KENNIS BOTTERWRAK VINKEVEEN

Wanneer begon je met duiken?

In 1993 en inmiddels ben ik Master Scuba Diver met een NAS-1 certificaat (Nautical Archaeological Society). Wrakduiken is mijn passie en daarom duik ik ook veel op de Noordzee. Ik was betrokken bij de identificatie van de Jacoba, de Petrel en de Anglia - destijds nog onbekende wrakken. Ook ben ik secretaris van de Stichting Maritiem Onderzoek Nederland en ben ik actief binnen de Landelijke Werkgroep Archeologie Onder Water. Tijdens de wintermaanden duik ik vooral in zoet water, waaronder de Vinkeveense Plassen.

Hoe is jouw liefde voor wrakduiken ontstaan?

Ik dook bij Divestore Europe in Hilversum. Die gingen af en toe met kolossale RIB’s de Noordzee op. Toen wilde ik meer weten van de schepen waar we op doken. Wat later waren mijn vrouw (die duikt ook) en ik heel vaak te vinden op de Fogo Isle, daar begon ik kleine verslagen te maken over de geschiedenis van de door ons bezochte wrakken. Nu ben ik mede-eigenaar van de Bernicia, een omgebouwd vissersschip waarmee we vanuit Scheveningen de Noordzee optrekken. Daarnaast duik ik heel regelmatig in het binnenwater, ik woon in de buurt van de Vinkeveense Plassen en de Spiegelplas. Dat zijn meestal nachtduiken met wat aprés-dive gezelligheid met het Twindive-team.

Het Botterwrak wekte ineens jouw interesse...

Tijdens een duik in maart 2001 bekeek ik de motor in het wrakje heel uitvoerig. Mijn oog viel op een plaatje dat aan de zijkant van een cilinder zat. Vanwege de begroeiing was het niet te lezen. Bij een volgende duik probeerde ik het plaatje schoon te maken, in de hoop om gegevens te ontdekken om het wrak te identificeren. Omdat schoonmaken onder water niet lukte besloot ik heel voorzichtig het plaatje te demonteren en thuis te reinigen en te conserveren. De motor bleek een Kromhoutmotor te zijn. Omdat er geen motornummer in het plaatje geslagen was, liep in eerste instantie het spoor dood en werd de zaak in de ijskast gezet. Maar de interesse bleef.

Hoe is je zoektocht daarna verlopen? Door diverse tips van verschillende mensen heb ik nogal wat sporen gevolgd, die allemaal dood bleken te lopen. In 2004 zocht ik ook contact met het Kromhoutmuseum in Amsterdam. Het onderzoek leverde wel veel contacten op. Eén tip over een motoronderdeel, een laatste poging vanuit het Kromhoutarchief, bleek echter wel resultaat op te leveren. Dit was december 2022. Dat leidde uiteindelijk tot de identificatie.Daardoor was ik in staat om vrijwel de hele geschiedenis van het wrak te achterhalen. Het is leuk dat een aantal van bovengenoemde contacten nu ook zelf artikelen publiceren over het wrak.

Kun je iets vertellen over de geschiedenis van het Botterwrak?

Het wrak heeft, zoals veel botters, een gevarieerd bestaan geleid vanaf zijn tewaterlating in 1911. Na de Noordzee, Zuiderzee, IJsselmeer en Vinkeveense Plassen was hij bijna in de anonimiteit verdwenen. Dat was het lot van de meeste botters in die tijd. Deze heeft geluk gehad, denk ik maar.

Hoe ziet het Botterwrak eruit?

Heel veel duikers zullen hem wel eens gezien hebben, de Vinkeveense Plassen zijn terecht heel populair als duikstek. Ik heb het wrak een paar jaar geleden eens door middel van fotogrammetrie in beeld gebracht, dat model is nog steeds te zien in Sketchfab. Het wrak is ongeveer 13,5 meter lang en 4,6 meter breed. Door de aanwezige dekbalken is de structuur van het wrak intact gebleven. Van het schip is alleen de romp nog over. Op de achtersteven staat een klein ijzeren stuurhutje op een paar dekbalken.

Heb je het wrak in al die jaren zien veranderen?

Omdat ik er regelmatig op duik, vallen de veranderingen niet zo op. Nu ik ook wat oudere foto’s heb bekeken, begint de boeg wat uit elkaar te vallen en het achterschip ligt aanmerkelijk dieper in het zand. Binnen in het achterschip ligt ook veel meer zand. Het lijkt wel of het zachtjes van de helling glijdt en met zijn kont de bodem in wordt gedrukt.

Wat voor boot was het en waar werd hij voor gebruikt?

Het was een Urker botter, in eerste instantie een zeilschip, waarmee op de Noordzee werd gevist. Later is er een motor in geplaatst, en na de sluiting van de Afsluitdijk werd ermee op het IJsselmeer gevist.

Hoe kunnen onze lezers je boek bestellen?

Het boek kost 15 euro en daar komen 5 euro verzendkosten bij. Het boek kan bij mij besteld worden door een e-mail met je naam en adres te sturen naar hans@wrakdata.nl

OVER HANS VAN DER WEIDE

Hans van der Weide is een gepassioneerd wrakduiker. Hij is secretaris van de Stichting Maritiem Onderzoek Nederland en hij is actief binnen de Landelijke Werkgroep Archeologie Onder Water. Zijn jarenlange onderzoek naar de herkomst van het Botterwrak, beschrijft hij in het boek: ‘Het Botterwrak in Vinkeveen’.