Hanifaru Bay op de Malediven is een hallucinerende plek. Hier komen manta’s in enorme aantallen samen zoals je dat nergens anders ter wereld ziet

Manta’s hebben zes verschillende strategieën ontwikkeld om zich te voeden. Deze technieken tonen ze je allemaal in Hanifaru Bay.

De meest acrobatische strategie van voeden is de somersault: de manta maakt meerdere keren een koprol achterover op dezelfde plek.

Hallucineren in Hanifaru

Maar een paar plekken op aarde zijn zo bijzonder, dat ze van UNESCO de status ‘Biosfeer Wereld Erfgoed’ krijgen toegewezen. Naast Galapagos en Komodo, is het Baa Atoll op de Malediven er een van. Dit is mede te danken aan Hanifaru Bay, waar grote ‘filter feeders’ reguliere bezoekers zijn, de walvishaai en de rifmanta in het bijzonder. Manta’s komen hier in enorme aantallen samen zoals je dat nergens anders ter wereld ziet.

Al op mijn eerste dag is het raak. We krijgen een berichtje van de parkranger dat er meer dan 200 manta’s in de baai zijn. Met gepaste spoed begeven we ons naar Hanifaru Bay, op slechts 10 minuten varen. Zodra we aankomen in de baai, zien we overal vinnen uit het water steken. Manta’s! Wat een hoop! Snel glijd ik het water in. De juiste kant op zwemmen is niet moeilijk, overal zijn vinnen te zien. Na 50 meter bevind ik me in het oog van een mantatornado. Overal om mij heen zweven manta’s. Ik kan amper de bodem zien. Links, rechts, recht op me af… Zo heb ik dit nog nooit meegemaakt. En daar lig ik dan, rustig aan het wateroppervlak, ademend door mijn snorkel. In allerlei formaties zweven ze voorbij. Ik heb uiteraard mijn camera mee en het is lastig kiezen van welke manta of manta’s ik foto’s maak. Het zijn er zo veel! Maar dat is dus echt een luxeprobleem. Na drie uur is het dan toch echt tijd om het water te verlaten… En staat mijn SDkaartje van mijn camera bomvol met foto’s van de manta’s. Het snorkelen met deze prachtige, nieuwsgierige dieren in dergelijke grote aantallen is een ervaring die ongeëvenaard is. Om je tussen honderden manta’s te begeven, is oprecht een ervaring die met geen pen te beschrijven is, laat staan dat de foto’s volledig recht doen aan deze unieke ervaring.

GROTE FILTER FEEDERS

Baa Atoll heeft de UNESCO-status ‘Biosfeer Wereld Erfgoed’ toegewezen gekregen, deels dankzij Hanifaru Bay. Hanifaru lijkt vanuit de lucht vrijwel identiek op de vele ronde riffen die de Malediven bezitten. Echter, het is net wat anders dan anders. In plaats van een cirkelvormig rif, is dit een langwerpige baai met een opening naar het westen. En dat is belangrijk, want in het moessonseizoen (mei-oktober) waait het

vanuit het westen, waardoor de stroming pal in de baai staat. Hierdoor hoopt al het planktonrijke water zich nog verder op in extreem rijke concentraties, en kan het plankton in de baai geen kant op. Twee reuze ‘filter feeders’ die in plankton zijn gespecialiseerd, de manta en walvishaai, zijn dan ook reguliere bezoekers van Hanifaru. De manta’s in het bijzonder, vrijwel exclusief rifmanta’s (Mobula alfredi) die tussen de drie en vijf meter in spanwijdte zijn, komen hier in enorme aantallen samen zoals je dat nergens ter wereld ziet. In overeenstemming met de maancyclus zijn ze tijdens de periode rondom volle maan en nieuwe maan vaak met wel honderden tegelijk aanwezig in deze baai, die niet veel groter is dan een paar voetbalvelden.

Hanifaru Bay is in plaats van een cirkelvormig rif, een langwerpige baai met een opening naar het westen. In het moessonseizoen hoopt plankton zich hier op in extreme concentraties. Onze schipper (rechts) kan ook zijn lol niet op met zoveel manta‘s.

ZES TAFELMANIEREN

Het water in Hanifaru Bay zit zo vol met plankton, dat je het kunt voelen aan je huid. Het prikt een klein beetje, maar dat neem ik graag voor lief. Het zicht is ondanks het plankton vaak tussen de 15-20 meter. De manta’s proberen in een zo kort mogelijke tijd zoveel plankton op te scheppen als ze kunnen. Per uur filteren ze wel duizenden liters water! Om zich te voeden, hebben de manta’s zes verschillende strategieën ontwikkeld. Deze technieken tonen ze je allemaal in Hanifaru Bay. De meest spectaculaire is cycloon voeden, waarbij ze in een groep van soms wel 50 manta’s in een cirkel rondzwemmen. Een andere strategie waarvan vooral jonge mannetjes gebruikmaken, is het piggyback voeden. Hierbij zwemt de kleinere manta boven een grotere soortgenoot, om zo mee te liften op de slipstream en het plankton dat omhoog wordt geduwd door de grotere manta, te verorberen. Een makkelijke maaltijd met weinig inspanning dus! Kettingvoeding waarbij de manta’s in een treintje zwemmen, is een andere strategie, waarbij soms wel 20 stuks achter elkaar langs je heen zwemmen. De meest acrobatische strategie is die van somersault voeden, waarbij ze op dezelfde plek achter elkaar een koprol achterover maken, waar het heel rijk met plankton is. Als de manta’s niet in grote aantallen aanwezig zijn, is er nog steeds veel te beleven. Sommige exemplaren zijn ontzettend speels en komen je met regelmaat van dichtbij inspecteren. Af en toe zwemmen een of twee walvishaaien in de baai om zich ook te goed te doen aan het plankton, maar hier moet je wel enigszins geluk mee hebben omdat ze vaak maar kort blijven.

Al op mijn eerste dag is het raak. We krijgen een berichtje van de parkranger dat er meer dan 200 manta’s in de baai zijn!

Op de poetsstations zijn de manta‘s helemaal zen en lijkt de tijd stil te staan. Heel anders dan Hanifaru Bay.

POETSSTATIONS

Als de manta’s niet in Hanifaru zijn, maken ze vaak gebruik van de vele cleaning stations op de riffen in de atol. Op een van de ochtenden ga ik met Dhavarandoo Divers op stap, waar we een duik maken op een poetsstation in de buurt. Met de boot varen we naar de duikstek toe en eenmaal onder, worden we niet teleurgesteld. Vier manta’s cirkelen rond het poetsstation! We zoeken een plekje om rustig naar de manta’s te kijken, en om ook vooral niet in de weg te hangen. We willen de dieren immers niet storen tijdens hun spabehandeling! Het is een heel ander perspectief om ze duikend te zien in dieper water, in vergelijking met Hanifaru. Hier zijn de manta’s volledig zen en voelt het alsof de tijd bijna stilstaat. Ik duik nog op andere duikstekken, waar je naast manta’s ook grote scholen vissen, verschillende soorten rifhaaien, gigantische Napoleon-wrasse en ander bijzonder leven tegenkomt. Ook worden walvishaaien regelmatig gespot. Het duiken is prachtig en doet zich niet onder voor bestemmingen zoals Indonesië of de Rode Zee.

LIVEBOARD OF HOTEL?

Hanifaru wordt aangedaan door de meeste liveaboards op de Malediven, die er vaak maar voor een paar dagen zijn. Zelf geef ik de voorkeur aan een verblijf op land boven een boot. Dhavandaroo is het dichtstbijzijnde bewoonde eiland, met een populatie van slechts 1.000 mensen. Het lijkt hier alsof de tijd heeft stilgestaan, er is amper verkeer en het leven van de bewoners is grotendeels traditioneel. Wel heeft het eiland een vliegveld, waardoor je er vanaf Malé gemakkelijk en voordelig naartoe kunt vliegen. Het eiland is omgeven door prachtige droomstranden. Waar de Malediven vooral bekendstaan om dure en exclusieve resorts, is het ook mogelijk om in kleinschalige hotels te verblijven. Een ander voordeel is dat je gebruik kunt maken van lokale duikoperators.

De Malediven zijn thuis voor bijna 5.000 uniek geïdentificeerde rifmanta‘s. Het Maldivian Manta Ray Project zet zich al sinds 2007 in voor de bescherming van manta’s, en hieruit is de Manta Trust ontstaan die nu wereldwijd vergelijkbare projecten onderhoudt. In 2009 kreeg Hanifaru Bay wereldwijd bekendheid, onder andere door een National Geographic documentaire, waardoor het opeens een druk bezochte locatie werd. Destijds was het nog toegestaan om te scubaduiken in de baai, wat met honderden duikers de rust van de manta’s niet ten goede kwam. Gelukkig mag je er nu alleen nog snorkelen met een gids voor maximaal 45 minuten per groep, om zo de drukte zoveel mogelijk te spreiden. In 2011 is Baa Atoll verkozen tot UNESCO erfgoed, en voor elk bezoek aan Hanifaru betalen bezoekers een park fee van $ 20 om de rangers te ondersteunen. Dit is het dubbel en dwars waard, omdat je zo bijdraagt aan de instandhouding van deze unieke plek. Sinds 2014 zijn manta’s officieel beschermd op de Malediven.

5.000 UNIEKE RIFMANTA’S

De meeste liveaboards doen Hanifaru Bay aan, maar je kunt ook kiezen voor een verblijf op land.

MANTA-HOLIC

Hanifaru bevindt zich aan de uiterste oostkant van het Baa Atoll, en op enkele honderden meters begint de drop-off van een kanaal dat meer dan vijf kilometer diep is en meer dan 50 kilometer breed. De zee is hier op de meeste dagen heel vlak, waardoor het bijna een groot meer lijkt. De diepe blauwe zee zit vol verrassingen. Ontmoetingen met dolfijnen en walvissen behoren tot de mogelijkheden. Ik had het geluk om een groep false killer whales te ontmoeten, waarover ik in mijn column deze maand meer schrijf. Hoe graag ik ook Hanifaru helemaal voor mezelf zou willen houden, kan ik niets anders doen dan het van harte aanbevelen aan iedereen die van duiken en de oceaan houdt. Het is een plek die je stoutste dromen zullen overtreffen en je voor de rest van je leven een manta-holic zal maken!

INFO

BESTE PERIODE

Voor manta’s in Hanifaru Bay: augustus en september rond de maancycli. Duiken kan het hele jaar rond.

ACCOMMODATIE

Ik verbleef in het uitstekende Kiha Beach Hotel voor ongeveer 100 USD per nacht, zelden zulke attente en aardige hotelstaff meegemaakt. Maaltijden zijn ongeveer 25 USD voor drie gangen, inclusief nonalcoholische drankjes. Het hotel ligt pal aan het strand en vanuit mijn kamer had ik een prachtig uitzicht op Hanifaru, nog geen 500 meter van het hotel.

DUIKCENTRUM

Dharavandhoo Divers is een van de PADI-duikscholen op het eiland en organiseert ochtend- en middagduiken. Ook kunnen ze je meenemen naar Hanifaru. Het duikcentrum beschikt over een catamaran voor vier gasten waarmee ze de meest afgelegen plekken in het atol verkennen. Je kunt deze liveaboard boeken voor vijf dagen. www.dharavandhoodiving.com

BEZOEK HANIFARU

Kosten zijn doorgaans 65 USD voor 45 minuten inclusief de park fee.

TIPS

Voor fotograferen in Hanifaru Bay is het gebruik van flitsers verboden. Als je zeker wilt zijn dat je manta’s in grote aantallen ziet, boek dan je reis voor twee maancycli (minimaal 12 dagen).