JAARVERSLAG // 2018
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
1
Inhoudstafel // Jaarverslag 2018
2
VOORWOORD
3
ONZE IMPACT IN ÉÉN OOGOPSLAG
4
WIST-JE-DAT
5
WAT DOEN WIJ
6
HOE WERKEN WIJ
8
INTERNATIONALE SAMENWERKING
12
WERELDBURGERSCHAPSEDUCATIE
20
WAT GEBEURT ER MET UW GELD
24
DANK AAN
26
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Voorwoord Beste vrienden, VIA Don Bosco mag als ngo tevreden en trots terugblikken op een succesvol 2018, en vol vertrouwen ons komend jubileumjaar tegemoet zien. In 2018 kijken wij in het bijzonder op enkele specifieke punten terug, zoals bijvoorbeeld onze continue kwaliteitszorg. We hebben op alle vooropgestelde groeilijnen vooruitgang kunnen boeken, mede dankzij de handvaten die ons daarvoor binnen het EFQM kwaliteitsbeheer worden aangereikt. We hielden daarbij expliciet rekening met de wensen en verwachtingen van onze belanghebbenden. Verder zijn onze key performance indicatoren (KPI’s) in de goede richting geëvolueerd, zowel op personeelstevredenheid als op financiële duurzaamheid. Vermeldenswaardig is ook het optimaliseren van onze financiële monitoring dankzij ons project met de nieuwe blockchain-technologie. Om de verankering van onze acties in het Zuiden in onze eigen maatschappij te stimuleren – één van de accenten van de ngo-federatie – realiseerde onze dienst Wereldburgerschapseducatie onder meer een reeks uitwisselingstrajecten alsook nieuw pedagogisch materiaal. De dienst fondsenwerving en communicatie bereikte dit jaar mooie resultaten. Onze persreis in Madagaskar kon rekenen op heel wat media aandacht en leidde tot de aanwinst van nieuwe schenkers. De dienst werd ook
versterkt met een data-analist, met zicht op een nieuwe CRM software. In 2018 werden wij lid van de Don Bosco Green Alliance, een internationaal collectief van Don Bosco organisaties rond duurzaam milieu. Immers, zoals Paus Franciscus het zegt in zijn encycliek ‘Laudato Si’: alles is met elkaar verbonden. Als wij armoede willen bestrijden mogen wij ook de algemene evolutie i.v.m. de milieuvraagstukken niet uit het oog verliezen. VIA Don Bosco ageert niet in een vacuüm, maar tracht als bruggenbouwer het verschil te maken. Onlangs las ik over het belang om changemaker te zijn en zo bij te dragen tot de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) en de bescherming van de mensenrechten. Welnu, dit is precies wat VIA Don Bosco sinds een halve eeuw beoogt. U leest het goed: volgend jaar vieren wij ons 50-jarig jubileum, hetgeen gepaard zal gaan met verschillende festiviteiten en acties. Ik zou dit voorwoord niet willen afronden zonder al onze medewerkers, leden van onze Raad van Bestuur, de Adviesraad en uiteraard onze schenkers van harte te bedanken in naam van de vele kansarme meisjes enjongens voor wie wij zorg dragen. Het is enkel samen dat wij onze impact kunnen realiseren en dat we kunnen streven naar een wereld waarin VIA Don Bosco ooit overbodig zal worden. Peter Annegarn, Voorzitter VIA Don Bosco VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
3
Onze impact in één oogopslag
Onderwijsprojecten in 12 landen
Meer dan 80 scholen ondersteund in Afrika, Latijns-Amerika en België
Meer dan 20.000 jongeren opgeleid tot ‘actors of change’
Meer dan 800 leerkrachten versterkt in hun capaciteiten
7.293.661 euro geïnvesteerd in onze onderwijsprojecten 4
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Wist-je-dat?
?
WIST JE DAT wij, voor de financiële monitoring
van onze onderwijsprogramma’s, werken aan een efficiënte en volledig transparante
?
WIST JE DAT in onze scholen in Mali het
aantal leerlingen dat de school vroegtijdig verlaat of de opleiding niet afrondt,
softwaretoepassing, gebruik makend van
systematisch daalt dankzij een betere
blockchain-technologie, en dat we dit volgend
afstemming op de specifieke noden van de
jaar in Benin zullen testen?
kwetsbare jongeren?
?
WIST JE DAT dit jaar maar liefst 77% van
de scholen die we bereikten met onze dienst Wereldburgerschapseducatie, TSO/BSO
?
WIST JE DAT onze scholen in El
Salvador heel wat hinder ondervinden van het bendegeweld in het land?
scholen zijn? Dat is uitzonderlijk omdat het
Leerlingen geraken vaak niet veilig
aanbod in België zich veelal toespitst op
op school of op hun stageplaats. Ons
ASO-leerlingen.
tewerkstellingsbureau houdt hier rekening mee bij het toewijzen van stageplaatsen
?
en tracht altijd samen met de jongeren een veilige oplossing te vinden.
WIST JE DAT in Haïti in verschillende steden
het aantal inschrijvingen voor technische opleidingen sterk gestegen is als gevolg van een communicatiecampagne rond beroepsonderwijs?
?
WIST JE DAT dit jaar 373 Belgische
leerkrachten ons educatief materiaal besteld hebben en dat minstens 2825 leerlingen het in de klas gebruikt hebben?
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
5
Wat doen wij? VIA Don Bosco is de Belgische ngo van de salesianen van Don Bosco. Al 50 jaar is Giovanni Bosco onze grootste inspiratiebron. De stichter van onze gemeenschap werkte zijn hele leven met de meest kwetsbare jongeren. Hij bood ze een veilige leeromgeving. Vandaag de dag zijn deze noden nog altijd actueel.
Onze focus ligt daarom op onderwijs, zowel in het Zuiden als bij ons in België. Het team internationale samenwerking bestaat uit programmabeheerders die onze programma’s rond technisch- en beroepsonderwijs in Afrika en Latijns-Amerika opvolgen. Het internationale luik werd over de jaren heen aangevuld met een werking in België door de dienst wereldburgerschapseducatie. Deze dienst ondersteunt Belgische scholen met een pedagogisch aanbod om jongeren te sensibiliseren rond thema’s die VIA Don Bosco nauw aan het hart liggen: recht op onderwijs, gender, milieu en internationale dialoog. Zo maken we van hen kritische, solidaire en verantwoordelijke wereldburgers. De teams internationale samenwerking en wereldburgerschapseducatie kunnen rekenen op enkele ondersteunende diensten: financiën en administratie, fundraising en communicatie, en personeelsbeleid. De coördinatoren van elk van deze diensten, de directeur, de voorzitter van de Raad van Bestuur en de gedelegeerd bestuurder vormen samen het Comité Dagelijks Bestuur.
6
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Wereldwijd heeft VIA Don Bosco partnerschappen met verschillende scholen voor technisch- en beroepsonderwijs. We ondersteunen deze scholen bij het bieden van kwaliteitsvol onderwijs voor de meest kwetsbare jongeren. Kwaliteitsvol onderwijs is niet enkel gericht op het verwerven van professionele en technische vaardigheden, maar ook op de algemene ontwikkeling van jongeren, zodat ze kunnen uitgroeien tot actieve wereldburgers in de samenleving. Daarnaast ondersteunt VIA Don Bosco ook tewerkstelling en ondernemerschap om een vlotte overgang naar de wereld van het werk te verzekeren. Tot slot streven we naar de financiële duurzaamheid van onze partnerscholen. Onze taak is immers slechts volbracht wanneer we niet meer nodig zijn: VIA Don Bosco heeft reeds een exit traject uit meerdere landen toegepast in het verleden, o.a. in Azië. Een belangrijke rol die onze ngo in dit geheel voor zichzelf weggelegd ziet, is deze van facilitator en kennisdeler met het oog op de capaciteitsversterking
van partners in BelgiĂŤ en in het Zuiden. Daarnaast werpt VIA Don Bosco zich op als bruggenbouwer, want enkel door samen te werken met anderen kunnen we de effectiviteit en kwaliteit van ons werk verbeteren.
Samen kunnen we de nodige hefbomen creĂŤren die kwetsbare jongeren een uitweg bieden uit de vicieuze cirkel van armoede.
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
7
Hoe werken wij? VIA Don Bosco realiseert haar missie doorheen programma’s en projecten. Naast een federaal goedgekeurd en gesubsidieerd programma in 12 landen, dat VIA Don Bosco uitvoert als erkende ngo, steunen wij ook enkele honderden projecten in tientallen landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Al onze initiatieven hebben één duidelijk doel voor ogen: de socio-professionele integratie van kansarme jongeren.
In 2017 startten wij een nieuw vijfjarenprogramma dat tot 2021 zal lopen in zes Afrikaanse landen, vijf LatijnsAmerikaanse landen, en in België. De lokale partners van VIA Don Bosco in het Zuiden zijn scholen die technischen beroepsonderwijs aanbieden. Daarnaast werken we samen met zelf-opgerichte lokale tewerkstellingsdiensten die onze jongeren tijdens en na hun opleiding begeleiden naar de wereld van het werk. Ieder landenprogramma wordt niet enkel vanuit Brussel opgevolgd, maar ook ter plaatse, door een ontwikkelingsbureau. Zij zetten actief in op de ondersteuning en coördinatie van de scholen en tewerkstellingsdiensten. We zijn ervan overtuigd dat kansarme jongeren die een technisch diploma behalen en werk vinden, sterk in het leven zullen staan. De Belgische overheid onderschrijft deze visie en draagt er een aardig steentje aan bij. Voor elke euro die aan VIA Don Bosco wordt geschonken, legt de Belgische overheid er vier bovenop. Zo kunnen we de komende jaren opnieuw investeren in onderwijs, tewerkstelling en wereldburgerschapseducatie.
8
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
De weg naar uitmuntendheid In 2018 werd gewerkt aan een continue kwaliteitszorg. Op trimestriële basis wordt de vooruitgang op onze tactische prioriteiten besproken en worden waar nodig bijsturingsmaatregelen getroffen. Op alle belangrijke groeilijnen werd vooruitgang geboekt. De vooropgestelde prioriteiten van de verschillende diensten evolueerden in de goede richting. Bij het opstellen van de jaarplannen van de organisatie werd in grote mate gebruik gemaakt van de beschikbare gegevens uit onze diverse bevragingen: tevredenheid van personeel en partners, externe evaluatie, overleg met overheid en bedrijfsrevisor, … We streven daarbij, conform ons EFQM kwaliteitsbeheer, om tegemoet te komen aan de verwachtingen van onze stakeholders. Op basis van de dialoog met diverse partijen stelden wij in 2018 vast dat wij dan ook steeds beter voldoen aan hun verwachtingen. De ‘key performance indicators’ die wij in 2018 hebben geformuleerd geven aan dat wij nog steeds een goede koers varen. Onze globale personeelstevredenheid is stabiel.
De financiële duurzaamheid van onze ngo gaat vooruit: steeds meer personen en organisaties zijn overtuigd van onze missie, wat zowel een grotere diversiteit aan donoren als verhoogde inkomsten oplevert. Op inhoudelijk vlak realiseren wij onze vooropgestelde doelstellingen. In België wil dat zeggen dat scholen en jongeren die deelnamen aan onze trajecten zich in steeds hogere mate wereldburgers voelen. Internationaal is het management van onze scholen verbeterd, wat een positieve impact heeft op de kwaliteit van het onderwijs en de tewerkstelling van de jongeren. Ondanks de positieve evolutie zijn er ook enkele knipperlichten en waarschuwingen. Via het risicobeleid dat in 2017 werd uitgewerkt, worden deze risico’s op regelmatige basis geëvalueerd en nemen wij de nodige preventieve of reactieve maatregelen.
Blockchain to the rescue! Een belangrijk onderdeel van onze werking is de financiële monitoring van onze programma’s. Het is voor ons immers essentieel dat publieke en private fondsen correct geïnvesteerd worden en dit op een zo effectief en efficiënt mogelijke manier. We willen de impact van onze programma’s op die manier optimaliseren en daarover volledig transparant rapporteren. Daarom besloten we om voor de financiële monitoring van onze onderwijsprogramma’s, de nieuwe blockchain-technologie te testen. In samenwerking met technologiebedrijf Settlemint en onderzoekslaboratorium Howest ontwikkelden we dit jaar
een nieuwe software, gebruik makend van die blockchaintechnologie. De software zal ons en onze partnerscholen toelaten om in veel minder tijd en 100 procent transparant de uitgaven in het kader van ons programma op te volgen. Volgend jaar starten we een proefproject in Benin om de nieuwe software te testen en op punt te stellen. Ons blockchain-project werd positief onthaald door toenmalig minister van ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo, die het mee promootte tijdens de GoGlobal missie in Kenia waaraan ook onze directeur deelnam. De minister ziet het project als een prachtig voorbeeld van innovatie en digitalisering voor ontwikkeling. Zijn appreciatie voor ons werk, en naast de digitalisering ook onze aandacht voor gendergelijkheid, bracht hij tot uiting door zijn bezoek aan onze kantoren waar hij uitgebreid de tijd nam om te luisteren naar onze visie op de toekomst van ontwikkelingssamenwerking.
Communicatie en fondsenwerving Een hoogtepunt voor communicatie was de organisatie van een persreis. We trokken met 4 journalisten naar Madagaskar om er onze projecten te bezoeken en de impact van onze programma’s aan te tonen. Via publicaties in Knack, Trends, Trends-Tendances, Le Vif, Kerk & Leven, Dimanche, een videoreportage op RTBF TV en een radiouitzending op La Première, werd een breed publiek over ons werk geïnformeerd. Daarnaast werd een uitwisselingsreis naar Benin in het kader van ons Youth 4 Change project mooi in beeld gebracht, eveneens in het kader van een reportage op zender RTBF.
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
9
Fondsenwerving blijft een uitdagende taak waarbij op regelmatige basis nieuwe aanpakken worden uitgetest. In 2018 deden we ook beroep op externe consulenten om onze geefkrachtige doelgroepen dieper te onderzoeken. De methode die wij doorgaans gebruiken zijn bijleggers of inserts in gedrukte mediatitels. Enkele nieuwe titels werden getest op het thema Madagaskar, en ook in het voorjaar konden wij een kort maar krachtige rekruteringscampagne lanceren op het thema DR Congo. Nieuw in 2018 was de rekrutering van een ‘dataanalist’, een nieuwe functie binnen onze organisatie om onze fondsenwerving verder te professionaliseren. De
Gendergelijkheid en milieu Naast het recht op onderwijs blijven gender en milieu voor ons belangrijke thema’s. Zowel in onze programma’s in het Zuiden als in België zijn dit twee aandachtspunten doorheen alle interventies, zodat ook onze partnerscholen hun steentje bijdragen aan gelijke kansen voor meisjes én jongens, en aan de zorg voor onze planeet. Ook onze eigen interne werking onderwerpen we aan een kritische blik. Na het uitwerken van een genderbeleid vorig jaar, werkten we dit jaar aan een milieubeleid waarin alle diensten van VIA Don Bosco concrete engagementen aangaan om zo duurzaam mogelijk te werken. Naast de engagementen per dienst staken we als groep op
10
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
doelstelling is om via datamining en analyse de relatie met bestaande donateurs te versterken en nieuwe donateurs te werven. Via onze ‘Corporate Fundraiser’ werkten we verder aan onze relaties met bedrijven voor bijkomende inkomsten, onder meer met verschillende initiatieven en koepels die de link leggen tussen ontwikkelingssamenwerking en verantwoord ondernemen, zoals ‘Ondernemers voor Ondernemers’ en ‘The Shift’. Om onze communicatie richting bedrijven te verbeteren, ontwikkelden we een bedrijvenbrochure waarin potentiële samenwerking met ondernemingen heel concreet gemaakt wordt.
meer informele wijze de handen uit de mouwen: van een workshop rond ‘zero waste’ tot een ‘klerenswap’ en een ‘dikketruiendag’. Op die manier proberen we zelf de verandering te zijn die we willen zien in de wereld. Tot slot werden we dit jaar lid van de Don Bosco Green Alliance, een internationaal collectief van Don Bosco deelgroepen en organisaties die aanzetten om bij te dragen aan beter beleid rond het milieu. Via uitwisseling van ervaring, gezamenlijke acties en deelname aan wereldwijde campagnes trachten we de krachten te bundelen en samen ons gewicht in de schaal te leggen.
LIDMAATSCHAPPEN Om haar werking zo succesvol mogelijk te maken, is VIA Don Bosco lid van verschillende netwerken en organisaties die werken rond onderwijs en/of internationale samenwerking: Don Bosco Network, een netwerk van Europese en Amerikaanse ngo’s van Don Bosco. Don Bosco Green Alliance, een internationaal collectief van Don Bosco organisaties rond duurzaam milieu. Ngo-federatie, de Vlaamse federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. Acodev, de Frans- en Duitstalige federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. 11.11.11, de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging. CNCD-11.11.11, de koepel van de Franstalige Noord-Zuidbeweging. Educaid, een Belgisch platform rond onderwijs en ontwikkelingssamenwerking.
De Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving. Bbest, de Belgische vertegenwoordiger van EFQM (de European Foundation for Quality Management). Zij ondersteunen organisaties in België op het vlak van kwaliteitsbeheer. Ondernemers voor Ondernemers, een platform dat de brug vormt tussen de Belgische bedrijfswereld en organisaties voor internationale samenwerking. The Shift, Belgisch netwerk voor duurzaamheid voor alle Belgische organisaties: non-profit, ngo’s, ondernemingen, civiele maatschappij en academische instituties. CO2logic, waarvan we het CO2 Neutral label kregen omdat we al onze vluchten compenseren en dus CO2-neutraal vliegen.
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
11
12
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Internationale samenwerking VIA Don Bosco is actief in 11 landen in Afrika en Latijns-Amerika. In al deze landen ondersteunen we beroepsscholen die kwetsbare jongens en meisjes de kans geven om een vak te leren en zo hun toekomst in eigen handen te nemen.
Beroepsopleiding voor kwetsbare jongeren We ondersteunen de scholen om: de kwaliteit van hun onderwijs te verbeteren via de opleiding van de leerkrachten en de aanpassing van leerprogramma’s en onderwijsvormen; het beheer van de scholen te verbeteren, door te werken aan financieel beleid, personeelsbeleid, en alles wat een efficiënte en duurzame werking verzekert; de begeleiding van jongeren naar de arbeidsmarkt en ondernemerschap te verbeteren. Verder werken we, afhankelijk van de context van ieder land, met de scholen rond thema’s als gelijke toegang tot onderwijs voor jongens én meisjes, duurzaam milieu, vredeseducatie, wereldburgerschapseducatie, of waardig werk.
Onze werking in het Zuiden in enkele cijfers: 74 scholen voor beroepsonderwijs 13 nationale tewerkstellingsdiensten en heel wat lokale tewerkstellingsinitiatieven 20.411 leerlingen genoten een beroepsopleiding
42% meisjes
833 leerkrachten kregen een technische en/of pedagogische vorming
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
13
De kracht van verhalen Cruciaal voor het welslagen van onze beroepsopleidingen is het aanpassen van de opleidingen aan de specifieke noden van onze doelgroep, namelijk de meest kwetsbare jongeren. Klinkt logisch, maar in de praktijk is dit niet altijd zo evident. Beter zicht krijgen op de noden van die doelgroep gebeurde in DR Congo, Tanzania en Bolivia via de methodiek van ‘storytelling’ die als pedagogische tool werd ingezet. In Congo bleek uit de verhalen van jongeren een grote nood aan sociale omkadering, psychologische begeleiding en de versterking van soft skills tijdens de opleiding. Deze elementen werden dan ook versterkt in de scholen. In Tanzania getuigden leerkrachten na een opleiding rond storytelling dat deze methode hen hielp om een beter zicht te krijgen op de uitdagingen waarmee hun leerlingen geconfronteerd worden, waardoor ze hun lespraktijk beter konden afstemmen op hun noden. Ook in Bolivia wordt storytelling nu systematisch ingezet als een pedagogisch instrument om jongeren beter te begeleiden naar hun socio-professionele integratie in de samenleving.
Versterkte relatie met de bedrijfswereld Om jongeren na hun opleiding aan werk te helpen, breiden onze tewerkstellingsbureaus hun netwerk met bedrijven uit, en versterken ze de relaties met deze potentiële werkgevers. In Benin bijvoorbeeld werd hiervoor een ‘cercle d’entrepreneurs’ opgericht, een netwerk van bedrijven waarmee het tewerkstellingsbureau een regelmatig contact
14
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
onderhoudt. Een gelijkaardig initiatief zag het licht in Tanzania: het ‘employers forum’. Dit is een jaarlijkse ontbijtmeeting met bedrijven, met het oog op duurzame partnerschappen. Dit jaar werden bedrijven uit de sector van de hernieuwbare energie uitgenodigd, een bloeiende sector in Tanzania en bovendien strategisch interessant voor onze scholen omwille van nieuwe modules rond zonne-energie in de opleiding elektriciteit. Ook in El Salvador breidden ze het netwerk met bedrijven uit door het organiseren van een ondernemersbeurs waarop meer dan 80 verschillende bedrijven aanwezig waren. Dit gaf onze scholen ook de gelegenheid om reclame te maken voor hun bijscholingen voor het
personeel van die bedrijven, een inkomstenbron voor de school die bijdraagt aan hun financiële duurzaamheid.
Ondernemerschap Omwille van een gebrek aan werkgelegenheid in sommige regio’s, zetten heel wat scholen in op ondernemerschap. Het thema maakt deel uit van het curriculum, maar ook de tewerkstellingsbureaus begeleiden jongeren op hun weg naar zelftewerkstelling. In DR Congo organiseerde het tewerkstellingsbureau
naast de individuele begeleiding van leerlingen ook een jongerenforum waarin startende ondernemers met elkaar ervaringen konden uitwisselen. In Haïti werden productie-ateliers op school die als doel hebben om inkomsten te genereren, omgevormd tot ‘schoolondernemingen’ die naast het financiële aspect ook de pedagogische doelstelling hebben om jongeren op te leiden tot ondernemers. Dit door hen naast de productie ook te betrekken bij de andere aspecten van het beheer van de schoolonderneming.
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
15
Ecuador: Mildred maakt haar dromen waar Mildred Pañafiel (21) woont samen met haar ouders en twee broers in Monte Sinaí, een arme buitenwijk van Guayaquil, Ecuador. Het is een wijk zonder wegen, elektriciteit of stromend water. Mildred groeide er op in moeilijke omstandigheden. De wijk wordt geteisterd door drugsgebruik, drugstrafiek en diefstal. Vele jongeren die er opgroeien in armoede zijn een vogel voor de kat en worden meegesleurd in kleine en grotere criminaliteit. Kwaliteitsvol onderwijs is er allesbehalve een evidentie. Ook voor Mildred was het niet makkelijk om naar school te gaan en haar toekomstdromen na te jagen. Op een dag ontmoette ze de salesianen van Don Bosco die in Monte Sinaí een opvangcentrum hebben. Naast huiswerkbegeleiding wordt daar met kinderen en jongeren gewerkt rond waarden en
normen, het opbouwen van een positief zelfbeeld, het nadenken over hun toekomst, en het ontwikkelen van hun talenten. Mildred kon er na schooltijd terecht voor pedagogische steun en een snack. Uiteindelijk kreeg ze de kans om in een Don Bosco beroepsschool een opleiding industriële mechanica te volgen. Als meisje in een richting met overwegend mannen, had ze het in het begin niet gemakkelijk. Maar al snel vond ze haar plek en voelde ze zich goed in de opleiding. “In het begin had ik schrik om met de jongens te praten, maar na een tijdje ging dat heel goed en voelde ik mij op mijn gemak omdat ik er bijna een prinses was”, aldus Mildred. Mildred studeerde met succes af en volgt momenteel een specialisatie in een andere school. Volgend jaar wil ze graag met drie klasgenoten een eigen onderneming starten. De vier toekomstige ondernemers sparen nu om hun droom te kunnen realiseren.
Gender in Tanzania Onze partnerscholen in Tanzania zetten de laatste jaren hard in op gelijke kansen voor jongens en meisjes. Oorspronkelijk opgericht om onderwijs te verschaffen aan jongens, zijn meisjes ondertussen goed voor reeds 38% van het leerlingenbestand, waar dit in 2015 slechts 11% bedroeg. Tanzania heeft dus duidelijk een inhaalbeweging gemaakt!
16
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Onze beroepsscholen hebben een aantal acties georganiseerd om meisjes te stimuleren een beroepsopleiding te volgen. De jaarlijkse Binti Thamani (letterlijk “precious girl”) campagne wil studenten, leerkrachten en ouders bewust maken van de gelijke kansen voor jongens en meisjes in onderwijs, opleiding en werk. Veel meisjes weten immers niet
dat ook zij een beroepsopleiding kunnen volgen. De campagne werpt duidelijk haar vruchten af: het aantal meisjes in onze beroepsscholen blijft jaar op jaar gestaag toenemen. Maar ook in de dagdagelijkse werking van onze scholen wordt er aan de weg getimmerd voor gelijke kansen. Sanitaire faciliteiten waren er in het verleden alleen
voor jongens. Nu hebben meisjes hun eigen toiletten, wat een drempel om naar school te gaan wegneemt. Ook gaan de scholen partnerschappen aan met bedrijven en organisaties die de opleiding voor meisjes sponsoren, zodat de financiĂŤle draagkracht van de familie niet langer een belemmering is om meisjes in te schrijven voor een opleiding.
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
17
Alternerend leren In Kameroen ondersteunt VIA Don Bosco uitsluitend landbouwopleidingen. Het programma focust zich op een complexe en weinig bekende pedagogie: het alternerend leren. Twee weken opleiding op school worden telkens afgewisseld met twee weken praktijkervaring in een landbouwbedrijf of in de familiale landbouw bij de leerlingen thuis. De praktijkervaring dient als uitgangspunt voor wat ze op school leren. De landbouwscholen hebben zich deze pedagogie de afgelopen jaren succesvol eigen gemaakt, maar we stelden een grote terughoudendheid vast bij de families van de leerlingen en bij andere actoren in de omgeving van de scholen. Dit was vaak een rem op de opleiding of de socio-professionele integratie van de jongeren na afstuderen. Daarom investeerden onze lokale partners in het uitbouwen van ‘verenigingen van families en actoren uit de gemeenschap’ met als bedoeling om ze nauw te betrekken bij de opleiding van de jongeren, zodat ook zij als volwassenen hun kennis kunnen bijschaven, toegang hebben tot informatie, en hun competenties ten dienste kunnen stellen van de opleiding en de ontwikkeling van hun dorp of regio. De nieuwe houding van alle actoren ten opzichte van de pedagogie van het alternerend leren, maakt het de jongeren nu mogelijk om hun eigen initiatieven te ontplooien in een favorabele context.
De weg naar zelfstandigheid In Peru en Ecuador waren de belangrijkste acties dit jaar gericht op de duurzaamheid van de scholen en tewerkstellingsbureaus. Door ons ondersteund, bereiden zij immers het einde van het partnerschap met VIA
18
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Don Bosco in 2021 voor. In juli maakten onze partners uit Peru en Ecuador daarom een uitwisselingsreis rond zelfredzaamheid naar Colombia, een voormalig partnerland van VIA Don Bosco dat de werking succesvol zelfstandig heeft kunnen verderzetten. Niet enkel de financiĂŤle duurzaamheid kwam aan bod, maar ook het belang van strategische partnerschappen, het in stand houden van de kwaliteit, het relevant houden van opleidingen, etc.
Het verhaal van Mariane in Madagaskar
Mariane Seraphine is zestien jaar oud. Ze zit in het eerste jaar van de tweejarige naaiopleiding op Fille de Marie Auxiliatrice, de school in Ivato die bestuurd wordt door de Zusters van Don Bosco. Samen met acht van haar familieleden, waaronder haar vader en haar moeder, slaapt ze in een betonnen huisje niet groter dan het gemiddelde Belgische tuinhuis. Het diploma van de
achttienjarige zus van Mariane hangt buiten beeld op aan een van de drie andere muren. ‘Mariane moet haar studies afmaken zodat wij kunnen leven zoals andere gezinnen… En zodat ze gelukkig wordt.’ Haar vader blijft positief over de toekomst, al sukkelt hij erg met zijn gezondheid. De melkkoe moest het gezin verkopen toen hij in het ziekenhuis belandde nadat hij aangevallen werd niet ver van huis. Hij huurt een stukje grond en kweekt er wat groenten die de moeder van Mariane probeert te verkopen op de plaatselijke markt. Zelf eten ze die groenten niet, ze zijn te waardevol. Er is elke middag en avond rijst en soms is er een aardappel. Twee maaltijden per dag moeten volstaan. ‘Vendre vendre’ zegt de moeder nog over het verkopen van de groenten. In Madagaskar herhaal je een woord twee keer om de betekenis ervan te verzwakken. Veel wordt er niet verkocht. Gelukkig kan Mariane gratis naar school; haar jongere zus blijft thuis.
Jago KOSOLOSKY
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
19
20
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Wereldburgerschapseducatie Jongeren doen uitgroeien tot kritische, solidaire en actieve wereldburgers, dat is waar onze dienst Wereldburgerschapseducatie (WBE) voor staat. We willen jongeren bewust maken van het feit dat ze zelf actoren zijn, dat ze een rol te spelen hebben in de ontwikkeling van een samenleving die duurzaam, democratisch en solidair is, en openstaat voor andere culturen.
Wereldburgerschapseducatie omvat het verwerven van verschillende kennis, houdingen en vaardigheden: Kennis: Alle kennis verworven door leren of ervaring. De bedoeling is hier om jongeren te informeren over de leefomstandigheden van andere mensen en de gevolgen van de globalisering, om op die manier inzicht te krijgen in oorzaak-gevolg relaties met betrekking tot onze manier van leven in een onderling afhankelijke wereld. Houdingen: Het vermogen om eigenschappen te belichamen die voor ons belangrijk zijn. Dit houdt in dat we houdingen aannemen die in overeenstemming zijn met onze waarden en meningen.
• Vrijwilligerswerk: tijd besteden aan een doel naar keuze, … • Consumptie: ethisch consumeren, minder vlees eten, lokale en seizoensgebonden producten consumeren, voorrang geven aan korte-keten, minder verspilling, verpakte producten vermijden, … •… In 2018 richtte het team van Wereldburgerschapseducatie zich op middelbare scholen in Benin, India en Tanzania. Hoewel de meerderheid van onze interventies in België plaatsvonden, hebben we dit jaar stap voor stap getracht om WBE-expertise op te bouwen eigen aan die van onze partnerlanden. Dit jaar legden we de volgende accenten:
Vaardigheden: Het vermogen om kennis en waarden in de praktijk toe te passen op individuele en/of collectieve acties. We kunnen ons op verschillende manieren engageren: • Politiek: zich informeren tijdens verkiezingen, petities, activisme, …
Wereldwijde dialoog – Wereldburgerschap is geen exclusieve aangelegenheid voor westerse landen. De Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) gaan alle burgers over de hele wereld aan. Daarom ontwikkelen we met de hulp van onze lokale partners projecten VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
21
die beantwoorden aan de noden van leerlingen, ongeacht het land en het sociale milieu waaruit ze komen. Zo treden in onze projecten Youth 4 Change en Move with Africa Belgische leerlingen in dialoog met hun leeftijdsgenoten in Tanzania en Benin. Digitale aanpak – Om de technologie ten dienste van onze activiteiten te stellen, hebben we digitale tools voor monitoring en evaluatie ontwikkeld die de verwerking van gegevens vergemakkelijken. We zijn ook een samenwerking gestart met een web ontwikkelaar om een nieuwe educatieve online tool rond de SDG’s te ontwikkelen. Don Bosco visie – We zijn altijd gericht op technisch en beroepsonderwijs, zonder de deur voor het algemeen onderwijs te sluiten. Salesiaanse waarden zoals vertrouwen, verantwoordelijkheid, leren door spelen, respect, vriendelijkheid en dialoog staan centraal in onze pedagogische benadering. Duurzaamheid van de interventies – We hebben onze “one shot” interventies verminderd om ons meer te kunnen toeleggen op begeleidingsprojecten. We bereiken daarom minder scholen, maar we kunnen WBE beter verankeren binnen de scholen waar we actief zijn. Samen met collega’s uit de sector van onderwijs en ontwikkelingssamenwerking creëerden we de inspiratiegids ‘Doelgerichte schooltrajecten rond wereldburgerschapseducatie’. Deze is te downloaden via wijzijnkruit.be.
22
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Onze begeleidingsprojecten In een notendop
Een begeleidingsproject van scholen uit Benin en België, met het oog op een interculturele uitwisseling met een focus op individueel engagement Een begeleidingsproject van Afrikaanse en Belgische scholen, met het oog op een interculturele uitwisseling met focus op de SDG’s en het opzetten van burgerschapsprojecten binnen de scholen Begeleidingsproject dat leerkrachtenteams coacht zodat zij het onderwerp van de rechten van het kind integreren in hun lespraktijk en het beleid van de school. Begeleidingsproject waarbij Indische en Belgische scholen aan elkaar worden gekoppeld om kennisuitwisseling te stimuleren op het niveau van schooldirecties & schoolbeleid, leerkrachten en leerlingen.
Duur
Aantal workshops per jaar
Partners
1 schooljaar
18
Benin: Adafo België: Africapsud, Asmae, DBA, Entraide & Fraternité, Iles de Paix, La Libre Belgique, Licht voor de Wereld
2 schooljaren
36
Benin: Adafo Tanzania: Don Bosco Network
3 schooljaren
10
België: Djapo, Kiyo, Plan International Belgique, Unicef, DGDE
Langdurig
40
India: SURABI België: VVOB - Scholenbanden
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
23
Wat gebeurt er met het geld dat u geeft? VIA Don Bosco doet beroep op de vrijgevigheid van overheidsinstanties, stichtingen, bedrijven en vele individuele donateurs. EĂŠn keer per jaar brengen we via het magazine Samen op Weg alle schenkers, medewerkers en vrijwilligers op de hoogte van wat er gebeurde met de verworven fondsen. We onderschrijven niet voor niets de Code van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving.
Net zoals de voorbije jaren blijven overheidssubsidies de belangrijkste opbrengstenbron voor VIA Don Bosco. In 2018 zijn ze goed voor 56% van de totale middelen. De giften en legaten vertegenwoordigen op hun beurt 35%, een flinke bijdrage waarvoor onze immense dankbetuiging. VIA Don Bosco houdt haar beloftes: 84% van alle schenkingen en subsidies wordt ingezet voor onze onderwijsprogramma’s, wat een uitstekende prestatie is. Voor elke 100 euro gaat er dus 84 euro naar ons werk. Zoals de grafiek over de uitgaven weergeeft, is het merendeel verbonden aan onze doelstellingen
24
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
van internationale samenwerking in het Zuiden. De uitgaven voor algemeen beheer, communicatie en fondsenwerving bedragen 16%.
Meer informatie over onze jaarrekening op onze website: www.viadonbosco.org. Specifieke vragen? Contacteer ons via e-mail info@viadonbosco.org of per telefoon +32 (0)2 427 47 20.
Uitgaven 2018
7.037.643 € - 81% Internationale Samenwerking Zuid
Opbrengsten 2018
4.877.758 € - 56% Subsidies
256.018 € - 3% Wereldburgerschap België 411.195 € - 5% Communicatie & Fondsenwerving 999.630 € - 11% Algemene beheerskosten
2.973.612 € - 34% Private giften 77.659 € - 1% Legaten 134.773 € - 2% Andere opbrengsten 640.684 € - 7% Reserve fondsen
TOTAAL: 8.704.486 €
TOTAAL: 8.704.486 €
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
25
Dank aan Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) Wallonie-Bruxelles International (WBI) Bruxelles International Stad Oostende Provincie West-Vlaanderen Ondernemers voor Ondernemers 11.11.11 – CNCD Nationale Loterij Wereld Missie Hulp Jugend Eine Welt Koning Boudewijnstichting Turing Foundation Stichting Gillès IECD Besix Co-Valent DEME Umicore Torfs Vandeputte Safety La Libre Belgique VVOB-Scholenbanden Partnerschap voor Kinderrechtenscholen En vele individuele schenkers
Hoe kan u helpen? Een schenking Met elke gift kunnen we jongeren wereldwijd helpen aan kwalitatief onderwijs. Bovendien ontvangt elke schenker ons gratis magazine Samen op Weg BE84 4358 0341 0159
Een testament of duolegaat Door ons goed doel op te nemen in uw testament, helpt u niet alleen de jongeren, maar ook erfgenamen kunnen daar baat bij hebben. Meer info op www.viadonbosco.org
Vrijwilligerswerk We zijn steeds op zoek naar vrijwilligers om onze ngo te ondersteunen. Wij zoeken onder andere vertalers die van thuis uit kunnen werken, animatoren van schoolen buitenactiviteiten in het hele land en administratieve duizendpoten in Brussel. Meer info op www.viadonbosco.org
26
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
Raad van Bestuur Peter Annegarn (voorzitter), Bert Van Hecke (ondervoorzitter), Pierre Tilkin (gedelegeerd bestuurder), Koenraad Nijssen, René Jeanmart, Christian Boils, Omer Bossuyt, Cor Anthonissen, Els Van Hoof, Peter Van Den Borre, Lies De Soete, Bernadette Devillé, Lode Bolckmans, Jean-Pierre Degives. Eerste statuten verschenen in het Belgisch Staatsblad van 17 mei 1973. Nieuwe statuten verschenen op 3 juni 2004, 3 mei 2011 en 4 juni 2014.
Bedankt aan alle collega’s en medewerkers die zich in 2018 inzetten voor VIA Don Bosco. Filip Lammens, Bieke Vandamme, Christopher El Khazen, Nina Honnay, Kaat Torfs, Imka Custers, Tine Limet, Blanca Guerrero, Stéphanie De Ryck, Steven De Craen, Aurélie Vanossel, Amélie Janssens, Laura Eliaerts, Etienne Vandercruyssen, Bram Reekmans, Alexandra Breedeveld, Cécile Lennerts, Jochim Lourduswamy, Peter Goossens, Claude Eeckhout en Marita Scholts.
Directeur Filip Lammens
Contact VIA Don Bosco Guldendallaan 90 1150 Brussel +32 (0)2 427 47 20 info@viadonbosco.org www.viadonbosco.org www.facebook.com/viadonbosco.vzw Nationaal nummer: 0413.119.733
Redactie: Bram Reekmans, Etienne Vandercruyssen, Bieke Vandamme, Kaat Torfs, Filip Lammens, Peter Annegarn Lay-out: Pierre Vandevivere Verantwoordlijke uitgever: Peter Annegarn, Guldendallaan 90, B-1150 Brussel
VIA Don Bosco // Jaarverslag 2018
27
VIA Don Bosco is een erkende Belgische ngo die onderwijsinstellingen
en
tewerkstellingsinitiatieven
voor jongeren in Afrika en Latijns-Amerika steunt. Al 50 jaar bieden wij pedagogische en financiĂŤle medewerking aan plaatselijke scholen. Het opbouwen van sociale & professionele competenties bij kansarme jongeren vormt de rode draad van onze projecten. Zo helpen we hen om actieve wereldburgers te worden en een plaats op de arbeidsmarkt te vinden. Tegelijk bouwen we bruggen tussen scholen in BelgiĂŤ en elders in de wereld. Zo timmert VIA Don Bosco aan de weg naar een rechtvaardige samenleving die beantwoordt aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.
www.viadonbosco.org viadonbosco.vzw instagram.com/viadonbosco/