Verslag brainstormsessie diversiteit van de wijken

Egbert van der Zee startte de brainstormsessie met een presentatie over toeristisch gedrag en vroeg de deelnemers of en hoe toerisme in Antwerpse wijken gestimuleerd kan worden.

Hoewel nu de grootste toeristenstromen in het historisch centrum en rond het centraal station concentreren, worden juist de eigenzinnige, authentieke en dynamische buurten buiten het stadscentrum gezien als een sterk punt van Antwerpen. Dit idee leeft sterk bij lokale inwoners, maar is nog niet gekend bij toeristen. Toeristen die de wijken aandoen doen dit omdat ze op zoek zijn naar een specifieke attractie of omdat ze verblijven in accommodatie in de wijk. De nadruk blijf liggen op het historisch centrum, wijken buiten het centrum worden incidenteel of als satelietbezoek aangedaan.

Het verspreiden van toeristen over de verschillende wijken kan een aantal voordelen met zich meebrengen. De druk op het historisch centrum kan worden afgewend, economische effecten van toeristen worden beter over de stad en haar ondernemers verspreid en de toeristische ervaring kan worden versterkt. Het versterken van de wijken als toeristische bestemming kan er zo voor zorgen dat toeristen Antwerpen niet zien als een bestemming voor slechts één dag, en/of eerder geneigd zijn om terug te komen en meer van de stad te ontdekken.

De input van de deelnemers aan de workshop richtte zich vooral op het identificeren van hordes. De keuze voor specifieke buurten, gebrek aan communicatie, problemen die toeristen in de weg staan om Antwerpen te ontdekken en een kloof tussen lokale initiatieven en stadsbeleid en de perceptie van de toerist werden onder meer benoemd. Er heerst nog het gevoel dat ‘de Stad’ met een plan moet komen, en niet zozeer dat deelnemers zelf hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Het thema van de workshop, het versterken van buurten als aantrekkelijke toeristische bestemmingen vanuit de lokale eigenheid, was voor de deelnemers nog te abstract om concrete invullingen te geven.

Gedetailleerde opmerkingen uit de workshops, samengevat in bullitpoints onder verschillende kopjes worden hieronder weergegeven.

Topics: Gedrag van toeristen: -

-

-

Voor internationale bezoekers is Antwerpen nog vaak een ‘hidden secret’ Dominante toeristenstromen gaan tussen het centraal station en het historisch centrum Toeristen weten vaak niet precies waar ze buiten het centrum naartoe moeten/kunnen. De musea op het Zuid geven bijvoorbeeld aan dat ‘bereikbaarheid’ door toeristen slecht wordt geëvalueerd.

Openbaar vervoer in Antwerpen is (te) complex Het ‘velo-systeem’ kan uitgebreid worden en toegankelijker gemaakt voor toeristen (maar: het moet beschikbaar blijven voor Antwerpenaars en niet ten onder gaan aan toeristische overvraag) Dagbezoekers en cruisetoeristen zijn bijzonder moeilijk van informatie te voorzien

Hotels als motor: -

Juist in de accommodatie kunnen toeristen specifieke, lokale informatie krijgen over de directe omgeving. Analyses van toeristengedrag laten zien dat vanuit accommodatielocaties overige horeca in de wijk wordt bezocht.

-

-

-

Kleinschalige accommodatie kenmerkt zich door persoonlijke informatievoorziening, gebruik makend van bestaande, informele netwerken van aanbieders. Dit kan wellicht beter worden gefaciliteerd.

Doel: aandacht aan informatievoorziening bij de toeristische accommodatie (promoten This is Antwerp, specifieke informatievoorziening per buurt, in kaart brengen van informele netwerken) Tip: het creëren van verbindingen tussen de wijken, bijvoorbeeld wandelroutes of fietsroutes

Attracties als trekker: -

Veel focus gaat naar de typische hotspots, of ‘top-10 lijstjes’. Attracties kunnen toeristen naar een buurt trekken, maar dan moeten deze wel bekend zijn en gepromoot worden.

Antwerpen is bekend vanwege mode, diamant. Tot nu is het voor toeristen echter geen duidelijke, geïntegreerde ervaring.

(Etnische) diversiteit kan een attractie zijn, mits goed, duidelijk en positief gecommuniceerd Attracties in wijken buiten het centrum vragen beter verbonden te worden, bijvoorbeeld via thematische routes  Vraag: In welke mate zijn attracties verbonden met de wijk waarin ze gesitueerd zijn, en met welke attracties buiten de wijk vormen ze een netwerk  Onderzoeksvraag: Hoe gebruiken toeristen attracties en aanpalende toeristische dienstverlening, en in welke mate is hier sprake van netwerk en clustervorming?

Verhalen van de buurt: Welke wijken worden precies naar voren geschoven?

-

-

Gevoel dat de focus te nauw ligt op wijken als het Eilandje, het Zuid en Zurenborg, en niet op buurten als Borgerhout en Antwerpen Noord. Deelnemers vinden dat het toeristisch potentieel van deze buurten onvoldoende belicht wordt. Zaken als eigenheid en authenticiteit komen in die buurten juist sterk naar voren, in combinatie met een sterk toeristisch product (Borgerhout: galeries, erfgoed).

Wat zijn de buurten precies? Waar liggen ze? En wat is hun specifieke DNA / identiteit / aantrekkingspunt?

Het kosmopoliet karakter van Antwerpen wordt wellicht te weinig benadrukt.

Rol van de stadsgidsen als vertellers van de ‘verhalen van de wijk’. Er bestaan al wandelingen door de verschillende buurten voor en door stadsgidsen.

Voor toeristen die niet met een stadsgids op pad gaan moet de specifieke, lokale, informatie over buurten en ‘de verhalen van de wijk’ beter toegankelijk worden.

Doel: Verhalen van de wijk en informatie over lokale toeristische dienstverlening beter overbrengen bij de toeristen Vraag: In welke mate is er bij toeristen nu al kennis over verschillende wijken buiten het centrum, en hoe kan deze kennis versterkt worden?

Kanttekening: De ervaring van toeristen wordt voor een groot deel bepaald door de kwaliteit van de toeristische dienstverlening (ervaringen met hotels, restaurants, transport, attracties). Lang niet al deze dienstverleners zien het belang in van toerisme. Veel restaurants bijvoorbeeld zien niet in dat ze onderdeel zijn van het toeristisch systeem van

-

een stad als Antwerpen, en zijn ook moeilijk te bereiken om te participeren in initiatieven van een toeristische dienst.

Kanttekening: wijken zijn voor toeristen vaak niet direct een veelzeggend ding. Ze merken niet wanneer ze van de ene, naar de andere wijk zijn gereisd.

Tip: Omschrijf duidelijk de verschillende buurten (DNA, afbakening), en communiceer dit vooral naar de lokale inwoners en ondernemers in de buurten.

Tip: Location-based services (informatievoorziening die de locatie van de informatievragende gebruikt om specifieke informatie te voorzien) kan helpen om zowel de verhalen van de wijken te vertellen aan toeristen als toeristen naar interessante en goede lokale dienstverleners te leiden. This Is Antwerp kan daar een goed medium voor zijn.

Opbouw vanuit de wijk ‘ik denk dat wij als goed voorbeeld een stad als Berlijn kunnen aanhalen daar heb je ook verschillende wijken, mensen komen daar ook speciaal voor en daar maakt Antwerpen veel te weinig gebruik van.’

-

-

-

Marketingprofielen: IN en OWN crowd moeten warm gemaakt worden voor de verschillende wijken, die passen bij hun interesses. Hiervoor moet het DNA van de wijk worden vertaald naar concrete profielen die weer naar de toeristen gecommuniceerd kunnen worden Communicatie tussen ondernemers en inwoners in de wijken en de toeristische dienst is nodig om het DNA vast te stellen, zodat het beeld wat naar toeristen gecommuniceerd wordt ook daadwerkelijk overeen komt met wat er leeft in de buurt Er zijn al tal van informele netwerken actief in de verschillende wijken, die een schat aan informatie bezitten en communiceren aan elkaar en aan bezoekers.

Vraag: Wat is het DNA van de verschillende wijken, en hoe kan dit worden vertaald en gecommuniceerd naar toeristen?

Bewoners perspectief: Visit Antwerpen probeert duidelijk de ‘locals’ te betrekken, door ze aan te spreken als ambassadeurs van de stad naar bezoekers.

Vraag: ‘de vraag is vaak van, beginnen we bij de toeristen of beginnen we bij de eigen bewoners van de wijken?’ Reactie: ‘beginnen bij de eigen bewoners!’

-

Wanneer een toerist Antwerpen ontdekt aan de hand van een lokale inwoner, dan verbetert de toeristische ervaring exponentieel (‘omschreven als een wow-gevoel, onverwacht goed’).

Antwerpenaren zijn trots op hun wijken. Dat blijkt uit de review-analyse, maar ook uit de workshop.

Sommige wijken zijn echter minder goed gekend (bijv. Borgerhout). ‘Stimuleer een fier gevoel, op de stad en haar wijken’ Er zijn veel bottum-up initiatieven (vb This is Zurenborg). Deze initiatieven zouden beter benut kunnen worden door Visit Antwerpen.

Deze bottom-up initiatieven, evenementen of zelfs hotspots in wijken buiten het centrum worden echter nog zeer beperkt gevonden door toeristen, en zelfs inwoners uit andere wijken hebben vaak geen idee wat er ‘hot’ is. In de literatuur staat dit bekend als ‘Tacit

-

-

-

knowledge’, kennis die is ingesloten binnen individuen en netwerken, maar moeilijk naar buiten komt.

Veel kennis van de wijk, verhalen, informatie en netwerken komen samen in sleutelfiguren.

Elke buurt heeft wel meerdere sleutelfiguren. Inwoners of ondernemers die een centrale positie hebben.

Vraag: Hoe kunnen bestaande wijk-initiatieven worden gebruikt om wijken aantrekkelijker te maken voor toeristen? En wak kan de rol van sleutelfiguren hierin zijn?

Onderzoeksvraag: het in kaart brengen van wijkinitiatieven en sleutelfiguren, en zien op welke manier de initiatieven deel kunnen worden van een breder systeem van toeristische informatievoorziening.

Tip: Maak een duidelijk communicatiekanaal / aanspreekpunt waar lokale initiatieven zich bekend kunnen maken.