

plan te laten mislukken.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Vervolg

Talentenlijst

Beslissen

Ontwerpen

Uitvinden

Op een snelle en goede manier

Een nieuw voorwerp, apparaat

Iets willen ontdekken wat nog

keuzes maken.

of gebouw bedenken.

niet eerder verzonnen is.

Samenwerken

Inspireren

Onderhouden

Makkelijk met andere mensen

Andere mensen een goed idee

Voor iets zorgen, zodat het

bezig zijn met een opdracht,

of gevoel kunnen geven.

langer meegaat.

Uitleggen

Improviseren

Bemiddelen

Iets snel en makkelijk kunnen

Snel met een nieuw plan

Twee of meer mensen helpen

uitleggen.

komen, als een eerder plan niet

het eens te worden (of twee of

lukt.

meer groepen).

zonder veel ruzie.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Vervolg

Talentenlijst

Schrijven

Aanpassen

Rekenen

Van een verhaal, gedicht of

Als je makkelijk mee kan doen

Goed kunnen werken met

verslag.

met andere mensen of ideeĂŤn.

sommen, grafieken, figuren en raadsels.

HygiĂŤnisch werken

Regelen

Analyseren

Je handen, kleren en spullen

Bedenken wat er gedaan moet

Heel goed kijken hoe iets werkt

schoon houden.

worden en het dan ook in orde

of hoe iets gebeurd is.

maken.

Doorzetten

Experimenteren

Ordenen

Als iets niet makkelijk gaat, toch

Graag dingen proberen.

Iets in volgorde kunnen zetten

doorgaan.

of in groepjes kunnen indelen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Vervolg

Talentenlijst

Verwoorden

Onderzoeken

Luisteren

De goede woorden gebruiken

Nieuwsgierig zijn naar hoe iets

Goed luisteren naar iemand

om iets te vertellen.

kan ontstaan of gebeuren.

zonder erdoorheen te praten.

Be誰nvloeden

Motiveren

Controleren

Zorgen dat iemand iets anders

Door jouw woorden iemand

In de gaten houden of alles

gaat doen dan hij of zij van

enthousiast maken om iets te

goed verloopt.

plan was.

gaan doen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Bijlage 5

Achtergrondinformatie bij het beroepenkwartet

Hieronder vindt u uitleg over de beroepen die voorkomen in het beroepenkwartet. In het spel zelf zijn alle teksten afgestemd op het niveau van de leerlingen. Dat houdt ook in dat bij enkele beroepen waar dit mogelijk was niet de officiële beroepsnaam is gebruikt, maar een eenvoudiger, gemakkelijker te begrijpen beroepsnaam. Zo is ‘logistiek planner’ aangeduid als ‘vervoerplanner’.

1 Medisch laborant Functie Een medisch laborant voert medische analyses uit op verschillende (vloei)stoffen zo-

als dna, urine, bloed en weefsel. In het beroepenspel wordt het voorbeeld van bloed gebruikt. Een medisch laborant kijkt naar de samenstelling van het bloed en checkt of er afwijkende waarden van bepaalde stoffen in voorkomen. Deze resultaten worden zorgvuldig geregistreerd en teruggekoppeld naar de opdrachtgever (bijvoorbeeld een arts). Omgeving Een medisch laborant werkt meestal in een laboratorium. Zij/hij werkt met verschillende

apparatuur, zoals een microscoop en/of andere – vaak computergestuurde – apparaten. Een medisch laborant moet zich houden aan strikte veiligheids- en hygiënevoorschriften. In het laboratorium dragen de laboranten vaak een witte jas en werken ze steriel. Talenten Belangrijke talenten van een medisch laborant zijn: nieuwsgierig zijn, precies en nauw-

keurig werken en communicatief vaardig zijn. Opleiding Medisch laborant wordt men door het volgen van de Middelbare Laboratorium Opleiding

(in het mbo) of de Hogere Laboratorium Opleiding (in het hbo).

2 Lichttechnicus Functie Een lichttechnicus zorgt voor de belichting van decors, sets en podia, bijvoorbeeld bij een

tv-programma, film, reportage en dergelijke. Een lichttechnicus kiest de belichting die past bij de gewenste situatie of locatie, en de daarvoor benodigde apparatuur. Een lichttechnicus bedient het licht met een mengpaneel. Omgeving Een lichttechnicus werkt vaak op locatie (bijvoorbeeld reportage) of in de studio (bijvoor-

beeld televisieprogramma). Talenten Een lichttechnicus moet goed kunnen samenwerken met de regisseur, producer, acteurs

en fotografen. Zij/hij is daarnaast ook creatief en kan goed problemen oplossen. Opleiding Lichttechnicus wordt men door het volgen van de opleiding Lichttechnicus, AV-productie

of Podium- & Evenemententechniek. Deze mbo-opleiding kan op verschillende niveaus worden gevolgd.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

3 Voedingstechnoloog Functie Een voedingstechnoloog ontwikkelt en verbetert voedingsproducten. Daarbij houdt zij/hij

zich aan de wettelijke regels en voorschriften van de Warenwet en aan gezondheidsvoorschriften. Het werk bestaat uit het testen, onderzoeken en controleren van grondstoffen die gebruikt worden om levensmiddelen te maken. Kwaliteit, veiligheid en hygiëne zijn hierbij van groot belang. Omgeving Een voedingstechnoloog is inzetbaar in verschillende bedrijven, zoals productie-,

controle- en onderzoeksbedrijven in de levensmiddelenindustrie.

Talenten Een voedingstechnoloog is creatief en vernieuwend in het ontwikkelen en verbeteren van

bestaande voedingsproducten. Opleiding Men wordt voedingstechnoloog door het volgen van de opleiding Voedingsmiddelen-

technologie. Deze opleiding bestaat op mbo-, hbo- en universitair niveau.

4 Waterbeheerder Functie Een waterbeheerder maakt plannen om te zorgen dat het waterpeil in bepaalde

gebieden in Nederland (voorbeeld de polder) laag staat waardoor land niet onder water komt te staan. Een waterbeheerder is betrokken bij gebiedsontwikkeling. Daarnaast kijkt een waterbeheerder ook naar de kwaliteit van de wateren (schoon en veilig). Een gemaal zorgt er voor dat het water in een bepaald gebied wordt gereguleerd, het pompt het water weg zodat het waterpeil laag blijft. Omgeving Een waterbeheerder kan bij een van de waterschappen werken, of in een bedrijf in de

wateren wegenbouw. Talenten Een waterbeheerder moet kunnen samenwerken met andere partijen, zoals bouwbedrij-

ven en gemeenten. Daarnaast is een ‘helikopterview’ (het geheel kunnen overzien) van belang. Een waterbeheerder durft beslissingen te nemen. Opleiding Wie waterbeheerder wil worden op een hoog niveau kan een hbo- of universitaire

opleiding Watermanagement volgen. Een waterbeheerder op mbo-niveau houdt zich

meer bezig met het onderhouden van watergangen, rioolgemalen, pompen en

zuiveringsinstallaties.

5 Productontwerper Functie Een productontwerper ontwerpt en ontwikkelt nieuwe gebruiksvoorwerpen en produc-

ten. In het kwartet is dat bijvoorbeeld een nieuwe telefoon. Een productontwerper weet wat mensen interessant vinden en waar een markt voor is.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Omgeving Een productontwerper kan werken bij een groot productiebedrijf of kan een eigen

onderneming starten.

Talenten

Een productontwerper is creatief, geduldig en kan klantgericht werken.

Opleiding Productontwerper kan men worden door de hbo-opleiding Industrieel Product-

ontwerpen te volgen. Op universitair niveau wordt de opleiding Industrieel Ontwerpen

aangeboden.

6 Vervoerplanner Functie Een vervoerplanner (logistiek planner) regelt het transport van goederen van de onder-

neming naar de klant. In het voorbeeld van het beroepenkwartet is dat het transport van voedsel naar de supermarkt. Naast het regelen, stuurt de vervoerplanner ook mensen aan zoals vrachtwagenchauffeurs en personen die laden en lossen. Ook onderhoudt de vervoerplanner contacten met de klant, in het kwartetvoorbeeld een supermarkt. Een vervoerplanner maakt tijdens haar/zijn werkzaamheden gebruik van verschillende computerprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s en planningssystemen. Omgeving Een vervoerplanner kan werken bij verschillende transportbedrijven en/of industrieĂŤn.

Zij/hij werkt vaak op een kantoor en loopt rond op de werkvloer.

Talenten Een vervoerplanner moet goed kunnen organiseren, communicatief vaardig zijn, het

overzicht kunnen bewaren en mensen aan kunnen sturen. Opleiding Wie vervoerplanner wil worden kan de opleiding Planner Wegtransport of Expeditie-

planner in het mbo volgen.

7 Architect Functie Een architect ontwerpt gebouwen of infrastructurele objecten zoals bruggen. Soms gaat

het om nieuwbouw, maar soms ook om renovatie of herbouw. Bijvoorbeeld winkels en scholen die gerenoveerd moeten worden of oude huizen die in de oorspronkelijke staat moeten worden herbouwd. Behalve ontwerpen en tekenen, zoekt de architect uit welke materialen het beste bij het ontwerp passen. Ook onderhandelt zij/hij met klanten over de prijs van een opdracht. Een architect werkt vaak achter een tekentafel of achter de computer. Omgeving Architecten kunnen als zelfstandige aan de slag gaan, maar kunnen ook werken bij een

architectenbureau. Talenten Architecten hebben een goed ruimtelijk inzicht, zijn creatief, kunnen ontwerpen en

tekenen, zijn communicatief vaardig, en werken klantgericht.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Opleiding In het mbo kan men kiezen voor de opleidingen Middenkaderfunctionaris Bouwinfra

of Vormgeving, Design en Architectuur. Op hbo-niveau kan de opleiding Bouwkunde

worden gevolgd met als specialisatie Architectuur, en tot slot kan men op universitair

niveau de opleiding Bouwkunde volgen met als specialisatie Architecture, Urbanism & Building Sciences. Alleen degenen die staan ingeschreven in het Architectenregister

mogen zich architect noemen.

8 Medisch-instrumentontwikkelaar Functie Een medisch-instrumentontwikkelaar (biomedisch ingenieur) ontwikkelt medische

apparatuur die gebruikt kan worden in een ziekenhuis. Dit kunnen verschillende soorten instrumenten zijn, variĂŤrend van apparaten die helpen bij het vaststellen van diagnoses (bijvoorbeeld een mri-scanner) tot apparaten die een rol spelen bij operaties, bij

revalidatie enzovoorts. Daarnaast kan het gaan om voorwerpen zoals protheses en

kunstorganen.

Omgeving Een medisch-instrumentontwikkelaar kan werkzaam zijn in een ziekenhuis of een zorg-

instelling, maar ook in het bedrijfsleven, bij de overheid of bij een zorgverzekeraar. Talenten Een medisch-instrumentontwikkelaar kan goed met andere deskundigen (waaronder

artsen en onderzoekers) samenwerken. Ook werkt zij/hij nauwkeurig en heeft zij/hij kennis van het menselijk lichaam. Opleiding Wie medisch-instrumentontwikkelaar wil worden kan de universitaire opleiding

Biomedische Technologie volgen.

9 Procescontroleur Functie Een procescontroleur (procesoperator) regelt en bewaakt zelfstandig complexe productie-

processen en bedient complexe installaties. Veel goederen worden machinaal en aan de lopende band geproduceerd. Een procescontroleur zorgt ervoor dat alles op de lopende band goed blijft gaan en dat er genoeg wordt geproduceerd. Omgeving Een procescontroleur werkt in een fabriek (procesindustrie). Daar wordt meestal gewerkt

in ploegendiensten. Een procescontroleur gebruikt vaak oordoppen of een koptelefoon (gehoorbescherming) tegen het lawaai van machines en houdt zich aan bepaalde

hygiĂŤnevoorschriften.

Talenten Een procescontroleur moet stressbestendig zijn en goed kunnen samenwerken. Ook

moet zij/hij het overzicht hebben en het proces goed kunnen bewaken. Opleiding Men wordt procescontroleur door het volgen van een opleiding in de procestechniek.

In het mbo is dit op verschillende niveaus mogelijk. Voorbeelden van opleidingen zijn: Proces Operator (A/B/C), Allround Operator en Assistent Operator.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

10 Installatiemonteur Functie Een installatiemonteur houdt zich bezig met het plaatsen, technisch onderhouden en

repareren van bijvoorbeeld verwarmingssystemen, huishoudelijke apparatuur of sanitair. Omgeving

Een installatiemonteur werkt veel bij mensen thuis of in bedrijven en hotels.

Talenten Een installatiemonteur kan goed met mensen omgaan en vindt het leuk om op locatie te

werken. Opleiding Er zijn vele opleidingen voor installatiemonteur, bijvoorbeeld de mbo-opleidingen

(Onderhouds)monteur installatietechniek en Monteur gas/water/warmte.

11 Meubelmaker Functie Een meubelmaker houdt zich bezig met het maken van meubels, zoals kasten, tafels en

bedden. Zij/hij werkt aan de hand van een werktekening. De meubelmaker werkt met verschillende houtbewerkingsmachines en zet de gemaakte onderdelen ook in elkaar. Omgeving Een meubelmaker werkt in een meubelmakerij of fabriek. Talenten Een meubelmaker moet werktekeningen kunnen lezen, nauwkeurig werken en creatief

zijn. Opleiding Wie meubelmaker wil worden kan een mbo-opleiding Meubelmaker volgen. Dit is op

verschillende niveaus mogelijk.

12 Game-ontwikkelaar Functie Een game-ontwikkelaar (game designer) ontwerpt en ontwikkelt nieuwe computer-

spellen of onderdelen daarvan.

Omgeving Een game-ontwikkelaar werkt bij een bedrijf dat games voor de computer ontwikkelt en

produceert. Dit kunnen zowel games zijn voor ontspanning en plezier als bijvoorbeeld

de educatieve markt.

Talenten Een game-ontwikkelaar is creatief en weet wat mensen leuk vinden. Zij/hij heeft veel

ervaring met verschillende computerspellen. Opleiding Men kan game-ontwikkelaar worden door op mbo-niveau de opleiding Gaming of

Game Design te volgen, of door op hbo-niveau de opleiding ICT Game & Design te

volgen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

13 Autospuiter Functie Een autospuiter houdt zich bezig met het aanbrengen van een laklaag op de carrosserie

van een auto. Omgeving

Een autospuiter werkt in een garage of in een autoschadeherstelbedrijf.

Talenten

Een autospuiter kan nauwkeurig werken.

Opleiding

Wie autospuiter wil worden kan de opleiding Autospuiter op mbo-niveau volgen.

14 Energietechnoloog Functie Een energietechnoloog ontwikkelt en ontwerpt energievoorzieningen uit verschillende

bronnen (bijvoorbeeld wind, warmte, enzovoorts) voor verschillende instanties en bedrijven. Hierbij houdt zij/hij rekening met het milieu en kijkt zij/hij welke energievoorziening het beste bij de situatie past. Het voorbeeld in het kwartetspel is het ziekenhuis. Een ziekenhuis moet ervan op aan kunnen dat de energievoorziening niet uitvalt. Omgeving

Een energietechnoloog kan werken bij energieproducenten en onderzoeksbureaus.

Talenten Een energietechnoloog moet goed kunnen luisteren naar de wensen van de klant en

communicatief vaardig zijn. Opleiding Men wordt energietechnoloog door het volgen van de opleiding Technische Innovatie-

wetenschappen op universitair niveau, of de opleiding Hogere Energietechnologie op hbo-niveau.

15 Metaalbewerker Functie Een metaalbewerker maakt voorwerpen of onderdelen van metaal. Een metaalbewer-

ker werkt bijvoorbeeld met een freesbank of draaibank. De voorwerpen of onderdelen worden gemaakt met behulp van een werktekening. De machines zijn vaak computer

gestuurd. Metaalbewerkers moeten hun machine zelf kunnen instellen. Daarnaast

moeten zij de machines ook kunnen onderhouden.

Omgeving Een metaalbewerker kan werken bij een onderhoudswerkplaats of bij een fabriek waar

men allerlei voorwerpen van metaal maakt. Talenten Een metaalbewerker moet nauwkeurig en geconcentreerd kunnen werken en een werk-

tekening kunnen lezen.. Opleiding

Wie metaalbewerker wil worden kan een mbo-opleiding Metaalbewerken volgen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

16 Ecoloog Functie Een ecoloog bestudeert/onderzoekt de verschillende leefwerelden van planten en dieren.

Ook bekijkt een ecoloog wat de gevolgen zijn van bijvoorbeeld de klimaatverandering, de opwarming van de aarde, het broeikaseffect en de vermindering van fossiele brandstoffen in de wereld. Een ecoloog bedenkt hoe deze negatieve effecten beperkt kunnen worden zodat ze de leefwereld van dier en plant minder aantasten. In het voorbeeld van het kwartetspel wordt de leefwereld van de ijsbeer op de Noordpool gebruikt. Omgeving Een ecoloog kan werkzaam zijn bij de overheid, bij een universiteit, bij onderzoeks-

bureaus en bij adviesbureaus.

Talenten Een ecoloog kan goed onderzoeken en analyseren. Een ecoloog kan goed met mensen

samenwerken en werkt nauwkeurig. Opleiding Wie ecoloog wil worden kan op hbo-niveau de opleiding Toegepaste Biologie volgen.

Op universitair niveau kan men de opleiding Biologie volgen met als master Ecology.

Verwante opleidingen zijn Milieukunde en Milieuwetenschappen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENHANDLEIDING

Leerlingenwerkbladen

Inhoud Werkblad 1

Inleiding

Werkblad 2

Talentenlijst

Werkblad 3

Talentenkaarten

Werkblad 4

Mijn talenten

Werkblad 5

Voorbereiding op het bezoek

Werkblad 6

Praktische opdracht

Werkblad 7

Een tweede programma maken

t alentenkijker t alentenkijker

BASISMODULELEERLINGENWERKBLADEN â&#x20AC;&#x201C; LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 1

Inleiding

Les 1

Beelden van beroepen

Mijn tekening van een architect:

Beroepenkwartet

Je hebt zojuist met je groepje twee keer het beroepenkwartet gespeeld. In totaal heb je

16 verschillende beroepen besproken met je groepje.

Welk beroep lijkt jou het leukst? (Of: welk beroep zou je zelf wel eens willen uitoefenen?)

Waarom vind je dat?

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 2

Talentenlijst

Les 2

Voorspellen

Onderhandelen

Uitbeelden

Kunnen bedenken wat het

Samen met iemand die iets

Iets dat niet in het echt bestaat

antwoord op een vraag is of

anders wil iets afspreken wat

toch kunnen laten zien.

weten wat er gaat gebeuren.

voor allebei aanvaardbaar is.

Financieren

Spreken

Nauwkeurig werken

Goed met geld kunnen

Als je makkelijk voor een groep

Netjes en precies werken, niets

omgaan.

mensen durft te praten.

over het hoofd zien.

(Technisch) Tekenen

Ruimtelijk inzicht

Aanvoelen

Een werktekening maken waar

Je goed kunnen voorstellen

Als je soms weet wat andere

bijvoorbeeld de maten op staan.

hoe iets op een tekening er in

mensen denken of willen.

het echt uitziet.

t alentenkijker t alentenkijker

BASISMODULELEERLINGENWERKBLADEN â&#x20AC;&#x201C; LEERLINGENWERKBLADEN

Talentenlijst

Vervolg

Initiatief nemen

Signaleren

Helpen

Vaak de eerste zijn die ergens

Iets ontdekken en zorgen dat

Graag iets doen voor andere

mee begint.

meer mensen dat te weten

mensen.

komen.

Vormgeven

Amuseren

Repareren

Een idee in je hoofd of op

Andere mensen naar jou laten

Als je makkelijk iets kunt

papier ook echt maken.

kijken omdat je leuk bent.

herstellen dat kapot is.

Evalueren

Verzorgen

Riskeren

Na een tijdje terugkijken hoe iets

Mensen of dieren goed kunnen

Helemaal niet bang zijn om een

is gegaan.

verzorgen.

plan te laten mislukken.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Talentenlijst

Vervolg

Beslissen

Ontwerpen

Uitvinden

Op een snelle en goede manier

Een nieuw voorwerp, apparaat

Iets willen ontdekken wat nog

keuzes maken.

of gebouw bedenken.

niet eerder verzonnen is.

Samenwerken

Inspireren

Onderhouden

Makkelijk met andere mensen

Andere mensen een goed idee

Voor iets zorgen, zodat het

bezig zijn met een opdracht,

of gevoel kunnen geven.

langer meegaat.

Uitleggen

Improviseren

Bemiddelen

Iets snel en makkelijk kunnen

Snel met een nieuw plan

Twee of meer mensen helpen

uitleggen.

komen, als een eerder plan niet

het eens te worden (of twee of

lukt.

meer groepen).

zonder veel ruzie.

t alentenkijker t alentenkijker

BASISMODULELEERLINGENWERKBLADEN â&#x20AC;&#x201C; LEERLINGENWERKBLADEN

Talentenlijst

Vervolg

Schrijven

Aanpassen

Rekenen

Van een verhaal, gedicht of

Als je makkelijk mee kan doen

Goed kunnen werken met

verslag.

met andere mensen of ideeĂŤn.

sommen, grafieken, figuren en raadsels.

HygiĂŤnisch werken

Regelen

Analyseren

Je handen, kleren en spullen

Bedenken wat er gedaan moet

Heel, heel goed kijken hoe iets

schoon houden.

worden en het dan ook in orde

werkt of hoe iets gebeurd is.

maken.

Doorzetten

Experimenteren

Ordenen

Als iets niet makkelijk gaat, toch

Graag dingen proberen.

Iets in volgorde kunnen zetten

doorgaan.

of in groepjes kunnen indelen.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Talentenlijst

Vervolg

Verwoorden

Onderzoeken

Luisteren

De goede woorden gebruiken

Nieuwsgierig zijn naar hoe iets

Goed luisteren naar iemand

om iets te vertellen.

kan ontstaan of gebeuren.

zonder erdoorheen te praten.

Beïnvloeden

Motiveren

Controleren

Zorgen dat iemand iets anders

Door jouw woorden iemand

In de gaten houden of alles

gaat doen dan hij of zij van

enthousiast maken om iets te

goed verloopt.

plan was.

gaan doen.

t alentenkijker t alentenkijker

BASISMODULELEERLINGENWERKBLADEN – LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 3

Talentenkaarten

Talentenkaart

Voor:

Gekregen van:

Jouw talent is:

Dat vind ik, omdat:

Talentenkaart

Voor:

Gekregen van:

Jouw talent is:

Dat vind ik, omdat:

â&#x153; 48

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Les 2

Werkblad 4

Mijn talenten

Les 2

Jouw talenten bewaren

Van je leerkracht en de leerlingen uit jouw groepje heb je talenten gekregen. Je hebt een envelop gekregen. Stop de talenten in de envelop. Alle andere talenten die je krijgt, stop je ook in de envelop.

Welk van de talenten die je hebt gekregen, vind je het leukst?

Waarom vind je dit talent het leukst?

In welke beroepen kun je dit talent gebruiken?

Welk van de talenten die je hebt gekregen, heb je volgens jou niet nodig in een beroep?

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 5

V oorbereiding op het bezoek

volgens jou nodig tijdens het werk?

1 2 3

Welke 3 talenten heeft de beroepsbeoefenaar volgens jou nodig tijdens het werk?

1 2 3

Vragen die je de beroepsbeoefenaar wilt stellen

Vraag 1 Antwoord

Vraag 2 Antwoord

Vraag 3 Antwoord

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Welke 3 voorwerpen heeft de beroepsbeoefenaar

Les 3 Les 4

Vraag 4 Antwoord

Vraag 5 Antwoord

Vraag 6 Antwoord

Vraag 7 Antwoord

Vraag 8 Antwoord

Vraag 9 Antwoord

t alentenkijker t alentenkijker

BASISMODULELEERLINGENWERKBLADEN – LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 6

A an de slag met Scratch!

Les 5

Programmeren

Computers zijn niet meer weg te denken uit onze wereld. Ze worden gebruikt om werk leuker, beter of gemakkelijker te maken. Een ober stuurt een bestelling van het terras via een apparaatje naar de keuken. Een televisiemaker gebruikt ‘special effects’ voor de overgang tussen twee programma’s. De postbode laat de computer uitrekenen wat de handigste route is voor de bezorging van de post. Maar, computers worden pas nuttig als je ze heel precies vertelt wat ze moeten doen. Dat kun je doen via een computerprogramma. In deze les leer je hoe je zo’n programma kan schrijven. Scratch

Op de website van Scratch kun je zelf programma’s maken. – Ga naar scratch.mit.edu – Klik bovenin beeld op: Maak* – Je krijgt dan het volgende scherm te zien:

Kostuums Blokkendozen

Het podium

met script-blokken

Scripts: nu nog helemaal leeg. De acteur doet niets...

Decors

Acteurs

Bewegingsblokken * Als de site Engelse teksten laat zien, klik dan op Create. Op de volgende

– Linksboven zie je een kat op een leeg podium. Op dat podium gaat het gebeuren!

pagina kun je dan de

– Er is op dit moment één acteur op het podium: de kat.

taal aanpassen door

– De kat doet precies wat er in het script staat, zoals een echte acteur ook doet.

op het wereldbolletje

– Een script is eigenlijk een programma.

te klikken.

– Het script is het grote vlak rechts. In het begin staat daar niets.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Jij gaat het script schrijven zodat de kat ‘geprogrammeerd’ wordt, bijvoorbeeld zoals hieronder: mijn eerste computerprogramma. De kat gaat achter de muis aan Je gaat de kat zó programmeren dat hij de muisaanwijzer gaat volgen.

Mijn eerste computerprogramma. De kat gaat achter de muis aan

Stap 1 Midden-boven vind je de opdrachtenblokkendozen Beweging, Uiterlijken, Gebeurtenissen, Besturen, enzovoorts. Klik op de blokkendoos Gebeurtenissen. Stap 2 Sleep het blokje Wanneer groene vlag wordt aangeklikt naar het werkvlak (het grote grijze vlak aan de rechterkant). Stap 3

Klik midden-boven op de blokkendoos Besturen.

Stap 4 Sleep het blokje Herhaal naar het werkvlak en klik het vast aan het eerste blokje. Het blokje Herhaal zorgt ervoor dat de kat straks eindeloos de opdrachten gaat doen die binnen dat blokje staan. Stap 5

Klik op de blokkendoos Beweging.

Stap 6 Sleep het blokje Richt naar ‘…’ naar het werkvlak en laat het los binnen het blokje Herhaal. Stap 7 Klik in het blokje Richt naar ‘…’ op het kleine zwarte driehoekje en verander het in Richt naar muisaanwijzer. Stap 8 Je hebt nu je eerste programma of script geschreven! Klik maar op de groene vlag boven het podium en beweeg met je muis. Door op de rode punt te klikken stop je het programma. Stap 9 Uit blokkendoos Beweging sleep je nu het blokje Neem 10 stappen onder het blokje Richt naar muisaanwijzer. Wat gebeurt er nu als je op de groene vlag klikt? Stap 10 Kun je de kat ook zo programmeren dat hij een Geluid maakt wanneer je op de groene vlag klikt?

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Werkblad 7

Een tweede programma maken Leer programmeren in 13 stappen Stap 1 Bewegen Stap 2

Geluid toevoegen

Stap 3 Dansen! Stap 4

Steeds opnieuwâ&#x20AC;Ś

Stap 5

Zeg iets!

Stap 6

De groene vlag

Stap 7

Kleuren veranderen

Stap 8

Druk op een toets

Stap 9

Achtergrond wijzigen

Stap 10 Een sprite toevoegen Stap 11 Op ontdekkingstocht! Stap 12 Resultaat delen Stap 13 En nu?

1 Bewegen

Sleep een Beweging-blokje naar het lege Script.

Klik vervolgens op het blokje om de kat te laten bewegen.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Les 5

Geluid toevoegen

Sleep het blokje Speel slagwerk (uit Geluid) naar het Script en klik het vast aan het Beweging-blokje.

Klik en luister! (Zorg er wel voor dat het geluid van je computer aanstaat!)

Dansen!

Sleep nog een Beweging-blokje naar het Script. Klik in het blokje en voeg een minteken (-) toe.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Voeg nog een Speel slagwerk-blokje toe, en kies voor (4) Crashbekken uit het menu.

Klik op één van de blokken om de hele stapel uit te voeren.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Steeds opnieuw…

Sleep een Herhaal-blok en laat het los bovenop de stapel. (Laat het Herhaal-blokje pas los als de ‘mond’ van het blokje om de stapel heen zit.)

Klik op de stapel om hem uit te voeren. (Klik nogmaals op de stapel of het rode stopbord om het weer te stoppen!)

Zeg iets!

Selecteer Uiterlijken en sleep een Zeg-blokje naar het Script.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Type in het blokje om de woorden te veranderen.

Versleep het Zeg-blokje en maak/klik het vast bovenop de stapel. Klik op de stapel om het uit te voeren.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

De groene vlag

Versleep het blokje Wanneer

wordt aangeklikt naar het Script. Klik het vast aan de

bovenkant van de stapel.

Voortaan zal je script starten wanneer je op de groene vlag

klikt.

Om te stoppen klik je op de stopknop:

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Kleuren veranderen

Nu gaan we even iets héél anders proberen… Sleep een Verander kleur-blokje naar het script.

Klik op het blokje om te zien wat er gebeurt.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Druk op een toets

Zet op het Verander kleur-blokje een Wanneer spatiebalk wordt ingedrukt-blokje. Druk vervolgens op de spatiebalk en kijk wat er gebeurt.

Je kunt veel meer toetsen van het toetsenbord gebruiken. Klik op het driehoekje naast de spatiebalk om te zien welke.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Achtergrond wijzigen

Je kunt het podium, ook wel speelveld, van van een achtergrond voorzien.

Klik op

om een nieuwe achtergrond uit de bibliotheek te

selecteren, bijvoorbeeld de achtergrond Spotlight-stage.

10 Een sprite toevoegen

In Scratch wordt een object een sprite genoemd. Om een nieuwe sprite toe te voegen klik je op een van deze knoppen.

De betekenis van de sprite-knoppen: Kies een sprite uit de Bibliotheek Teken je eigen sprite Upload je eigen plaatje of sprite Neem een foto (via webcam)

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Onderstaande sprite kun je uit de Bibliotheek halen.

Jij bepaalt waar op het podium de kat en Cassy dansen!

11 Op ontdekkingstocht!

Je kunt geluid en animaties toevoegen aan Cassy, de nieuwe sprite. Geluid voeg je toe door op Geluiden-scherm te klikken.

In het Geluiden-scherm heb je drie opties: Kies een geluid uit de Bibliotheek Neem zelf een geluid op Importeer (upload) een geluid vanaf je eigen computer

Ga terug naar het Scripts-scherm en sleep een Start geluid-blokje naar het lege script. Kies het geluidje dat je wilt afspelen uit het menu. Klik op het Start geluid-blokje om het geluid te horen.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

In het Uiterlijken-scherm kun je het uiterlijk (of houding) van je sprite veranderen.

Je kunt Cassy laten bewegen door in haar script verschillende uiterlijken (of: houdingen) achter elkaar te programmeren. Maak onderstaand script zodat Cassy elke seconde van houding verandert.

12 Resultaat delen

Geef je project een naam.

Klik vervolgens op

om je project op te slaan.

Voer opmerkingen in om uit te leggen hoe je project werkt. En laat weten wie je geholpen hebben. Als je wilt dat anderen je project kunnen zien en afspelen, dan klik je op

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

13 En nu?

Je kunt heel veel verschillende projecten maken met Scratch. Om voorbeelden te bekijken, kun je in de linkerbovenhoek klikken op

Klik op

wanneer je een project ziet dat je leuk vindt!

Dan kun je zien hoe de maker het project precies geprogrammeerd heeft. Als je een project van iemand anders wilt aanpassen, dan kun je op

klikken.

Andere ideeën

Op de site van Scratch staan al miljoenen andere programma’s. Je kunt daar eens naar kijken. Een goede plek om te beginnen is: scratch.mit.edu/ starter_projects/. Daar kom je ook door op de startpagina van Scratch op Help te klikken en te kiezen voor Probeer deze beginnersprojecten. Je komt dan op een pagina met een verzameling van 24 heel verschillende programma’s. Je kunt die programma’s zelf aanpassen of remixen door op Bekijk van binnen te klikken. Account

Scratch is een website en daarom kun je het overal gebruiken waar je internet hebt. Als je een account aanmaakt op de Scratch-site, dan kun je je projecten ook overal bekijken en verder bewerken. Als je je project mooi genoeg vindt om aan de hele wereld te laten zien, dan klik je bij het project op Delen. Andere kinderen kunnen dan vertellen wat ze ervan vinden of er een remix van maken. Accounts bij Scratch zijn gratis. Er wordt gevraagd naar een e-mailadres. Dat wordt alleen gebruikt om een vergeten wachtwoord te kunnen versturen. Talentenkijkerstudio

Talentenkijker heeft in Scratch een eigen studio aangemaakt. We zouden het leuk vinden als je programmaatjes die je zelf gemaakt hebt in de Talentenkijkerstudio wilt opslaan. Zodoende kun je ook programmaatjes van leerlingen van andere basisscholen bekijken en remixen!

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Je kunt je programma op deze manier toevoegen aan de Talentenkijkerstudio: Stap 1 Deel je programma door op

te klikken. Je programma is nu

opgeslagen en andere mensen kunnen het bekijken. Stap 2 Je gaat nu de Talentenkijkerstudio bezoeken.

Type scratch.mit.edu/studios/564132 in de adresbalk.

Stap 3 Klik op

Onderin je scherm worden nu je projecten getoond. Klik op een project om het toe te voegen aan de Talentenkijkerstudio! Bekijk ook de projecten van leerlingen van andere basisscholen.

In de Talentenkijkerstudio staan ook de Talentenkijkerpoppetjes en plaatjes van de talenten. Die kun je gebruiken voor je eigen programma. Je kunt bijvoorbeeld een programma maken over jouw talenten en beroepen waarin die talenten van pas komen. Wanneer je inlogt met je Scratch account, krijg je de beschikking over een rugzak. Op alle pagina’s waar je projecten ‘van binnen’ bekijkt, is de rugzak beschikbaar via een uitklapbaar menu rechtsonder. Alles wat je tegenkomt in andere projecten (bijv. een mooie achtergrond, een sprite met scripts) kun je naar je rugzak slepen. En als je in een eigen project aan de slag gaat, heb je dat allemaal gratis via je rugzak bij de hand.

t alentenkijker

LEERLINGENWERKBLADEN

Ouders betrekken 3 Ouders betrekken

Inhoud

Deel 1

Inleiding

Deel 2

Ouderbijeenkomst Kijk op talent

Bijlage 1

Uitnodiging ouderbijeenkomst Kijk op talent

Bijlage 2

Talentenkijker voor ouders

Bijlage 3

Ouders en hun rol bij (school)loopbaankeuzes

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Deel 1

Inleiding Waarom ouders betrekken? Ouders hebben veel invloed op de ontwikkeling van talenten bij hun kinderen, op de beeldvorming over (Bèta) Wetenschap & Technologie (W&T) en op (school) loopbaankeuzes die al vroeg in de (school)loopbaan gemaakt moeten worden, zoals de keuze van een sector (vmbo) of een profiel/vakkenpakket (havo/vwo). Het is daarom van groot belang ook de ouders/verzorgers te betrekken bij Talentenkijker.

Uit (neuro)wetenschappelijk onderzoek komt steeds duidelijker naar voren dat iedereen wordt geboren met een soort blauwdruk aan mogelijkheden, en dat deze mogelijkheden zich in meerdere of mindere mate verder ontwikkelen onder invloed van de omgeving. Onder ‘omgeving’ wordt dan verstaan: mensen (met name ouders/gezin, leeftijdgenoten en leerkrachten) en omstandigheden (zoals meer of minder financiële middelen, een muzikaal milieu of juist een technisch milieu). Vooral ouders/verzorgers spelen een grote rol bij de ontwikkeling van de mogelijkheden (talenten, voorkeuren, opvattingen, gedrag) van hun kinderen, omdat zij vanaf de geboorte lange tijd de belangrijkste ‘anderen’ zijn in het leven van hun kinderen. Veel mensen, ook ouders, associëren beroepen in W&T onbewust met mannen en mannelijkheid en beroepen in de zorg bijvoorbeeld met vrouwen en vrouwelijkheid. Als ouders zich daar niet van bewust zijn, kan dit ertoe leiden dat kinderen schoolloopbaankeuzes maken die gebaseerd zijn op de associaties die hun ouders daarbij hebben, in plaats van op grond van hun eigen talenten. Zo kan talent, ook talent voor W&T, verloren gaan. Het is waardevol dat ouders: – zich bewust worden van associaties die zij hebben over mannen/mannelijkheid en vrouwen/vrouwelijkheid; – zich verdiepen in ‘talenten’, zowel van zichzelf als van hun kinderen, en erkennen dat hun eigen talenten kunnen verschillen van die van hun kinderen; – zich bewust worden van het feit dat sommige mensen een W&T-beroep uitoefenen en anderen een beroep buiten de wereld van W&T, maar dat W&T in elk geval in ieder beroep een rol speelt. Ouders betrekken bij Talentenkijker Bij verschillende onderdelen van Talentenkijker wordt ouders gevraagd een actieve rol te spelen. Bijvoorbeeld bij het uitkiezen van talenten voor hun kind. En als u besluit om een tweede gastles te organiseren, kunt u een ouder met een beroep in W&T in de klas iets over het eigen beroep laten vertellen.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Om ouders optimaal te betrekken bij Talentenkijker en hen zich bewust te maken van hun rol in de talentontwikkeling van hun kind, is het raadzaam een aparte bijeenkomst voor de ouders in te plannen of er in een ouderavond aandacht aan te besteden. In onderstaande tabel vindt u een overzicht van hoe en wanneer u ouders kunt betrekken bij Talentenkijker.

Les

Inzet

Vóór les 1

Vóórdat u start met Talentenkijker kunt u een ouderbijeenkomst organiseren. Tijdens de ouderbijeenkomst geeft u ouders meer informatie over Talentenkijker, het domein Wetenschap & Technologie en ‘talent’. U laat de ouders weten hoe zij (actief) kunnen bijdragen aan Talentenkijker.

Les 2

U geeft de leerlingen een lege talentenkaart mee naar huis. De ouders/verzorgers vullen deze talentenkaart in voor hun kind(eren). De leerling voegt deze talentenkaart toe aan haar/zijn verzameling talentenkaarten.

Ná les 4

U kunt zelf een tweede gastles van een ouder met een bèta/technisch beroep regelen zodat de leerlingen met nóg een beroepsbeoefenaar in W&T kennis kunnen maken. Door de brief in bijlage p 21 te versturen, of door ouders te vragen tijdens de ouderbijeenkomst, kunt u peilen of er ouders met een geschikt beroep zijn die hier interesse in hebben.

Les 5

Laat de leerlingen thuis hun programmeerresultaten op Scratch tonen aan hun ouders.

Tools voor de leerkracht In de bijeenkomst kunt u de bijbehorende Powerpoint-presentatie (hierna PPT) gebruiken. De PPT’s leiden u door de bijeenkomsten en zorgen ervoor dat u weinig voorbereidingstijd nodig hebt. U kunt de PPT’s vinden op www.talentenkijker.nl. Bij elke dia vindt u in het notitiekader een tekst die u bij die dia kunt uitspreken.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Deel 2 Optioneel

Ouderbijeenkomst Kijk op talent De school kan besluiten vóór de start van Talentenkijker een aparte ouderbijeenkomst te plannen of er aandacht aan te besteden tijdens een al ingeplande ouderbijeenkomst voor de ouders/verzorgers van de betrokken klas(sen). U kunt bespreken wat u samen met ouders kunt doen om genderstereotiepe opvattingen, ideeën, voorkeuren en gedragingen te doorbreken om jongens en meisjes dezelfde kansen en mogelijkheden te bieden. Ouders kunnen hun kinderen ondersteunen bij het ontwikkelen van hun talenten en ambities, ongeacht of zij jongens of meisjes zijn. In deze ouderbijeenkomst communiceert u dit met de ouders/verzorgers. Bovenstaande onderdelen komen ook in de Leerkrachtentraining onder tab 5 aan de orde alsmede in de introductiefilm, te vinden op www.talentenkijker.nl.

Doelen • Ouders informeren over het project Talentenkijker. • Ouders maken kennis met de wereld van W&T(-beroepen). • Ouders horen wat in dit project wordt bedoeld met ‘talent’, denken na over talenten van zichzelf en hun kinderen en realiseren zich dat hun talenten

kunnen verschillen van die van hun kinderen.

• Ouders worden zich (meer) bewust van hun eigen genderstereotiepe associaties

en opvattingen met betrekking tot W&T.

• Ouders worden zich (meer) bewust van het feit dat van het feit dat bètawetenschap, technologie en ICT in elk beroep een rol spelen.

Voorbereiding • Ouders/verzorgers uitnodigen voor ouderbijeenkomst: Kijk op Talent, zie

bijlage p 74.

• Alle standaardvoorbereidingen om een middag/avond met leerlingen en

ouders/verzorgers te organiseren.

• Van tevoren Powerpoint-presentatie (PPT) doornemen (te vinden op

www.talentenkijker.nl). Deze PPT bevat alle bespreekpunten én – in het

notitiekader – de begeleidende teksten.

Benodigdheden • Powerpoint-presentatie, laptop, smartboard of projectiescherm en beamer. • Alle standaardbenodigdheden voor een middag/avond met leerlingen en ouders/verzorgers. • De talentenlijst en het blad met de talentenkaartjes voor alle deelnemers. • Een overzicht van het project Talentenkijker voor alle deelnemers, bijlage p 75.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Beschrijving U heet de ouders/verzorgers welkom. U vraagt de ouders na te denken over welke associaties zij hebben bij Wetenschap & Technologie (W&T). U vraagt bijvoorbeeld: Welk beeld heeft u van W&T? Heeft u dit beeld altijd gehad of is dat in de loop der tijd veranderd? Laat de ouders hier kort iets over opschrijven. Uitleg Talentenkijker

Vervolgens geeft u achtergrondinformatie over Talentenkijker. U gaat in op de redenen waarom ouders nadrukkelijk bij dit project worden betrokken. U vertelt dat in het kader van dit project onder â&#x20AC;&#x2DC;talentâ&#x20AC;&#x2122; wordt verstaan: Talent is in Talentenkijker een (deels) tot ontwikkeling gebrachte begaafdheid of aanleg. We gebruiken talent hier niet in relatie tot anderen, maar in relatie tot jezelf. Dus, je hebt niet alleen talent als je tot de top binnen een bepaald gebied behoort (zoals: je hebt talent voor voetballen, want je speelt in het nationale elftal), maar ook als je het ene beter kunt dan het andere (zoals: je hebt talent voor presenteren, want dit kun je beter dan regelen of nauwkeurig werken). Een talent is dus iets waar je op dit moment relatief, ten opzichte van jezelf, goed in bent. Leerlingen zijn nog volop in ontwikkeling. De omgeving stimuleert je om bepaalde begaafdheden meer of minder tot ontwikkeling te brengen. Talentenkaartjes

Vertel dat de talenten in het project aan de hand van talentenkaartjes worden toegelicht. Leerlingen krijgen zoâ&#x20AC;&#x2122;n talentenkaartje van hun leerkracht en van medeleerlingen. Vertel dat de ouders binnenkort ook de vraag krijgen een

Talentenkaart

Voor: Gekregen van: Ta le nt en ka ar t Jouw talent is: Voor:

talent van hun kind te benoemen. Gekregen van: Dat vind ik, omdat:

Talenten koesteren

Nodig de ouders uit iets te zeggen over een talent van henzelf en een talent van hun kind. U geeft aan dat het belangrijk is dat ouders zich realiseren dat talenten van kinderen kunnen

Jouw talent is: Dat vind ik, omda

t: Ta le nt en ka

Voor:

ar t

verschillen van die van hun ouders en dat het dan toch zaak is de talenten van de kinderen die

Gekregen van:

verschillen van die van hen, te koesteren. Jouw talent is:

Dan is er een pauze. Vertel bij het aankondigen van de pauze dat er talentenlijsten en

Dat vind ik, om

dat:

talentenkaarten ter inzage liggen (mogen mee naar huis). Vertel ook dat u na de pauze gaat vragen of er ouders zijn die kort iets over hun W&T-beroep willen vertellen.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Ouders met een beroep in W&T

Na de pauze vraagt u nogmaals wie iets over haar of zijn W&T-beroep wil vertellen. Vraag een aantal gegadigden dit voor de groep te komen doen. Stel vragen als: – Wat houdt uw beroep in? Kunt u een werkdag of werkweek beschrijven? – Welke talenten heeft u nodig in uw beroep? – Hoe heeft u deze talenten ontwikkeld? – Werkt u veel samen met anderen? – Kunt u enkele attributen of voorwerpen noemen die u in uw werk gebuikt? – Kunt u iets vertellen over het nut van uw werk voor de maatschappij? – Wat vindt u aantrekkelijk aan uw beroep? Niet-stereotiep

Registreer wie van deze vertellers u

Tip

geschikt lijken zijn om ook in de klas over hun beroep te vertellen. Een belangrijk criterium hierbij is dat ze dat op een niet-genderstereotiepe manier kunnen. Dit betekent dat zij niet expliciet zeggen of (impliciet) suggereren dat een beroepsbeoefenaar in W&T een man is en dat zij niet uitsluitend over de concrete techniek in hun beroep vertellen, maar juist ook over samenwerken, overleggen, contact met klanten, regelen, afstemmen en

Let erop dat ouders die over hun beroep vertellen niet te lange antwoorden geven en vaktermen duidelijk uitleggen. Schat in of hun verhaal aansluit bij de belevingswereld van leerlingen.

dergelijke. De rol van W&T in ander werk

Vraag vervolgens aan de ouders met een beroep in een ander domein dan W&T, hoe W&T een rol speelt in hun werk. Bijvoorbeeld: – Wat houdt uw beroep in? Wilt u een werkdag of werkweek beschrijven? – Op welke manier speelt W&T een rol in uw werk? Als ouders in eerste instantie denken dat W&T geen rol speelt in uw werk, doe dan suggesties: gebruikt u een computer(programma) of telefoon (smartphone)? Gaat u met de auto of gebruikt u een OV-chipkaart? Hierdoor worden ouders zich meer bewust van het feit dat W&T in bijna ieder beroep een rol speelt. Associaties

Vraag de ouders of ze iets willen vertellen over wat zij in het begin van de bijeenkomst hebben opgeschreven. Licht daaruit vooral de associaties van W&T met mannen, mannelijkheid, mannenwereld, veel bezig met machines/apparatuur en weinig met mensen, zwaar werk, vies werk e.d. uit. Vraag hoe ze nu, na deze bijeenkomst, over die associaties denken. Grijp terug naar wat de ouders met een W&T-beroep over hun werk hebben verteld en toon aan dat die associaties meestal niet overeenkomen met de huidige werkelijkheid. Vertel de ouders dat zij hun associaties (vaak onbewust) doorgeven aan hun kinderen. Benadruk nogmaals uw punt dat het belangrijk is dat kinderen schoolloopbaankeuzes kunnen maken op grond van hun talenten, in plaats van op grond van associaties en stereotiepe ideeën van hun ouders en leerkrachten.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Aan het eind van de bijeenkomst geeft u de ouders mee dat zij thuis met hun kind verder kunnen praten over de rol van W&T in hun werk. Optie: Ouders om medewerking vragen

Schiet na afloop de ouders aan die na de pauze een aantrekkelijk verhaal over hun W&Tberoep hebben verteld: – Vraag hen of zij bereid zijn om in de klas over hun beroep te komen vertellen. – Check samen met deze ouders of hun beroep daadwerkelijk een beroep in bètawetenschap, technologie of ICT is. Check ook of zij een opleiding in deze richting gevolgd hebben. Folders voor ouders

VHTO heeft voor ouders folders ontwikkeld met tips en aanknopingspunten over waarom het belangrijk is zelf als ouder/verzorger een actieve rol te spelen bij de (school) loopbaankeuzes die kinderen moeten maken. In de ouderfolders staat uitgebreider beschreven wat ouders met kinderen in het basisonderwijs kunnen doen om hun kind te begeleiden bij schoolloopbaankeuzes. De folders zijn gemaakt in het kader van ‘Dit doe ik’ en zijn te vinden onder het kopje ‘ouders’ op www.ditdoeik.nl. Gedrukte exemplaren zijn tevens (beperkt) beschikbaar. U kunt als leerkracht de ouders attenderen op het bestaan van deze folders. Eventueel kunt u daar de tekst in bijlage 3, p 77-78 voor gebruiken.

Planning van de ouderbijeenkomst, in minuten Tijd 00 – 10

Testen of de Powerpointpresentatie werkt.

Tijd 10 – 20

Introductie; de ouders schrijven hun associaties met W&T op

Tijd 20 – 40

Uitleg project en over het betrekken van de ouders daarbij; uitleg over talenten

Tijd 45 – 60

Pauze; talentenlijsten en talentenkaarten ter inzage (mogen mee naar huis)

Tijd 60 – 75

Leerkracht in gesprek met ouders en hun W&T-beroep

Tijd 75 – 90

Leerkracht in gesprek met ouders over W&T in hun beroep

Tijd 90 – 100

Terugkoppeling naar associaties uit het begin van de bijeenkomst

Tijd 100 –105

Afsluiten: geschikte ouders om medewerking vragen

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Bijlage 1

U itnodiging ouderbijeenkomst K ijk op talent Digitaal op www.talentenkijker.nl Geachte ouders/verzorgers,

[datum]

[Naam van uw school] doet mee aan Talentenkijker! In dit project komen leerlingen van groep 7 en 8 in contact met voorbeeldberoepen uit (BĂ¨ta)Wetenschap & Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat het vakgebied W&T voor zowel meisjes als jongens geschikt is. Er komen beroepsbeoefenaars uit de wereld van W&T op bezoek in de klas. De leerlingen ontwikkelen een eigen talentenlijst en maken in een praktische les kennis met de beginselen van programmeren. Graag willen wij de ouders/verzorgers van de leerlingen in de betrokken klas(sen) uitnodigen voor een informatieve ouderbijeenkomst voor aanvang van Talentenkijker: Kijk op talent. De ouderbijeenkomst Kijk op talent zal plaatsvinden op [datum, tijdstip, locatie]. Op deze [middag/avond] vertellen wij wat Talentenkijker inhoudt en op welke wijze de ouders kunnen bijdragen. Zo krijgt u binnenkort de vraag een talent van uw kind te benoemen. Wij hopen van harte dat u de startbijeenkomst voor de ouders/verzorgers kunt bijwonen. Met vriendelijke groet,

[naam leerkracht(en), klasnummer(s)]

â&#x153; Ja, ik kom naar de Ouderbijeenkomst Kijk op talent, op [datum]. Naam Ouder/verzorger van Beroep Telefoonnummer E-mailadres

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

T alentenkijker voor ouders Bijlage 2

Met Talentenkijker verdiepen leerlingen van groep 7 en 8 zich in de wereld van (Bèta)Wetenschap en Technologie (hierna W&T). Ze onderzoeken hun eigen talenten en ontdekken dat W&T voor zowel jongens als meisjes geschikt is. Er komen beroepsbeoefenaars uit de wereld van W&T op bezoek in de klas. De leerlingen ontwikkelen een eigen talentenlijst en maken in een praktische les kennis met de beginselen van programmeren. Een van de doelen van Talentenkijker is jongens en meisjes duidelijk te maken dat beroepen in W&T een realistisch toekomstperspectief voor hen vormen, ook al hebben zij misschien het gevoel dat dit niks voor hen is. Daarnaast is het doel leerlingen te laten nadenken over wat zij later willen worden en te stimuleren dat zij bij latere (school)loopbaankeuze hun talenten als basis nemen. En zich niet, zoals vaak gebeurt, laten leiden door (onbewuste) stereotiepe ideeën en associaties over wat bij meisjes/vrouwen hoort en wat bij jongens/ mannen hoort.

Wat gaan de leerlingen de komende weken doen? Stereotypen aan de kant

Werkblad 1

In les 1 tekenen de leerlingen een architect. De leerlingen

Inleiding

Les 1

Beelden van beroepen

Mijn tekening van een architect:

ontdekken dat een architect niet vanzelfsprekend een man is. Ofwel: de leerlingen krijgen meer inzicht in hun eigen genderstereotiepe associaties op het gebied van W&T. De leerlingen spelen het beroepenkwartet en maken zo kennis

Beroepenkwartet

Je hebt zojuist met je groepje twee keer het beroepenkwartet gespeeld. In totaal heb je

met een aantal beroepen in W&T. In het beroepenkwartet

16 verschillende beroepen besproken met je groepje.

Welk beroep lijkt jou het leukst? (Of: welk beroep zou je zelf wel eens willen uitoefenen?)

speelt een talent dat bij het betreffende beroep goed van pas

Waarom vind je dat?

komt ook een rol. t alentenkijker

Talenten

In les 2 wordt verder ingegaan op talenten. De leerlingen benoemen

Talentenkaart

Voor: Gekregen van:

talenten van zichzelf. Ook de

Tal ent enk aar t Voor:

Gekregen van:

Jouw talent is:

leerkracht, medeleerlingen en de ouders/verzorgers benoemen

Basismodule – leerlingenwerkBladen

Jouw talent is: Dat vind ik, omdat:

een talent van de leerling(en). De leerlingen bewaren de talenten in

Tal en ten ka art Voor:

Gekregen van

Dat vind ik, omdat: Jouw talent is:

Dat vind ik, om

dat:

een envelop op school.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Voorbereiding beroepsbeoefenaar in de klas

In les 3 bereidt de leerkracht met de leerlingen het bezoek van iemand met een beroep in W&T aan de klas voor. Beroepsbeoefenaar op bezoek

In les 4 komt de beroepsbeoefenaar daadwerkelijk op bezoek in de klas. Zij vertelt over haar beroep, vertelt over talenten die in haar beroep van pas komen en over voorwerpen die ze bij haar werk gebruikt. Deze les kan aangevuld worden met nog een bezoek van een beroepsbeoefenaar. Deze beroepsbeoefenaar is iemand die de leerkracht zelf uitgenodigd heeft, bijvoorbeeld een ouder van een leerling. Praktische les

In les 5 maken de leerlingen (en de leerkracht) kennis met de beginselen van programmeren. De leerlingen programmeren onder andere een simpele toepassing (een kat die een dansje maakt) in de online programmeeromgeving Scratch (scratch.mit.edu). Programmeren is makkelijk te leren en biedt mogelijkheden voor meisjes en jongens.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Bijlage 3

Ouders en hun rol bij ( school ) loopbaankeuzes De juiste keuze; wat kunt u doen? Kinderen moeten al vroeg in hun leven keuzes maken die hun toekomstige carriĂ¨re in sterke mate bepalen, en dat ook nog op een leeftijd waarop ze de gevolgen van hun keuze nog nauwelijks kunnen overzien. Op school worden ze daarbij ondersteund door hun leerkracht en later in het voortgezet onderwijs door hun mentor, loopbaanbegeleider (LOB), decaan en/of (vak)docenten. Uit onderzoek (Bijvoorbeeld door Oomen, 2010) blijkt echter dat ouders ook een belangrijke rol hebben bij de schoolloopbaankeuzes van hun kinderen. En, dat ze die rol vaak onderschatten. Veel ouders weten niet goed hoe ze hun kinderen kunnen begeleiden.

Schoolloopbaankeuzes

Kinderen maken de eerste keuze voor hun verdere (school)loopbaan al als ze aan het einde van de basisschool een school voor vervolgonderwijs kiezen. Kinderen die naar het vmbo gaan, kiezen vervolgens in de tweede klas voor een vakkenpakket (profiel) of sector. Op havo en vwo kiezen leerlingen in de derde klas een profiel. De sectoren/of profielkeuze is al in belangrijke mate bepalend voor de verscheidenheid aan vervolgopleidingen die later tot de keuzemogelijkheden behoren. Met natuurkunde en wiskunde in het pakket heeft een leerling voldoende voorkennis voor de meeste vervolgopleidingen (mbo, hbo, wo). Zonder deze vakken behoren veel bĂ¨ta/technische opleidingen bijvoorbeeld al niet meer tot de mogelijkheden. Kinderen overzien de consequenties van hun keuze op deze leeftijd nog niet of nauwelijks. Ouders hebben daarom een belangrijke rol in het aanreiken van mogelijkheden en consequenties die bepaalde keuzes met zich meebrengen. Hoe kunnen ouders hun kinderen begeleiden?

1 Het is van belang dat ouders zich op de hoogte stellen van belangrijke keuzemomenten: hoe eerder ouders weten wanneer hun kind een belangrijke keuze moet maken, hoe eerder ze zich daar gezamenlijk op kunnen voorbereiden. Op de basisschool gaat het hierbij om de keuze voor een middelbare school. Daarna gaat het om de keuze voor een sector (vmbo) of profiel (havo en en vwo), gevolgd door de keuze voor een vervolgopleiding (mbo, hbo of wo). 2 Bij de keuze voor een middelbare school is het natuurlijk belangrijk dat ouders letten op de sfeer, de presentatie, het docententeam en dergelijke. Maar, zaken als de (extra) vakken die worden aangeboden (zoals Informatica, Natuur Leven & Technologie (NLT) of Techniek en of het een brede scholengemeenschap betreft of juist niet, zijn ook van belang. Biedt een vmbo-school bijvoorbeeld de sector

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

Techniek of een gemengde leerweg? Zijn er mogelijkheden voor doorstroom van het vmbo naar de havo of van havo naar vwo? En, op welke manier wordt de keuze voor vakken en vervolgopleidingen begeleid? Allemaal mogelijke aandachtspunten. 3 Ouders kunnen kinderen stimuleren opties open te houden. Als een kind nog niet weet wat het later wil, is het belangrijk zoveel mogelijk opties voor vervolgopleidingen open te houden. Met wiskunde (B) en natuurkunde word je bijvoorbeeld tot bijna alle opleidingen toegelaten. 4 Belangrijk is dat ouders een open houding aannemen: veel ouders (maar ook de kinderen zelf, leraren, decanen en LOB’ers) laten zich bij de beoordeling van opleidingen ‘is het iets voor mijn kind?’ (deels) leiden door stereotiepe beelden die zij hebben van die opleidingen, beroepen en functies en de mensen die daarvoor kiezen. De opleiding tot verpleegkundige of leraar basisonderwijs wordt misschien onwillekeurig als ‘meer iets voor meisjes’ ervaren, terwijl een werktuigbouwkundige of leraar natuurkunde juist meer met jongens geassocieerd wordt. Onbedoeld kunnen deze vooroordelen het keuzeproces beïnvloeden. Ouders kunnen zich soms moeilijk voorstellen dat de talenten en interesses van hun kind misschien ook helemaal niet overeenkomen met hun eigen talenten en interesses. Het is belangrijk kinderen als individuen te behandelen en hun echte talenten, interesses en motivatie te achterhalen. 5 Ouders kunnen kinderen stimuleren zich breed te oriënteren. In het algemeen bestaat er een beperkt beeld van de mogelijkheden aan beroepen en functies. Dit geldt ook voor de enorme hoeveelheid aan vervolgopleidingen die er zijn. De wereld verandert en daarmee veranderen ook beroepen, functies en opleidingen. Kinderen hebben vaak de neiging zich beperkt te oriënteren, bijvoorbeeld op een opleiding of beroep dat ze kennen van een familielid of kennis, of van televisie. Door zich op meerdere vervolgopleidingen te oriënteren krijgen kinderen een beter en realistischer beeld van hun mogelijkheden. 6 Als ouders nagaan welke opleidingen goede baankansen, ontwikkelen doorgroeimogelijkheden geven, kunnen zij hun kind beter begeleiden bij belangrijke loopbaankeuzes. Folders voor ouders

VHTO heeft voor ouders folders ontwikkeld met tips en aanknopingspunten over dit onderwerp. In de ouderfolders staat uitgebreider beschreven wat ouders met kinderen in het basisonderwijs kunnen doen om hun kind te begeleiden bij schoolloopbaankeuzes. De folders zijn gemaakt in het kader van ‘Dit doe ik’ en zijn te vinden onder het kopje ‘ouders’ op www.ditdoeik.nl. Gedrukte exemplaren zijn tevens (beperkt) beschikbaar.

t alentenkijker

OUDERS BETREKKEN

De ju ist e keuz e, wat kunt u do en ? TIPS VOOR OUDER S MET KINDE

REN IN HET BASIS ONDER WIJS

Wat is belangrij k bij het kiezen van een middelba opleiding of beroep? re school, en later bij de keuze voor een Uw kind zit in één van de zij/hij naar de middelba hoogste groepen van het basisond erwijs. Binnenko re school. Soms rt gaat is het aanbod aan kiezen. Het is belangrij scholen groot en k de schoolkeuze is het moeilijk goed voor te bereiden welke mogelijk heden uw kind . De school bepaalt in de toekomst vervolgopleiding. mede heeft, bijvoorbe Als ouder heeft eld bij de keuze voor u een belangrij een ke rol in dit keuzepro Wilt u meer weten ces. over hoe u uw kind bij zijn/haar school(lo begeleiden? Lees dan deze folder. opbaan)keuzes kunt

Uitbreidingsmogelijkheden

4 Uitbreidingsmogelijkheden

Inhoud

Beeldbank

‘Dit doe ik’ voor Talentenkijker

Deel 1

Girlsday inleiding

Deel 2

Wat u vooraf moet weten

Deel 3

Stappenplan Girlsday

Extra

Overig aanbod W&T-activiteiten

Training

Genderbewust lesgeven

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Beeldbank

‘Dit doe ik’ voor Talentenkijker ‘Dit doe ik…in (bèta)wetenschap, techniek & ICT’ is een beroepenbeeld-bank ontwikkeld door VHTO voor onderwijsdoeleinden (basisschool, vmbo & mbo). ‘Dit doe ik’ beoogt in de eerste plaats om basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8, maar ook hun leerkrachten en hun ouders, een beter en meer divers beeld van de beroepen/functies in bètawetenschap, techniek & ICT te geven als ook van de mensen die dit werk doen. ‘Dit doe ik’ sluit daarmee aan bij de doelstellingen van Talentenkijker.

Voor jongens en meisjes Bij veel Nederlanders heerst nog steeds het beeld dat opleidingen en beroepen in W&T voor jongens en mannen zijn. Leerkrachten en ouders brengen dit vaak onbewust over op hun leerlingen en kinderen. De meeste leerkrachten en ouders kennen immers ook geen of heel weinig vrouwen die in dit vakgebied werken. Het gebrek aan vrouwelijke rolmodellen versterkt het idee dat W&T alleen voor jongens en mannen is. Daarnaast hebben zowel jongens als meisjes, maar ook leerkrachten en ouders vaak een beperkt beeld van de beroepsmogelijkheden in W&T. Dit heeft meer invloed op de schoolloopbaankeuzes van meisjes dan van jongens. De (onbewust) stereotiepe ideeën van ouders en leerkrachten hebben tezamen met het beperkte beeld tot gevolg dat meisjes W&T al vroeg uitsluiten als toekomstperspectief.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

‘Dit doe ik’ bevat beelden (foto’s en filmpjes) van mannelijke en vrouwelijke beroepsbeoefenaars, echte vrouwen en mannen die opgeleid zijn in W&T en ook in dat vakgebied werken. Bij ieder beeld vind je het persoonlijke verhaal van de geportretteerde beroepsbeoefenaar met daarin antwoord op vragen als: Hoe is zij/hij in dit beroep/ functie terecht gekomen? Wat is er zo leuk/interessant aan het vakgebied waarin de beroepsbeoefenaar werkt? En, wat zijn de doorgroeimogelijkheden en dromen van de beroepsbeoefenaar? Daarnaast wordt aandacht besteed aan de talenten en de opleiding van de beroepsbeoefenaar.

Opzet Om de leerlingen een zo volledig mogelijk beeld te geven van de beroepsmogelijkheden in W&T en hen te stimuleren zoveel mogelijk beelden te bekijken is ‘Dit doe ik’ opgezet als een kaartenbak waar je willekeurig kaarten uit kunt trekken. ‘Dit doe ik’ is nadrukkelijk een beroepenbeeldbank (en geen selectie-instrument voor opleidingen). Als je toch beelden/beroepen wilt selecteren kan dat op verschillende manieren: via een zoekterm in het zoekvenster, of via talenten, werelden of opleidingsniveau in het uitklapmenu (klik hiervoor op de pijl naast ‘Maak selectie’). Je kunt ook alleen de filmpjes selecteren. Talenten In ‘Dit doe ik’ spelen talenten een belangrijke rol. Ieder (rol)model heeft drie talenten gekozen uit de talentenlijst. De talenten worden ook beschreven in de tekst. Op de docentenpagina van ‘Dit doe ik’ vind je voor ieder schoolniveau verwerkingsopdrachten. Een van de verwerkingsopdrachten gaat over talenten.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Werelden Uit onderzoek blijkt dat de manier waarop (bètawetenschappelijke, technologische en/of ICT-) beroepen en/of opleidingen gewoonlijk ingedeeld zijn (industrie, diensten, zorg, etcetera) kinderen en jongeren niet of nauwelijks aanspreekt. Ze kunnen zich weinig voorstellen bij de termen industrie of de bankwereld. Beter werkt het om aan te geven met welke onderwerpen of omgeving beroepen te maken hebben of een interessegebied aan te duiden. ‘Dit doe ik’ werkt met de zeven werelden van bètatechniek: Geld & Bedrijf, Mens & Medisch, Stijl & Ontwerp, Verkeer & Ruimte, Water, Energie & Natuur, Voeding & Gezondheid, Onderzoek & Ontdekken. Deze werelden geven leerlingen voldoende concrete ideeën en wekken hun interesse. ‘Dit doe ik’ en Talentenkijker ‘Dit doe ik’ sluit aan bij de doelstellingen van Talentenkijker en kan gebruikt worden als uitbreiding of verdieping. Bijvoorbeeld: Les 1 Ter aanvulling op het beroepenkwartet, bijvoorbeeld als er niet voldoende kwartetspellen beschikbaar zijn. Leerlingen kunnen individueel of in groepjes, eventueel met behulp van de verwerkingsopdrachten op ‘Dit doe ik’ meer beroepen in Wetenschap & Technologie bekijken. Filmpjes kunnen ook klassikaal via het digibord getoond worden. Les 2 Je kunt op ‘Dit doe ik’ beelden selecteren naar talent. Leerlingen kunnen zo beroepen opzoeken die bij hun eigen talenten passen. Hiervoor kunnen ook de verwerkingsopdrachten en de werkbladen ‘Talenten & Beroepen’ op ‘Dit doe ik’ gebruikt worden. Les 3 Tijdens de voorbereiding op de gastles kunnen de leerlingen het beroep of beroepen die gerelateerd is/zijn aan dat van de bezoekende beroepsbeoefenaar opzoeken en op basis daarvan vragen bedenken. Losse les ‘Dit doe ik’ kan ook als op zichzelf staande les gebruikt worden. In de leerkrachtenhandleiding staat alles wat nodig is om samen met de leerlingen aan het werk te gaan. Handleidingen en opdrachten kunt u downloaden op www.ditdoeik.nl/docenten. Ouders Ouders spelen een belangrijke rol bij de beeldvorming over W&T en het tot ontwikkeling brengen van talenten bij hun kinderen. Ouders worden daarom aangemoedigd om de beelden in ‘Dit doe ik’ samen met hun kinderen te bekijken. Op de ouderpagina van ‘Dit doe ik’ wordt de belangrijke rol van ouders bij (school)keuzebegeleiding (en dan met name bij hun dochters) benadrukt. Op deze pagina kan ook de Ouderfolder ‘De juiste keuze, wat kunt u doen’ gedownload worden (www.ditdoeik.nl/ouders).

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

De ju ist e keuz e, wat kunt u do en ? TIPS VOOR OUDER S MET KINDE

REN IN HET BASIS ONDER WIJS

Wat is belangrij k bij het kiezen van een middelba opleiding of beroep? re school, en later bij de keuze voor een Uw kind zit in één van de zij/hij naar de middelba hoogste groepen van het basisond erwijs. Binnenko re school. Soms rt gaat is het aanbod aan kiezen. Het is belangrij scholen groot en k de schoolkeuze is het moeilijk goed voor te bereiden welke mogelijk heden uw kind . De school bepaalt in de toekomst vervolgopleiding. mede heeft, bijvoorbe Als ouder heeft eld bij de keuze voor een u een belangrij ke rol in dit keuzepro Wilt u meer weten ces. over hoe u uw kind bij zijn/haar school(lo begeleiden? Lees dan deze folder. opbaan)keuzes kunt

Girlsday, inleiding

Deel 1

Waarom een bedrijfsbezoek? Door in het kader van Talentenkijker beroepsbeoefenaars in de klas te brengen, krijgen leerlingen een realistischer beeld van W&T-beroepen. Een nog beter beeld krijgen leerlingen door naar een bedrijf toe te gaan en er rond te lopen.

Het is met name voor meisjes belangrijk al jong in aanraking te komen met beroepen in de wereld van W&T. Ze hebben meestal geen idee wat een W&T-beroep inhoudt en kennen geen vrouwen die werkzaam zijn in deze wereld. Het is voor hen dan ook vaak een eye-opener om vrouwen in zo’n omgeving te zien. Voor een school kan het lastig en tijdrovend zijn een bedrijfsbezoek te organiseren. Via Talentenkijker gaat dat gemakkelijker, omdat wij aansluiten bij bestaande initiatieven voor bedrijfsbezoeken in de sector W&T. Concreet betekent dit dat de meisjes in uw klas

©V

HTO

kunnen deelnemen aan Girlsday (georganiseerd door VHTO). Girlsday Girlsday is een evenement dat jaarlijks wordt georganiseerd door VHTO. Het is een Europees initiatief om jonge meisjes enthousiast te maken voor W&T. Girlsday vindt altijd plaats op een donderdag in de tweede helft van april. Tijdens Girlsday kunnen meisjes deelnemen aan de meest uiteenlopende excursies bij bedrijven en instellingen. De meisjes maken kennis met technische en natuurwetenschappelijke werkzaamheden in de dagelijkse beroepspraktijk. Girlsday draagt ertoe bij dat het blikveld van meisjes wat betreft opleidings- en beroepsmogelijkheden in W&T verruimd wordt en dat zij hun (school)loopbaanopties vergroten. Met een aansprekend programma dat aansluit bij de belevingswereld van jonge meisjes, is de kans groot dat er iets beklijft van wat ze horen en zien. Het kan een dag zijn waaraan de meisjes een goed gevoel terugdenken als ze voor de keuze staan: ‘welke sector of welk profiel ga ik kiezen?’, en later: ‘welke opleiding ga ik volgen?’ Meer informatie is te vinden op www.girlsday.nl.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Deel 2

Wat u vooraf moet weten Voordat u begint met de organisatie van een bedrijfsbezoek willen wij het volgende onder uw aandacht brengen.

Periode bedrijfsbezoek Girlsday vindt altijd plaats op een donderdag in de tweede helft van april. In het schooljaar 2014-2015 is dat op donderdag 23 april 2015. Houd er rekening mee dat in deze periode ook de Cito-eindtoets voor basisonderwijs plaatsvindt. De Girlsdaydatum voor schooljaar 2015-2016 voor het basisonderwijs is nog niet bekend. Deadline aanmelding Omdat het organiseren van een bedrijfsbezoek enige tijd vergt, kunt u zich hiervoor aanmelden tot 1 maart van het lopende schooljaar. Na 1 maart kunt u zich aanmelden voor Girlsday in het schooljaar erna. Geen garantie Ook als u zich tijdig aanmeldt, kunnen wij niet helemaal garanderen dat wij een bedrijf in uw regio vinden dat kan en wil meewerken aan een bedrijfsbezoek. Vervoer Het is aan de school om vervoer naar het bedrijf en terug te regelen. Afhankelijk van de afstand school-bedrijf en de locatie waar het bedrijf gevestigd is, kunnen leerlingen er â&#x20AC;&#x201C; onder begeleiding â&#x20AC;&#x201C; heen met de fiets of met het openbaar vervoer. Begeleiding De school dient zelf zorg te dragen voor voldoende begeleiding van de leerlingen bij het bedrijfsbezoek. U kunt er ook voor kiezen om ouders uit te nodigen om als begeleider mee te gaan. Deze ouders kunnen de leerlingen dan ook naar het bedrijf brengen en weer mee terug naar school nemen. Programma en duur Met de contactpersoon van het bedrijf maakt u afspraken over het programma en dus ook de duur van het bedrijfsbezoek. Het kan gaan om een rondleiding en een doe-activiteit van in totaal enkele uren, maar ook om een excursie van een hele dag. Zie ook het hoofdstuk Stappenplan Girlsday op pagina 85. Informatiepakket Na aanmelding ontvangt u (tijdig) een informatiepakket waarin u meer informatie en tips vindt.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Stappenplan Tip Girlsday

U doorloopt de volgende stappen als u wilt

deelnemen aan Girlsday.

Deel 3

Stap 1 Bedrijven polsen via de beroepsbeoefenaars die in de klas op bezoek zijn geweest.

Weet u nog niet zeker of u een bedrijfsbezoek wilt afleggen? Vraag de beroepsbeoefenaar die op school komt of zij haar e-mailadres wil achterlaten. U kunt haar laten vragen of een bedrijfsbezoek mogelijk is.

U vraagt aan de beroepsbeoefenaars die op school komen of u met een groep leerlingen een bezoek kunt brengen aan het W&T-bedrijf of -instelling waar zij werken.

Stap 2 Inschrijven via de website U meldt uw leerlingen aan op http://www.girlsday.nl/aanmelden. Op het aanmeldingsformulier geeft u aan of u via de beroepsbeoefenaars die in de klas zijn geweest W&T-bedrijven heeft gevonden die in principe een groep leerlingen willen ontvangen. Als de beroepsbeoefenaars die op schoolbezoek zijn geweest niet kunnen voorzien in een bezoek aan het W&T-bedrijf waar zij werken, dan kunt u op het aanmeldingsformulier vragen om bemiddeling van VHTO. In dat geval probeert VHTO een geschikt W&T-bedrijf in de buurt te vinden voor de meisjes van uw klas. Hierbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de wensen die u heeft opgegeven bij de aanmelding (zoals voorkeur voor bepaalde bedrijven of instellingen). Nadat u zich voor een bedrijfsbezoek heeft aangemeld, krijgt u (tijdig) een informatiepakket opgestuurd.

Stap 3 De koppeling school-bedrijf Wanneer een geschikt bedrijf is gevonden, wordt u hiervan op de hoogte gebracht en ontvangt u de gegevens van de contactpersoon bij dit bedrijf. De bedrijven waar uw leerlingen op bezoek gaan, krijgen van VHTO ondersteuning bij de organisatie van het bedrijfsbezoek.

Stap 4 Voorbereiding op het bezoek

1 Bespreken met de contactpersoon van het bedrijf

Voorafgaand aan het bedrijfsbezoek neemt u contact op met de contactpersoon van het bedrijf waar de leerlingen naartoe gaan. Het is belangrijk om tijdens dit contact de wensen en verwachtingen goed af te stemmen.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

• Activiteiten tijdens het bezoek

In veel gevallen heeft het bedrijf al een programma in gedachten. Geef aan of dit overeenkomt met de voorkennis en interesses van de leerlingen. Weten zij bijvoorbeeld al iets over dit onderwerp, of is het essentieel dat zij er eerst meer over leren? Doe indien nodig zelf suggesties hoe de activiteit beter bij de voorkennis en interesses van de leerlingen kan aansluiten.

• Aanvangstijdstip

Maak afspraken over hoe laat u verwacht wordt en door wie u ontvangen zult worden op het bedrijf. In principe is de school verantwoordelijk voor het vervoer naar het bedrijf, maar het staat het bedrijf vrij om een vervoersaanbod te doen.

• Aantallen

Stem ook af met hoeveel meisjes en hoeveel begeleidende leerkrachten/ouders u naar het bedrijf komt.

• Consumpties

Bespreek of het bedrijf voor drinken en versnaperingen/eten zorgt, of dat de leerlingen dit zelf meenemen.

• Wijzigen van afspraken

Let op: breng de contactpersoon van het bedrijf tijdig op de hoogte van eventuele wijzigingen, bijvoorbeeld in het aantal leerlingen dat op bezoek komt, of in het tijdstip van aankomst.

2 Ouders

U informeert de ouders per brief over het aanstaande bezoek aan de bedrijven. Tevens kunt u in deze brief om hulp vragen bij het bedrijfsbezoek (vervoer en begeleiding, zie verder punt 3). G ebleken is dat ouders het bedrijfsbezoek een interessante activiteit

vinden, dus vertel erover op de schoolwebsite of in de nieuwsbrief voor ouders. Dit kan

zowel voorafgaand aan het bezoek, als na afloop (met bijvoorbeeld verslagjes en foto’s

van de leerlingen)

3 Vervoer en begeleiding

U zorgt voor voldoende begeleiding. De begeleiding vanuit de school wordt verzorgd door uzelf (behalve als u ervoor kiest om op school iets met de meisjes te gaan doen) en/of een collega. Vraag eventueel ouders of zij mee kunnen gaan als begeleider. Informeer deze ouders vooraf over het doel en het programma van het bedrijfsbezoek.

Stap 5

Het bedrijfsbezoek

Het is belangrijk dat de begeleiders zich niet alleen tijdens het vervoer maar ook tijdens het bezoek zelf verantwoordelijk voelen voor het doen en laten van de leerlingen. Maak hierover van tevoren duidelijke afspraken met alle begeleiders. Niet alle leerlingen zullen even gemotiveerd zijn om zich te verdiepen in de bedrijfsprocessen, de producten/diensten en de werknemers van het bedrijf dat zij bezoeken. Probeer leerlingen die minder motivatie of interesse tonen toch bij de activiteit te betrekken. Geef deze leerlingen bijvoorbeeld een taak bij het vragen stellen.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Extra

Overig aanbod W&T-activiteiten Science Center NEMO Behalve dat u met de leerlingen een bezoek kunt brengen aan Science Center NEMO, ontwikkelt NEMO ook lesmateriaal voor het basisonderwijs: van onderzoekend leren voor kleuters tot ontwerpend leren voor de bovenste klassen. Bijvoorbeeld het handboek Science=Primary om onderzoekend en ontwerpend te leren in groep 1-2, of een serie van 80 lessen over Ruimtevaart en Sterrenkunde die in groep 1 t/m 8 te gebruiken zijn. Meer informatie over dit (en ander) W&T-lesmateriaal vindt u op www.e-nemo.nl. C3 Stichting C3 promoot de chemie, de opleidingen en de beroepen in de chemie, life sciences en procestechniek onder jongeren. Kinderen ontdekken al op jonge leeftijd hoe leuk chemie is en middelbare scholieren krijgen een goed beeld wat de beroepen in de chemische sector inhouden. C3 bereikt de jongeren voornamelijk via het onderwijs en hanteert een ketenaanpak: van basisschoolkinderen tot middelbare scholieren (vmbo tot vwo, onderbouw tot bovenbouw). Kijk voor meer informatie op www.c3.nl. Proefjes.nl Proefjes.nl is een website met eenvoudige proefjes om kinderen vanaf 8 jaar op een leuke manier kennis te laten maken met natuurkunde, scheikunde en biologie. Op de website staan 204 verschillende proefjes en is daarmee de grootste collectie van Nederlandstalige proefjes op het web. En maandelijks komen er nieuwe proefjes bij. Je kunt ieder proefje uitvoeren met alledaagse en goedkope materialen. Om een proefje te doen volg je de beschrijving stap voor stap. Tussendoor worden vragen gesteld, die je over het proefje laten nadenken. De antwoorden op de vragen kun je lezen op de pagina met de uitleg. Hier staat ook extra uitleg voor kinderen vanaf 12 jaar en volwassenen. Bij elk proefje staat een link naar een werkblad en een antwoordblad. Leerkrachten kunnen deze uitprinten voor gebruik in de klas. Op onze pagina voor leerkrachten staan proefjes die aansluiten bij de actualiteit en themalessen met een circuit van proefjes. De makers van de website geven ook workshops aan leerkrachten uit het basisonderwijs over het doen van proefjes in de klas. Kijk voor meer informatie op www.proefjes.nl.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

JetNet Junior De nieuwsgierigheid van jonge kinderen biedt hen ongekende kansen om de wereld om hen heen te leren begrijpen. Het stellen van vragen, logisch redeneren, ontwerpen, bouwen, sleutelen en onderzoeken: jonge kinderen doen het allemaal. Talenten van kinderen op het gebied van W&T kunnen dan ook bij uitstek worden ontwikkeld door in te spelen op de van nature aanwezige nieuwsgierigheid en creativiteit. Onderzoek toont echter aan dat de natuurlijke interesse van kinderen voor W&T (en de bijbehorende beroepen) verdwijnt als ze daar niet voor hun zevende levensjaar op een positieve manier mee in aanraking komen. Om deze reden is in 2013 Jet-Net Junior van start gegaan; Jet-Net gericht op het basisonderwijs. Verschillende Jet-Net bedrijven zijn al actief in het basisonderwijs, zij delen hun ervaringen binnen Jet-Net met elkaar. Daarnaast wordt ook gekeken naar de mogelijkheden voor het toepassen van de Jet-Net methode op de basisschool. Daarnaast worden de JetNet Junior Hubs ontwikkeld. Binnen deze hubs worden basisschoolleerlingen, leerkrachten en studenten van de verschillende Paboâ&#x20AC;&#x2122;s aan elkaar verbonden binnen regionale samenwerkingsverbanden. De Jet-Net Junior Hub speelt een centrale rol in het verbinden van de verschillende partijen en draagt er zorg voor dat huidige leerlingen en leerkrachten op een goede en leuke manier in aanraking komen met W&T. Daarnaast worden ook leerkrachten in spe betrokken bij de hubs, om er zo voor te zorgen dat zij de benodigde vaardigheden ontwikkelen om in de toekomst met W&T aan de slag te gaan in hun klas. Kijk voor meer informatie op www.jet-net.nl/jet-net-junior.html. Techfinder TechFinder biedt een totaaloverzicht van activiteiten en materialen binnen het domein van W&T voor kinderen en jongeren. Het doel van Techfinder is om leraren, docenten, pedagogisch medewerkers en managementleden wegwijs te maken in het aanbod van activiteiten en materialen. TechFinder is ontwikkeld door Brainport Development op initiatief van Brabant voor Techniek! Kijk voor meer informatie op www.techfinder.nl. TechniekTalent.nu TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische sectoren, in opdracht van werknemers- en werkgeversorganisaties. TechniekTalent heeft lesmateriaal voor het basisonderwijs ontwikkelt om jonge kinderen te laten kennismaken met techniek. Daarnaast biedt de website van TechniekTalent een overzicht van allerlei lesmateriaal (opdrachten, filmpjes, excursies) gecategoriseerd op de themaâ&#x20AC;&#x2122;s Wetenschap, Chemie, Duurzaamheid, Natuur en Algemeen. Kijk op www.techniektalentinjeklas.nu voor meer informatie.

t alentenkijker

UITBREIDINGSMOGELIJKHEDEN

Leerkrachtentraining

5 Leerkrachtentraining

Training Optioneel

Genderbewust lesgeven VHTO en Science Center NEMO hebben gezamenlijk een training ontwikkeld voor individuele leerkrachten en schoolteams die gericht is op genderinclusief W&T-onderwijs. Deze training is een zeer waardevolle aanvulling op Talentenkijker, maar is niet verplicht.

Trainingsdoelen • Na afloop van de training hebben de deelnemers meer zicht op de factoren die (mede) bepalen waarom meisjes wel of niet voor W&T kiezen en welke rol leerkrachten hierbij kunnen spelen. • Na afloop van de training zijn de deelnemers zich bewust van de invloed van stereotiepe beelden op hun eigen denkbeelden en die van hun leerlingen.

Ze zijn in staat hun eigen stereotiepe gedrag te herkennen en te benoemen.

• Na afloop van de training zijn de deelnemers zich meer bewust van hun voorbeeldfunctie bij het ontkrachten van stereotypen.

Inschrijven • De training beslaat twee dagdelen en een optionele terugkomdag. • Inclusief handige toolkit. • Gericht op schoolteams en individuele leerkrachten (uit alle leerjaren). • Neem voor informatie over de kosten van de training contact op met

Science Center NEMO.

Contact Science Center NEMO Boekingsbureau 020-531 31 18 boekingsbureau@e-nemo.nl www.e-nemo.nl/scholen/leerkrachten Voor de training kunt u zich ook aanmelden via www.talentenkijker.nl

Beschrijving Achtergrond

Veel minder meisjes dan jongens in Nederland kiezen voor een studie of beroep in Wetenschap & Technologie (W&T), terwijl meisjes niet minder goed zijn in deze vakken op school, zo blijkt ook uit onderzoek. Science Center NEMO en VHTO hebben gezamenlijk een training ontwikkeld voor individuele leerkrachten en schoolteams gericht op genderinclusief W&T-onderwijs, waarin dit verschijnsel onder de loep wordt genomen.

t alentenkijker

LEERKRACHTENTRAINING

Onderwerpen die aan bod komen in de training Feiten en cijfers Op basis van (internationale) cijfers aangaande de prestaties en de participatie van meisjes en jongens in het W&T-onderwijs (vo, mbo, hbo, wo) en de arbeidsmarkt wordt de problematiek rond gender en W&T verduidelijkt. Stereotypen in W&T en de rol van de omgeving Met behulp van theorie (op basis van onderzoek) en activiteiten wordt aandacht besteed aan de rol van de omgeving (ouders, leerkrachten, vriendjes en vriendinnetjes). We verkennen samen welke stereotiepe verwachtingen en gedragingen er heersen in die omgeving wat betreft jongens en meisjes en W&T en hoe deze verwachtingen en gedragingen de denkbeelden en het gedrag van u en uw leerlingen beïnvloeden. Interactie in de klas tussen leerkracht en leerling Aan de hand van oefeningen met authentieke voorbeelden uit de lespraktijk wordt meer inzicht gegeven over de verschillen in interactie tussen leerkrachten en jongens en meisjes in de klas. Er worden tips gegeven over hoe de leerkracht hiermee kan omgaan. Talentonwikkeling in W&T Of een leerling haar/zijn talenten tot ontwikkeling brengt is in belangrijke mate afhankelijk van de omgeving waarin zij/hij opgroeit. Ook de leerkracht speelt hierbij een rol. Onder andere de talentenlijst van Talentenkijker zal worden gebruikt om met u na te gaan welke ideeën u heeft over talenten in W&T, en welke talenten (terecht of onterecht) vaker aan jongens of meisjes worden toegeschreven. Toepassing in de lespraktijk Het tweede dagdeel is volledig toegespitst op de vertaling naar de eigen lespraktijk. U gaat bij uzelf na wat de belangrijkste ontwikkelpunten voor u zijn. Ook bespreken we wat u als schoolteam samen kunt bereiken. U krijgt praktische tips en handvatten waarmee u in de klas aan de slag kunt.

Voor wie

De training is een waardevolle aanvulling op Talentenkijker. U kunt de training voorafgaand of na uitvoering van Talentenkijker boeken met uw team. De training is ook beschikbaar voor individuele leerkrachten. De training biedt een goede inhoudelijke voorbereiding op Talentenkijker of een kans om de nieuwe inzichten die Talentenkijker heeft gebracht te verduurzamen en te delen met collega’s. Al met al biedt het een verrijking van uw lessen!

t alentenkijker

LEERKRACHTENTRAINING

Inhoud

Tijdens de training onderzoeken we samen met u en uw collega’s hoe u meer bewust kunt omgaan met talentontwikkeling in W&T bij zowel jongens als meisjes. In de training gaan we onder andere in op: – feiten en cijfers over participatie van vrouwen in W&T; – stereotypen in W&T en de rol van de omgeving; – interactie in de klas tussen leerkracht en leerling tijdens de W&T-les; – talentontwikkeling in W&T; – toepassing in de lespraktijk.

Vragen of reserveringen? Neem contact op met het boekingsbureau van Science Center NEMO, via telefoon 020-531 31 18, e-mail boekingsbureau@e-nemo.nl, of kijk op de website www.e-nemo.nl/scholen/leerkrachten. U kunt zich ook via www.talentenkijker.nl aanmelden voor deze training.

t alentenkijker

LEERKRACHTENTRAINING

TALENTEN ONTDEKKEN IN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

t alenten k ijker

Breng Wetenschap en Technologie de klas in!