Kunst Gids

Opvallende exposities, beurzen en concerten vanaf december 2022

DOOR RENÉ SEGHERS

In het clickbait-tijdperk zijn we allemaal een klein beetje verslaafd geraakt aan ‘confronterende’ onderwerpen. Van showbizz tot kunst en boze boeren heeft iedereen het in de jaren ’90 begraven demonstratierecht herontdekt. Confronterend nieuws staat ook bij gerenommeerde kranten steevast in de top van best gelezen artikelen. Opmerkelijk is daarbij dat veel onderwerpen pas sinds kort confronterend zijn gemaakt of geworden. We nemen tegenwoordig héél snel aan héél véél dingen aanstoot. Je kunt het zo gek niet bedenken of er wordt wel iemand boos om. Zo werd recent wat vrouwelijk naakt uit het gemeentehuis van Purmerend verwijderd als aanstootgevend. Hang je er in het kader van emancipatie evenveel mannelijk naakt naast, dan zijn de rapen om andere redenen gaar. In Leiden werd een schilderij van een sigarenrokend universiteitsbestuur uit 1974 kortstondig verwijderd nadat er ‘klachten’ over waren gekomen. Een Mondriaan die al 80 jaar op zijn kop hangt verdeelt de zeurpieten inmiddels in twee kampen: is het Mondriaans verdienste dat niemand het doorhad of geeft het aan dat abstracte kunst complete onzin is? Het zijn actuele beeldenstormpjes in een glas water.

Confronteren en maatschappelijke relevantie gaan hand in hand. Musea vallen momenteel over elkaar heen als podia voor uitzonderingen, het uitzinnige, minderheden en maatschappelijke thema’s. Volgens Bas Kosters (zie de belendende pagina’s) komt dat omdat groepen, van vrouwen tot kunstenaars van kleur, of werken die een andere geaardheid of een afwijkende smaak tonen eeuwenlang te weinig ruimte kregen. Hij zegt: ‘Let’s do it: geef die mensen een podium om de perceptie diverser en socialer te maken. This is the time.’ Kosters voegt in zijn werk de daad bij het woord. Soms is het ook simpelweg een kwestie van tijd. Een generatiedingetje. Het maakt kinderen echt niets uit of Piet groen, blauw, zwart of geel is. Zij hangen niet aan het verleden. In 1980 waren de Grieken gekke Henkie toen ze de Parthenonsculpturen uit het British Museum terugeisten, maar inmiddels gaan de sculpturen terug. Ook de Steen van Rosetta zal uiteindelijk terugkeren naar Egypte, de enige rechtmatige eigenaar. De aanhouder wint en een beetje reuring is vaak de kortste weg naar een doel.