Blijf up-to-date! Schrijf je in op onze nieuwsbrief op www.antwerpsekempen.be. Winter, herfst, lente of zomer: altijd handige weetjes, boeiende tips voor trips en uitzonderlijke acties in je mailbox.
Vind je zeker leuk!
De informatie werd met zorg samengesteld. Wijzigingen zijn altijd mogelijk maar vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.
Concept: Kunstmaan Samenstelling: Mariel Rosier en Vicky Steylaerts Fotografie: Jan Crab, Mie De Backer, Liesbet De Pooter, Bart Gosselin, Lieven Melis, Bert Nys, Carolina Pizzutilo, Jan Pollers, Daniel Rys, Eva Sluijs, Rein Van den Bergh, Sarie Van den Bossche, Carla Van Grootel, Leen Verdonck, Paulien Verlackt, Veiling Hoogstraten, Artcenter Hugo Voeten, Yellow Submarine, beeldenbank TPA en de Kempense Toeristische sector. D/2013/0408/01 2013/50N
volg
ook online!
Surf naar www.antwerpsekempen.be en grasduin door de praktische informatie over Kempense natuur, pittoreske dorpjes, leuke logeeradresjes, historisch patrimonium... Je kunt er ook brochures downloaden en fiets- of wandelkaarten bekijken. Handig! Gevonden wat je zocht? Kom dan live genieten van de Antwerpse Kempen.
Colofon Deze brochure is uitgegeven door Toerisme Provincie Antwerpen, Koningin Elisabethlei 16, 2018 Antwerpen.
Wegwijzer EDITIE 2013
www.tpa.be
de gids! ALLE NIET TE MISSEN ADRESJES EN ATTRACTIES IN DE ANTWERPSE KEMPEN
2013
Ontdek ook de allerlaatste nieuwtjes van echte Kempen-fans op Facebook: www.facebook.com/antwerpsekempen
Volg de gids,
Situeringskaart
Inhoud Woord vooraf.........................................................................3 Antwerpse Kempen in 2013.....................4 Kaart deelgebieden............................................. 20 Grensland Hoogstraten
22
Hoogstraten 24 Baarle-Hertog 32 Merksplas 34 Rijkevorsel 36
Land van Turnhout
38
Turnhout 40 Arendonk 50 Beerse 52 Oud-Turnhout 54 Ravels 56 Vosselaar 58
Kempense Meren
60
Laakdal 122 Meerhout 124 Westerlo 126
Lier en het Pallieterland
Land van PlaysantiĂŤn
Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten
6
Turnhout
3
154 4 5
Brasschaat 178 Brecht 181 Essen 184 Kalmthout 187 Kapellen 190 Wuustwezel 192
Noordertuin van Antwerpen 176
108
Register plaatsnamen.................................194
Geel 110 Herselt 118 Hulshout 120
Meer info...............................................................................195
Kasterlee
ANTWERPEN
Voorkempen 168
Het Groene Neteland
Vallei van de Grote Nete
2
Lille 156 Malle 159 Ranst 162 Zandhoven 164 Zoersel 166
Mol 62 Balen 74 Dessel 78 Retie 80 Kasterlee 84 Grobbendonk 93 Herentals 95 Herenthout 102 Olen 104 Vorselaar 106
Hoogstraten
7
Lier 134 Berlaar 142 Bonheiden 144 Heist-op-den-Berg 146 Nijlen 150 Putte 152
Schilde 170 Schoten 172 Wijnegem 174
82
1
132
Albertkanaal
1
Nederland
2
Duitsland
3
BelgiĂŤ
4
Luxemburg
5
Frankrijk
6
Brussel
7
Antwerpen
Kleine Nete
Herentals Lier Grote Nete
MECHELEN
Westerlo
Kanaal Herentals-Bocholt
Mol Geel
WOORD VOORAF Deze Wegwijzer is bijna 200 pagina’s dik. Toch was het lastig om een selectie te maken. De Antwerpse Kempen tellen immers ontelbare plekjes die we graag met je delen. We verzamelden tips waarvan je vast zult genieten. Verbazend ongerepte stukjes natuur. Wandelingen waarvan je helemaal opkikkert. Spetterende uitjes voor de hele familie. En fietsroutes die vijf sterren verdienen. Verder vind je in deze pocket heel wat leuke weetjes. Wist je bijvoorbeeld dat het Molse witte kwartszand gebruikt wordt in je gsm, plasmascherm of tandpasta? Konden we jammer genoeg niet in deze pocket stoppen: de heerlijke stilte in de uitgestrekte bossen, de goddelijke smaak van de abdijbieren of het warme onthaal in de Kempen. Dat laten we aan jou over om te ontdekken. Veel plezier alvast! Bruno Peeters Gedeputeerde voor toerisme Provincie Antwerpen Voorzitter Toerisme Provincie Antwerpen
5
F
raaie landschappen, uitstekende wandelpaden, prima bewegwijzering en een knooppuntensysteem waarmee je eindeloos combineert: dat zijn de troeven van de Kempense wandelnetwerken.
Met behulp van de overzichtskaarten stippel je zelf je wandeling uit. De rechthoekige, rood-witte borden met nummers houden je onderweg op het juiste pad.
4000 KILOMETER
De Antwerpse Kempen tellen 10 wandelnetwerken. Het systeem is overal hetzelfde, het decor oogt telkens anders. Je wandelt in de voetsporen van straatarme landlopers of schatrijke kasteelheren. Ontdekt spectaculaire landduinen of schitterende, zilveren meren. Doorkruist de purperen heide of eeuwig groene bossen ‌
WANDELPLEZIER
Meer WANDELEN
Nog meer wandeltips WANDEL TIP TIPS
herken je aan dit label doorheen de hele pocket!
6
WANDEL TIP TIPS FRAAIE LANDGOEDEREN De voormalige landgoederen van welgestelde families vormen vandaag een heerlijk wandelterrein. Wandelnetwerk Kempens Landgoed serveert je een gevarieerd decor van bos, heide, vennen, stuifduinen, molens, kapelletjes en ‌ prehistorische grafheuvels.
VALLEIEN KLEINE NETE EN AA Tijdens je trip langs wandelnetwerk Kempense Beemden bots je op talloze rivieren, beken en grachten. Vooral de Kleine Nete en de Aa kronkelen zich in fotogenieke bochten. Het waterrijke beemdenlandschap trekt een heel typische fauna en flora aan.
Waar? Arendonk, Oud-Turnhout, Ravels en Turnhout
Waar? Grobbendonk, Lille, Vorselaar en Zandhoven
PRINSHEERLIJK PLATTELAND
PURPEREN PRACHT
Domein de Merode, een van de grootste groengebieden van Vlaanderen, serveert een fantastische brok natuur. Tussen de imposante bossen van wandelnetwerk de Merode duikt bijzonder erfgoed op, waaronder de eeuwenoude abdij van Tongerlo.
De Kalmthoutse Heide - een Europese topper - vormt de blikvanger van het wandelnetwerk Kempense Heide. Maar er valt veel meer moois te ontdekken. De talrijke parken en tuinen zorgen het hele jaar voor schitterende geuren en kleuren.
Waar? Geel, Herselt, Laakdal en Westerlo
Waar? Brasschaat, Brecht, Essen, Kalmthout, Kapellen, Stabroek en Wuustwezel
8
WANDEL TIP TIPS
IN HET SPOOR VAN LANDLOPERS
ALTIJD GROENE BOSSEN
Waar ooit landlopers zwoegden kun jij nu straffeloos slenteren. De dreven in Merksplas en Wortel-Kolonie zijn majestueus. Wandelnetwerk Kempense Kolonies serveert een heel bijzondere mix van landschap, erfgoed en geschiedenis.
De Kempense Heuvelrug is een prachtige duinengordel met den, zand en heide tussen Retie en Herentals. Hartje zomer of putteke winter, je stapt er steeds in frisgroene bossen. Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug loodst je naar de knapste plekjes.
Waar? Baarle, Beerse, Hoogstraten, Merksplas, Rijkevorsel en Turnhout
Waar? Herentals, Kasterlee en Retie
KASTELEN KIJKEN Ooit bouwden rijke Antwerpse families statige ‘huysen van playsantie’ in de Kempen. Vaak zijn de parken even indrukwekkend als de kastelen. Wandelnetwerk Kempense Hoven helpt je om de mooiste kasteeldomeinen te verkennen. Waar? Beerse, Brecht, Lille, Malle, Ranst, Rijkevorsel, Schilde, Schoten, Vosselaar, Zandhoven en Zoersel
KUST IN DE KEMPEN Duinen in de Kempen? Toch wel. Je ontdekt ze met behulp van wandelnetwerk Kempense Landduinen. Sommige restanten van de oeroude stuifduinen zijn enkele tientallen meters hoog, andere zijn minder gemakkelijk te herkennen in het landschap. Waar? Balen, Geel en Meerhout
10
11
WANDEL TIP TIPS GEDETAILLEERDE KAARTEN
KEMPENS ‘LAKE DISTRICT’ Een lappendeken van meren, vijvers, plassen en kanalen: dat vormt het decor van het wandelnetwerk Kempense Meren. Naast veel water vooral ook veel groen tijdens je wandeling. Sommige waterplassen evolueerden tot heerlijke natuurgebieden. Waar? Dessel, Mol en Retie
Zin om te gaan stappen langs een van de Kempense wandelnetwerken? Van elk netwerk bestaat een gedetailleerde overzichtskaart. Het bijbehorende inspiratieboekje bevat suggestielussen en praktische informatie voor de wandelaar. De kaarten zijn te koop (8 euro) bij de toeristische infokantoren van de betrokken gemeenten. Online bestellen kan via www.antwerpsekempen.be
WEDSTRIJD
WANDELING VAN HET JAAR Op zoek naar een echte aanrader? Probeer de Schepswandeling in Balen uit.
PALLIETER ACHTERNA De Grote Nete speelt de hoofdrol in het wandelnetwerk Kempense Netevallei. Je trip heeft een hoog Pallietergehalte: malse weide, bloemrijke beemden, eeuwenoude hoeven, stemmige kerkweggetjes en karaktervolle herbergen. Waar? Berlaar, Heist-op-den-Berg, Herenthout, Hulshout, Lier en Nijlen
Dat traject won in 2012 de wedstrijd ‘Wandeling van het jaar’ van Toerisme Provincie Antwerpen. De lus langs het wandelnetwerk Kempense Landduinen prikkelt je zintuigen: in natuurgebied Scheps kun je de natuur horen, zien, ruiken én voelen. Kijk op pagina 75 voor meer details. Benieuwd naar de winnaar van 2013? De wedstrijd start in de paasvakantie.
Alle informatie op WWW.WANDELINGVANHETJAAR.BE
13
2000 KILOMETER
V
eilig, vlak en prima bewegwijzerd. Een gevarieerd decor met veel groen. En talloze gezellige en ‘lekkere’ haltes. Het fietsknooppuntennetwerk in de Antwerpse Kempen staat voor uren en uren fietsplezier. Het netwerk telt ruim 2000 kilometer uitstekende fietspaden. Ze zijn met elkaar verbonden via knooppunten, die je eindeloos combineert. Aanpikken kan in elke Kempense gemeente. Bestudeer vooraf de kaart, stippel een traject uit en de fietsfun kan beginnen …
FIETSFUN
De fietsbox met 5 gedetailleerde kaarten is te koop (15 euro) bij de toeristische infokantoren in de Antwerpse Kempen. Online bestellen kan via www.antwerpsekempen.be
Meer FIETSEN
Nog meer fietstips FIETS TIPS
herken je aan dit label doorheen de hele pocket!
14
15
FIETS TIPS FIETSEN + CULINAIRE VERWENNERIJ Van april tot oktober serveren de Antwerpse Kempen fietsroutes om van te smullen. Letterlijk. Het recept van de culinaire fietsroutes is eenvoudig: een aantrekkelijke fietslus, onderbroken door een ontbijt, voorgerecht, hoofdschotel en dessert in vier verschillende horecazaken. Een aanrader vormt het razend populaire ‘cycling dinner’ in de regio Lier. Ook elders in de Kempen kun je ‘happen en trappen’, onder meer in Noordertuin van Antwerpen, Land van Turnhout, Land van Playsantiën en Grensland Hoogstraten. Lees alle details op www.antwerpsekempen.be
FIETSEN + STREEKBIEREN Een fris biertje op een zonovergoten terras: het vormt de favoriete halte van heel wat fietsers. De Kempense bierproefroutes zijn helemaal onweerstaanbaar. Je maakt niet alleen een fraai rondje in het Land Van Turnhout of het Grensland Hoogstraten, onderweg proef je ook drie lokale bieren in evenveel stemmige cafés. Telkens met een streekgebonden hapje erbij. Uit te proberen van mei tot oktober. Alle praktische informatie vind je op www.antwerpsekempen.be
16
17
D
e Antwerpse Kempen trakteren je op een heleboel lekkers. Onderbreek je fietstocht voor een frisse trappist of een streekbiertje met vrolijke namen als ‘Liter van Pallieter’ en ‘Ne Flierefluiter’. Of rond je wandeling af op een gezellig terras bij een stevige boterham met abdijkaas.
LEKKERE
KEMPEN
Voor de zoetebekken zijn er originele koekjes bij de koffie of verleidelijke creaties met aardbeien uit Hoogstraten, twee jaar lang ambassadeur Vlaanderen Lekker Land. Let ook op de producten met ‘Pure Kempen’ label. Lekker en met veel passie bereid. Van een smeuïg ijsje op basis van geitenmelk tot een glas sprankelende witte wijn.
Meer LEKKER ETEN
LEKKER TIPS
Nog meer lekkertips
herken je aan dit label doorheen de hele pocket!
19
LEKKER LEKKER TIPS
HOOGSTRATEN Hoogstraten mag zich twee jaar lang ‘Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land’ noemen. Het charmante stadje vergast zijn bezoekers in 2013 op een hele reeks evenementen, met de trots van Hoogstraten in een hoofdrol: de aardbei. Op het menu staan onder meer bierfietsroutes, een chocoladebeurs, een kookshow in een aardbeienveld en de vernieuwde fietslus ‘Aardbeienroute’. Wie één dag proeven te kort vindt, kan kiezen voor het verblijfsarrangement ‘Vlaanderen Lekker Land in Hoogstraten’.
PICKNICKACTIE ‘BROODJE KEMPEN’
LEKKERS MET STREKEN
Bij een mooie lente- of zomerdag hoort een gezellige picknick. Maar waar trek je naartoe? Broodje Kempen heeft alle ingrediënten voor een ontspannend uitje met familie of vrienden: een selectie bijzondere picknickplekjes, fraaie fietsof wandellussen en een rugzak vol streeklekkers. Het wordt een lunch in stijl: daarvoor zorgt een vrolijk groen Kempen picknickdekentje.
Al ooit gesnoept van zure ouwels uit Turnhout? De pastelkleurige ‘hosties’ vormen sinds kort een erkend streekproduct. Net als onder meer Lierse vlaaikes, Postelse abdijkaas en Kempense zwarte pensen. Op de website van ‘Lekkers met Streken’ vind je nog meer aanraders, waaronder heel wat hoeveproducten. Om ter plekke te proeven of de thuisblijvers te verwennen.
Broodje Kempen loopt van mei tot en met september.
Bekijk de volledige inventaris op www.lekkersmetstreken.be
Surf voor alle details naar www.antwerpsekempen.be
Bekijk het gedetailleerde programma op www.hoogstraten.be
AGENDA 28/04 HOOGSTRATEN
Welkom in Hoogstraten Streekspecialiteitenmarkt en voorstelling vijf ambassadeurs Vlaanderen Lekker Land www.hoogstraten.be 26/05 MOL
Kaas- en streekproductenmarkt Sfeervolle culinaire markt met de abdij van Postel als decor www.gemeentemol.be 01 / 09 GEEL
Prominant Plezant plattelandsevenement op de Hooibeekhoeve met o.a. hoeveen streekproducten www.prominant.be 01-31/10 KASTERLEE
Pompoenmaand Een maand lang lekkere en ludieke activiteiten: van pompoenmarkt tot pompoenregatta www.toerisme-kasterlee.be
20
21
Er valt zoveel te bekijken en te beleven in de Antwerpse Kempen! Om de keuze iets makkelijker te maken, delen we de Kempen op in negen deelgebieden.
9 boeiende deelgebieden
Noordertuin van Antwerpen
Kom naar Hidrodoe en ontdek een waterwereld vol experimenten!
We stellen je hier de deelgebieden, hun gemeenten en hun belangrijkste troeven één voor één voor.
Grensland Hoogstraten Land van Turnhout 22
176
38
Voorkempen
Kempense Meren
154
168
Land van Playsantiën 60
82 108
Het Groene Neteland
Vallei van de Grote Nete
132
Lier en het Pallieterland
Nog meer info, de laatste nieuwtjes, online fietskaarten,...
www.antwerpsekempen.be
Haanheuvel 7 2200 Herentals Tel 014-44 26 44 info@hidrodoe.be
www.hidrodoe.be Open van 9u30 tot 17u00
uitgezonderd woensdag en zaterdag
23
Proeven van de vrijheid
Grensland Hoogstraten / Baarle-Hertog / Merksplas / Rijkevorsel
Hoogstraten charmeert: van de indrukwekkende Sint-Katharinakerk tot het idyllische begijnhof. Als ambassadeur Vlaanderen Lekker Land legt de stad haar bezoekers bovendien graag in de watten. Dit is een land van grenzen. Zeker in het intrigerende enclavedorp Baarle-Hertog-Nassau. Nergens ter wereld zijn twee landen inniger met elkaar verstrengeld. Ooit een smokkelparadijs, vandaag een aantrekkelijk decor voor fiets-, wandel- en ruitertochten. Ontdek het zelf in de kolonies van Wortel en Merksplas of het landelijke Rijkevorsel. Meer info op www.toerismegrensland.be Baarle-Hertog Hoogstraten
Merksplas
Rijkevorsel
Tip! Lekker fietsen In het Grensland kun je - letterlijk heerlijk fietsen. Kies voor de culinaire fietsroute (4 lekkere gerechten in evenveel horecazaken) of ga streekbiertjes proeven in stemmige cafĂŠs tijdens de bierfietsroute.
24
GRENSLAND HOOGSTRATEN
hoogstraten Het noordelijkste stadje van België heeft zich ontwikkeld langsheen de statige Vrijheid. De naam van de met lindebomen omzoomde straat verwijst naar het statuut van ‘vrijheid’, dat deze marktplaats in de middeleeuwen verwierf. Vandaag tref je in het levendige centrum van Hoogstraten een gevarieerd aanbod van winkels en horecazaken. De landelijke deelgemeenten Minderhout, Wortel, Meer, Meerle en Meersel-Dreef tellen talloze stemmige plekjes, die je het best verkent via een reeks schitterende wandel- en fietsroutes. Meer info op www.hoogstraten.be
Sint-Katharinakerk De monumentale Sint-Katharinakerk (1525-1546) domineert het straatbeeld in Hoogstraten. Ze draagt de handtekening van architect Rombout II Keldermans en wordt bekroond door een 105 meter hoge torenspits met beiaard. In tegenstelling tot de meeste gotische kerken is die van Hoogstraten nagenoeg geheel opgetrokken uit baksteen. Die was lokaal aanwezig, terwijl zandsteen van ver moest worden aangevoerd. Ook het interieur van de kerk - met schitterende glas-in-loodramen, Brusselse wandtapijten en renaissance praalgraven - is een bezoek waard. Het pronkstuk vormt het gotische koorgestoelte, meesterlijk versierd met 172 verschillende voorstellingen. Heel bijzonder zijn de ‘zitterkens’: 16de-eeuws houtsnijwerk met moraliserende volkse taferelen, waarvan sommigen beweren dat ze Pieter Breughel de Oude zouden hebben geïnspireerd. Vind jij de ‘pilaarbijter’? Open: april en oktober: di t/m zo 13-16 u., mei t/m september: di t/m za 13-17 u. en zo 13-16 u.
25
Trippel mee met Fredje en Fraisellie Fredje is de coolste muis van heel Hoogstraten en Fraisellie is zijn muizenlief. Samen beleven ze té gekke avonturen in Hoogstraten. In elke deelgemeente gaan ze op zoek naar de merkwaardigste, meest mysterieuze en leukste plekjes. Bovendien kennen ze de grappigste, griezeligste en vreemdste verhalen die daaraan verbonden zijn. Benieuwd naar de zwarte, dansende katten? Wil je weten wie Begijn Fraisailina is of wat er precies in het Grote Gudina Toverboek staat? Trippel mee met Fredje en Fraisellie op ontdekkingstocht door Hoogstraten. Ze vertellen je onderweg de spannendste verhalen. Het Hoogstraatse verhalenboek mét pluchen Fredje & Fraisellie is te koop bij Toerisme Hoogstraten.
KIND VRIENDELIJK
FIETS TIP
Aardbeienroute Met een jaarlijkse productie van ruim 25.000 ton mag Hoogstraten zich het centrum van de aardbeienteelt noemen. De ‘Hoogstraatse koninginnen’ gelden als de mooiste en lekkerste van het land. Hun reputatie reikt tot ver over de grenzen. De Aardbeienroute illustreert hoe belangrijk de land- en tuinbouw in deze regio zijn. De fietslus combineert de opmerkelijke monumenten van Hoogstraten met mooie natuurgebieden en idyllische hoekjes. Vooral het traject langs de rivier de Mark is prachtig. Na je trip is het tijd voor een overheerlijk aardbeiendessert … De Aardbeienroute (51 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkortingen van 28 en 34 km. Vertrek bij het stadhuis op de Vrijheid. Begeleidende brochure bij Toerisme Hoogstraten. De Aardbeienroute wordt in 2013 vernieuwd.
Begijnhof De geschiedenis van het Hoogstraatse begijnhof gaat vermoedelijk terug tot de 14de eeuw. Lange tijd leefde er slechts een kleine gemeenschap, maar dat veranderde in het begin van de 17de eeuw, toen er 160 begijnen woonden. Daarna gaat het stilaan bergaf en in 1972 verlaat de laatste begijn het hof. 25 jaar later dokteren burgers van Hoogstraten een unieke restauratieformule uit. Ze zorgen er voor dat het geheel met hulp van de overheid een nieuwe rol krijgt als habitat voor de lokale gemeenschap. Sinds 1998 prijkt het, samen met 12 andere Vlaamse begijnhoven, op de UNESCO-lijst van Werelderfgoed. De bakstenen kerk (1680-1687) in barokstijl dateert uit de bloeiperiode van de Hoogstraatse begijnenbeweging. In het rijke interieur vallen vooral het houten hoogaltaar en de merkwaardige communiebank met beelden van de Heilige Jozef, Begga en Catharina op. De enige begijn die je hier vandaag treft, vind je links bij de ingang: een fijn gestileerd beeldhouwwerkje van Jef Martens.
26
27
HOOGSTRATEN
Bezoekerscentrum De Klapekster Bezoekerscentrum De Klapekster huist in de vroegere landlopersboerderij, in het hart van Wortel-Kolonie. In het Jan Spannenburgmuseum - een eerbetoon aan een van de pioniers van de natuurbescherming in de Noorderkempen - leer je meer over de fascinerende geschiedenis van het domein en de talrijke natuurgebieden in de grensregio. Er lopen geregeld interessante thematentoonstellingen. De Klapekster vormt een ideale uitvalsbasis voor je wandel- of fietstocht in het domein. Je vindt er folders over de bewegwijzerde wandelingen (3 of 11 km) en je kunt er na je trip genieten van een drankje. De educatieve pakketten ogen erg origineel: van een gezinszoektocht naar de woningen van vogels, zoogdieren en amfibieën tot een trektocht, gewapend met een pungel vol materiaal om de natuur te onderzoeken. Kolonie 41 in Wortel, tel. 03 383 02 08 en www.natuurpunt.be Open: do t/m za 13-17 u. en zo 13-18 u.
Kolonie van Wortel
p10, 11 & 12
In 1822 koopt een Nederlandse generaal meer dan 532 ha land in Wortel. Hij ontgint de gronden, sticht de vrije Kolonie Wortel en plaatst er een groot aantal arme gezinnen in kleine boerderijen. Het project kent geen succes en wordt na de Belgische onafhankelijkheid afgevoerd. Wortel-Kolonie wordt dan een thuishaven voor landlopers en daklozen. Na de afschaffing van de wet op de landloperij in 1993 worden de centrale gebouwen ingericht als gevangenis. De overige gebouwen en gronden krijgen een nieuwe bestemming. Het domein, een uniek compartimentenlandschap met bossen, weilanden en monumentale dreven, is sinds 1999 als landschap beschermd. Je kunt er heerlijk wandelen. Volg bij voorkeur de bordjes van het Juul Noeyens-, Pampa- of Bootjesvenpad of stippel je eigen route uit met behulp van het nieuwe wandelnetwerk. Intussen werd de selectieprocedure voor de erkenning van Wortel en Merksplas als Unesco Werelderfgoed opgestart. Wellicht maakt de ‘kolonie’ in de toekomst deel uit van die verzameling bijzondere erfgoedsites.
Lus langs wandelnetwerk Kempense Kolonies
WANDEL FIETS TIP
In het uitgestrekte gebied van Wortel-Kolonie kun je wandelen in de sprookjesachtige dreven, maar ook door het woeste heidegebied rond Bootjesven. Je passeert bos, graslanden en culturele trekpleisters als de landlopersbegraafplaats en de oude landlopersboerderij met bezoekerscentrum De Klapekster. Onderweg kun je bovendien verschillende dieren spotten (reeën, wilde vogels, vlinders, amfibieën, …). In de lente ontmoet je misschien de herder met zijn kudde schapen. Zij houden het gras in de dreefbermen op een ecologische manier kort. Ook de vallei van Het Merkske, de natuurlijke grens tussen België en Nederland, biedt een prachtig stuk natuur. De Klapekster, het bezoekerscentrum van Natuurpunt Markvallei, vormt de ideale uitvalsbasis. Je kunt er terecht voor informatie, een lekker streekbiertje en een versnapering. Wandellus (14 km): 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 62 - 77 - 78 - 15 - 57 - 56 - 96 - 95 75 - 74 - 76 - 69 - 7 - 9 - 10 - 2 - 1 Vertrek: Bezoekerscentrum De Klapekster, Kolonie 41 in Wortel
Digitale stadswandeling De digitale wandeling toont je Hoogstraten op een wel heel speciale manier. Met behulp van een ‘rambler’ wandel je langs de meest markante plaatsen en bezienswaardigheden. Op die plekken starten automatisch tekst-, beeld- of geluidsfragmenten. De historische feiten, verhalen en anekdotes tekenen een actueel en tegelijkertijd verrassend beeld van de stad. Kortom, een interactieve wandeling die je bovendien op je eigen tempo maakt. Je zingt mee met de Spilzakken, je luistert naar authentieke oorlogsfragmenten en je bekijkt de binnenkant van het Gelmelslot. Een unieke ervaring. Je kunt een toestel voor de digitale wandeling huren bij Toerisme Hoogstraten.
28
KIND VRIENDELIJK
29
HOOGSTRATEN
Recreatiedomein De Mosten
Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land 2012-2014
Recreatiedomein De Mosten kun je het best omschrijven als een oase van rust gecombineerd met een heerlijk paradijs voor kinderen, waar ‘genieten’ het codewoord is. Wie zich enkel aan een zwemvijver verwacht, zal aangenaam verrast zijn door het gevarieerde aanbod. In de omliggende, uitgestrekte bossen vind je een uitgebreid netwerk van wandel-, fiets- en ruiterroutes. Naast de visvijver en de watersportvijver zijn er buitensportmogelijkheden voor een actieve teambuilding. De kleinsten kunnen eindeloos ravotten in de speeltuin. Bovendien kun je jezelf, na een partijtje minigolf of pit-pat, culinair laten verwennen. Kortom, De Mosten staat garant voor avontuur, ontspanning én blije gezichten…
Hoogstraten verwent lekkerbekken. Geen wonder dat de stad, met haar wereldberoemde aardbeien en haar verfijnde gastronomie, de titel ‘Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land’ in de wacht wist te slepen. Twee jaar lang zal Hoogstraten haar slogan ‘Een stadje met smaak’ alle eer aandoen. Op het programma staat een uitgebreid aanbod aan toeristische activiteiten, overgoten met een vleugje culinair meesterschap, gastronomie én de gekende Hoogstraatse gastvrijheid. Speciaal voor deze gelegenheid werden twee nieuwe Hoogstraatse specialiteiten gecreëerd. Geniet van een ‘Erbizzem’, het ambachtelijk gebrouwen bier van de Scheldebrouwerij. Een zomers fruitbier, tintelfris, helderrood van kleur én met de frisse smaak van verse aardbeien. De creatieve pralines van het Chocoladehuis combineren ambachtelijke chocolade met de zoete Hoogstraten® aardbei. Laat je verrassen door de witte pralines met aardbeien en yoghurt, melkchocolad en pralines met aardbeien en zwarte peper of de pure chocolad en pralines met aardbeien en marsepein. Meer details over het lokale lekkers op www.hoogstraten.be Erbizzem
AARDBEIENBIER
Land van aardbeien
LEKKER TIP
De regio Hoogstraten is Vlaanderens belangrijkste centrum voor de teelt van aardbeien, met een jaarlijkse afzet van 25 miljoen kilo. Door de intense samenwerking tussen Proefcentrum Hoogstraten, de Tuinbouwschool en Veiling Hoogstraten kreeg deze teelt lokaal een heel intensief en gespecialiseerd karakter. Dit resulteert in een niet te evenaren kwaliteit. De Hoogstraatse aardbei wordt geëxporteerd naar heel Europa. Naar jaarlijkse gewoonte overhandigt het hertogelijke genootschap ‘de Ghesellen van de Aardbei’ het eerste bakje aan de koning en de gouverneur van de Provincie Antwerpen. In het kader van Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land presenteren de chefs van Hoogstraatse horecazaken originele aardbeiencreaties bij een stevig biertje, een heerlijk voorgerecht, een verbluffend hoofdgerecht of een dessert om duimen en vingers bij af te likken. De Aardbeienroute (zie fietstip) leert je meer over de culinaire trots van Hoogstraten.
p13
Hoogeind 74b in Meer, tel. 03 315 89 39, www.hoogstraten.be Open: laagseizoen (1 mei t/m 22 juni en 1 t/m 14 september) 13-18 u.; zomerseizoen (23 juni t/m 31 augustus) 10-18 u.; winterseizoen (15 september t/m 30 april) 13-17 u.
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 2 - Ontdek het Grensland: 69 km Themaroutes - Aardbeienroute: 51 km (wordt vernieuwd in 2013) - Enclaveroute: 46 km - Kleidabbersroute: 52 km (wordt vernieuwd in 2013) - Landlopersroute: 55 km Fietsverhuur - Verschueren, Vrijheid 150, Hoogstraten, tel. 03 314 51 86 - Adams Fietsverhuur: op locatie gebracht, tel. 0031 (0)648 40 67 90
Wandelen - Wandelmap Hoogstraten met 12 wandelingen van 6 tot 39 km - Wandelnetwerk Kempense Kolonies
Paardrijden
- Hoogstraten® Aardbeitaartje: amandelbiscuit met vanillecrème en verse aardbeien (www.bakkerijvanthillo.be) - Hoogstraats Begijntje en pralines Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land: exclusieve ambachtelijke praline (www.chocoladehuis.be) - Erbizzemke: koekje in de vorm van een aardbei (bakker Muësen, tel. 03 314 50 99) - Den Drevenier: streekbier uit Meersel-Dreef (Bij de Paters, tel. 03 605 86 52) - Smoutolie De Laermolen: www.laermolen.be - Aardbeibier ‘Erbizzem’, Zeezuiper, Dulle Griet, Lamme Goedzak en ‘n Toeback: www.scheldebrouwerij.be - Hoeveijs De Bouwhoeve: www.hoeveijsdebouwhoeve.be - Hoeveijs ‘t IJsklompke: www.ijsklompke.be - Paardenmelkproducten: www.paardenmelkerij.net - Wortelse Tongklever: jenever van de sleedoornbes, tel. 03 340 19 55 - Appels en peren Stoffels: www.hoeveproducten.be - Honing Sint-Ambrosiusgilde: tel. 03 314 53 87
- Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Info
Autoroute
Toerisme Hoogstraten, Vrijheid 149, 2320 Hoogstraten tel. 03 340 19 55, toerisme@hoogstraten.be, www.hoogstraten.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u., maandagavond 18-20 u., za, zo en feestdagen 10-12 u. en 13-16 u.; oktober t/m maart: gesloten op zo en feestdagen.
- Taxandriaroute: 120 km
Streeklekkers - Hoogstraatse aardbeien: www.hoogstraten.eu - Kiwibesstroop: www.hoogstraten.eu/kiwibes
Kom
kamperen in de Antwerpse Kempen
19 Kempen Campings op de mooiste plekjes. Kom ze ontdekken!
Neem eens een kijkje op www.kempencampings.be
32
33
GRENSLAND HOOGSTRATEN KIND VRIENDELIJK
Baarle-hertog Baarle is het merkwaardigste dorp ter wereld. Nergens anders vertonen landsgrenzen zo’n grillig verloop. 35 stukjes - 26 Belgische (waarvan 22 enclaves) en 9 Nederlandse (waarvan 8 enclaves) - vormen samen een intrigerende tweelandenpuzzel. Baarle-Hertog en Baarle-Nassau omvatten buiten het dorp Baarle ook de kerkdorpen Zondereigen (Belgisch) en Ulicoten (Nederlands) en de leefgemeenschap Castelré (Nederlands).
Kinderpuzzeltocht ‘Stiekem over de grens’ Kinderen tussen 7 en 12 jaar kunnen Baarle ontdekken aan de hand van een puzzeltocht. Tijdens deze zoektocht passeren ze uiteraard diverse keren de grens. Na inlevering van de antwoorden ligt er een leuke attentie klaar.
Meer info op www.vvvbaarle.be
Deelnemingsformulier van de puzzeltocht bij het VVV-kantoor.
WANDEL FIETS TIP
Baarles Museum
Onbegrensde Grenzenwandeling p82 & 83
Het Baarles Museum herbergt de uitzonderlijke collectie kathedrale kunstkaarsen van Frits Spies. Met veel geduld en vaardigheid beeldde hij in pure bijenwas, op natuurlijke wijze gekleurd, religieuze onderwerpen en personen uit.Topstukken van de verzameling vormen onder meer de Pieta van Michelangelo, ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo da Vinci en de Verrijzenis van Christus (2,25 meter hoog en 154 kilo zwaar). Frits Spies’ meesterwerk is de beeltenis van de gestorven Christus. Kerkplein 2 in Baarle-Hertog, tel. 014 69 96 62 en www.baarlesmuseum.be Open: 2de paasdag t/m 30 september: di t/m do 11-16 u., za en zo 12-16 u.
De Onbegrensde Grenzenwandeling illustreert het fascinerende verhaal van Baarle. Leuke gimmick tijdens je wandeling: bijhouden hoe vaak je de grens oversteekt. In het dorp duiden witte kruisjes op het voetpad en metalen spijkers op de weg de grillige grenslijnen aan. Ook de plaatjes met de huisnummers geven je een tip: die hebben een Belgisch of een Nederlands vlaggetje. Blikvangers op de wandeling vormen onder meer het huis met twee huisnummers, het beeldje van de Pungelaer (smokkelaar), de grenspaal van Baarle, eeuwenoude smokkelpaadjes en de maquette bij de Sint-Remigiuskerk. Met één druk op de knop kun je achterhalen welke delen van Baarle Belgisch en welke delen Nederlands zijn. De Onbegrensde Grenzenwandeling (4 km) start bij het gemeentehuis van Baarle-Nassau op de Singel. Begeleidende brochure bij VVV Baarle-Hertog-Nassau.
Fietsen
Paardrijden
Fietsknooppuntennetwerk - Provincie Antwerpen: fietskaart 1 - Provincie Noord-Brabant (NL): De Baronie en Midden Brabant - Ontdek het Grensland: 69 km - Smokkelaarsroute: 44 km - Langs de Grenzen van Baarle-Nassau-Hertog: 52 km Themaroutes - Enclaveroute: 46 km Fietsverhuur - Adams fietsverhuur: op locatie gebracht, tel. +31 (0)6 48 40 67 90
- Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Wandelen - Onbegrensde grenzenwandeling: 4 km - Laarzenpaden: 3, 4,5, 6,5 of 11 km - Zondereigenwandeling: 6 - 7 - 9 - 13 km - Wandelknooppuntennetwerk Baronie Oost - Wandelnetwerk Kempense Kolonies - Wandelnetwerk Kempens Landgoed - Wandelmap Baarle-Hertog-Nassau
Streeklekkers - Baolse babbel: kruidenbitter op basis van 50 verschillende kruiden - Smokkelklompjenever: lekkere druppel - Noblesse, Bravoure, Embrasse, Courage en Finesse: bieren van brouwerij ‘De Dochter van de Korenaar’ - Streekwijn: van de plaatselijke wijngaard Hof van Baarle
Info VVV Baarle-Hertog-Nassau Nieuwstraat 16, NL 5111 CW Baarle-Nassau tel. +31 (0)13 507 99 21 info@vvvbaarle.com www.vvvbaarle.be Openingsuren: 1/10 - 30/4: di t/m za 11-15 u. en zo 12-15 u., 1/5 - 30/6: di t/m za 10-16 u., zo 11-15 u., 1/7 - 31/8: ma 12-16 u., di t/m za 10-16 u., zo 11-15 u., 1/9 - 30/9: di t/m za 10-16 u., zo 11-15 u.
34
35
GRENSLAND HOOGSTRATEN
Merksplas
Merksplas Kolonie
Merksplas staat bekend om zijn Landloperskolonie, een schitterend beschermd domein (600 ha) waar je straffeloos kunt slenteren, fietsen en mountainbiken. De Kolonie dateert uit de periode van de Verenigde Nederlanden (1815-1830), toen landlopers en vagebonden gedwongen tewerkgesteld werden op de Grote Hoeve. Geleidelijk ontstond er een volledig justitiedorp met o.a. woningen voor cipiers en directie, een schooltje, hotel en postkantoor.
Merksplas ontleent zijn naam aan de Mark, een rivier die ontspringt bij het natuurgebied ‘Hoogmoerheide’. De Mark meandert door het mooie groene grensland, langs waardevolle natuurreservaten, parken en domeinen.
Het domein is uniek Europees erfgoed. Naast de vele monumenten telt het enkele mysterieuze plekjes, waaronder de begraafplaats met anonieme witte kruisjes.
Meer info op www.toerismemerksplas.be
FIETS TIP
Wandelnetwerk Kempense Kolonies
Landlopersroute
Het netwerk loodst je langs de mooiste hoekjes van Merksplas-Kolonie. De imposante landloperskapel vormt het ideale vertrekpunt. Ook de Grote Hoeve (in restauratie), de begraafplaats van de landlopers met de ‘zwevende kruisjes’ en het gerestaureerde schoolgebouw liggen op het traject. Verder ontdek je het mooie Biesven, de vijvers en de imposante ringwal.
Uiteraard vormen de landloperskolonies van Merksplas en Wortel de blikvangers op de Landlopersroute. Beide liggen in een weelderig groen decor. Het is er zalig fietsen langs de indrukwekkende dreven.
Wandellus ‘In het spoor van de landlopers’ (10 km): 50 - 72 - 53 - 52 - 66 - 64 63 - 62 - 59 - 60 - 61 - 69 - 70 - 74 - 71 - 73 - 34 - 54 - 52 - 51 - 50 Vertrek: Landloperskapel Merksplas, Kapelstraat
De Landlopersroute (55 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkortingen van 16, 23, 24 en 32 km.
Ook buiten de kolonies geniet je volop van het groen. Avontuurlijk ronddolen in ‘des Heeren Graven Bosschen’ is naar hartenlust stappen door parkdomein ’t Zwart Goor, het Graafsbos, de vallei van de Mark en het Carons Hofke. De kaart van het wandelnetwerk Kempense Kolonies is verkrijgbaar bij Toerisme Merksplas.
Vertrek bij de Sint-Willibrorduskerk. De begeleidende brochure is gratis verkrijgbaar bij Toerisme Merksplas.
WANDEL FIETS TIP
p30 & 34
Aan de Landloperskapel starten de bewegwijzerde wandelingen Vagebondjespad (6 km) en Ontsnappingspad (11 km). Je kunt er ook aanpikken bij het wandelnetwerk Kempense Kolonies. Verder vind je er het Gevangenismuseum, dat op boeiende wijze het verhaal vertelt van het Belgische gevangeniswezen, vanaf het Ancien Regime tot heden, en van het ontstaan en de evolutie van de landloperskolonies. Gevangenismuseum, Kapelstraat, Merksplas-Kolonie Open: maart t/m oktober: tweede en vierde zo v/d maand 13-18 u.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 1 - Ontdek het Grensland: 69 km Themaroutes - Enclaveroute: 46 km - Kleidabbersroute: 52 km (wordt vernieuwd in 2013) - Landlopersroute: 55 km Mountainbikeroute - Kolonieroute: 22, 29 of 42 km
- Landlopersschotel: gevarieerd vagebondjesmenu, verkrijgbaar bij 8 horecazaken in en nabij Merksplas - Hoeveijs Vermeiren-Van Dijck, Wittekeiweg 5, Merksplas - Spetserskoekje en vagebondjesbrood: verkrijgbaar bij enkele bakkers - Klosjaars Kramiekske: landlopersbroodje met honing, rozijnen en marsepein - Vageblond: Merksplas’ streekbier, verkrijgbaar bij de lokale horeca
Wandelen
Info
- Wandelgids Merksplas met 8 wandelingen van 5 tot 14 km - Wandelnetwerk Kempense Kolonies - Meer details over de kerstwandelingen op www.toerismemerksplas.be
Toerisme Merksplas Markt 1, 2330 Merksplas, tel. 014 63 94 77 toerismemerksplas@skynet.be, www.toerismemerksplas.be Openingsuren: 1 april tot 30 september: ma 9.30-12 u., di t/m vr 9.30-12 u. en 13-15.30 u., za 9-13 u. 1 oktober tot 31 maart: ma, wo en vr 9.30-12 u., di en do 9.30-12 u. en 13-15.30 u.
Paardrijden - Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Autoroute - Taxandriaroute: 120 km
36
37
GRENSLAND HOOGSTRATEN
Rijkevorsel Nieuw in voorjaar 2013: Schapenhof en Bijencentrum De Raam
Het centrum van dit oude Kempense dorp wordt beheerst door de gotische toren van de St.-Willibrorduskerk en de fraai gerestaureerde bergmolen. Enkele waterplassen, soms waardevolle natuurreservaten, vormen stille getuigen van de 19de-eeuwse kleiwinning. Ook de vernieuwde dorpskern van Sint-Jozef Rijkevorsel en de omgeving van het kanaal charmeren. De fiets- en wandelnetwerken liggen vlakbij.
Rijkevorsel krijgt er in het voorjaar van 2013 enkele opvallende attracties bij. In het Schapenhof ontdekt jong en oud de schapenhouderij in al haar facetten. Van een partijtje boerengolf over een rondleiding door de stallen tot een ritje met de Sheep Express. Uniek in de Kempense landbouwsector. In Bijencentrum De Raam van de Sint-Ambrosiusgilde maak je kennis met alle aspecten van het bijen houden, waaronder de bevruchting, het honingslingeren, de hoge voedingswaarde en de heilzame werking voor de mens. In de bijentuin is het heerlijk vertoeven. Bovendien perfect te combineren met een wandel- of fietstocht.
Meer info op www.rijkevorsel.be
www.schapenhof.be en www.deraam.weebly.com
Aster Berkhofpad
Stenen Bergmolen
In 2004 werd Aster Berkhof ereburger van Rijkevorsel. Een jaar later wandelde hij het Aster Berkhofpad in, een traject dat hij grotendeels zelf uitstippelde.
De stenen bergmolen in Rijkevorsel, een van de laatste overblijvende stenen bovenkruiers van de Noorderkempen, werd enkele jaren geleden van verder verval gered en prachtig en maalvaardig gerestaureerd.
De schrijver bracht zijn jeugdjaren door aan het kanaal in Sint-Jozef. In zijn enorme oeuvre vind je vele aanknopingspunten met zijn geboortestreek, waaronder de vaartdijk, de Blakheide en de werkmanshuisjes in de Kwikstraat. Op het Aster Berkhofpad ontdek je diverse authentieke plekjes die de populaire Vlaamse auteur inspireerden. Het Aster Berkhofpad (8 km) start aan zijn voormalige woonhuis, Sint-Jozef 42. Begeleidende brochure ‘Wandelen in Rijkevorsel’ bij Toerisme Rijkevorsel.
Bij een bezoek aan de molen hoor je het verhaal van een boeiend stukje industrieel erfgoed dat monument werd. Je beklimt met de molenaar de verschillende zolders en maakt een rondje op de belt. Bij voldoende wind hoor je het zingen van het graan tussen de molenstenen en beleef je van dichtbij hoe de imposante wieken van deze windreus door de lucht klieven. Looiweg 43, Molen in werking: elke tweede en laatste zo v/d maand 10-17 u. en na afspraak
Fietsen
Paardrijden
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 2 - Rik Van Looyroute: 84 km - Ontdek het Grensland: 69 km Themaroutes - Achtzalighedenroute: 53 km - Kleidabbersroute: 49 km (wordt vernieuwd in 2013) - Landlopersroute: 55 km - Polar Bearsroute (niet-bewegwijzerd): 24 km
- Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelnetwerk Kempense Kolonies - Wandelgids Rijkevorsel met 9 wandelingen van 6 tot 11,8 km
Streeklekkers - Veusseltje: pittige kruidenlikeur - Cementzakje: praline in de vorm van een cementzak - Veussels molenbrood - Veussels meuleke: krokante praline - Echte Achtelse bijenhoning
Info Toerisme Rijkevorsel Molenstraat 5, 2310 Rijkevorsel tel. 03 340 00 12 vvv.toerisme@rijkevorsel.be, www.rijkevorsel.be Openingsuren: ma 9-12 u. en 13.30-19.30 u., di t/m do 9-12 u. en 13-16 u., vr 9-12 u.
39
Actief en attractief
land van turnhout TURNHOUT / ARENDONK / BEERSE / OUD-TURNHOUT / RAVELS / VOSSELAAR
Het Land van Turnhout combineert moeiteloos natuur en cultuur. Rondwandelen in een aantrekkelijke stad, boeiende musea bezoeken of eeuwenoud erfgoed ontdekken: hier vind je een stevige portie cultuur. Maar ook het groen is prominent aanwezig. Naald- en loofbossen, heidevlakten en vennen wisselen elkaar af. De indrukwekkende natuurgebieden tonen je het Kempense landschap uit de oude doos. Prachtig om naar te kijken maar nog leuker om in te wandelen en fietsen. Meer info op www.landvanturnhout.be Ravels Turnhout
Arendonk
Beerse Vosselaar
Oud-Turnhout
Bierproefroute
Tip!
Fietsen en bier proeven: een onweerstaanbare combinatie. De Bierproefroute serveert je een fraaie fietslus in het Land van Turnhout. Onderweg proef je in typische cafeetjes 3 lokale bieren, telkens met een streekgebonden borrelhapje erbij.
40
41
land van turnhout
Turnhout Er valt wat te beleven in deze UiThoek
Het feestjaar waarin Turnhout zich ‘Culturele hoofdstad van Vlaanderen’ mocht noemen en 800 jaar stadsrechten vierde, was een succes. Hoewel gelegen aan de rand van het land, heeft Turnhout bewezen toch het centrum van de dynamische ‘Stille Kempen’ te zijn. Inwoners en bezoekers hebben naar hartenlust geëxperimenteerd en hun grenzen opgezocht. Al het goede dat tijdens dit feestjaar gestart is, moet met de nodige zorg voortgezet worden. En laat dat net het thema zijn waar Turnhout in 2013 op wil inzetten. Zorg in de meest brede zin van het woord met aandacht voor natuur, cultuur, geschiedenis, zichzelf, elkaar …
Toerisme & UiT vormt de perfecte uitvalsbasis voor een dagje of avondje UiT in Turnhout. Op de website www.uitinturnhout.be en in de UiThoek in het kantoor vind je alle activiteiten terug. In ’t Steentje koop je toegangstickets voor stedelijke activiteiten, de Warande en andere Turnhoutse verenigingen. Combineer je je culturele activiteit graag met lekker eten, een fietstocht of een namiddag shoppen? De baliemedewerkers van Toerisme & UiT werken graag een arrangement op maat voor je uit.
reef
estr aat Hannuitstraat Begij nend
Holl and s
Wez G stra en str eme at aa en t te An St. t o str niu aa s t Bro ede rsst raat
Kruishuisstraat Vi an en st ra at
Victorie straat
Stat ions traa t
traa t
Gasthuisstraat
Emmiel Verreesstraat
Dierckx straat
Grote Markt
Hofpoort Driezenstraat Deken Adamsstraat
6
Otterst raat Pieter Kw de Nef ak straat ke lst Jozefs raa traat t ek 1 Veldstraat i r Hendrik Fabtraat s Conscience n ive Drutraat straat s traat Mermanss Korte Veldstraat
or w egs
at
Ba 7 s eken Bloem ng ga
ad
ra
8
our uF
erp
rst
at
stra
D ron
Akk
de
d hei ver Nij traat s
Spo
at
9. Meduceum
Kasteel plein Kasteelstraa t Zege plein
traat
elei De Merod
at artstra HeiligH b Smits Jaco at ra st
tra
8. Grote Markt (Sint-Pieterskerk)
Sn
5
Beekstraat
7. Bloemekensgang
4
Warand es
2
t
traa
nss
eke
d Lin
t lsstraa Herenta
6. Toerisme & UiT
ldreef
ie
straat Molen
5. Taxandriamuseum
er
es
4. Cultuurhuis de Warande
ni
ed Vr
3. Begijnhof en museum
Re
9
Korte Gasthuisstraat
De begeleidende brochure is te koop (2 euro) bij Toerisme & UiT.
2. Kasteel van de hertogen van Brabant
Kastee
Korte Vianenstraat
Kom het allemaal te weten tijdens de Turnhout Terminus Turnhout Centraal wandeling.
1. Nationaal Museum van de Speelkaart
Korte Begijnen straat
Begijnhof
d pol Leo raat st
Turnhout, feit of mythe? Waren er landlopers in Turnhout? Bestaat Turnhoutse kant? Is de Bospoeper Turnhouts? Hangt er een schilderij van Rubens in Turnhout? Komt de dead man’s hand uit Turnhout?
e uid ksm at Di stra
3
Paterstraat
Wandeling Turnhout Terminus Turnhout Centraal
traat
Guld spor en enlei
t lstraa
Download de app gratis via de appstore of huur gratis een iPad bij Toerisme & UiT.
enss
Baree
Ga eens op pad met een iPad. Het wordt een verrassende trip want Stany Crets wandelt met je mee. De peter van het cultuurjaar ‘Turnhout 2012’ leende zijn stem aan deze wandeling. Op verschillende locaties hou je halt en krijg je aan de hand van een filmpje informatie over Turnhout. De iPad heeft nog meer troeven. Zo kun je onderweg info opvragen over de dichtstbijzijnde horecazaak, parking of activiteitenkalender.
Veld ek
aat Begijnenstr
Op wandel met een iPad door historisch Turnhout
Sint Begga plein
Meer info op www.toerismeturnhout.be
42
43
turnhout
Begijnhof met Begijnhofmuseum Wanneer je het pleinbegijnhof van Turnhout betreedt, kom je in een andere wereld terecht: een centrale open ruimte met bijna identieke huisjes, kasseien, bomen, hagen, waterpompen en smeedijzeren straatlantaarns. Dit stukje UNESCO-werelderfgoed werd in de dertiende eeuw opgericht in het voormalige park rond het kasteel. Op zijn hoogtepunt in 1693 telde het begijnhof 360 begijnen. In 2001 overleed het laatste begijntje. Het Begijnhofmuseum huist in het Sint-Jansconvent. Je ontdekt er hoe de Turnhoutse begijntjes leefden en werkten. Het museum toont ook een collectie kunstvoorwerpen, waaronder meubilair, schilderijen, zilver, kant en porselein. De topstukken van het museum kregen een prominente plek in de vernieuwde schatkamer. De troonhemel onderging recent een grondige restauratie. Begijnhof 56, tel. 014 42 12 48 en www.begijnhofmuseum.be Open: di t/m za 14-17 u. en zo 11-17 u.
Kasteel van de hertogen van Brabant Het ‘kasteel’ kende tijdens de negen eeuwen van zijn bestaan evenveel levens. Oorspronkelijk was het een jachtverblijf van de eerste hertog van Brabant. Daarna werd het indrukwekkende bouwwerk omgedoopt tot o.a. gevangenis, stadsmagazijn, pompiershuis en weversschool. Het fraaiste historische gebouw van de stad toont fier de littekens van zijn rijke geschiedenis. Sinds 1936 is het een beschermd monument. Vandaag huist hier het gerechtshof van Turnhout. Een bezoek aan het kasteel is een belevenis. Je lijkt met je twee voeten in de geschiedenis te staan. Het is uitsluitend in groep te bezoeken, tenzij … je voor de rechter moet verschijnen.
KIND VRIENDELIJK
Historische Drukkerij De Historische Drukkerij is meer dan zomaar een museum. Als je er binnenstapt, waan je je in de negentiende eeuw. Je krijgt er een mooi beeld van wat de industriële revolutie voor het drukkersambacht betekende. Naast de vaste collectie werkt de Historische Drukkerij met jaarthema’s. In 2013 draait alles rond efemeer drukwerk van en voor drukkers. De tentoonstelling illustreert het contact van drukkers met hun klanten aan de hand van documenten, briefpapier van drukkers, drukkersreclame op porseleinkaarten, staalboeken, catalogi en kopermaandagprenten. Steenweg op Mol 84, tel. 014 42 00 34 en www.historischedrukkerij.be Openingsuren: zie website.
Nationaal Museum van de Speelkaart Turnhout is een belangrijk centrum van de grafische industrie, met de speelkaart als bekendste product. P.J. Brepols drukte in 1826 de eerste speelkaart: de start van een boeiende internationale nijverheid. Het museum illustreert de geschiedenis en het verrassende gebruik van de speelkaarten, zowel in als buiten het spel. Daarnaast tonen drukpersen en machines de traditionele fabricage. Hoogtepunt vormt een gigantische 19de-eeuwse stoommachine, die nog echt draait. Vanaf februari geeft de expo ‘Kunnen speelkaarten vliegen’ een antwoord op veelgestelde vragen over speelkaarten. Tijdens de zomer maken de goochelaarsbroers Niberco het mooie weer in het museum. De combinatie speelkaarten en schilderkunst mag je verwachten in tentoonstellingen over het werk van Bart Wouters en Victor Ramirez. Druivenstraat 18, tel. 014 41 56 21 en www.speelkaartenmuseum.be Open: di t/m vr 10-17 u. en za en zo 11-17 u.
44
Zorg voor lijf en leden in het Meduceum
turnhout
Dit unieke museum in het stadshart van Turnhout vertelt het verhaal van de geschiedenis van de geneeskunde en de farmacologie.
Warande, cultuurtempel in de tuin van het kasteel
Gasthuiszuster Alena verzamelde tijdens haar loopbaan verpleegkundig en medisch materiaal uit het Sint-Elisabethziekenhuis. Een selectie hiervan wordt uitgestald in het Meduceum. Ze geeft een boeiend overzicht van de evolutie in de verpleeg- en geneeskunde in Turnhout van 1875 tot 2003.
In deze vernieuwde cultuurtempel, die pronkt op de voormalige tuin van het kasteel, is er altijd wel iets te doen: theatervoorstelling, tentoonstelling of evenement. De Warande vormt de broedplaats van alles wat cultureel Turnhout te bieden heeft. Onder andere filmfestival MOOV, Strip Turnhout, Architectuurvereniging Ar-Tur, Kunst in Huis en Storm op Komst wonen hier. In de voortuin lacht een bronzen Adhemar je toe. Begin januari 2013 opent de vernieuwde Warande, als een van de grootste cultuurhuizen in Vlaanderen, haar deuren. Ook de compleet vernieuwde tentoonstellingsruimte wordt eind januari in gebruik genomen. Kleppers als Hans Op de Beeck en Jef Geys tonen meteen de veelzijdigheid van de nieuwe ruimte. Jongeren kunnen zich vanaf 2013 uitleven in de nieuwe fuifzaal ‘Futur’. Meer info en tickets: tel. 014 41 69 91 en www.warande.be
Uiteraard ontbreken dokter Paul Janssen (1926 – 2003) en zijn realisaties in de farmacologie niet. Op de tweede verdieping worden de vijf gebieden waarin Janssen Pharmaceutica baanbrekende producten ontwikkelde op een interactieve manier voorgesteld. Sint-Victorinstituut ingang C, Kasteeldreef Bezoek mogelijk vanaf mei en enkel op afspraak.
Jachthaven en Nieuwe Kaai
Taxandriamuseum
De Turnhoutse jachthaven is meer dan een aanlegplaats voor boten. Ze vormt een rustpunt in de stad, op wandelafstand van het centrum. Een plek waar de stad, het water en de natuur elkaar omhelzen.
Om het Taxandriamuseum te bezoeken, moet je even geduld uitoefenen. Na een jaar in het teken van ‘Turnhout cultuurstad van Vlaanderen’ heropent het museum in april 2013 met een nieuwe invulling. De geschiedenis van Turnhout en de Kempen blijft de rode draad van het concept. Een vaste opstelling rond dit thema wordt aangevuld met tijdelijke tentoonstellingen. Vanaf april kun je in het museum terecht voor glasplaten van Paul Van Hal uit de jaren 1920-1930. Van 1 augustus tot 28 oktober laat de interactieve expo ‘Ooze Wieze Watte’ herontdekte kinderliedjes door het Taxandriamuseum galmen. Tegen het einde van het jaar belicht de Archeologische Dienst van de Antwerpse Kempen zijn tienjarige werking. De oudste geschiedenis van de stad wordt dan blootgelegd.
Ponyhoeve
Begijnenstraat 28, tel. 014 43 63 35 en www.taxandriamuseum.be Open vanaf eind april: di t/m za 14-17 u. en zo 11-17 u.
Bekijk het aanbod op www.ponyhoeveturnhout.be
Wandelaars, fietsers en fans van pleziervaart halen hun hart op tijdens een tocht langs het kanaal Dessel-Schoten. De jachthaven van Turnhout vormt een populaire halte. Hier ontmoeten de Oude Kaai en de Nieuwe Kaai elkaar. Sinds de opknapbeurt in 2006 is het hier bijzonder aangenaam toeven. Bankjes aan het water, gezellige terrasjes aan de kade, een ligweide en water en bomen om naar te turen.
KIND VRIENDELIJK
Op zoek naar een leuke originele activiteit voor zowel jong als oud? Dan vind je zeker iets in het gevarieerde aanbod van de Ponyhoeve. Nieuw zijn onder meer de hertenklassen en de hertensafari. De hertenklassen zijn een variant op de plattelandsklassen en tijdens de hertensafari ga je op zoek naar een ontsnapt hert.
De Turnhoutse stedelijke musea verwennen hun bezoekers graag. Het hele jaar zorgen tentoonstellingen, kinderactiviteiten en evenementen voor extra sfeer. Kijk op de diverse websites voor een actuele kalender.
46
turnhout
47
KIND VRIENDELIJK
Stadsboerderij In 2013 opent de stadsboerderij officieel haar deuren. De oude Veldekenshoeve is volledig gerenoveerd en uitgebreid naar een volwaardige stadsboerderij. Die vormt de verbindende schakel tussen het buitengebied en de binnenstad. Bezoekers kunnen hier kennismaken met de natuur rond Turnhout. Stedelingen die niet meer zo vertrouwd zijn met de producten van de natuur, zoals vergeten groenten, kunnen die hier leren kennen. De serre doet dienst als ontvangstruimte met balie. Buiten ontdek je een moestuin met vergeten groenten, een snoeptuin, een kruidentuin, een ruimte voor kleinere en grotere dieren en een kinderboerderij.
WANDEL TIP
Turnhouts Vennengebied: een prachtig staaltje natuur
Bossen, weiden, akkers en vennen omarmen de stad. Op tien minuten van het centrum vind je rust in een groene gordel, het fraaie Turnhoutse Vennengebied. De uitkijktoren (12,5 meter) biedt een prachtig panorama op het patchwork van vennen. De Vennenwandeling illustreert meer dan duizend jaar Kempense natuurevolutie én de toekomstige natuurontwikkeling. Een andere aanrader vormt de Litenatuurtjeswandeling. Die wandelroute voert je langs 10 ‘staaltjes natuur’: korte, poëtische teksten over de natuur van Geert De Kockere. Centraal in het Turnhouts Vennengebied ligt het bezoekerscentrum Klein Engelandhoeve. Het vormt het ideale startpunt voor je wandeling of fietstocht. Nadien geniet je in de gezellige bezoekersruimte van streeklekkers. Ook de Klein Engelandmand met streekproducten is er te koop (best vooraf reserveren). Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29; tel. 014 82 81 00 en www.kleinengelandhoeve.be Open: 1/5 t/m 30/9 wo 13-18 u. en za en zo 11-18 u.; 1/10 t/m 30/4 wo 13-17 u. en za en zo 11-17 u.
Verrassende stadswandelingen In Turnhout wissel je natuurwandelingen moeiteloos af met een boeiende wandeling door het stadscentrum. Je hebt de keuze uit ‘Turnhout, wandelen in de Kempense hoofdstad’, ‘Turnhout door Nederlandse ogen’ en de mp3wandeling ‘Turnhoutse Troeven Ssst…’. Ook de stadsgidsen nemen je graag mee op wandel door het historische Turnhout. Hiervoor werken zij themawandelingen uit. Het gevarieerde aanbod en de concrete data vind je op www.turnhoutsestadsgidsen.be. De wandelbrochures zijn te koop bij Toerisme & UiT. De mp3-wandeling is downloadbaar via www.storynations.com/travel
Shoppen en dineren Uitnodigende terrasjes, fleurige steegjes en stemmige pleintjes: gezelligheid troef in Turnhout. Bovendien vind je hier het aantrekkelijkste winkelaanbod van de Antwerpse Kempen. Adresjes te over voor een modieuze outfit, trendy interieurspulletjes of een origineel geschenk. Nog meer koopjes en sfeer op de wekelijkse rommelmarkt op zondagvoormiddag. Op zoek naar een uniek stukje Turnhout? Neem dan een kijkje in de shop van Toerisme & UiT. Turnhout verwent je bovendien met talloze ‘lekkere’ adresjes. Ook na het cultuurjaar mag je je verwachten aan leuke acties en een verzorgde horecagids.
48
turnhout
FIETS TIP
Fietsparadijs in Turnhout en omgeving met de nieuwe fietsbrug In Turnhout is het aangenaam fietsen. Door de realisatie van een fietsbrug over het kanaal Dessel-TurnhoutSchoten maak je voortaan moeiteloos de oversteek van het Bels Lijntje naar het stadscentrum. Daarnaast is het een ideale locatie om even te verpozen. Je kunt er ontspannen of gezellig picknicken in de groene zone aan de noordzijde van het kanaal. Je pikt er bovendien een stukje geschiedenis mee: een bunker uit de Eerste Wereldoorlog.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 1 - Fietsroute Randland Hartland: 32,7 of 34 km Themafietsroutes - Landlopersroute: 55 km Mountainbikeroutes - Pierelierebinkenpad: 60 km Fietsverhuur - Baalse Hei, Roodhuisstraat 10, tel. 014 44 84 70 - Fietshuis Hema, Gasthuisstraat 36b, gsm 0484 16 01 22 - Fietspunt, Stationsstraat 1, gsm 0484 16 01 22
- Turnhouts Troefke: roomboterkoekje in de vorm van een speelkaart - Corsendonk: Agnus of Pater, resp. een blond en donker bier van hoge gisting - Turnhoutse Patriot: Belgisch blond speciaalbier - Schuppenaas: amberkleurig bier met een sterk citrusen pompelmoeskarakter - Klevere Tien: donker winterbier - Schuppenboer: tripel - Hertenheer: blond en bitter - Belgische kaviaar: Joosen-Luyckx Aqua Bio, Oude kaai 26, www.royalbelgiancaviar.be - Klein Engelandmand: Klein Engelandhoeve, Klein Engeland 29; ook te bestellen bij Toerisme & UiT
Wandelen - Wandelen in en rond Turnhout: 10 natuurwandelingen van 2,6 tot 15 km - Turnhout, wandelen in de Kempense hoofdstad: 3 stadswandelingen van 0,5 tot 5 km - Themawandeling ‘Turnhout door Nederlandse ogen’ - Themawandeling Turnhout Terminus Turnhout Centraal - Wandelnetwerk Kempens Landgoed - Wandelnetwerk Kempense Kolonies
Paardrijden - Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Autoroute - Taxandriaroute: 120 km
Info Toerisme & UiT, Grote Markt 44, 2300 Turnhout tel. 014 44 33 55 of 014 44 33 39 toerisme@turnhout.be www.toerismeturnhout.be Openingsuren: ma t/m vr 9-16.30 u. paaszaterdag tot 1 oktober ook za, zon- en feestdagen 10-12 u. en 13-16 u. 1 oktober tot paaszaterdag ook za, zon- en feestdagen 13-16 u.
50
51
land van turnhout
arendonk
Natuur- en dorpswandeling langs wandelnetwerk Kempens Landgoed
Het grensdorp Arendonk stond lange tijd bekend om de valkerij en de sigarenindustrie.
Het fraaie groen van Arendonk verken je bij voorkeur via de prima paden van het wandelnetwerk Kempens Landgoed.
Met behulp van het nieuwe wandelnetwerk Kempens Landgoed ontdek je ongerepte stukjes natuur. Geen wonder dat domeinbos De Hoge Vijvers het decor vormt voor de allereerste paalkampeerplaats in Vlaanderen.
Het decor charmeert, met voorop de natuurgebieden De Wamp, Lokkerse Dammen, Het Goorke en Den Hooyput. Bovendien zijn er diverse plekken waar je de natuur ook echt beleeft: zo kun je een uitkijktoren beklimmen, vogels spotten vanuit een kijkhut of via een knuppelpad een moerassig gebied doorkruisen. De Dorpskernwandeling toont je enkele verrassende hoekjes in en rond het centrum van Arendonk. Vertrek: parking Deroissart, nabij marktplein/Vrijheid Natuurwandelpad (9 km): 47 - 49 - 50 - 37 - 36 - 35 - 34 - 55 - 56 - 58 - 57 - 54 - 53 - 52 - 51 - 67 68 - 47; Dorpskernwandeling (5 km): 47 - 46 - 67 - 52 - 58 - 51 - 47 Overzichtskaart wandelnetwerk Kempens Landgoed en Dorpswandeling bij Toerisme Arendonk
Meer info op www.arendonk.be
Toremansmolen
p 61 & 59
WANDEL TIP
Heemmuseum
p 61 & 59
De beschermde Toremansmolen aan de Wampenberg is om twee redenen uniek. Het is een houten achtkant én een bovenkruier en het is zowel een graanmolen als een olieslagmolen. Omwille van zijn opmerkelijke vorm spreekt men ook wel eens van ‘koffiepotmolen’. De Toremansmolen werd in 1809 opgericht met onderdelen van een omgewaaide staakmolen uit de vijftiende eeuw. In de kelder werd later een olieslagmolen ondergebracht. Tijdens een grondige restauratiebeurt in 2006 werden de romp, de wieken en het binnenwerk helemaal opgeknapt. Sindsdien is de Toremansmolen opnieuw maalvaardig.
Jan Van Eyck, de sigarenindustrie en de valkerij: dat zijn de hoofdthema’s in het Heemmuseum. Je bewondert er een uitstekende kopie van het ‘Lam Gods’ van Jan Van Eyck, die volgens sommige bronnen in Arendonk geboren werd. Je verneemt ook waarom op een bepaald moment bijna alle inwoners van Arendonk in de sigarenfabrieken werkten. Arendonk was voorbestemd voor de valkerij: de uitgestrekte heidevlakten, poelen, goren en vennen vormden een ideale pleisterplaats voor trekkende valken. Al in de tiende eeuw werden in Arendonk valken gelokt, gevangen en afgericht voor de jacht. De vogels vonden hun weg naar de middeleeuwse Wampenberg, tel. 014 67 85 69 (molenaar Jef Raeymaekers) vorstenhoven in heel Europa. Bijzonder om weten: anno 2013 zijn nog steeds enkele Open: mei t/m september elke laatste zo van de maand 14-17 u. valkeniers actief in Arendonk. Wampenberg achter de Toremansmolen Open: elke laatste zondag van de maand (behalve december), alle zondagen van de advent 14-17 u en na afspraak, tel. 014 67 86 37
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 1 - Ontdek het Land van Turnhout: 73 km - De Meet over: 54 km Themafietsroutes - Corsendonkroute: 46 km - Aa-Valleiroute: 57 km (wordt vernieuwd in 2013) - Kapellenroute door Arendonk: 37 km (niet bewegwijzerd) Fietsverhuur - De Gouden Arend, Vrijheid 19, tel. 014 67 23 15
- Taxandriaroute: 120 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempens Landgoed - Dorpskernwandeling
PAARDRIJDEN - Ruiter- en mennetwerk Campinia (maart 2013)
Streeklekkers - Arendonkse Vlaai - Arendonkse dennenappeljenever - Arendonkse teljoorlekker: speculaas- en amandelkoekje - Arendonks sigaartje: boterkoekje - Arendonker: licht en donker bier
Info Toerisme Arendonk Gemeentehuis, Vrijheid 29, 2370 Arendonk tel. 014 40 90 69 en 014 40 90 75 pascal.thijs@arendonk.be en maria.de.laat@arendonk.be www.arendonk.be Openingsuren: ma t/m vr 8-12 u., donderdagavond 18-20 u.
52
53
land van turnhout
beerse Ooit was Beerse een dorp van ‘kleidabbers’; steenbewerkers die wroetend in de klei hun kost verdienden. Het standbeeld van de kleidabber op het kerkplein vormt de laatste stille getuige van die bloeiende nijverheid. Zowel in de dorpskern als in het buitengebied trakteert Beerse je op veel groen. Meer info op www.beerse.be
Wandelplezier in Het Blak
Fraaie natuurgebieden
In het noordwesten van Beerse vind je nog een authentiek Kempens landschap, met heiderelicten, vennen en oude turfputten. Het Blakheidepad vormt een prima introductie op dit natuurgebied. Het ‘blak’ was ooit een gemeentelijk domein waar de Kempense keuterboertjes op bepaalde tijdstippen heide mochten maaien of turf steken.
Beerse telt enkele bijzondere natuurgebieden.
Het Blakheidepad is een aangename boswandeling langs vennen (een populaire biotoop van amfibieën), heiderestanten en een gemengd bos. De 25 ha grote kleiput ’t Blak oefent een grote aantrekkingskracht uit op trekvogels. Aan de rand staat een kijkwand, waar je in alle rust vogels kunt observeren. Het Blakheidepad (ca. 4,5 km) vertrekt in de Blakheidestraat. Te combineren met het Keutelpad (ca. 8 km, zelfde vertrekpunt) voor een extra lange, mooie lus. Brochure ‘Wandelen in Beerse’ bij de dienst voor toerisme Beerse.
De oude kleiputten van Eksterheide (170 ha) trekken heel wat watervogels aan. Vanuit drie kijkhutten kun je vogels bestuderen, waaronder havik, zwarte specht, boomleeuwerik, wulp, heikikker, veldkrekel en bont dikkopje (een dagvlinder). Wandelaars hebben de keuze uit 3 bewegwijzerde trajecten. Abtsheide (30 ha) en De Pomp-Poelberg (27 ha) vormen restanten van de historische Ab(t) heide, die ooit maar liefst 800 ha groot was. In Abtsheide vind je zowel sporen van natte als droge heide terug. Blikvanger in De Pomp-Poelberg vormt de oude kleiput, een overblijfsel van de baksteenindustrie. Ook hier zijn 3 wandellussen bewegwijzerd. Opgelet: honden zijn niet welkom in deze natuurgebieden. De 3 natuurgebieden hebben diverse ingangen; meer info op www.natuurenbos.be
Museum Jan Vaerten
p 60
De symbolistische schilder Jan Vaerten werd in 1909 geboren in Turnhout. Na zijn huwelijk in 1942 verhuisde hij naar Beerse. De wreedheden van de twee wereldoorlogen lieten een grote indruk na in zijn werk. Een succesvolle tentoonstelling in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten in 1947 en zijn passage op de Biënnale in Venetië het daaropvolgende jaar betekenden zijn doorbraak als schilder. In het Museum Jan Vaerten maak je kennis met zijn werk. De collectie bestaat uit 160 schilderijen. Daarnaast lopen er geregeld gasttentoonstellingen. Aan het museum kun je aanpikken bij de Jan Vaerten fietsroute (25 km). Langs het traject staan knappe reproducties van zijn werk. De begeleidende brochure bevat boeiende weetjes. Peerdekensstraat 8, Beerse, tel. 014 61 75 02 en www.museumjanvaerten.be Open: do en zo 12-17 u.
Fietsen
Paardrijden
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 1 - Ontdek het Land van Turnhout: 73 km Themafietsroutes - Achtzalighedenroute: 53 km - Kleidabbersroute: 52 km (wordt vernieuwd in 2013) - Trappistenroute: 44 km - Jan Vaertenroute: 25 km (niet bewegwijzerd)
- Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Wandelen
Info
- Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelnetwerk Kempense Kolonies - Te huur bij de dienst toerisme: gps voor gps-wandelingen en geocaching
Dienst toerisme, G.C. ’t Heilaar Heilaarstraat 35, 2340 Beerse tel. 014 60 07 70 toerisme@beerse.be, www.beerse.be Openingsuren: wo t/m vr 9-12.30 u. en 14-16 u. ma 9-12.30 u., 14-16 u. en ’s avonds 18-20 u.
Streeklekkers - Beers Vlierke: graanjenever op smaak gebracht met vlierbessensap - Beers Plezierke: herbruikbare tas vol lekkers - Pralines Kleidabber - Streekbieren: Flodder, d’Ingeske, Houtse tripel
54
55
land van turnhout
Fietsen
oud-turnhout
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Ontdek het Land van Turnhout: 73 km - De meet over: 54 km Themafietsroutes - Corsendonkroute: 46 km Mountainbike - Pierelierebinkenpad Turnhout-Ravels-Oud-Turnhout: 20-40-60 km
Oud-Turnhout was tot 1858 een gehucht van Turnhout. Vandaag combineert de gemeente opmerkelijk erfgoed - waaronder de priorij van Corsendonk, bekend van het gelijknamige bier en kaas - met schitterende natuur. Zo is Landschap De Liereman een van de oudste en mooiste natuurgebieden van het land.
Wandelen - Wandelgids Oud-Turnhout: 13 wandelingen van 3,5 tot 11 km - Wandelnetwerk Kempens Landgoed - KunstOut: wandeling rond kunst in het dorp en natuur in Landschap De Liereman met als thema ‘stilte van de bewondering’; meer info op www.kunstout.be
Meer info op www.oud-turnhout.be
Paardrijden - Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Leren, proeven en spelen
Landschap De Liereman
De permanente interactieve expo ‘Stille waters, woeste gronden’ in het bezoekerscentrum van Landschap De Liereman leert je meer over dit unieke gebied. In het voorjaar kleuren de katjes van de mannelijke gagelplant in De Liereman oranjebruin. De cafetaria serveert een lekker gagelbier.
Landschap De Liereman biedt een staalkaart van het beste wat het Kempense landschap te bieden heeft. Het natuurgebied bestaat uit een mozaïek van natte en droge heide, duinen, veengebied, weilanden, bossen en gagelstruwelen. Die verscheidenheid aan biotopen trekt een heleboel zeldzame planten en dieren aan, met de wulp en de rugstreeppad als bekendste. Kempische heideschapen zorgen ervoor dat de heidevlaktes niet in bos veranderen.
Van de paasvakantie tot en met de herfstvakantie kunnen families met kinderen (8-12 jaar) een Boeboekrugzakje ontlenen, met een boekje vol leuke opdrachten en het benodigde materiaal.
Een indrukwekkende uitkijktoren, informatieborden, een vogelkijkplatform en knuppelpaden helpen je intens genieten van de overweldigende natuurpracht.
Kinderen kunnen zich uitleven in het speelbos van Piepel en Soeza Boeboek nabij het bezoekerscentrum. In dit speelbos bevindt zich ook het kleuternatuurleerpad ‘Het Bos van Bo’. Schuurhovenberg 43, tel. 014 42 99 66 en www.natuurpunt.be Open: ma t/m za 13-17 u., zon- en feestdagen 11-17 u. (25 en 26/12 gesloten).
p 61 & 62
Bij het bezoekerscentrum kun je kiezen uit 6 bewegwijzerde wandelingen van verschillende afstanden. Stuk voor stuk aanraders. Bovendien vind je er het eerste stiltegebied van de Antwerpse Kempen. De ‘Stiltewandeling’ langs het wandelnetwerk Kempens Landgoed loodst je door dit bijzondere gebied. Schuurhovenberg 43 Stiltewandeling (12 km, vertrek aan het Bezoekerscentrum): 35 - 36 - 37 - 55 - 53 - 54 - 41 - 31 - 42 - 44 - 43 - 32 - 18 - 19 - 38 - 37 - 36 - 35 De kaart van het wandelnetwerk Kempens Landgoed is verkrijgbaar bij Toerisme Oud-Turnhout en het bezoekerscentrum.
Streeklekkers
Hofke van Chantraine: kijken en genieten van kunst Oud-Turnhout koestert niet alleen haar natuur. De gemeente draagt ook de kunst en de kunstbeleving hoog in het vaandel. Naast de vele kunstwerken die je aandacht trekken op fraaie plekken en pleintjes is er de mooie historische locatie Hofke van Chantraine. Je geniet er het hele jaar door van boeiende tentoonstellingen en verrassende kleinschalige culturele activiteiten. Kijk voor het programma op www.hofkevanchantraine.be en wip tijdens je fiets- of wandeltocht in Oud-Turnhout eens binnen in deze voormalige pastorij met haar prachtige tuin.
- Corsendonk: Agnus of Pater, een blond en donker bier van hoge gisting - Corsendonk kaas: romige halfharde priorijkaas - Tempelier: bier van hoge gisting met een alcoholpercentage van 6% - Gageleer: volmoutbier met gagel - Gageleer kaas: rauwmelkse bio dynamische kaas, 100% streekproduct van slowfood ecokwaliteit. Wordt gedompeld in Gageleer bier. - Corsendonkse chocolade: chocolade met een fijne pralinévulling - Pijpenstrootje: meergranen biologisch knabbelstokje met noten - Agnus of Pater brood: meergranenbrood op smaak gebracht met Corsendonk Pater of Agnus bier - Vers appelsap: puur en ongezoet fruitsap op basis van fruit uit eigen boomgaard - Oud-Turnhouts Ot’je: streekkoekje gemaakt met goede boter en Gageleerbier, afgewerkt met crumble van hazelnoot
Info Toerisme Oud-Turnhout, Hofke van Chantraine, Kerkstraat 46, 2360 Oud-Turnhout, tel. 014 47 94 94, www.oud-turnhout.be toerisme@oud-turnhout.be, openingsuren: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u.; vrijdagnamiddag gesloten
56
57
land van turnhout
ravels
WANDEL TIP
Lus langs wandelnetwerk Kempens Landgoed
In de grensdorpen Ravels, Weelde en Poppel vind je een oase van rust en groen. Bij de talrijke groengebieden vormt het imposante Gewestbos de absolute blikvanger. Heerlijk om in te fietsen en te wandelen. Het nieuwe wandelnetwerk Kempens Landgoed linkt de mooiste plekjes in Ravels. De gemeente is ook trots op haar fraaie molens en talloze prehistorische grafheuvels.
Met behulp van het wandelnetwerk Kempens Landgoed stippel je talloze aantrekkelijke lussen uit in het Gewestbos Ravels. Een aanrader vormt de wandeling langs Ravelse bezienswaardigheden als ‘De Ravelse Pier’, bosgebied Ravels Kamp en Grafheuvelveld ‘Het Heike’, visvijver Het Speeksel, het NAVOvliegveld en enkele mooie vennetjes.
Meer info op www.toerismeravels.be
Gewestbos Ravels p 55 Met een oppervlakte van 830 hectaren vormt het Gewestbos van Ravels het grootste aaneengesloten bosgebied in Vlaanderen. Het werd aangelegd in de periode 1906-1930. Voordien was dit woest heidegebied met hier en daar een ven. Het is er zalig wandelen en fietsen langs de statige dreven. Wil je meer weten over het leven in het bos? Stap dan zeker even binnen in het bezoekerscentrum Boshuis. Hier vind je een permanente expo over het ontstaan en de geschiedenis van dit gewestbos. Voor kinderen is er ook een doetentoonstelling. Jachtweg 27, tel. 014 65 88 88 Open: zo 13-18 u.
Aa-valleiroute
Vertrek: infokantoor VVV Toerisme Ravels vzw, De Wouwer, Kloosterstraat 4 Traject (14,7 km): 83 - 75 - 76 - 66 - 65 - 64 - 63 - 62 - 1 - 3 - 4 - 79 - 9 - 10 - 80 - 81 - 82 - 83. Overzichtskaart wandelnetwerk Kempens Landgoed bij VVV Toerisme Ravels vzw.
FIETS TIP
Een - letterlijk en figuurlijk - grenzeloos groen traject: zo zou je de Aa-valleiroute kunnen omschrijven. Landbouwwegen in de ruilverkavelingsprojecten van de drie Ravelse deelgemeenten vormen de ruggengraat van deze fietslus. Grenzeloos? Inderdaad, het traject loopt voor de helft op Belgische, voor de helft op Nederlandse bodem. Naast heerlijk rustige fietswegen, heeft de Aa-valleiroute nog meer moois voor je in petto, waaronder de molen ‘De Nachtegaal der Maatvennen’. Van het kerkdorp Ravels-Eel tot in het uiterste noorden van deelgemeente Poppel fiets je door de stemmige vallei van de Aa. De Aa-valleiroute (57 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek aan Gemeenschapscentrum De Wouwer, Kloosterstraat 4. Verkortingen van 35 en 48 km. Verlenging van 15 km langs Postel. Begeleidende brochure bij VVV Toerisme Ravels vzw. De Aa-valleiroute wordt in de loop van 2013 vernieuwd.
Fietsen
Paardrijden
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 1 - Ontdek het Land van Turnhout: 73 km - Smokkelaarsroute: 44 km - De meet over: 54 km Themafietsroutes - Aa-valleiroute: 57 km (wordt vernieuwd in 2013) Mountainbike - Pierelierebinkenpad Turnhout-RavelsOud-Turnhout: 20-40-60 km
- Ruiter- en mennetwerk Taxandria
Wandelen - Wandelnetwerk Kempens Landgoed
Streeklekkers - Poppelse Janhagel: harde kruidenkoek - Ravels Pierke: kruidenlikeur - Koens Molenbrood: 4 broden op basis van tarwe gemalen in de stellingmolen Arbeid Adelt
Info VVV-Toerisme Ravels vzw Kloosterstraat 4, 2380 Ravels tel. 014 65 21 55 info@toerismeravels.be, www.toerismeravels.be Openingsuren: wo, za, zo en feestdagen 10-12 u. en 13-16 u.; tijdens paas- en kerstvakantie, juli en augustus: ook op ma, di, do en vr 10-12 u.
58
59
land van turnhout
vosselaar Konijnenberg met panoramische kijker
De Konijnenberg, de hoogste stuifduin in de Antwerpse Kempen, vormt het toeristische uithangbord van Vosselaar. Dit eeuwenoude bedevaartsoord heeft nog veel meer voor jou in petto. Zo was het imposante Grotenhoutbos ooit een populair jachtterrein van de hertogen van Brabant.
Grotenhoutbos
p 68 & 69 Midden in het centrum van Vosselaar ligt een opmerkelijke groene zone: de Konijnenberg. De sikkelvormige landduin is 700 meter lang en 70 tot 120 meter breed. Hij ligt 36 meter boven de zeespiegel, wat hem tot de hoogste stuifduin van de Kempen maakt. De berg en de groene omgeving (18 ha) zijn dan ook beschermd. Sinds vorig jaar staat aan de voet van de Konijnenberg een windroos met panoramische kijker. Daarmee kun je je gemakkelijk oriënteren of zoeken waar je woont. Je ziet zo ook de hoogtepaal die het hoogste punt van de Konijnenberg aanduidt. De kijker is eveneens leuk voor kinderen: zij kunnen op zoek gaan naar de talrijke konijntjes op de berg.
p70
Het Grotenhoutbos (ruim 400 ha) is een van de oudste bossen in de Antwerpse Kempen. In de dertiende eeuw hielden de hertogen van Brabant er grootse jachtpartijen. Rond 1650 zaaide Adriaan Ghys, een boswachter uit Vosselaar, er de eerste den van de Kempen. Het hout van het bos was lange tijd een gegeerde bron van inkomsten. Sinds 2000 is het Grotenhoutbos eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid. Via een uitgekiend bosbeheer wil men het oorspronkelijke landschap zo veel mogelijk herstellen. Eeuwenoude bosplanten krijgen opnieuw alle kansen, wat op zijn beurt zeldzame dieren aantrekt. De grootste troef van het Grotenhoutbos vormt de enorme afwisseling van verschillende ecosystemen. Door het domein lopen diverse bewegwijzerde wandelingen. Ingang aan de brug over de E34. Brochure met wandelingen in het Grotenhoutbos bij het gemeentehuis en de bibliotheek.
Wandelnetwerk Kempense Hoven
WANDEL TIP
In 2011 opende het wandelnetwerk Kempense Hoven: 480 kilometer wandelplezier in onder meer Vosselaar. Het netwerk loopt er niet alleen langs de mooie Konijnenberg, maar doorkruist ook het prachtige natuurgebied Zwartgoorheide. Dit bosgebied (42 ha) serveert een mix van heide, weilanden en grove en Corsicaanse den. Wandelaars, fietsers en ruiters zijn er het hele jaar welkom. Tijdens je wandeling in Zwartgoorheide doe je bovendien een heleboel ontdekkingen, waaronder ruim 25 vogelsoorten, 8 verschillende mossen en de zeldzame rode bosbes. Kinderen kunnen lekker ravotten in het speelbos. Kaart wandelnetwerk Kempense Hoven te koop (8 euro) bij de onthaalbalie in het gemeentehuis en in de bibliotheek.
Fietsen
Info
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 1 - Ontdek het Land van Turnhout: 73 km Themafietsroutes - Achtzalighedenroute: 53 km
Toerisme Vosselaar Gemeentehuis Cingel 7 - 2350 Vosselaar tel. 014 60 08 20 myrthe.claessen@vosselaar.be, www.vosselaar.be Openingsuren: ma t/m do 9-12 u. en 13.30-15 u., vr 9-12 u. juli-augustus: ma t/m vr 9-12 u.
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Brochure ‘Wandelen en fietsen in Vosselaar’ met 4 wandelingen van 7 tot 20 km - Brochure ‘Grotenhoutbos’ met bewegwijzerde wandelingen
Streeklekkers - NIEUW! Vosselaers Drupke: kruidenlikeur op basis van jenever met de meest voorkomende kruiden en bessen van Vosselaar - Chocoladen Voske: de vos van Vosselaar in fair trade melkchocolade - Paus- en Paterbier: naar een oud recept van de vroegere brouwerij ‘De Lelie’
Bib Vosselaar Gemeenthuis Cingel 7 - 2350 Vosselaar tel. 014 60 08 44 Openingsuren: ma 18-20 u., di en wo 13-16 u., do 13-16 u. en 18-20 u., za en zo 10-12 u.
61
Actief en attractief
KEMPENSE MEREN MOL / BALEN / DESSEL / RETIE
Oeverloos genieten: dat is wat je te wachten staat in de Kempense Meren. Mol, Balen, Dessel en Retie serveren een lappendeken van water en bossen. De zand- en de sprietontginning toverden deze regio om tot het ‘Lake District’ van Vlaanderen. Naast recreatie op en langs het water serveren de Kempense Meren een eeuwenoude norbertijnenabdij, een familievriendelijke zoo, een uniek kruispunt van kanalen en een altijd betoverend park. Meer info op www.kempensemeren.com
Dessel
Balen
Fietslus Ontdek de Kempense Meren De fietslus ‘Ontdek de Kempense Meren’ (66, 45 of 31 km) linkt de mooiste hoekjes van de regio. Je fietst door een waterrijk landschap langs onder meer de watermolen van Retie, de Molse meren, de Sas4-Toren in Dessel en Keiheuvel in Balen.
Retie
Mol
Tip!
62
Zilvermeerhaven Port Aventura
63
p 50
De toervaarthaven van Mol vormt een tijdelijke of vaste verblijfplaats voor toerboten of jachten op doortocht. Een ‘camping voor boten’ zeg maar. De haven telt momenteel 200 ligplaatsen. Een 50-tal is bestemd voor passanten.
Kempense meren
Mol Mol betekent vakantie. Het hele jaar door en voor iedereen. Je kunt er zonnekloppen aan een hagelwit zandstrand of watersporten op een kristalhelder meer. Wandelen door een adembenemend natuurgebied of een spetterend evenement voor de hele familie meepikken. Genieten van een zalig biertje in de schaduw van de abdij of een vijfsterrenvakantie in het groen. Een sfeervol boottochtje maken of een dagje zorgeloos fietsen. En dat allemaal in de meest bosrijke gemeente van de Antwerpse Kempen …
De haven wordt ontsloten via een doorgang op het kanaal Dessel-Kwaadmechelen. Dankzij het nabijgelegen kanalenkruispunt is de haven voor boten vanuit alle windrichtingen vlot bereikbaar en is de verbinding met Turnhout, Herentals en Bocholt verzekerd. Ook voor fietsers vormt de haven - met ruime parking, prachtige taverne en vele faciliteiten - een prima uitvalsbasis om Mol en omgeving te verkennen. De haven vormt ook de vertrekplaats van de passagiersboot ‘Zander’. Stap aan boord voor een sfeervolle tocht langs de fotogenieke kanalen. Geniet bij een drankje van het voorbijglijdende landschap. Beleef spannende momenten tussen de oude sasdeuren. Ontmoet de laatste brugwachters aan de typische ophaalbruggetjes … Zilvermeerlaan 9, tel. 0495 70 90 83 en www.zilvermeerhaven.be Info boottochten met de Zander: vzw De Zander, tel. 0495 53 86 41 en www.dezander.be
Meer info op www.gemeentemol.be
LEKKER TIP
Postels abdijlekkers
Abdij van Postel
Al sinds 1947 maken de norbertijnen van Postel hun eigen kaas. Intussen produceert de abdij negen verschillende kazen, bereid met melk van koeien die grazen op de naburige weiden. In 2008 kregen de kazen het label ‘erkend streekproduct’. Het is altijd smullen: gewoon uit het vuistje of subtiel verwerkt in een gerecht.
Te midden van de bossen en op een steenworp van de grens met Nederland ligt de abdij van Postel. In 1140 bouwden norbertijnen er een hoeveklooster met bidplaats. Van de tumultueuze geschiedenis - met de Franse revolutie als triest hoogtepunt - is in de romaanse abdijkerk niets te merken. Een heerlijke plek om even tot rust te komen. In de voormalige poorterswoning huist nu een toeristisch infokantoor. In de abdijwinkel vind je allerlei lekkers: bier, brood en kaas. En met een beetje geluk dwarrelt er beiaardmuziek naar beneden terwijl je op een terras van een frisse Postel geniet … Een fraaie folder over de abdij (0,50 euro) is verkrijgbaar bij de dienst toerisme.
Op 26 mei kun je ze één voor één uitproberen op de kaas- en streekproductenmarkt in de abdij van Postel. Ook andere Belgische kazen zijn die dag te koop. Verder vind je er een uitgebreid gamma streekproducten, waaronder siropen en kazen met Postelkruiden. Naast de Postelse harde kaas telt Mol nog 4 erkende streekproducten, die de smaakpapillen strelen: Kempense zwarte pensen, Molse Kipkap, Molse Kipkap met mosterd en Smout uit de Kempen. Een hele eer als je weet dat ons land maar een 150-tal officiële streekproducten kent.
p 77
Abdijlaan 16, tel. 014 33 07 85 (dienst toerisme) en www.gemeentemol.be De abdijkerk is dagelijks open van 9 tot 18 u. Geleide rondleidingen in de abdij in juli en augustus op zaterdag om 14 u.
64
65
In een Taxi Boat op de Kempense kanalen
Mol
Rondom abdij Postel
FIETS TIP
Deze fietslus combineert het uitbundige groen rond de abdij van Postel met het vele water van de Kempense Meren. Je ontdekt schitterende natuurgebieden waaronder De Maat-Den Diel en De Ronde Put. Water is alomtegenwoordig. Zo fiets je langs fotogenieke kanalen, historische sluizen, een authentieke Baileybrug en zelfs een kruispunt van kanalen. De intrigerende Blauwe Kei en de Sas4-Toren vormen andere aantrekkelijke haltes. Lekker nagenieten van je trip doe je op een van de terrasjes in de buurt van de abdij van Postel. De fietslus (55 km) volgt het knooppuntennetwerk. Verkortingen van 29 en 35 km. Vertrek aan de abdij van Postel en ecocentrum De Goren. Begeleidende brochure te koop (2 euro) bij beide vertrekpunten en dienst toerisme.
In de 19de eeuw waren de Kempense kanalen een economische noodzaak. Vandaag hangt er rond de kanalen een permanent vakantiesfeertje. Vooral tijdens de zomermaanden heerst er een gezellige drukte. Je ontmoet er vele fietsers, kanovaarders en waterskiërs.
FIETS TIP
Ev-bikeroute ‘Weg van Water’ De elektrische fiets staat synoniem voor comfort én volop genieten. De e-bikeroute ‘Weg van water’ loodst je door het waterrijke landschap van het Vlaamse Lake District. Je fietst door een heel aantrekkelijk decor: kanalen met charmante ophaalbruggetjes, uitgestrekte waterplassen en een jachthaven waar een permanent vakantiesfeertje hangt. Uitblazen kan op de talrijke terrassen aan de waterkant. De fietslus (65 km) volgt het knooppuntennetwerk. Vertrek aan Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer. Begeleidende brochure ‘De Kempen per e-bike’ bij dienst toerisme.
Dieren- en boerenmarkt De dierenmarkt - ‘konijnenmarkt’ in de volksmond - bestaat al meer dan 125 jaar. Zowel professionele handelaars als gelegenheidsverkopers bieden pluimvee, konijnen, vissen, knaagdieren of vogels te koop aan. Elke week trekt deze traditierijke markt honderden bezoekers uit binnen- en buitenland aan. Elke zondag van 8 tot 12 uur op het Rondplein en in de Corbiestraat; Pinksteren en Pasen: maandag i.p.v. zondag.
Nieuw is de Taxi Boat. Die biedt plaats aan maximaal tien personen en is inzetbaar op de kanaalplas en de omliggende kanalen. Dobber samen met vrienden, familie of collega’s op het water en geniet van de rust. Een schipper bestuurt de boot. De Bimini-tent zorgt voor een beschutte omgeving. Verkoelende drankjes en hapjes op aanvraag. Zilvermeerhaven Port Aventura, tel. 0495 70 90 83 en www.zilvermeerhaven.be
Lichtstoeten Mol Meer dan 125 jaar geleden knoopten de wijken Rozenberg en Ginderbuiten aan met de Keltische traditie om met uitgeholde rapen de geesten van de overledenen de weg te wijzen. Vervolgens trokken de groepen met hun rapen en bieten en andere lantaarns stoetsgewijs door de straten. Al snel werden wagens gebouwd met duizenden elektrische peertjes. De lichtstoeten werden echte wedstrijden tussen de wagens onderling. En ook tussen de bouwers van de twee stoeten, Ginderbuiten en Rozenberg, heerst een gezonde rivaliteit. Rozenberg lichtstoet op de eerste zaterdag van september om 20 u. www.rozenberglichtstoet.be Ginderbuiten lichtstoet op de zaterdag voor de laatste zondag van september om 20 u. www.lichtstoet.be
66
Mol
Trezart: Internationaal Straatkunstenfestival Het Internationaal Straatkunstenfestival Trezart brengt een parade van artiesten uit alle hoeken naar Mol. Je geniet er onder meer van locatietheater, straatkunsten, beeldende kunst, vuur- en lichtshows en hedendaagse dans. Ook aanstormend talent van eigen bodem krijgt de kans om het publiek te verrassen. Die mix is telkens goed voor een grandioos totaalspektakel. Afspraak voor een nieuwe editie van het Straatkunstenfestival op 14 en 15 september in Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer. Info: tel. 014 47 22 67 en www.zart.be
‘Spijkers met koppen’ en iWalk ‘Gevels en Dwaallichtjes’ Het centrum van Mol telt enkele historisch interessante plekjes. Je kunt ze ontdekken door de spijkers in de stoep te volgen. Deze belevingsvolle stadswandeling (2,50 tot 3,15 km) dompelt je onder in de geschiedenis, de architectuur en de cultuur van Mol. Bij de historische plaatsen staan infopanelen met uitleg en foto’s. Liever een gesproken versie? De mp3-wandeling ‘Gevels en Dwaallichtjes’ gidst je door middel van geluidsfragmenten doorheen de stad. ‘Spijkers met koppen’ vertrekt en eindigt bij de dienst toerisme op de Markt. De begeleidende brochure met kaart is daar verkrijgbaar of gratis te downloaden via www.gemeentemol.be ‘Gevels en Dwaallichtjes’ is gratis downloadbaar op bovenvermelde website. Mp3-toestelletjes te huur bij de dienst toerisme.
Over hagelwit zand, kristalhelder water en tandpasta… Men noemt de Molse regio wel eens het ‘Kempense Lake District’. Niks overdreven. Tijdens het graven van de Kempense kanalen in de 19de eeuw stootten arbeiders op een laag wit zand. “Onbruikbaar voor landbouw” luidde het verdict en het zand bleef achter op de kanaaloevers. Een Waalse schipper die een lading zand naar de Luikse glasblazerijen vervoerde, nam een monster. Het Molse kwartszand bleek van uitzonderlijke kwaliteit. Een intensieve ontginning kwam op gang. Kwartszand zit in meer producten dan je vermoedt: in glas of keramiek, maar ook in tandpasta of je tennisracket. Door de jarenlange exploitatie onderging het landschap een ware metamorfose. De Molse regio veranderde in een lappendeken van grote waterplassen. Sommige waterplassen groeiden uit tot aantrekkelijke recreatiegebieden. Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer, Zilverstrand en Sunparks Kempense Meren verwennen jaarlijks zo’n miljoen bezoekers. Vooral de kristalheldere meren en de hagelwitte zandstranden zijn razend populair. Andere evolueerden tot schitterende natuurgebieden, zoals De Maat en Buitengoor. De plassen vormen de favoriete broedof overwinterplaats van allerlei zeldzame vogels. Wil je graag meer weten over dit boeiende verhaal? Bezoek dan de unieke interactieve tentoonstelling Quartz Experience (dienst toerisme, tel. 014 33 07 85).
WANDEL TIP
‘De Mol Code’: high-tech schattenjacht In voor avontuur? Met een gps-ontvanger op zak ontrafel je tijdens deze hightech schattenjacht de mysteries van Mol. Satellieten sturen je langs opmerkelijke plekjes in het centrum van de gemeente. Beetje bij beetje geven ze hun geheimen prijs. Coördinaten bepalen de route en brengen je naar de schatkist (geocache). Wie de schatkist vindt, vult het bijbehorende logboekje in. Als beloning mogen de kinderen een kleine verrassing nemen uit de schatkist. ‘De Mol Code’ belooft een onvergetelijk avontuur voor groot én klein. Vertrek bij de dienst toerisme op de Markt. Download de bijbehorende folder met de coördinaten gratis op www.gemeentemol.be of haal de folder bij de dienst toerisme. Gps-verhuur mogelijk (best vooraf reserveren).
68
69
Mol
De Maat-Den Diel en Buitengoor
Jakob Smitsmuseum
WANDEL TIP
Het Jakob Smitsmuseum huist in de sfeervolle Oud-Pastorie van Mol-Sluis. Een gedroomd kader voor de tientallen schilderijen, aquarellen, tekeningen en etsen. Jakob Smits (1855-1928) werd geboren in Rotterdam, maar bracht de laatste veertig jaren van zijn leven door in Mol-Achterbos. Daar vond hij inspiratie voor zijn Kempense landschappen en figuurstukken, bijbelse taferelen en portretten. Jakob Smits creëerde talloze onvergetelijke beelden van de Kempen. Je kunt in het museum ook werk uit de Molse Schildersschool bekijken. Tientallen schilders uit binnen- en buitenland werkten naast Smits in Mol, onder wie de Nederlander Dirk Baksteen. Het museum pakt regelmatig uit met boeiende thematentoonstellingen.
p 50
Vanuit het ecocentrum kun je enkele schitterende natuurgebieden verkennen. De Maat-Den Diel (145 ha) combineert ondiepe vennen, droge en natte heide, bossen en uitgestrekte vijvers met brede rietkragen. De zeldzame ijsvogel voelt er zich helemaal thuis. Op een zwoele voorjaarsavond zorgen de rugstreeppadden voor een prachtig concert. Hier huist bovendien de grootste libellenverzameling van Vlaanderen (ruim 40 soorten!). De flora is al even indrukwekkend. Noorse fjordenpaarden, Schotse hooglandrunderen en Kempense heideschapen houden dit bijzondere landschap intact. Een aanrader is de bewegwijzerde natuurwandeling ‘Den Diel’ (4 km). In Buitengoor (90 ha) ontdek je een stukje oer-Kempense natuur. Naast diverse orchideeën vind je er zeldzame planten met poëtische namen als ‘dwergzegge’ of ‘slank wollegras’. Tijdens de zomermaanden zorgen de klokjesgentianen voor een blauwe pracht. Bij het water tref je zelfs vleesetende planten aan! Gelukkig is de zonnedauw vooral dol op insecten … Boven de vennen en heide dansen prachtige libellen en vlinders. En wees niet verrast wanneer plots een ree opduikt. Achter ecocentrum De Goren vertrekt een wandelpad. Laarzen zijn aangeraden. Wandelpaden toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Tijdens het broedseizoen (1/4 t/m 1/7) is De Maat-Den Diel gedeeltelijk afgesloten. Aangewezen vertrekpunt: ecocentrum De Goren (zie hiernaast).
p 04
Ecocentrum De Goren
Het bewegwijzerde ‘Schilderspad’ (6 tot 16 km) loodst je door het decor waarin Smits en de anderen graag hun schildersezel plaatsten. Sluis 155, tel. 014 31 74 35 en www.jakobsmits.be Open: wo t/m zo 14-18 u., tijdens vakantie- en tentoonstellingsperioden ook di. Gesloten: Pasen, paasmaandag, Kerstmis, Nieuwjaar en 15-31 augustus.
p 50
Natuur opnieuw ‘natuurlijk’ maken: dat is de ambitie van ecocentrum De Goren in Mol. Voor groepen organiseert De Goren leuke activiteiten voor jong en oud. Voor de individuele toerist vormt De Goren een prima uitvalsbasis om de regio te verkennen. Aan de toeristische infobalie vind je alle denkbare informatie over de streek. Daarnaast lopen er steeds leuke thematentoonstellingen. Een ideale halte voor je de rijke, Molse natuur induikt.
Sunparks Kempense Meren
Postelsesteenweg 71, tel. 014 81 66 07 en www.ecocentrum.be Open: werkdagen 8.30-16.30 u.; paasvakantie t/m september ook za, zo en feestdagen 10-14 u.; gesloten tijdens kerstvakantie
Voor de durvers zijn er de wildwaterbaan en de intrigerende ‘Black Hole’… Je kunt er ook terecht voor een verwenbeurt voor je lichaam.
p 04
Sunparks Kempense Meren garandeert waterpret, zelfs wanneer de zon het laat afweten. Daarvoor zorgen o.a. een golfslagbad, hydrotubes, jetstreams, bubbelbaden, een whirlpoolglijbaan en een kinderplonsbad.
Postelsesteenweg 100, tel. 014 81 72 52 en www.sunparks.be Raadpleeg de website voor openingsuren.
70
71
Mol
Uniek in Vlaanderen: 24/24 uur hulp bij fietspech
FIETS TIP
Lekke band? Kromme spaak? De pechverhelpingsdienst van vzw Fietsenatelier Mol helpt je graag weer op weg. En dat 24 op 24 uur! De ervaren technici herstellen ter plaatse kleine defecten. Bij serieuze problemen laten ze een vervangfiets achter. Gratis voor wie een fiets huurt bij het Fietsenatelier of het Zilvermeer. Wie met zijn eigen fiets rijdt, betaalt een kleine bijdrage. Al even bijzonder is dat het fietsenatelier ook fietsen voor minder mobiele mensen verhuurt. Voor alle info: tel. 014 32 14 45, gsm 0473 86 60 37 en www.fietsenatelier.be Bij fietspunt Station kun je ook een fiets van het Fietsenatelier huren, tel. 0473 86 60 37, wel vooraf reserveren.
KIND VRIENDELIJK
Recreatiedomein Zilverstrand
p 50
In Recreatiedomein Zilverstrand gaat het er heel relaxed aan toe. Een fijn uitje voor het hele gezin. Een zomerse dag? Dan kun je lekker niksen op het hagelwitte strand. Zwemmen, roeien of waterfietsen op de aantrekkelijke vijver. Of een heerlijke wandeling maken door een stukje ongerepte natuur. Minder mooi weer? Snel vergeten in het subtropische zwembad met een 65 meter lange glijbaan, kinderbadjes, whirlpool, zwemmersbar, stroomversnellingen … Nog in het Zilverstrand: visvijvers, petanque en kleurrijke speeltuinen voor diverse leeftijden. Kiezelweg 17, tel. 014 81 00 98 en www.zilverstrand.be Raadpleeg de website voor openingsuren.
Provinciaal Recreatiedomein p 50 Zilvermeer Een groene omgeving, strand- en waterpret, actie en animatie, aantrekkelijke logiesformules, … Alle ingrediënten voor de ideale vakantie(dag) vind je in Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer in Mol. Je plonst er in het zuiverste zwemwater van Vlaanderen. Allerlei uitdagende attracties maken de zwemvijver nóg leuker. Op het prachtige witzandstrand kun je aan je kleurtje werken. Roeien of waterfietsen doe je op de watersportvijver. Al ooit naar een kunstwerk gedoken? Het kan in Atlantis, een uitstekend duikcentrum. Verder zijn er diverse speeltuinen (van heel veilig voor de kleinsten tot heel avontuurlijk), een lommerrijke ligweide, zalige picknickplekjes en talloze sportieve uitdagingen… Tijdens de zomermaanden pakt het Zilvermeer uit met allerlei gezellige evenementen. Wie langer dan één dag wil genieten van al dit leuks, kan overnachten op de uitstekende camping, in een comfortabele blokhut of een knusse trekkershut. Zilvermeerlaan 2, tel. 014 82 95 00 en www.zilvermeer.be Het domein is als wandelpark het hele jaar open van 8.30 u. tot zonsondergang. Van de paasvakantie t/m 30 september (8.30-21 u.) betaal je een toegangsprijs.
72
Mol Fietsen Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Ontdek de Kempense Meren: 66 km - Rondom abdij Postel: 55 km - e-bikeroute ‘Weg van water’: 65 km Themaroutes - Vaartketsersroute: 38 km - Kruierroute: 48 km (wordt vernieuwd in 2013) Fietsverhuur - Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer, Zilvermeerlaan 2, tel. 014 82 95 00 - Fietsenatelier Mol, Sint-Apollonialaan 190b, tel. 014 32 14 45 - fietspunt Station, centrum (fietsverhuur op bestelling), tel. 0473 86 60 37 - Sunparks Kempense Meren, Postelsesteenweg 100, tel. 014 81 72 52 - De Klothoeve, Eerselseweg 1, tel. 014 37 08 41 Mountainbikeroute - Landduinenroute: 14, 19 of 32 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Meren - Wandelnetwerk Kempense Landduinen - Wandelgids ‘Wandelen in en rond Mol’ met 15 wandelingen van 1,3 tot 80 km Deze routes kun je dowloaden op gps via www.routeyou.com of www.wikiloc.com - Wandelgebied Blauwe Kei - De Maat: 6 wandelingen van 4,3 tot 11,1 km - Groene Halte Galbergen en Broekbeemden: 14 km - iWalk ‘Gevels en Dwaallichtjes’: 3,15 km - Geocache ‘De Mol-code’: 5 km - Stadswandeling ‘Spijkers met Koppen’: 2,5 tot 3,15 km
Paardrijden - Ruiter- en mennetwerk Campinia (maart 2013)
Autoroutes - Abdijenroute: 95 km - Taxandriaroute: 120 km
Streeklekkers – Streekgerecht op basis van Postelse abdijkaas: talloze lekkernijen die je kunt proeven in de deelnemende
horecazaken – Abdijproducten: verschillende abdijkazen, Postelbrood en Postelbier – Molse kipkap – Molse kipkap met mosterd – Kempense zwarte pensen – Smout – Postels Abdijbier – Abdijbrood van Postel – Molse Witte – Molse Mokka – Molse Zandzakskes – Mollenkoekjes – Chocolade Mollekes – Molse Zander – Kruidentuin Abdij van Postel – Kempisch Lamsvlees – Scheepsbier ‘Klipper’ – De Molse Tripel – Ambachtelijk ijs van Ijs Anita
Info Toeristische Dienst Mol Markt 1a 2400 Mol tel. 014 33 07 85 toerisme@gemeentemol.be www.gemeentemol.be Openingsuren: werkdagen 9-12 en 13.30-16 u.; april t/m september: alle dagen 9-12 en 13-17 u. (incl. za, zo en feestdagen) Huyze Colibrant Abdijlaan 16 2400 Mol tel. 0471 43 37 97 Openingsuren: za en zo 13-17 u., tijdens vakanties ook di, wo en do 13-17 u. Ecocentrum De Goren Postelsesteenweg 71 2400 Mol tel. 014 81 66 07 info@ecocentrum.be www.ecocentrum.be Openingsuren: werkdagen 8.30-16.30 u.; paasvakantie t/m september ook za, zo en feestdagen 10-14 u.; gesloten tijdens kerstvakantie
Thuis In Mol
Alle toeristische troeven van Mol in één gratis infogids!
Onze gemeente staat garant voor een onvergetelijk verblijf. Wandelen of fietsen doorheen het prachtige groen, heerlijk relaxen aan één van de hagelwitte stranden, een kijkje nemen langs tal van bezienswaardigheden of … de culinaire toer op. Kuierend langs de gezellige boetiekjes om nadien op één van de sfeervolle terrasjes te verpozen. Onze gemeente is dé toeristische trekpleister bij uitstek.. De ‘Molse Meren’ omvatten drie verschillende stranden en een subtropisch zwemparadijs. De prachtige kanalen met antieke sluizen zijn een trekpleister voor de wandel- en fietsfanaten. Ook cultuurcentrum ’t Getouw, Schouwburg Rex en één van onze drie musea zijn beslist een bezoekje waard. Al deze informatie kan je uitgebreid terugvinden in de gratis gloednieuwe gids ‘Thuis in Mol’. Deze gids kan je gratis aanvragen op de gemeentelijke dienst voor toerisme, Markt 1a, 2400 Mol, tel. 014 33 07 85, toerisme@gemeentemol.be.
Breng zeker ook een bezoekje aan onze website www.gemeentemol.be Op deze site vind je een uitgebreid, viertalig, gedeelte voor toeristen of bezoekers.
74
75
Kempense meren
BALEN
WANDEL TIP
Wandeling van het jaar 2012: lus wandelnetwerk Kempense Landduinen in Scheps Scheps, gelegen in de vallei van de Grote Nete, serveert een stukje ongerepte natuur. Hier geen verharde wegen en nauwelijks bebouwing, wel een deugddoende rust. Alleen de vogels waaronder bosrietzanger, blauwborst, wulp en steenuil - doorbreken de stilte.
Balen, de groene gemeente in het uiterste zuidoosten van de Antwerpse Kempen, telt vele troeven. De Olmense Zoo en recreatiedomein Keiheuvel boeien jaarlijks tienduizenden bezoekers. De uitgestrekte en afwisselende landschappen, de kanalen en de rustgevende natuurgebieden nodigen uit tot wandelen en fietsen. Via het Kanaal naar Beverlo en de jachthaven van Kerkhoven pik je aan bij het Limburgse fietsknooppuntennetwerk.
De waterkwaliteit van de beken is goed en het visbestand bijgevolg gevarieerd. Bijzonder: vanaf de Halflochtdijk kun je over een knuppelpad door een moeras lopen. Rustbanken en een picknickplaats helpen je uitgebreid genieten van al dit moois.
Meer info op www.balen.be
Traject (6,9 km): 52 - 51 - 56 - 78 - 63 - 62 - 58 - 57 - 55 56 - 51 - 52. Vertrek: parking Scheps, Halflochtdijk. Kaart wandelnetwerk Kempense Landduinen te koop (8 euro) bij Toerisme Balen.
KIND VRIENDELIJK
Olmense Zoo
p 37 & 38
In dit aantrekkelijke dierenpark (12 ha) voelen zowel mens als dier zich thuis. Waan je vier seizoenen lang in de tropen in de overdekte tropenhal (2000 m²) vol exotische fauna en flora. Ook de savanne met o.a. Afrikaanse olifanten en giraffen, het berenbos en de grote wandelvolière zijn een must voor de ware natuurliefhebbers. De grote verzameling roofdieren met onder meer witte tijgers en witte leeuwen, poema’s, servals, moeraskatten, panters, witte wolven en hyena’s vormt een andere trekpleister. Dankzij de succesvolle kweekprogramma’s geniet je ieder jaar weer van jonge dieren die hun eerste stapjes buiten zetten. De speeltuinen, de trampolines en de gratis zomeranimatie maken je bezoek compleet. Olmense Zoo, Bukenberg 45, Olmen, tel. 014 30 98 92 en www.olmensezoo.be Open: 30/3 t/m 3/11 dagelijks; 4/11/2013 t/m 4/4/2014 za en zo, en schoolvakanties
Vernieuwde Kruierroute (eind april 2013)
Sint-Jozefhoeve: plezant platteland
De Kruierroute verbindt de mooiste hoekjes en toeristische trekpleisters van Balen. Ze loopt voortaan langs het fietsknooppuntennetwerk.
De Sint-Jozefhoeve is een van de modernste melkveebedrijven van België. Bovendien ontdek je er op een speelse manier hoe plezant het Kempense platteland is. Met behulp van het KOEkeloerepad bijvoorbeeld, een wandeling door de velden en weiden onderbroken door allerlei opdrachten. Leuk en leerrijk. Waag je samen met je familie of vrienden aan de teambuilding met acht weidespelen, spannend en ontspannend tegelijk. Intussen bekroond door de Boerenbond.
De Balenaars verdienden hun bijnaam ‘Kruiers’ toen ze hun kerk verhuisden met behulp van … kruiwagens. Het gevarieerde decor bestaat onder meer uit prachtige natuur met dennenbossen, weiden, rivieren en kanalen. De Grote Nete slingert zich door de gemeente. Enkele watermolens zorgen voor idyllische plaatjes. Verder duiken in het landschap eeuwenoude hoeven en kapelletjes op. De Kruierroute (ca. 49 km) start bij Vrijetijdscentrum. De Kruierie, Bevrijdingsstraat 1 Gratis begeleidende flyer bij Toerisme Balen.
p 30
Sint-Jozefhoeve, Belgenlaan 20, tel. 011 39 33 81 en www.sintjozefhoeve.be
76
KIND VRIENDELIJK
balen
Keikopjeswandeling in de Keiheuvel
p 58 & 59
Recreatiedomein en Natuurpark Keiheuvel verwent bezoekers met een heleboel keitoffe attracties, waaronder een avontuurlijke speeltuin, een openluchtzwembad, een plonsbad voor de allerkleinsten en een kinderboerderij. En dat alles in een mooi groen kader (108 ha). Voor nieuwsgierige kleuters is er de Keikopjeswandeling, een vrolijke speurtocht door de duinen. Onderweg wijzen 8 tekentjes naar evenveel verstopplekken van Keikopje. Daar moet je telkens een opdracht uitvoeren: een mooie dennenappel zoeken, dansen als een libel of een liedje zingen voor Denny Boom. Een originele manier om jong en oud aan te sporen om zorg te dragen voor de natuur. De Keikopjeswandeling, waarvoor je ook een vertelfee kunt reserveren, vertrekt aan het sporthotel. De begeleidende folder is verkrijgbaar bij Keiheuvel en Toerisme/VVV Balen. 17e Esc. Lichtvliegwezenlaan 14, tel. 014 81 03 01 en www.keiheuvel.be Open: 1/5 - 30/9: 9.30-21 u.; 1/10 - 30/4: 9.30-16 u. (enkel als wandelpark)
Fietsen
Paardrijden
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Ontdek de Kempense Meren: 66 km - e-bikeroute ‘De kust in de Kempen’: 69 km Themaroutes - Kruierroute: ca. 49 km (wordt vernieuwd in april 2013) Fietsverhuur - Recreatie- en Natuurpark Keiheuvel, 17de Esc. Lichtvliegwezenlaan 14, tel. 014 81 03 01 Mountainbikeroute - Landduinenroute: 14, 19 of 32 km
Ruiter- en mennetwerk Campinia (maart 2013)
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Landduinen - vernieuwde Wandelgids Balen met 5 fiches met 11 wandelingen van 6 tot 12 km (april 2013) - Natuurgebied Scheps met 2 bewegwijzerde wandelpaden van 4 en 8 km - Keikopjeswandeling in de Keiheuvel (voor kleuters en 1ste leerjaar) - Duinenwandeling in de Keiheuvel
Streeklekkers - Kruierkoekje: amandelkoekje met of zonder chocolade in de vorm van een karrenwiel - Oude Balense Kruierjenever
Info Toerisme Balen / VVV Balen vzw Vrijetijdscentrum De Kruierie Bevrijdingsstraat 1, 2490 Balen tel. 014 82 92 30 dekruierie@balen.be of toerisme@balen.be www.balen.be Openingsuren: ma 14-20 u., di t/m vr 10-20 u. en za 10-16 u.
78
Kempense meren
DESSEL Dessel vormt een groen lappendeken van machtige dennenbossen, malse weiden en wuivende maïsakkers. Daartussen liggen uitgestrekte vijvers en stille vaarten met prachtige jaagpaden. De Sas4-Toren biedt een adembenemend uitzicht op de Kempense Meren.
79
Sas4-Toren aan kanalenkruispunt
p 73 & 74
Aan Sas 4 in Dessel kruisen zomaar even 3 kanalen: Bocholt-Herentals, Dessel-Schoten en Dessel-Kwaadmechelen. Uniek in Europa. Bijgevolg een perfecte plek voor een uitkijktoren. De Sas4-Toren is 37 meter hoog. Na 217 trappen geniet je van een prachtig panorama. Bij helder weer herken je o.a. de Molse toervaarthaven en het silhouet van de mijnen in Beringen. In de toren loopt een permanente expo over het witte zand, de blauwe kanalen en het groene toerisme. Sas4 vormt bovendien het vertrekpunt van ‘De Zandloper’, een wandeling langs de vele plassen en de mooie natuur van Dessel. De Sas4-Toren is gratis toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Openingsuren tentoonstellingsruimte: contacteer de toeristische dienst.
Meer info op www.dessel.be
Fietsen
Campinastrand De zandontginning zorgde voor een ware metamorfose van het landschap. Sommige waterplassen evolueerden tot fraaie natuurgebieden, waaronder Het Goor en Het Groesgoor. Andere plassen werden omgetoverd tot recreatiedomein, zoals het Campinastrand. Op de vijvers kun je zwemmen, vissen of roeien. Verder vind je er een strand, een ligweide, een speeltuin en sportvelden. Je kunt je ook wagen aan het Campinapad (30 km), de allereerste mountainbikeroute van Vlaanderen of genieten van de natuur tijdens een wandeling langs het Vijverpad. Campinastrand, Zanddijk 62A, tel. 014 37 70 75 Surf naar www.campinastrand.be voor meer info en openingsuren.
FIETS TIP
Vaartketsersroute De schepen die op de kanalen voeren, werden aanvankelijk door mensen en daarna een hele tijd door paarden voortgetrokken. Hun hoefijzers maakten op de grindkeien van het jaagpad een typisch ‘kets’geluid. Vandaag geen paarden meer op het traject van de Vaartketsersroute, wel veel water en groen. De fietslus illustreert het verhaal van de kwartsontginning en de Kempense kanalen. Op de geasfalteerde paden langs de kanalen is het heerlijk fietsen. De Vaartketsersroute (38 km) volgt het knooppuntennetwerk. Verkortingen van 23 en 32 km. Vertrek aan de Sas4-Toren. Begeleidende brochure bij de toeristische dienst.
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Ontdek de Kempense Meren: 66 km Themaroutes - Vaartketsersroute: 38 km Mountainbikeroute - Campinapad: 29, 42, 48 of 61 km Fietsverhuur - Vzw Fietsenatelier Mol – afdeling Dessel, tel. 0473 86 60 37 (ook voor minder mobiele fietsers)
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Meren
Streeklekkers - Ne Ketser: oude graanjenever
Info Dienst toerisme/VVV Dessel, Hannekestraat 1, 2480 Dessel tel. 014 38 99 20, toerisme@dessel.be, www.dessel.be Openingsuren: ma t/m vr 8.30-12 u., do ook 13.30-16 u. en 17-19 u.
80
Kempense meren
Retie Kajakplezier bij de watermolen
Niet minder dan zeven Neten slingeren door Retie. Weidse landbouwgronden wisselen af met bossen en houtkanten. Op het marktplein vind je het gemeentehuis, de Sint-Martinuskerk en de indrukwekkende gerechtslinde. Provinciaal Groendomein Prinsenpark serveert nog veel meer indrukwekkend natuurschoon.
Tussen Retie en Grobbendonk is de Kleine Nete geschikt voor kano- en kajakvaart. Langs de rivier vind je alle voorzieningen: aanlegsteigers, picknickbanken, vuilnisbakken en informatiepanelen.
Meer info op www.retie.be
Provinciaal Groendomein p 94 Prinsenpark Het uitgestrekte Prinsenpark (215 ha) is een echt plaatje, van de prille lente tot hartje winter. Dit voormalige koninklijk domein kent een rijke variatie aan naald- en loofbomen en enkele prachtige vijvers. Het park telt 5 bewegwijzerde wandelpaden, van 2 tot 9 km. Ook het wandelnetwerk Kempense Heuvelrug loopt door het Prinsenpark. Heel bijzonder zijn de wandelingen onder leiding van de boswachter. De jongste bezoekers kunnen in het Speelbos heerlijk ravotten tussen de bomen. Natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers, joggers of spelende kinderen: iedereen die van natuur houdt, zal volop genieten in het Prinsenpark. Kastelsedijk 5, tel. 014 37 91 74 en www.prinsenpark.be Open: van zonsopgang tot zonsondergang
Aan de watermolen van Retie, een schilderachtig plekje, kun je in een kano of kajak stappen voor een sfeervolle tocht. Een fijn uitje voor de hele familie: er zijn diverse afstanden en de Kleine Nete kabbelt heerlijk rustig door het landschap.
Zomer in Retie
Kempen Kayaks, Watermolen, tel. 0477 888 648 en www.kempenkayaks.be
In de maand juli pakt Retie uit met twee gezellige evenementen: ‘Picknicken op zondag’ en ‘Rethyscoop op woensdag’. Op enkele zomerse zondagmiddagen vormt de prachtige tuin van de oude pastorie het decor voor overvloedige picknickmanden, genietende groepjes mensen en spelende kinderen. Dat alles wordt op smaak gebracht door enkele schitterende live groepen. Op woensdagavond is de tuin van de pastorie meer dan ooit dé plek om na te genieten van een warme zomerdag. De bibliotheek en de cultuurdienst serveren er telkens een filmparel. Terwijl je geniet van de film, zorgen enkele verenigingen voor gekoelde drankjes. Meer informatie en programma bij de Dienst Cultuur, tel. 014 38 92 39 en www.retie.be
p 92 & 93
Fietsen
Wandelen
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Ontdek de Kempense Meren: 66 km - Prinsenroute: 43 km - Rondom abdij Postel: 55 km Themaroutes - Corsendonkroute: 46 km - Vaartketsersroute: 38 km Mountainbikeroute - Zeven Neten Route: 20 tot 24 km Fietsverhuur - Fietsen Benny Smets, Oude Arendonksebaan 72, tel. 014 37 46 87 - Happy Bike, Oude Arendonksebaan 65, tel. 0473 98 61 01 - Van der Veken bvba, Sint-Martinusstraat 76, tel. 014 37 71 40 (enkel mountainbikes)
- Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug - Wandelnetwerk Kempense Meren - Wandelgids Retie met 7 wandelingen van 4 tot 17 km - Diverse uitgestippelde wandelroutes in Provinciaal Groendomein Prinsenpark
STREEKLEKKERS - Reties Lindeboompje: chocoladekoekje in de vorm van een lindeboom - Ambrosia: aperitief, bereid met rode Italiaanse wijn, verrijkt met lindehoning en propolis
Info Dienst Toerisme gemeente Retie, Gemeentehuis, Markt 1, 2470 Retie Tel. 014 38 92 30, informatie@retie.be, www.retie.be Openingsuren: ma t/m do 8.30-12 u. en 13-16 u., vr 8.30-12 u.; di 18-20 u. Daarnaast zijn er diverse toeristische infopunten. Je vindt het overzicht op www.retie.be
83
Actief en attractief
HET GROENE NETELAND KASTERLEE / GROBBENDONK / HERENTALS / HERENTHOUT / OLEN / VORSELAAR
‘Doen’ is de boodschap in het Groene Neteland. Een stevige wandeling over de Kempense Heuvelrug, een spetterende kanotocht op de Kleine Nete of een spannende uitstap met het hele gezin: het kan allemaal. Verder ontdek je er bijzondere monumenten, kleurrijke verhalen en een goedgevulde evenementenkalender. Meer info op www.hetgroeneneteland.be
Wandelen en picknicken
Tip!
A12
E1
9
Kempense Heuvelrug, Kempense Netevallei of Kempense Beemden: in het Groene Neteland kun je aanpikken bij maar liefst 3 wandelnetwerken. Pauzeer onderweg bij een van de talloze stemmige picknickplekjes. Kasterlee 34
E Vorselaar
E34
Grobbendonk
Herentals
E19
E31
3
Herenthout
Olen
84
85
HET GROENE NETELAND
KASTERLEE In Kasterlee klopt het toeristische hart van de Kempen. Groen en gastronomie vormen er al jaren een niet te kloppen tandem. De uitgebreide recreatiemogelijkheden staan garant voor een deugddoende vakantie. Kasterlee is bovendien kindvriendelijk en lekker: van gps-tochten tot gastronomische routes. Voor ieder wat wils. Meer info op www.toerisme-kasterlee.be
Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug
WANDEL TIP
2 themalussen langs het wandelnetwerk Zin om kennis te maken met het wandelnetwerk Kempense Heuvelrug? Kasterlee presenteert - in primeur voor Vlaanderen - 2 themalussen langs het netwerk. Tijdens je wandeling in Kasterlee kan je spreuken, verhalen en sagen sprokkelen. De lus ‘Tielen, tussen oorlog en vrede’ is een fraaie bos- en landschapswandeling. De afstanden variëren van 6 tot 17 kilometer. De begeleidende brochures zijn te koop (2 euro) bij Toerisme Kasterlee.
Het mooiste dorp van de provincie Antwerpen staat bekend om zijn wandelbossen. Kasterlee ligt midden op de Kempense Heuvelrug: een prachtige duinengordel met den, zand en heide, die zich uitstrekt van Retie tot Herentals. Een van de fraaiste Kempense landschappen, ideaal om te wandelen en te ravotten. Geen wonder dat in 2005 precies daar het eerste Kempense wandelnetwerk geopend werd. Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug telt meer dan 270 kilometer uitstekende wandelpaden. Met behulp van de overzichtskaart stippel je zelf talloze wandelingen uit. De rood-witte borden met nummers houden je op het juiste pad. Een superhandig systeem voor zowel toevallige als doorgewinterde wandelaars. De gedetailleerde kaart met bijbehorende wandelgids is te koop (8 euro) bij Toerisme Kasterlee. OPGELET: Tot 2014 vinden ingrijpende wegenwerken plaats in het gebied van de Kempense Heuvelrug, meer bepaald in Provinciaal Groendomein Hoge Mouw. Surf naar www.noordzuidkempen.be voor up-to-date werfinfo.
SOS kKaZz Zin in een uitdagend avontuur? Dan is SOS kKaZz iets voor jou. Het ruimtemannetje is neergestort in Kasterlee en heeft zijn ruimteschip verloren. De tocht is speciaal ontwikkeld voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Gewapend met een gps-toestel help je kKaZz. Je gaat op zoek naar aanwijzingen om zijn ruimteschip terug te vinden. Zal dat lukken? Van 3 april tot en met 31 oktober (niet op dinsdag); vooraf reserveren bij Toerisme Kasterlee.
86
87
kasterlee
Fietsen en culinair genieten
p 30
Natuur, geschiedenis en lekker eten vormen de drie ingrediënten voor deze fietstocht van ongeveer 30 kilometer. Je stopt onderweg voor een voor-, hoofd- en nagerecht in drie verschillende tavernes. Je betaalt 32 euro per persoon, exclusief drank. Vanaf 8 personen moet je minstens 5 dagen vooraf reserveren bij Toerisme Kasterlee.
Spreukelneuzentocht Van april tot en met september kun je deelnemen aan de Spreukelneuzentocht, een te gekke speurtocht voor kinderen. Ga samen met detectivekabouter Spreukelneus op zoek naar de betekenis van plezierige spreukenraadsels. Bovendien is er een prachtige prijzenpot. Van 3 april tot en met 30 september. Deelnemingsformulier bij Toerisme Kasterlee.
KIND VRIENDELIJK
Kabouterberg Geocache Met het gps-toestel in de hand ga je op zoek naar verschillende locaties in het bos. Op die plekken moet je opdrachtjes oplossen: rebussen, doolhoven,… Zo vind je een cijfer, dat je helpt om de coördinaten van de volgende locaties te vinden. Na acht verschillende locaties vind je op het einde een ‘kastje’. Daarin zitten een logboek en een gadget. Dat gadget ruil je met je eigen meegebrachte gadget en in het logboek vertel je hoe de tocht geweest is. Voor kinderen van 8 tot 14 jaar. Van 3 april tot en met 31 oktober (niet op dinsdag en in het weekend); vooraf reserveren bij Toerisme Kasterlee; elke dag mogelijk met eigen gps-toestel.
KIND VRIENDELIJK
p 88
Wie beweert dat kabouters niet bestaan? In Kasterlee weten ze wel beter. Kabouters hebben er zelfs een eigen berg: de Kabouterberg. De kinderen krijgen een rode puntmuts op en gaan samen met een vertelster op zoek naar het kabouterhuisje. De tocht zit echter vol hindernissen. Tijdens de wandeling moeten de kleuters kruipen, springen en in zand spelen. De Kabouterberg is een uniek project voor kinderen van 3 tot 8 jaar op de flanken van de Heuvelrug. Tijdens de paas- en zomervakantie zijn er dagelijks vertellingen, tussen de paas- en de zomervakantie elke zondag, in de herfstvakantie op woensdag en in september en oktober elke zondag. De wandelingen starten om 14 uur en duren ongeveer 2 uur. Ouders, familie en/ of vrienden begeleiden de kinderen tijdens de wandeling. Elke tweede zondag van september vindt hier de Kabouterdag plaats: een fantastisch kinderfeest met allerhande animatie. Kabouterstraat, tel. 014 84 85 19 en www.toerisme-kasterlee.be
Bobbejaanland
p 29
In Bobbejaanland, ‘t plezantste land ter wereld, geldt maar één wet: amuseer je te pletter! Je kunt kiezen uit meer dan 50 fantastische attracties. Wat dacht je van de Typhoon, de Dreamcatcher, King Kong, Banana Battle en Dizz. Het is nooit lang aanschuiven en omdat vele attracties overdekt zijn, hoeft de regen geen spelbreker te zijn. Er valt héél wat te beleven in Bobbejaanland. Zelfs tussen de attracties door, val je van de ene verrassing in de andere. En alsof dat nog niet genoeg is, trakteert Bobbejaanland je op een wervelende show om ‘U’ tegen te zeggen. Doorheen het hele jaar organiseert men spetterende evenementen die jong en oud zullen bekoren. Waar wacht je nog op? Trek als de bliksem naar Bobbejaanland en beleef de leukste dag van je leven! Olensteenweg 45 in Lichtaart, tel. 014 55 78 11 en www.bobbejaanland.be Surf naar www.bobbejaanland.be voor de openingsuren.
88
89
Picknick met streeklekkers kasterlee
Een mooi plekje en een goed gevulde picknickzak met heerlijke streekproducten: dat zijn de ingrediënten voor een echte Kastelse picknick. Bij aankomst staat de picknickzak voor je klaar. Tijdens een prachtige fietstocht haal je de dagverse producten op.
Pompoengekte De inwoners van Kasterlee heten ‘pompoenpapeters’. Jaarlijks slaat in oktober de pompoengekte toe. Een hele maand is de gemeente in de ban van die reusachtige oranje vrucht. Overal liggen pompoenen en zijn er pompoenevenementen. Op de affiche staan onder meer de pompoenkwekerswandeling, zondagvertellingen op de Kabouterberg en Kids Halloween in Bobbejaanland. Hoogtepunten vormen het pompoenschieten (wedstrijd waarbij je met een katapult de pompoen zo ver mogelijk schiet), de populaire Pompoendag (met een zoektocht naar de zwaarste pompoen) en de Pompoenregatta, een wedstrijd kajakken in uitgeholde pompoenen.
LEKKER TIP
Vertrek aan het toeristische infokantoor. Van 28 april t/m 30 september (niet op dinsdag). Vooraf reserveren bij Toerisme Kasterlee.
Uitgebreide info en evenementenkalender bij Toerisme Kasterlee
Geitenboerderij Polle p 29-30 In 1983 startte geitenboerderij Polle in Lichtaart met 30 dieren. Vandaag lopen er 500 geiten in de ruime stal of de weide rond. Tweemaal per dag is er een melkbeurt. Met die geitenmelk worden diverse kazen, yoghurt, taart en kaaskroketten bereid. Al ooit een ijsje op basis van geitenmelk geproefd? Op het zomerterras van Polle smaakt het extra lekker... Polle is de trotse eigenaar van de labels ‘erkend streekproduct’ en ‘Pure Kempen’. Eerselingenstraat 36 in Lichtaart, tel. 014 55 61 50 en www.polle.be Open: 1/4 - 30/9 dagelijks 12-18 u., gesloten op di; 1/10 - 31/3 wo t/m za 12-18 u.
Domein De Putten LEKKER TIP
Lekker Kasterlee
LEKKER TIP
De tijd dat de inwoners van Kasterlee vooral pompoenpap aten, is lang voorbij. De gemeente telt zomaar even 90 horecazaken of 1 per 200 inwoners. Bovendien is de gastronomie er kwalitatief en authentiek. Zo gebruiken de chefs vaak streekproducten, waaronder de geitenkaas van Polle en de lokale bieren 2460Kastel en Witte Madam. De menukaart van de Kastelse eetgelegenheden vermeldt pompoen in alle mogelijke vormen. Wie zin heeft in een heerlijk dagje of weekendje weg, weet waarheen. Infopocket met een overzicht van alle horecazaken en logiesbedrijven bij Toerisme Kasterlee.
p 87
Domein De Putten is een van de populairste speeltuinen uit de omgeving. Het domein ligt in het centrum van Kasterlee aan de boorden van de Kleine Nete. Je vindt er een gezellige brasserie met groot zonneterras. Hieromheen werden avontuurlijke buitenspeeltuinen gebouwd. Een ideale combinatie: terwijl de kinderen ravotten, genieten de ouders van een heerlijk hapje of drankje, zonder zoon of dochterlief uit het oog te verliezen. Het paradepaardje van De Putten is de binnenspeeltuin ’t Tofste Speelhuis, een 100 m² grote tuin voor kinderen van 3 tot 10 jaar. Houtum 51, tel. 014 85 30 49 en www.groepvaneyck.be Open: wo 13-20 u., vr 17-20 u., za, zo, feestdagen en schoolvakanties 10-20 u.
90
91
kasterlee Fietsen
Info
Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Ontdek het Groene Neteland: 66,6 km - Prinsenroute: 43 km - Kasterlee in geuren en kleuren’: 49 km - e-bikeroute ‘Kasterlee in geuren en kleuren’: 49 km Themaroutes - Corsendonkroute: 46 km - Watermolenroute: 50 km Mountainbike - Mountainbikeroute Kasterlee-Herentals: diverse afstanden - Verbindingen van Kasterlee naar de mountainbikeroutes in Retie en Lille Fietsverhuur - Fietshandel Van de Water, Geelsebaan 22, tel. 014 85 05 25 - Jeugdcentrum de Hoge Rielen, Molenstraat 62, tel. 014 55 84 10
Toerisme Kasterlee Markt 13, 2460 Kasterlee tel. 014 84 85 19 toerisme@kasterlee.be www.toerisme-kasterlee.be Openingsuren: van oktober t/m april: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u. dinsdagnamiddag gesloten za 9-14 u. van 1 mei t/m 30 september: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u. dinsdagnamiddag gesloten za, zo en feestdagen 9-14 u.
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug - Speurreroute (38 km)
Autoroutes
Heemerf De Waaiberg Met vervallen gebouwen die tot verdwijnen gedoemd waren, richtte Kasterlee een klein openluchtmuseum op. Het werd Heemerf De Waaiberg genoemd, naar een aloude benaming uit de streek. Het erf vormt een stille getuige van de Kempense levenswijze en bouwstijl op het einde van de 19de eeuw. Je vindt er een bakstenen woonstalhuis, een langschuur met lemen wanden en een bakhuis. Waaiberg 1, tel. 014 84 85 19 Open: elke tweede zo v/d maand 14-17 u. (uitgezonderd juli en augustus) en na reservatie.
Zomerzoektocht Kasterlee Spreukelt Op zoek naar een plezant uitje tijdens de grote vakantie? Kasterlee Spreukelt is een jaarlijkse zomerzoektocht door Kasterlee, Lichtaart en Tielen. In 2004 raakte de gemeente een eerste maal bevangen door het spreukenvirus. Sindsdien organiseert het spreukencomité elk jaar een amusante tocht met spannende spreukenraadsels. Deelnemingsformulier bij Toerisme Kasterlee.
- Abdijenroute: 95 km - Taxandriaroute: 120 km
Streeklekkers - Geitenboerderij Polle, Eerselingenstraat 36, Lichtaart. Huisgemaakte geitenkazen, verkoop 1/10-31/3: wo en vr 12-18 u., 1/4-30/9: elke dag 12-18 u. behalve dinsdag - Kastelse kabouterkens: koekjes uit fijn deeg - Kastelse pompoensoep en -gerechten - Kastelse chocolade pompoentjes - Kastelse chocolade karkaskes - Kabouterscheten - Kastels Zonneke: clafoutis met geitenkaas en pompoen - 2460Kastel: amberkleurig bier - Witte madam: blond bier
93
HET GROENE NETELAND
GROBBENDONK Grobbendonk, met deelgemeente Bouwel, serveert een deugddoende landelijke rust. Vooral het noordoosten van de gemeente, waar de Kleine Nete de bijrivier Aa omarmt, telt heel wat schilderachtige hoekjes. Meer info op www.grobbendonk.be
Diamantmuseum
p 46 & 47
De bloeiende diamantnijverheid bezorgde Grobbendonk de titel ‘slijpersdorp’. In 1885 werd de eerste diamantslijperij vanuit Antwerpen naar de Kempen overgebracht. In de jaren ’30 sloten vele grote fabrieken hun deuren en bloeide de diamantnijverheid als een soort huisnijverheid. Het vernieuwde Diamantmuseum brengt een ode aan de edelsteen en zijn bewerkers: de snijders, klovers, zagers en slijpers, die achter stoffige en lawaaierige molens in goed weggestopte fabriekjes hun dagen sleten. Een fascinerende portie Kempense geschiedenis. Kabienstraat 2 a, tel. 014 51 43 94 en www.grobbendonk.be Open: ma t/m do 9-12 en 13-16 u., vr 9-12 en 13-15 u.
Watermolen p 08 & 15 van Grobbendonk
Grobbendonk behoorde eeuwenlang toe aan een adellijke familie. Vanuit het Hof heerste die over de gemeente. Het kasteel werd in 1579 verwoest, maar de stallingen bleven bewaard. Je vindt ze naast de watermolen van Grobbendonk, een van de fraaiste plekjes in de Antwerpse Kempen. Deze 13de-eeuwse slagmolen werd in 1921 volledig vernieuwd en maalt nog dagelijks op de kracht van water. Er wordt haver en gerst geplet voor paarden. Je kunt hem bezichtigen op zondag 25 augustus van 14 tot 17 uur. Hof en watermolen zijn prachtig gelegen aan de samenvloeiing van de Kleine Nete en de Aa. De kronkelende Nete vormt een heerlijk decor om te fietsen, wandelen of kajakken.
94
95
HET GROENE NETELAND
HERENTALS
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 5 - Ontdek het Groene Neteland: 66,6 km - Gouverneur Kinsbergenroute: 57 km Themaroutes - Diamantroute: 30 km - Molenroute: 48 km (wordt vernieuwd in 2013) - Watermolenroute: 50 km
FIETS TIP
Watermolenroute
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Beemden - Kasteelherenpad (Bouwel): 6 km - Hoevenpad (Bouwel): 10 km - Duinenpad (Bouwel): 10 km - Archeologische en historische wandeling met gids
De watermolen van Grobbendonk vormt het gedroomde vertrekpunt voor de Watermolenroute. De fietslus slingert zich door de vallei van de Aa naar de watermolen van Tielen en terug. Onderweg ontdek je enkele ongerepte stukjes Kempen. Een klein ommetje voert je naar de intrigerende ruïnes van de 15de-eeuwse priorij van Onze-LieveVrouw ten Troon.
Info
De Watermolenroute (50 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkortingen van 23 en 33 km. Vertrek aan de Watermolen van Grobbendonk. Begeleidende brochure bij Toerisme Grobbendonk.
Toerisme Grobbendonk, Kabienstraat 2a, 2280 Grobbendonk tel. 014 51 39 64, toerisme.grobbendonk@skynet.be www.grobbendonk.be Openingsuren: ma t/m do 9-12 u. en 13-16.30 u., vrij 9-12 u. en 13-15 u.
Autoroute - Pallieterlandroute: 100 km
Streeklekkers - Grobbendonkse Tripel: bier met alcoholgehalte van 7,5 % dat hergist op de fles - Grobbendonks diamantkoekje - Grobbendonks Steentje: tripel van 8,5 % vol
Herentals dankt de titel ‘historische hoofdstad van de Kempen’ aan zijn rijke verleden en fraaie eeuwenoude monumenten. Het groene noorden is bijzonder mooi. Bovendien is Herentals een waar buitensportparadijs. Hier rijzen de duinen van de Kempense Heuvelrug boven het landschap uit, kabbelt de Kleine Nete en ontdek je waterrijke attracties waaronder het Netepark en Hidrodoe. Meer info op www.uitinherentals.be
Artcenter Hugo Voeten
p 12
“Het Guggenheim van de Kempen”, blokletterden de kranten bij de opening van het Artcenter Hugo Voeten in april 2012. Niet geheel onterecht. Net zoals zijn internationaal bekende tegenvoeter herbergt het Herentalse museum aan het Kempens Kanaal een rijke collectie moderne en actuele kunst. In de verzameling van Hugo Voeten zit onder meer werk van Auguste Rodin, Käte Kollwitz, Fernando Botero, Rik Wouters, Frans Masereel, Leon Spilliaert, en van actuele kunstenaars als Ai WeiWei en Panamarenko. Het dakterras van de oude graanfabriek waarin het museum gevestigd is, biedt bovendien een prachtig vergezicht over de omgeving. Vennen 23 Open: elke eerste zondag van de maand 10-17 u., met rondleiding om 10.30 en 14 u., en na afspraak voor groepen vanaf 15 personen. Meer informatie op www.artcenter.hugovoeten.org
97 7
rkt
ij nr ve Bo
at
tra
rks
Kop Kloosterstraat rntaa Lan pad
lein
3
Kerkp
an
aat enstr Nonn
e Ma
Gildela
Grot
aat nstr ucijn e
K ap
at
2
Ke
t raa
dst
r
Vaa r
ie wart
tstr
aat
Hofk
stra
t raa est
Ber gen
1
eg
7. Kasteel Le Paige
straat
ll Co
6. Zandpoort
at stra uw Nie
5. Bovenpoort
Aug usti laan jnen
an pel
Zand
t es nv ole M at tra nss t-Ja Sin
4. Begijnhof
t raa
nst
e gijn
Be
o dbl Gou straat
6
3. Sint-Waldetrudiskerk
Open: 1/6 - 30/9: woe t/m zon 14-17 u.
Herentals bezit het oudste begijnhof 4 van de Antwerpse Kempen. Oorspronkelijk stond het aan de overkant van de Kleine Nete. De meeste gebouwen dateren uit de 17de eeuw. Het vormt een oase van rust met pittoreske huisjes en een sierlijk gotisch kerkje. Herentals en Lier zijn de enige omwalde Kempense steden. In de 14de eeuw werd Herentals omringd met vesten en wallen. Van de vier stadspoorten blijven er twee overeind: de Bovenpoort 5 en de Zandpoort 6 . Aan de stadsrand liggen het arboretum en kasteel Le Paige 7 . Bij de geboorte van Henri Le Paige in 1806 liet zijn vader dertig eiken planten op het domein in de Nederrij: de basis voor het huidige arboretum. Dat bevat een zeventigtal merkwaardige boomsoorten uit Europa, Afrika, Amerika en Azië. Henri Jean Le Paige, burgemeester te Herentals (1836-1848),
se
Lier
2. Boerenkrijgmonument
De Sint-Waldetrudiskerk 3 is gebouwd op de oudste stadskern. Ze is een fraai voorbeeld van Brabantse hooggotiek. De kerk herbergt heel wat kunstschatten. Kijk zeker even binnen.
Zandpoort
weg
em-
4
n
1. Lakenhal
Blijdenberg at a r sst niu nto A t Sin rklwe Bo traat s
t traa
Hiks
a ëla lgi Be n laa gië straat Nieuw
Begin 15de eeuw bereikten de Herentalse lakennijverheid en -handel hun hoogtepunt. Een tastbare herinnering hieraan is de Lakenhal 1 . Dit juweeltje in Brabantse gotiek staat in het midden van de Grote Markt. Het aanpalende belfort (1534) werd door UNESCO erkend als werelderfgoed. Het benadrukte de stedelijke vrijheid in het agrarische Europa van de middeleeuwen. Voor de zuidelijke gevel van de Lakenhal staat het Boerenkrijgmonument 2 . Het herinnert aan de slag bij Herentals op 28 oktober 1798, een van de bloedigste episodes uit de opstand van de Kempense boeren tegen het Franse regime.
lena gda -Ma Sint straat aat r lst oo Sch
Dit stadsplan geeft je een impressie van historisch Herentals. Zin in meer? Dan vormt de uitgestippelde stadswandeling een aanrader. De folder is verkrijgbaar bij het toeristische infokantoor en als download op www.uitinherentals.be.
Fraikin straat
Bel
Herentals
t tstraa Burch hof Begijn
De
e Pa
Toeristentoren De Paepekelders
at
tra
s pe
5
p 14
begon met de aanleg van het park tussen 1820 en 1830. Zijn familie bouwde het park uit.
Wie zin heeft in een portie natuur, trekt het beste richting noorden. Je kunt er prachtige lussen langs het wandelnetwerk Kempense Heuvelrug maken (zie tip).
In 2005 werd in het arboretum een openluchtkerk, de Groene Kathedraal, opgericht. Een samenwerking tussen de vzw Ter Vesten, de kerkfabriek en het stadsbestuur zorgde voor een grondige restauratiebeurt. Sinds 2000 heeft het kasteel een socioculturele functie. Er lopen bijna het hele jaar door tentoonstellingen, die vrij toegankelijk zijn.
De toeristentoren De Paepekelders staat op een van de hoogste landduinen van het gebied. Bij helder weer biedt de 24 meter hoge uitkijktoren een schitterend panorama. Vanaf het hoogste platform van de toren onderscheid je ruim honderd kerktorens.
Open: arboretum: 15/4 - 15/9: 9-21 u.; 16/9 - 31/3: za en zo 14-18 u. Het kasteel kan bezocht worden tijdens tentoonstellingen.
Sportfanaten starten hier de BLOSO-mountainbikeroute (38 km), volgens kenners een van de mooiste en pittigste van Vlaanderen. Heistraat (nabij Kruisberg), tel. 014 21 00 09 Open: 1/5 - 30/9: 10-16 u.; overige periode za en zo; kerst- en paasvakantie 10-16 u.
98
99
WaterDOEcentrum Hidrodoe
Lus langs wandelnetwerk Kempense Heuvelrug
WANDEL TIP
Met behulp van het wandelnetwerk (270 km) verken je de Kempense Heuvelrug, een prachtige duinenrug met dennen, zand en heide en het Olens Broek. Zonder twijfel een van de mooiste Kempense landschappen. Op het grondgebied van Herentals kun je talloze fraaie lussen maken. Het decor bestaat onder meer uit dennenbossen, vennen en vijvers, paraboolduinen, de fotogenieke boorden van de Kleine Nete en weiden afgezoomd met heggen, knotwilgen, elzenhout en populieren. Vertrek: De Hut, Spaanshofpark z/n. Wandel eerst een stukje stroomopwaarts langs de linkeroever van de Kleine Nete tot aan knooppunt 32, traject: 32 - 33 - 35 - 59 - 58 - 18 - 17 - 15 - 11 - 10 - 9 - 8 - 7 - 30 - 31 - 32 (9,1 km).
p 14 & 18
Hidrodoe is een interactief waterDOEcentrum van Pidpa. Hier leer je water kennen met al je zintuigen. Wat is zwaar water? Hoe zag een wc eruit bij de Romeinen? Bestaat de mens echt voor 70 procent uit water? Je komt het allemaal te weten in Hidrodoe. De Waterwereld vormt het hart van het centrum. Je vindt er 80 interactieve experimenten en weetjes over water. Daarnaast zijn er twee Watertuinen, een WatercafĂŠ en een Waterwinkel. Bezoek zeker de Watermaker. Die spectaculaire attractie met 3D-film vertelt je alles over de drinkwaterproductie, een specialiteit van Pidpa. Haanheuvel 7, tel. 0800-90 300 en www.hidrodoe.be Open: ma, di, do, vr en zo 9.30-17 u.; gesloten op 1 januari, Pasen, eerste week (ma tot vr) van september, 25 en 31 december.
Zwembadencomplex Netepark
p 14 & 18
Ook voor een bezoek aan het Netepark mag je geen watervrees hebben. In dit gigantische zwembadencomplex vind je verschillende binnen- en buitenbaden met fonteinen, stroomversnellingen en glijbanen. Ook voor wie droog wil blijven, zijn er talrijke attracties. Favoriete trekpleister voor de kleintjes is het gestrande piratenschip in de grote speeltuin. Vorselaarsebaan 56, tel. 014 85 97 10 en www.netepark.be Open: overdekte zwembaden dagelijks; openluchtzwembaden in juli en augustus; andere attracties: Pasen t/m september.
100
Herentals
Avontuurlijke kinderzoektocht
KIND VRIENDELIJK
Kinderen van 7 tot 12 jaar kunnen in het historische centrum een avontuurlijke kinderzoektocht uitproberen. Aan de hand van een tiental vragen en doeopdrachtjes verkennen ze de stad. Alles wat ze daarvoor nodig hebben, zit in een tasje dat te koop (2,50 euro) is bij de dienst toerisme. Info bij de dienst toerisme Herentals.
Fietsen
Autoroutes
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1, 3 en 5 - Rik Van Looyroute: 84 km - Ontdek het Groene Neteland: 66,6 km - Ecocyclo Herentals: 30,9 tot 46,2 km Themaroutes - Keizer Karelroute: 37 km (wordt vernieuwd in 2013) - Watermolenroute: 50 km - Historische fietstocht door Noorderwijk en Morkhoven (brochure bij Toerisme Herentals en als download op www.uitinherentals.be) Mountainbikeroute - Diverse mountainbikeparcours tussen Herentals en Kasterlee. Meer informatie op www.bloso.be of bij de sportdienst van Herentals, tel. 014 28 52 50 Fietsverhuur - Hotel Karmel, Grote Markt 39, tel. 014 28 60 20 - Fietsen Hendrickx, Herenthoutseweg 21, tel. 014 21 55 94 - Fiets! Herentals, Hemeldonk 13, tel. 014 21 95 86 - Fietspunt Herentals, Stationsplein 1, tel. 0473 86 60 37 (ook tandems en driewielers na reservatie) - Velo Shop, Noordervaart 17, tel. 014 21 93 00 (enkel mountainbikes)
- Abdijenroute: 95 km - Pallieterlandroute: 100 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Heuvelrug - Wandelnetwerk Kempense Beemden - Historische stadswandeling (brochure bij Toerisme Herentals en en als download op www.uitinherentals.be)
Streeklekkers - Herentalse Boomkens: koekjes met een vulling van marsepein en abrikozenconfituur - Herentalse poorter: amberkleurig bier, gebrouwen ter gelegenheid van het achthonderdjarig bestaan van de stad. Pittig, kruidig, met een snuifje gagel - Herentalse praline: praline met een zachte pralinĂŠvulling waarin toetsen van kokos en passievrucht werden verwerkt. - Dijkwaert: ambachtelijke brouwerij met een uitgebreid assortiment bieren
Info Toerisme Herentals Grote Markt 35, 2200 Herentals tel. 014 21 90 88 toerisme@herentals.be, www.herentals.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u. en 13.30-16 u. (niet op maandagnamiddag), za 10-14 u., juli en augustus ook zo 10-14 u. Daarnaast zijn er 11 toeristische informatiepunten. Je vindt een overzicht op www.uitinherentals.be
Herentals
Het gezellige centrum en de bosrijke omgeving maken van uw bezoek een unieke belevenis. toerisme Herentals Grote Markt 35 2200 Herentals tel. 014-21 90 88 www.herentals.be toerisme@herentals.be
102
103
HET GROENE NETELAND
HERENThout Uitbundig feestvieren, genieten van het fraaie landschap en lekker ontspannen in een eeuwenoude herberg: in ‘stoetersdorp’ Herenthout kan het allemaal.
Oudste Carnavalstoet Sinds Vastenavond 1892 trekt er jaarlijks een carnavalstoet door de straten van Herenthout. Archiefstukken bewijzen het: dit is de oudste georganiseerde carnavalstoet van België.
Meer info op www.herenthout.be
Museumcafé De Wimpe
Het dorp bereidt zich maandenlang intensief voor. Heel bijzonder: alle deelnemers zijn inwoner van Herenthout. Bovendien maakt het straattoneel de stoet erg grappig. Kortom, Herenthout heeft zijn bijnaam ‘Stoetersdorp’ niet gestolen.
p 50
De Wimpe reconstrueert de dagdagelijkse bezigheden in een schrijnwerkerij, klompenmakerij, wagenmakerij, smidse en kuiperij eind 19de en begin 20ste eeuw. Levensgrote beelden - in het eigen beeldhouwatelier vervaardigd - met authentieke kledij en werktuigen voeren je 100 jaar terug in de tijd. Je steekt heel wat op over de ambachtelijke bedrijvigheid terwijl je rustig geniet van een hapje of een drankje. Bij De Wimpe kun je ook een kano- of kajaktocht op de Kleine en Grote Nete boeken. Schransstraat 28, tel. 014 51 41 42 en 0477 81 42 12 en www.vzwdewimpe.be Open: zo 11-20 u.; gidsbeurten op afspraak.
Schipkespad
Je kunt deze kleurrijke stoet - met reus Peer Stoet in een hoofdrol - bekijken op de zondag voor en na Aswoensdag. Op 10 en 17 februari 2013 is het opnieuw zover. De randanimatie omvat o.a. een verkleed bal (Nacht van Herenthout) en een kindercarnaval.
WANDEL TIP
Het Schipkespad dankt zijn naam aan ’t Schipke, dat rond 1900 de functie van veer, herberg en boerderij combineerde. Je treft er een bijna paradijselijk landschap aan. Geen wonder dat regisseur Roland Verhavert er opnamen maakte voor de film ‘Pallieter’ en diverse kunstenaars er inspiratie vonden. Naast de Netevallei zorgen natuurgebied Kruiskensberg in Nijlen - extra mooi in augustus en september - en de imposante Merodebossen voor een heerlijke brok groen tijdens je wandeling. Het Schipkespad (11 km) vertrekt aan ’t Schipke, Niemandshoek 12. Begeleidende brochure ‘Wandelen in Herenthout’ bij het Loket Vrije Tijd.
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Ontdek het Groene Neteland: 66,6 km Themaroutes - Molenroute: 48 km (wordt vernieuwd in 2013)
De stoet wordt in 2013 11x11 jaar oud (11 is het carnavalsgetal bij uitstek). Herenthout viert dat onder meer met de onthulling van een stoetersstandbeeld aan de kerk en de uitgave van een SToetSTrip. www.peerstoet.be
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Brochure ‘Wandelen in Herenthout’ met 4 bewegwijzerde wandelpaden van 5 tot 11 km - Educatief wandelpad langs vier woonprojecten (5 km) - Wandelpad in de Merodebossen (5 km)
Info Loket Vrije Tijd Vonckstraat 17, 2270 Herenthout tel. 014 51 22 55 vrije.tijd@herenthout.be, www.herenthout.be Openingsuren: ma t/m wo 9-12 u. en 13.30-16 u. maandagavond 17.30-20 u., do en vr 9-12 u.
104
105
Musea vol nostalgie
HET GROENE NETELAND
Olen
p 62 & 63 Het eeuwenoude molenaarsvak herleeft in de 14de-eeuwse Buulmolen. De molen moest in 1936 plaats ruimen voor de aanleg van het Albertkanaal. Na een verblijf van enkele decennia in Antwerpen herrees hij in 2003 in volle glorie nabij zijn oude standplaats in Olen.
Al ruim 500 jaar is Olen in de ban van Keizer Karel. Talrijke volksverhalen en monumenten houden zijn legendarische bezoeken springlevend. Maar Olen is meer dan dat. Het gezellige dorp bezit een fraai patrimonium, uitgebreide recreatiemogelijkheden en een goedgevulde evenementenkalender.
Nog meer nostalgie vind je in het Olens Radiomuseum. Hier droom je weg bij het geluid van zomaar even 2.100 radio’s, fonografen en grammofoons. Buulmolen, Industrielaan, tel. 014 26 33 87 Open: elke laatste zo v/d maand 13-17 u. (oktober t/m maart) en 13-18 u. (april t/m september).
Meer info op www.olen.be
Keizer Karelroute
Radiomuseum, Gerheiden 57-59, tel. 014 21 47 49 en www.radiomuseum-olen.be. Open: do en za 13-18 u., zo 10-12 u. en 14-18 u.
FIETS TIP
Olen en Keizer Karel zijn onafscheidelijk. Een fietsroute in de voetsporen van Karel mocht dan ook niet ontbreken. De Keizer Karelroute helpt je de drie parochies van Olen verkennen. De belangrijke blikvangers vormen het Albertkanaal en het kanaal Bocholt-Herentals, het sluizencomplex van Olen, de Buulmolen en uiteraard de pottenfontein op het het dorpsplein van Olen-Centrum. Na je trip kun je, net als de wereldberoemde keizer, een streekbiertje proeven in een van de stemmige cafés. De Keizer Karelroute (37 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkortingen van 23 en 13 km. Vertrek op het dorpsplein van Olen-Centrum. Begeleidende brochure bij het onthaal van het gemeentehuis. De Keizer Karelroute wordt vernieuwd in de loop van 2013.
Keizersdorp Oleni Wie Olen zegt, denkt automatisch aan ‘de pot van Olen’. De legende vertelt het verhaal over de drie bezoeken van Keizer Karel aan de pottengemeente. Dat die niet van een leien dakje liepen, zal elke Olenaar je graag vertellen. Uiteindelijk werd een derde oor aan een bierpot gesmeed om de keizer op een behoorlijke manier te ontvangen. De driepottenfontein op het Olense dorpsplein illustreert de legende. Het monument ‘de driekantige boeren van Olen’ beeldt de kapriolen van de Olense boeren uit. De sfeervolle jaarmarkten vormen een prima gelegenheid om een bezoek te brengen aan het keizersdorp.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Ontdek het Groene Neteland: 66,6 km Themaroutes - Keizer Karelroute: 37 km (wordt vernieuwd in 2013)
- Keizer Karelbier: krachtig bier van hoge gisting, Goud Blond of Robijn Rood - Odlo bier: blonde en donkere dorstlesser (6,7 % alcohol), genoemd naar de oude naam van Olen, Odlo - Straffe Charel: een Keizer Kareljenever - Olens potje: pralines met een heidelikeur - Chocolade Boerke: holle figuur van kwaliteitschocolade
Wandelen - Wandelgids Olen met 6 wandelingen van 6,8 tot 15 km - Meer wandel- en fietsroutes kun je downloaden op www.wandelpeters.be - Themawandelingen ‘Walk of fame’, oude ambachtenwandeling en ‘Boerkeswandeling’
Autoroutes - Abdijenroute: 95 km - Pallieterlandroute: 100 km
Info Dienst vrije tijd Boekel 7, 2250 Olen tel. 014 27 94 22 toerisme@olen.be, www.olen.be Openingsuren: ma 9-12 u., 13-16 u. en 17.30-20 u., wo 9-12 u. en 13-16 u., overige weekdagen 9-12 u., gesloten in weekends Daarnaast zijn er 23 toeristische informatiepunten. Je vindt het overzicht op www.olen.be
106
107
HET GROENE NETELAND
vorselaar Kardinaal Van Roeyroute
In Vorselaar, een rustige en groene wandel- en fietsgemeente aan de Aa en de Kleine Nete, staat de letter ‘k’ symbool voor de meest opvallende bezienswaardigheden: kasteel, kaak (schandpaal), klooster en kerk.
FIETS TIP
Kardinaal Jozef Van Roey werd in 1874 geboren in Vorselaar. De Kardinaal Van Roeyroute telt heel wat verwijzingen naar de invloedrijke kerkleider. Zo groeide hij op in de Schranshoeve, in de veertiende eeuw de woonst van de drossaard. Let op het borstbeeld voor de fraai gerestaureerde, omwalde hoeve. Naast opmerkelijke monumenten als het kasteel van Vorselaar passeer je op je fietstocht mooie stukjes groen, waaronder natuurgebied Lovenhoek. Nagenieten kan in de sfeervolle brasserie van de Schranshoeve.
Meer info op www.toerismevorselaar.be
Van mei tot eind september loopt langs dit traject ook een Smikkelroute. Info en brochure bij het gemeentehuis.
v in het K-dorp langs wandelnetwerk Kempense Beemden Voor een klein dorp beschikt Vorselaar over een verbazend patrimonium. De 1,2 km lange, volledig intacte dreef tussen Kasteel de Borrekens en de kerk van Petrus en Paulus, is beschermd. Op het kerkhof staat een mooi beeld van Georges Minne. Op het Marktplein vallen de kaak (schandpaal) en het monumentale klooster op. In de knap gerestaureerde, omwalde Schranshoeve groeide Kardinaal Van Roey op. Ten slotte zijn er talrijke kapelletjes, met zelfs een heuse groep ‘De Veertien Kapellekens’. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat Vorselaar het ‘K-dorp’ wordt genoemd. Bij de belangrijkste monumenten op de wandeling staan erfgoedborden met meer info. Vertrek: Markt in Vorselaar. Traject: 53 - 90 - 39 - 56 - 1 - 42 - 1 - 2 - 58 - 57 - 55 - 54 - 49 - 48 - 20 - 59 - 20 - 48 - 53 (6,8 km) Overzichtskaart wandelnetwerk Kempense Beemden te koop (8 euro) bij Toerisme Vorselaar.
De Kardinaal Van Roeyroute (50 km) volgt het knooppuntennetwerk. Verkorting van 26 km. Vertrek aan de Schranshoeve, Nieuwstraat 49. Begeleidende flyer bij Toerisme Vorselaar.
Kasteeldorp
p 01
Fietsen
Streeklekkers
Vorselaar is erg trots op zijn kasteel, één van de meest indrukwekkende van het land. Het middeleeuwse kasteel, omgeven door een grote waterpartij, valt op door de vele torentjes en kastelen. De oudste delen dateren van de 13de eeuw. Deze oorspronkelijk militaire vestiging evolueerde door de eeuwen heen tot een ‘maison de plaisance’. In de 19de eeuw verfraaide graaf van de Werve het gebouw in neogotische en tudorstijl.
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 1 en 3 - Bart Wellensroute: 34 km - Kardinaal Van Roeyroute: 26 of 50 km - De Kapellekensroute: 31 km (niet bewegwijzerd) Themaroutes - Watermolenroute: 50 km Fietsverhuur - Fietsen Slootmans, Della Faillelaan 16, tel. 014 51 20 79
- Vorselaarse V-kes: rond zanddeegkoekje met een gouden ‘V’ verkrijgbaar bij bakkerij Canters Heikant 9 - ‘t Baronneke: donker bier, verkrijgbaar in de Wereldwinkel (Kuiperstraat 22B), bij drankenhandel De Kroon (Vispluk 15) en in de meeste cafés - Frut van Leon: preskop, ambachtelijk gemaakt bij Slagerij Herman Stevens-Marissen, Riemenstraat 6 - (nieuw) Vorselaers Kasteelbrood: brood met oude graansoorten en dorpsbier ‘t Baronneke, verkrijgbaar bij bakkerij ’t Kruimeltje, Nieuwstraat 33 - Vorselaars chocolaatje: fair trade chocolade, gemaakt door sociale werkplaats Twerk in Herentals
Het kasteel is momenteel privébezit en niet toegankelijk voor het publiek. De dreven rondom het kasteel zijn wel toegankelijk en lenen zich tot prachtige wandel- en fietstochten. Het Kasteelpad (7 km) is er één van.
- Wandelnetwerk Kempense Beemden - Wandelgids Vorselaar met 8 bewegwijzerde wandelpaden van 7 tot 16 km - Natuurgebied Schupleer: wandeling Mie Broos (11,5 km) - Natuurgebied Lovenhoek: Paterskappad (5,5 km)
Wandelen
Info Toerisme Vorselaar Gemeentehuis, Markt 14, 2290 Vorselaar tel. 014 50 11 01 info@toerismevorselaar.be, www.toerismevorselaar.be Openingsuren: ma t/m vr 8-12 u.; maandagavond 17.30-19.30 u. en woensdagnamiddag 14-16 u.
109
Een hart voor het verleden
vallei van de grote nete GEEL / HERSELT / HULSHOUT / LAAKDAL / MEERHOUT / WESTERLO
De Vallei van de Grote Nete staat voor vrolijk draaiende molens en uitgestrekte bossen. De imposante abdij van Tongerlo en het tot de verbeelding sprekende kasteel van de Merode. De wereldberoemde gezinsverpleging in Geel. Plekken waar eeuwenoude tradities plots springlevend worden. En daartussen de Grote Nete, die langs natuurgebieden, bossen, akkers en weilanden meandert. In Domein de Merode - een van de grootse en mooiste groengebieden van Vlaanderen - is het heerlijk toeven. Meer info op www.valleivandegrotenete.be
Tip! A12
E1
9
Wandelen in de Vallei van de Grote Nete E34
Geel
E34 E313
Westerlo
Meerhout
E19
Laakdal
Hulshout Herselt
Wandelnetwerk de Merode, Kempense Landduinen of Kempense Netevallei: in elke gemeente van de Vallei van de Grote Nete kun je een deugddoende wandeling langs knooppunten maken.
110
111
vallei van de grote nete
Sint-Amandskerk
geel
De gezellige Geelse Markt wordt gedomineerd door de laatgotische SintAmandskerk. Loop er zeker even binnen. Het mooie interieur is overwegend barok. Gerenommeerde kunstenaars, onder wie Theodoor Verhaegen, waren er aan het werk.
Geel, de Barmhartige Stede, staat wereldwijd bekend om de unieke wijze waarop ze geesteszieken verzorgt: de gezinsverpleging. Het is een van de meest uitgestrekte gemeenten van het land. Bijna tweederde van de ruim 37.000 inwoners woont in het hart van dit landelijke stadje. De anderen vonden een thuis in de 8 omringende plattelandskernen.
Open: 1/4 - 30/9: di t/m vr en zo 14-17 u.
Gasthuismuseum Sint-Dimpna Het Gasthuismuseum maakt indruk. Met behulp van moderne multimediatechnieken maak je op een boeiende en leerrijke manier kennis met het dagelijks leven in het oude gasthuis doorheen de eeuwen. Diverse gasthuisbewoners uit 1639 - onder wie vondeling Merten, overste Johanna Donckaerts en geesteszieke Jan Christiaens - loodsen je door het museum en vertellen boeiende verhalen en leuke weetjes over leven en werk in het Geelse gasthuis.
Meer info op www.geel.be
Een andere hoofdrol is weggelegd voor Sint-Dimpna, de heilige die in de vroege middeleeuwen de basis legde voor de gezinsverpleging van geesteszieken. Zo staat in de kapel haar zilveren reliekschrijn te pronken.
r kke
en
Lo g
ss tra at
ss
aa t
tra
rn
ik
sth
Do
Ga
Diestseweg
tela
en
str
Pas Pa s
Ste len sew eg
Dis
at hstra nbac Fehre ntjes Stee k lo Wa b te rst raa t
ss
uis
Ka
m
Drie
s
kt
W at er st ra at
s Pa
rs
tte
hu
Sc
f ho
n lde eve Eik
1
2. Gasthuismuseum Sint-Dimpna 3. Markt 4. Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel 5. Stadspark
te
Mar
g er ib aa W Veldstraat
M str olen aa t
J.B .S
ein e
str aa t
Ko
2
th ui
raat llegest
St. Dimpnaplein
at
ar
sons
nstra
Ga s
3
Markt
lemo
Va Past n N oo str eyle r aa n t
Doelen
N
Peperstraat
Pos
4
straat
t traa
s ieuw
1. Sint-Dimpnakerk
La
Werft
Werft
De bil
s du an osAm De V raat st
tstraat
straa t
enRoz l daa
Lebo n
Pallo
at nstra statio
straa t
loo Sch eeg st
5
aa Patron
Lebo n
Asterstraat
Sint-Dimpnaplein Open: 1/4 - 30/9: di t/m vr en zo 14-17 u.
Gasthuisstraat 1, tel. 014 56 68 40 en www.gasthuismuseumgeel.net Open: di t/m vr en zo 14-17.30 u., ma, za en wettelijke feestdagen gesloten.
aat
Geel vormt al sinds de middeleeuwen een toevluchtsoord voor geesteszieken. Aan de oorsprong ligt de legende van de Heilige Dimpna. Die verhaalt hoe de Ierse koningsdochter Dimpna in het jaar 600 door haar waanzinnige vader in Geel onthoofd werd. In de daaropvolgende eeuwen aanriep men de Heilige Dimpna voor de genezing van allerlei geesteskwalen. Haar graf werd een bedevaartsoord voor geesteszieken. In de beginperiode verbleven de “besetene en onnoosele pelgrims” negen dagen in de Ziekenkamer, aanpalend aan de Sint-Dimpnakerk. Later plaatste men de zieken bij burgers in de buurt. Vandaag verblijven zowat 550 patiënten bij Geelse gezinnen. De gezinsverpleging staat meer dan ooit model in de psychiatrische verzorging, als humaan alternatief voor een langdurige ziekenhuisopname.
p 09
nstr moo
Barmhartige Stede
De gotische Sint-Dimpnakerk (14de eeuw) is gebouwd op de plaats waar volgens de legende de heilige Dimpna begraven lag. Het rijke interieur telt meerdere merkwaardige kunstschatten, waaronder het renaissance praalgraf van de familie de Merode (1544) en het beroemde SintDimpnaretabel (1515). Verdeeld over 21 luiken stelt het de geboorte, het leven, de vlucht, de onthoofding en de verering van de Heilige Dimpna voor. Achteraan in de kerk tref je de cellen voor de zieke pelgrims aan.
Ane
Sint-Dimpnakerk
at
112
geel
113
FIETS TIP
Boerenbuitenfietsroute
Mooie landschappen
De Boerenbuitenroute laat je genieten van de charmes van het platteland, waar de landbouwer naarstig zwoegt, de koeien ongestoord grazen en de gewassen de velden bedekken met hun kleurenpracht. Al fietsend maak je kennis met het rijke verleden van de boerenstiel. Een verleden waarin hard gewerkt moest worden maar waarin ook de basis gelegd werd voor de hedendaagse landbouw.
De stad Geel, gelegen tussen de Kleine en de Grote Nete, telt heel diverse landschappen: van laaggelegen moerasgronden tot hooggelegen bossen. Het Malesbroek is een 100 ha groot waterlandschap aan de oevers van de Grote Nete. Het is een waar vogelfestijn en kent een rijke variatie aan biotopen.
De fietslus (37 km) volgt het knooppuntennetwerk. Verkortingen van 25 en 29 km. Vertrek bij de Hooibeekhoeve, Hooibeeksedijk 1. Begeleidende brochure te koop (2 euro) bij Toerisme Geel.
Fervente wandelaars trekken naar de Belse Bossen. Het charmante eeuwenoude gehucht Bel wordt omringd door een prachtig landschap met oude landduinen en bossen. Je kunt dit gebied verkennen met behulp van het wandelnetwerk Kempense Landduinen.
PROMinANT: proef het platteland
Natuurreservaat De Zegge ligt in de vallei van de Kleine Nete en is het resterende laagveengebied van wat vroeger het ‘Geels Gebroekt’ was. Het natuurreservaat herbergt een zeer uitzonderlijke fauna en flora maar is niet vrij toegankelijk. Gidsbeurten via conservator Marcel Verbruggen, tel. 03 383 15 57.
PROMinANT is hét plattelandsevenement van de Provincie Antwerpen. Met uiteraard heel wat Kempense lekkernijen. Op de markt voor hoeve- en streekproducten smul je onder meer van streekbieren en zuivelproducten. Je ontdekt de aangename kantjes van het platteland via allerlei stands, demonstraties, animatie en de nieuwste trends van het landbouwleven. PROMinANT verwent ook de jongste bezoekers, met een gigantische stroberg als absolute topattractie. PROMinANT op zondag 1 september op de terreinen van de Hooibeekhoeve in Geel - Ten Aard Meer details op www.prominant.be
Voor wie de geschiedenis van het Kempense landschap wil ontdekken is er de fietslus ‘Landschapsbelevenissen in Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete’. Gratis begeleidende brochure bij Toerisme Geel.
Stadswandeling De stadswandeling brengt je langs de mooiste plekjes WANDEL en monumenten van de Barmhartige Stede. De route TIP vertrekt aan Toerismehuis De Waag op de Markt. Koperen bewegwijzeringsnagels wijzen je de weg. Onderweg maak je op verrassende wijze kennis met de grote verscheidenheid die Geel te bieden heeft: van oude historische gebouwen, over gezellige winkelstraten en mysterieuze paadjes tot oases van rust pal in het centrum van de stad. Geel heeft het allemaal. Begeleidende brochure met trajectbeschrijving, plan, foto’s en weetjes te koop (2,50 euro) bij Toerisme Geel.
114
115
geel
Lekker Geel Van koekjes tot jenever, van pensen tot koffie: Geel verwent lekkerbekken! Sinds 1900, al vier generaties lang, maakt de slagersfamilie Vandecruys, zwarte en witte pensen. Het recept bleef al die tijd ongewijzigd. Geen wonder dat de slagerij kan pronken met het label ‘erkend streekproduct’. Naast de pensen van Vandecruys mogen ook het Geelse Hartje en de koffie De Maan dat label dragen. Het Zeuntbier vloeide voor het eerst tijdens de Sint-Dimpna Ommegang van 2000. Het is een blond bier van hoge gisting. Extra lekker bij een stukje Zeuntbrood, Zeuntpaté of Zeuntkaas. Nog meer lekkere tips op www.lekkergeel.be
Molen van ‘t Veld
Op stap met de gids De Geelse stadsgidsen presenteren een brede waaier aan wandelingen: boeiende themawandelingen en hartverwarmende winterwandelingen. Geschiedenis, cultuur of natuur? In het gevarieerde aanbod vindt iedereen zijn gading. De wandelingen vertrekken om 14 u., tenzij anders vermeld. Deelnemen is gratis.
p 22 & 30
Hoe verandert graan in brood? In de molen van ’t Veld ontsluier je de geheimen van de molenaar. De windmolen maakte een heuse zwerftocht: van het Heistse gehucht Achterheide (1796) via Geel-Elsum (1823) naar de Zeggendijk (1992). Hij draait en maalt als weleer op een 4 meter hoge molenwal. Het authentieke interieur bevat nog vele inscripties. In de educatieve ruimte onder de houten standaardmolen bevindt zich het legaat van molenmaker Flor Jansen. Je leert er hoe een molen gebouwd werd. Rondom de molen kun je gezellig picknicken. Zeggendijk Open: april t/m september zon- en feestdagen 13-17 u.
Gedetailleerde kalender van alle wandelingen met gids verkrijgbaar bij Toerisme Geel.
Wandeling ‘Art nouveau in Geel’ De art nouveau-beweging beperkte zich niet tot grootsteden als Brussel. De wandeling ‘Art nouveau in Geel’ vormt daarvan een mooie illustratie. Je ontdekt 5 in het oog springende panden met veelvuldig gebruik van smeedijzer, gekleurd glas en decoratieve plantenvormen. Allemaal heel vernieuwend op het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. De begeleidende brochure bevat interessante details over de architectuur, veel fotomateriaal en het fascinerende verhaal van de flamboyante Augustinus ‘Gustje’ Leurs (1853-1916), die de art nouveau in Geel introduceerde. Gratis brochure ‘Art nouveau in Geel’ bij Toerisme Geel en op www.geel.be
116
geel
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - Fietskaart 3 - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km - Prinsenroute: 48 km - E-bikeroute ‘Hartverwarmend Geel’: 55 km - Boerenbuitenroute: 37 km - Landschapsbelevenissen: 14,2, 24,2 of 23,1 km Themaroutes - Sint-Dimpnaroute: 50 km Fietsverhuur - Fiets- en eetcafé Berkven, Ericastraat 15, tel. 014 58 07 36 - Sport- en recreatiecentrum Lissenvijver, Lissenvijver 10, tel. 014 30 27 36 - Suzy Vanlommel, tel. 0495 70 52 61
- Wandelnetwerk de Merode - Wandelnetwerk Kempense Landduinen - Stadswandeling - Wandeling ‘Art nouveau in Geel’
- Geels Hartje: hartvormig amandelkoekje met een zoete marsepeinen vulling (erkend streekproduct) - Geels Witteke: jenever van 35° - Zeunt: Geels volmout bier van hoge gisting - Zeuntkaas: bereid zoals Goudse kaas en gezouten door pekelen - Zeuntbrood: bevat dezelfde mout als Zeuntbier; helft van het water is vervangen door Zeuntbier - Zeuntpaté: gemaakt op basis van Certus varkensvlees en lever, aangevuld met Zeuntbier - Pensen Vandecruys: zwarte en witte pensen volgens geheim recept (erkend streekproduct) - Koffie De Maan: ambachtelijke koffie met zachte smaak (erkend streekproduct) - Koffiebrood De Maan: tarwebrood waarbij water werd vervangen door koffie De Maan - Dimpke: boteramandelkoekje - Vliet: Geelse blonde tripel van hoge gisting - Vlietbrood: rijk aan granen en zaden, met Geelse tripel Vliet en donkere kandijsuiker Meer info en verkooppunten op www.lekkergeel.be
Paardrijden
Info
- Ruiter- en mennetwerk Campinia (maart 2013)
Toerisme Geel Toerismehuis De Waag, Markt 1, 2440 Geel tel. 014 56 63 80 toerisme@geel.be, www.geel.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u., za 9-12.30 u.; 1/4 t/m 30/9: ook op zon- en feestdagen 10-14 u.
Wandelen
Autoroutes - Taxandriaroute: 120 km - Abdijenroute: 95 km
118
119
vallei van de grote nete
herselt
Lus ‘Willem Elsschot’ langs wandelnetwerk de Merode
Alfons de Ridder bracht in zijn jeugd vele vakanties door bij zijn nicht Maria-Jozefa in Blauberg, een gehucht van Herselt. Hij maakte - bolhoed op het hoofd en wandelstok in de hand - graag een ommetje in het nabijgelegen Helschot. Het natuurgebied charmeerde hem zo dat hij er zijn schrijversnaam ‘Willem Elsschot’ aan ontleende.
Herselt ligt in het uiterste zuiden van de Antwerpse Kempen. Hier raken de Kempen het Hageland en wisselen uitgestrekte bossen af met glooiende heuvels. Wandelaars kunnen er stappen in de voetsporen van niemand minder dan Willem Elsschot.
Vandaag kun je Helschot, een moerassig bosgebied waar de natuur vrij spel heeft, verkennen met behulp van het wandelnetwerk de Merode. Een mooi startpunt vormt de kerk van Blauberg, waar het bronzen beeldje ‘Kaas’ herinnert aan de grote Vlaamse schrijver. In de woning waar Elsschot logeerde, huist taverne ‘De Verlossing’ (recht tegenover het startbord van het wandelnetwerk aan het kunstwerk ‘Kaas’).
Meer info op www.herselt.be
Provinciaal Groendomein p 88 & 17 Hertberg Herselt is een van de groenste gemeenten van Vlaanderen, Provinciaal Groendomein Hertberg het grootste groengebied van de provincie Antwerpen (236 ha). Geografisch vormt Hertberg de overgang van de Kempen naar het Hageland. Je treft er enkele ‘bergen’ aan, getuigenheuvels uit de periode dat de Diestiaanzee tot daar reikte. Het domein is eeuwenlang ononderbroken bebost geweest. De indrukwekkende bossen en het wandelnetwerk de Merode zorgen ervoor dat wandelaars volop verwend worden. Startborden van het wandelnetwerk de Merode vind je aan de kerken van Blauberg en Bergom. Herberg Mie Maan vormt het vertrekpunt voor een wandeling op een ‘vegecolpad’ (biologisch asfalt). Het is 3,5 km lang en speciaal aangelegd voor rolstoelen en kinderwagens. Tel. 014 54 67 61 en www.hertberg.be Toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.
WANDEL TIP
Vertrek: parking bij kerk van Blauberg. Traject (8,5 km): 147 - 121 - 166 - 167 - 39 - 125 - 150 - 165 - 118 - 25 - 26 - 32 - 34 - 36 - 120 - 121 - 147.
Vrijetijdscentrum de Mixx: poort tot de Merode
p 94 & 86
Met VTC de Mixx beschikt Herselt over een zeer compleet vrijetijdscentrum. De Mixx vormt de ideale vertrekplaats voor vele wandel-, mountainbike- en fietstochten. Bovendien bieden de Mixx en omgeving heel wat mogelijkheden voor fysieke, mentale, recreatieve en culturelev ontspanning, ook bij slecht weer. VTC de Mixx vormt een startplaats voor zowel het wandelnetwerk de Merode (ruim 500 km), het mountainbikenetwerk de Merode (122 km) als het fietsroutenetwerk provincie Antwerpen (knooppunt 94-86). In 2013 volgt de aansluiting op het ruiternetwerk.
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Laak- en Neteroute: 49 km - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km Mountainbikeroute - Mountainbikenetwerk de Merode - Mountainbikeroutes Herselt
Wandelen - Wandelnetwerk de Merode - Wandelpaden in natuurgebieden Asbroek, Langdonken, Hertberg, Helschot en Varenbroek
Streeklekkers - Wijngaard Ten Kapittelberg, Kapittelbergstraat 4, tel. 014 54 85 35
- Hoeve De Ploeg, Diestsebaan 73, tel. 014 54 44 83 - Tripel ‘De Meroode’, in bierkroeg Ten Hulst, Hulst 4, tel. 014 54 49 35 - Wijngaard Ten kapittelberg (wijngaard en streekeigen wijnsoorten), Kapittelbergstraat 4, tel. 014 54 85 35 - Hoeve De Ploeg (zuivelproducten als kaas, melk of ijs), Diestsebaan 73, tel. 014 54 44 83 - Bierkroeg Den Hulst (meer dan 200 biersoorten, waaronder tripel ‘De Meroode’), Hulst 4, tel. 014 54 49 35
Info TD Herselt VTC de Mixx Asbroek 1, 2230 Herselt tel. 014 53 90 51 en 014 53 90 54 toerisme@herselt.be, www.herselt.be Openingsuren: ma tot za 9-22 u.
120
121
vallei van de grote nete
hulshout De Grote Nete meandert prachtig door Hulshout en snijdt de gemeente als het ware doormidden, met de deelgemeenten Houtvenne en Westmeerbeek op de zuidelijke oever en Hulshout-centrum op de noordelijke oever van de rivier.
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - Fietskaart 3 - Laak- en Neteroute: 49 km - Berg- en Neteroute: 56 km - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km
Meer info op www.hulshout.be
Netepad Prof. Dr. Vital Celenplein
p 99
De naam van het dorpsplein verwijst naar een van de bekendste oud-inwoners van Hulshout: Prof. Dr. Vital Celen. Hij was letterkundige en leider van de vooroorlogse Vlaamse Beweging in Frans-Vlaanderen. Vanop het plein zie je de Sint-Mattheuskerk. Twee erg waardevolle laatgotische retabels sieren het interieur: het Passieretabel (1408) op het hoogaltaar en het Mattheusretabel (1500). Beide zijn volledig uit hout gesneden en veelkleurig beschilderd. Het oorlogsmonument op het Prof. Dr. Vital Celenplein is een kleine versie van ’t Toreke. Het origineel vind je terug op de beemden van de Grote Nete, langs de Booischotseweg. Dit merkwaardige smalle bouwsel duidt daar sinds 1836 de plaats aan tot waar de naburige gemeente Booischot de weg betaalde. Het is 4 meter hoog, werd vervaardigd uit ijzerzandsteen en werd in 2000 gerestaureerd. De retabels in de Sint-Mattheuskerk zijn op afspraak te bezoeken, tel. 015 22 22 08.
Sportgemeente Hulshout De vele sportclubs en de uitgebreide accommodatie maken van Hulshout een echte sportgemeente. Het gemeentelijk sportpark Joris Verhaegen omvat onder meer een zwembad, een atletiekpiste, speelvelden voor voetbal, basket en tennis en een ruime sporthal met diverse zalen. Voor de actieve wielerliefhebbers vormt de wielerbaan een bijzondere attractie. Industriepark 3. Meer info bij de sportfunctionaris, tel. 015 24 26 77.
WANDEL TIP
In Hulshout kun je kiezen uit 5 bewegwijzerde wandellussen. Ze laten je volop genieten van de rust en het landelijke karakter van de 3 deelgemeenten. Een aanrader vormt het Netepad. De wandeling voert je onder meer langs de Nete-oever, het centrum van Hulshout en de Herebossen. Loofhout overheerst in dit 62 ha grote bosgebied, maar je vindt er ook inlandse eik, populier, lork en grove den. Onder de populieren tref je nogal wat ruigtekruiden (o.a. brandnetel) aan, in andere delen van het bos vrij veel braam. Tijdens je wandeling zie je soms een haas, fazant of ree wegvluchten. De schuilhut en de banken nodigen uit om even rustig te genieten van al dit moois. Het Netepad (10 km) vertrekt op het Prof. Dr. Vital Celenplein. Brochure ‘Wandelen in Hulshout’ verkrijgbaar in het Gemeentehuis.
Wandelen - Wandelgids Hulshout met 5 wandelingen van 4,5 tot 10 km - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Wandelnetwerk De Merode
Autoroute - Pallieterlandroute: 100 km
Streeklekkers - Brouwerij den Hopperd, Netestraat 67, Westmeerbeek. Ambachtelijk gebrouwen bieren. Bierdegustatie en brouwerijbezoek mogelijk op zondag en na afspraak, tel. 0495 25 82 23. - Whisky Shop Uisge Beatha Beatha, Zakstraat 33, Hulshout. Meer dan 100 single malts in aanbieding, uitgebreid assortiment accessoires, maandelijkse ‘Whisky Lounge’ (whisky proeven) en degustaties. Open op zaterdag 14-17 u. en na afspraak, tel. 016 69 74 87. Meer info op www.uisgebeatha.be - Hof ter Hulst, Kerkstraat 19, Hulshout. Exclusief restaurant met 1 Michelinster
Info Gemeentehuis Hulshout Prof. Dr. Vital Celenplein 2, 2235 Hulshout tel. 015 22 94 83 www.hulshout.be Openingsuren: ma 9-12 u.,18-20 u. di, do, vr 9-12 u. wo 9-12 u.,13-16 u.
122
123
vallei van de grote nete
Klompenbelevingspad en Klompenmuseum
laakdal
Ooit vormde Laakdal het mekka van de Kempense klompennijverheid. In het Klompenmuseum herleeft dit oude ambacht via boeiende tentoonstellingen en demonstraties. De uitgebreide collectie vertelt de geschiedenis van de klompenmakerij. Daarnaast toont een klompenmaker je live alle knepen van het vak.
Veerle, Eindhout en Vorst vormen samen het groene Laakdal. De gemeente combineert opmerkelijk erfgoed met ongerepte landschappen. Enkele blikvangers zijn het Kasteel Meerlaer en de imposante St.-Gertrudiskerk in Vorst, de eeuwenoude witherenpastories en gemeentehuizen van Vorst en Eindhout en het bedevaartkapelletje van St.-Bavo. Bezoekerscentrum Den Eik vormt de poort tot Domein de Merode, waar je schitterende fiets- en wandeltochten maakt.
Als eerbetoon aan de vele klompenmakers en hun familie siert de Grote Klomp voortaan de markt van Groot-Vorst. Het monument is geïnspireerd op de reuzenklomp in het museum. In het bos achter Den Eik kun je zelf achterhalen hoe het voelt om op klompen te lopen. Het klompenbelevingspad is zo’n 900 meter lang en bestaat uit verschillende materialen. Elke ondergrond geeft een ander geluid en gevoel. Uiteraard stap je over het pad met échte Laakdalse klompen aan je voeten.
Meer info op www.vvvlaakdal.be
Klompenmuseum, Hoeve Den Eik 3 in Veerle, www.klompenmuseum.be Open: 1/3 - 31/10: za en zo 13.30 -17.30 u. Klompenbelevingspad: eerste weekend na Pasen tot eind september: za en zo 13.30-17.30 u.; juli en augustus: dagelijks 13.30-17.30 u.
Merodehappening op 26 mei 2013
Lus langs wandelnetwerk de Merode: Klompenpad
Tijdens de Merodehappening kun je kennismaken met de zes gemeenten van het gebied de Merode. In 2013 speelt Laakdal gastheer voor het evenement. De Merodehappening vindt plaats aan de pastorij van Groot-Vorst en staat volledig in het teken van klompen. Vanaf 13 uur kun je er terecht voor onder meer lekkere hapjes en drankjes uit de streek, optredens, animatie, verhalen, workshops en een extra Stabbelwandeling. Het hoogtepunt van de Merodehappening vormt het Europees Kampioenschap Handmatig Klompenmaken. Je ziet er de beste klompenmakers uit Europa aan het werk.
In Laakdal kun je talloze heerlijke lussen langs het wandelnetwerk de Merode maken. Het Klompenpad is er een van. Naast het klompenerfgoed ontdek je op deze wandellus vooral veel natuur. Zo stap je door de stemmige vallei van de Laak. De domeinen Ossebroeken, Schuitbroek en Ossenstal zorgen voor nog meer fraaie plaatjes op je wandeling.
Meer details op www.demerodeonline.be
p 17
WANDEL TIP
Wandellus (10 km): 164 - 161 - 47 - 48 - 174 - 173 - 168 169 - 170 - 328 - 214 - 159 - 50 - 161 - 164. Vertrek: toeristische dienst, Eindhoutdorp 13 in Eindhout. De kaart van het wandelnetwerk de Merode is te koop bij de toeristische dienst.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 3 - Laak- en Neteroute: 49 km - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km - De Meroderoute: 64 km Themaroutes - Drie Provinciënroute: 61 km - Pater van Cléroute: 49 km (wordt vernieuwd in 2013) Mountainbikeroutes - Mountainbikenetwerk de Merode
- Abdijenroute: 95 km
Wandelen - Topografische wandelkaart met 11 wandelingen van 4 tot 12 km - Thematische wandelfolder Laakdal met 16 wandelingen - Wandelnetwerk de Merode
Streeklekkers - Laakdals Klavertje en Eindhoutse tutters: koekjes bij bakker Dirk, Steenweg op Meerhout, Eindhout (vooraf te bestellen) - Laakdals Stoofpotje in diverse eetgelegenheden - Ambachtelijk gebrande koffie, paardenmelklikeur, aardappeljenever en honing - Vorstbier en Paternoster: amber en donker lokaal bier
Info TD/VVV Laakdal Eindhoutdorp 13, 2430 Laakdal tel. 014 25 97 05 info@vvvlaakdal.be of toerisme@laakdal.be www.vvvlaakdal.be of www.laakdal.be Openingsuren: ma en wo 9-12 u. en 14-16 u., ma 18-20 u., di t/m vr 9-12 u.
124
125
vallei van de grote nete
meerhout Meerhout Molendorp
“Het is een dorp als (g)een ander”, zingt Zjef Van Uytsel, kleinkunstzanger en Meerhoutenaar. Meerhout is een rustige plattelandsgemeente in het uiterste zuidoosten van de Antwerpse Kempen. De gemeente is trots op de titel ‘wandel- en molendorp’.
De titel ‘Meerhout-Molendorp’ is niks overdreven. De gemeente speelde een voortrekkersrol bij de herwaardering van het Vlaamse Molenpatrimonium en telt drie gerestaureerde molens. De Prinskensmolen dateert van 1728. Zijn standplaats is de oudste van de Kempen. De Zittaartse molen is een houten standaardmolen, die in 1979 van Haenven in Veerle naar Zittaart verhuisde. Molenaar Karel Heuvelmans is de laatste telg uit een oud molenaarsgeslacht.
Meer info op www.meerhout.be
Drossaardpad
De geschiedenis van de watermolen gaat terug tot 741. Door de eeuwen heen verrichtte hij heel wat werk, waaronder graan en schors malen, elektriciteit opwekken en slijpmolens voor diamant aandrijven.
WANDEL TIP
Meerhout verwent wandelaars met zomaar even 9 trajecten, geënt op het wandelnetwerk Kempense Landduinen. Eén daarvan is het Drossaardpad. In de buurt van de Kwachtloop geniet je van een quasi ongerept landschap. Je ontdekt op je wandeling het echte Kempense landschap: een kronkelende zandweg omzoomd door enkele machtige eiken, en aan weerszijden afwisselend brem, heide en den en beemden afgeboord met els en berk. Je passeert ook enkele plekken-met-een-verhaal. Zo stond bij De Hutten ooit een kluizenaarshut. Volgens de legende werd het Kruis van De Hutten opgericht op de plaats waar eens een boze ridder door de aarde werd verzwolgen. En op de Alvinnenberg ontdekte men vondsten uit de late Bronstijd. Traject (9 km): 78 - 84 - 83 - 82 - 60 - 42 - 8 - 6 - 7 - 13 - 14 99 - 16 - 17- 63 - 22 - 21 - 23 - 24 - 25 - 3 - 2 - 12 - 94 - 93 90 - 87 - 83 - 84 - 78. Vertrek op de Markt. Brochure ‘Wandelen in Meerhout’ bij VVV Meerhout.
De Prinskensmolen (Meerhout-Berg) is open: 1/4 - 30/9: elke laatste zo v/d maand en na afspraak. De Zittaartse molen en de watermolen zijn niet te bezoeken.
Historisch marktplein
p 44 & 43
Het historische marktplein van Meerhout is de ideale startplaats voor je verkenningstocht. Het plein werd in 1994 mooi gerenoveerd en telt enkele waardevolle monumenten, waaronder de typische kiosk en twee oude patriciërswoningen. Het Drossaardsen het Koning Davidshuis vormen de absolute blikvangers. De Marktvrouw heet je welkom op het marktplein. Dit beeldhouwwerk van plaatselijk kunstenaar Antoon vormt een eerbetoon aan de paraderende dames op de donderdagse markt.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km Themafietsroutes - Drieprovinciënroute: 55 km - Pater van Cléroute: 49 km (wordt vernieuwd in 2013)
- Abdijenroute: 95 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Landduinen - Brochure ‘Wandelen in Meerhout’, met 9 trajecten geënt op het wandelnetwerk
Paardrijden - Ruiter- en mennetwerk Campinia (maart 2013)
Streeklekkers - Meerhoutse Katjes: kattenkopjes in chocolade - Meerhouts drupke: jonge jenever - Meerhouts likeurtje: zoete likeur - Jenever ’De Gouden Leeuw’: oude graanjenever - Vlierbloesemjenever: verrassende jenever
Info Vallei van de Grote Nete tel. 014 30 15 40 valleivandegrotenete@skynet.be vvv-meerhout@mail.be Meerhout telt 11 toeristische infopunten, waar je terecht kunt voor informatie en fiets- en wandelkaarten. Je vindt het overzicht op www.meerhout.be
126
127
vallei van de grote nete
WESTERLO Westerlo is terecht trots op de titel ‘Parel van de Kempen’. De gemeente aan de Grote Nete straalt een aparte klasse uit. De adellijke familie de Merode en de norbertijnen van Tongerlo zijn er nadrukkelijk aanwezig met enkele opvallende monumenten. In de bosrijke omgeving rijgen prachtige natuurgebieden zich aaneen.
Kasteel prins de Merode
In de 15 eeuw kwam Westerlo in het bezit van de adellijke familie de Merode. Dat invloedrijke geslacht oefende er tot aan de Franse Revolutie onafgebroken het gezag uit. Ook nadien drukte de familie haar stempel op het plaatselijke leven.
Meer info op www.toerismewesterlo.be
Het meest luisterrijke gebouw in het centrum van Westerlo is ongetwijfeld het kasteel van prins de Merode. Het overgrote deel dateert uit de 16de eeuw. De centraal gelegen donjon is nog drie eeuwen ouder. Het kasteel met bijbehorend landschapspark wordt nog steeds bewoond door afstammelingen van het oude geslacht.
8
t kan
at
Ri
et
ren
3
str
kos
t Kaaib
ee
ks
aa
7
t
1. Kasteel van prins de Merode 2. Kasteel van gravin Jeanne de Merode/gemeentehuis 3. Grote Markt 4. Boerenkrijgmonument 5. Natuurgebied De Beeltjens
f dree
6. Natuurgebied De Kwarekken 7. Natuurgebied Het Riet
De
NATUURGEBIED DE KWAREKKEN
lo Ver
Gr NA ot TU eM ark HE URG GR t T R EB OT IET IED EN ET E
tra
ers
Po ld
f dre e Lan ge
St. Lambertus straat
Vis rkt ma
ken
6
laan
rek Kwa
nkrijg
opo
f dree ode Mer
ldlaan
De
-
at Zepstra aat Doelstr
zelle G. Geraat st
t raa lfst Wo
eef
r rsd
veld oren Spikd
g Le Konin
ef edre erod 4 De M at Van . stra Voet E.J. senstr Gan dePad ns ke t traa uws Nie nie Hov rst e 1 raa t
Boere
utte
Sch
Papedreef
2
erg
reef
Bistplein
se d
Polderstraat 51, www.kasteel-westerlo.be Het kasteel van prins de Merode is uitsluitend toegankelijk tijdens de Kasteelfeesten op 6 en 7 juli.
b Bistp
and
sstraat Rode Krui
Holl
renk
9
a St. M
Boe
Hollandse dreef
traat Eikels
veld Baks at sstra at rtinu sstra rtinu an rijgla
a St. M
Bos
eef oydr Vanlo NATUURGEBIED Kas DE BEELTJENS tee ldre 5 ef eef r d s jen Beelt
p 84
de
f dree ode Mer HERSELT
8. Abdij van Tongerlo 9. Jeugdherberg Boswachtershuis
Charmant dorp De Grote Nete slingert schilderachtig doorheen Westerlo. Het levendige dorpscentrum, met het imposante kasteel van prins de Merode, bevindt zich op de rechteroever van de rivier. Via een korte wandeling ontdek je er de mooiste plekjes. Centraal ligt het Frankische marktplein met eeuwenoude gerechtslinde en het monument voor graaf Henri de Merode. Enkele statige burgerwoningen omzomen het plein. Even verderop, aan het kruispunt van de Boerenkrijglaan en de E.J. Van Gansenstraat, staat het Boerenkrijgmonument. Het is een eresaluut aan Emmanuel Jozef Van Gansen en Albert Meulemans, inwoners van Westerlo en strijders tegen de Franse overheersing. Wandel ten slotte ook tot bij de fraaie burgerwoningen langs de Boerenkrijglaan.
128
129
westerlo
Kasteel Jeanne de Merode
p 83
Een tweede kasteel, dat van gravin Jeanne de Merode, ligt in de Boerenkrijglaan. Het imposante neogotische gebouw werd opgetrokken tussen 1909 en 1911. De eigenares, in de volksmond ‘juffrouw Jeanne’ genoemd, was ongehuwd en 56 jaar toen zij het kasteel liet bouwen. Na haar dood erfden de zwartzusters augustinessen het. In 1972 kocht het gemeentebestuur het kasteel, waarna het gemeentehuis werd. In de inkomhal zijn geregeld tentoonstellingen. Boerenkrijglaan 61. Toegankelijk tijdens openingsuren gemeentelijke administratie en tentoonstellingen.
De Meroderoute
FIETS TIP
Lus 1 van De Meroderoute laat je kennismaken met het historische erfgoed en de prachtige natuur van Westerlo. De Beeltjens en het Sterschotsbos zorgen voor een stevige portie groen. Naast de abdij van Tongerlo vormen Kamp C - het provinciale centrum voor duurzaam bouwen en wonen - en het Streekmuseum van de Zuiderkempen, ondergebracht in de voormalige 18deeeuwse pastorie van Oevel, interessante haltes. Lus 1 van De Meroderoute (31,3 km) volgt het knooppuntennetwerk. Vertrek achter het Gemeentehuis, Boerenkrijglaan 61. Begeleidende brochure bij Toerisme Westerlo.
Da Vinci-museum
p 81
Het da Vincimuseum in de abdij van Tongerlo herbergt een van de schatten van de abdij: een replica van het befaamde ‘Laatste Avondmaal’. Leonardo da Vinci schilderde het in 1495 op de reftermuur van het dominicanenklooster Santa Maria delle Grazie in Milaan. De replica, gebruikt als voorbeeld tijdens de restauratie van het origineel in Milaan, is waarschijnlijk van de hand van een leerling van de meester. Het doek werd in 1545 door de toenmalige abt aangekocht. Omdat het originele fresco in de loop der tijden zo geleden heeft, is het Laatste Avondmaal in Tongerlo des te waardevoller geworden. Open: 1 mei t/m 30 september dagelijks 14-17 u.; maart, april en oktober: zo 14-17 u.
Norbertijnenabdij Tongerlo
Fraaie natuurgebieden Westerlo is de trotse eigenaar van zomaar even 127 ha bos en enkele prachtige natuurgebieden. De Beeltjens is een historisch parkbos met een rijke variatie aan naalden loofbomen. Dit voormalige jachtgebied van Jean Philips Eugène de Merode vormt een stervormig netwerk van statige dreven. Bijzonder mooi is ‘de ster’, waar acht dreven samenkomen. De Kwarekken is een populaire wandelplek aan de boorden van de Grote Nete. Dit laaggelegen, drassige gebied kent een uitgebreide collectie moerasplanten. Beide natuurgebieden zijn door een wandelbrug met elkaar verbonden. Natuurgebied Het Riet bezit een bijzondere status. Het ligt langs de Grote Nete tussen het kasteel van prins de Merode en de St.-Lambertuskerk. Omdat het vroeger uitsluitend bereikbaar was via ophaalbruggen vormde het een ideale schuilplaats voor mensen en vee in tijden van gevaar. Jeugdherberg Boswachtershuis, Papedreef 1, vormt de geknipte uitvalsbasis om de drie gebieden te verkennen.
p 81
Op verzoek van een plaatselijk grootgrondbezitter vestigden omstreeks 1130 enkele norbertijnen zich op zijn landgoed in Tongerlo. Zo ontstond de abdij van Tongerlo. De jonge kloostergemeenschap legde zich, naast koorgebed en bezinning, toe op het ontginnen en in cultuur brengen van landbouwgrond. Tijdens de grootste bloeiperiode lagen de abdijgoederen verspreid over het hele hertogdom Brabant, dat Brussel en de huidige provincies Noord-Brabant (NL), Antwerpen, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant omvatte. Wie de abdij bezoekt, kan niet anders dan onder de indruk komen van het enorme kloostercomplex. Een eeuwenoude lindedreef leidt via het poortgebouw naar het abdijplein. Rond het plein ontdek je talrijke historische gebouwen zoals het bisschopshuis, de prelatuur en de abdijkerk. Centraal staat de Boerenkrijgschuur. Hier lopen een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de abdij en een film over het kloosterleven. Abdijstraat 40 in Tongerlo, tel. 014 53 99 00 en www.tongerlo.org. Rondleidingen met gids: 1/4 - 30/9 elke zondag om 14.30 u.
130
131
LEKKER TIP
KIND VRIENDELIJK
westerlo
WANDEL TIP
Lus wandelnetwerk de Merode Westerlo legt wandelaars uitgebreid in de watten. Met behulp van het wandelnetwerk de Merode kun je de fraaiste stukjes groen van Westerlo moeiteloos met elkaar verbinden. De abdij van Tongerlo vormt een prima vertrekpunt om al stappend de deelgemeente Tongerlo te verkennen. Bij knooppunt 64 bots je op de Beddermolen, die meermaals afbrandde. Er wacht de molen een mooie toekomst: de gemeente Westerlo en vzw Kempens Landschap willen de molen restaureren en weer maalvaardig maken. Abdij van Tongerlo, Abdijstraat 40 in Tongerlo. Traject (9 km): 1 - 2 - 341 380 - 67 - 178 - 342 - 344 - 348 - 345 - 64 - 343 - 1. Overzichtskaart wandelnetwerk de Merode te koop (8 euro) bij Toerisme Westerlo.
Flierefluiter is niet alleen de bijnaam voor de inwoners van Westerlo. Het staat ook voor het lokale bier. Je kunt het proeven in heel wat plaatselijke cafés en tavernes. Het abdijbier van Tongerlo mag dan niet langer gebrouwen worden in de ambachtelijke brouwerij van de abdij, de norbertijnen blijven nauw betrokken bij het productieproces. Dit resulteert in een authentiek bier vol traditie in 4 variëteiten: dubbel bruin, dubbel blond, prior en Christmas.
NIEUW Wandelen op wieltjes Op basis van het wandelnetwerk de Merode is een traject van 7,5 km uitgestippeld voor minder mobiele wandelaars. De paden zijn toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens. Opgelet: de onverharde paden zijn niet altijd even effen of droog.
Een lekker souvenir meenemen vormt geen probleem in Westerlo. In de bakkerswinkel aan de achterzijde van het Torenhof (tegenover de abdij) koop je abdijbrood, cake, honingkoek en speculaas. En zoetekauwen zullen moeilijk kunnen weerstaan aan de ‘Pareltjes uit Westerlo’. De pralines - met bovenop een ‘W’ of het wapenschild van Westerlo - bestaan in fondant, melk of witte chocolade. Ze zijn te koop bij Toerisme Westerlo.
Vertrek: Sportacentrum Geneinde 2 in Tongerlo. Er is een gratis brochure met het traject en toeristische info beschikbaar.
Westerlo voor kinderen In 2011 kregen de speeltuin en het Sprookjesbos een grondige facelift. Er zijn speelzones voor kinderen van diverse leeftijden, met houten speeltoestellen, wit zand en een avonturenzone met o.a. een klauterparcours en een loopbrug. Het Sprookjesbos is een plezant educatief project voor kinderen tussen 3 en 7 jaar in bosgebied ‘De Beeltjens’. Op zondagen 7 en 21 juli en 4 en 18 augustus zijn er vertellingen - met sprookjes, liedjes en spelletjes - voor individuele bezoekers. Vooraf reserveren bij Toerisme Westerlo. Jeugdherberg Boswachtershuis, Papedreef 1, tel. 014 54 79 38
Lekker Westerlo
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen - Fietskaart 3 - Laak- en Neteroute: 49 km - Ontdek de Vallei van de Grote Nete: 66 km - De Meroderoute: 64 km Themaroutes - Pater van Cléroute: 49 km (wordt vernieuwd in 2013) - Van Gansenroute: 47 km Mountainbikeroutes - Mountainbikenetwerk de Merode Fietsverhuur - Monsta Fietsen, Loofven 17, Oevel, tel. 014 21 96 33 (ook e-bikes) - 4 bikes, Zandberg 34, tel. 014 54 33 58 (ook e-bikes) - Fietsen van de Reyd, Boerenkrijglaan 173, tel. 014 54 85 21 (ook e-bikes)
- Abdijproducten: abdijbier van Tongerlo in lichte en donkere variant. In het winkeltje van het Torenhof kan de bezoeker naast abdijbrood (van 1 of 2 kg) ook speculaas, honingkoek en cake kopen - Flierefluiterbier en Flierefluiterjenever: Westels bier en jenever, verkrijgbaar in de lokale horecazaken - Pareltjes uit Westerlo: pralines door chocolaterie Laureys uit Westerlo gemaakt - Merodemenu: alle gerechten zijn bereid met producten uit het gebied de Merode; te proeven bij het Westelhof, Polderstraat 11 - Ambachtelijk ijs: bij ijssalon De Beeltjens en de Tongelse lekwei
Wandelen - Wandelnetwerk de Merode
Autoroutes - Abdijenroute: 95 km - Palieterlandroute: 100 km
Info Toerisme Westerlo Boerenkrijglaan 25, 2260 Westerlo, tel. 014 54 54 28 info@toerismewesterlo.be, www.toerismewesterlo.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u. en 13-16 u.; 1/6 t/m 15/9, ook op za, zo en feestdagen 10-12 u. en 13-15 u.
133
Het goede leven
lier en het pallieterland LIER / BERLAAR / BONHEIDEN / HEIST-OP-DEN-BERG / NIJLEN / PUTTE
In elke Lierenaar schuilt een Pallieter, Felix Timmermans’ populairste romanfiguur en overtuigd levensgenieter. De Lierenaars hebben zijn wijze levensles ‘Pluk de dag’ goed onthouden. Meer nog, hun aangeboren talent voor genieten werkt bijzonder aanstekelijk. Het Pallieterland zit vol nostalgie: een dorp waar de tijd is blijven stilstaan, historische hoeven en landhuizen, ambachten of spelletjes anno 1900, het échte Kempense landschap en een bedevaart met een hele lange traditie. Meer info op www.pallieteren.be
Nijlen
Lier
Berlaar
Putte Heist-op-den-Berg Bonheiden
Tip!
Wandelnetwerk Kempense Netevallei
De trajecten van het wandelnetwerk Kempense Netevallei hebben een hoog Pallietergehalte: malse weiden, bloemrijke beemden, eeuwenoude hoeven, stemmige kerkweggetjes en karaktervolle herbergen.
134
135
lier en het pallieterland
Zimmertoren
lier ‘Lier Plezier op Kop’, ‘Schoon Lier’, ‘Pallieterstad’… Lier is het allemaal. Het stadje aan de samenvloeiing van Grote en Kleine Nete heeft een hoog prentkaartgehalte. Tijdens de stadswandeling passeer je plekjes die Felix Timmermans in zijn romans beschreef. Kortom, een stadje om van te snoepen. Ook letterlijk!
Zimmerplein 18, tel. 03 800 03 95 en www.zimmertoren.be Open: 9-12 en 13.30-17.30 u., gesloten op maandag.
at
t rves Kolv enie
Vis
at ofs tra
n aa tel
nh gij
t rd. r. Ka ijnst rd Ca
De Heyder str.
Be
rla
ars
Sionsplein Kluizetra plein Lindenstraat at
es
n
Ne
Be
at
Bril
n
Begijnhof
ijk
stra
laa
Zimmer- plein plein
sd
k Ker
Da vid
n
t es nv
nik
Mo
Rechtestraat F. Timmermans-
ne
un
nv es
laa
cij pu
Kan
Sio
en
Grote Markt
er
F. V Ca an ber uwen ghs traa t
ikh ed Pr
Ka
Ka
at stra lse che Me
Frederik Pe
st rve ize rtu
ur
Vanderpoorten laa
th Ar
Molenst raat
tra
Oev er
es
S Gum t.maru str. s-
ps
Begijnhof Blok straa t
er
t Renaa lein ansp Verem
Alb Kon. Lispers traa ert t str . Hu ibre cht stra at
An
ma rkt
tw
Kr ui s ho bog fst en r. -
to
An
n
laa
nn
ma
rg
ltzerstra at
Meer info op www.toerismelier.be
e nB
“Het heelal tussen vier muren”: zo omschreef Timmermans treffend het levenswerk van zijn vriend Louis Zimmer (1888-1970). En da’s niks overdreven. De Corneliustoren - deel van de eerste middeleeuwse stadsomwalling - heet vandaag Zimmertoren. In de voorgevel hangt de indrukwekkende Jubelklok, een ode aan 100 jaar Belgische onafhankelijkheid. Naast het juiste uur ontdek je o.a. de tekens van de dierenriem, de dagen van de week en de jaargetijden. De rechterzijgevel bevat vier klokjes en vier automaten die Lierse volksfiguren voorstellen. Op het middaguur verschijnen plots de Belgische vorsten en Lierse burgemeesters tot 1930. De astronomische studio op de eerste verdieping illustreert de werking van het universum (met o.a. de aswentelingen van de planeten). De Wonderklok kreeg een vaste stek in een paviljoen naast de Zimmertoren. Zimmer presenteerde dit technische huzarenstukje (93 wijzerplaten en 14 automaten!) op de Wereldtentoonstelling van 1935 in Brussel.
Berlarij
Pettendonk
Stadspark
Leuvensevest
Het Lierse begijnhof vormt een prachtig ‘stadje in de stad’: 162 huisjes verspreid over 11 gekasseide straten, omgeven door bakstenen muren en 4 poorten. Het Lierse begijnhof ontstond omstreeks 1200. Diverse branden en godsdienstoorlogen zorgden ervoor dat de meeste huisjes, met elk een eigen naam, dateren uit de 16de, 17de of 18de eeuw. De witgepleisterde gevels, de rondboogdeurtjes, de voortuintjes, de fraaie barokke Sint-Margaritakerk en grappige straatnamen (Hemdsmouwken is er een van) geven het begijnhof een heel aparte charme. En voor wie het nog niet wist: je wandelt hier in een stukje Unesco Werelderfgoed.
136
137
lier
Stad aan het water Lier en Herentals zijn de enige omwalde steden in de Antwerpse Kempen. De Corneliustoren (nu Zimmertoren) en de Gevangenenpoort maakten deel uit van de eerste omwalling. De tweede, 15de-eeuwse stadsomwalling vormt vandaag een prachtige groene oase. Vooral op warme zomerdagen zijn deze lommerrijke paden (4 kilometer) met prachtige beuken, eiken en tamme kastanjebomen bijzonder populair. De stadsvesten voeren je tot bij het Spui, begin 16de eeuw gebouwd o.l.v. de familie Keldermans. Dit sluisgebouw regelde de waterstand van de Kleine Nete.
Cycling dinner (nieuw parcours)
FIETS TIP
Met ruim 8000 deelnemers waren de eerste drie edities van het Cycling dinner bijzonder succesvol.
Hier bevindt zich ook het Huis van Oscar, de voormalige woning van kunstschilder Oscar Van Rompay (1899-1997). Dit ‘open huis’ toont Van Rompay’s werk in zijn oorspronkelijke kader en vormt tevens de locatie voor diverse culturele manifestaties.
Van 29 maart tot en met 29 september kun je op vrijdag, zaterdag en zondag opnieuw een lekkere, ontspannende en verkwikkende fietstocht (52 of 60 km) door Lier richting Mechelen maken. Je culinaire fietsroute start met een ontbijt op de Grote Markt. Nadien volgen nog drie haltes in evenveel aantrekkelijke horecazaken, waar je je voucher inruilt voor een voorgerecht, hoofdschotel en dessert. Ook onderweg is het volop genieten van de pittoreske hoekjes en de mooie vergezichten.
Vredebergstraat 9, tel. 03 488 71 22 en www.huisvanoscar.be
De begeleidende brochure met vouchers is te koop bij Toerisme Lier.
In een pand aan de fotogenieke Mosdijk brachten Filips de Schone en Johanna van Castilië, de ouders van Keizer Karel, in 1496 hun huwelijksnacht door.
Sint-Gummaruskerk De Sint-Gummaruskerk is een van de gaafste voorbeelden van Brabantse hooggotiek. Diverse toparchitecten, onder wie telgen uit de families Keldermans en De Waghemakere, waren bij de bouw betrokken. In de imposante westertoren (79 m) onderscheid je makkelijk vier stijlen: van de robuuste gotische basis tot de uivormige rococo torenspits. In het interieur vallen vooral het laatgotische doksaal (1539) en de glasramen op. Ze illustreren mooi de evolutie van de Vlaamse glasschilderkunst in de 15de en 16de eeuw. Let op de vijf ‘koninklijke glasramen’ in het hoogkoor met afbeeldingen van keizer Maximiliaan van Oostenrijk en zijn familie. In de kerk wordt ook het zilveren reliekschrijn van de Lierse patroonheilige Sint-Gummarus bewaard. Tijdens de Sint-Gummarusprocessie, op de eerste zondag na 10 oktober, dragen de Lierenaars het 800 kilo wegende schrijn door de binnenstad. De beiaard telt 52 klokken, met een totaal gewicht van ca. 30 ton. Meteen het zwaarste 18deeeuwse monument van West-Europa. Kardinaal Mercierplein Open: Pasen - 1/11: ma t/m zo van 10 tot 12 en van 14 tot 17 u.; geen bezoek tijdens de dienst (zondagvoormiddag); gesloten: november - Pasen.
138
139
lier
Bruegelland in Stedelijk Museum Wuyts - Van Campen en Baron Caroly Nu het Museum van Schone Kunsten in Antwerpen voor een aantal jaren de deuren sluit voor restauratiewerken, heeft Lier een deel van de collectie in bruikleen. De expositie tracht aan te tonen hoe de familie of zelfs “fabriek Bruegel” haar stempel heeft gedrukt op de Vlaamse schilderkunst. Volkse taferelen, kermissen en kroegtaferelen werden hun handelsmerk en hun invloed reikt veel verder dan we op het eerste zicht denken. Zo kun je werken bewonderen die je anders nooit in Lier zou zien: Permeke, De Braekeleer, Wouters en Van De Woestyne. Bruegelland zal een paar jaren in Lier zijn, maar wil elk jaar andere klemtonen leggen.
Varen op de Binnennete Op je wandeling langs de Binnennete valt meteen De Fortuin op, een voormalige graanopslagplaats. Het stapelhuis met brede puntgevel, talrijke vensters en kleurrijke luikjes dateert vermoedelijk uit de 17de eeuw. Hier situeerde zich de middeleeuwse haven. Vandaag kun je in een oude palingboot (met intrigerende namen als ‘Vettigen Teen’!) een tochtje van ca. 40 minuten maken op de Binnennete. Van 1/4 t/m 30/10 op zaterdag en zondag vanaf 14 u.; tijdens de week op afspraak. Koninklijke Moedige Bootvissers, tel. 03 480 80 75
Florent Van Cauwenberghstraat 14, www.bruegelland.be Open: di-zo 10-12 u. en 13-17 u.
Timmermans-Opsomermuseum Dé plek om kennis te maken met de culturele ambassadeurs van Lier. Het werk van Felix Timmermans kreeg er een prominente plaats. Je ontdekt er hoe veelzijdig ‘de Fé’ was: dichter, roman- en toneelschrijver, boekillustrator en plastisch kunstenaar. Zijn werkkamer bevat allerlei persoonlijke souvenirs.
Stadhuis en belfort Het 18de-eeuwse stadhuis staat op de plaats van de middeleeuwse lakenhalle (1367). De befaamde architect Jan Pieter van Baurscheit de Jonge tekende de plannen. Het resultaat is een fraai, symmetrisch pand in Balegemse witte zandsteen en Doornikse blauwe hardsteen. Een van de zeldzame openbare gebouwen in rococostijl. Het smeedijzeren hek met bloemmotieven voor het stadhuis is een realisatie van Lodewijk Van Boeckel. In het interieur domineert de Lodewijk XVstijl. Blikvanger is zonder twijfel de indrukwekkende eikenhouten rococo wenteltrap uit 1775 die in de hal lijkt te ‘hangen’. Een knap staaltje vakmanschap. Verder bemerk je waardevolle schilderijen, plafondschilderingen, tapijten, smeedwerk en meubilair.
Een vijftigtal schilderijen, vooral portretten van prominente Belgen, schetsen het oeuvre van Baron Isidoor Opsomer. Je kunt ook binnenkijken in de smidse van Lodewijk Van Boeckel. Wist je dat Van Boeckel het hekwerk rond het Witte Huis in Washington heeft ontworpen? Verder is er aandacht voor componist en dirigent Renaat Veremans, auteur Tony Bergmann en andere Lierse letterkundigen. Nog tot juni 2013 kun je er de Lierse Reuzen van dichtbij bewonderen.
In 1369 bouwde de Mechelaar Hendrik Mijs naast de lakenhalle een sober gotisch belfort. De vier uitkragende hoektorentjes en de lantaarnspits verschenen enkele decennia later. In de toren hangt een kleine carillon van 23 klokken. De Eerste Wereldoorlog hield lelijk huis in Lier. De bombardementen legden vele huizen op de Grote Markt in de as. Ze werden nadien heropgebouwd in allerlei neostijlen. Zo werd de voorgevel van het middeleeuwse Vleeshuis (hoek Grote Markt/Koning Albertstraat) in 1920 heropgebouwd aan de hand van oude prenten.
Netelaan 4, tel. 03 800 03 94 Open: di t/m zo 10-12 en 13-17 u. Floris Jespers, Arlequin, 1925, Stedelijke Musea Lier
140
141
Wandelen in de stad of het groen lier
Lier ontdekken op je eigen tempo doe je met de digitale wandeling Storytrip. Je downloadt de wandeling als podcast op www.toerismelier.be. Vervolgens verken je de stad in het virtuele gezelschap van bekende Lierenaars, onder wie Walter Grootaers en Adriaan Van den Hoof. Zij vertellen je grote en kleine verhalen over het stadje aan de Nete.
Stadje voor fijnproevers Bij de Lierse bakkers kun je de fameuze Lierse vlaaikes kopen. De Orde van het Lierse vlaaike kijkt toe op de kwaliteit. In 2007 erkende de VLAM het Liers vlaaike als officieel streekproduct. Daarom werd het recept vrijgegeven. Het hele jaar door kun je deelnemen aan culinaire wandelingen door de Pallieterstad. Erg populair zijn het Walking Dinner en de Menu Du Terroir o.l.v. een gids. Je wandelt van gerecht naar gerecht en krijgt naast culinaire hoogstandjes ook lekkere verhalen en anekdotes voorgeschoteld. Meer info en reservatie bij Toerisme Lier
Je kunt er ook een lijst met leuke cafés en restaurants vragen. Alvast enkele suggesties: Gastronomie Numerus Clausus, Keldermansstraat 2; De Gekrulde Zinnen, Bril 12; Cuistot, Antwerpsestraat 146; Annaloro, Bril 17; In den Draaiboom,
Kanaalstraat 71; ’t Cleyn Paradijs, Heilige-Geeststraat 2 en Dijk 34, Hoogveldweg 34
Nog een aanrader vormt de ‘Lier800 wallenwandeling’ op de vesten. De begeleidende brochure heeft aandacht voor het rijke verleden, historisch beeldmateriaal én natuur.
Brasseries/eetcafés Florent, F. Van Cauwenberghstraat 45; Zuster Agnes, Schapenkoppenstraat 16; De Comeet, F. Van Cauwenberghstraat 16-18; Het Moment, Grote Markt 39-40; Café Latino, Zimmerplein 9; Zuid-West, Antwerpsesteenweg 330; ‘t Belfort, Grote Markt 43; Pasoli, Heilige-Geeststraat 20; Brasserie Louis, Zimmerplein 2-3; Babbel & co, Zimmerplein 8 en De Valk, Grote Markt 27 Cafés Refuge (bierdegustaties), Zimmerplein 12; Sint-Gummarus (Caves van ’t vat), Felix Timmermansplein 2; In ’t Kruisken, Kardinaal Mercierplein 3, ’t Goed Voorbeeld (artiestencafé), Koning Albertstraat 8; De Mort, Grote Markt 28; In de Gloria, Grote Markt 2 en De Foyer, F. Peltzerstraat 15
LEKKER TIP
Voor wie graag door het groen stapt, zijn er 6 bewegwijzerde wandelingen in Koningshooikt, de wandeltuin van Lier. Er valt heel wat te ontdekken: van knap gerenoveerde herenhoeven, over het Fort van Koningshooikt tot wandelbos Brede Zijp.
WANDEL TIP
De kaart van het wandelnetwerk Kempense Netevallei biedt volop inspiratie voor een trip langs het knooppuntennetwerk. Ook in het wandelgebied Pallieterland kun je fraaie lussen maken. Diverse wandelbrochures- en kaarten te koop bij Toerisme Lier.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 3 en 4 - Pallieteren langs de Nete: 49,5 km - Goestingroute: 53 km - e-bikeroute ‘In het spoor van Pallieter’: 56 km Fietsverhuur - Fietspunt Lier, Leopoldplein 32, tel. 03 488 18 51, fietspuntlier@skynet.be (ook tandems, e-bikes en kinderzitjes)
- Liers vlaaike, erkend streekproduct: rond gebakje met een vulling op basis van stroop en kruiden - Caves: amberkleurig bier met een ‘geuze’ smaak - Sint-Gummarus: puur moutbier, verkrijgbaar als dubbel en tripel - Liter van Pallieter: artisanale blonde tripel - Konijn met Caves - Paling in ’t groen - Bierdegustaties streekbieren in typische Lierse cafés: Refuge, Sint-Gummarus, In de Gloria, …
Wandelen - Timmermanspad: stadswandeling (5 km) - Pallieterpad: polderwandeling (5,5 of 12 km) - Anderstadpad (8 km), Kerselaerpad (6,8 km), Nazarethpad (5,6 km) en Havenpad (3,3 km): natuurwandelingen - 6 wandelingen (6,5 tot 9 km) in deelgemeente Koningshooikt - Wallenpad (5 km) - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Wandelgebied Pallieterland
Autoroutes - Pallieterlandroute: 100 km
Info Toerisme Lier Stadhuis, Grote Markt 57, 2500 Lier tel. 03 800 05 55 toerisme@lier.be, www.toerismelier.be Openingsuren: 1 april - 31 oktober: elke dag 9-17 u., zo tot 16 u. 1 november - 31 maart: ma t/m vr 9-12.30 en 13.30-17 u.
142
143
lier en het pallieterland
berlaar Berlaar is een landelijke gemeente met heel wat idyllische hoekjes en opmerkelijke monumenten. Gestel behoort tot de 50 mooiste dorpjes van Vlaanderen. De term ‘schilderachtig’ is niks overdreven. Meer info op www.berlaar.be
Gestel
p 99
Gestel is een mooi bewaard en stemmig dorp aan de zuidelijke oever van de Grote Nete. De beschermde dorpskern is een echt plaatje. De toren van de gotische Sint-Lambertuskerk dateert uit de vijftiende eeuw. De kerk bezit waardevol meubilair en enkele opmerkelijke schilderijen. Op het kerkhof vind je grafstenen uit de zeventiende eeuw. Let op het kerkplein ook op de zuilvormige schandpaal uit 1779 en het prachtig gerestaureerde gasthof Den Engel. Gestel telt verder twee fraaie kasteeldomeinen, beide gelegen aan de Neteboorden, en enkele eeuwenoude hoeven. Aan de schandpaal in Gestel pik je aan bij het Gestelpad (10 km), een schitterende wandeling door de vallei van de Grote Nete.
Herbeleef de middeleeuwen op Quondam Op het internationaal middeleeuws tornooi, kampement en markt treed je in de voetsporen van je voorouders. Je kunt koopjes doen op de middeleeuwse markt en kennismaken met vergeten ambachten. Ruim 300 middeleeuwers uit 8 landen nemen deel aan het zwaardvecht-, boogschutters- en steekspeltornooi. Nog op de affiche: talrijke kinderactiviteiten, magiërs, verhalenvertellers, troubadours, valkeniers en een heuse veldslag. Tijdens Quondam Midwinter herontdek je eeuwenoude ambachten en (kerst)gebruiken. Verder originele kerstcadeautjes, middeleeuwse lekkernijen en op zaterdag sfeervolle verlichting en tal van vuuracts. Quondam op 11 en 12 mei (11-18 u.) en Quondam Midwinter op 14 december (13-23 u.) en 15 december (11-18 u.). Kasteeldomein ’t Hooghuys en omliggende terreinen, Hemelshoek 235. Meer informatie op www.quondam.be
Lus langs wandelnetwerk Kempense Netevallei De meanderende Nete en enkele tot de verbeelding sprekende kastelen spelen de hoofdrol in deze wandeling langs het wandelnetwerk Kempense Netevallei. Het Hof van Rameyen is een waterburcht met een 13de-eeuwse kern. De meest illustere bewoner was Nicolaas Rubens, tweede zoon van de wereldberoemde schilder.
WANDEL TIP
Het 16de-eeuwse omwalde Gestelhof bij de Nete werd in Vlaamse neorenaissancestijl gerestaureerd. Het kasteel, het park, de vijvers en de toegangsdreven zijn beschermd. De kasteeldomeinen zijn niet toegankelijk. Vertrek: dorpskern van Gestel. Traject (6,9 km): 75 - 76 - 77 - 22 - 59 - 11 – 75. De kaart van het wandelnetwerk Kempense Netevallei is te koop bij de Dienst voor Jeugd, Cultuur en Toerisme.
Fietsen
STREEKLEKKERS
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 3 en 4 - Pallieteren langs de Nete: 49,5 km Themaroutes - Diamantroute: 30 km
- Berlaarse chocolaatjes: bedrukt met foto’s van interessante Berlaarse monumenten
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Wandelgebied Pallieterland - Bewegwijzerde Boerenkrijgpad (6,8 km) en Gestelpad (10 km)
Autoroute - Pallieterlandroute: 100 km
Info Gemeentebestuur Berlaar Dienst voor Jeugd, Cultuur en Toerisme Markt 4, 2590 Berlaar tel. 03 410 19 07 cultuur@berlaar.be, www.berlaar.be Openingsuren: ma t/m vr 8.45-12 u.; ma ook 17.30-20 u.; di ook 13.30-16.30 u. paas- en kerstvakantie, juli en augustus: alleen in de voormiddag
144
145
lier en het pallieterland
Bonheiden Bonheiden is een residentiële gemeente op de drempel van de Brabantse Kempen. In Bonheiden en deelgemeente Rijmenam ontdek je mooie hoeves, kastelen, musea en fraaie natuur.
WANDEL TIP
Natuurpuntpad Mispeldonk
Meer info op www.bonheiden.be
Opmerkelijke hoeven p 46 & 73 Bonheiden telt enkele opmerkelijke, eeuwenoude hoeven. De Krankhoeve was ooit eigendom van de Mechelse begijntjes. In juli en augustus vormt ze het sfeervolle decor van de concertreeks ‘Zomerzondagen’. De prachtig gerestaureerde Blijdenberghoeve aan het Zellaerbos is een populaire halte bij fietsers en wandelaars. Het dagvers ijs is een echte hit. In Heemmuseum ’t Smiske in Rijmenam, ondergebracht in een oude hoeve, zet je een stap terug in de tijd. De blokmakerij draait opnieuw en uit de oven komt de geur van versgebakken brood. Zoetekauwen zullen moeilijk kunnen weerstaan aan de echte ‘neuzekes’ en ‘kloefkes’ in de authentieke snoepwinkel. Krankhoeve, Grote Doelstraat Blijdenberghoeve, Zellaerdreef 32 (di en do gesloten) Heemmuseum ’t Smiske, Hoogstraat 52A, Rijmenam. Open: eind juni tot eind augustus zo 14-22 u.
Rijmenam, Frankisch Dijledorp p 73 Het driehoekige dorpsplein in Rijmenamcentrum laat er geen twijfel over bestaan: Rijmenam ontwikkelde zich in de Frankische periode. In ’t Brughuizeke, het oude brugwachtershuisje aan de Dijle, illustreert Heemkring ’t Hoefyser de boeiende geschiedenis van Rijmenam. Wil je graag meer weten over kant? Dan ben je in het Kantcentrum ’t Ordinaaltje aan het juiste adres. Aan de Sint-Martinuskerk kun je aanpikken bij het bewegwijzerde Rijmenampad (7,3 km), een prima kennismaking met het dorp. ’t Brughuizeke, Dijk 10, Rijmenam Open: medio juni tot medio september zo 13-18 u. Kantcentrum ’t Ordinaaltje, Sint-Maartensberg 1, Rijmenam. Bezoek na afspraak met Yvonne VerbesseltVermant, tel. 015 33 13 35.
Natuurgebied Mispeldonk is moeilijk onder één noemer te vatten. Je ontdekt er een brede waaier van landschappen en vergezichten: weide, vochtige loofbosjes, houtkanten en op de hoger gelegen donken en valleiranden naaldhoutbossen. Het afwisselende landschap zorgt voor een rijke planten- en dierenwereld. Tijdens het voorjaar trakteert Mispeldonk je op betoverende bloemtapijten. Eigenaar Natuurpunt doet er alles aan om dit open valleilandschap gaaf te houden. Zo houdt een kudde Gallowayrunderen de graslanden kort. Het Natuurpuntpad ‘Mispeldonk’ vormt een prima introductie op dit pareltje in de Beneden-Dijlevallei. De Natuurpuntwandeling Mispeldonk (5,6 km) vertrekt aan de kerk van Bonheiden. Kaart ‘Wandelgebied Rivierenland’ bij de Dienst Cultuur en Toerisme van Bonheiden.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 3 en 4 Themaroutes - Brabantse Kempenroute: 45 km - Dijlevalleiroute: 59 km (wordt vernieuwd in 2013) - Tuindersroute: 49 km
- Asperges: tijdens het aspergeseizoen kun je in verschillende restaurants genieten van heerlijke gerechten met deze edele groente. - Hoeveproducten (o.a. dagvers roomijs): De Blijdenberghoeve, Zellaerdreef 32, Bonheiden (www.blijdenberghoeve.be) en De Meiboomhoeve, kruising Ottershoekstraat/ Meiboomstraat, Rijmenam
Wandelen - Wandelkaart Bonheiden-Rijmenam met wandellussen van 5 tot 12 km - Factor 10-wandeling: 10 km - Groene Halte Beneden Dijlevallei: 13 km (verkortingen 5 en 8 km)
Info Dienst Cultuur en Toerisme Gemeenschapscentrum ’t Blikveld Waversesteenweg 11, 2820 Bonheiden tel. 015 50 28 70 toerisme@bonheiden.be, www.bonheiden.be
146
147
lier en het pallieterland
Heist-op-den-berg In Heist-op-den-Berg bekijk je de regio vanuit de hoogte. Maak je een boeiende natuurwandeling in De Averegten. Ontdek je een fraai opgeknapte molen, landhuis of hoeve. Bekijk je een verrassende verzameling miniatuurtreinen. En tik je tijdens de populaire rommelmarkt misschien wel een fantastisch koopje op de kop. Meer info op www.heist-op-den-berg.be
Berg- en Neteroute
FIETS TIP
De fietslus Berg- en Neteroute loodst je door Heist-op-den-Berg en deelgemeenten Booischot, Hallaar, Itegem en Wiekevorst. Vertrekpunt vormt het statige Hof van Riemen, het oudste burgerlijke gebouw van de gemeente. Andere blikvangers zijn Kasteel La Garenne en het Pelgrimhof, net als enkele eeuwenoude hoeven, waaronder de Wimpelhoeve. De Heerebossen, in de buurt van de Grote Nete, zorgen voor een mooi groen intermezzo. De Berg- en Neteroute (56,6 km) vertrekt aan het Hof van Riemen, Orshagenstraat. Verkortingen van 27,1 en 38,4 km. Begeleidende flyer bij de dienst toerisme.
Treinmuseum en Heem- en Radiomuseum
p 77 & 93
Van de postkoets tot de TGV... Pieter Nombluez was een verwoed verzamelaar van miniatuurtreinen. In het Treinmuseum bekijk je zijn indrukwekkende collectie schaalmodellen. Via een audioguide leer je het verhaal achter legendarische treinen als de Oriënt Express. In de knusse filmzaal (een oude treinwagon met zitjes eerste en tweede klasse) draait een film over het maatschappelijke belang van de trein. Een treinachtervolging met Buster Keaton in de hoofdrol brengt je aan het lachen. In Nazi-Duitsland kreeg een treinreis een lugubere betekenis. In heemmuseum Die Swane wandel je door het Kempense verleden. Aan de computerzuil leer je o.a. wat een ‘heet hangijzer’ en een ‘bakermat’ echt zijn. Op de zolder ontdek je naast de eerste zelfbouwtransistors en prachtige kapelradio’s ook grappige gadgetradio’s. Kerkplein 1 en 24, www.heist-op-den-berg.be Open: 1/3 - 31/10: zo 14-18 u.
Heemerf Kaasstrooimolen en Pandoerenhoeve
p 99
Rond 1900 telde de heerlijkheid Mechelen vele windmolens. Vandaag is de Kaasstrooimolen de laatste nog werkende molen in deze regio. Op zondag (bij wind) draaien de wieken vrolijk en is de molenaar aan het werk. Vanuit het bakhuis komt de geur van ambachtelijk gebakken brood je tegemoet. In de schaduw van de Kaasstrooimolen vind je een erf met de 17de-eeuwse Pandoerenhoeve, een langgevelhoeve met het typische vakstucwerk. Je kunt er ’s zomers op het terras of ’s winters bij de open haard genieten van een streekbiertje of Kempense lekkernijen. Bruggeneindse Heibaan 13, tel. 015 24 15 21 en www.heemkring-dieswane.be Open: zo 14-22 u.
Provinciaal Groendomein De Averegten
p 25 & 29
In Provinciaal Groendomein De Averegten (100 ha) gaan natuurbescherming en natuurbeleving hand in hand. Wandelaars kunnen kiezen uit vier fraaie trajecten. De volledig verharde groene wandeling is een aanrader voor families met kleine kinderen en rolstoelgebruikers. Voor de gele route trek je best je laarzen aan. Vanuit de knusse boshut vertrekken verrassende natuurwandelingen. Kinderen kunnen heerlijk ravotten in de milieuvriendelijke speeltuin, het Speelbos of de nieuwe natuurspeelplaats Hobbeldonk, met een uitdagend decor van zand, water, wilgenhutten en boomstammen. Verder vind je in De Averegten een bijenhal, een picknickweide en een tuin met wilde, inheemse planten. Het hele jaar door lopen er originele evenementen.Taverne Het Boshuis vormt de ideale plek om je honger of dorst te stillen na al die actie. Langendijk 17, Hallaar, tel. 015 24 89 47 en www.averegten.be Open van zonsopgang tot zonsondergang.
148
heist-op-den-berg
Water- en uitkijktoren
p 77 & 93
Een watertoren die tegelijk fungeert als uitkijktoren? Die vind je alleen in het Bergbos van Heist-op-denBerg. Op de uitkijkgaanderij - 71,60 meter boven de zeespiegel - wacht je een spectaculair panorama. Als het weer meezit, herken je het silhouet van het Atomium, de Sint-Romboutstoren, de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, de koeltorens van Doel of zelfs de mijnterrils van Limburg. Tip: blauwe lucht, wolken en wind vormen de ideale weersomstandigheden. Voor wie opziet tegen de klim van 138 trappen, is er gelukkig nog de lift … Combiticket met Treinmuseum mogelijk. Bergbos, Kerkhofstraat Open: 1/3 - 31/10: zo 14-18 u. en op 30/4 en 15/8: 20-24 u.
Snuisteren op de markt Op zondagvoormiddag verandert het centrum van Heist-op-den-Berg - Eugeen Woutersstraat en zijstraten in één groot marktplein. De Heistse rommelmarkt is een begrip in de regio. De omschrijving is een beetje misleidend, want naast prularia vind je er ook mooie antieke stukken, planten, dieren en een biomarkt met groenten en fruit. Een heel sfeervol gebeuren, waar je naar hartenlust kunt snuisteren, keuren en kopen.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 3 - Berg- en Neteroute: 56,6 km Themaroutes - Molenroute: 48 km (wordt vernieuwd in 2013)
- Heists zwaantje: gebakje in de vorm van een zwaan, vervaardigd uit natuurlijke grondstoffen - Serafijn en Liter van Pallieter: streekbieren met Itegemse roots - Berghoven: witte en rode wijn van druiven die op de Heistse bergflank groeien
Wandelen - Diverse wandelingen van 2,5 tot 15 km - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Wandelgebied Pallieterland
Autoroute - Pallieterlandroute: 100 km
Info Dienst Toerisme Heist-op-den-Berg Postweg 6, 2220 Heist-op-den-Berg tel. 015 25 15 82 toerisme@heist-op-den-berg.be, www.heist-op-den-berg.be Openingsuren: ma t/m vr 10-12.30 en 13.30-17 u. juli, augustus en eerste 3 weekends september: za, zo en feestdagen 10-15 u.
150
151
lier en het pallieterland
nijlen Ooit telde elke Nijlense straat wel één of meer diamantateliers. Vanaf 1960 ging het bergaf met de diamantnijverheid. Niet langer de diamant, maar het schitterende groen vormt de trots van Nijlen en haar deelgemeenten Kessel en Bevel.
Provinciaal Groendomein Kesselse Heide
Meer info op www.nijlen.be
Diamantroute
FIETS TIP
Nijlen vormde ooit het hart van de diamantbewerking in de Kempen. Het ‘steentje’ bracht er heel wat welvaart. Wie meer wil weten over het Kempense diamantverleden surft naar de website www.schitterendgeslepen.be. Je kunt snuisteren in de uitgebreide beeldenbank en boeiende verhalen beluisteren. Een ‘schitterend’ stukje Kempens erfgoed. In de loop van 2013 opent in de voormalige slijperij Lieckens aan de Spoorweglei in Nijlen een bezoekerscentrum over de Kempense diamantnijverheid. Het illustreert de geschiedenis van ‘het steentje’ en zijn impact op de economische en sociale geschiedenis van de regio. De Diamantroute linkt de fraaiste hoekjes van Nijlen en deelgemeenten. Je fietst door de valleien van de Grote en de Kleine Nete, langs elegante kastelen, loof- en naaldbossen en de Kesselse Heide. De Diamantroute (30 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek aan de Kesselse Heide of Kruiskensberg. Pdf met kaartje downloadbaar op www.antwerpsekempen.be
Kruiskensberg
p34
Kruiskensberg in Bevel is tegelijk gemeentelijk wandelbos (10 ha) en een populair bedevaartsoord. Een oorkonde uit de veertiende eeuw vertelt het verhaal. Een zieke schaapherder dronk omstreeks 1260 van de bron en genas meteen. Uit dank richtte de herder een houten kruis op. De bedevaarders stroomden toe en later verschenen op deze plaats een kapel en een groot ijzeren kruis. De vijf putjes verwijzen naar de vijf wonden van Christus. Tijdens de jaarlijkse bedevaart op Goede Vrijdag maken gelovigen nog steeds de kruisweg rond de kapel. Ook de Kruiskensmarkt, die er elk jaar op Goede Vrijdag plaatsvindt, heeft een hele lange traditie. Met behulp van het wandelnetwerk Kempense Netevallei kun je vanuit Kruiskensberg prachtige wandelingen langs de Nete maken. Ingang via de Kruiskensbaan in Bevel.
p 77 & 93
In Provinciaal Groendomein Kesselse Heide (43 ha) ontdek je de Kempen zoals ze er lange tijd uitzagen: een mix van struikheide, naald- en loofbos, zandige vlakten en vennen. Je vindt er de typische heidevegetatie: heidestruiken (in augustus en september prachtig paars), zandzegge, buntgras, dopheide … De loslopende, grazende schapen spelen een cruciale rol in het behoud van dit authentieke landschap. Het bewegwijzerde Heidepad voert je langs de fraaiste plekjes, waaronder open zandverstuivingen en een ven met schiereilandje. Voor kinderen vormen de uitgestrekte zandvlakten de ultieme zandbak. Vaerestraat 4, Kessel, tel. 03 489 29 13 en www.kesselseheide.be Open: elke dag van zonsopgang tot zonsondergang.
Fietsen
STREEKLEKKERS
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 3 en 4 Themaroutes - Diamantroute: 30 km - Molenroute: 48 km (wordt vernieuwd in 2013)
- Nijlens Schijfke: praline in de vorm van een diamantschijf
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Netevallei - Wandelgids Nijlen met 10 trajecten van 1,5 tot 30 km - Wandelgebied Pallieterland
Autoroute - Pallieterlandroute: 100 km
Info Gemeentehuis Kerkstraat 4, 2560 Nijlen tel. 03 410 02 11 www.nijlen.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u., wo 13-17 u. en do 17-20 u.
152
153
lier en het pallieterland
putte Diverse langgevelhoeven illustreren het uitgesproken agrarische verleden van Putte. Land- en tuinbouw domineren ook vandaag nog het landschap. Putte telt 4 kerkdorpen: Putte, Beerzel, Grasheide en Peulis.
Heemmuseum Het Molenijzer
Meer info op www.putte.be
In het knusse museum Het Molenijzer zet je een stap terug in de tijd. Het heemmuseum belicht 4 thema’s: jeugd, vrije tijd, huiselijk leven en beroepsleven.
Tuindersroute
Je leert er hoe men 100 jaar geleden boter bereidde of de was deed. Je kunt, net als je overgrootouders, plaatsnemen op houten schoolbanken. Proeven van heerlijk knapperig brood, gebakken in de heropgebouwde oven, of volksspelen uitproberen zoals ‘gaaibollen’, ‘teppeschieten’ of ‘trou madame’. Neem het van ons aan, de spelletjes zijn nog leuker dan ze klinken. De dorpswinkel voert je terug naar het begin van de 20ste eeuw. En het Lingerie- en ondergoedmuseum geeft een overzicht van ondergoed voor vrouwen, mannen en kinderen van 1900 tot 2000.
FIETS TIP
De Tuindersroute helpt je de Mechelse Groentestreek, de “groentetuin van Europa”, verkennen. In Putte lag het accent naast tuinbouw op veeteelt en boomkwekerijen. De Kleine Schranshoeve en straatnamen als ‘Boterhoek’ of ‘Zoetewei’ verwijzen naar dit agrarische verleden. Ondanks het feit dat de grond vaak te nat of te zandig was, bleef Beerzel lang een landbouwgemeente. Imposante hoeven vormen een tastbare herinnering aan die periode. Ook in Grasheide bleef het landelijke karakter mooi bewaard. Een van de vele historische boerderijen is de Paardeveehoeve uit 1673. De Tuindersroute (49 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkortingen van 30 en 33 km. Vertrek op het kerkplein in Beerzel. Begeleidende brochure bij Toerisme Putte.
p 37 & 15
Heuvelstraat 41B, tel. 0497 34 26 90 en www.bloggen.be/heemkringputte Open: 15/6 - 30/9: zo 14-20 u. (behalve laatste zondag van augustus).
Beerzelberg
p 19
Beerzelberg is een 15 ha groot natuurgebied. Het ligt 51,6 meter boven de zeespiegel, meteen het hoogste punt van de provincie Antwerpen. Door het domein lopen twee bewegwijzerde wandelingen. Je ontdekt zo de typische vegetatie van arme, droge zandgronden: ruige grassoorten, pijpenstrootje, brem en struikheide. Die laatste kleurt in augustus en september intens purper. De kinderen kunnen zich uitleven op de veilige speeltuigen. Aan de Hallaardreef ligt een minigolf. Ingang langs Hallaardreef of Diepestraat in Beerzel; tel. 015 76 78 87 (Toerisme Putte). Open van zonsopgang tot zonsondergang.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 3 en 4 Themaroute - Tuindersroute: 49 km Mountainbikeroute - Mountainbikeroute Putte: 29 km
- Putse Ridder: rond koekje, gevuld met crème en bovenop een laagje chocola met de afbeelding van een ridder - ’t Hofbrouwerijke: streekbrouwerij met diverse ambachtelijk gebrouwen streekbieren - Putse likeuren: in 3 smaken: roosjes, viooltjes en cuberdons
Wandelen
Info
- 5 wandelingen van 9,5 tot 14 km - Wandelgebied Pallieterland
Toerisme Putte Gemeenteplein 1, 2580 Putte tel. 015 76 78 87 toerisme@putte.be, www.putte.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u., di ook 13.30-16.00 en 17.30-20.00 u.
155
Driedubbel plezier in een vatje vol vertier
Land van playsantiEn lille / malle / ranst / zandhoven / zoersel
De gemeenten Lille, Malle, Ranst, Zandhoven en Zoersel - in het groene hart van de Antwerpse Kempen - vormen samen het Land van Playsantiën. Een verwijzing naar de vele ‘hoven van playsantie’, de vroegere buitengoederen van de stedelijke burgerij en de kastelen van de plaatselijke landadel. De naam geeft ook weer hoe plezant en lekker het is in deze regio. Van plukvers fruit tot een ’smakelijke’ huifkartocht. En wat is er zaliger dan op een zonovergoten terras te nippen van een Westmalle van ‘t vat? Meer info op www.landvanplaysantien.be
A12
E1
9
Malle Lille
E34
Zoersel E34
E19
Ranst
Zandhoven E31 3
Tip! Happen en stappen De gemeenten van het Land van Playsantiën nodigen je uit om te komen ‘happen en stappen’. Op het menu: een wandeling door een gevarieerd landschap, onderbroken door enkele culinaire stops in zorgvuldig uitgekozen horecazaken.
156
157
Land van PlaysantiEn
Lille Lille omvat vier pittoreske Kempense dorpen: Lille, Gierle, Poederlee en Wechelderzande. Een gordel van smaragdgroene bossen omringt deze landelijke gemeente. Lille heeft heel wat troeven. Eén ervan is De Lilse Bergen, een recreatiedomein ontstaan uit de zandwinning waar steeds een heerlijk vakantiesfeertje hangt. Meer info op www.lille.be
WANDEL FIETS TIP
KIND VRIENDELIJK
De Lilse Bergen
p59 en 79
De Lilse Bergen is een gedroomd alternatief voor een dagje kust. De mooie vijver vormt het centrum van alle actie: je kunt er zwemmen, surfen, kajakken en waterfietsen. De kleinste bengels kunnen dan weer dobberen op een luchtmatras of in een bootje op de plonsvijver. En wat is er leuker dan een speeltuin in het water? Een kleurtje opdoen op het strand of zandkastelen bouwen: het kan er allemaal. Bovendien watersport je hier in het zuiverste zwemwater van Vlaanderen. Ervaren redders houden de hele tijd een oogje in het zeil. De Lilse Bergen telt diverse speelzones, van heerlijk rustig tot lekker uitdagend. Diverse fiets- en wandelpaden helpen je om het schitterende landschap te verkennen. Je vervelen is simpelweg uitgesloten. In De Lilse Bergen kun je ook kamperen. Je hebt keuze uit zeven formules, waaronder kampeerwagen, bungalowtent, caravan en een heuse tipitent. Strandweg 6 in Gierle, tel. 014 55 79 01 en www.lilsebergen.be Open: dagelijks 10-18 u., tijdens de zomervakantie 10-20 u.
In de voetsporen van Louis Neefs De pittoreske dorpskom van Gierle ademt geschiedenis uit. Het dorp met Frankische oorsprong had al in de 14de eeuw een Latijnse school, ondergebracht in de oude boerderij achter de kerk. Een gerestaureerde Kempense schuur vormt een andere blikvanger in het centrum. De laatgotische O.-L.-Vrouwkerk, met een merkwaardige achtkantige toren, domineert het driehoekige plein. Naast het voormalige gemeentehuis met dorpspomp staat dorpscafé Den Eik, de stamkroeg van wijlen Louis Neefs. Hij bezong Gierle in ‘Mijn dorp in de Kempen’. De populaire Vlaamse zanger kreeg een borstbeeld aan de Kempense Schuur in het centrum van Gierle.
Beemdenwandelingen in Gierle en Lille Het centrum van Gierle is meer dan een mooie erfgoedbelevenis. Het vormt ook het startpunt van een lus langs het wandelnetwerk Kempense Beemden richting Grotenhoutbos, dat dateert uit 1320. Het bos serveert 300 hectare natuurpracht: indrukwekkende, oude eikenbomen wisselen af met beuken, essen en elzen. Daarnaast herbergt het bos 360 verschillende plantensoorten en 8 vleermuissoorten. Een andere aanrader vormt de beemdenwandeling vanuit het centrum van Lille richting Kindernouw. Dat beschermde natuurgebied vormt een schoolvoorbeeld van een beemdenlandschap. Het gebied biedt een uitzonderlijk geheel van laagveenmoeras, vochtige graslanden, houtkanten, bossen en vijvers. Kindernouw maakt deel uit van het Natuurpuntproject ‘LIFE Visbeek’. Traject in Gierle (10,2 km): 67 - 3 - 2 - 7 - 8 - 40 - 44 - 45 – 46 – 43 - 42 - 41 - 10 - 6 - 4 - 5 - 67. Traject in Lille (9 km): 12 - 11 - 10 - 8 - 63 - 61 - 60 - 52 - 51 - 54 - 55 - 17 - 16 - 14 - 13 - 12. De kaart van het wandelnetwerk Kempense Beemden is verkrijgbaar bij Toerisme Lille.
158
lille
159
KIND VRIENDELIJK
KIND VRIENDELIJK
MALLE
Beemdenwandeling voor kinderen
Altijd pret in Speelstad
Wandelnetwerk Kempense Beemden is er ook voor jonge stappertjes.
Druilerige regen of uitbundige zonneschijn: in Speelstad bederft het weer nooit de pret.
Vlakbij de Lilse Bergen ligt Speelbos De Warande: een bos vol dennen, reusachtige bomen en zanderige bospaadjes die op en neer golven. Er staat ook een ‘achtzalighedenboom’, die ooit acht stammen telde en nu nog wel zeker zeven.
De binnenspeeltuin is maar liefst 4.000 m² groot. Kinderen kunnen er zich uitleven op vele speeltuigen en enkele attracties. Buiten spelen blijft natuurlijk het leukst. Dat kan in Toverstad, een speeltuin van 8.000 m² met o.a. sprookjeshuisjes, sprookjesvertellingen, een dierenparkje en een airtrampoline.
Traject (3,5 km): 95 - 94 - 92 - 96 - 95 (verlenging mogelijk vanuit 96 richting 93 en 97). De kaart van het wandelnetwerk Kempense Beemden is verkrijgbaar bij Toerisme Lille.
p83
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen: - fietskaarten 1 en 3 - e-bikeroute ‘De Stille Kempen’: 56 km Themaroutes: - Achtzalighedenroute: 53 km Mountainbike: - Mountainbikeroute Haarlebeek Lille-Beerse: 42 km Fietsverhuur: - De Lilse Bergen, Strandweg 6, Lille tel. 014 55 79 01
- Wechelse Tripel: blond bier van 7,5° uit Wechelderzande - Tipsy: donder bier van 8,5° uit Lille - Lilse Zoetigheid: lekkernij bestaande uit 2 laagjes chocolade gevuld met crème en afgewerkt met een laagje marsepein; verkrijgbaar bij Gofie’s IJs- en Chocoladesalon, Wechelsebaan 75
- Wandelnetwerk Kempense Beemden - Wandelnetwerk Kempense Hoven
Paardrijden - Bewegwijzerd ruiterpad: 25 km
Malle trakteert je op een bonte mix van loofen dennenbossen, doorkruist door fiets- en wandelpaden. Westmalle ken je ongetwijfeld van het zalige en wereldberoemde trappistenbier, gebrouwen in de abdij. Ontdek nog meer cultuur en geschiedenis in kasteeldomein de Renesse in Oostmalle of andere Malse bezienswaardigheden.
Het zonneterras telt 250 plaatsen. Ouders kunnen relaxen bij een drankje terwijl ze hun bengels in het oog houden. Voetbalstraat 16 in Wechelderzande, tel. 03 309 21 13 en www.speelstad.be Surf naar de website voor de openingsuren.
Wandelen
Land van PlaysantiEn
Info Toerisme Lille Rechtestraat 44, 2275 Lille tel. 014 88 20 10, toerisme@lille.be, www.lille.be Openingsuren: ma t/m do 8.30-12 u. en 13-16 u. (ma ook 17-20 u.) en vr 8.30-12 u. bouwverlof t/m 31/8: ma 8.30-12 u, 13-16 u. en 17-20 u., di t/m do 8-12 u. (namiddag op afspraak) en vr 8.30-12 u.
Meer info op www.toerisme-malle.be
Scherpenbergmolen
p51
De stenen Scherpenbergmolen van Westmalle uit 1843 - na diverse restauraties opnieuw in topconditie - doet wat hij altijd deed: het malen van graan tot meel. In samenwerking met vzw Kempens Landschap werd de hele site vernieuwd. Je vindt rond de molen nu een boomgaard, een graanakker en een dierenweide. Op zondagnamiddag verwelkomen de molenaars je graag. Dan kun je ook de verschillende zolders bezoeken. In 2011 werd het molendomein gelauwerd als laureaat voor de Vlaamse monumentenprijs. Antwerpsesteenweg 378 in Westmalle, tel. 03 310 05 14. Open: zo 14-17 u.
Abdij van Westmalle
p62
De cisterciënzers van de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem legden met de ontginning van de woeste gronden de grondslag voor het huidige Malle en omgeving. De trappistenabdij, gesticht in 1794 en gebouwd door uitgeweken Franse monniken, koestert een waardevolle bibliotheek, oude handschriften en schilderijen. De abdijkerk in neoromaanse stijl dateert van 1886. De monniken bidden, studeren en werken er in broederlijke samenleving en ingetogen rust. Daarom kun je de abdij en de brouwerij niet bezoeken. Aan de dreef van de abdij starten de wandeling Trappistenpad (8 km via wandelnetwerk Kempense Hoven) en de fietslus Trappistenroute (44 km). Nadien geniet je bij een glas trappist van een boterham met trappistenkaas of trappistenkaaskroketten in Café Trappisten, aan de overkant van de Antwerpsesteenweg. www.trappistwestmalle.be
160
161
FIETS TIP
malle
Lekkere evenementen
Trappistenroute
Malle trakteert je op een heleboel culinaire evenementen.
Wat smaakt er beter na een heerlijke fietstocht dan een lekker fris biertje? Na de Westmalle Bierroute kan dit uiteraard alleen maar een Westmalle dubbel of tripel zijn. Deze fietslus loodst je van de trappistenabdij van Westmalle via rustige, fraaie wegen naar het trappistinnenklooster in Brecht. Een fietsroute voor levensgenieters, zoveel is duidelijk.
‘Mals op Vlaamse wijze’ is een huifkartocht langs Malse horecazaken. Bij elke stopplaats krijg je een streekgerecht uit een andere Vlaamse provincie geserveerd. ‘Tripeltrap met een kar Mals lekkers op stap’ combineert een fraaie wandeling langs de mooiste Malse plekjes met lokale lekkernijen (chocola, koekjes, koffie …). Wie langer dan één dag wil genieten van al dit lekkers, kan het verblijfsarrangement ‘Trippelen en Trappelen in Westmalle’ uitproberen.
LEKKER TIP
Raadpleeg de gedetailleerde evenementenkalender op www.toerisme-malle.be
Een trappist… dubbel of tripel? Trappist is een levend bier met een constante smaakevolutie. Twee glazen zijn nooit helemaal identiek. Dat komt door de gisting, de ouderdom, de temperatuur, de manier van schenken … Wist je dat in de hele wereld slechts zeven abdijen de gedeponeerde naam en het logo ‘Authentic Trappist Product’ mogen gebruiken? Het betekent dat het bier binnen abdijmuren door monniken gebrouwen wordt. Zes van de zeven trappistenbieren zijn Belgisch: Achel, Chimay, Orval, Rochefort, Westmalle en Westvleteren. Een hele prestatie!
Kasteel de Renesse
p83
Het kasteel van de Graven de Renesse vormt een opvallende blikvanger in het hart van Oostmalle. Het kende een woelige geschiedenis. Na de verwoesting van de 15de-eeuwse burcht in 1542, bouwde Jan van Renesse een nieuw en groots kasteel. Beroemde gasten waren Keizer Karel, Margaretha van Parma en Willem van Oranje. In 1983 werd het eigendom van de gemeente en kreeg vzw Domein de Renesse het beheer toevertrouwd. In het domein de Renesse, een natuurgebied van 60 ha, kun je het hele jaar vrij wandelen. Ontdek de Engelse tuin en merkwaardige uitheemse bomen zoals de sequoia of mammoetboom. Bij de parking van het kasteeldomein starten het Wolfskapelpad (5 km) en het De Renesse-Salphenpad (11 km via wandelnetwerk Kempense Hoven). Er vinden heel wat activiteiten plaats. Lierselei 28, Oostmalle, tel. 03 311 55 91 en www.domeinderenesse.be Het kasteeldomein is het hele jaar vrij toegankelijk. Rondleidingen in het kasteel op zondag om 15 u.
De Trappistenroute (44 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Verkorting van 30 km. Vertrek aan Café Trappisten, Antwerpsesteenweg 487. De begeleidende flyer is te downloaden op www.beersofantwerp.be
FIETSEN
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen: - Fietskaarten 1, 2 en 5 Themaroutes: - Achtzalighedenroute: 53 km - Trappistenroute: 44 km
- Trappist Westmalle: Dubbel (7°) en Tripel (9,5°) - Trappistenkaas: jonge en belegen kaas van de abdij van Westmalle - Trappistenkaaskroketten - Westmals Tieterke: taartje met appelmoes, pudding en amandelschilfers - Oostmals Drupke: pittige citroenjenever - Taeymans koffie - Tornadokoekje: zandkoekje met stukjes chocolade
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelgids Malle met 8 bewegwijzerde wandelpaden van 5 tot 12 km geïntegreerd in het wandelnetwerk
Autoroute - Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Kickbikes - Ontdek de gemeente met een hippe step; te huur bij jeugdverblijfcentrum Drieboomkensberg
Info Toerisme Malle Antwerpsesteenweg 246, 2390 Malle tel. 03 310 05 14, toerisme@malle.be www.toerisme-malle.be Openingsuren: 1 juni - 30 september: weekdagen 9 -12 u. en 13 -16 u., weekends 9.30 -13.30 u. 1 oktober - 31 mei: weekdagen 9 -12 u. en 13 -16 u.
162
163
Land van PlaysantiEn
Ranst
Fort van Oelegem
Het fort van Oelegem was ooit een van de grootste en zwaarst bewapende forten van de vesting Antwerpen. Nu tref je er een van de belangrijkste overwinterplaatsen van vleermuizen in West-Europa aan. Het is er immers koud, vochtig en rustig.
Ranst, met deelgemeenten Broechem, Emblem en Oelegem, is een moderne landelijke gemeente, op een boogscheut van Antwerpen en Lier. Het is er aangenaam toeven te midden van fraaie landschappen met weiden, boomgaarden, bossen, kasteeldomeinen en monumenten. Een gemeente om in te bijten …
Je kunt een kijkje gaan nemen tijdens de jaarlijkse opendeurdag (laatste zondag van april), de parkdag (laatste zondag van mei) en de open vleermuisavonden (augustus en september) of op aanvraag met een gids. Goorstraat in Oelegem, tel. 0475 29 04 87 (Natuur2000) Meer details over de activiteiten op www.natuur2000.be
Meer info op www.ranst.be
Provinciaal Groendomein Vrieselhof p57 In kasteeldomein Vrieselhof, gelegen in de vallei van het Groot Schijn, illustreren 3 mooie wandelingen (1,5, 2 of 3 km) de veelzijdigheid van dit natuurgebied. Je vindt er ook een pad voor rolstoelgebruikers en een bosleerpad. Het imposante neorenaissance kasteel huisvest het provinciaal bibliotheekcentrum. In het bezoekerscentrum lopen geregeld thematentoonstellingen. Er vertrekken ook diverse wandelingen, al dan niet met gids. Taverne De Remise, gevestigd in het oude koetshuis, stilt je honger en dorst. Ze vormt bovendien het vertrekpunt voor ‘Ontdek de Antitankgracht’, een fietsroute (10 km) met doe-opdrachten voor kinderen van 6 tot 9 jaar. Op 8 stopplaatsen wacht hen een boeiende opdracht. De kinderen kruipen in de huid van natuurprofessor Theodor of Hendrik de soldaat. Schildesteenweg 95 in Oelegem; tel. 03 312 98 78 en www.vrieselhof.be Open: van zonsopgang tot zonsondergang.
p57
Boomgaardroute
FIETS TIP
Vanaf 1915 groeide het aandeel van de fruitteelt in de landbouw. In de regio Ranst werden naast de populaire kruisbessen (‘knoesels’ genoemd) perziken, appelen, peren, kersen, rode bessen en aardbeien geteeld voor confituurfabrieken in binnenen buitenland. De Boomgaardroute loodst je door het hart van de Antwerpse fruitteelt. Ook vandaag nog kleuren de boomgaarden het landschap. Tussen het groen ontdek je enkele fraaie historische hoeven en kastelen. Naast kijken kun je ook proeven: op het traject zijn er diverse verkooppunten waar je overheerlijk fruit vindt. De Boomgaardroute (30 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek bij Gemeenschapscentrum Den Boomgaard, Antwerpsesteenweg 57 in Broechem. Begeleidende brochure bij Toerisme Ranst.
FIETSEN
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen: - Fietskaarten 2 en 4 - Waterwegenroute: 30 km - Antitankgrachtroute: 45 km - ‘Ontdek de Antitankgracht’ voor kinderen: 10 km - Gouverneur Kinsbergenroute: 57 km Themaroutes: - Boomgaardroute: 30 km - Conscienceroute: 34 km - Kastelenroute: 41 km Fietsverhuur: - Fietsen Patrick De Beuckeleer, Van den Nestlaan 49, Broechem tel. 03 485 55 42
- Pallieterlandroute: 100 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelgids met 5 bewegwijzerde wandelpaden van 6,5 km tot 25,4 km - Groene halte Antitankgracht: 15 km, verkortingen mogelijk van 5 km en 8 km - Diverse rolstoelwandelingen (ook voor families met kinderen)
Streeklekkers - Ordalwater: uit een natuurlijke bron in Ranst - Broechems Knoeselkoekje: koekje met kruisbesvulling, verkrijgbaar bij Banketbakkerij H. Sebrechts, Gemeenteplein 18 in Broechem - Oelegems Titsenbier: verwijst naar een ‘tits’, de strohoed van het oudercomité van de Oelegemse scholen - Fruitautomaat: fruit en sapjes van Lembi Fruit, Broechemsesteenweg 130 - Appelsap: verkrijgbaar bij diverse thuisverkopers - Pimpernellebier: Sanguisorba, Broechemlei 25 - Pimpernellebrood: bakkerij de Schutter, Lievevrouwstraat 8
Info Toerisme Ranst, Gemeenschapscentrum Den Boomgaard Antwerpsesteenweg 57, 2520 Ranst (Broechem) tel. 03 225 34 19, cultuurdienst@ranst.be, www.ranst.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u., di 14-19 u.
164
Land van PlaysantiEn
ZANDHOVEN Zandhoven, met deelgemeenten Massenhoven, Pulle, Pulderbos en Viersel, vormt een landelijk woondorp met talrijke stemmige hoekjes en rustige plekjes. Een garantie voor wandel- en fietsplezier langs de vele kastelen en landgoederen. Meer info op www.zandhoven.be
Watersportcentrum p70 Hou je van extreme watersporten? Trek dan naar het Albertkanaal in Massenhoven, een van de kleinste dorpjes in de Antwerpse Kempen. De VVW-jachthaven biedt watersporters een waaier van mogelijkheden. Viersel staat internationaal bekend als centrum van de waterskisport. Jaarlijks heeft hier op het Albertkanaal de Viersel Diamond Race plaats, de Grote Prijs van België waterskiën. De wildste race ter wereld, omwille van de steeds terugkerende golfslagen tegen de betonnen wanden. De aanzet van het niet gerealiseerde duwvaartkanaal wordt gebruikt door jetskiërs. Deze waterplas is ook erg in trek bij nachtvissers die vissen op karper en snoekbaars. VVW Kempen, R. Orlentstraat 1 in Massenhoven, tel. 0475 42 23 50.
Molensite Pulderbos
WANDEL FIETS TIP
p95
De molensite van Pulderbos vormt een boeiende halte op de Gouverneur Kinsbergenroute en het wandelnetwerk Kempense Beemden en is het vertrekpunt van het Molenpad. De stenen windmolen (1843) en omgeving zijn sinds 1976 beschermd. Elke zondagnamiddag draait en maalt de molen. Je kunt dan binnenkijken en lekker molenbrood en molenkoekjes kopen. Vlakbij de molen ligt het museum ‘Karkot’, met oud molenaarsmateriaal en antiek landbouwalaam. Het is toegankelijk na afspraak met de molenaar. De oude veldschuur is nu een bijenhal, waar de imker graag uitleg geeft. Van 1 april tot 30 september staan de kasten open, terwijl je veilig achter glas de bezige bijen aan het werk ziet. Het bijbehorende molenhuis is ingericht als taverne met zonneterras en uitzicht op de molen. Molenheide 67 in Pulderbos, tel. 0476 47 88 89. Open: 1/1 - 31/12 zo 13-17 u.
‘Lekkere’ lus langs wandelnetwerk Kempense Beemden
Met behulp van het wandelnetwerk Kempense Beemden maak je een ‘lekkere’ wandeling in Zandhoven. Met onderweg twee blikvangers: de Stenen windmolen van Pulderbos (zie hiernaast) en brouwerij Pirlot. Die huist in een opgeknapte, typisch Kempense boerderij. Hobbybrouwer Guy Pirlot brouwt er op ambachtelijke wijze bier en de Mastentoplikeur. Het biergamma omvat een ‘Kempisch Vuur’ 3-dubbel (7,5 %), een Kempisch Vuur tripel (7,5%) en Kerstvuur (9%). Van april tot en met oktober kun je op woensdagnamiddag, vrijdagavond, zaterdag en zondag proeven op het terras van de brouwerij. Traject (9 km): 82 - 83 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 57 - 34 - 87 86 - 85 - 84 - 80 - 81 - 82 Vertrek: Domein Hooidonk, Langestraat 170 in Zandhoven De kaart van het wandelnetwerk Kempense Beemden is te koop (8 euro) in het gemeentehuis en in de bibliotheek van Zandhoven.
FIETSEN
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen: - fietskaarten 1 en 3 - Waterwegenroute: 30 km - Antitankgrachtroute: 45 km - Gouverneur Kinsbergenroute: 57 km Themaroutes: - Conscienceroute: 34 km
- Kempisch Vuur (en een 5-tal andere ambachtelijke bieren) en Mastentoplikeur van Brouwerij Pirlot in Zandhoven - Molenkoekjes en molenbrood: verkrijgbaar bij de molen van Pulderbos - Zandhovense Doppen (koekje): verkrijgbaar bij bakkerij Claus in Pulderbos - Hoeveijs(taarten): verkrijgbaar bij De Hoeve in Pulle
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelnetwerk Kempense Beemden - Wandelgids Zandhoven met 4 bewegwijzerde paden van 7 tot 12,5 km - Groene Halte Zoerselbos: 14 km, verkorting 11 km
Info Toerisme Zandhoven Gemeentehuis, Liersebaan 12, 2240 Zandhoven tel. 03 484 30 20 toerisme@zandhoven.be, www.zandhoven.be Openingsuren: ma t/m vr 8.30-12 u. en 13-16 u. (behalve vrijdagnamiddag), maandagavond 18-20 u.
166
167
Land van PlaysantiEn
ZOERSEL Zoersel, in het hart van de provincie Antwerpen, bestaat sinds de fusie uit drie oude woonkernen: Halle, SintAntonius en Zoersel. Zij vormen samen een klavertjedrie, dat de groene long van de gemeente - het Zoerselbos omsluit.
FIETS TIP
Conscienceroute
Weinig auteurs hadden zo’n nauwe band met de Kempen als Hendrik Conscience (1812-1883). “Het schoone, het beminde Kempenland” speelde een hoofdrol in zijn boeken. De Conscienceroute vormt een passend eerbetoon aan de bekende schrijver. Je fietst langs diverse plaatsen die een belangrijke rol speelden in leven en werk van “de man die zijn volk leerde lezen”. Zo zijn er o.a. het Boshuisje (waar Conscience het verhaal van de Loteling hoorde vertellen), het Zoerselbos (het intrigerende decor van menig verhaal) en de hoeve van Mathias Joostens (hoofdfiguur uit de roman ‘Eene nul te veel’). Ook op het traject: Het Beeldenhuis, het atelier en de beeldentuin van Pol Van Esbroeck en Mariëtte Coppens.
Meer info op www.zoersel.be
Geniet net als Conscience van de rust en het groen van Zoersel.
Zoerselbos
p93
Het Zoerselbos (400 ha) biedt een bonte afwisseling van bossen, beemden en velden. Heel bijzonder zijn de vloeibeemden - een eeuwenoud bevloeiingssysteem aan de oevers van de Tappelbeek. Het bos serveert heel wat wandelplezier. Met behulp van het wandelnetwerk Kempense Hoven maak je in het Zoerselbos knappe wandelingen langs knooppunten. De permanente tentoonstelling van het bezoekers– centrum vertelt je allerlei boeiende weetjes over het Zoerselbos. Wandel ook even door de authentieke Kempense boerenbloementuin. Bezoekerscentrum, Boshuisweg 2, tel. 03 384 05 12 en www.zoerselbos.be Open: weekend- en feestdagen 13-18 u.; oktober t/m maart open tot 17u.; tijdens kerst-, paas- en zomervakantie dagelijks 13-18 u. (behalve maandag).
Lindepaviljoen p54 Twee beeldhouwers creëerden uit een 800 jaar oude lindeboom, die tot in 1974 het Zoerselse dorpsplein sierde, een opvallend kunstwerk. Pol Van Esbroeck beeldhouwde in de stam zo’n 85 figuren uit het lokale dorpsleven, waaronder een pater en een non, een molenaar, een duivenmelker en de eerste vrouwelijke burgemeester van Zoersel. Mariëtte Coppens vertelt op de takken het verhaal van ‘De Loteling’ in zeven episoden. Het resultaat is te bewonderen in het Lindepaviljoen. Open: zie openingsuren Toerisme Zoersel.
De Conscienceroute (27 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek bij het Lindepaviljoen, Oostmallebaan 15. Begeleidende brochure bij Toerisme Zoersel. Het Beeldenhuis, Gagelhoflaan 38, tel. 03 298 00 00 en www.zoersel.be Open: elke derde zondag van de maand 13-17 u. en op afspraak.
Fietsen
Wandelen
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen: - fietskaarten 1 en 2 - Striproute: diverse lussen (vanaf 8 mei 2013) - Antitankgrachtroute: 45 km - Gouverneur Kinsbergenroute: 57 km Themaroutes: - Achtzalighedenroute: 53 km - Conscienceroute: 34 km - Trappistenroute: 44 km Fietsverhuur: - Fietshandel Van den Plas, Doelen 1, tel. 03 312 47 91 - Fietshandel Cass Bike, Halle-Dorp 85, tel. 03 384 34 43 - Restaurant/taverne De Lamme Goedzak, Dorp 29, tel. 03 312 31 37 Automaat voor vervangen binnenbanden aan de Stroopop, Liefkenshoek 151
- Wandelnetwerk Kempense Hoven - Groene Halte Zoerselbos: 14 km, verkorting 11 km
STREEKLEKKERS - Zoersels Lindeke: koekje in de vorm van een lindeboom - Hals Pierke: zandkoekje in de vorm van de legendarische Halse pier
Info Toerisme Zoersel, Lindepaviljoen, Oostmallebaan 15, 2980 Zoersel tel. 03 298 00 00, toerisme@zoersel.be, www.zoersel.be Openingsuren: ma, wo en do: 8.30-12.30 en 13.30-16.30 u.; di 8.30-12.30 en 17-20 u.; vr: 8.30-12.30 u. paasmaandag t/m 30 september ook op zo 13-17 u.
169
Een festival van stijl en flair
Voorkempen Schilde - schoten - wijnegem
Of je de Voorkempen nu met de fiets, te voet, met de auto of te paard verkent, het aantrekkelijke decor vergezelt je overal: sierlijke kastelen, charmante veerhuizen langs de kanalen, parken met fleurige rododendrons en fraaie historische domeinen. Verder bots je op een indrukwekkend sluizencomplex, een tuin die botanicus Rembert Dodoens zou charme ren en honderden uitnodigende winkels onder één dak en... Je kunt in de Voorkempen zelfs de wereld zien! Meer info op www.toerismevoorkempen.be
Schoten
Schilde
Wijnegem
Themaroute Kastelen kijken
Tip!
Kastelen kijken van op de fiets: dat is het originele idee achter de beweg wijzerde themaroute ‘Kastelenroute’ (41 km) in Schilde, Schoten en Wijnegem. Tussen het vele groen duiken een tiental kastelen op, het ene nog imposanter dan het andere.
170
171
voorkempen
schilde Schilde combineert fraaie kastelen, villa’s en hoeven met aantrekkelijke wandelgebieden. Schilder Albert Van Dyck putte er heel wat inspiratie uit. Wie met zijn favoriete paard door de regio wil galopperen, vertrekt best in Schilde.
Museum Albert Van Dyck
Meer info op www.toerismevoorkempen.be
FIETS TIP
Schildehof met Dodoenstuin
Kastelenroute p25
Gemeentelijk domein Schildehof is een historisch parklandschap (46 ha) met bossen, een vijver, een orangerie en een fitometer. Blikvanger vormt de Dodoenstuin, een reconstructie van een 16de-eeuwse renaissancetuin. De verzameling bevat ca. 400 kruiden die de befaamde botanicus Rembert Dodoens vermeldde in zijn ‘Cruydeboeck’. Je vindt er ook keuken-, cosmetica- en textielkruiden. De educatieve bijentuin illustreert de relatie tussen bloemen en insecten. In de ecologische moestuintjes doe je vast enkele ideetjes op. De Pont 25. Open: ma t/m zo van 10 u. tot zonsondergang (maar niet later dan 20 u.).
In de 16de eeuw, toen Antwerpen zijn gouden eeuw beleefde, bouwden welstellende kooplui in de bosrijke Voorkempen ‘huysen van playsantie’. Ze ontvluchtten er de drukte van de stad en etaleerden er graag hun rijkdom. Vandaag vormen die indrukwekkende buitenhuizen de onbetwiste blikvangers op de Kastelenroute. Zo is er het kasteel van ’s-Gravenwezel, een imposante waterburcht met een hofgracht. De fraaie residentiële wijken imponeren evenzeer, net als de prachtige parken bosgebieden op het traject. De Kastelenroute (41 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek aan het kasteel van ’s-Gravenwezel, Sint-Jobsteenweg 64. Begeleidende brochure bij Toerisme Voorkempen.
p25 & 26
Albert Van Dyck (1902-1951) was een van de boegbeelden van het animisme. Die groep kunstenaars reageerde tegen het expressionisme en had vooral oog voor het introspectieve. Van Dyck schilderde vertederende kinderportretten, treffende naaktstudies, poëtische landschappen en uitbundige stillevens. In het museum bekijk je meer dan 190 schilderijen en tekeningen. Er lopen ook tijdelijke tentoonstellingen en culturele activiteiten. Aan het Gemeentehuis start de bewegwijzerde wandeling Albert Van Dyckpad. Van Dyck, geboren te Turnhout, woonde 20 jaar in Schilde. Gemeentehuis, Brasschaatsebaan 30, tel. 03 380 16 28 en www.schilde.be/cultuur Open: di t/m vr 10-12 u. en 14-16 u.; eerste en laatste weekend van de maand en feestdagen van 13 tot 17 u.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 2, 3 en 4 - Waterwegenroute: 30 km - Baas Gansendonckroute: 57 km - Antitankgrachtroute: 45 km - Gouverneur Kinsbergenroute: 57 km Themaroutes - Kastelenroute: 41 km Fietsverhuur - Fietsen Mintjens, Kerkstraat 21, ‘s-Gravenwezel, tel. 03 658 82 45
- Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Wandelen - Wandelgids Voorkempen met 3 wandelingen van 8 tot 10 km in Schilde en 2 wandelingen van 8,5 en 11,7 km in ’s-Gravenwezel - Wandelnetwerk Kempense Hoven
Streeklekkers - Biologische producten in de boerderijwinkel van de Dobbelhoeve - Bier Baas Gansendonck: hopvolle drank - Baas Gansendonckkaas: gewassen in Gansendonckbier
Info Toerisme Voorkempen Kerkstraat 24, 2970 ’s-Gravenwezel (Schilde) tel. 03 685 34 21 toerisme@voorkempen.be, www.toerismevoorkempen.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u.
172
173 173
voorkempen
schoten Vooral in mei en juni maakt Schoten zijn bijnaam ‘bloemengemeente’ waar. De bloeiende azalea’s en rododendrons vormen dan een lust voor het oog. De gemeente is al even trots op het Werelddansfestival Hello! Schoten. En of je de wereld kunt zien in Schoten!
Hello! Schoten De Antwerpse Kempen tellen enkele uitstekende folklorefestivals. Het festival met de meeste uitstraling is dat van Schoten. Van 6 tot en met 13 juli 2013 kun je de wereld zien in Schoten. Die slogan is niks overdreven. Het programmaboekje van Hello! Schoten vermeldt gereputeerde dansgezelschappen uit alle continenten. De sfeer van verbroedering tussen dansers en publiek is bijzonder aanstekelijk. Het decor is al even apart: het kasteel van Schoten, nu cultureel centrum. Wandel in het park (60 ha) tot bij de ridderhoeve en de opmerkelijke valkentoren.
Meer info op www.toerismevoorkempen.be
Park Vordenstein
p31 & 33
Vordenstein is een van de vele ‘hoven van plaisantie’, buitenverblijven van welstellende Antwerpenaars. Het zwaargehavende kasteel maakte na de Tweede Wereldoorlog plaats voor een ruime villa. In en rond de gerestaureerde oranjerie organiseert Tuinpunt tentoonstellingen, workshops en evenementen. Het kasteelpark (130 ha) combineert de strakke Franse barokstijl (let op het stervormige bos) met de romantische Engelse landschapsstijl. Azalea’s en rododendrons bloeien er weelderig. Je kunt kuieren door majestueuze dreven of roofvogels zien broeden. Wie weet, bots je tijdens je ochtendwandeling op een vos of een ree. Via de Groene Haltewandeling stap je door het mooiste groen richting Brasschaat. Ingang via Kopstraat en Horstebaan, tel. 03 685 17 05. Open: elke dag van 8 tot 17 u., in de zomer tot 21 u. Bekijk de activiteitenkalender op www.tuinpunt.be
Wandelingen voor minder mobiele personen
WANDEL FIETS TIP
Schoten denkt ook aan de minder mobiele wandelaar. De gemeente stippelde 10 aan gepaste wandelingen uit. Rolstoelgebruikers hielpen bij de selectie en probeerden de trajecten uit. De verharde wegen - vaak beton of asfalt - houden de wandelingen comfortabel. Een aanrader is het traject ‘Kasteelpark en omgeving’ (3,5 km), dat een lus omheen het kasteel van Schoten maakt. Je wandelt er door fraaie eiken- en beukendreven. De wandeling ‘Vordensteinpark’ oogt extra mooi in het voorjaar. De map ‘Wandelingen voor minder mobiele personen’ is te koop (5 euro) bij Toerisme Voorkempen.
Kasteel en park Schoten: vrij bezoek tussen 8 en 20 u. Surf naar www.helloschoten.be voor alle details.
Fietsen Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaarten 2 en 4 - Waterwegenroute: 30 km - Striproute: diverse lussen (vanaf 8 mei 2013) Themaroutes - Kastelenroute: 41 km Fietsverhuur - Fietsen De Rop, Paalstraat 77, tel. 03 658 58 75
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelgids Voorkempen met 2 wandelingen in Schoten van 6 en 12 km
- Mapje met 10 wandelingen van 2,5 tot 4,5 km voor rolstoelgebruikers en minder mobiele personen - Drie bewegwijzerde wandelingen in Park Vordenstein (1, 3 en 4 km) - Groene Halte Park Vordenstein-Peerdsbos-Park van Brasschaat: 10 km
STREEKLEKKERS - Filet d’Anvers: bereid bij slagerij Michielssen
Info Toerisme Voorkempen Kerkstraat 24, 2970 ’s-Gravenwezel (Schilde) tel. 03 685 34 21 toerisme@voorkempen.be, www.toerismevoorkempen.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u.
174
175
KIND VRIENDELIJK
voorkempen
WIJNEGEM
Kinderwandeling ‘Speelpad’
Veertien winkelstraten onder één dak: dat kan alleen maar Wijnegem Shopping Center zijn. Een andere indrukwekkende plek in Wijnegem is het sluizencomplex. Wie het wat rustiger aan wil doen, probeert de Waterwegenroute uit.
Het Speelpad linkt alle speelpleinen en toffe plekjes voor kinderen in Wijnegem, waaronder het sportcentrum, de bibliotheek en het Gemeentepark. Daar ontdek je bijvoorbeeld een loopbrug tussen 4 levende bomen.
Meer info op www.toerismevoorkempen.be
Wijnegem Shopping Center
Waterwegenroute p15
“240 redenen om naar Wijnegem te komen!” bloklettert de reclame van het Wijnegem Shopping Center. Inderdaad, zoveel winkels telt dit overdekte shoppingparadijs. Je vindt er de nieuwste modetrends, leuke geschenken en alle benodigdheden voor je favoriete hobby. Je hoeft je geen zorgen te maken om je parkeerrekening: er zijn 5000 gratis autostaanplaatsen. Verder pakt het koopcentrum uit met soepele openingsuren, prima bereikbaarheid via het openbaar vervoer, gezellige tavernes en restaurants, professionele kinderopvang, speciale acties en evenementen. Kortom, een droom voor shopaholics. Turnhoutsebaan 5 bus 400, tel. 03 350 14 44 en www.wijnegemshoppingcenter.be Open: ma t/m za 9-20 u., vrijdag tot 21 u.
De speeltoestellen zijn toegankelijk voor kinderen tot 12 jaar, de speelpleinen voor iedereen. Tijdens de zomermaanden zwerft de spelmobiel - een omgebouwde werfwagen vol spelmateriaal - langs de diverse speelpleintjes.
FIETS TIP
Het 120 kilometer lange Albertkanaal verbindt Antwerpen en Luik. 6 sluizencomplexen regelen het hoogteverschil van 55 meter. In Wijnegem bedraagt het verval 5,45 meter. De grootste sluis dateert uit 1993, is 200 meter lang en 24 meter breed. Duwvaartkonvooien tot 9000 ton passeren er moeiteloos. Op de jaagpaden langs de kanalen is het heerlijk fietsen. Aan het sluizencomplex kun je aanpikken bij de Waterwegenroute. Je fietst langs een blauwe driehoek: Albertkanaal, kanaal Schoten-Turnhout-Dessel en Antitankkanaal. Dit laatste, na de Eerste Wereldoorlog gegraven om Antwerpen te verdedigen, is vandaag een groene gordel. De Waterwegenroute (30 km) volgt het knooppuntennetwerk. Vertrek aan het sluizencomplex van Wijnegem. Begeleidende flyer bij Toerisme Voorkempen.
Het speelpad (11,7 km) is bewegwijzerd met pijltjes, paddenpoten op de grond en houten padden in het park. Starten kan aan het Marktplein in Wijnegem. Flyer bij Toerisme Voorkempen.
Fietsen
STREEKLEKKERS
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaarten 2 en 4 - Waterwegenroute: 40 km Themaroutes - Kastelenroute: 41 km - Rasschaertroute: 57 km
- Antwerps gerookt paardenvlees: bereid bij Equinox
Wandelen - Wandelgids Voorkempen met 3 wandelingen van 10, 11 en 11,7 km in Wijnegem
Info Toerisme Voorkempen Kerkstraat 24, 2970 ’s-Gravenwezel (Schilde) tel. 03 685 34 21 toerisme@voorkempen.be, www.toerismevoorkempen.be Openingsuren: ma t/m vr 9-12 u.
177
Groen in alle kleuren
Noordertuin van Antwerpen Brasschaat / Brecht / Essen / Kalmthout / Kapellen / WUustwezel
Meer info op www.noordertuin.be
Essen
Kalmthout
Wuustwezel Brecht
Kapellen Brasschaat
© 2012 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv
De Noordertuin van Antwerpen serveert het hele jaar door een eindeloos kleurenpalet. In de lente zie je het groen in de parken ontluiken. De rododendrons en azalea’s zorgen in mei en juni voor een zee van wit, roze en fuchsia. Op het einde van de zomer kleurt de heide purper. De herfstzon zet de bossen in vuur en vlam, een mini ‘indian summer’. En gouden toverhazelaars doen de sombere wintermaanden vergeten. Natuurliefhebbers, wandelaars en fietsers weten meteen waarheen.
Tip! Striproute De Rode Ridder, (junior) Suske en Wiske, Kari Lente, Tuizentfloot, Plunk! en Kiekeboe. Je ontmoet deze helden tijdens de Striproute in o.a. Brasschaat, Brecht, Kalmthout, Kapellen en Wuustwezel. De fietslus is uit te proberen vanaf 8 mei.
178
179
noordertuin van antwerpen
Brasschaat Brasschaat vormt de poort naar de Noordertuin van Antwerpen. Een echte groene long, zo blijkt. De gemeente telt heel wat fraaie parken en waardevolle natuurgebieden. Ze is de trotse eigenaar van zomaar even 2600 ha groen, waarvan de helft bos. Meer info op www.vrijetijd-brasschaat.be
Park van Brasschaat en Peerdsbos
p32 & 33
Op zoek naar een leuke plek voor je zondagse picknick? Trek naar het Park van Brasschaat, het eerste Vlaamse erfgoedlandschap (151 ha). Nadien kun je zalig niksen op de zonneweide, heerlijke geuren opsnuiven in de rozentuin, in een roeibootje op de vijver dobberen, kuieren door de lommerrijke dreven of een duik nemen in het zwembad. In mei en juni maken de bloeiende azalea’s en rododendrons je wandeling extra aantrekkelijk. Ook in het beschermde Peerdsbos (145 ha) staan genieten van de natuur en recreatie centraal. Eiken, beuken en dennen domineren het landschap. Het domein telt zo’n 15 kilometer wandelwegen. Schrik niet wanneer je plots oog in oog staat met een ree! Aan de populaire taverne Melkerij, de voormalige Bremdonckhoeve, begint en eindigt het Peerdsbospad. Je kunt er ook een fiets huren. Gemeentepark: vrij toegankelijk via Elshoutbaan, Miksebaan en Hemelakkers. Peerdsbos: vrij toegankelijk via Bredabaan (tussen centrum Brasschaat en Merksem).
KIND VRIENDELIJK
Kapittelroute
FIETS TIP
Ooit was Brasschaat een arm gehucht van Ekeren en verkochten de inwoners kapittelhout aan rijke Antwerpenaren. Die schamele broodwinning leverde hen de bijnaam ‘kapittel(hout)makers’ op. Vandaag is Brasschaat een aantrekkelijke residentiële gemeente met veel groen. De Kapittelroute toont Brasschaat en buurgemeente Kapellen op hun mooist. Vooral de fraaie parken en groendomeinen charmeren. Je fietst ook langs indrukwekkende kastelen en statige villawijken.
Expeditie Explosief Expeditie Explosief is een spannend digitaal spel in de buurt van de Antitankgracht. Een bende snoodaards heeft een bom uit de Tweede Wereldoorlog geactiveerd. Het komt er op aan om de tips te ontcijferen en de bom tijdig te ontmantelen. Anders … kaboem! Het spel richt zich tot kinderen tussen 9 en 12 jaar en start bij Kinderboerderij Mikerf. Je kunt het digitale spel downloaden op je smartphone via www.antwerpsekempen.be Nog meer suggesties om de Antitankgracht te ontdekken in de Antitankgracht Belevingsbox, te koop (5 euro) bij Toerisme Brasschaat.
De Kapittelroute (35 km) volgt het knooppuntennetwerk. Verkortingen van 16,7 en 21,1 km. Vertrek aan de kerk in BrasschaatCentrum en bij de ingang van park De Mik, Kerkedreef. Begeleidende brochure bij Toerisme Brasschaat.
Staatsbossen De Inslag en De Uitlegger
p36 & 38
De staatsbossen De Inslag (147 ha) en De Uitlegger (89 ha) zijn via een wandelweg met elkaar verbonden. Eerst even de bizarre namen verklaren. ‘Inslaan’ of ‘ontginnen’ verwijst naar de 17de eeuw, toen de heide plaats moest ruimen voor landbouwgrond. ‘Uitleggen’ refereert naar een voormalige bewoner: de landmeter die zijn meter ‘uitlegde’. De grote afwisseling in boomsoorten en landschappen zorgt voor een aantrekkelijk wandeldecor. De Inslag: vrij toegankelijk via Kerkedreef, Fortsebaan, Bredabaan en Wipstraat. De Uitlegger: vrij toegankelijk via Sionkloosterlaan.
180
181
Brasschaat
noordertuin van antwerpen
Golempad
Brecht
Het Golempad in Park De Mik draait rond een kunstwerk van Koen Vanmechelen: de Golem, een houten constructie van vier meter hoog. Deze figuur uit de Jiddische legendes is een vriendelijke reus en vertrouwenspersoon, aan wie je makkelijk heel persoonlijke gedachten kwijt kunt. Op dit rolstoelvriendelijke pad (1,5 km) lijkt de hectische wereld mijlenver weg. Je mag bij de Golem een tekst, gedachte, gedicht of tekening achterlaten. Geen doodgewone wandeling dus, maar een uitnodiging om verdriet toe te laten, herstel mogelijk te maken en te dromen over toekomst, leven, hoop of passie. Even bewegend stilstaan … Toegang via Miksebaan en Kerkedreef.
Fietsen
Streeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 2 - Ontdek de Noordertuin van Antwerpen: 70 km - Kapittelroute: 35 km - Striproute: diverse lussen (vanaf 8 mei 2013) - Antitankgrachtroute: 45 km Themaroutes - Kastelenroute: 41 km Fietsverhuur - Provinciaal Sportvormingscentrum Peerdsbos, Bredabaan 31, tel. 03 640 35 70 (mountain- en kickbikes) - Melkerij Peerdbos, Bredabaan 93 (Plataandreef)
- Kapittelpenning: zoetzuur gebakje met citroencrème en marsepein - Jachthoornkoekje: droog, zoet amandelboterkoekje in de vorm van een jachthoorn - Polygoonse kop: grove boerenkop met bloemkool, broccoli en bieslook - Paté della Faille: paté met verse groene kruiden en gebraden ajuin - Brasschaatse zalmmousse Delice: zalmmousse op basis van Witkap Stimulo en dragon - Brasschaat praline: praline van witte chocolade, gevuld met origine-chocolade en een laagje karamel - Witkapbieren Pater Stimulo, Dubbele Pater en Tripel Pater en Witkap Speciaal
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Heide - Groene Halte Park Vordenstein-Peerdsbos-Park van Brasschaat: 10 km - Golempad: rolstoelvriendelijk en meditatief pad van 1,5 km
Autoroute - Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Info Toerisme Brasschaat Bredabaan 407, 2930 Brasschaat tel. 03 650 03 00 toerisme@brasschaat.be, www.vrijetijd-brasschaat.be Openingsuren: ma t/m za 9-12 u. medio juni tot medio september: ook open zo 9-12 u.
Brecht is een typisch Kempense gemeente met een boeiend verleden en enkele opmerkelijke historische figuren. De plaatsnaam Brecht betekent niet zomaar ‘schitterend’. Dit vertaalt zich onder meer in een kerk met de allure van een kathedraal en een bijzondere kloostersite. De gemeente trakteert wandelaars en fietsers op diverse mooie natuurgebieden en talloze rustige, landelijke wegen. Meer info op www.toerismebrecht.be
Jan van der Nootroute
FIETS TIP
Jan van der Noot werd omstreeks 1539 geboren als jongste zoon van ridder Adriaan van der Noot, schout van Brecht. Als innoverend dichter brak hij als eerste met het ellenlange rederijkersvers. Hij groeide uit tot de voornaamste vroeg-renaissancistische dichter van de Nederlanden. De Jan van der Nootroute loodst je door het groene dorp van zijn jeugd. Het traject is heel gevarieerd: de oostelijke lus serveert uitgestrekte weiden en akkers, op de westelijke lus fiets je door enkele mooie bosgebieden. In het Kempisch Museum aan de Gemeenteplaats leer je meer over dichter Van der Noot en zijn illustere tijdgenoten. De Jan van der Nootroute (56 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Twee verkortingen van 30 km. Vertrek aan de Gemeenteplaats. Begeleidende brochure bij Toerisme Brecht.
Boeiend Sint-Lenaarts In de middeleeuwen vormde deelgemeente Sint-Lenaarts een populaire stopplaats voor pelgrims die op weg waren naar Santiago de Compostela. De kapel groeide uit tot de SintLeonarduskerk, een kerk met de allure van een kathedraal. De 16de-eeuwse renaissance glasramen zorgen voor een mooie lichtinval. Op pinkstermaandag vertrekt van hieruit de kleurrijke Sint-Leonardusprocessie door de straten, een traditie die teruggaat tot 1495. In de kerk bevindt zich nog een authentieke boomstamkist. Het beeld van ‘de kleipikker’, naast de majestueuze toren van de Sint-Leonarduskerk, vormt een eerbetoon aan de vele arbeiders die ooit in een van de baksteenfabrieken in de regio zwoegden. Het Steenbakkerspad (9 km) vormt een prima introductie op Sint-Lenaarts en zijn geschiedenis.
182
183
Brecht
Bij de trappistinnen van Brecht
p99
Centraal in de Brechtse Heide ligt de neoromaanse abdij Onze-Lieve-Vrouw van Nazareth. Sinds enkele decennia vervaardigen de zusters trappistinnen er op ambachtelijke wijze zeepproducten. In de kleine abdijwinkel kun je die natuurlijke zepen, badschuim en vloerzeep met de toepasselijke naam Trapp kopen. Een bezoek aan de onthaalruimte is prima te combineren met een wandeling langs het Trappistinnenpad (17 km), dat de mooiste hoekjes van de Brechtse Heide verbindt. Abdijlaan 9, tel. 03 313 92 50 en www.abdijnazareth.be Openingsuren abdijwinkel: 10-12 u. en 14.30-17 u.
Brechtse Heide
p99
“Het scone van die natuur passeert toch alle kunst.” Wellicht had Jan van der Noot het in dit vers wel over de Brechtse Heide (ruim 1900 ha), het grootste beschermde natuurgebied van de gemeente. Weide en akkerland, droge en natte heide, vennen en moerassen, dennenbossen en oude kleiputten wisselen elkaar af. Omdat de waterscheidingslijn - de grens tussen het Maas- en Scheldebekken - door dit gebied loopt, ontspringen er enkele riviertjes, waaronder het Klein Schijn en de Aa. Wandelaars, fietsers en ruiters zijn welkom op de bewegwijzerde paden die het natuurgebied doorkruisen. Zo is het Heksenpad (12 km) een aanrader voor wandelaars. De Provincie Antwerpen en Regionaal Landschap De Voorkempen realiseerden in 2012 een prachtig geïllustreerd boek over de Brechtse Heide. Te koop bij Toerisme Brecht.
Antitankgracht
WANDEL FIETS TIP
Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog besliste het Belgische leger om de stad Antwerpen extra te beschermen tegen mogelijke tankaanvallen. Langs de bestaande fortengordel werd tussen Berendrecht en Oelegem een antitankgracht gegraven. Na de oorlog werd het kanaal niet gebruikt en startte er een spontane plantengroei. De voormalige verdedigingslinie is vandaag een beschermd natuurgebied, waar je heerlijke wandelingen en fietstochten maakt. Een aanrader vormt de wandeling Antitankgracht (9 km), die vertrekt aan Sluis 5 in Sint-Job-in-‘t-Goor. Brochure ‘Wandelen in Brecht’ bij Toerisme Brecht. Nog meer suggesties in de Antitankgracht Belevingsbox, te koop (5 euro) bij Toerisme Brecht.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - fietskaart 2 - Ontdek de Noordertuin van Antwerpen: 70 km - Rik Van Looyroute: 84 km - Striproute: diverse afstanden (vanaf 8 mei 2013) - Antitankgrachtroute: 45 km Themaroutes - Jan van der Nootroute: 56 km (wordt vernieuwd in 2013) - Kleidabbersroute: 52 km (wordt vernieuwd in 2013) - Trappistenroute: 44 km - Monumentenroute en Kapellekensroute (niet bewegwijzerd) Fietsverhuur - Loeyakkershof, Vaartdijk 11A, tel. 03 313 08 84
- Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Wandelen - Wandelgids Brecht met 8 wandelingen van 5 tot 17 km - Toeristische topografische kaart met wandel- en fietsroutes - Wandelnetwerk Kempense Hoven - Wandelnetwerk Kempense Heide
Streeklekkers - Kleipikkerspeculoos: in de vorm van een figuurtje dat met een lange schop klei steekt - Kleipikkerspraline: chocolade met pralinévulling bij Bakker Van Opstal-Van Boxel - Ne Kleipikker: streekbier van hoge gisting, bij Drinkcenter Guy in Sint-Lenaarts - Brechtse Elixir: bij www.basicbakery.be - Sint-Jobse Honing: bij de imkersvereniging in Sint-Job - Ambachtelijke boerenhespen: bij Slagerij Van Ballaert
Info Toerisme Brecht; Gemeenteplaats 1, 2960 Brecht tel. 03 660 28 30 info@toerismebrecht.be, www.toerismebrecht.be Openingsuren: 1/4 - 30/9: ma-vr 9-12 u. (ma ook 18-20 u., wo en vr ook 13-16 u.); za 10-12 u. en zo 10-14 u. 1/10 - 31/3: idem maar gesloten op vrijdagnamiddag en zondag
184
Kermit-de-stickertocht Kermit de kikker speelt de hoofdrol in een originele familiewandeling. Hij springt graag rond in Wildert en neemt af en toe een frisse duik in het mooie beekje ‘De Vondert’.
noordertuin van antwerpen
essen
Lid worden van de Kermit de sticker bende: dat is de uitdaging van deze tocht. Daarvoor moet je een code kraken. Dat lukt alleen als je op 11 plaatsen met succes een opdracht uitvoert. Als beloning ontvang je een lidkaart van de echte Kermitclub.
In het uiterste noordwesten van de Kempen Nederland is altijd vlakbij - vind je een oase van rust en groen: Essen. Ideaal om te voet, met de fiets of per huifkar te verkennen. Je herbeleeft er het Kempense dorpsleven van toen of maakt een spannende wandeling met de hele familie.
De wandeling in Wildert is ongeveer 6 kilometer lang. VVV Essen presenteert nog meer familievriendelijke activiteiten, waaronder een gps-schattenjacht/heksentocht, het Kleine Mensenpad, de Tibor de tovenaar kleuter-kleurwandeling en de Smokkelqueeste. Deelnemingsformulieren bij VVV-kantoor De Tasberg.
KIND VRIENDELIJK
Meer info op www.vvvessen.be
Karrenmuseum en Kiekenhoeve
p22
Alsof je plots in het jaar 1900 terechtkomt. Het Karren museum presenteert een indrukwekkende collectie. Van de wieg tot de lijkwagen, van het bescheiden karretje van de keuterboer tot de protserige landauer van de kasteelheer … Je leert er wat een scharensliep of ketellapper precies deed. Hoe de boerin voor het hele gezin kleding maakte. Of hoe je een boomstam in een wiel verandert. In augustus is er op zondag volop animatie, met als hoogtepunt de Ambachtendag (laatste zondag van augustus). Na je bezoek aan het museum kun je de Kiekenhoeve binnenstappen. In de 18de eeuw was dit een abdijhoeve van Tongerlo, vandaag een populaire taverne. Karrenmuseum, Moerkantsebaan 48, tel. 03 667 73 90 en www.karrenmuseum.be Open: di t/m vr 10-16 u., za, zo en feestdagen 13-17 u. Gesloten van 1 november tot 31 maart. Kiekenhoeve, Moerkantsebaan 54, tel. 03 667 35 64 Open: elke dag 10-22 u. (ma vanaf 12 u.); 1/10 - 31/3 vanaf 11u. (gesloten op maandag). www.kiekenhoeve.be
Horendonkse Bossen en Wildertse Duintjes p53 & 59 De Horendonkse Bossen zijn een natuurgebied van 120 ha. Aan taverne De Bosrust (grote speeltuin met trampolines, agrigolf, maïsdoolhof en minigolf) starten twee aantrekkelijke boswandelingen. Tot eind oktober zorgt een maïsdoolhof voor anderhalf uur speurplezier. Een tip voor een leuk uitje met de hele familie: een huifkartocht langs de historische smokkelpaadjes. Nog meer fraaie taferelen in het heuvelachtige natuurgebied Wildertse Duintjes (100 ha). De padden en salamanders in de kikkerpoel kwaken er vrolijk op los. Tijdens het Bosleerpad vind je het antwoord op vragen als “Welke bomen tref je aan in het Kempense bos?” of “Hoe belangrijk is het bos?”. Neem bij mooi weer zeker je picknickmand mee! De Bosrust, Kleine Horendonk 8, tel. 03 677 01 24 en www.debosrust.be Reservatie huifkartocht bij B&B Moerkantheide, tel. 03 667 32 53 en www.moerkantheide.tk
Bakkersmolen met Bakkerij- en Stoommuseum p58 De jongste windmolen van Vlaanderen (1981) staat in Wildert. Achter de Bakkersmolen herbergt het Stoommuseum enkele imposante stoommachines. Het Bakkerijmuseum vertelt het verhaal ‘van graankorrel tot brood’. Op zondag komt de site helemaal tot leven. De molenwieken draaien en de stoommachines ronken. Uit de bakoven komt de onweerstaanbare geur van vers brood. Je kunt in een stoomtreintje rond het terrein tuffen. En in de Molenhoeve kun je uitgebreid proeven van al het ambachtelijke lekkers. Sint-Jansstraat 238, Wildert, tel. 03 677 22 67 en www.bakkersmolen.be Museum open: 15/4 - 15/10 dagelijks 10-18 u., gesloten op ma. Winterperiode: za en zo 10-18 u.
186
187
essen
NOORDERTUIN VAN ANTWERPEN
Wandelpret voor iedereen
KALMTHOUT
Het landschap in Essen telt heel wat pareltjes: moerassen, bossen, heide en graslanden. Een wandeling vormt de geknipte manier om die bijzondere natuur te verkennen. Essen biedt stappers een waaier van mogelijkheden. Voor recreatieve wandelaars is er het wandelnetwerk Kempense Heide, goed voor talloze fraaie trajecten. ‘Essen bepaald’ vormt dé verzamelkaart voor alle informatie over wandelen in Essen en omstreken (o.a. stappen langs knooppunten, voorstelling van een 50-tal wandelingen, GR-wandeling en rugzaktoerisme).
Een bezoek aan Kalmthout is gewoon ondenkbaar zonder een wandeling of fietstocht door de purperen heide. Het wereldberoemde Arboretum Kalmthout vormt een tweede verplichte halte voor natuurliefhebbers. En striptekenaars in spe krijgen les van Suske en Wiske in het Kindermuseum. Meer info op www.kalmthout.be/toerisme
Gedetailleerde info en kaartmateriaal bij VVV-kantoor De Tasberg.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 2 - In De Tasberg stippel je via de touch&go-computer een route op maat uit (ook kinderroutes). Themaroutes - Heideroute: 57 km Mountainbike - Mountainbikeroute: 40 km Fietsverhuur - Hotel-vakantiehoeve Moerkantheide, Moerkantsebaan 139, tel. 03 667 32 53
- Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Wandelen - GR5 routepad - Diverse wandelroutes in en om Essen via touch&go - Wandelnetwerk Kempense Heide - Wandelkaart ‘Essen bepaald’ - Kindvriendelijk wandelpad Kleine Mensenpad (2,7 km) - Gps Schattenjacht - Smokkelqueeste - Kermit-de-stickertocht - Rolstoelwandeling (3 km) - Tibor de Tovenaarstocht
Streeklekkers - Molenhoevebrood, molenkoeken, molenbier, ambachtelijke peperkoek en speculaas: verkrijgbaar in de Bakkersmolen - Honing: verkrijgbaar bij Heemkundige Kring en VVV - Essense zoentjes: koekjes met verrassende vulling - Chocolade grenspaaltjes - Uilse tetjes: negerzoenen - Pompbier: te koop bij de plaatselijke drankhandelaars - Pompoenjenever en -likeur - Pralines met Pompoenlikeur
Info VVV Toerisme Essen vzw Moerkantsebaan 50, 2910 Essen tel. 03 677 19 91 info@vvvessen.be, www.vvvessen.be Openingsuren: 1 oktober t/m 30 april: ma t/m za 10-16 u. 1 mei t/m 30 september: dagelijks 9.30-16.30 u. gesloten op 1/1, 1/11, 11/11, 25/12, 26/12, Pasen en paasmaandag
Grenspark De ZoomKalmthoutse Heide
p80
Superlatieven te kort om het natuurreservaat de Kalmthoutse Heide (1000 ha) - deel van het grensoverschrijdende grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide (6000 ha) - te omschrijven. De afwisseling van heide, vennen, duinen en bossen zorgt voor een fantastisch landschap. Je treft er heel wat kleine en zeldzame planten en dieren aan. In augustus en september, wanneer de struikheide purper kleurt, oogt alles extra mooi. Door het Grenspark lopen 13 bewegwijzerde wandelpaden. Stap vooraf even natuureducatiecentrum De Vroente binnen (zie verder). Rolstoelgebruikers kunnen bij de Dienst Toerisme Kalmthout een ‘wombat’, een speciale rolstoel voor een zandige ondergrond, reserveren. Het Grenspark is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer (treinstation Heide op de lijn Antwerpen-Roosendaal); hoofdparking/startplaats: Putsesteenweg 129-131 in Kalmthout. Surf naar www.grensparkzk.be
188
189
Arboretum Kalmthout
p25 & 72 kalmthout
De slogan van het Arboretum van Kalmthout ‘Een Droom van een Tuin’ is niks overdreven. De talloze variëteiten rozen, azalea’s, rododendrons, magnolia’s, kerselaars en Japanse esdoorns maken deze tuin (12 ha) wereldberoemd. Bovendien heeft elk seizoen een aparte charme. Dankzij de unieke collectie toverhazelaars baadt de tuin in januari en februari in een schitterende, gouden gloed. Nog in het Arboretum: vlindertuin, plantencentrum, shop met leuke ‘groene’ cadeaus, rondleidingen, workshops en evenementen.
Provinciaal Suske en Wiske-Kindermuseum p72 De bekendste inwoners van Kalmthout? Suske en Wiske natuurlijk. Je ontmoet hen in de voormalige woning van Willy Vandersteen.
Heuvel 2, tel. 03 666 67 41 en www.arboretumkalmthout.be Open: 15/3 - 15/11 en tijdens de Hamamelisfeesten (14 januari tot 24 februari 2013) 10-17 u.
p81 & 25 Leren over de natuur saai? Niet in Kalmthout. Het Bijenteeltmuseum onderging onlangs een ware gedaanteverwisseling. Je stapt er de wereld van was, honing en ijverige zoemertjes binnen. Kleurrijke informatiepanelen vertellen je meer over deze intrigerende wereld. Dankzij de doorzichtige kasten kom je oog in oog te staan met de nuttige insecten. Diverse interactieve doe-elementen maken je bezoek extra spannend.
Heideroute
© 2012 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv
Bijenteeltmuseum en nec De Vroente
KIND VRIENDELIJK
FIETS TIP
De Heideroute is een bijzondere fietslus: het was de allereerste (1975) bewegwijzerde fietsroute in de provincie Antwerpen. Dat dit traject de Kalmthoutse Heide doorkruist, zal je niet verbazen. In nec De Vroente leer je alles over deze unieke brok natuur.
In natuureducatiecentrum De Vroente steek je heel wat op over het ontstaan van de heide en de planten en dieren die er zich thuis voelen. De originele activiteiten van De Vroente boeien jong en oud. Zo zijn er de gezinswandelingen met toffe opdrachten ‘Ruud Rups’ en ‘Schattenjagers’, de dierenkoffers en de nieuwe gps-wandeltochten op de heide.
Verder passeer je onder meer het wereldbefaamde Arboretum Kalmthout, landgoed De Markgraaf en het charmante station van Heide. Eind augustus en begin september wordt de Heideroute een lust voor het oog: dan kleurt het heidelandschap dieppaars.
Bijenteeltmuseum Kalmthout, Putsesteenweg 131, tel 03 666 61 01 en www.bijenteeltmuseum.be Open: za, zo, feestdagen en tijdens schoolvakanties van 13-17 u. De Vroente, Putsesteenweg 129, tel. 03 620 18 30 en www.devroente.be Open: weekdagen 9-17 u, za en zo 14-17 u.
De Heideroute (57 km) is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Vertrek bij de Dienst Toerisme Kalmthout, Putsesteenweg 131. Begeleidende brochure bij Dienst Toerisme Kalmthout.
Sidonia loodst je graag doorheen het vernieuwde museumparcours. In de 9 ‘werelden’ ontdek je via allerlei leuke opdrachten waar Willy Vandersteen zijn inspiratie vond: een wereld ver weg of eerder dichtbij, een nieuwsbericht, een liedje of een schilderij, … Met je eigen tekenblad vol inspiratiebronnen ga je daarna in het atelier zelf een verhaal maken.
Op de eerste verdieping tekent het team van Luc Morjaeu nieuwe avonturen. Tijdens de maandelijkse Familiedagen is iedereen welkom. Wel vooraf inschrijven. Fans van Sus en Wis noteren alvast de datum van de volgende Stripdag in Kalmthout: 15 en 16 juni. Dit jaar vieren we de honderdste verjaardag van Vandersteen! Beauvoislaan 98, tel. 03 666 64 85 en www.provant.be/suske&wiske Familiedagen op 9 februari, 23 maart, 4 april, 18 mei, 3, 4 en 6 juli en 24, 27 en 28 augustus.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 2 - Ontdek de Noordertuin van Antwerpen: 70 km - Striproute: diverse lussen (vanaf 8 mei 2013) Themaroutes - Heideroute: 57 km - Grensparkroute: 32 km Fietsverhuur - Aerts Action Bike, Kapellensteenweg 394, tel. 03 666 97 01 - Café Pullman, Heuvel 1, tel 03 666 93 95
- Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Heide - Themalussen langs het netwerk: Suske en Wiskewandelpad (9 km) en Stappen tussen Staties (7 km) - Iedereen Mee: 3 mooie, toegankelijke routes voor mensen met een beperkte mobiliteit en kinderwagens - Wandelkaart Grenspark met 13 wandelingen
Streeklekkers - Geturfd Heidekonijn: streekgerecht met filet van konijn, spek, paddenstoelen, heidehoning, appelen, peperkoek en turfbier - Turfbier en Turfijs: streekbier en ijsje met peperkoek en kruiden - Kalmthouts Heidebieke: honinglikeur - Kalmthoutse Heidebrand: jenever - Honing en honingproducten - Wycam’s borstbollen: traditionele ‘borstbollen’ of hoestbonbons - Kalmthoutse konijnenkeutels: chocolade - Kalmthoutse Heidebloesemthee
Info Dienst Toerisme Kalmthout, Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout, tel. en fax 03 666 61 01 toerisme@kalmthout.be, www.kalmthout.be/toerisme Openingsuren: di t/m za 10-12.30 en 13.30-17 u.
190
191
noordertuin van antwerpen
Erfgoedcentrum Hoeve Van Paesschen
kapellen
In het voorjaar van 2012 presenteerde Kapellen een gloednieuw erfgoedcentrum in de gerenoveerde Hoeve Van Paesschen. De Smoldersklok, een indrukwekkende astronomische klok van de hand van Willem Smolders, kreeg er een prominente plaats. Het duurde maar liefst 8 jaar om de ruim 30.000 deeltjes van de klok in elkaar te puzzelen.
Maar liefst drievierde van het grondgebied van Kapellen kleurt groen. In de bossen en natuur gebieden is het aangenaam fietsen en wandelen. Villaparken, exclusieve landhuizen en kastelen onderstrepen het residentiële karakter van Kapellen. Meer info op www.kapellen.be
Jo Crepainpad
WANDEL FIETS TIP
Jo Crepain werd in Brugge geboren op 21 oktober 1950, maar kwam op 6-jarige leeftijd in Kapellen wonen. Hij volgde er les aan het Koninklijk Atheneum Kapellen. Later studeerde hij aan het Nationaal Instituut voor Bouwkunst en Stedenbouw in Antwerpen. De eerste door hem ontworpen woning realiseerde hij aan de Campanulalaan in Kapellen. Jo won in zijn carrière talloze prestigieuze onderscheidingen, waaronder de Prijs voor Architectuur Robert Maskens (België) en de Andrea Palladio Prijs (Italië). Crepains opvattingen over architectuur waren zo vernieuwend dat voormalig Vlaams minister van Erfgoed Dirk Van Mechelen het initiatief nam om vijf panden te beschermen. Ze bevinden zich allemaal in Kapellen. Het Jo Crepainpad (5,7 km) vertrekt aan het Erfgoedcentrum, Essenhoutstraat 59. Bijbehorende brochure verkrijgbaar bij Toerisme Kapellen. Extra boeiend onder leiding van een gids (meer info via toerisme@kapellen.be).
Sint-Jacobuspad
p92
Ook de heemkundige kring Hoghescote heeft er voortaan zijn vaste stek. In de semi-publieke ruimte vinden o.a. tentoonstellingen en presentaties rond erfgoed en toerisme plaats. Essenhoutstraat 59; openingsuren en activiteitenkalender op www.kapellen.be
WANDEL FIETS
WANDEL Het Sint-Jacobuspad TIP verbindt enkele blikvangers in Kapellen, waaronder het gemeentepark Beaulieu, het beschermde natuurgebied Het Rood en de mooie tuin van De Oude Pastorij. De rozentuin van het gemeentepark biedt in de late lente en de zomer een ware kleurenpracht. Het beeld van Peter Kempenaers op de ‘stilteplek’ staat voor hoop, troost en kwetsbaarheid en is een initiatief van exkankerpatiënten. De parochiekerk Sint-Jacobus aan het Kerkplein vormt een van de achttien Vlaamse kerken die zijn toegewijd aan Sint-Jacob de Meerdere. Mee op vraag van het Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela werd onlangs een nieuw, modern Jacobusbeeld voor Kapellen ontworpen in samenwerking met de Sint-Lucas Academie voor Beeldende Kunst. Het bewegwijzerde Sint-Jacobuspad (6,7 km) vertrekt aan de Sint-Jacobuskerk in het centrum van Kapellen. Bijbehorende brochure verkrijgbaar bij Toerisme Kapellen.
Fietsen
STreeklekkers
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 2 - Ontdek de Noordertuin van Antwerpen: 70 km - Kapittelroute: 35 km - Striproute: diverse lussen (vanaf mei 2013) Fietsverhuur - Mintjens, Stationsstraat 34, tel. 03 664 55 45 - Wildiers, Dorpsstraat 58, tel. 03 664 38 41
- Janhagel: speculaas - Louwke Poep: lokaal bier - Frut: verkrijgbaar bij slagerij Van de Weyer - Kempense gedroogde boerenhesp - Kempense gerookte boerenhesp
Wandelen - Brochure 9 wandelingen van 5,5 tot 11,5 km (apart of gebundeld) - Wandelnetwerk Kempense Heide
Info Toerisme Kapellen Antwerpsesteenweg 130, 2950 Kapellen tel. 03 660 66 84 toerisme@kapellen.be, www.kapellen.be Openingsuren: ma 9-16 en 18-19.45 u., di-wo-do 9-16 u., vr 9-12 u.
192
193
noordertuin van antwerpen
wuustwezel
FIETS TIP
Striproute
Wuustwezel is een echte plattelandsgemeente. In de mooi gerestaureerde hoeven logeerden soms illustere gasten. De weidse landschappen vormen een heerlijk decor om in te fietsen en te wandelen. Miljoenen dahlia’s maken het bloemencorso van Loenhout tot een lust voor het oog.
Waar men gaat langs Wuustwezelse wegen, komt men sporen van Tuizentfloot en de Rode Ridder tegen …
Meer info op www.wuustwezel.be
Of wil je graag meer weten over Oscar Abraham Tuizentfloot, die minuscule en maffe opvliegende piraat?
Wie heeft er niet de ‘Sluier van Wuustwezel’ gelezen en de gebouwen herkend als de Kapel van Deureind en de kastelen van Wuustwezel of Loenhout?
© 2012 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv
Kom dan naar Wuustwezel en geniet van deze striphelden.
Volkskundemuseum p87 & 03 Jan Augustijns
Marum en Domein franciscanessen
De vader van Jan Augustijns vervaardigde karren en wagens. Jan breidde de privécollectie verder uit, liet de wagenmakerij opknappen en maakte er een klein maar charmant museum van. In een loods staan de meest uiteenlopende rijtuigen: van een ijscokar of oud brandweerwagentje tot imposante koetsen en woonwagens. Het museum bezit ook talloze voorwerpen die onmisbaar waren op de boerderij of bij het uitoefenen van ambachten. Een oud cafeetje maakt het plaatje compleet. Aarzel niet om Jan een vraag te stellen: hij kan honderduit vertellen over zijn verzameling.
Met behulp van wandelnetwerk Kempense Heide verken je fraaie natuurgebieden. Het Marum is een voormalig militair domein. Hier geniet je van de rust terwijl je langs vennen, heidevegetaties, grove den en loofbomen stapt. Je passeert er walletjes van heiblokken. Het domein van de franciscanessen in Gooreind (40 ha) biedt de wandelaar een enorme variatie aan bomen en struiken, vaak meegebracht door de missiezusters uit verre landen. Bezoek ook zeker de twee begraafplaatsen van de zusters. Vele nonnen haalden de gezegende leeftijd van 100 jaar.
Kalmthoutsesteenweg 193, tel. 03 669 72 35. Open: elke zondag in juli en augustus 14-17 u. en op afspraak.
Marum (40-41-42-65-64-59) en het domein van de franciscanessen (43-90) zijn te verkennen via het wandelnetwerk Kempense Heide. Kaart verkrijgbaar bij Toerisme Wuustwezel.
Fietsen
Autoroute
Fietsknooppuntennetwerk provincie Antwerpen - Fietskaart 2 - Ontdek de Noordertuin van Antwerpen: 70 km - Weilandroute: 51 km - Striproute: diverse lussen (vanaf 8 mei 2013) Themaroutes - Heideroute: 57 km - Kleidabbersroute: 52 km Fietsverhuur - Saman, Bredabaan 536, tel. 03 663 27 74
- Voor- en Noorderkempenroute: 100 km
Wandelen - Wandelnetwerk Kempense Heide - Wandelgids Wuustwezel met 7 wandelingen van 6 tot 13 km - Een deel van de Erfgoedroute kan ook gewandeld worden
Streeklekkers - Wuustwezelse vinken: drie blinde vinken (fijn varkens gehakt omhuld met stukje varkensvlees) - Wezels witteke: jonge graanjenever van 36° - Sterke Peer bier: blond of bruin bier - Poortje: boterkoekje met amandelen en pistache en een poort in chocolade
Info Toerisme Wuustwezel De Gasthuishoeve, Dorpsstraat 36, 2990 Wuustwezel tel. 03 690 46 40 en 43, toerisme@wuustwezel.be, www.wuustwezel.be. Openingsuren: weekdagen 8.30-12 u., 13-17 u. en 18-20 u. (niet op wo en vr) en za 9-12 u.
194
register Arendonk .................................................. 50 Baarle-Hertog ................................... 32 Balen .............................................................. 74 Beerse .......................................................... 52 Beerzel ..................................................... 152 Berlaar ...................................................... 142 Bevel ........................................................... 150 Bonheiden .......................................... 144 Booischot ............................................ 146 Bouwel ......................................................... 93 Brasschaat ........................................ 178 Brecht ....................................................... 181 Broechem ........................................... 162 Dessel ........................................................... 78 Eindhout ................................................ 122 Emblem .................................................. 162 Essen ......................................................... 184 Geel .............................................................. 110 Gierle .......................................................... 156 Grobbendonk .................................... 93 Hallaar ....................................................... 146 Halle ............................................................ 166 Heist-op-den-Berg ................ 146 Herentals .................................................. 95 Herenthout ......................................... 102 Herselt ...................................................... 118 Hoogstraten .......................................... 24 Houtvenne .......................................... 120 Hulshout ................................................ 120 Itegem ....................................................... 146 Kalmthout ........................................... 187
Kapellen ................................................. 190 Kasterlee .................................................. 84 Kessel ....................................................... 150 Koningshooikt .............................. 134 Laakdal ................................................... 122 Lichtaart .................................................... 84 Lier ................................................................. 134 Lille ................................................................ 156 Loenhout .............................................. 192 Malle ........................................................... 159 Massenhoven ................................ 164 Meer ................................................................ 24 Meerhout .............................................. 124 Meerle ........................................................... 24 Merksplas ............................................... 34 Minderhout ............................................ 24 Mol ..................................................................... 62 Morkhoven ............................................ 95 Nijlen ........................................................... 150 Noorderwijk .......................................... 95 Oelegem ................................................ 162 Oevel .......................................................... 126 Olen .............................................................. 104 Olmen ........................................................... 74 Oostmalle ............................................ 159 Oud-Turnhout .................................... 54 Poederlee ............................................. 156 Poppel .......................................................... 56 Pulderbos ............................................ 164 Pulle ............................................................. 164 Putte ........................................................... 152
Ramsel ..................................................... 118 Ranst .......................................................... 162 Ravels ........................................................... 56 Retie ................................................................ 80 Rijkevorsel .............................................. 36 Rijmenam ............................................ 144 Schilde ..................................................... 170 Schoten .................................................. 172 Schriek .................................................... 146 ’s-Gravenwezel ........................... 170 Sint-Job-in-‘t-Goor ............... 181 Sint-Lenaarts ................................. 181 Tielen ............................................................. 84 Turnhout...................................................... 40 Veerle ......................................................... 122 Viersel ....................................................... 164 Vlimmeren ............................................... 52 Vorselaar ............................................... 106 Vorst ............................................................ 122 Vosselaar .................................................. 58 Wechelderzande ....................... 156 Weelde ......................................................... 56 Westerlo ................................................. 126 Westmalle ........................................... 159 Westmeerbeek ............................. 120 Wiekevorst ......................................... 146 Wijnegem ............................................. 174 Wortel ............................................................ 24 Wuustwezel ...................................... 192 Zandhoven ........................................ 164 Zoersel ..................................................... 166