SpiritueleUrgentie

In Stedelijk Museum Schiedam

Onder Mastoor collectie Northern Lights 2020

Onder een nieuwe generatie kunstenaars treedt spiritualiteit weer op de voorgrond. In de complexe wereld van vandaag de dag neemt het vertrouwen in de maakbaarheid van ons leven zichtbaar af. Veel jonge interdisciplinaire kunstenaars laten zien dat zij spiritualiteit als uitgangspunt voor hun werk hanteren. Of het nu gaat over de holistische benadering van de natuur of de helende waarde van voorouderlijke rituelen: kunst is bij uitstek in staat om de kloof tussen het aardse leven en het spirituele te overbruggen.

Het samengaan van spiritualiteit en kunst is in de kunstgeschiedenis een steeds terugkerende constante. Het lijkt er sterk op dat kunst overal ter wereld uit spiritualiteit is ontstaan. Vrijwel alle prehistorische grotschilderingen en vruchtbaarheidsbeeldjes hebben een rituele of spirituele oorsprong. Zij sloegen een brug naar verborgen werelden van de eeuwige jachtvelden tot het voorouderlijke of de godenwereld. Piramides, Indiase tempels, de Taj Mahal of de Akropolis weerspiegelen, los van elkaar, voorstellingen van de hemelse orde. Het zijn visualisaties van het ideaal van de universele harmonie die de mens aan de sterrenhemel aanschouwt, maar die in het leven niet kan worden bereikt. Middeleeuwse kunst met zijn uitgebreide iconografie heeft diezelfde brugfunctie.

Brug tussen heden en verleden Minder bekend is dat de moderne kunst van de vroege 20e eeuw ook vaak een spirituele bron heeft.

‘Spirituele Urgentie’ laat daarom werk van kunsthistorische voorgangers als Wassily Kandinsky, Jacoba van Heemskerck en Charley Toorop zien, naast werk van hedendaagse kunstenaars. Zo wordt duidelijk dat de spiritueel geïnspireerde kunstenaars van nu in een traditie staan. Asma Elbadawi, die binnen het thema ‘Genezing en Afkomst’ aan de tentoonstelling deelneemt, zegt hierover: ‘Spiritualiteit is een groot deel van mijn leven geweest. Door de jaren heen heb ik ontdekt dat mijn kracht en doel in het leven voortkomen uit mijn geloof. Vroeger paste ik niet in het Britse schoonheidsideaal. Door terug te gaan naar mijn roots heb ik mijzelf gevonden en mijn natuurlijke schoonheid geaccepteerd. Geloof en spiritualiteit hebben helend gewerkt in mijn leven.’

Spirituele reis

Het eerste van de vier hoofdthema’s binnen ‘Spirituele Urgentie’

Rechterpagina

Onder Frans Stamkart Salome 19101915 zwart krijt op karton collectie Rijksmuseum is ‘Natuur en Holisme’, het thema dat een spirituele verbondenheid met de natuur en een holistische manier van denken belicht: de mens als onderdeel van een grotere schepping. Binnen het thema ‘Genezing en A omst’ onderzoeken kunstenaars het proces van spirituele genezing. Het thema ‘Bevrijding en Manifestatie’ laat de positieve uitkomsten van genezing zien: het omarmen van diversiteit, eigenheid en persoonlijke vrijheden.

‘Hedendaagse Priesters’ laat zien hoe kunstenaars zich via mystieke ervaringen naar andere werelden kunnen laten voeren.

Universeel en verbindend

‘Spirituele Urgentie’ gaat nadrukkelijk niet over de verschillen tussen religies, culturen en mensen in verschillende tijden. Uitgangspunt is juist hetgene dat al die stromingen en tijden verbindt. De tentoonstelling verbreedt de blik op hedendaagse kunst en toont ook werken uit bijvoorbeeld populaire cultuur of niet-westerse tradities, die toch dezelfde grondbeschouwing delen. Yamuna Forzani toont werk in de zaal met thema ‘Bevrijding en Manifestatie’. Spiritualiteit is altijd een groot deel van haar leven geweest en dus ook van haar werk: ‘Mijn ouders hebben elkaar ontmoet in India en ik ben daar deels opgegroeid, waardoor ik dicht bij de Oosterse filosofie stond. De motivatie achter mijn werk komt ook vanuit een spirituele plek. Het gaat over empowerment, het ondersteunen van mijn LGBTQ+ gemeenschap en het bevrijdende gevoel om je leven te leven als je authentieke zelf.’

Creatieve wereldburgers

De kunstenaars en makers in deze tentoonstelling zijn van verschillende a omst en identiteit. Het zijn wereldburgers die zich zelden beperken tot één discipline of kunstvorm. Wat hen bindt is dat ze het proces van spirituele heling en zingeving hebben omarmd.

Tim Wes toont werk binnen het thema ‘Hedendaagse Priesters’ en verwoordt een en ander als volgt: ‘Van oorlogen tot isolatie hebben we veel moeten doorstaan in de afgelopen periode. Alleen zijn met je gedachtes en geconfronteerd worden met je angsten resulteert in een andere kijk op de wereld en op jezelf. We hebben geleerd om te praten, te delen, terug te kijken en met onszelf en met elkaar in gesprek te gaan over alles wat ons beweegt.’

De kunstenaars

In de tentoonstelling zijn naast werken van voornoemde kunstenaars onder meer werken te zien van Nick Verstand, Jennifer Tee, Memo Akten, Marlou Fernanda en Shertise Solano. Ook de artistieke producties van labels als Daily Paper maken deel uit van de selectie.

T/m 10 april

Stedelijk Museum Schiedam Hoogstraat 112, Schiedam stedelijkmuseumschiedam.nl

A new publication about the Name Change Initiative of Kunstinstituut Melly

With contributions by: Teana Boston-Mammah, Yahaira Brito Morfe, Tayler

Calister, Rosa de Graaf, Boutaina Hammana, Sofía Hernández Chong Cuy, Michiel Huijben, Stijn Kemper, Alex Klein, Jessy Koeiman, Prem Krishnamurthy, Rolando Vázquez Melken, Aqueene Wilson, Vivian Ziherl, and others.