Zo maak je mooie macro’s

Naast het eerder besproken visportret en de groothoekfotografie, bespreek ik deze maand de macrofotografie. Dit is een van de meest toegepaste vormen van fotografie binnen de onderwaterfotografie.

Het verkrijgen van een goede macrofoto is namelijk iets gemakkelijker dan het maken van een visportret, waarbij je afhankelijk bent van de medewerking van de vis. Of een indrukwekkende groothoekfoto, waarbij je graag helder water en een zonnetje wilt om die wow-factorfoto te krijgen. Veel onderwaterfotografen zullen er zeker in Nederland voor kiezen om een macrofoto te maken, er is namelijk veel klein leven en dus ook veel onderwerpen. Eigenlijk kan je altijd een goede macrofoto maken, zelfs als je extreem slecht zicht onder water hebt en je hoeft ook niet zoveel na te denken over de planning. De kans om dus met een mooie foto boven te komen, is bij macrofotografie dan ook een behoorlijk stuk groter. Maar omdat iedereen met een goede macrofoto boven kan komen, is de kans op een wow-factorfoto wel een stuk lastiger. Natuurlijk kan een foto van een garnaal of mossel prachtig zijn en kan deze zelfs in de prijzen vallen bij een wedstrijd. Maar mijn doel is een wow-factorfoto en dat is voor mij een foto die mensen onthouden, die inspireert om zelf aan de slag te gaan of die mensen ergens laten zien als voorbeeldfoto wat ze graag zelf zouden willen maken. Uiteraard zijn er standaard regels waaraan elke macrofoto ‘moet‘ voldoen. Ik zet het woordje ‘moet’ speciaal tussen aanhalingstekens, omdat er in principe helemaal niks moet! Maar wanneer je een aantal basisregels aanhoudt, zal je zien dat je foto’s al direct interessanter worden om naar te kijken. Ik zal een aantal van deze regels bespreken en uitleggen waarom het voor onderwaterfotografie belangrijk is.

DIAFRAGMA BEGRIJPEN

Eén van de eerste regels en veruit het belangrijkste binnen macrofotografie, is het begrijpen van het diafragma. Naast de grote van de lensopening, zorgt het diafragma ook voor de scherptediepte in de foto. In veel macrofoto’s zie je vaak dat de voorgrond onscherp is, dan een deel scherp en de achtergrond weer onscherp. De grootte van het deel wat scherp is, noemen we scherptediepte. Hoe kleiner de lensopening, dus hoe hoger het f-getal, hoe groter de scherptediepte. En dus hoe meer er van je kleine onderwerp scherp op de foto zal staan! Zeker bij onderwaterfotografie waarbij je je camera niet op een statief kan zetten en je onderwerp vaak beweegt door het water,

Hetzelfde onderwerp, maar beide met andere instellingen. Een manier om een onderwerp mooi op de foto te zetten, is juist door het te isoleren van de achtergrond (foto boven).

of omdat het leeft. Goede scherpte van het onderwerp is erg belangrijk voor de wow-factorfoto. Let daar dus op! Je kunt dit het beste oefenen op niet-bewegende onderwerpen zoals mosseltjes of anemoontjes. Houd je camera op dezelfde plaats en verander constant je diafragma, dan zie je al snel wat dit met de foto doet.

COMPOSITIE

Een tweede, maar ook belangrijke factor, is de compositie. Zo weet iedereen dat een foto met een vis die naar je toe zwemt interessanter is om naar te kijken, dan een vis die van je weg zwemt op de foto. Toch zie ik nog heel vaak foto’s waarbij de compositie niet in orde is. Wil je beter worden in onderwaterfotografie, dan is dit één van de items waar je het meest gemakkelijk op kan verbeteren. Een goede compositie is camera-onafhankelijk, dus iemand met een supersimpel cameraatje, zonder manuele instellingen, kan hier ook mee aan de slag. De eerste stap is de hoogte van de foto. Bij een vis zal je moeten proberen om op ooghoogte te zitten en te zorgen dat zijn oog of ogen binnen dit scherptediepte-veld zitten. Bij een mossel is dat wat minder belangrijk. Daar is het belangrijker dat er een mooie lijn in de foto te zien is. Een mooie lijn kan bijvoorbeeld van linksboven onscherp, naar scherp in het midden van het beeld, naar onscherp rechts onder in het beeld gaan. Probeer hiermee te spelen en probeer verschillende richtingen. Maar toch is er een valstrik in macrofotografie, namelijk het eindeloos fotograferen van een kansloos onderwerp. Wanneer je een mooi onderwerp ziet, zou je eerste reactie niet moeten zijn om te fotograferen, maar eerder om een moment te nemen om te overwegen of het een wow-factorpotentie heeft. Zo niet, investeer dan geen kostbare duiktijd; blijf zoeken naar iets met meer potentie!

ACHTERGROND

De andere fotografische uitdaging is de achtergrond. Lichtgekleurde schelp- of mosselfragmenten en de talrijke anemoontjes zijn vaak rommelige, afleidende achtergronden voor foto’s. Het eenvoudigste is om een onderwerp te vinden dat kan worden gefotografeerd tegen het open blauwe of groene water. Die vrije achtergrond is vaak lastig te krijgen omdat je dan vaak een extreem laag standpunt moet vinden, dat niet altijd haalbaar is. Een andere manier om een onderwerp mooi op de foto te zetten, is juist door het te isoleren van de achtergrond, bijvoorbeeld door het creëren van een zwarte achtergrond. Wanneer je een camera hebt met verstelbare instellingen, kan je door een gesloten diafragma, korte sluitertijd en lage ISO zorgen voor zo’n zwarte achtergrond. Of wanneer je een camera hebt die dat niet kan, kan je juist een lamp of flitser combineren met een snoot. Dit is een taps toelopende accessoire voor je lamp of flitser waardoor je heel gericht je onderwerp kan belichten. Zo maak je hele gave en unieke beelden.

HEB GEDULD

De meeste onderwaterfotografen weten het al, maar een goede onderwaterfotograaf word je niet door veel te lezen of een dure camera te kopen. Een goede onderwaterfotograaf word je alleen door eindeloos veel uren onder water te oefenen en je camera en onderwerpen te leren kennen. Je moet weten wat de gemiddelde afstand tot het onderwerp is, zodat je camera snel kan focussen. Maar je moet ook de grenzen van de camera leren kennen. Oefen dit dan ook eerst op stilstaande objecten. Zo leer je een inschatting te maken van hoe ver je van het object af moet zitten en hoe je snel de camera-instellingen aanpast. Macrofotografie is vooral heel veel doen en geduld hebben!

Een goede compositie is camera-onafhankelijk. Dus ook met een supersimpel cameraatje kan je hiermee aan de slag.

OVER RAYMOND WENNEKES

Tweevoudig Nederlands kampioen onderwaterfotografie Raymond is wekelijks in de Grevelingen of de Oosterschelde te vinden. Zijn stijl kenmerkt zich door creativiteit en belichting in zijn foto’s. Raymond geeft ook cursussen en workshops in onderwaterfotografie. www.raymondwennekes.com