Samen op Weg 2012 n°4

Belgïe - Belgique

Samen op Weg

P.B. - P.P. Gent X 3/1751

Afgiftekantoor Gent X ISSN=1370-5814 P 602488

4

Vierde kwartaal 2012 // Driemaandelijks tijdschrift jaargang 20, nr. 4

let’s develop our future

Editoriaal & Inhoud

Wie wordt het kind van de rekening?

Beste lezers, Wanneer we de pers moeten geloven, dan ziet de toekomst van de ontwikkelingshulp er niet zo goed uit.

MO*, het tijdschrift gespecialiseerd in mondiaal nieuws, kopte op 24 september: “België schroeft ontwikkelingshulp sterkst terug”. De Standaard meldde een maand voordien al dat het draagvlak voor ontwikkelingshulp in België de laatste jaren duidelijk verminderd is. Daar zit de economische crisis voor heel wat tussen.

Arbeidsorganisatie (IAO) spreekt boekdelen. Wereldwijd zijn 75 miljoen jongeren werkloos. Een “verloren generatie” volgens de organisatie.

Wanneer u echter de inhoud van deze Samen op Weg doorneemt, beste lezer, zult u zien dat er enorme inspanningen geleverd worden om het lot van jongeren te verbeteren. VIA Don Bosco behoort tot de groep van ngo’s die zich inspannen om de kansen op onderwijs en opleiding van kinderen en jongeren te vergroten. Het zijn veilige wegen om een betere toekomst te verwerven.

Daarbij lezen we dat de kloof tussen arm en rijk ook in de rijkste landen ter wereld gestaag toeneemt. Economische groei is geen wondermiddel, zo blijkt uit de voorbeelden van Brazilië, India, China en Rusland-landen die een sterke economische groei koppelen aan toenemende sociale en economische ongelijkheid.

Wanneer deze editie bericht over de Internationale Dag van de Rechten van de Mens gaat de aandacht dan ook vooral naar het recht op onderwijs. Verder kunt u een verslag lezen over het Keniaanse vluchtelingenkamp Kakuma en komt u meer te weten over twee Belgische burgerinitiatieven ten voordele van weeskinderen in Kenia en India.

Solidariteit staat op losse schroeven, zowel tussen als binnen landen. Maar wie wordt het kind van de rekening?

Kinderen en jongeren hebben onze hulp en steun het meest nodig. Zet daarom samen met ons uw schouders onder deze projecten. “Let’s develop our future,” staat er in de handtekening van VIA Don Bosco. Jongeren zijn de toekomst.

In hun naam: dank u wel!

Met onze neus op de feiten gedrukt, zijn we geneigd te zeggen dat vooral kinderen en jongeren aan het kortste eindje trekken in tijden van crisis. Recente beelden uit Oeganda, Kenia, Oost-Congo en Syrië lijken onze overtuiging te bevestigen. Ook een nieuw rapport van de Internationale

Omer BOSSUYT Voorzitter

Thema

Ontwikkelingseducatie

3. Skilling India Jongeren, vaardigheden en werk in India.

10. Bouwkamp Samen bouwen aan een mondiale samenleving.

12. Interview met Peter Martin

Ontwikkelingssamenwerking 6. Partners Focus op twee Belgische burgerinitiatieven.

8. Kenia (Over)leven in Kakuma.

2

DeWereld.be 14. Internationale Dag van de Mensenrechten 10 december: Voor iedereen en overal!

15. Op de Agenda

Thema // Jongeren, Vaardigheden, Werk

Skilling India

“Succes komt niet vanzelf, je moet ervoor werken.”

Samen met Brazilië, China, Rusland en Zuid-Afrika behoort India tot de BRICS-landen, de nieuw opkomende economische machten. Met hun groeipercentages steken ze veel van de westerse economieën de loef af.

Maar desondanks zijn de resultaten op het vlak van armoedebestrijding teleurstellend voor India.

Van de vijf BRICS-landen heeft India het hoogste percentage inwoners die onder de internationale armoedegrens leven. Ook het aantal analfabeten is ontstellend hoog: 42 procent van de Indiase bevolking moet rondkomen met minder dan één dollar per dag en 33 procent van de bevolking kan niet lezen of schrijven.

Er zijn grote welvaartsverschillen tussen de 28 staten van India en het land kampt met een grote ongelijkheid tussen stad en platteland. Sommige bevolkingsgroepen vallen zowel in de steden als op het platteland uit de

boot. Als meisje geboren worden is in India nog altijd een factor die de toegang tot onderwijs en opleiding beperkt en daardoor de kans op waardig werk verkleint.

Jongeren aan de slag krijgen Jongeren tussen 15 en 35 jaar vormen de grootste leeftijdsgroep van het land. Naast de vrouwen onder hen lopen scheduled castes (dalits of onaanraakbaren), scheduled tribes (bepaalde etnische minoriteiten) en andere minderheidsgroepen het grootste risico om in kansarmoede te belanden. Ze hebben weinig gelegenheid om vaardigheden te leren die van pas komen in de veranderende economie. Vaker dan anderen werken ze als dagloner in ongeorganiseerde sectoren waar hun rechten met de voeten worden getreden of vinden ze helemaal geen werk.

3

Thema // Jongeren, Vaardigheden, Werk

technische opleidingen onder één koepel moest brengen.

Ondertussen is DB Tech uitgegroeid tot het grootste netwerk van VTCs of vocational training centers van het land – een scholengemeenschap die ook niet-salesiaanse VTCs omhelst. Sinds twee jaar organiseert DB Tech opleidingen van drie maanden en werden al 61.520 jongeren tussen de 18 en 35 jaar bereikt. Bijna 50.000 van hen vonden ondertussen werk – het merendeel zogeheten BPLjongeren: jongens en meisjes die uit gezinnen komen die below the poverty line (onder de armoedegrens) leven.

Intensieve begeleiding en opvolging

Jongeren aan de slag krijgen is een prioriteit voor de Indiase overheid.

Langdurige werkloosheid heeft bovendien zware gevolgen.

De kans is groot dat de zoektocht naar waardig werk in de toekomst nog moeilijker zal verlopen: in tijden van werkloosheid gaan toch al beperkte vaardigheden nog verder verloren en wordt er nauwelijks ervaring opgedaan.

Het gebrek aan perspectief ligt mee aan de grondslag van overdreven alcoholgebruik, verslaving en geweld.

Niet voor niets beschouwt de Indiase overheid het als een prioriteit om jongeren aan de slag te krijgen. Eerder dit jaar betoogde eerste minister Manmohan Singh, de eerste minister, nog voor de Nationale Raad voor Vaardigheidsontwikkeling (National Council on Skills Development): “India kan voordeel halen uit haar jonge bevolking, op voorwaarde dat de jonge burgers van het land worden opgeleid en over de noodzakelijke vaardigheden beschikken om in te staan voor een fatsoenlijk levensonderhoud en het bereiken van een hogere arbeids- en levenskwaliteit. (...) Studies tonen aan dat India tegen 2018 260 miljoen opgeleide mensen nodig heeft en 340 miljoen tegen 2022. Diezelfde studies tonen ook aan dat in de komende vijf jaar kwaliteitsvolle opleidingen voorzien moeten worden voor 80 miljoen mensen.”

De salesianen van Don Bosco zorgen ervoor dat kansarme jongeren de boot niet missen. In 2005 lanceerde een groep Indiase salesianen Don Bosco Tech (DB Tech), een initiatief dat alle Don Bosco centra voor beroeps- en

4

Een groot deel van deze prestatie is te wijten aan nauwe samenwerking met de Indiase overheid en stevige partnerschappen met bedrijven. Maar de salesianen leggen bescheiden de nadruk op de gunstige economie.

Pr. Joy Nedumparambil, coördinator van DB Tech in de salesiaanse Provincie Bangalore die de zuiderse deelstaten Karnataka, Kerala en Goa omvat, ziet het zo: “Het succes van onze aanpak heeft enerzijds te maken met de grote vraag van de arbeidsmarkt naar geschoolde werknemers. Er zijn genoeg banen in India, maar wat ontbreekt zijn vaardigheden. Wij leren de jongeren niet alleen technische vaardigheden, maar leggen ook sterk de nadruk op werkhouding, motivatie, omgaan met geld, enz.

Eens de afgestudeerden een job vinden, zijn zij de beste reclame voor onze aanpak. Anderzijds hebben we een gedetailleerd opvolgingssysteem opgezet dat de leerlingen volgt van bij de selectie tot één jaar nadat ze aan de slag gaan. Met ons ontwikkelingsbureau BREADS, Bangalore Rural Educational and Development Society, volgen we het opleidingsprogramma op de voet. We brengen wekelijks een bezoek aan de VTCs die deel uitmaken van DB Tech en stellen elke maand een gedetailleerd verslag op.”

Halfweg en op het einde van de opleiding worden de resultaten geanalyseerd. Een speciaal ontwikkeld online informatiebeheerssysteem laat toe om gegevens in verband met elke leerling op te volgen. Zo weet Pr. Joy dat de DB Tech centra in de Provincie Bangalore de voorbije twee jaar 9.131 van de 11.020 opgeleide jongeren aan werk hielpen - 83 procent dus.

Leerlingen in loondienst plaatsen bij bedrijven maakt integraal deel uit van de doelstellingen van DB Tech. Hiervoor wordt samengewerkt met lokale en internationale bedrijven, waaronder TATA Housing Company, TAJ Hotels, BOSCH India Foundation, Hinduja

Global Solutions, Akash en vele anderen. Deze bedrijven stellen de transparantie van het opvolgingssysteem sterk op prijs. Ze zien met eigen ogen hoe succesrijk de aanpak van DB Tech is en worden partners om vandaag de arbeidskrachten van morgen te vormen.

Anushaya In de Provincie Bangalore implementeert het ontwikkelingsbureau BREADS vijf projecten in 23 VTCs verspreid over drie deelstaten: Kerala, Karnataka en Goa. De Provincie bestaat uit extremen. Het noorden van Karnataka, de regio rond de stad Hyderabad, wordt beschouwd als een van de minst ontwikkelde regio’s van India en sleept een trieste reputatie van kinderarbeid, kindhuwelijken en genderongelijkheid met zich mee. In schril contrast daarmee staat de stad Bangalore in Zuid-Karnataka, ook gekend als de Sillicon Valley van India.

Bidar is één van de 27 districten van Karnataka. Door de beperkte productiviteit van de landbouw en de hoge werkloosheidsgraad is het gemiddelde inkomen van de bevolking er zeer laag. Veel kinderen haken af op school, helpen hun ouders op het veld om te kunnen overleven of migreren naar steden als Hyderabad, Pune en Mumbai in de hoop daar werk te vinden. In 2006 richtten de salesianen een school op in Bidar, met een internaat voor de allerarmste kinderen en jongeren. Vijf jaar later ging DB Tech er van start met drie opleidingen: IT dienstverlening, operator industriële naaimachine en computerverkoop en marketing. Dat DB Tech zinvol werk

doet mag blijken uit de getuigenis van Anushaya, een jonge vrouw uit Rajanala, een dorp in het district Bidar.

Anushaya’s vader is een loonarbeider die het moeilijk heeft om te voorzien in de basisbehoeften van een gezin van zeven. Op een dag hoorde Anushaya over het opleidingsaanbod van DB Tech. Samen met vrienden schreef ze zich in voor de opleiding “operator industriële naaimachine”. Na het voltooien van de opleiding ging ze aan de slag als machine operator bij Prateek Apparels in Bangalore. Anushaya is tevreden met haar salaris van 4.500 roepies per maand (65 euro) en zegt dat DB Tech Bidar haar hoop en vertrouwen gegeven heeft: “Succes komt niet vanzelf, je moet ervoor werken.” Ook haar ouders zijn gelukkig. Haar vader geeft toe: “Mijn kind is niet langer een last, maar een zegen.”

Nieuwe partnerschappen Tewerkstelling van jongeren is een prioriteit voor de Indiase overheid, maar vanaf 2013 zal ze zich niet langer richten op de Provincie Bangalore. India kent namelijk nóg armere regio’s. Voor DB Tech betekent dit echter niet het einde van de tewerkstellingsprogramma’s in Kerala, Karnataka en Goa. De VTCs hebben de nodige expertise opgebouwd om korte marktgedreven opleidingen te organiseren en de succesverhalen van oud-studenten hebben ervoor gezorgd dat ook de technische opleidingen van lange duur vol zitten. Hun belangrijkste uitdagingen zijn om verder te zoeken naar partnerschappen met bedrijven, de kosten verbonden aan de opleidingen minimaal te houden voor de allerarmsten en tóch de beste arbeidskrachten te blijven leveren.

Hoe ze dat gaan klaarspelen hoor je op 29 november van Pr. A.M. Joseph, de nationale directeur van DB Tech. Hij komt naar Brussel als gastspreker op een conferentie van Educaid.be, het Belgisch platform voor onderwijs en ontwikkelingssamenwerking, waar VIA Don Bosco lid van is. Iedereen is welkom!

Maïka DENYS ■

DB Tech heeft Anushaya hoop en vertrouwen gegeven.

Meer informatie over DB Tech en BREADS vind je op www.dbtech.in en www.breadsbangalore. org. Details over de conferentie van Educaid.be staan op p.15 van deze Samen op Weg.

5

Ontwikkelingssamenwerking // Partners

Hoop voor de kinderen van Kabondo en Chennai Traditioneel worden weduwen en kinderen opgevangen door familieleden of dorpsgenoten, maar sinds aids zo goed als geen dorp ongeschonden laat, is dat niet meer het geval. Vaak met schrijnende gevolgen. De vrouwen worden vaak verstoten uit hun familie en dorp en ontelbare kinderen blijven als wees achter. In veel gevallen worden ze aan hun lot overgelaten. Zonder enige begeleiding, kleding, voedsel of onderdak. Dat constateerden ook Lieve Blancquaert en Annemie Struyf toen ze in 2004 door Kenia reisden voor een fotoboek over seropositieve vrouwen.

Hope Home

Volgens UNICEF zijn er in Kenia meer dan 1 miljoen aids-wezen.

Jargon kan pijnlijk veelzeggend zijn. Zo hebben “wezen en kwetsbare kinderen” in de sector ontwikkelingssamenwerking hun eigen afkorting gekregen: OVCs, Orphans and (other) Vulnerable Children. Volgens de laatste, erg ruwe schattingen zouden er over heel de wereld om en bij de 143 miljoen weeskinderen zijn, maar die cijfers dateren alweer van bijna tien jaar geleden. Hen allemaal onder één noemer stoppen grenst aan het onmenselijke. Maar hoe deze kinderen bij ons een “gezicht” geven? VIA Don Bosco heeft twee Belgische burgerinitiatieven onder haar vleugels genomen die het antwoord kennen: Hope for Kabondo en de Animatiecel Oostende.

Sociale ravage Voor de toerist die zich de reiskosten kan veroorloven, is Kenia een vakantieparadijs met exotische wildparken en luxueuze safari’s. Dat geldt jammer genoeg niet voor een grote groep Keniaanse kinderen die door omstandigheden aan hun lot worden overgelaten. Etnische conflicten en corruptie binnen het overheidsapparaat zorgden jarenlang voor problemen, maar aids is pas echt levensbedreigend voor de bevolking. Door het taboe dat nog altijd rond de ziekte hangt, is de aids-pandemie bijzonder moeilijk in te dijken. Aids heeft op die manier een ware sociale ravage aangericht.

6

De confrontatie met verwaarloosde weeskinderen zette Lieve en Annemie ertoe aan iets te doen. Samen met de seropositieve Achieng die ze in het kader van hun boek hadden leren kennen, richtten ze in Kabondo, het geboortedorp van Achieng, Hope Home op, een weeshuis met plaats voor 30 peuters.

De bedoeling van het project in Kabondo is aidswezen op vangen zonder de band met de rest van de familie te verbreken. Sommige kinderen keren na verzorging en een tijdelijk verblijf in Hope Home dan ook terug naar hun naaste familie. Les krijgen ze aan de Hope Academy, een kleine privéschool die Achieng oprichtte omdat het niveau van het – weliswaar kosteloze – staatsonderwijs bedroevend laag is. Het schooltje telt momenteel een honderdtal leerlingen.

Eens ze de peuterleeftijd ontgroeid zijn, verhuizen de kinderen naar Hope Youth Farm, de kostschool in Kabondo.

Een tussenoplossing, want het doel blijft om zoveel mogelijk kinderen terug hun plaats in het gezinsleven te laten innemen.

De kosten voor het project worden gedeeltelijk gedekt door het schoolgeld van kinderen uit naburige dorpen, de opbrengst van kleine landbouwprojecten, een winkeltje met handgemaakte producten, maar ook door fondsen en giften.

De media-aandacht die de journalistieke “meters” van Hope for Kabondo het project hebben bezorgd, is een grote hulp geweest. De kinderen van Kabondo hadden snel een gezicht in België. Maar uiteindelijk hangt evenveel af van minder opvallende, volgehouden acties en inspanningen. Zo blijkt ook uit het relaas van de Animatiecel Oostende.

Deze kinderen zijn als edelstenen die op straat liggen “Je hoeft ze maar op te rapen, en ze beginnen al te sprankelen.” Het zijn beroemde woorden van Don Bosco, en hoewel de uitspraak dateert van 1815, is ze nog steeds actueel. Ook al bijna 200 jaar kunnen AngloIndiase weeskinderen terecht in St. Bede’s, één van de oudste weeshuizen van India. De nazaten van Britse mannelijke kolonisten en Indiase moeders vormen nog steeds een aparte cultuurgemeenschap, maar hun aantal is ondertussen sterk verminderd. Sinds het begin van de vorige eeuw hebben salesianen de leiding over St. Bede’s en momenteel wordt er plaats geboden aan 145 kinderen. Naast opvang en begeleiding krijgen de kinderen ook een opleiding.

De nood aan opvang voor weeskinderen en het gebrek aan middelen om hen een beter leven te bezorgen, zijn een blijvend zeer. Omdat het weeshuis onvoldoende middelen heeft om te voorzien in medische kosten, kledij, verblijf, opvang en scholing, hebben Miet Provoost en Frits Vandecasteele van de Animatiecel Oostende beslist een handje te helpen. Ieder jaar organiseren ze een sponsortocht ten gunste van een Don Bosco-project in het Zuiden. De 20ste editie is volop in voorbereiding.

In de zomer van 2013 zal Frits een voettocht ondernemen vanuit het Franse St.-Jean Pied-de-Port naar het Spaanse Santiago de Compostela. Om nu al sponsors te rekruteren zetten Miet en Frits hun infostandje op tijdens festivals en beurzen doorheen Vlaanderen. Frits trekt daarenboven rond met “een rugzak vol verhalen” – getuigenissen van vorige edities, die mensen aansporen tot solidariteit. En foto’s natuurlijk, want ook de Animatiecel Oostende weet dat “gezichten” een must zijn.

Eindbestemming in het gips Hopelijk komt Frits volgende zomer probleemloos aan op zijn bestemming. Dat is niet vanzelfsprekend, zo blijkt uit het laatste verhaal in de rugzak. Het verhaal van 2012.

Uitgewuifd door de burgemeester en sympathisanten vertrok Frits op 12 augustus met de fiets van Oostende naar het zuid-Franse Saintes-Maries-de-la-Mer. De opbrengst was bestemd voor een Don Bosco-project in Bangui, in de Centraal Afrikaanse Republiek. Maar de tocht liep niet van een leien dakje.

Onderweg zou Frits weinig campings tegenkomen, maar Miet had hem verzekerd dat de kampeerauto hem op de voet zou volgen. Het noodlot sloeg echter toe: gsm vergeten! De kampeerwagen was onbereikbaar en niemand kon helpen wegens geen telefoonnummer van Miet meer bij de hand.

Noodgedwongen moest Frits in één ruk140 km afleggen.

Frits Vandecasteele houdt moeilijke sponsortocht vol.

En verliep het begin dan al behoorlijk moeizaam, het einde van de sponsortocht bleek pas een echte beproeving. Na twee weken had Frits een ongeval, even buiten Lalevade d’Ardèche. Overal pijn en schaafwonden. Hij kreeg een gips rond de arm in de kliniek van Aubenas. De tocht moest hij dus noodgedwongen staken en de kampeerauto bracht Frits vervolgens tot in Saintes-Maries-de-la-Mer. Groggy, maar blij het avontuur te hebben overleefd. Groggy, maar op één of andere manier toch al overtuigd dat er nog een editie moest volgen. Een jubileumeditie, voor de kinderen van St. Bede’s.

Kilian DE JAGER ■

U kunt de 20ste sponsortocht steunen door te storten op BE84 4358 0341 0159, KREDBEBB met vermelding FRITS 20. De voordracht “Een rugzak vol verhalen” kan geboekt worden op 059/80 25 17.

Meer informatie over Hope for Kabondo en de manier waarop u dit project kunt steunen, vindt u op www.hopeforkabondo.org

7

Ontwikkelingssamenwerking // Kenia

(Over)leven in Kakuma

Twee jaar al verblijft Ayub in het vluchtelingenkamp van Kakuma in Kenia. Hij was 14 toen hij samen met zijn moeder het oorlogsgeweld in Somalië ontvluchtte. Zijn vader Hamza was enkele jaren eerder al om het leven gekomen door een verdwaalde kogel en zijn zusje Halima stierf toen een mortiergranaat terecht kwam op hun wijk in de Somalische hoofdstad Mogadishu. In het kamp Kakuma zijn Ayub en zijn moeder redelijk veilig. Hoewel ze op hun hoede moeten zijn voor de Turkana, de lokale bevolking in het gebied. De vluchtelingen mogen het kamp dan ook niet verlaten. Ze trachten er zo goed en zo kwaad mogelijk te overleven.

Maar het kampleven biedt, zeker voor jongeren als Ayub, weinig perspectief. Daarom besloten de salesianen dat hier een taak op hen wachtte.

Kakuma ligt afgelegen in een erg dorre streek in het noordwesten van Kenia. De grond is weinig vruchtbaar en dus ongeschikt voor landbouw. Zandstormen teisteren de hutten van de vluchtelingen met de regelmaat van een klok en als er neerslag valt, zorgt die meestal voor grote overstromingen. Het is een barre omgeving waarin overleven elke dag het uiterste vergt van mens en dier.

Bedreiging voor de Turkana In 1992 werd het noordwesten van Kenia gaandeweg overspoeld door mensen die het oorlogsgeweld in Soedan trachtten te ontvluchten. De Turkana, de lokale herders die

8

op de schrale bodem met hun vee proberen te overleven, zagen deze nieuwkomers als gevaarlijke concurrenten in de dagelijkse strijd om een armzalig bestaan. Om de onvermijdelijke spanningen te verminderen, zetten de Verenigde Naties (VN) snel een vluchtelingenkamp op zodat het gebied van de Turkana grotendeels werd gevrijwaard.

Oorspronkelijk werd opvang voorzien voor zo’n 16.000 mensen. Maar het escalerende geweld in de regio dreef inmiddels tussen de 80 en 100.000 mensen naar Kakuma.

Er leven negen nationaliteiten in het kamp, waarvan Somaliërs, Soedanezen en Ethiopiërs de grootste groepen vormen. De VN proberen de mensen, wanneer ze er na alle doorgemaakte oorlogsellende nog toe in staat zijn, te motiveren om het kampleven voor een stuk zelf in handen te nemen. Vluchtelingen die worden toegelaten tot het kamp krijgen bijvoorbeeld bouwmaterialen maar ze moeten zelf, eventueel met de hulp van anderen, hun onderkomen optrekken. Op deze manier tracht de VN hen aan te sporen om zelf actief mee te werken in het kamp.

Over leren in Kakuma Ruim 60 procent van de vluchtelingen in Kakuma is jonger dan 25 jaar. De nood aan onderwijs drong zich dus snel op.

Klassen organiseren is een hele klus gezien de internationale samenstelling van de kampbevolking en het feit dat de meeste bewoners door de oorlogsperikelen in hun thuisland

nooit een vorm van onderwijs hebben genoten. Leerkrachten worden meestal geworven onder de vluchtelingen zelf. Ze hebben dezelfde nationaliteit als hun leerlingen en kennen hun gebruiken het best. Bovendien grijpen zij dankbaar de kans die hen geboden wordt om opnieuw het beroep op te pikken dat ze lang niet meer konden uitoefenen.

De scholen die opgestart werden door de VN beperken zich echter tot lager onderwijs. Na het lager onderwijs waren de jongeren gedoemd om rond te hangen in het kamp zonder enig perspectief op verdere scholing. Deze problematiek werd al in 1993 onderkend door de salesianen in Kenia.

In mei van datzelfde jaar openden ze een eerste centrum voor beroepsopleidingen in het vluchtelingenkamp. Vier jaar later startten ze een tweede centrum op. Jongeren kunnen in deze centra terecht voor een uitgebreid gamma aan opleidingen. Er is keuze tussen vakken als houtbewerking, lassen, automechanica, elektronica, loodgieterij, metselen, snit en naad, landbouw, secretariaat en Engels. VIA Don Bosco biedt al vijf jaar ondersteuning aan één van de opleidingscentra in Kakuma.

Bouwen aan de toekomst De salesianen hebben verschillende doelstellingen met hun opleidingen. Ten eerste willen ze de vluchtelingen voorbereiden op een mogelijke terugkeer naar hun land. Ze zijn er van overtuigd dat de jongeren na terugkeer in hun thuisland betere toekomstperspectieven hebben wanneer ze een vak kennen. De opgedane vaardigheden kunnen ze trouwens al in Kakuma toepassen om het kamp tot een bewoonbaar en leefbaar oord te maken.

De tweede ambitie is om er voor te zorgen dat de jongeren opnieuw een doel in hun leven ontdekken. Rondhangen in het kamp maakt het leven van de jonge vluchtelingen betekenisloos. De eentonigheid en de verveling zetten hen er vaak toe aan om de spanning van crimineel gedrag op te zoeken. Daarom organiseren de salesianen ook voor een ruimere groep kinderen en jongeren een dagelijkse “speelpleinwerking”. Op die manier doorbreken ze de dagelijkse sleur in het leven van de jonge kampbewoners, brengen ze hen eigenwaarde en verantwoordelijkheidszin bij en maken sociale controle mogelijk.

Onderwijs en conflictpreventie De salesianen stellen hun opleidingen doelbewust open voor de lokale bevolking. Ze willen ook de jonge Turkana betere toekomstperspectieven bieden én de lokale

Meer dan 1.500 jongeren wachten op een kans om te leren.

herdersbevolking en de bewoners van het kamp met elkaar in contact brengen. Wanneer de jongeren van beide groepen op dezelfde school zitten, zullen ook hun ouders elkaars leefwereld beter leren kennen.

Er zijn nog andere manieren waarop de partners van VIA Don Bosco aan conflictpreventie doen. Toen ze merkten dat het bij de Turkana nogal wat kwaad bloed zette dat de vluchtelingen bij grote droogte recht hadden op voedsel van de VN terwijl zij zelf veel moeilijker gebruik konden maken van de geboden hulp, beslisten de salesianen voedselhulp te verlenen aan 4.000 Turkanagezinnen. Ze helpen de herders ook bij waterbeheer. Om de veesterfte te beperken, worden waterputten geslagen in het leefgebied van de Turkana. Met het opzetten van vijf lagere scholen bieden de Keniaanse paters hen een kans op basisonderwijs.

Toch wacht de salesianen nog een immense taak. In totaal kunnen er op dit ogenblik 749 leerlingen terecht in de twee beroepscentra. Dit is de maximumcapaciteit om degelijk onderwijs te kunnen blijven aanbieden. Vorig jaar stelden zich echter meer dan 1.500 jongeren kandidaat om een opleiding te volgen. Velen, zoals Ayub, kwamen op een wachtlijst te staan. Om iedereen dezelfde kansen te geven, willen de salesianen dringend een derde beroepsschool oprichten in het vluchtelingenkamp. Hiervoor zijn uiteraard financiële middelen nodig. Daarom doen we, in naam van Ayub en vele anderen, een beroep op u. De kindertijd en het verleden werden door oorlogsgeweld aan deze jongeren ontnomen. We moeten ervoor zorgen dat ze hun toekomst wél zelf in handen kunnen nemen.

Eric JORIS ■ 9

Ontwikkelingseducatie // Bouwkamp

Samen bouwen aan een mondiale samenleving

"Op school worden onze bouwwerken op het einde van het jaar afgebroken. Hier zullen mensen er echt gebruik van maken."

Zaventem, vier juli 2012. De negen deelnemers en vier begeleiders van het bouwkamp dat VIA Don Bosco en mondi build samen organiseren, staan klaar om naar Kaapstad in Zuid-Afrika te vliegen. In het stadje Worcester, een honderdtal kilometers ten oosten van Kaapstad, gaan ze vier weken mee bouwen aan een nieuwe vleugel van het National Institute for the Deaf, een groot instituut – het oudste in ZuidAfrika (130 jaar!) – dat allerlei diensten verleent aan dove mensen. Onderwijs, gezondheidsdiensten, spirituele bijstand, ... Kinderen, volwassenen en bejaarden vanuit heel het land en zelfs vanuit de rest van het continent, vinden er hun weg voor naar het National Institute. De kleine groep Belgen gaat ook op weg om een glimp op te vangen van het échte ZuidAfrika, land waar de Minister van Cultuur, Paul Mashatile, dit jaar nog beloofde dat gebarentaal op termijn net zo gepromoot zal worden als de 11 andere officiële talen. En natuurlijk om een gebouw neer te zetten.

Gedurende het bouwkamp werken de Belgische jongeren intensief samen met een groep plaatselijke jongeren. De werf is een plaats van ontmoeting: door samen te bouwen aan een project leren de jongeren elkaar en elkaars leefwereld beter kennen. Zo wordt er tegelijkertijd gewerkt aan de uitbouw

10

van een meer solidaire en duurzame mondiale samenleving.

Van rivaliteit naar vriendschap “De ander” leren kennen is niet altijd vanzelfsprekend, dat weten de begeleiders al te goed uit jaren ervaring met bouwkampen in Tanzania en Haïti. Deze keer moest er niet enkel rekening gehouden worden met culturele verschillen, de Zuid-Afrikaanse jongeren hebben ook een gehoorstoornis.

Dat maakte de communicatie er niet makkelijker op, want niet alle Belgen hebben het vingeralfabet onder de knie gekregen. Met pen en papier in de aanslag ging onze groep het contact aan.

Yana, leerkracht wiskunde en begeleidster, legt uit: “Mijn taak was om beide groepen dichter bij elkaar te brengen en ervoor te zorgen dat er een goed contact tot stand kwam. Hierbij moest ik voortdurend rekening houden met ieders eigenheid.

Het mooie is dat iedereen tegen zijn eigen grenzen aanloopt en deze voortdurend verlegt. Niet alleen op het gebied van bouwen, maar ook wat het contact met de plaatselijke jongeren betreft.”

Ook de deelnemers merken dat ze – beetje bij beetje – de ideeën waarmee ze naar Zuid-Afrika reisden moeten

bijstellen. Waren de jonge Belgen nog vertrokken met een eenduidig gevoel van “we zullen ze ginder eens gaan helpen”, dan blijkt op de werf al snel dat er veel van elkáár geleerd kan worden. Het samen bouwen verloopt op die manier steeds vlotter, waardoor er een hechte band ontstaat tussen beide groepen. Uiteindelijk helpen de Belgen en Zuid-Afrikanen elkaar. En ja, het gebouw dat er nu staat is inderdaad een mooie aanwinst voor het National Institute for the Deaf.

“In het begin van het kamp voelden we wel wat rivaliteit onder beide groepen,” beaamt Jan, één van de deelnemers. “We gaven kritiek op elkaars bouwkunsten of gaven bouwmateriaal niet spontaan door. Na verloop van tijd groeide echter het begrip en werd het contact steeds hartelijker. Ik heb in elk geval ontzettend veel van hen geleerd.”

Maurice, die een bouwopleiding volgt in het Don Bosco Technisch Instituut van Halle, valt hem bij: “Ik zou mijn vrienden zeker aanraden om ook mee te gaan. Je maakt niet alleen kennis met een andere cultuur, maar doet ook iets goed voor de bevolking. Tegelijkertijd leerde ik heel veel bij op het gebied van bouwen. Het is heel anders dan in de les. Op school worden op het einde van het jaar onze bouwwerken terug afgebroken, maar hier zullen mensen er echt gebruik van kunnen maken. Dat geeft een goed gevoel.”

Een “apart” land ... nog steeds Dankzij het Kruger Nationaal Park, Kaap de Goede Hoop en steden als Kaapstad en Johannesburg is Zuid-Afrika een interessant land voor toerisme. Er is een grote hoeveelheid bodemschatten en het land heeft naar wereldmaatstaven een gemiddeld inkomen. En toch heerst er nog veel armoede.

De werkloosheidsgraad is erg hoog (26 procent van de mensen heeft geen werk) en de economische problemen uit de tijd van de apartheid, de armoede en het gebrek

aan economische macht van zwakkere bevolkingsgroepen zijn nog niet opgelost. Bovendien telt het land het hoogste percentage seropositieven van de wereld en in bepaalde regio’s zijn etnisch geweld en bendecriminaliteit de voorbije tien jaar sterk toegenomen.

Deze problemen gaan niet voorbij aan de deelnemers aan het bouwkamp. Tijdens een uitstap worden ze geconfronteerd met het leven in Zwelethemba, een van de sloppenwijken van Worcester. Iedereen knijpt er spontaan de neus toe om te ontkomen aan de overweldigende stank. Varkens, straathonden, kinderen op blote voeten dwalen allemaal doelloos rond in de vuile, modderige straten. Onze jongeren kunnen het niet vatten dat er op een kleine oppervlakte en in dergelijk slechte omstandigheden ongeveer 10.000 mensen wonen.

De ervaring blijft bij velen nog lang nazinderen. “Toen ik mijn wafel met slagroom at, moest ik heel erg denken aan de mensen die in de sloppenwijken wonen en dit wellicht nooit zullen eten.

Individueel kunnen we deze problemen niet oplossen, maar het is wel goed dat we beseffen dat dit bestaat.” Een andere deelnemer getuigt: “Zuid-Afrika is een land vol tegenstellingen en er is een groot contrast tussen arm en rijk. Het lijkt alsof de meeste mensen zich graag afschermen van wat er in de sloppenwijken gebeurt. Dat raakt mij diep.”

De naweeën van het apartheidsregime dat het land meer dan veertig jaar in zijn greep hield, zijn nog steeds voelbaar.

Nadat Nelson Mandela na 27 jaar gevangenschap werd vrijgelaten en in 1994 met zijn partij ANC aan de macht kwam, werd de apartheid officieel opgeheven. Maar de sociale en economische gevolgen zijn nog lang niet weggewerkt. Een van de deelnemers vertelt: “Je ziet dat de apartheid nog altijd meespeelt. Ik heb nog maar één blanke als arbeider gezien en de rest zijn allemaal zwarten. Maar niemand wil er voor uitkomen dat er nog steeds een feitelijke apartheid is.”

Na terugkeer in België overwegen toch de positieve indrukken. Wanneer we peilen naar wat haar het meest is bijgebleven, reageert Yana spontaan: “Ik heb veel beter leren relativeren en de kleine dingen in het leven leren waarderen.

Mijn nieuwe filosofie is dan ook: wat ik vandaag niet gedaan krijg, doe ik morgen wel. Ik zal ook nooit vergeten hoe hartelijk en warm de Zuid-Afrikanen zijn. Gelukkig worden is eigenlijk iets heel relatief. We kunnen er allemaal nog veel van leren.”

Katrien DE WILDE ■

11

Ontwikkelingseducatie // Interview met Peter Martin

Het zou een dorp in Oost-Congo kunnen zijn Hij is een van de medeorganisatoren van “ngowelke”. We zochten hem op voor een interview en vielen maar meteen met de deur in huis.

Vertel eens, Peter, hoe zit “ngowelke” precies in elkaar?

“Ngowelke” is een tweejaarlijkse Noord-Zuidactiviteit die draait rond een fictief dorp in Oost-Congo – niet toevallig “ngowelke” genaamd – dat met een hele rits problemen wordt geconfronteerd: burgeroorlog, droogte, hongersnood, gebrek aan onderwijs en gezondheidszorg, ... Tijdens de eerste editie van schooljaar 2008-2009 organiseerden we een ngo-markt. Een achttal ngo’s werd uitgenodigd om te komen spreken over hoe zij de uitdagingen zouden aanpakken waarmee de dorpelingen geconfronteerd worden. Eén voor één werden de moeilijkheden voorgesteld, waarna de leerlingen op de markt op zoek moesten gaan naar de ngo die volgens hen het meest geschikt was om ieder specifiek probleem aan te pakken.

Het Don Boscocollege in Zwijnaarde heeft een lange traditie van inleefreizen voor de derde graad. Vroeger een keer naar de Centraal Afrikaanse Republiek en de laatste jaren naar Lubumbashi in de Democratische Republiek Congo. De school wilde de Noord-Zuidwerking echter verder opentrekken en ging, in aanvulling op de inleefreizen, op zoek naar een manier om de leerlingen door een denkoefening te loodsen over de sector en de praktijk van ontwikkelingssamenwerking.

In samenwerking met VIA Don Bosco en Broederlijk Delen ontwikkelde ze daarvoor “ngowelke” – een vakoverschrijdend project waarbij de leerlingen de werkcontext, de missie en de aanpak van verschillende ngo’s doorlichten. Het uitdenken van “ngowelke” vroeg een grote tijdsinvestering, maar het leverde wel een werkvorm op die leerlingen aanzet tot kritische reflectie en debat over de sterke en zwakke punten van ontwikkelingssamenwerking en ontwikkelingsactoren. Nu het sjabloon er is, kan de activiteit zeker ook andere scholen inspireren.

Peter Martin is leerkracht geschiedenis in het college en lid van de Pastorale Animatiegroep (PAG) van de derde graad.

12

Als voorbereiding hadden de leerlingen de werking van de aanwezige ngo’s al doorgelicht tijdens de lessen godsdienst. Teams van leerlingen onderzochten vooraf hoe een bepaalde ngo te werk zou gaan: Welke problemen zou de ngo in kwestie kunnen aanpakken, en door middel van welke activiteiten? Wat zijn de sterktes en zwaktes van die aanpak? Bovendien kregen ze in de lessen geschiedenis en aardrijkskunde meer achtergrondinformatie over ontwikkelingssamenwerking. Zo kwamen ook thema’s als kolonisatie, dekolonisatie en grondstoffenproblematiek aan bod.

En de tweede editie?

De editie van schooljaar 2010-2011 vertrok van hetzelfde concept - een fictief dorp - maar veranderde van inkleding.

De helft van de leerlingen kroop in de huid van een journalist en kreeg tijdens een “persconferentie” de gelegenheid om kritische vragen te stellen aan echte vertegenwoordigers van de onderzochte ngo’s, en zo hun analyse te toetsen en de verschillende ngo’s beter te leren kennen. De andere helft schreef hierover een artikel.

De tweede editie was meer afgebakend dan de eerste.

De tijd werd teruggebracht van een halve dag naar twee lesuren voor het vijfde en het zesde leerjaar. Ook de taakomschrijving van de leerlingen was preciezer: interviewen of een artikel schrijven. Deze positieve elementen willen we graag behouden. Dit schooljaar gaan we wel proberen om “ngowelke” in nog meer vakken te integreren. We zien mogelijkheden voor Frans, Engels, chemie, economie, ...

Waarom slaat “ngowelke” zo goed aan?

Bij leerkrachten slaat het aan omdat het een flexibel initiatief is, met een zinvolle inhoudelijke klemtoon. Het wordt gepresenteerd als een PAG-activiteit, en zonder de PAG zou deze activiteit allicht niet bestaan, maar tezelfdertijd is er gewerkt aan een breed draagvlak onder het leerkrachtenteam. Klas- en vakoverschrijdend werken, zoals bij “ngowelke”, gaat hokjesdenken tegen, zowel bij leerkrachten als bij leerlingen. De praktische organisatie van een schoolweek staat dit jammer genoeg vaak in de weg, maar samenwerken met collega’s werkt zeker enthousiasmerend.

vinden het als school wél een must om onze leerlingen op te voeden tot rechtvaardige wereldburgers. We willen hen bewustmaken van de mechanismen van ongelijkheid in en tussen rijke en arme landen. En dat doen we liefst door te werken rond een concreet project. In de praktijk ligt de nadruk in de eerste graad op fondsenwerving voor een Don Bosco-project in Lubumbashi en naarmate de leerlingen ouder worden, gaat de klemtoon meer op het educatieve liggen. Fondsenwerving is één manier om leerlingen te sensibiliseren, maar ontwikkelingseducatie is meer dan dat.

ngowelke?

Wat de leerlingen betreft, zij appreciëren korte en krachtige activiteiten. De voorbereiding is intens maar niet te lang uitgesmeerd. We leven dan ook in een samenleving waarbij de boog niet te lang gespannen kan staan. Ook de inhoudelijke inbreng van enkele ngo’s, waaronder VIA Don Bosco, helpt bij de organisatie van de activiteit.

Wie doet wat op de ngo-markt?

Wat willen jullie met “ngowelke” precies bereiken bij de leerlingen?

Dat hun ogen opengaan. Wanneer het op ongelijke Noord-Zuidrelaties aankomt, moet iedereen zijn verantwoordelijkheid opnemen. De problemen zijn van ons allemaal. De bedoeling is om een ruimer wereldbeeld te stimuleren dat verder reikt dan de laatste Flair of Voetbalmagazine. Het is belangrijk dat leerlingen kennis en inzicht verwerven in de uitdagingen van de 21ste eeuw.

Ze leren ook dat de oplossingen voor een rechtvaardige wereld niet zwart-wit zijn. We spreken hier over een complexe materie zonder eenvoudige oplossingen.

Hoe past het concept in de NoordZuidvisie van jullie school?

Dat is ook mijn persoonlijke visie op Noord-Zuidrelaties.

Financiering is meer iets voor overheden, wij dragen indirect bij door belastingen te betalen. Het is belangrijk dat mensen geïnformeerd worden over hoe ontwikkelingssamenwerking werkt om zo druk te kunnen uitoefenen en onrechtvaardigheden aan te vechten. Ik denk hierbij vooral aan gebonden hulp aan het Zuiden met vaak onredelijke voorwaarden, of aan de schuldenberg van vele ontwikkelingslanden. Mijn concrete kennis van ngo-werking is er dankzij “ngowelke” in ieder geval met rasse schreden op vooruitgegaan.

Bram VAN HAVER ■

Voor een uitgeschreven Noord-Zuidvisie hebben we jammer genoeg nog geen tijd gehad binnen de PAG. Wij

13

DeWereld.be // Internationale Dag van de Mensenrechten

Tien december ... voor iedereen en overal Mensenrechten” gevierd. Ook dit jaar zullen miljoenen mensen op straat komen om aandacht te vragen voor een wereldwijde naleving van de mensenrechten.

Recht op onderwijs en waardig werk VIA Don Bosco besteedt in haar werking vooral aandacht aan de verwezenlijking van Artikels 23 en 26 van de verklaring. Die behandelen respectievelijk het recht op arbeid, gunstige werkomstandigheden en een rechtvaardige beloning en het recht op onderwijs, dat ook de algemene beschikbaarheid van beroepsopleidingen omvat. In het Zuiden ondersteunt onze ngo organisaties die inzetten op het verbeteren van de technische- en beroepsvaardigheden van kansarmen en hun begeleiding naar de arbeidsmarkt.

Het opvoedingsproject van Don Bosco dat de leidraad vormt voor de pedagogische aanpak van onze partners in Afrika, Latijns-Amerika en Azië, verzekert bovendien dat het aangeboden onderwijs “gericht is op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en op de versterking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden” – net zoals de UVRM dat vraagt.

Op 10 december 1948 werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) unaniem goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

In de UVRM staan rechten die een gemeenschappelijk stelsel van waarden zijn in de strijd tegen armoede en uitsluiting. Het gaat om rechten als het recht op leven, vrijheid en veiligheid; vrijwaring van slavernij, foltering, willekeurige aanhouding; vrijheid van meningsuiting; het recht op onderwijs; en het recht op arbeid en gelijk loon voor gelijke arbeid.

Al deze rechten gelden voor iedereen zonder onderscheid in ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst.

Ondertussen hebben 192 landen hun handtekening onder de verklaring geplaatst. Zowat overal ter wereld wordt op 10 december dan ook de “Internationale Dag van de

14

Ook in België draagt onze werking bij tot de realisatie van het recht op onderwijs. De UVRM roept namelijk op dat onderwijs “het begrip, de verdraagzaamheid en de vriendschap onder alle naties, rassen of godsdienstige groepen [zal] bevorderen”. Door Belgische jongeren de kans te geven in dialoog te gaan met jongeren uit het Zuiden tijdens een bouwkamp of inleefreis, of via een School-toSchool project, draagt VIA Don Bosco bij tot hun groei in verbondenheid en verantwoordelijkheid. “De ander” als een volwaardig mens zien en leren kennen, is een belangrijke voorwaarde voor het eerbiedigen en beschermen van zijn of haar mensenrechten.

Mensenrechten behoren toe aan ieder van ons en brengen ons samen als een internationale gemeenschap met dezelfde waarden en idealen. Daar werkt VIA Don Bosco graag aan mee!

Bram VAN HAVER ■

Evenement DeWereld.be // Op de Agenda

17 november: Beurs educatieve projecten in het Zuiden

29 november: Conferentie onderwijs(on)gelijkheid

Op zaterdag 17 november stellen meer dan 20 projecten die onder de Vlaamse koepel van Leraars zonder Grenzen (LzG) schuilen hun werking voor. De bezoeker krijgt info over LzG zelf en kan getuigenissen beluisteren van stagiairs en vrijwilligers die onlangs in een LzG project meedraaiden. Aan verschillende standjes vertellen de vertegenwoordigers meer over hun project, mogelijke stages, vrijwilligerstaken, hun deelname aan projecten van jouw klas of school rond Noord-Zuid thema’s, …

Waar? Aalst. Georganiseerd door: LzG.

Educaid.be nodigt u uit voor zijn tweede jaarlijkse conferentie.

De hamvraag: Hoe kunnen de belangrijke obstakels voor gelijke onderwijskansen, zoals gender, socio-economische status en woonplaats, aangepakt worden? Bijzondere aandacht gaat naar de toegang tot onderwijs en cruciale overgangen tussen de verschillende schoolniveaus en tussen onderwijs en de wereld van het werk. Twee partnerorganisaties van VIA Don Bosco zijn present: Don Bosco Tech India en Muchachos y Muchachas con Don Bosco uit de Dominikaanse Republiek.

Waar? Brussel. Georganiseerd door: Educaid.be.

Voor meer informatie: www.lzg.be

Voor meer informatie: www.educaid.be

Heel november: Kadogo, tentoonstelling voor en door (ex-)kindsoldaten

5 december: Lezing “Alle meisjes naar school!”

De tentoonstelling Kadogo gaat over het leven van (ex-) kindsoldaten. Ze geeft een beeld van het leven in en na het leger aan de hand van schilderijen, tekeningen, verhalen en fotomateriaal. Speciaal voor leerlingen van het secundair onderwijs worden er interactieve workshops georganiseerd. Waar? Mechelen. Georganiseerd door: VIC Kinderrechten ngo.

Wereldwijd gaan 35 miljoen meisjes niet naar school.

Plan België vindt dit ongehoord en zet zich in voor kwaliteitsvol onderwijs voor meisjes in het Zuiden. Met de campagne 2012 vestigt deze ngo de aandacht op de kracht van geschoolde meisjes om de armoedecyclus in ontwikkelingslanden te doorbreken. Tijdens de lezing ontdek je hoe Plan België ijvert voor de toegang tot een gratis en kwaliteitsvol onderwijstraject voor alle meisjes. Waar?

Leuven. Georganiseerd door: Plan België.

Voor meer informatie: www.vicngo.be/nl/707 Voor meer informatie: www.planbelgie.be

Hoofdredacteur: Maud SEGHERS - Eindredacteur: Kilian DE JAGER - Redactieraad: Omer BOSSUYT, Katrien DE WILDE, Arnoud FESTJENS, Eric JORIS, Marc VAN LAERE - Lay-out: Pierre VANDEVIVERE - Druk: GEERS OFFSET, Oostakker Verantwoordlijke uitgever: Omer BOSSUYT, Leopold II-laan 195, B-1080 Brussel Is uw adres onjuist of bent u verhuisd? Gelieve dit te melden aan VIA Don Bosco, Adressenadministratie, t.a.v. Jan De Broeck en Peter Goossens, Leopold II-laan 195, B-1080 Brussel. Dat kan ook per telefoon: + 32 (0)2 427 47 20 of per e-mail: viadonbosco@skynet.be.

Overeenkomstig de wet van 8 december 1992, die de bescherming van de persoonlijke levenssfeer regelt, werd uw naam opgenomen in ons adressenbestand. We gebruiken deze gegevens alleen voor de verspreiding van informatie inzake onze activiteiten. U heeft onbeperkt toegangs- en correctierecht van de door ons over u bewaarde informatie.

Partners:

Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving

Wil je ons steunen?

VIA Don Bosco Reknr.: 435-8034101-59 IBAN: BE84 4358 0341 0159 BIC: KREDBEBB

Sponsors:

15

Wereldburgerschap en sociale mobiliteit

VIA Don Bosco ondersteunt organisaties in Afrika, AziĂŤ en LatijnsAmerika. Deze zetten in op het verbeteren van de beroeps- en sociale vaardigheden van kansarmen, en hun begeleiding naar de arbeidsmarkt. Via ontwikkelingseducatie slaan we een brug tussen BelgiĂŤ en ons netwerk van partners in het Zuiden. Zo dragen we ertoe bij dat jongeren wereldwijd opgroeien tot wereldburgers. www.viadonbosco.org