Dit doe ik 2
m e t n at u u r k u n d E
10 vrouwelijke natuurkundigen aan het woord
JE BENT NATUURKUNDIGE, EN DAN? MET EEN STUDIE NATUURKUNDE KUN JE ALLE KANTEN OP! ALS NATUURKUNDIGE ZORG JE ER BIJVOORBEELD VOOR DAT TECHNOLOGIE IN EEN ZIEKENHUIS VEILIG WORDT GEBRUIKT, VERBETER JE DE WATERHUISHOUDING IN ONZE LEEFOMGEVING OF BEDENK JE EEN VEILIG SYSTEEM VAN SEINEN EN WISSELS VOOR TREINEN. Lees de verhalen van tien vrouwen die Natuurkunde hebben gestudeerd: ze vertellen over hun motivatie voor de studie (Technische) Natuurkunde, hun huidige beroep en de talenten die zij gebruiken. Wat is er zo interessant en uitdagend aan?
Wil je weten welke universiteiten de studie Natuurkunde aanbieden? Kijk op www.studiekeuze123.nl of www.natuurkunde.nl voor meer informatie of maak een afspraak met jouw decaan! Ook de beroepenbeeldenbank ‘Dit Doe Ik’ over bèta, techniek en ICT biedt veel informatie over beroepen die je met de studie Natuurkunde kunt doen en de talenten die je hiervoor nodig hebt! www.ditdoeik.nl
10 VROUWELIJKE NATUURKUNDIGEN AAN HET WOORD 1 Linda is productmanager en data scientist 2 Marian is imaging engineer 3 Joleen is klinisch fysicus
4
6
8
4 Jacinta is programmamanager science
10
5 Anouk is trainee bij een energiebedrijf
12
6 Ingrid is technisch adviseur octrooiverlening 7 Femke is wetenschapper
16
8 Andrea is universitair docent
18
9 Astrid is projectleider railbeveiliging 10 Renate is adviseur watersysteem
22
20
14
4
naam
Linda Meijer
Studie Master Technische Natuurkunde
en Biomedische Technologie Universiteit Universiteit Twente MasterScriptie L ocal Density of Optical States (LDOS) modification for fluorescence quantum efficiency measurements Talent Aanvoelen – Goed inschatten
wat de wensen van de gebruiker van een product zijn
1
55
Linda is Productmanager en Data Scientist bij Nedap
24 UUR PER DAG HOUDEN WE KOEIEN IN DE GATEN
Ik ontwikkel bewegingssensoren voor koeien. Met hals- en pootbanden kunnen wij 24 uur per dag in de gaten houden hoe zij liggen, hoeveel stappen zij zetten en wat zij eten. Zo weten wij welke koeien extra aandacht nodig hebben omdat zij ziek zijn of worden. Mijn werk is heel afwisselend, dit maakt het altijd interessant. De ene keer heb ik een diepgaande discussie over een technisch onderwerp, de andere keer ben ik op een wetenschappelijke conferentie waar de laatste ontwikkelingen worden gepresenteerd. Ik geef ook presentaties voor de directies van bedrijven die onze sensoren verkopen in het buitenland. Ik ben daarom ook regelmatig op reis. Van tevoren twijfelde ik erg omdat ik niet wist of Natuurkunde te moeilijk zou zijn. Dit is uiteindelijk enorm meegevallen. Het tempo is hoog, maar ik werd veel sneller beter dan verwacht. Je groeit in hetzelfde tempo mee! Daarbij waren de studenten en docenten ook erg benaderbaar en behulpzaam. De uitdaging van de studie, en de kick die ik kreeg wanneer ik een lastig probleem oploste, was het leukst!
6
naam
Marian Otter
Studie Bachelor Natuurkunde, Master
Nanoscience Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Promotie Experimentele Natuurkunde Proefschrift Magnetic heat transport in low-dimensional quantum magnets Talent Nauwkeurig werken – Netjes
en precies werken, niets over het hoofd zien.
7
2
Marian is Imaging Engineer bij ASML
CONTINU DE GRENZEN VAN NATUURKUNDE OPZOEKEN Bij ASML maken wij machines om steeds kleinere en meer geavanceerde chips te printen voor apparaten zoals smartphones, tablets en computers. We zoeken hiervoor continu de grenzen van de natuurkunde op. Ik controleer onze machines. Hiervoor bedenk ik, samen met een team van slimme collega’s, geschikte testafbeeldingen van structuren die voorkomen in chips. Deze worden door middel van ultraviolette lasers door onze machines geprint. Na een grondige analyse van de testafbeeldingen bepalen wij of een machine goed genoeg is om naar de klant te gaan. De klant gebruikt onze machine vervolgens om chips te maken voor hun producten. Om de analyses van testafbeeldingen goed te doen, is nauwkeurig werken belangrijk. Mijn kennis van lichtexperimenten, die ik heb opgedaan tijdens mijn studie Natuurkunde, komt ook goed van pas. Ik begrijp hoe de eigenschappen van licht de geprinte testafbeeldingen beïnvloeden. Tijdens mijn masterstudie Nanoscience hield ik mij bezig met de kleinste bouwstenen van het heelal. De klassen bij deze studie waren klein en de studenten waren gemotiveerd. Ik kreeg veel aandacht en kon alle vragen stellen die ik wilde stellen. Voor de vraagstukken die ik op de universiteit moest oplossen, was vaak geen rechttoe-rechtaan oplossing. Ik moest een beroep doen op mijn probleemoplossend vermogen. Dat maakt de studie uitdagend!
8
naam
Joleen Blok
Studie M aster Experimentele Natuurkunde Universiteit Radboud Universiteit Nijmegen Promotie Medische Wetenschappen Proefschrift New perspectives for surface
MG in clinical neurophysiology. From biophysics to applications
Talent S amenwerken –
Makkelijk met andere mensen bezig zijn met een opdracht
9
3
Joleen is Klinisch fysicus Bij Maxima Medisch Centrum
MEDISCHE TECHNOLOGIEËN GOED EN VEILIG GEBRUIKEN
Een van de dingen waar ik op dit moment aan meewerk, is het ontwerp van een nieuw complex met operatiekamers dat de komende twintig jaar het kloppende hart van het ziekenhuis zal zijn. Ik overleg hiervoor regelmatig met mensen van andere afdelingen die over de gebouwen of de ICT gaan. Ik zorg er bijvoorbeeld voor dat beelden die bij kijkoperaties worden gemaakt op elke werkplek in het ziekenhuis te bekijken zijn. Met het afdelingshoofd Chirurgie bespreek ik of wij een nieuwe experimentele technologie gaan gebruiken. Wij brengen samen in kaart welke risico’s hieraan zitten. Zo zorg ik ervoor dat mijn collega’s medische technologieën goed en veilig gebruiken. Ik werk samen met artsen en verpleegkundigen, managers, technici en soms ook met klinisch fysici van andere afdelingen of van andere ziekenhuizen, of met bedrijven. Daarbij zijn communicatieve vaardigheden zeker net zo belangrijk als kennis. Als ik lesgeef, bijvoorbeeld aan operatie-assistenten over laserveiligheid, dan is goed kunnen uitleggen ook heel belangrijk. Deze vaardigheden heb ik vooral buiten mijn natuurkundestudie opgedaan. Mijn natuurkundige kennis, zoals die over optica en elektriciteitsleer, pas ik ook regelmatig toe.
10
naam
Jacinta Moons
Studie Master Natuurkunde Universiteit Universiteit van Amsterdam MasterScriptie S pecific Casimir interactions
between snowman-like colloids Talent Motiveren – kinderen motiveren
om met natuurkunde aan de slag te gaan
11
4
Jacinta is Programmamanager Science Bij Museon
SAMEN IDEEËN VERZAMELEN VOOR WETENSCHAPPELIJKE TENTOONSTELLINGEN
Voor de ontwikkeling van een nieuwe tentoonstelling werk ik samen met collega’s, experts uit het bedrijfsleven en van universiteiten. We verzamelen samen ideeën voor tentoonstellingen. Op dit moment ben ik bezig met het onderwerp energie, waarmee ik bezoekers laat ontdekken voor welke uitdagingen wij de komende eeuw staan op het gebied van energie. Ik heb ook te maken met collega’s van de afdelingen communicatie, financiën en collectie & productie als ik samen met hen in projectgroepen zit. En vergeet de bezoekers niet! Een of twee keer per week geef ik ’s ochtends museumlessen aan kinderen van basisscholen of middelbare scholen over bijvoorbeeld ijs of fotografie. De inhoudelijke kennis die ik tijdens mijn studie Natuurkunde heb opgedaan, heb ik nodig om kinderen te vertellen over Wetenschap & Technologie. Tijdens mijn studie heb ik ook geleerd om door te zetten als ik iets niet begrijp, om te structureren en om nauwkeurig en oplossingsgericht te denken. Wanneer een experiment tijdens mijn studie eerst niet lukte, moest ik altijd doorzetten en weer iets nieuws bedenken. Het gevoel dat ik kreeg wanneer een experiment uiteindelijk toch lukte, was ongelooflijk!
12
naam
ANouk van der Stadt
Studie Master experimentele Natuurkunde Universiteit Universiteit Leiden MasterScriptie T ransport measurements on
spin transition molecules in nanoparticle networks Talent Ondernemen – zelf de
organisatie in handen nemen
13
5
Anouk is Trainee bij Energiebedriif eneco
SLIM INVESTEREN IN DUURZAME ENERGIE
Ik programmeer simulaties om de risico’s van prijsveranderingen te voorspellen. Wanneer Eneco een windmolen bouwt dan verwacht het bedrijf dat de windmolen energie gaat produceren die zij kan verkopen. De kosten van de windmolen worden dan terugverdiend. Op termijn is die winstgevend. Als de prijs van energie lager wordt dan lukt dit niet. Met de informatie die ik geef, kan Eneco op een slimme manier investeren in duurzame energie. De consument ziet het resultaat van mijn werk niet direct terug, maar door onze inspanningen produceert Eneco steeds meer duurzame energie die de consument kan gebruiken. Toen ik een studie moest kiezen, wist ik nog niet zo goed wat ik wilde. Ik wist wel dat het een exact vak moest zijn. Ik heb uiteindelijk gekozen voor de studie Natuurkunde omdat ik graag wilde leren hoe de wereld in elkaar zit. Ik wilde begrijpen hoe de natuurwetten werken en waarom ze zijn zoals ze zijn. De theoretische vakken die ik kreeg vond ik dan ook de meest interessante. Hierbij kon ik niet meer blindelings op mijn intuïtie vertrouwen, maar moest ik echt werken met de theorie.
14
naam
ingrid Stuijt-Noordhoek
Studie M aster Technische Natuurkunde Universiteit Technische Universiteit Delft Promotie Experimentele Audiologie Universiteit Vrije Universiteit Amsterdam Proefschrift I ntelligibility of narrow-bandspeech
and its relation to auditory functions in hearing-impaired listeners
Talent
S chrijven – bevindingen van een onderzoek duidelijk opschrijven
15
6
Ingrid is Technisch Adviseur Octrooiverlening Bij Octrooicentrum Nederland
NIEUWE UITVINDINGEN ONDERZOEKEN
Een cabrio-bus, een alcoholslot of een oogmake-up aanbrengmachine: elke keer als ik een nieuwe uitvinding langs zie komen dan gaat er een wereld voor mij open! Ik beoordeel of een uitvinding nieuw en inventief genoeg is voor het verlenen van een octrooi. In een octrooi staat vastgelegd wat de eigenschappen van een uitvinding zijn en wie de uitvinding heeft gedaan. Ik moet mij telkens een vakgebied eigen maken. Dit vind ik ook het leuke aan mijn werk. Zelfs nu ik meer ervaring heb, blijf ik met de inhoud bezig. Ik hoef geen leiding te geven, te organiseren of administratieve zaken te doen. Alleen maar nieuwe dingen onderzoeken! Tijdens mijn studie en mijn promotieonderzoek heb ik geleerd om zelfstandig onderzoek te doen. Ik kan mij goed in een nieuw onderwerp inlezen. Schrijven is ook een belangrijke vaardigheid die ik tijdens mijn studie Technische Natuurkunde heb geleerd. Van elk onderzoek naar een uitvinding maak ik een schriftelijke opinie waarin ik mijn bevindingen toelicht. Mijn technische kennis komt natuurlijk goed van pas bij het begrijpen en beoordelen van octrooiaanvragen.
16
naam
Femke de Jong
Studie M aster Meteorologie
en Fysische Oceanografie Universiteit Universiteit Utrecht Promotie Fysische Oceanografie Proefschrift H ydrographic variability of the Irminger Sea Talent O nderzoeken
– Uitzoeken hoe iets ontstaat of werkt
17
7
Femke is Wetenschapper bij NIOZ, Duke University
WATERMONSTERS NEMEN OM KLIMAATVERANDERING IN KAART TE BRENGEN
Ik werk bij het NIOZ, het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Een of twee keer per jaar zit ik meerdere weken op een schip om metingen te doen naar de stroming van water. Ik haal dan watermonsters op en vervang meetinstrumenten in zee. Door onze metingen leren wij een beetje meer over warmwaterstromen naar het noorden en koudwaterstromen naar het zuiden, en hoe deze veranderen door klimaatverandering. Tijdens die weken op het schip werk ik heel hard. Gelukkig is er soms tijd om even te kijken naar een walvis of ijsbeer die langskomt. Dit maakt mijn werk heel bijzonder. Meteorologie en Oceanografie maken deel uit van de studie Natuurkunde. Tijdens de colleges leerden wij dat het klimaat een systeem is van de atmosfeer, de oceaan en ijskappen, en we leerden hoe dit systeem in elkaar zit en kan veranderen. Iedereen kende elkaar omdat het groepje studenten in deze richting klein was. We werkten veel samen aan allerlei opdrachten.
18
naam
andrea Fuster
Studie M aster Theoretische Natuurkunde Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Promotie Theoretische Natuurkunde Proefschrift Kundt Spacetimes in General
Relativity and Supergravity
Talent U itleggen
– Ingewikkelde dingen op een begrijpelijke manier aan anderen vertellen
19
7
Andrea is Universitair docent Aan de Technische Universiteit Eindhoven
INGEWIKKELDE DINGEN UITLEGGEN OP EEN SIMPELE MANIER
Op een dag doe ik van alles. Ik onderzoek bijvoorbeeld de structuur van hersenen en probeer die te begrijpen met behulp van natuurkunde, wiskunde en MRI-scans. Misschien dat mijn idee ooit helpt om ziektes zoals Parkinson of Alzheimer vroegtijdig vast te stellen met behulp van zo’n scan! Het lijkt er namelijk op dat de hersenstructuur van patiÍnten anders is dan die van gezonde mensen. Een ander onderdeel van mijn werk is lesgeven en studenten begeleiden bij onderzoeksprojecten. Hiervoor zijn didactische vaardigheden onmisbaar. Ik probeer ingewikkelde dingen op een simpele manier uit te leggen. Ik help mijn studenten zo veel mogelijk en hoop een inspirerende docent en mentor te zijn, net zoals anderen voor mij waren. Motivatie, interesse en houden van een uitdaging zijn belangrijke eigenschappen als je natuurkunde wil studeren. Hoge cijfers zijn niet per se nodig. Als je natuurkunde leuk en interessant vindt, dan kom je er wel. Ik had ook niet de hoogste cijfers, maar ik wilde wel weten hoe het heelal in elkaar zit. Vroeger keek ik vaak met mijn oma naar de sterren vanachter haar keukenraam. Nu probeer ik te begrijpen hoe rimpelingen in de ruimtetijd eruitzien. Mijn natuurkundige achtergrond helpt mij daarbij!
20
naam
Astrid jacobs
Studie Master Technische Natuurkunde
en Biomedische Technologie Universiteit Technische Universiteit Eindhoven MasterScriptie O ptimizing a high resolution detector for low dose imaging within TEM applications Talent Regelen – zorgen dat alles
soepel verloopt
21
9
Astrid is Projectleider railbeveiliging bij Arcadis
EEN VEILIG SYSTEEM AAN SEINEN EN WISSELS OP HET SPOOR
Als projectleider railbeveiliging ben ik betrokken bij het ontwerp en de installatie van een veilig systeem van seinen en wissels op het spoor. Ik maak ook de contracten met verschillende partijen in orde. Ik zorg ervoor dat alle treinen veilig door Nederland kunnen rijden. Nieuwe systemen testen wij voornamelijk ’s avonds of ’s nachts, zodat treinreizigers weinig last van ons hebben. Ik sta dus soms midden in de nacht naast het spoor samen met monteurs en testers. Toen de spoortunnel in Nijverdal was aangelegd, zat ik naast de machinist die als eerste door de tunnel mocht rijden. Een prachtige ervaring, en geweldig om de passie van de machinist te zien. Bij natuurkunde leerde ik analyseren, kritisch kijken en doorvragen om achter de oorzaak van problemen te komen. Ik leerde ook om hoofdzaken en bijzaken van elkaar te onderscheiden. Deze vaardigheden pas ik nog steeds toe in mijn werk. Ik heb wel bewust gezocht naar werk buiten de gebaande paden zoals natuurkundig onderzoek bij universiteiten of bedrijven, omdat ik graag een bijdrage lever aan iets dat mij aanspreekt en waarvan ik het nut goed aan anderen kan uitleggen. Bij toeval kwam ik in de railtechniek terecht. Bij de afronding van een project kan ik nu echt zeggen: ‘Kijk, dat heb ik mede mogelijk gemaakt!’
22
naam
Renate Degen-heijmans
Studie Master Technische Natuurkunde Universiteit Universiteit Twente MasterScriptie Dynamic modelling of wet
gas wells
Talent
Doorzettingsvermogen – blijven proberen, ook wanneer iets niet lukt
23
10
Renate is Adviseur Watersysteem Bij Waterschap Rijn en IJssel
VAN ONOOGLIJK STROOMPJE TOT INDRUKWEKKENDE GRACHT
Ik ben er hartstikke trots op dat de historische gracht in Groenlo weer is hersteld. Het was een onooglijk stroompje, maar het is nu weer een prachtige, indrukwekkende historische gracht rond het centrum. En ik heb hieraan meegewerkt! Ik werkte samen met de gemeente, aannemers, lokale ondernemers en collega’s van het waterschap. Wij bespraken de plannen en ik adviseerde waar zij rekening mee moesten houden op het gebied van regenwater, oppervlaktewater en grondwater. Mijn kennis over de beweging van vloeistoffen, het onderwerp waarop ik ben afgestudeerd, komt goed van pas in mijn werk. Ik begrijp hoe stromingen in rivieren ontstaan en zich gedragen, waardoor ik hierover inhoudelijke discussies kan voeren. En ik kan natuurlijk een probleem ontrafelen en oplossen. Het is ontzettend leuk om alle puzzelstukjes in elkaar te schuiven zodat er een mooi plan ontstaat. Op mijn manier draag ik nu bij aan een goede en mooie inrichting van onze dagelijkse leefomgeving in het gebied tussen Winterswijk, Zutphen en Deventer.
Uitgave januari 2016 © VHTO VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek Science Park 400 1098 XH Amsterdam T 020 888 4220 E vhto@vhto.nl W www.vhto.nl
Tekst: VHTO Fotografie: Liesbeth Dingemans Ontwerp: Carta communicatie & grafisch ontwerp | Anky Neut In opdracht van de InnovatieCentra Academisch Bètaonderwijs (ICAB)
4
Toelatingseisen voor de studie Natuurkunde Met het Natuur & Techniek-profiel op vwo-niveau heb je toegang tot de studies Natuurkunde of Technische Natuurkunde. Een ander profiel, met de vakken wiskunde B en natuurkunde, geeft ook toegang. Wil je weten welke universiteiten de studie Natuurkunde aanbieden? Kijk op www.studiekeuze123.nl of www.natuurkunde.nl voor meer informatie of maak een afspraak met jouw decaan!
T E in bèta, techniek & ict
Ook de beroepenbeeldenbank ‘Dit Doe Ik’ over bèta, techniek en ICT biedt veel informatie over beroepen
die je met de studie Natuurkunde kunt doen en de talenten die je hiervoor nodig hebt! www.ditdoeik.nl