Kleurenkaart Zorg & Welzijn Zeeland DIVERSITEIT NAAR ETNICITEIT IN BEELD GEBRACHT
Het aantal allochtonen dat woont en werkt in Zeeland neemt steeds verder toe. Daarmee neemt ook het aantal allochtone cliënten in de zorg- en welzijnssector toe. Landelijk is de sector een relatief ‘witte’ beroepssector. Het aandeel allochtonen dat in Zorg of Welzijn werkt is lager dan het aandeel allochtonen in de totale werkzame beroepsbevolking. Hoe is de situatie in Zeeland? Hoeveel allochtonen wonen hier? In welke gemeenten wonen ze? Uit welke landen zijn zij afkomstig? Hoeveel werken er in Zorg en Welzijn? Wat is het aandeel allochtonen in de opleidingen? Antwoorden op deze vragen vindt u in deze Kleurenkaart.
Wat is een allochtoon? Allochtonen zijn personen die in Nederland woonachtig zijn en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Wie zelf in het buitenland is geboren, hoort tot de eerste generatie, wie in Nederland is geboren, hoort tot de tweede generatie. Daarnaast wordt er een onderscheid gemaakt tussen westerse allochtonen en niet-westerse allochtonen. Allochtonen van de eerste generatie worden onderverdeeld in westers en niet-westers op grond van hun eigen geboorteland, bij de tweede generatie op grond van het geboorteland van hun moeder. Een niet-westerse allochtoon heeft tenminste één ouder die geboren is in Afrika, Latijns-Amerika of Azië (inclusief Turkije), met uitzondering van voormalig Nederlands-Indië/Indonesië en Japan. (Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek)
AANDEEL ALLOCHTONEN IN ZEEUWSE BEVOLKING Begin 2010 wonen er ruim 59.100 allochtonen in Zeeland, dat komt neer op een kleine 16% van de totale bevolking. Het percentage allochtonen in Zeeland ligt lager dan gemiddeld in Nederland (ongeveer 20%). Van de allochtonen die in Zeeland wonen, heeft ruim tweederde een westerse achtergrond. Van deze groep is 42% afkomstig uit België, 16% uit Indonesië (voornamelijk tweede-generatie allochtonen), 14% uit Duitsland en 5% uit het Verenigd Koninkrijk. Dit wijkt enigszins af van het landelijke beeld waarbij 25% van de westerse allochtonen afkomstig is uit Indonesië, 25% uit Duitsland, 8% uit België en 5% uit het Verenigd Koninkrijk. Net als in de rest van Nederland zijn in Zeeland Turkije, Suriname, Marokko en de Nederlandse Antillen en Aruba1 de vier meest voorkomende herkomstlanden van niet-westerse allochtonen.
100%
11%
90% 80% 70%
% Niet-westerse allochtonen
5% 11% 85%
9% 80%
% Westerse allochtonen % Autochtonen
60% 50% 40% 30% 20% 10%
Verdeling autochtone en (niet-)westerse allochtone inwoners in Zeeland en Nederland, 2010 Bron: CBS StatLine
0
Nederland
Zeeland
Verdeling niet-westerse allochtonen naar de vier belangrijkste landen van herkomst in Nederland en Zeeland2 Bron: CBS StatLine Zeeland
Nederland
aantal percentage
aantal percentage
Turkije
3.200
18%
384.000
21%
Suriname
2.500
14%
342.300
18%
Marokko
2.200
12%
349.000
19%
Nederlandse Antillen en Aruba
1.900
10%
138.400
7%
AANDEEL ALLOCHTONEN PER GEMEENTE 25% 21%
16% 15%
13%
10%
9%
8% 6% 2%
10%
8% 7%
6%
7%
2%
2%
2%
6%
6%
5%
5%
3%
2%
6%
5% 3%
2%
% Niet-westerse allochtonen
Percentage westerse en niet-westerse allochtonen naar gemeente Bron: CBS StatLine
VERDUBBELING AANTAL NIET-WESTERSE ALLOCHTONEN IN 2030 Uit een prognose van het CBS blijkt dat het aantal autochtonen in Zeeland zal dalen van ongeveer 321.000 in 2010 naar 294.400 in 2030.
90.000
Landelijk zal het aantal niet-westerse allochtonen in 2030 met 35% toenemen ten opzichte van 2010. In Zeeland zal het aantal niet-westerse allochtonen bijna verdubbelen. Vooral het aantal Marokkanen zal toenemen; er wordt een stijging van 125% in 2030 verwacht.
60.000
80.000
43.900
70.000
41.900 40.400
50.000 40.000 39.000
30.000
30.000
20.000 10.000 0
2 Ten behoeve van de leesbaarheid zijn de aantallen afgerond op honderdtallen.
19.800
2010
Westerse allochtonen
2020 Niet-westerse allochtonen
Prognose aantal allochtonen Zeeuwse bevolking 2010-2030 Bron: CBS StatLine
2030
Vlissingen
Veere
Tholen
Terneuzen
Sluis
Schouwen-Duiveland
Reimerswaal
Noord-Beveland
Middelburg
Kapelle
Hulst
% Westerse allochtonen
1 Vanaf 10 oktober 2010 zijn de Nederlandse Antillen opgeheven. Curaçao, Aruba en Sint Maarten zijn sindsdien landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn gemeenten van Nederland geworden.
2%
0
Borsele
In de Zeeuws-Vlaamse gemeenten wonen relatief veel westerse allochtonen. Het grootste deel van hen is van Belgische afkomst (Hulst, 79%; Sluis, 76% en Terneuzen, 59%).
20%
20%
Goes
De grootste concentratie niet-westerse allochtonen vinden we in de verstedelijkte gemeenten. Het hoogste percentage niet-westerse allochtonen woont in de gemeente Vlissingen (10%). In Middelburg en Terneuzen wonen relatief veel mensen van Turkse afkomst, in Vlissingen wonen vooral veel Marokkanen.
ALLOCHTONEN IN DE BEROEPSBEVOLKING Allochtonen blijken ook vaker dan autochtone inwoners werkloos te zijn. In 2009 was 6% van de westerse allochtonen en 11% van de nietwesterse allochtonen werkloos ten opzichte van 4% van de autochtonen.
De netto arbeidsparticipatie onder autochtone inwoners in Nederland is ongeveer 70%. Onder westerse allochtonen is dit 66% en onder niet-westerse allochtonen slechts 55%. Marokkanen hebben de laagste arbeidsparticipatie (50%). De lage arbeidsparticipatie onder, met name, Marokkanen en Turken is voornamelijk te wijten aan de lage participatie van vrouwen. 90%
Vrouwen
Mannen
Mannen en vrouwen
80% 78% 70%
73%
60%
61%
50% 40%
65% 58% 53%
62%
65%
66%
63%
61% 54%
50%
45%
62%
60%
55%
51%
70% 66%
63%
47% 42%
39% 30% 20% 10%
Autochtonen
Westerse allochtonen
Niet-westerse allochtonen
Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen en Arubanen
Overige nietwesterse allochtonen
0%
Netto arbeidsparticipatie autochtonen en allochtonen in Nederland, 2009 Bron: CBS StatLine
ALLOCHTONEN IN DE ZORG- EN WELZIJNSSECTOR In Nederland werkten in 2008 volgens het CBS circa 1.137.000 mensen in de zorg- en welzijnssector. Ongeveer 14% hiervan is allochtoon (7% westers en 7% nietwesters). Van de niet-westerse allochtonen zijn de Surinamers het best vertegenwoordigd (34%).
20
20
18 16 14
Economiebreed geldt dat bijna 18% van de werknemers van allochtone afkomst is. De zorg- en welzijnssector is dus nog een relatief ‘witte’ sector. Er zijn weinig cijfers beschikbaar met betrekking tot het aantal allochtonen in de Zeeuwse zorg- en welzijnssector. Ten behoeve van de Zeeuwse Arbeidsmarktmonitor Zorg en Welzijn 2010-3 heeft ViaZorg in oktober 2010 een inventarisatie onder Zeeuwse werkgevers gehouden over het aandeel allochtonen in hun personeelsbestand. Uit de resultaten blijkt dat bijna een derde van de werkgevers niet goed in beeld heeft hoeveel allochtonen zij in dienst hebben. Van de overige werkgevers heeft bijna driekwart minder dan 5% allochtone medewerkers (zowel westers als niet-westers) in dienst. Van de 8 werkgevers die meer dan 5% allochtone werknemers in dienst hebben zijn er 4 afkomstig uit Zeeuws-Vlaanderen, 2 uit Walcheren en 2 uit de Oosterschelderegio.
12
12
10 8 6 5
4 2
2
0 0-5%
5-10%
10-15%
0
0
1
15-20%
20-40%
>40%
Aantal werkgevers Aandeel allochtonen (zowel westers als niet-westers) in de Zeeuwse zorgen welzijnsorganisaties Bron: ViaZorg (Zeeuwse Arbeidsmarktmonitor Zorg en Welzijn 2010-3)
Onbekend
ALLOCHTONEN IN ZEEUWSE ZORG- EN WELZIJNSOPLEIDINGEN In het schooljaar 2009-2010 waren er in de regio Zeeland bij de MBO-opleidingen Zorg en Welzijn (niveau 1 t/m 4) 4.422 leerlingen ingeschreven.
3.164 227 330
Vrouwen
Daarvan was 16% van allochtone afkomst (9% westers en 7% niet-westers). Het aandeel allochtone leerlingen binnen de zorg- en welzijnsopleidingen is relatief lager dan het aandeel binnen het totale MBO (18%). Zowel het aandeel westerse als niet-westerse allochtonen is onder mannelijke leerlingen groter dan onder vrouwelijke.
62 78 561
Mannen
0
Cijfers over het aandeel allochtonen in Zeeuwse HBO-opleidingen zijn helaas niet beschikbaar.
500
1.000
Autochtonen
1.500
2.000
2.500
Niet-westerse allochtonen
3.000
3.500
4.000
Westerse allochtonen
Aantal autochtonen en (niet-)westerse allochtonen in Zeeuwse MBO-opleidingen Zorg en Welzijn (niveau 1-4), mannen en vrouwen Bron: CBS StatLine
Aantal autochtonen en (niet-)westerse allochtonen, uitgesplitst naar opleidingsniveau Bron: CBS StatLine Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
Autochtonen
8
15
74
490
122
1.367
357
1.292
Niet-westerse allochtonen
1
0
8
69
20
82
33
76
Westerse allochtonen
0
2
10
83
18
139
50
106
Totaal
9
17
92
642
160
1.588
440
1.474
COLOFON
Uitgave
Vormgeving en opmaak
Deze Kleurenkaart is ontwikkeld door ViaZorg in het kader van het symposium ‘Kleur in Zorg en Welzijn’ (voorjaar 2011), dat mede mogelijk is gemaakt door een bijdrage van de Provincie Zeeland.
Nilsson creatieve communicatie
Bronnen •
ViaZorg, Goes 2011 www.viazorg.nl
•
Centraal Bureau voor de Statistiek – StatLine ViaZorg - Zeeuwse Arbeidsmarktmonitor Zorg en Welzijn 2010-3
Voor de vormgeving van deze Kleurenkaart is gebruik gemaakt van het Zeeuws Kleuren Palet, een uitgave van de Provincie Zeeland.