Ontdekkingsgids Haspengouw 2014

Welkom in Limburg “Deze ontdekkingsgids loodst je door Haspengouw. Dit is de tweede grootste fruitstreek van Europa. In het landschap vind je meer dan honderd kastelen. De regio staat dan ook bekend om zijn rijke verleden. Dat zie je in de dorpjes en steden. In Haspengouw vind je ook de oudste stad van België. En dan zijn er natuurlijk nog de gulle inwoners die je graag gastvrij ontvangen. Veel plezier op je ontdekkingstocht.”

Igor Philtjens, Limburgs gedeputeerde van Toerisme, Cultuur en Erfgoed

haspengouw 3

Inhoud Limburg, dichtbij en gastvrij Blik op Limburg Blik op Haspengouw

6 7 8

Fietsparadijs Limburg

12

Landschap beleven Wandelen in greenspots Andere topwandelplekjes Snorren, toeren, tuffen en zweven

18 19 22 26

Fruit 30 Bloesem- en oogstfeesten 31 Veilingen 31 Stroopstokerijen 33 Wijndomeinen 33 Rijden langs fruit 35 Lekker proeven 35

Praktische reisgezel

Je weg vinden door deze gids? We helpen je graag. Ook dat is nu eenmaal gastvrijheid. Op pagina 79 vind je de lijst van Haspengouwse infokantoren: dé plek voor informatie, fiets- en wandelkaarten. Op zoek naar info over een attractie? Laat je dan leiden door de trefwoordenlijst op pagina 81. Topattracties krijgen een roze nummer 1 in deze gids én op het kaartje van de voorflap. Kidsactiviteiten herken je aan dit icoon:

Rijk Verleden Tongeren, oudste stad van België Sint-Truiden, dé religieuze monumentenstad Bilzen, hart van het kastelenlandschap Borgloon, hoogst historisch Riemst, het mergelland Nog meer rijk verleden in Haspengouw

Recreatie Shoppen Speeltuinen Zwembaden Wellness

64 65 66 68 69

Evenementen 70 Hasselt, Hoofdstad van de Smaak

74

Praktisch 78 Toeristische infokantoren 79 Haspengouw, hoe geraak je er?

80 Trefwoorden 81

38 39 44 53 56 59 62

KIDS

haspengouw 5

Limburg, dichtbij en gastvrij

‘De Limburgers heten u welkom’: het zijn geen holle woorden. Limburgers zijn gastvrije mensen. Waar je ook binnenstapt, ze verwelkomen je met de glimlach. In de logies leggen de gastheer en gastvrouw je in de watten met welkomstgeschenkjes, toeristische tips, …

Tegelijk is Limburg ook dichtbij. BrusselHasselt rij je in een uurtje, van Antwerpen naar Hasselt heb je maar 50 minuten nodig.

De rijtijden naar Hasselt vanuit Maastricht en Eindhoven bedragen 35 en 70 minuten.

Blik op Limburg

Limburg in vogelvlucht

»» Limburg is de meest oostelijke provincie van Vlaanderen. »» In het noorden grenst Limburg aan de Nederlandse provincie Noord-Brabant. »» In het oosten aan de Nederlandse provincie Limburg. »» In het zuiden aan Luik. »» In het westen aan Vlaams-Brabant en Antwerpen. »» De hoofdstad is Hasselt. »» Op een oppervlakte van 2 442 km² wonen zo’n 827 000 inwoners. »» De Maas, Demer, Jeker en Dommel zijn de belangrijkste waterlopen. »» In Remersdaal in de Voerstreek ligt het hoogste punt van Vlaanderen: 287,50 m boven de zeespiegel.

Historische tweeling 175 jaar geleden vormden Belgisch- en Nederlands-Limburg het verenigde Limburg met Maastricht als hoofdstad. In 1839 werden beide Limburgen gescheiden. Sindsdien is de Maas de natuurlijke landgrens. De Limburgse identiteit blijft echter grensoverschrijdend. Ze kenmerkt zich door de streektaal, het Limburgs. Maar ook door de vele harmonieorkesten en fanfares, de voorliefde voor carnaval en culinaire specialiteiten zoals Limburgse vlaai en Limburgse kaas.

»» In het noorden ligt de Limburgse Kempen met zijn purperen heide, gouden zandvlaktes, vijvers, bossen en Nationaal Park Hoge Kempen, het enige Nationaal Park van België. »» In het oosten bevindt zich het Maasland. Hier vormt de Maas de grens tussen Belgisch- en NederlandsLimburg. De regenrivier stroomt door groene vlaktes en creëert rivierarmen en uiterwaarden met planten, kruiden en watervogels. Langs de Maas ligt een snoer van charmante Maasdorpjes. »» In het zuiden krijgt Limburg een glooiend karakter.

Haspengouw kenmerkt zich door zijn heuvels met kastelen, vierkantshoeven, kerkdorpjes, holle wegen en fruitboomgaarden. In het voorjaar is de regio één bloesemzee, in het najaar hangen er miljoenen appels en peren aan de bomen. »» De Voerstreek is één groot natuurreservaat en monumentenpark met zes Voerdorpjes die zich over de heuvels draperen. »» Hasselt, de hoofdstad van Limburg, ligt centraal in de provincie. Deze ‘Hoofdstad van de Smaak’ is het perfecte decor voor een shoppingtrip met vriendinnen of een romantische citytrip.

Haspengouw Limburgse Kempen Maasland Voerstreek Hasselt

Streek met streken Limburg is de groenste provincie van Vlaanderen en hét Fietsparadijs. Het noorden en oosten zijn vlak, het zuiden glooit. haspengouw 7

Blik op Haspengouw

Rijk verleden

Haspengouw in vogelvlucht

»» Het landelijke Haspengouw ligt in het zuiden van Limburg. »» De streek kenmerkt zich door een zacht glooiend landschap met vruchtbare gronden. »» Tussen de akkers, boomgaarden en weilanden liggen dorpjes met historische kerken, vierkantshoeven en romantische kastelen. »» Tongeren, de oudste stad van België, heeft overblijfselen uit de Romeinse tijd en de middeleeuwen. »» Sint-Truiden pronkt met haar religieuze erfgoed. »» Haspengouw is ook een indrukwekkend kastelenlandschap, met Alden Biesen in Bilzen als parel aan de kroon. »» Op een oppervlakte van 671,28 km² wonen zo’n 200 500 inwoners.

Droog-Haspengouw Ten zuiden van de lijn Sint-Truiden, Borgloon en Tongeren ligt Droog-Haspengouw. Het is een open landschap met uitgestrekte graanakkers, suikerbietvelden, droogdalen en koepelbosjes op de toppen van de heuvels. Hier vind je nauwelijks rivieren. Door de dikke krijtlagen onder de vruchtbare leemgronden verdwijnt het regenwater snel in de ondergrond. In Droog-Haspengouw tref je veel landbouw aan op grote schaal.

welkom

»» 120 000 jaar geleden: onze voorouders maken al silexvoorwerpen die tot de oudste archeologische vondsten van de regio behoren. »» 5 300 tot 2 200 jaar v.Chr.: de eerste lokale sporen van landbouw en pottenbakkers.

Kasteel Rullingen | Borgloon

Vochtig-Haspengouw Vochtig-Haspengouw ligt in het noorden. Hier bevindt zich onder de leemlaag een dikke kleilaag die nauwelijks water doorlaat. Gevolg: Vochtig-Haspengouw is rijk aan rivieren en beken. De Demer, de Herk en de Kleine en Grote Gete ontspringen hier. Het vochtige landschap maakt de grond vruchtbaar. Omdat waterlopen en landschapselementen het terrein doorbreken, is grootschalige landbouw hier niet overal mogelijk. Zo blijft VochtigHaspengouw kleinschalig en afwisselend. Opvallend is de verwevenheid met het cultuurhistorisch patrimonium.

Vochtig-Haspengouw telt veel kastelen met bijhorende parken en boomgaarden. Laagstamplantages en klein fruit domineren de fruitteelt. Toch ontdek je er ook nog heel wat oude hoogstamboomgaarden.

»» Tot aan de Romeinse overheersing: de Kelten bevolken de regio. Goudschatten en metalen voorwerpen getuigen vandaag nog van hun edelsmeedkunst. »» Vanaf de 3de eeuw n.Chr.: de kloosterordes drukken hun stempel op Haspengouw. »» De vroege middeleeuwen: de Merovingers maken de dienst uit.

Hun ambachtslieden laten een rijke erfenis na. »» Vanaf de middeleeuwen: de adel bouwt grote kastelen die ze financieren met de opbrengst van de omringende gronden en het harde labeur van de vele lijfeigenen.

Historische steden De belangrijkste steden in Haspengouw zijn Tongeren, Sint-Truiden, Borgloon en Bilzen. »» Tongeren is de oudste stad van België. Deze vroegere Romeinse nederzetting is bekend om haar rijk cultuurhistorisch patrimonium. »» Sint-Truiden is in oppervlakte de grootste stad van Limburg en de zesde monumentenstad van Vlaanderen. Ze staat bekend voor haar religieuze erfgoed.

Samen met Borgloon vormt ze het hart van de Haspengouwse fruitstreek. »» Borgloon heeft ook een rijk verleden. Jarenlang was het de hoofdstad van het Graafschap Loon. »» Bilzen is dan weer vooral bekend als thuishaven van de landcommanderij Alden Biesen, één van de grootste kasteeldomeinen in de Euregio.

haspengouw 9

Fruitstreek en mergel

Streekproducten

Haspengouw staat in voor de helft van de Belgische fruitproductie. Het is de tweede grootste fruitstreek van Europa. De teelt concentreert zich op appels (vooral Jonagold) en peren (vooral ConfĂŠrence), maar ook op zachtfruit zoals aardbeien en kersen. In april bezoeken duizenden toeristen de streek voor de lentebloesems. In het oosten van Haspengouw ligt het mergelland. Hier komt de eeuwenoude witte en zachtgele kalksteen tot aan de oppervlakte. Onder de grond strekt zich een 300 kilometer lang netwerk uit van onderaardse gangen en mergelgrotten.

De Haspengouwse bodem schenkt de streek al eeuwen een culinaire rijkdom. In de plaatselijke horeca proef je van al het lekkers dat de lokale natuur voortbrengt: ambachtelijke fruitsappen, lokaal geperst appelsap van eigen oogst, fruitige biertjes, prijswinnende wijnen, pannenkoeken met ambachtelijke stroop of streekgerechten op basis van fruit. Heerlijk in combinatie met een Haspengouws biertje. Scan de QR-code en ontdek via filmpjes meer Limburgse streekproducten.

Logeren in gastvrij Haspengouw

Limburgse vlaai met vers fruit

welkom

Waar je in Limburg ook logeert, de ontvangst is hartelijk. Haspengouw heeft een ruime keuze aan logies, zowel in de steden als op het platteland. Je kiest uit B&B’s, kleine hotels en zelfs vierkantshoeven, een kasteel of een fietskluis. Erg in trek bij families is het hoeve- en plattelandstoerisme waar je overnacht in een nog actieve boerderij. Voor fietsers zijn er de vele fietsvriendelijke logies, aan of in de buurt van het fietsroutenetwerk. Je vindt alle logeeradresjes op www.toerismelimburg.be

haspengouw 11

Fietsparadijs Limburg

Fietsroutenetwerk Limburg: bakermat van het knooppuntfietsen Limburg is voor het zevende jaar op rij verkozen tot populairste fietsprovincie van België. Via het fietsroutenetwerk fiets je van knooppunt tot knooppunt over goed onderhouden, verharde, duidelijk bewegwijzerde en meestal autovrije fietspaden.

2000 km fietsroutes doorheen een verscheidenheid aan groene landschappen.

De fietsvriendelijke cafés en logies, picknickplaatsen, rustbanken, oplaadpalen voor elektrische fietsen en een vlotte pechverhelping bieden een ongekend fietscomfort. In Haspengouw fiets je doorheen een glooiend fruitlandschap bezaaid met kastelen, vierkantshoeven en kerkdorpjes.

Het knooppuntfietsen werd uitgevonden in Limburg, door voormalig mijningenieur Hugo Bollen. De uitvinding won eind 2013 nog de prestigieuze ‘Design for Function Award’ omwille van de kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid.

Intussen wordt het netwerk wereldwijd gekopieerd. Elk knooppunt heeft een eigen nummer. Blauwe rechthoekige fietsbordjes geven duidelijk de weg naar jouw knooppunt aan. Je volgt gewoon het juiste nummer. Alle routes zijn in twee richtingen bewegwijzerd. Aan elk knooppunt vind je een overzichtsbord. Verloren rijden kan niet.

Fietskaart Limburg De fietskaart op schaal 1:65 000 geeft een totaaloverzicht van het Limburgse fietsroutenetwerk. Met behulp van de fietskaart stippel je eenvoudig je parcours uit en maak je jouw fietstocht net zo lang als je zelf wil. Ze vermeldt alle routes, knooppunten met onderlinge afstanden, straatnamen, stations, parkings, fietsonthaal- en servicepunten, centrumverbindingen, bezienswaardigheden, wandelstartplaatsen, picknickplaatsen, hellingen, veerponten en onverharde wegen. Het fietsinfoboekje bij de fietskaart biedt een overzicht van alle fietsvriendelijke cafés en logies en andere faciliteiten van het fietsroutenetwerk.

Fietsbox Limburg met 9 themakaarten Ontdek de mooiste fietsroutes van het Fietsparadijs Limburg. De Fietsbox Limburg bevat negen themakaarten, samen goed voor meer dan 30 knooppuntroutes. Bij elke route krijg je unieke bezoektips, lekkere haltes, fotogenieke locaties en knooppunterkaartjes.

Info: de fietsbox kost € 17,50 en is te koop bij Standaard Boekhandel, de toeristische infokantoren en Toerisme Limburg, + 32 11 30 55 00. Twee kaarten nemen je mee langs de mooiste plekjes van Haspengouw (zie pag. 16 - 17).

Fietsonthaal- en servicepunten: de ideale startplaatsen Je fietstocht comfortabel starten? Dat doe je in de Limburgse fietsonthaal- en servicepunten. Deze fietsvriendelijke plekken hebben een ruime parking voor je auto, horeca, toiletten, toeristische informatie, fietsverhuur en zelfs een volledige fietsherstelplaats. In Haspengouw zijn er drie fietsonthaal- en servicepunten.

Info: de fietskaart mét fietsinfoboekje kost € 9,50 en is te koop bij alle toeristische infokantoren en via Toerisme Limburg, + 32 11 30 55 00

haspengouw 13

TIP Huur een Fietsparadijs Limburgfiets

Geen fiets? Geen nood! Huur een flitsend groene Fietsparadijs Limburg-fiets via het gratis nummer 0800 96 96 7 (optie 2) of buiten België via + 32 11 33 27 56. We zetten je fiets klaar bij het door jou gekozen fietsonthaal- en servicepunt of fietsverhuurpunt.

Je krijgt altijd een herstelkit mee. Handig om kleine fietsongemakken zelf op te lossen. Heb je een ernstig defect aan je Fietsparadijs Limburg-fiets?

Bel dan naar het gratis servicenummer 0800 96 96 7 (optie 2) en we helpen je.

Op www.toerismelimburg.be vind je een overzicht van de beschikbare fietsmodellen en de prijzen.

Naast gewone en elektrische fietsen zijn er op sommige locaties ook tandems, kinderfietsjes en -zitjes verkrijgbaar. Vergeet zeker niet om je fietshelm mee te brengen!

Info en reserveren fietsen: 0800 96 96 7 (optie 2) of vanuit het buitenland: + 32 11 33 27 56

fietsparadijs limburg

Fietsonthaal- en servicepunten

Extra fietsverhuur

Recreatiedomein De Alk | Alken 1 Laagdorpstraat, 3570 Alken Open: april t.e.m. september: elke dag van 10 – 17 u.

Je kunt ook terecht bij lokale fietsverhuurders. Reserveer je fiets telefonisch via het nummer achter de bedrijfsnaam. Het 0800-nummer is alleen voor de Fietsparadijs Limburg-fietsen. Bij deze huurfietsen is dus geen pechverhelping inbegrepen. Meestal is er wel een lokaal alternatief.

Landcommanderij Alden Biesen | Bilzen 2 Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 56 54, www.bilzen.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 16 u.

Sint-Truiden 3 Stationsplein 65, 3800 Sint-Truiden Open: 16 oktober t.e.m. 14 maart: maandag t.e.m. vrijdag van 7 – 19 u.; 15 maart t.e.m. 15 oktober: ook zaterdag en zondag van 9 – 17 u.

Fietsverhuurpunt Toerisme Borgloon Markt, 3840 Borgloon Open: oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 12 u. en van 13 - 16 u.; zaterdag en zondag van 10 12 u. en van 13 - 16 u.; april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 12 u. en van 12.30 - 17 u.; zaterdag en zondag van 10 - 12 u. en van 12.30 - 17 u.

Cycle Passion | Borgloon Graaf Lodewijckplein 7A, 3840 Borgloon, + 32 12 24 15 82 Open: dinsdag, woensdag en vrijdag van 9 - 18.30 u., donderdag van 9 - 19 u., zaterdag van 9 - 17 u.

TIP Online fietsrouteplanner

Stippel jouw fietsroutes uit met de online routeplanner. Surf naar www.toerismelimburg.be, duid op de kaart aan hoe je wil rijden en de planner berekent automatisch je route. Of klik een van de themaroutes aan. Print daarna je route uit of download ze rechtstreeks op je gps. Zo kom je goed voorbereid aan de start. Je kunt je route ook delen via de website. Handig om samen met fietsgenoten de leukste fietsplekjes van Limburg te ontdekken.

Online routeplanner: www.toerismelimburg.be

Fun-Ride | Riemst Visésteenweg 131, 3770 Riemst (Zichen-Zussen-Bolder), + 32 12 21 35 31 Open: november t.e.m. maart: dinsdag. t.e.m. donderdag van 10 – 12 u. en van 13 – 18 u.; vrijdag van 10 - 12 u. en van 13.30 - 18 u.; zaterdag van 10 - 18 u.; april t.e.m. oktober: dinsdag en donderdag van 10 - 12 u. en van 13 - 20 u.; woensdag van 10 - 12 u. en van 13 - 18 u.; vrijdag van 10 - 12 u. en van 13.30 - 20 u.; zaterdag en zondag van 10 - 18 u.

Toerisme Tongeren Via Julianus 5, 3770 Tongeren, + 32 12 80 00 70 Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 – 12 u. en van 13 – 17 u. (doorlopend in juli en augustus); zaterdag, zon- en feestdagen van 9.30 – 17 u.

haspengouw 15

Fietsvriendelijke cafés en logies Fietscafés liggen op maximaal 1 km van het fietsroutenetwerk en zijn er op maat van de fietsers! Je herkent ze aan het paarse labelschildje. Fietslogies Deze fietsvriendelijke horecaFietscafé Fietslogies www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be zaken bieden drankjes, een snack- of menukaart én speciale faciliteiten voor fietsers. Je vindt er een goede fietsenstalling, propere toiletten, een EHBOkit en een fietsreparatieset. De fietscafés met oplaadi i mogelijkheden voor elektrische fietsen hebben een apart Fietscafé Fietscafé Fietscafé www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be icoontje op de fietskaart.www.toerismelimburg.be Ze staan ook aangeduid in het fietsinfoboekje.

Fietslogies liggen op maximaal 5 km van het fietsroutenetwerk. Hier geniet je van een overdekte en afgesloten fietsenstalling, een EHBO-koffer, een Fietscafé Fietslogies Fietslogies Fietscafé Fietslogies www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be fietsreparatieset, fietsinfo en de mogelijkheid om je kleren te drogen. ’s Morgens krijg je een stevig fietsersontbijt.

TIP App met 10 topfietsroutes

Download de gratis app met 10 topfietsroutes ‘Fietsparadijs Limburg’. Laat je leiden door de rijke Limburgse wielergeschiedenis of fiets vanuit de stad naar de groene natuur. Er zijn ook routes voor sportievelingen. Deze offline applicatie navigeert via de gps-functie van je toestel en verwittigt je onderweg bij interessante stopplaatsen of fietscafés.

Info en downloaden: www.toerismelimburg.be (zowel App Store als Google Play) Prijs: gratis

FIETSVRIENDELIJK LOGIES

2014 toerism e

vlaanderen

i i logies staan met een i Info: alle fietsvriendelijke cafés en Fietscafé Fietscafé Fietscafé Fietscafé Fietscafé icoontje aangeduid op de fietskaart. Een volledig overzicht vind je ook in het fietsinfoboekje bij de fietskaart (zie pag. 13) of via www.toerismelimburg.be www.toerismelimburg.be

www.toerismelimburg.be

www.toerismelimburg.be

www.toerismelimburg.be

www.toerismelimburg.be

Fietsen door glooiend Haspengouw In glooiend Haspengouw fiets je langs hoogstamboomwww.toerismelimburg.be gaarden, kerkdorpjes, mergelvalleien, fruitbedrijven en vierkantshoeven, talrijke kastelen, burchten en een rijk erfgoed. Moeite met heuvels? Huur dan een elektrische fiets in de fietsonthaal- en servicepunten van Sinti Truiden, Alken of Alden Biesen (Bilzen) – zie pag 14.

Fietslogies

Fietscafé

www.toerismelimburg.be

De themafietskaarten Deze fietsroutes loodsen langs de mooiste plekjes van fruitig Haspengouw. Onderweg ontdek je uitgestrekte fruitplantages, prachtige kastelen, vierkanthoeven, vredige dorpjes, en mooie vergezichten. Elke route bevat unieke bezoekjes, lekkere haltes en fotogenieke locaties.

De vruchtbare gronden zorgden al vroeg voor bewoning in Haspengouw. Een tweede themafietskaart toont je het rijke verleden van de streek. De Romeinse overblijfselen

fietsparadijs limburg

die ooit het begin waren van de stad Tongeren, kasteeldomeinen, pittoreske kerkdorpjes, religieuze monumenten en het typische mergellandschap.

Info: de themafietskaarten kosten € 3 en zijn te koop bij de lokale toeristische infokantoren of via Toerisme Limburg, + 32 11 30 55 00. Ze zijn ook gebundeld in een fietsbox (zie pag. 13).

Nog meer fietsen Terra Fecunda-fietsroute | Alken Op deze fietsroute van 28 km ontdek je hoezeer Haspengouw in het teken staat van fruit. Je gaat op pad met de Verhalenfluisteraar. Deze persoonlijke audio- en videogids vertelt je onderweg meer over de omgeving en betrekt je bij het verhaal van het fruit. Je kunt de route gratis downloaden via www.storynations.com.

Info en start: Toerisme Alken, Hoogdorpsstraat 5, 3570 Alken, + 32 11 59 99 76 Trudofietsroute | Sint-Truiden De streekbierenlus, de fruitige Kataraktlus en de kastelenlus loodsen je naar de mooiste plekken in en rond SintTruiden. De gedetailleerde kaart beschrijft uitgebreid alle kleine en grote monumenten onderweg. Leuk extraatje: koop je ‘bike love’-slot bij Toerisme Sint-Truiden en vereeuwig je liefde met dit fietsslot op één van de uitverkoren plaatsen langs de Trudofietsroute.

KIDS

Fietsqueeste | Sint-Truiden Kinderen van 10 tot 14 jaar fietsen de Trudofietslus ‘voor ridders en jonkvrouwen’ (± 24 km). Ouders krijgen de ‘volwassen’ versie. Voor de kinderen is er een speciale kaart én een geheimzinnige sleutel. De Trudofietsgids bevat legendes en verhaaltjes om voor te lezen. Je fietst langs de commanderij van Ordingen, het kasteel van Rijkel, de kapel van Helshoven en de galg(!), de tumulus en de burcht van Brustem. Aan de 5 monumenten zoek je naar kistjes die je met de sleutel opent. De gevonden puzzelstukjes zetten je verder op weg naar de schat van Trudo.

Info en start: Toerisme Sint-Truiden Prijs: € 4 Archeologische fietsroute | Bilzen Deze route van 35 km start aan Alden Biesen en voert je via Romeinse vindplaatsen naar de vroegere woonplaats van neolithische boeren. Je fietst langs de middeleeuwse kasteelruïne Jonckholt en eindigt via de markt van Bilzen weer in Alden Biesen. De route is ook verkrijgbaar in een pakket van 4 routes (Bilzen-Riemst-Lanaken-Voeren).

Info en start: Toerisme Bilzen Prijs: € 2; pakket (4 routes): € 6

Info en start: Toerisme Sint-Truiden Prijs: Trudofietsgids: € 4

haspengouw 17

Landschap beleven

Wandelen in greenspots Hoogstamboomgaarden, kerkdorpjes, weilanden, mergelvalleien, kastelen, holle wegen, moerassen, weidse vergezichten, bloesems en fruit: glooiend Haspengouw is overweldigend mooi. Welke pittoreske route je ook uitstippelt.

Dit zijn eersteklas wandelgebieden die je tot in de groene schatkamers van Haspengouw loodsen. Elke greenspot heeft een vast startpunt met parking, overzichtsbord en horeca. De routes zijn duidelijk bewegwijzerd en voorzien van rust- en picknickplaatsen.

Info: de kaarten van de greenspotwandelingen kosten € 2,50 en zijn te koop bij alle toeristische infokantoren van Haspengouw en via www.rlh.be

Greenspot Alden Biesen - Geschiedenis tussen akker en beemd | Bilzen 4 Je wandelt langs hoogstamboomgaarden en uitgestrekte akkers op plateaus en door beekdalen. De Demer zorgt onderweg voor grote reliëfverschillen en een bijzonder gevarieerd landschap. Regelmatig worden je inspanningen beloond met schitterende panorama’s. Hoogtepunten zijn de landcommanderij Alden Biesen en het wijnkasteel Genoels-Elderen. Kies je voor de lange wandeling? Vergeet dan zeker je laarzen niet.

Start: parking Alden Biesen, Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven) of wijnkasteel Genoels-Elderen, Kasteelstraat 9, 3770 Riemst (Genoelselderen) Routes: geel: 16 km, duur: 4 uur; oranje: 8,5 km, duur: 2 uur; blauw: 4 km, duur: 1 uur; groen: 4 km, duur: 1 uur

Greenspot Munsterbos Blik over de plassen | Bilzen 5 Deze greenspot dompelt je onder in een prachtig stuk natuur op de grens van de Kempen en Haspengouw. Je wandelt door moerassen, bossen en graslanden en passeert restanten van een vroeger heidelandschap. Tussen de oude eikenbossen ligt een fascinerend vijvergebied met zeldzame water- en moerasvogels. Je bekijkt hen ongestoord van op de vogelkijktoren. Breng zeker je verrekijker mee!

Start: bezoekerscentrum De Landschapsruiter, Leroyplein 2, 3740 Bilzen (Munsterbilzen) Routes: rood: 8 km, duur: 2 uur; blauw: 5 km, duur: 1,5 uur

Greenspot Grootloon Via heuvels en boomgaarden | Borgloon 6 Vertrekpunt is Borgloon, het historische hart van het Graafschap Loon. Van op de imposante burchtheuvel wandel je een eeuwenoud landschap binnen met beboste heuveltoppen en uitgestrekte hoogstamboomgaarden.

Een aantal van hen is toegankelijk: ideaal voor een picknick. Je passeert ook een pittoresk kerkdorpje en geniet van panorama’s die je tot mijlenver een blik gunnen op het prachtige landschap van Haspengouw.

Start: centrum, Klappoel, 3840 Borgloon Routes: geel: 12,5 km, duur: 3,5 uur; oranje: 8,5 km, duur: 2 uur; blauw: 5,5 km, duur: 1,5 uur; groen: 4 km, duur: 1 uur

haspengouw 19

Greenspot Heks - Langs boerenerven | Heers 8 Je start aan een authentieke herberg en ontdekt vervolgens Droog-Haspengouw met zijn oude dorpskernen, monumentale vierkantshoeven, holle wegen, kastelen en heuveltoppen met koepelbosjes en eindeloze panorama’s. Het imposante kasteel van Heks is de kers op de (Limburgse) taart.

Start: Herberg De Horne, Brugstraat 30, 3870 Heers (Vechmaal) Routes: geel: 12 km, duur: 3,5 uur; rood: 9 km, duur: 2,5 uur; oranje: 6 km, duur: 1,5 uur

Greenspot Rullingen In het spoor van Fruit | Borgloon 7 Deze wandeling start aan het kasteeldomein van Rullingen, pittoresk gelegen tussen de boomgaarden. Onderweg doorkruis je het gevarieerde landschap van de vallei van de Herk en de Rullingenbeek. Je bent hier in het hart van de fruitstreek met hoog- en laagstamboomgaarden en een fructuarium (boomgaard met verschillende fruitvariëteiten). Je wandelt over de vroegere spoorweg waarlangs het fruit werd vervoerd. Langs de oranje route vind je ook een aantal gedichten van Herman Rohaert. Voor buggy’s is alleen de groene wandeling aanbevolen.

Start: Kasteeldomein Rullingen, Rullingen 1, 3840 Borgloon Routes: oranje: 7,5 km, duur: 2 uur; rood: 6 km, duur: 1,5 uur; groen: 4 km, duur: 1 uur landschap beleven

Greenspot Mettekoven Grand-Cru landschap | Heers 9 Het piepkleine dorp Mettekoven staat model voor het fruitige Haspengouw. Je wandelt langs bloeiende hoogstamboomgaarden, door uitgestrekte heuvellanden en kerkdorpjes. Aan de Tjenneboom, op de grens tussen Borgloon en Heers, heb je een prachtig zicht op het glooiende Haspengouwse landschap.

Start: centrum, Mettekovenstraat, 3870 Heers (Mettekoven) Routes: rood: 7 km, duur: 1 uur en 45 min; oranje: 4 km, duur: 1 uur; blauw: 3 km, duur: 45 min; groen: 1,5 km, mindervalidenpad

Greenspot Vrijhern Natuur rond de kluis | Hoeselt 10

Greenspot Zammelen Groene schatkamer | Kortessem 11

Startpunt is de Kluis van Vrijhern, een pittoreske 17deeeuwse lemen woning met een exacte kopie van de Loretokapel. In deze bronrijke omgeving ontspringen verschillende beekjes die samen het begin van de Demer vormen. Dit is Vochtig-Haspengouw ten voeten uit. Het landschap is heel gevarieerd met bronnen, bossen, weilanden en fruitboomgaarden. Natuurlijk ontbreken ook de weidse panorama’s niet.

Je vertrekt in het pittoreske dorpje Zammelen, aan de rand van het Haspengouwse leemplateau. Hier starten drie wandelingen door Vochtig-Haspengouw. De bijnaam ‘groene schatkamer’ is hier zeker op zijn plaats. Historische paden en kerkwegels leiden je door een sterk glooiend landschap waarin beemden, hooilanden, mysterieuze moerassen en broekjesbossen elkaar afwisselen. In de vallei houdt de kronkelende Mombeek je voortdurend gezelschap.

Start: Kluis van Vrijhern, Kluisstraat 1, 3730 Hoeselt Routes: rood: 8 km, duur: 2 uur; oranje: 6 km, duur: 1,5 uur; blauw: 4 km, duur: 1 uur

Start: Sint-Amandusstraat, 3720 Kortessem Routes: groen: 13 km, duur: 3 uur; rood: 7 km, duur: 2 uur; oranje: 6 km, duur: 1,5 uur; blauw: 4 km, duur: 1 uur

TIP Wandelbox en Landschapsdoeboek Greenspots De wandelkaarten van de Greenspots zijn verzameld in een handige verzamelbox. Ze bevatten duidelijke topografische kaarten, praktische informatie, prachtige foto’s en veel interessante weetjes over het wandelgebied. Voor iedere wandelliefhebber is er nu ook het Landschapsdoeboek. Het prachtig geïllustreerde boek beschrijft de Greenspots, de topwandelgebieden van Haspengouw. Het bevat meer dan 50 landschapsdoetips, 12 wandeltips en tal van weetjes over Haspengouw en Voeren. Je maakt ook kennis met de wandelgebieden van de Voerstreek en de Sint-Pietersberg.

Prijs: wandelbox Greenspots: € 15; Landschapsdoeboek: € 20; wandelbox + Landschapsdoeboek: € 29,95; te koop via www.rlh.be, in de lokale toeristische infokantoren en Standaard Boekhandel

Greenspot Nieuwenhoven Bos vol verrassingen | Sint-Truiden 12 Het bos van Nieuwenhoven maakt deel uit van het grootste aaneengesloten bosgebied van Zuid-Limburg. Deze wandelingen voeren je door het hart van dit eeuwenoude loofbos. Hier leven nog reeën en eekhoorntjes in het wild.

Je passeert ook de vallei van de Kelsbeek, het kasteel van Nieuwenhoven en de basiliek van Kortenbos. Ook liefhebbers van vergezichten komen aan hun trekken. En sinds kort is er ook een speelbos.

Start: provinciaal domein Nieuwenhoven, Hasseltsesteenweg, 3800 Sint-Truiden Routes: rood: 7,5 km, duur: 2 uur; oranje: 4 km, duur: 1 uur; blauw: 2,7 km, duur: 45 min; groen: 1 km, mindervalidenpad, duur: 20 minuten

haspengouw 21

Andere topwandelplekjes

De goed onderhouden en duidelijk bewegwijzerde wandelpaden voeren je door het glooiende landschap met mergel, boomgaarden, kastelen, holle wegen, fruit, bloesems, kerkdorpjes en weilanden.

Verborgen Moois Mombeekvallei | Alken Op de grens tussen Alken en Hasselt ligt een natuurgebied, verscholen tussen beemden en broekbossen. Hier wandel je in alle rust in de vallei van de Mombeek, die zich eeuwenlang een weg heeft gebaand door het pittoreske landschap.

Start: Koutermanstraat, 3570 Alken; Muntelbeekstraat, 3500 Hasselt (Sint-Lambrechts-Herk) Routes: rood (Alken): 8 km, duur: 2 uur; rood (Sint-Lambrechts-Herk): 6 km, duur: 1,5 uur; geel (Sint-Lambrechts-Herk): 5 km, duur: 1 uur Prijs: wandelkaart: € 1,50, te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw en via www.rlh.be

Tip Wandelbox Limburg

Deze box bevat een topselectie uit het totale wandelaanbod van Limburg. De Regionale Landschappen en Toerisme Limburg hebben acht themakaarten uitgekozen, goed voor 33 afwisselende wandellussen en niet te missen bezoektips.

Prijs: € 14,50; te koop in de lokale toeristische infokantoren en Standaard Boekhandel

De Nietelbroeken maakt deel uit van de Mombeekvallei.

Hier regeert de natuur. Maar ook het culturele erfgoed laat zich niet onbetuigd. Zo passeer je het kasteel Mombeek met zijn vroegere jachtbos. Misschien spot je hier wel een ree of zelfs een havik? Avontuurlijke knuppelpaden en onverharde wegen zorgen voor extra beleving.

Vergeet niet om waterdicht schoeisel mee te nemen.

Start: Herbroekstraat, 3720 Kortessem Route: blauw: 5 km, duur: 1 uur Prijs: wandelkaart: € 1,50; te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw en via www.rlh.be

Sint-Pietersberg Kanne Wandelen tussen Jeker en Maas | Riemst Verborgen Moois Hornebos | Heers Droog-Haspengouw is een op-en-top agrarisch landschap. Alleen op kasteeldomeinen en ruige, moeilijk te bewerken plekken bleven er nog bossen over. Zoals het Hornebos. Dit oerbos bedekte ooit heel Haspengouw.

Hier ontspringen de bronnen van de Herk. Op de wandeling duik je onder in holle wegen en geniet je van mooie vergezichten over het glooiende landschap.

Start: Altenastraat, 3870 Heers (Mechelen-Bovelingen) Routes: geel: 3 km, duur: 45 min; rood: 8 km, duur: 2 uur Prijs: wandelkaart: € 1,50, te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw en via www.rlh.be

landschap beleven

Verborgen Moois Nietelbroeken | Kortessem

Dit boeiende grensoverschrijdende wandelgebied voert je door het mergelland tussen Jeker en Maas. Eeuwenlang werden hier mergelblokken uit de ondergrond gewonnen.

Maar ook bovengronds is het landschap fenomenaal: een mozaïek van bosjes, boomgaarden, kalkgraslanden en groeves, inclusief indrukwekkende panorama’s op de Maas, het Albertkanaal en de Jekervallei. Vijf van de twintig routes starten in Kanne (Riemst) waar veel huizen opgetrokken werden uit diezelfde mergelsteen.

Start: Statieplein, 3770 Riemst (Kanne) Routes: geel: 12,7 km, duur: 3 uur 15 min; rood: 11,3 km, duur: 2 uur 45 min; oranje: 7,2 km, duur: 2 uur; blauw: 7 km, duur: 2 uur; groen: 5,2 km, duur: 1 uur 20 min Prijs: box met wandelkaarten: € 9,90, te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw en www.rlh.be

Fort Eben-Emael

TIP Fort van Eben-Emael | Bassenge

Dit fort was een opnamelocatie voor de Vlaamse fictiereeks De Smaak van De Keyser. Het Belgische leger bouwde het tussen 1932 en 1935. In de mergelberg groeven ze een ondergrondse kazerne uit.

Het fort moest de invalswegen naar Maastricht beschermen en de regio Luik verdedigen. Tevergeefs.

Het viel al na 31 uur strijd in Duitse handen. Vandaag wandel je door het tunnelstelsel onder de berg en bezoek je de ondergrondse ziekenboeg en douches.

Rue du Fort 40, 4690 Bassenge, + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: open weekends: rondleidingen tussen 10 16 u.: 29-30 maart, 26-27 april, 24-25 mei, 21-22 juni, 5, 6, 21 juli, 30-31 augustus, 27-28 september, 25-26 oktober, 22-23 november. Bijkomend: elke zaterdag en zondag in juli, augustus en september om 13.30 u. (behalve 18 september) Prijs: volwassene: € 6; <12 jaar: € 3; 12-18 jaar, leerkracht, >65 jaar: € 5 haspengouw 23

Verborgen Moois ’t Speelhof | Sint-Truiden

Wandelgebied Fruitvallei | Sint-Truiden KIDS

’t Speelhof ligt naast het als werelderfgoed geklasseerde Begijnhof. Het voormalige buitenverblijf van de abten van Sint-Truiden is publiek toegankelijk en herbergt heel wat verborgen plekjes. Je struint er door hoogstamboomgaarden en komt er van alles te weten over fruit. De Trudobronbeek zorgt voor natte en drassige plaatsen, maar je kunt ze toch verkennen dankzij avontuurlijke plankenpaden.

Je start aan de achterzijde van het station van Sint-Truiden voor een mooie tocht door de Haspengouwse velden en langs de vele fruitbomen. In april is het landschap één grote bloesemzee, in het najaar ruikt de hele omgeving naar het rijpe fruit. Onderweg passeer je ook de gerenoveerde en opnieuw actieve Stayenmolen en de stokerij en brouwerij van Wilderen. De blauwe wandeling is een doe- en ontdekkingswandeling voor kinderen.

Start: Speelhoflaan, 3800 Sint-Truiden Route: 2,5 km, duur: 45 min Prijs: wandelkaart: € 1,50; te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw en via www.rlh.be

Start: station Sint-Truiden, Stationsplein 65, 3800 Sint-Truiden; Brouwerij Wilderen, Wilderenlaan 8, 3803 Sint-Truiden (Wilderen) Routes: geel: 11 km, duur: 2,5 uur; oranje: 7 km, duur: 2 uur; blauw: 2,7 km, duur: 45 min Prijs: wandelkaart: € 1, te koop bij Toerisme Sint-Truiden

Perenboomgaardwandeling | Sint-Truiden Deze pittoreske wandelroute loodst je door de kasteelomgeving van de kerkdorpjes Hoepertingen en Zepperen.

Je passeert laagstamboomgaarden die zich in april volop in bloesems tooien. In het najaar buigen de takken door onder het gewicht van miljoenen rijpe appels, peren en kersen.

Start: Sint-Genovevakerk, Sint Genovevaplein 8, 3800 Sint-Truiden (Zepperen); Kasteel Mariagaarde, Kasteelstraat 10, 3840 Borgloon (Hoepertingen) Route: rode bloesem: 8,5 km, duur: 2 uur Prijs: wandelkaart: € 1, te koop bij Toerisme Sint-Truiden

landschap beleven

Wandelgebied Gelmen | Sint-Truiden Deze wandeling voert je door het typische decor van de succesvolle televisiereeks Katarakt. Dit unieke en afwisselende wandelgebied verwent je met holle wegen, boomgaarden, geologische sites, Romeinse overblijfselen, Katarakt-locaties, een kasteel, de schitterende cultuurhistorische kapel van Helshoven én … de Zwaan: de oudste herberg van Limburg.

TIP Fruitqueeste Sint-Truiden KIDS

Verborgen Moois Berg | Tongeren

Ga met de kids op ontdekkingstocht in het wachtbekkennatuurgebied van de Cicindria. Tijdens een korte wandeling tussen de fruitbomen los je enkele vraagjes op en speur je naar rare vogelkastjes.

Op deze wandeling ontdek je het Haspengouw van de holle wegen. Zij vormen een belangrijke bron van biodiversiteit. Hier betreed je de fascinerende wereld van schuchtere dassen, vrolijke vogels, kleurrijke vlinders en tal van insecten.

Start: wandelgebied Cicindria, Straeten, 3800 Sint-Truiden Route: blauw: 2,9 km, duur: 45 min Prijs: wandelkaart: € 2,50, te koop bij Toerisme Sint-Truiden

Start: Nellestraat, 3700 Tongeren (Berg) Route: rood: 6 km, duur: 1,5 uur Prijs: wandelkaart: € 1,50; te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw of via www.rlh.be

Verborgen Moois Beukenberg | Tongeren De wandelroutes vertrekken uit het kerkdorpje Mulken.

Je loopt in de voetsporen van de Romeinen. Aan de 2deeeuwse stadsomwalling van Tongeren ligt een monumentaal aarden bouwwerk dat ooit deel uitmaakte van het aquaduct van Tongeren. Het is het grootste Romeinse monument in Vlaanderen.

Start: Pliniussite, Mulkerweg, 3700 Tongeren Routes: geel: 3,5 km, duur: 45 min; rood: 7 km, duur: 1 uur 45 min Prijs: wandelkaart: € 1,50; te koop bij Toerisme Tongeren of via www.rlh.be

Start: kerk Groot-Gelmen, Groot-Gelmenlaan, 3800 Sint-Truiden (Groot-Gelmen); school Gelinden, dorp 53, 3800 Sint-Truiden (Gelinden) Routes: rood: 9 km, duur: 2 uur 15 min; oranje: 6 km, duur: 1 uur 30 min; blauw: 3 km, duur: 45 min Prijs: wandelkaart: € 2,50; te koop bij Toerisme SintTruiden haspengouw 25

Verborgen Moois Lauw | Tongeren Deze wandeling neemt je mee naar de Jekervallei met zijn golvende reliëf en vruchtbare glooiingen. In de vallei pronken oude hooilanden omgeven door meidoornhagen.

Je passeert een pittoresk dorp en holle wegen.

Start: Schutterijstraat, 3700 Tongeren (Lauw) Route: 6 km, duur: 1,5 uur Prijs: wandelkaart: € 1,50, te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw of via www.rlh.be

Shindotuin | Tongeren Prachtige tuin met veel Japanse tuinsymboliek, een authentiek Japans theehuis én … met mooie vergezichten naar alle windstreken. De gastheer vertelt je graag meer over de Japanse cultuur.

Bredeweg 29, 3700 Tongeren (Overrepen), + 32 12 23 80 87, www.shindotuinen.be Open: woensdag t.e.m. zondag van 10 - 18 u. (eerste zondag van de maand gesloten) Prijs: € 2,50

Landschapspark de Kevie | Tongeren In Tongeren vind je een landschapspark van 200 ha.

Hier gaan verlaten vochtige hooilanden naadloos over in vegetatierijke moerassen en beboste valleirivieren. Dichte houtkanten, eeuwenoude knotwilgen en glasheldere poeltjes en slootjes vertellen hun eigen verhaal.

Start: parking Oude Blaarstraat, 3700 Tongeren Routes: rood: 8 km, duur: 2 uur; blauw: 6,7 km, duur: 1,5 uur; geel: 5,3 km, duur: 1 uur 20 min.; oranje: 2,6 km, duur: 45 min.

Prijs: kaart: € 1, te koop bij Toerisme Tongeren

TIP Wandelbox Stapvoets door Tongeren

Deze en andere natuurwandelingen op grondgebied Tongeren vind je ook gebundeld in de wandelbox ‘Stapvoets door Tongeren’. 10 routes, samen goed voor meer dan 130 km wandelplezier.

Prijs: € 15, te koop bij Toerisme Tongeren

Retro VW-bus | Borgloon

Ontdek de streek rond Alden Biesen en Bilzen met elektrisch aangedreven wagentjes. Deze groene wagentjes bieden plaats aan 4 personen.

Toer door Haspengouw met een blitse retro VW-bus. De chauffeur brengt je naar de leukste plekjes. Onderweg krijg je uitleg over het landschap, de lokale geschiedenis, kastelen, monumenten en andere toeristische bezienswaardigheden. Het busje biedt plaats aan zes personen.

De rit duurt anderhalf uur.

Start en reserveren: Toerisme Bilzen Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 -17 u., zaterdag en zondag van 10 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 16 u.; reserveren is aangewezen.

Prijs: 1 uur: vanaf € 20; 2 uur: vanaf € 40; 4 uur: vanaf € 60 (zonder omnium)

Vespa Bilzen | Bilzen

Snorren, toeren, tuffen en zweven

Toeren met tripy door het glooiende landschap, je laten rondrijden met een fietstaxi of een VW-busje, rondsnorren met een Vespa ... Haspengouw verkennen kan retro én hip!

Auto- en motorroute | Haspengouw Toer met de auto, motor of Vespa door Haspengouw. Vier routes loodsen je langs tal van bezienswaardigheden.

De bewegwijzerde routes zijn van 70 tot 102 km lang en brengen je aan het einde weer naar je vertrekpunt terug.

De brochure bevat een gedetailleerde routebeschrijving, een handige overzichtskaart en achtergrondinformatie.

Prijs: € 6, te koop bij de toeristische infokantoren van Haspengouw of via Toerisme Limburg, + 32 11 30 55 00 landschap beleven

Groene wagentjes | Bilzen

Verhuur van Vespa’s met heel wat mooie Haspengouwse routes én … een gratis gps.

Overslagstraat 9, 3740 Bilzen (Kleine-Spouwen), + 32 495 53 24 81, www.vespa-bilzen.be Open: elke dag van 10 - 18 u.

Prijs: vanaf € 35

Huifkartocht | Borgloon Zin om je voeten eventjes rust te gunnen? Maak een tochtje met de huifkar door het glooiende landschap van Borgloon.

Je vertrekt op de authentieke kasteelhoeve De Tornaco. Hier spant de uitbater graag een van zijn Haflingers voor.

Start en reserveren: Romeinse Kassei 5, 3840 Borgloon, + 32 12 67 26 00, www.detornaco.be Open: na reservering Prijs: vanaf € 150

Info en reserveren: Tongersesteenweg 100 A, 3840 Borgloon, + 32 12 67 20 02, www.splitbus.be Prijs: € 135

Vespa – Ambiorixroute | Herstappe Via de Ambiorixroute verken je Tongeren en omstreken met de Vespa. Deze route bezorgt je een kijk op tal van (historische) bezienswaardigheden en natuurlijk op het prachtige landschap. De route is 80 km lang.

Dorpsstraat 4, 3717 Herstappe, + 32 479 47 40 11, www.haspenhoeve.be Open: na reservering Prijs: vanaf € 75 per dag

Vespa Fun | Hoeselt Kies voor een Vespa 50 cc of 125 cc, een GTS 125 cc of 300 cc, een MP3 of een Fiat 500 Cabrio. Fun gegarandeerd.

Bilzersteenweg 36 B, 3730 Hoeselt, + 32 89 51 11 63, www.vespafun.be Open: elke dag van 9 - 20 u.

Prijs: vanaf € 60 haspengouw 27

Visésteenweg 131, 3770 Riemst (Zichen-Zussen-Bolder), + 32 12 21 35 31, www.fun-ride.be Open: november t.e.m. maart: dinsdag. t.e.m. donderdag van 10 - 12 en van 13 - 18 u.; vrijdag van 10 - 12 u. en van 13.30 - 18 u.; zaterdag van 10 - 18 u.; april t.e.m. oktober: dinsdag en donderdag van 10 - 12 u. en van 13 - 20 u.; woensdag van 10 - 12 u. en van 13 - 18 u.; vrijdag van 10 - 12 u. en van 13.30 - 20 u.; zaterdag en zondag van 10 - 18 u.

Prijs: vanaf € 30 p.p. (2 p. per scooter per halve dag) Groene wagentjes

Toeren met tripy | Riemst en Tongeren Ontdek nog meer van Haspengouw dankzij de tripy. Dit toestel bevat een elektronisch ‘roadbook’ met tal van uitgewerkte routes en interessante stopplaatsen voor je tocht met de Vespa. Met opgeladen batterij werkt het 30 uur volledig autonoom. Een vlugge blik op het scherm vertelt je meteen waar je moet afslaan. Zoveel meer dan een gps.

Reserveren: Toerisme Riemst, + 32 12 44 03 75 en Toerisme Tongeren, + 32 12 80 00 70

Vespa Fun-Ride | Riemst Kies een van de vele trajecten door het mergelland en snor met je scooter langs hoogtepunten zoals de mergelgrotten van Kanne, het Fort van Eben-Emael, …

Onderweg maak je kennis met tal van streekproducten.

landschap beleven

Ballonvaarten | Sint-Truiden Een uur lang zweef je met ‘De Bink’, de stadsballon van Sint-Truiden, over het prachtige Haspengouwse fruitlandschap. Bij de voorbereiding ontdek je van nabij hoe een vormloze hoop stof uitgroeit tot een gigantische ballon. Daarna voeren de branders je naar een hoogte van 400 meter. Na de landing mag je helpen om de ballon in te pakken. Passagiers vereeuwigen hun ervaring met een ‘certificaat van vlucht’.

Info en reserveren: Toerisme Sint-Truiden Start: vertreklocatie bespreek je met de piloot Prijs: € 160 p.p.

Bloesemtoerbus | Sint-Truiden Elke dag in april toert een comfortabele bus langs fruitige locaties. Onderweg neem je een kijk achter de schermen van een werkend Haspengouws fruitbedrijf. Je krijgt een rondleiding door de boomgaarden en bekijkt de sorteeren verpakkingsinstallatie. Alle deelnemers ontvangen ook een sappig Haspengouws appelpakket en drankje.

Start en reserveren: Toerisme Sint-Truiden Open: in april elke dag vertrek om 14 u., reserveren is aangewezen Prijs: € 15, incl. fruitpakket en drankje

Vesparoute | Sint-Truiden

Fietstaxi | Sint-Truiden

Halingenstraat 76, 3806 Sint-Truiden (Velm), + 32 474 09 61 66, www.vesparoute.com Open: maart t.e.m. oktober (afhankelijk van het weer) Prijs: vanaf € 50

Alleen of met zijn tweetjes lui achteroverleunen terwijl de trapper zich een weg door het glooiende landschap baant. De chauffeur peddelt je naar de mooiste plekjes in en rond Sint-Truiden. Je kiest uit drie verschillende routes: een stadsrondrit (1 uur), een kastelenrondrit (2 uur) of een fruitrondrit (2 uur).

Start en reserveren: Fietsonthaal- en servicepunt SintTruiden, Stationsplein 65, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 69 64 29 Open: 16 oktober t.e.m. 14 maart: maandag t.e.m. vrijdag van 7 - 19 u.; 15 maart t.e.m. 15 oktober: ook zaterdag en zondag van 9 - 17 u.; reserveren is nodig Prijs: € 15 per uur incl. chauffeur

Poms vrijetijdsvoertuigen | Sint-Truiden

Snor met een Vespa door het glooiende Haspengouw met zijn heuvels, kastelen en boomgaarden. Alsof je door Toscane toert. Je kiest uit verschillende arrangementen.

Vespaverhuur Toerisme Tongeren | Tongeren Verhuur van Vespa’s met gratis Tripy-gps (zie pag. 28).

Toerisme Tongeren, via Julianus 5, 3700 Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 - 12 u. en van 13 - 17 u. (juli en augustus: doorlopend open); zaterdag, zon- en feestdagen van 9.30 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 17 u.; zaterdag, zon- en feestdagen van 10 - 16 u.

Prijs: € 59 per dag (excl. € 250 waarborg)

Ontdek het glooiende Haspengouwse landschap op je favoriete voertuig. Kies uit echte Vespa’s 50 of 125 cc, familiebromfietsen en elektrische fietsen. Er is ook een brede waaier aan routes met een tripy-gps (zie pag. 28).

Ambachtslaan 3226, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 74 44 44, www.poms.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. zaterdag van 9 - 18 u., zondag van 9 - 12 u. en van 16 -18 u.; van oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. zaterdag van 9 - 18 u.

Prijs: vanaf € 59 haspengouw 29

Bloesem- en oogstfeesten Voorjaar: bloesemtijd

Fruit

Haspengouw is de tweede grootste fruitregio van Europa. In april verandert het landschap in één grote bloesemzee. In de zomer vinden miljoenen kilo’s kersen, frambozen, bramen, bessen en aardbeien de weg naar de veilingen. In september volgen de appels en peren. De jaarlijkse bloesem- en oogstfeesten vieren dit volop. Haspengouw staat intussen ook bekend als gerenommeerde wijnregio.

In april verandert Haspengouw in één grote kleurenzee met miljoenen bloesems zover het oog reikt. Het startsein voor heel wat feestelijke en fruitige activiteiten die de inwoners graag samen met jou delen. Zo openen heel wat fruitbedrijven, veilingen en andere fruitige locaties de deuren voor een blik achter de schermen. Je neemt deel aan fruitige picknicks en fruittochten en geniet van pittige rondleidingen.

Zomer en najaar: oogsttijd In juni en juli oogsten de telers de rijpe kersen, bessen, frambozen en aardbeien. In september en oktober zijn de appels, peren en druiven aan de beurt. Pluk zelf mee met de Haspengouwse fruitboeren, volg het fruittraject van tak tot veiling, pers je eigen appelsap en zet je tanden in één van de vele oogstfestiviteiten.

TIP Bestel de gratis bloesem- en oogstbrochure

Van april tot en met oktober valt er in Haspengouw elke dag iets te beleven. Volg de weg van het fruit, van de mooiste boomgaarden tot in de veilingen. Je ontdekt waarom het Haspengouwse fruit zo lekker is en waarom de Haspengouwse wijnen tot de absolute top behoren. De brochure met activiteitenkalender geeft je een overzicht van het hele jaarprogramma aan fruitactiviteiten in Haspengouw. Je vindt de gratis brochure in alle toeristische infokantoren van Haspengouw. Of surf naar www.toerismelimburg.be

Veilingen

Veiling Borgloon | Borgloon 13 Tijdens de rondleiding bezoek je de verkoopzaal en ontdek je hoe het hard- en zachtfruit wordt gesorteerd, verpakt en bewaard.

Kernielerweg 59, 3840 Borgloon Info en reserveren: Toerisme Borgloon Open: rondleiding in april, mei, september en oktober: elke dinsdag om 10.30 u. mits reservering Prijs: gratis

haspengouw 31

Stroopstokerijen

Veiling Haspengouw | Sint-Truiden 14 Veiling Haspengouw is een coöperatie van telers van kwaliteitsvol hard- en zachtfruit. Ontdek het hele fruitproces van a tot z, zoals de koel- en opslagruimtes, het geautomatiseerde sorteringsproces en de computergestuurde verpakkingseenheid. De hoogtechnologische werkwijze imponeert.

Stoomstroopfabriek | Borgloon 16 Een van de laatste restanten van de industriële verwerking van fruit tot stroop. Begin vorige eeuw was Borgloon de bakermat van de stroopfabricatie. De stoomstroopfabriek werd opgericht in 1878. In 1988 werd de bedrijvigheid stopgezet. In 2005 kocht het stadsbestuur van Borgloon de fabriek op. Twee jaar later won het gebouw De Monumentenstrijd van de Vlaamse tv-zender Canvas. Vandaag wordt er opnieuw stroop gemaakt op ambachtelijke wijze.

Tongersesteenweg 152, 3800 Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden Open: rondleiding in april, september en oktober: elke dinsdag om 11 u.

Prijs: gratis

Belgische fruitveiling (BFV) | Sint-Truiden 15 Sinds haar oprichting in 1990 is de Belgische Fruitveiling uitgegroeid tot de grootste Belgische organisatie van fruittelers met meer dan 1500 leden. Tijdens een rondleiding krijg je een unieke kijk achter de schermen.

Montenakenweg 82, 3800 Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden Open: rondleiding in april en september: elke donderdag om 11 u.

Prijs: gratis

TIP Fruitstreekmuseum | Borgloon

In het Fruitstreekmuseum en de Fruitsite Colen duik je terug in de geschiedenis van de fruitteelt in Haspengouw. Je krijgt ook zicht op alle nevenactiviteiten van de fruitteelt. Fascinerend zijn het grote aantal relicten waaronder de oudste sorteermachine van Europa en de oudste veilingklok van België. Het museum bevindt zich in een zijgebouw op het binnenplein van abdij Mariënlof.

Colenstraat 1, 3840 Borgloon (Kerniel), + 32 12 74 72 44, www.vzw-fruitstreekmuseum.be Open: april t.e.m. september: dinsdag t.e.m. zondag van 13 - 17 u.

Prijs: € 1

fruit

Stationsstraat 54, 3840 Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be Info en reserveren: Toerisme Borgloon Open: rondleiding in april, mei en september: elke maandag om 15 u. mits reservering Prijs: € 1

Stroopstokerij Vrolingen | Wellen 17 Een van de laatste ambachtelijke stroopstokerijen van Vlaanderen. Ze werd opgericht in 1843. Vandaag staat hier al de vijfde generatie aan het roer. De ambachtelijke stokerij bevindt zich in een geklasseerd gebouw. Ze maakt nog altijd gebruik van de authentieke apparatuur.

Het productieproces duurt 24 uur en gebeurt nog grotendeels met de hand. Het resultaat is een authentieke appel- en perenstroop zonder kleurstoffen of additieven.

Wijndomeinen

De Romeinen wisten het al: de vruchtbare Limburgse bodem is ideaal voor wijnteelt. Tijdens de oogstfeesten (zie pag. 31) kun je dan ook verschillende wijndomeinen bezoeken. In Borgloon zijn dat wijndomein De Groote Mot, wijndomein Villa Vitis, het Heuvelswijnhuisje en Domein Optimbulles. In Sint-Truiden kun je terecht bij wijndomein Predikaat. Onderstaande domeinen zijn ook buiten de oogstfeesten te bezoeken:

Wijnkasteel Genoels-Elderen | Riemst 18 Het enige wijnkasteel van België en met zijn 22 ha ook het grootste wijndomein van het land. In de tijd van de Romeinen stond hier al een wijnkasteel. Vandaag produceert het domein wijnen die moeiteloos concurreren met de Franse topwijnen. Met dank aan de bodem en het klimaat. De mergelondergrond in Riemst is vergelijkbaar met die van de klassieke Franse wijnstreken. Een rondleiding met gids loodst je door het domein en laat je proeven van de wijnen.

Het wijnkasteel en zijn omgeving vormden het decor van de VTM-fictiereeks Zuidflank.

Kasteelstraat 9, 3770 Riemst (Genoelselderen), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: na reservering via www.zuidflank.be Prijs: vanaf € 10

Steenweg op Vrolingen 45, 3830 Wellen, + 32 12 74 29 57, www.stroopvanvrolingen.be Open: na reservering Prijs: gratis haspengouw 33

Wijnkasteel Genoels-Elderen

Wijndomein Cohlenberg | Borgloon

Streekproductenwinkel | Borgloon 16

Wijndomein Cohlenberg produceert witte en rode wijn onder de gecontroleerde oorsprongsbenaming ‘Haspengouw’. Vanuit deze wijngaard heb je een prachtig zicht op abdij Mariënlof.

In de voormalige portierswoning van de stoomstroopfabriek vind je vandaag een streekproductenwinkel boordevol Haspengouwse streekproducten en fruit. Bij mooi weer kun je op vrijdag, zaterdag en zondag op het terras proeven van een heerlijke pannenkoek met Loonse stroop of de enige echte Loonse stroopwafel.

Leemzaal 35, 3840 Borgloon (Kerniel), + 32 12 74 26 68 Open: rondleiding: 15 april t.e.m. 15 juli: elke zaterdag om 15 u.; april en mei: elke woensdag om 15 u.; hele jaar: na reservering Prijs: rondleiding: € 5 (incl. degustatie)

Wijndomein Kitsberg | Heers Dit familiaal wijnbouwbedrijf werkt volgens moderne technieken. De wijnen van eigen druivenstokken (chardonnay, pinot gris, pinot blanc, muller-thurgau) rijpen in inox-vaten.

TIP Zuidflank

Het wijnkasteel Genoels-Elderen was het decor van Zuidflank, een topreeks bij VTM. De dramareeks speelt zich af in en rond Tongeren en Riemst. Ze vertelt het verhaal van twee families die al honderd jaar de Zuidflank betwisten, een wijngaard die elk jaar schitterende wijn oplevert. De wijnbouw en het prachtige wijnkasteel Genoels-Elderen speelden de hoofdrol in deze reeks. Het Zuidflank-gevoel echt beleven?

Surf naar www.zuidflank.be, boek een overnachting, reserveer je bezoek aan het wijnkasteel GenoelsElderen of kies voor één van de arrangementen.

fruit

Klein-Gelmenstraat 18, 3870 Heers (Klein-Gelmen), + 32 477 24 46 98 Open: mei t.e.m. oktober: na reservering Prijs: vanaf € 5,50

Wijndomein Schorpion | Kortessem Dit wijndomein opent graag de deuren voor jou. Je bezoekt de wijngaard en neemt deel aan een proeverij van alle mousserende wijnen mét hapjes.

Kersendaelstraat 37, 3724 Kortessem (Vliermaal), + 32 477 58 12 08 Open: na reservering Prijs: € 7 p.p. (incl. proeverij, met min. van € 57)

Fietstaxi

Rijden langs fruit

Geniet op jouw manier van het glooiende fruitlandschap.

Met de fietstaxi, een groen wagentje, een retro VW-bus … (zie pag. 26) of met de fiets natuurlijk. De uitgestippelde themafietsroutes nemen je mee langs de mooiste plekjes (zie pag. 16 - 17).

Lekker proeven

Picknicken in de boomgaard van Alden Biesen | Bilzen In de buurt van Alden Biesen heb je de leuke picknickplekjes maar voor het uitkiezen: in een boomgaard, aan het Apostelhuis of in het Engels park met zicht op het kasteel. Breng je eigen picknick mee of bestel er een met streekeigen producten bij Toerisme Bilzen.

Info en reserveren: Toerisme Bilzen Open: elke dag, min. 5 dagen op voorhand reserveren Prijs: vanaf € 15

Stationsstraat 54, 3840 Borgloon, + 32 488 75 09 11, www.borgloon.be Open: november t.e.m. maart: vrijdag van 13 - 17 u.; april t.e.m. oktober: dinsdag en donderdag van 12 - 17 u., vrijdag van 12 - 18 u., zaterdag en zondag van 11 - 18 u.

Wandel- of fietstocht met picknick | Borgloon Fiets of wandel door de fruitige natuur. Je krijgt een heerlijk picknickpakket mee voor onderweg.

Info en reserveren: Toerisme Borgloon Open: april t.e.m. september, min. 3 dagen op voorhand reserveren Prijs: fietskaart: € 2; wandelkaart: € 2,50; picknick: € 9 p.p.

Aspergebedrijf Regalys | Gingelom De vruchtbare Haspengouwse bodem brengt ook asperges voort. In de indrukwekkende vierkantshoeve van dit aspergebedrijf vind je een hoevewinkel met lokaal lekkers. Tijdens de bloesem- en oogstfeesten zijn er rondleidingen (zie pag. 31).

Kamerijckstraat 11, 3890 Gingelom, + 32 11 88 10 64, www.regalys.be Open: winkel: april t.e.m. juni: woensdag t.e.m. maandag van 9.30 - 18 u. haspengouw 35

De Wroeter | Kortessem De Wroeter maakt ambachtelijke, duurzame en milieuvriendelijke producten binnen een sociaal tewerkstellingsproject. In de boerderij vind je een ruim aanbod aan zelfbereide streekproducten zoals confituur, biologisch brood, bakkerijproducten, gelei, siroop, appelsap, zuivelproducten en kaas. Naast een eigen bakkerij heeft De Wroeter ook een fruitverwerkingsatelier en de nodige aanplantingen voor biologische groenten en fruit.

St. Rochusstraat 6, 3720 Kortessem, + 32 11 37 64 47, www.dewroeter.be Open: maandag t.e.m. vrijdag van 14 - 18 u.; zaterdag van 10 - 14 u.

Picknick in Haspengouw | Sint-Truiden Slowfood in de buitenlucht. Brouwerij en alcoholstokerij Wilderen biedt een ambachtelijke streekgebonden picknickmand aan. Een origineel idee voor elke speciale gelegenheid: van romantische date tot familiefeestje. Bij regenweer neem je binnen plaats in een prachtig kader.

Wilderenlaan 8, 3803 Sint-Truiden, + 32 477 43 62 94, www.picknickinhaspengouw.be Afhalen: dinsdag t.e.m. zondag vanaf 13 u.; min. 2 dagen op voorhand reserveren Prijs: 25 p.p. (vanaf 2 p.); <12 jaar: € 15 p.p.

Haspengouwse picknick Bestel een knapzak met producten van Limburgse bodem en pik hem op in een van de vele afhaalpunten in Haspengouw. Je kiest tussen de knapzak ‘pure eenvoud’ en de knapzak ‘van dichtbij het lekkerst’. fruit

Info: www.puurlimburg.be Afhalen en bestellen: min. 2 dagen op voorhand bestellen via één van volgende afhaalpunten: »» Loonderhof, Borgloon, + 32 12 74 11 84 »» Streekproductenwinkel, Borgloon, + 32 488 75 09 11 »» De Pastorie, Borgloon, + 32 12 74 77 94 »» Brasserie De Tommen, Hoeselt, + 32 12 45 88 37 »» Boerderijwinkel De Wroeter, Kortessem, + 32 11 37 64 47 »» De Horne, Heers, + 32 12 74 55 08 Prijs: knapzak ‘pure eenvoud’: € 12; knapzak ‘van dichtbij het lekkerst’: € 19,50

TIP Boomgaarden en picknickplaatsen

Haspengouw heeft veel boomgaarden. Een aantal zijn toegankelijk. Leuk om samen met de kinderen te ravotten en het verhaal van het fruit te ontdekken. Je kunt er ook heerlijk picknicken. Verspreid over het glooiende Haspengouwse landschap liggen er trouwens heel wat picknickplekken verborgen. Je ontdekt ze langs de wandellussen (zie pag. 19).

Streekproductenshop | Bilzen Het onthaalcentrum Alden Biesen biedt je ook een brede waaier van streekproducten zoals stroop, wijn, pralines van Bilzen, Haspengouwse bieren, jenevers... Leuk voor jezelf of als geschenk.

Toerisme Bilzen, Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 56 54, www.bilzen.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 17 u.; zaterdag en zondag van 10 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 16 u.

Streekproductenshop | Sint-Truiden Fruitsappen, bieren, wijnen, fruitjenevers en fruitlikeuren.

Maar ook fruitconfituren, stroop, speculaas, advocaat en honing. Deze shop is eigenlijk een streekproductenmarkt met producten die vooral ‘fruit’ als basis hebben. Je keurt en koopt hier de beste Haspengouwse lekkernijen tegen democratische prijzen.

Toerisme Sint-Truiden, Stadhuis, Grote Markt, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be Open: elke dag van 9 - 12.30 u. en van 13 - 17 u.

Streekproductenshop | Tongeren De smaak van Tongeren mee naar huis nemen? Hier kies je uit unieke streekproducten zoals het Caëderkükske, de Tongerse Moppen, de Caesaarke-brandewijn, Ambiorixchocolaatjes, het Amburonbier of andere Limburgse bieren, Loonse stroop, wijn uit Genoelselderen, Haspengouwse whisky, …

Toerisme Tongeren, Via Julianus 5, 3700 Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 - 12 u. en van 13 - 17 u. (juli en augustus: doorlopend open); zaterdag, zon- en feestdagen van 9.30 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 - 12 u. en van 13 - 17 u.; zaterdag, zon- en feestdagen van 10 - 16 u.

TIP Pop-up fruitverhalen bij het kampvuur | Sint-Truiden Beleef in september op speciale locaties een uniek kampvuurmoment met vertellers en zangers. Wie inschrijft, ontvangt de avond op voorhand de locatie per mail of sms. Na afloop krijg je een fruitige borrel bij het kampvuur.

Info en reserveren: Toerisme Sint-Truiden Open: september: elke vrijdag van 20.30 - 22.30 u.

Prijs: € 7,50; < 12 jaar: gratis

haspengouw 37

BILZERSTEENW EG

P

AT

AL FEE STW EEU W

T TR AA TS UN M

EG W EN

4 BEGIJNHOF

5 MOERENPOORT

11

P

AT

SE M ST E

T

P

BREDESTRAAT BROUWERSTRAAT ST.-URSULASTRAAT ONDER DE LINDE

T

AA

KO

6

P

AA

12

RA

NK

T

INAS

ATHAR

ST.-C

TR

AL

AA

T TRAA

NS

OLDW

T

AT

R ST

IL

LEOP

A RA

ST

RA

ER

ST

NS

A .-J

P

N RE OE M LE

ST

8

RV

MIN

KIE

OLKU

R. KO

RST

E ED

RO

RB DE

ST

P

DE

EL

N PE

CO

A TR

T

AA

STR

AT

RA

T RS

RE

F

DS

HO

PUT

NI

G

HO

P

IJT

T

AA

TR

S ND

PIE

R AA NG WIJ

P

1

GROTE MARKT

T RID

L PE

VR

ERST

RUID

TR

Tongeren is het grootste aaneengesloten archeologisch complex van de Lage Landen. Overal vind je nog sporen van de Romeinen, ook in het Gallo-Romeins Museum.

Hedendaags comfort ontdek je in de vele boetiekjes, winkels en het trendy shoppingcenter Julianus. Of op de jaarmarkten, de wekelijkse antiekmarkt en de jaarlijkse sfeervolle boekenmarkt in het begijnhof (tweede zondag van augustus).

AA

PO

PLEIN

Tongeren vandaag

TR

3

S ER T

AA

TR

RS

IKE

LU

P

AL

JEW

TAN

KAS

EG LUIKERSTEENW

In het jaar 10 voor Christus stichtten de Romeinen Atuatuca Tungrorum. Deze stad werd het centrum van een gebied dat bijna tweederde van het huidige België omvatte. Aan het begin van de tweede eeuw na Christus omwalden de Romeinen Tongeren met een reusachtige muur van 6 meter hoog, 2 meter dik en 4 544 meter lang.

De volgende twee eeuwen groeide de stad verder uit tot een bloeiend handelscentrum. Een gevolg van haar strategische ligging op de kruising van de wegen naar Maastricht, Keulen, Bavay, Nijmegen en Doornik.

NS

2

JEK

Ontstaansgeschiedenis

AN ERSG

T AA

AT RA

TR WS

RU

ST.-T

P

LE

STADHUISPLEIN

ST.-T

W.

KIE

9

AAT

RSTR

CHTE

STRI

MAA

GROENDREEF

7

T RAA

10

AAN

STATIONSL

VEEMARKT

T

T NS GE LIN ME HE

U NIE

P

ST IDER

P

A TRA ENS EUL

EG

PL

P

11 NOVEMBERWAL

AL

ERNUSW

ST.-MAT

L

WA

S INIU

TT SCHU

13

M VER

W EN TE ES TS

Het rijke verleden van Haspengouw is nog manifest aanwezig. In Tongeren, oudste stad van België, in de voormalige gravenstad Borgloon en in Sint-Truiden met haar religieuze erfgoed. Het landschap telt meer dan 100 kastelen: landcommanderij Alden Biesen is één van de grootste kasteeldomeinen in de Euregio.

In Riemst ontdek je ondergrondse gangenstelsels en mergelgrotten.

De oudste stad van België werd gesticht door de Romeinen en kende een grote economische bloei in de middeleeuwen. Tongeren ligt in het oosten van Limburg, op 25 minuten rijden van Maastricht en dichtbij Heerlen en Aken.

EL SS HA

Rijk verleden

Tongeren, oudste stad van België

STADSPARK "DE MOTTEN"

C.C. “DE VELINX”

DIJK

Toerisme Tongeren 1 Stadhuis 2 Onze-Lieve-Vrouwebasiliek 3 Gallo-Romeins Museum 4 Begijnhofkerk 5 Moerenpoortmuseum 6 Middeleeuwse stadsomwalling 7 Standbeeld Ambiorix 8 Agnetenklooster 9 Julianus Shoppingcenter 10 Station 11 Sint-Janskerk 12 Begijnhofmuseum Beghina 13 Romeinse tempelsite

haspengouw 39

Toerisme Tongeren Toerisme Tongeren in de Julianusshopping is jouw ideale startplek voor een gastvrij onthaal. Je vindt er tal van brochures en typische Tongerse geschenken.

Via Julianus 5, 3700 Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be

Gallo-Romeins Museum KIDS 19 Het Gallo-Romeins Museum is geen stoffig museum maar een interactieve tijdscapsule. In een aangename open architectuur verhaalt de permanente collectie over het verre verleden van Limburg: van de prehistorie tot het einde van de Romeinse tijd. Levensechte figuren, maquettes, films, interactieve media en meer dan 2000 authentieke en mooi uitgelichte objecten brengen de bezoeker oog in oog met het veelzijdige leven van onze voorouders. Het museum heeft een museumcafé en museumshop en pakt regelmatig uit met spraakmakende tijdelijke tentoonstellingen. Elke schoolvakantie organiseert het Gallo-Romeins Museum spannende activiteiten voor kinderen. In mei 2011 kreeg het de prestigieuze titel van ‘European Museum of the Year’.

Kielenstraat 15, 3700 Tongeren, + 32 12 67 03 30, www.galloromeinsmuseum.be Open: dinsdag t.e.m. vrijdag van 9 - 17 u. (schoolvakanties van 9 – 18 u.); zaterdag, zon- en feestdagen van 10 - 18 u.

Prijs: volwassenen: € 7; >55 jaar, andersvaliden: € 5; 4-26 jaar: € 1; <4 jaar: gratis; gezinnen: € 15

rijk verleden

TIP Tentoonstelling VIKINGEN!

van 18 oktober 2014 - 15 maart 2015 Ze schuimden de zeeën af: bloeddorstig, vernielzuchtig, hongerig naar schatten. Maar wie waren de Vikingen echt? Vooral moordlustige plunderaars of ook kunstenaars, handelaars en ontdekkingsreizigers? En welke rol speelde de vrouw bij dit fascinerende volk? Het Gallo-Romeins Museum van Tongeren doorprikt het stereotype beeld van de Noormannen. 500 mooi uitgelichte objecten zoemen in op het dagelijkse leven van de Vikingen, op hun rituelen en uitzonderlijk vakmanschap. Van juwelen, textiel en wapens tot een heus Vikingschip. Via interactieve displays en multimedia doorgrond je hun veelzijdige cultuur. De expo kwam tot stand i.s.m. het Nationaal Museum van Oudheden in Stockholm (Zweden). Uniek in België! Je kunt deze tentoonstelling tegen een voordelige prijs combineren met de permanente tentoonstelling.

Prijs: volwassenen: € 10 (combi: € 15); >55 jaar, andersvaliden: € 8 (combi: € 10); 4-26 jaar: € 1 (combi: € 1); gezinnen: € 21 (combi: € 31)

18 OKTOBER 2014 - 15 MAART 2015

Antiekmarkt 20 De grootste antiek- en brocantemarkt van de Benelux vindt al meer dan 30 jaar elke zondagmorgen in Tongeren plaats. Meer dan 350 standhouders en een veertigtal antiekzaken stallen vanaf 7 uur ’s ochtends hun schatten uit. Van eeuwenoude antiek, design uit vervlogen jaren en vintagespullen tot die speciale objecten die net nog ontbreken in jouw verzameling: hier vind je het allemaal. Hoe vroeger je komt, hoe meer kans je maakt op echte koopjes. De antiekmarkt trekt ook steeds meer internationale bezoekers aan zoals Nederlanders, Duitsers, Fransen, Britten en Amerikanen. Toch behoudt ze probleemloos haar gemoedelijke karakter.

Leopoldwal, Veemarkt, Hospitaalplein, Maastrichterstraat, de Schiervelstraat, Clarissenstraat, parkings Julianus en Eburonenhal, 3700 Tongeren Open: elke zondagvoormiddag van 7 - 13 u.

Romeinse tempelsite en Romeinse muur De Romeinse tempel kwam onder de aandacht in 1964.

Toen trokken archeologen een aantal sleuven tussen de boomrijen van een oude fruitboomgaard. Het terrein is intussen beschermd. Met eigentijdse materialen krijg je zicht op de omvang van dit tempelcomplex. Infopanelen geven duiding. Via het wandelpad aan de ingang van de site bereik je de Romeinse muur.

Deze stadsomwalling werd gebouwd aan het begin van de 2de eeuw n. Chr. De muur was 6 meter hoog, 2 meter dik en 4 544 meter lang.

Keversstraat, 3700 Tongeren Open: vrij toegankelijk Prijs: gratis

Romeinse muur

Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en romaanse kloostergang 21 De Onze-Lieve-Vrouwebasiliek is een van de mooiste gotische religieuze bouwwerken van België. Aan dit monument werd meer dan 300 jaar gebouwd. De eerste stenen werden al in 1240 gelegd. De basiliek rust op oudere religieuze gebouwen, zoals de allereerste Mariakerk ten noorden van de Alpen. De indrukwekkende toren domineert de wijde omgeving en de intrigerende schatkamer is een van de rijkste van het land. Aan de oostkant van de basiliek bevindt zich een 12de-eeuwse romaanse kloostergang, een van de zeldzame getuigen van romaanse bouwkunst in België. Deze gang wordt in 2014 gerenoveerd en is daarom maar beperkt toegankelijk.

Vrijthof, 3700 Tongeren Open: elke dag van 9 - 17 u.

Prijs: gratis

haspengouw 41

Sint-Janskerk

Begijnhofmuseum Beghina

Agnetenklooster

Naast de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en de verdwenen Sint-Niklaaskerk is dit de derde parochiekerk van de binnenstad. Ze werd opgericht door de leerlooiers en gewijd aan hun patroonheilige, Sint-Jan. De oudste restanten van het kerkgebouw dateren van midden twaalfde eeuw.

De begijntjes waren geen nonnen maar ook geen leken.

Wie waren ze dan wel? Feministen avant-la-lettre? Ontdek de antwoorden tijdens een bezoek aan Beghina, een museum in een authentieke begijnenwoning anno 1660.

Snuister door het begijnenwinkeltje, bezoek het kruidentuintje en snoep van een begijnenbiertje in de middeleeuwse kelder. Het museum ligt op het idyllische pleintje ‘Onder de Linde’ in het Begijnhof van Tongeren.

Het Agnetenklooster is één van de weinige kloosters waarvan de gebouwen nog altijd het straatbeeld sieren.

Het ligt centraal op de toeristische as die het stadscentrum met het begijnhof verbindt. Achter dit gebouwencomplex schuilt een boeiende wereld boordevol kleine en grotere verhalen. Voor wie de histories achter de stenen wil ontdekken, is er de publicatie ‘Salighe Susteren Agnetenklooster’, verkrijgbaar bij Toerisme Tongeren.

Onder de Linde 12, 3700 Tongeren, + 32 12 21 32 59, www.begijnhofmuseumtongeren.be Open: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 12.30 u. en van 13.30 - 17 u.

Prijs: volwassene: € 3,50; >60 jaar: € 3; <12 jaar: € 1

Sint-Catharinastraat 10, 3700 Tongeren Open: elke dag van 10 - 16 u.

Prijs: toegang: gratis; publicatie: € 3

Begijnhof 23

Ursulakapel

Samen met de Begijnhofkerk in Sint-Truiden staat het Tongerse begijnhof op de lijst van het Unesco-werelderfgoed. Het is het oudste begijnhof van de Nederlanden. Dit ‘stadje in de stad’ overleefde miraculeus de Grote Brand van Tongeren in 1677. De meeste authentieke begijnenhuizen bleven gelukkig bewaard en kregen samen met de oude straatjes een fraaie restauratie. Dat geldt ook voor de prachtige Sint-Ursulakapel. Dwaal zeker eens door de bochtige straatjes. Ze loodsen je naar de SintCatharinakerk, een van de mooiste en meest sfeervolle hoekjes van Tongeren.

Kort na 1262 kreeg Tongeren een infirmerie voor de verzorging van bejaarde en zieke begijnen. Naast dit gebouw rees in 1294 een kapel uit de grond, gewijd aan de heilige Ursula. Het huidige infirmeriegebouw dateert uit 1659. In de gerestaureerde Sint-Ursulakapel vinden tentoonstellingen en andere culturele evenementen plaats.

De Mijlpaalroute leidt je door de geschiedenis en het rijke erfgoed van Tongeren. De route bestaat uit 3 wandelingen die op elkaar aansluiten: rood, blauw en groen. Je herkent ze aan de stapstenen met de letter ‘M’. Via de gekleurde letters volg je de door jouw gekozen route. Zo kun je het historisch stadscentrum verkennen, de stadsrand en zelfs aansluiten op de erfgoedwandeling ‘Verborgen Moois Beukenberg’ (zie pag. 25). Instappen kan op de Pliniussite, aan de Motten of het station. Mijlpalen en gevelborden geven je onderweg meer informatie over de bezienswaardigheden. Ook in de brochure vind je achtergrondinformatie.

Sint-Jansstraat, 3700 Tongeren Open: elke dag van 9 - 17 u.

Moerenpoortmuseum en middeleeuwse omwalling 22 Het middeleeuwse Tongeren was volledig omwald. De middeleeuwse omwalling werd gedeeltelijk gebouwd op de restanten van de Romeinse omwalling uit de 2de eeuw. De middeleeuwse wal telde 6 stadspoorten en 13 versterkte torens. Alleen de Moerenpoort uit 1379 is nog intact. In de toren bevindt zich een boeiend museum over de militaire geschiedenis van de stad. Verspreid over drie etages brengen multimediale opstellingen een bewogen overzicht van de gewapende conflicten in Tongeren. Op de toren geniet je van een indrukwekkend panorama over de binnenstad en het begijnhof.

Leopoldwal, 3700 Tongeren Open: paasvakantie t.e.m. september: woensdag t.e.m. zaterdag van 13 - 17 u., zondag van 9.30 - 12 u. en van 13 - 17 u.; oktober tot paasvakantie: zaterdag van 13 - 16 u., zondag van 10 - 12 u. en van 13 - 16 u.

Prijs: gezinsticket: € 4; volwassene: € 2; 4 - 26 jaar: € 1; <4 jaar: gratis

rijk verleden

Sint-Catharinakerk

Sint-Ursulastraat, 3700 Tongeren Open: vrij toegankelijk

Sint-Ursulastraat 11, 3700 Tongeren, + 32 12 80 00 70 Open: na reservering

Mijlpaalroute

Info: Toerisme Tongeren Prijs: brochure: € 5

haspengouw 43

E S EM

G

RA

RA ST NT

EN R

H SC AT

RA LS T

EU NI

ZE

KA H S TR A A T

TR

AA

Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden Open: elke dag van 9 - 17 u.

Prijs: Trudopas: € 3; >55 jaar, <26 jaar: € 2; <12 jaar: gratis mits begeleiding van een volwassene

T

JO

NG

I JS

AN LA

T

AA

T

AA

TR

TR

ES

NS

.TO

NG

ER S

L

TR

EI

D

IN G

KA

TT

DE

OS

ES TW

.

.-

TR .

G E LS

S IN

S ER

S PI E

S T R.

CA

IK

LE N

EVEST

LR

LR IJ

T

LU

G MO

AMS

HE

OM

S E N S TRA A

.

PUC IE N E S

NA

R

DE

PE N HE

R. ST RO E DE RS

ST

JO

E RB

IS

T IC

TI C

3 ND

4

HU

W PO O RT

U RT AA

PL

TR SC

M BR I N D O E ER PL D E R E IN S -

MI

TR.

CA

MS ES TW

RK T

T

MA

E LS

2

HT

AT

. C A

AA

TR

UT

H. HART PL EIN

AT

B R O E K S TR .

O

KS

ST R. E NN

U RS U LI

S IN

N.

TW

Toerisme Sint-Truiden 1 Abdijtoren, academiezaal en crypte 2 Onze-Lieve-Vrouwekerk met schatkamer 3 Minderbroederskerk 4 Museum De Mindere 5 Begijnhofkerk 6 Festraetsuurwerk 7 Domein Speelhof S LA

P W I LD E B A M

MS

A

T

E RG

TR

A

IS B

SS EL

AC

RA

LA A N

TRA

AT

ST

GS

RG

RI D DER S T R A A T

GROTE MARKT

N

S LU

BRU

BE

AN

EK

T

RA

CL

AT

1

BE AA

TR .

PE L S TR

RT

HAM

A

ST

SINT-MAARTEN PLEIN

G O O TS

KE

NE

T

T

YV

ER

N T-A

AA

RA

A AT

AA

Abdij

AB

N KS DO N EE S TR

S TR

ST

IK

M PIA

UT

AT

LU

N SE

ZO

S TE N

T

T

A

DR IA CICINDR IA- S T R .

WIJ K

AA

TR

TR

JS

RS

C IN

DI

TE

BR

RN E

S TA

SP A A

V

HE

T AA TR ES LD GI

CI

N A A

ZE

T

O LY

ES

TR .

.

R I JS

KA

O

T AA

O

EN NT P LA S TR

T RA AT

ST

CH O O LS

LD II PO LEO

AT

OM

H

U

D ST

R.

SI

IE

- JA

ST

NS

ER

S

HO

TE

AT

EN

W

ER NI VE

AC HY R. ST EG RW OO SP

S TR

AAT

AT

RA

ST

EN

RD

A

A G M O BO

EK

DI

H

MET ERST RA

EG

SL

R.

GA ZO

ST.-GANGU LFU S PLEIN

N

TO

TR .

AT

R. ST N ZE S T RO H U IS ST RA AT

INST

RA

GA

ME

ST

AN

RIDDERS DE MENTEN DE HORNE PLEIN

SS

AT

S TR A A

NS

VI

RA

M O LEN

IO

AT

ST

AT

A

AT

TRA

O

ST

FL

KS

D

ER

A T LA

5

RU

LB SA

O

TR A

T -T

Een mooie belevenisruimte in de voormalige hallen van het stadhuis. Naast toeristische info vind je hier streekproducten, alle routekaarten en geschiedkundige boeken over Sint-Truiden.

DS

N

LW

Toerisme Sint-Truiden

Stadhuis, Grote Markt, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be

rijk verleden

AA

AR

S TA D S PA R K

E

Sint-Truiden, in het zuiden van Limburg, is de grootste monumentenstad van Limburg en de zesde grootste van Vlaanderen. De stad vormt het centrum van het spirituele erfgoed in Haspengouw en het kloppend hart van de fruitstreek.

LM

HA

AT

C LO C K

Sint-Truiden, dé religieuze monumentenstad

HA

RA

SI

IN

TIEN S EST EEN W EG

Grote Markt, Sint-Truiden

ST

6

LH

CT

BEGIJNHOF

EE

G

DU

De abdijsite van Sint-Truiden onderging de laatste jaren een grondige renovatie. De imposante crypte is nu toegankelijk voor het publiek en de barokpoort werd opgeknapt. De Academiezaal met zijn hemelse akoestiek is vandaag één van de mooiste zalen van België. Hoogtepunt van de abdijsite is de sobere abdijtoren, hét historische baken van de stad. De duizend jaar oude torenruïne van de voormalige benedictijnenabdij werd na een zware brand opnieuw volledig gerenoveerd. 196 trappen en vijf rust- en ervaringsplatforms leiden je naar een adembenemend panorama over stad en streek.

7 SP

WE

INT

EM

STATI O N

EG

WE G

PA R

PR

Vandaag is Sint-Truiden een gezellige stad waar prachtige historische monumenten en leuke winkelstraten zij aan zij liggen. In het historische handelscentrum van Sint-Truiden bevindt zich alles op wandelafstand. De winkelstraten monden uit op de Grote Markt met zijn vele cafés en eetgelegenheden. Extra shoppingplezier is er tijdens de zaterdagmarkt en de jaarlijkse Ladies City Day.

MEN

ST

RS

V IA

K O N . A S TRIDS

Sint-Truiden vandaag

S I N T- T R U D O ZIEKENHUIS RUM

AT

H S TR A A T

GO

Rond 655 na Christus stichtte Sint-Trudo hier een klooster. Daaruit groeide Sint-Truiden. Dankzij de vele bedevaarten en de rijkdom van de abdij kende de stad de volgende eeuwen een grote welvaart. Rond de abdij ontstond een nederzetting van boeren en handelaren. In 1100 telde Sint-Truiden al elf kerken. In de 13de en 14de eeuw ontwikkelde het zich tot een welvarende stad dankzij de lakennijverheid. Het plein voor de abdij, de huidige Grote Markt, groeide uit tot een groot en druk bezocht marktplein.

Abdijsite met abdijtoren 24

LA AN

N I E U W - S I N T- T R U I D E N

E

BLO

Ontstaansgeschiedenis

TIP Koop de Trudopas

De Trudopas opent alle deuren van de mooiste en interessantste bezienswaardigheden van Sint-Truiden.

Klim tot boven op de abdijtoren, bekijk de crypte en de capucijnenkapel en ontdek de oudste toeristische attractie van België: ‘het Festraetsuurwerk’.

Van april tot eind oktober kun je in het weekend de architectonische parel, de academiezaal en de 18deeeuwse keizerszaal, bezoeken.

Prijs: € 3, >55 jaar en <26 jaar: € 2; <12 jaar: gratis; te koop bij Toerisme Sint-Truiden

haspengouw 45

Academiezaal

Academiezaal Deze sfeervolle 19de-eeuwse zaal is een realisatie van Louis Roelandt, die ook de Gentse opera bouwde. De zaal staat bekend om zijn uitstekende akoestiek. Veel muzikanten en artiesten gebruiken hem voor concerten en als opnamestudio. De imposante achthoekige aula werd volledig gerestaureerd. Je bereikt de zaal via de barokpoort van de abdijsite. Wandel daarna naar rechts en volg het pad tussen de foyer en de oude muur.

Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden Open: april t.e.m. oktober: zaterdag, zon- en feestdagen van 14 - 17 u. (behalve bij tentoonstellingen en concerten) Prijs: Trudopas: € 3; >55 jaar, <26 jaar: € 2; <12 jaar: gratis mits begeleiding van een volwassene

rijk verleden

Abtsvleugel en Keizerszaal

Festraetsuurwerk

De linkervleugel van de bebloemde erekoer van de abdij is zeker een bezoekje waard. De oorspronkelijk middeleeuwse gebouwen werden in de 18de eeuw verbouwd of vervangen. De Keizerszaal fungeerde ooit als de ontvangstzaal van de abt. En het mag gezegd: de man had smaak. De prachtige plafondschilderingen van de hand van de Italiaan G.A. Caldelli vormen een schitterend decor voor de genodigden van vroeger … én de bezoekers van vandaag.

De oudste toeristische attractie van België! Kamiel Festraets startte in 1937 met de bouw van dit astronomisch uurwerk. Het weegt 4 ton, is 6 meter hoog, 4 meter lang, 2,5 meter breed en bevat meer dan 20 000 onderdelen.

Voorstellingen duren 40 minuten.

Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden Open: april t.e.m. oktober: zaterdag, zon- en feestdagen van 14 - 17 u.

Prijs: Trudopas: € 3; >55 jaar, <26 jaar: € 2; <12 jaar: gratis mits begeleiding van een volwassene

Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem Dit museum brengt boeiende tijdelijke tentoonstellingen over de militaire luchtvaart op het voormalige luchtmachtvliegveld van Brustem. Dit jaar gaat het over het vliegveld van Brustem zoals het vroeger was. Je vindt het museum in hartje Sint-Truiden, in de kelder van de abtsvleugel van de abdijsite.

Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 22 12 29 Open: april t.e.m. oktober: zaterdag, zon- en feestdagen van 14 - 17 u. of na reservering Prijs: gratis

Begijnhof, 3800 Sint-Truiden Open: april t.e.m. oktober: maandag t.e.m. vrijdag: om 10.45 u., om 11.45 u., om 13.45 u., om 14.45 u. en om 15.45 u.; zaterdag, zon- en feestdagen: om 13.45 u., om 14.45 u. en om 15.45 u.

Prijs: Trudopas: € 3; >55 jaar, <26 jaar: € 2; <12 jaar: gratis mits begeleiding van een volwassene

Provinciaal Museum Begijnhofkerk 25 Deze laatromaanse, vroeggotische kerk is nu een museum waar boeiende tentoonstellingen lopen. De kerk bevat een schitterende reeks van 38 pijler- en muurschilderingen. De oudste dateren uit de late 13de eeuw, de jongste uit het begin van de 17de eeuw. Samen geven ze een gevarieerd overzicht van de middeleeuwse geloofsbeleving en de verschillende schildertechnieken en -stijlen. De kerk bevat ook het oudste homogeen bewaarde orgel van België. Meer uitleg over de muurschilderingen? Boek een rondleiding mét gids door de begijnhofsite.

Begijnhof, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 23 75 75, www.limburg.be

Open: april t.e.m. oktober: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 12.30 u. en van 13.30 - 17 u.; zaterdag, zon- en feestdagen van 13.30 - 17 u.; rondleiding: april t.e.m. oktober: elke eerste zondag van de maand om 14 u.

Prijs: gratis, behalve bij tentoonstellingen; rondleiding: € 3, <12 jaar: gratis

Sint-Gangulfuskerk Deze kruiskerk met kleine ingebouwde westtoren en halfronde absis is het oudste en mooiste kerkje van SintTruiden. De Sint-Gangulfuskerk is een schoolvoorbeeld van romaanse bouwkunst. De middenbeuk met typische rondboogvensters is opgetrokken uit mergelsteen en dateert uit de 11de eeuw. Het koor is een eeuw jonger. De kerkarmen stammen uit de 16de eeuw en zijn gotisch. De zijbeuken en houten zolderbekleding zijn 18de-eeuws.

Diesterstraat, 3800 Sint-Truiden Open: maandag t.e.m. vrijdag van 8 - 16 u.

Sint-Maartenkerk In een van de belangrijkste winkelstraten van SintTruiden prijkt deze opvallende kerk met zijn spitse 16deeeuwse renaissancetoren. Deze toren is de enige restant van de vroegere kerk die rond 1550 werd gebouwd. De kerk combineert talrijke renaissance-elementen met laatgotische kenmerken zoals spitsbogen en waterlijsten. De huidige kerk is een neoromaanse reconstructie van 1887, naar een ontwerp van architect Serrure.

Stapelstraat, 3800 Sint-Truiden Open: elke dag tot 18 u. haspengouw 47

Sint-Pieterskerk

Basiliek van Kortenbos

Sint-Eucheriuskapel van Brustem

Deze intrigerende kerk is zeker een bezoek waard. De Sint-Pieterskerk is namelijk een van de weinige voorbeelden van Rijn-Maasromaanse architectuur. Ze werd gebouwd tussen 1180 en 1190. Neem zeker ook binnen een kijkje. De overwelving met kruisgewelven is mogelijk de oudste constructie van die aard in België. Merkwaardig zijn ook het 12de-eeuwse romaanse doopvont en de grafsteen van abt Wiric uit 1180.

De basiliek van Kortenbos is een bekend bedevaartsoord.

De 17de-eeuwse kerk is sober aan de buitenkant, maar binnen weelderig versierd met houtsnijwerk.

Het gerestaureerd Maasromaans zaalkerkje dateert uit de 12de eeuw. Bedevaarders vereren hier de Heilige Bertilia, samen met de Heilige Eutropia (Rijkel) en de Heilige Genoveva (Zepperen) de driegezusters genoemd.

Naamsesteenweg, 3800 Sint-Truiden Open: tijdens eucharistievieringen

Al in 650 was hier een bedehuis, gewijd aan de heilige Genoveva. De kerk bezit een opvallende toren uit de 12de eeuw en bijzondere muurschilderingen uit de 16de eeuw.

Onze-Lieve-Vrouwekerk met schatkamer 26 De Onze-Lieve-Vrouwekerk is de eerste parochiekerk die abt Adelardus II in de 12de eeuw bouwde.

Verscholen onder de kerk ligt een indrukwekkende schatkamer met een uniek religieus erfgoed. In deze sfeervolle kelder ontdek je een prachtig uitgebouwde verzameling van schrijnen, reliekhouders, altaargerei en antieke religieuze gewaden.

Grote Markt 1, 3800 Sint-Truiden Open: kerk: elke dag van 8.30 Stadhuis OLV-kerk 17.30 u.; schatkamer: zaterdag van 14 - 16.30 u., zondag van 14 -17 u.

Prijs: gratis

rijk verleden

Basiliekstraat, 3800 Sint-Truiden (Kortenbos) Open: elke dag van 9 - 18 u.

Sint-Genovevakerk

Sint-Genovevaplein, 3800 Sint-Truiden (Zepperen) Open: elke dag van 10 - 17.30 u.

Kerk van Wilderen Een mooie kerk met oud kerkhof. De rechthoekige romaanse westertoren zou dateren uit 1150. Deze verdedigingstoren bezit een uitzonderlijk ingesnoerd schildzadeldak, bekroond met twee kruisen. Een nieuw bezoekerscentrum vertelt over de geschiedenis van de kerktoren, het leven vroeger en de relatie met het kasteel van Duras.

Wilderenlaan 11, 3803 Sint-Truiden (Wilderen) Open: april t.e.m. oktober: zaterdag en zondag van 14 - 18 u.

Kapelhof, 3800 Sint-Truiden (Brustem) Open: elke dag van 9 - 18 u.

Minderbroederskerk Deze kerk is opgetrokken in een sobere barokstijl en bestaat uit één grote beuk. Als paterskerk is de Minderbroederskerk meteen ook een biechtkerk. Dat blijkt overduidelijk uit de zeven mooi gebeeldhouwde biechtstoelen.

Achter het hoofdaltaar sluit een dubbele aanbouw het priesterkoor af. Hier bevindt zich de ingang tot de crypte en de portiunculakapel in de absis.

Minderbroedersstraat, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 67 29 71 Open: kerk: elke dag van 10 - 18 u.; crypte: alleen na reservering

Museum De Mindere KIDS 27 Dit museum beheert het religieuze erfgoed van de Minderbroeders. Een rijke erfenis: van schilderijen, beelden en zilver tot indrukwekkend grafisch werk. Het museum geeft ook boeiende informatie over de figuur Franciscus van Assisi. Er is ook een aanbod voor kinderen: je kunt er

met Vlieg op schattenjacht in de kloostertuin en binnen de kloostermuren. Of waag je aan de leuke Doe-Dozen.

Je maakt kennis met Franciscus van Assisi, trekt zelf een paterspij aan en gaat op ontdekkingstocht. Kleuters van 3 tot 6 jaar verkennen het museum samen met Vis Frans.

Capucienessenstraat 1, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 67 29 71, www.demindere.be Open: dinsdag t.e.m. zaterdag van 10 - 12.30 u. en van 13 - 17 u.; zon- en feestdagen van 14 – 17 u. (november t.e.m. maart: feestdagen gesloten) Prijs: vrije gift

Huis Nagels Een notariswoning uit 1892, vol architecturale en historische stijlelementen die je terugvoeren naar de belle époque. De voorgevel en het interieur bieden een unieke kijk op het samenspel van bouwstijlen en hun stijlelementen. Hoogtepunt is een verrassende visite aan enkele privévertrekken op de bel-etage. Vooral de kamer in mysterieuze Egyptische decorstijl maakt deze ervaring uniek.

Stationsstraat 33, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 48 24 94, www.huisnagels.be Open: eerste zaterdag en zondag van de maand om 13 u., uitgezonderd feestdagen, reserveren is nodig Prijs: € 15 (incl. hapjes)

haspengouw 49

Stayenmolen

Kasteeldomein ‘t Speelhof

Van deze molen aan de Molenbeek was al sprake in de 16de eeuw. Vandaag is ze opnieuw operationeel. Het molenmechanisme werd tot in de kleinste details gerestaureerd. De waterkrachtcentrale voorziet de molenaar en de aanpalende kunsthandel van groene energie.

’t Speelhof werd in de 16de eeuw ingericht als ‘speelhuis’ of buitenverblijf van de abdij. In de 18de eeuw ondergingen het huis en de hoeve een grondige restauratie.

Vandaag is dit stedelijk domein een charmante plek om te wandelen. Je vindt hier ook een rozentuin, moestuin, Finse looppiste en petanquebaan. Het Limburgse fietsroutenetwerk passeert langs de dreef. Van op het gezellige terras van de Afspanning hou je jouw kinderen in de gaten terwijl ze zich amuseren in de speeltuin. Achteraan is er een overstromingsgebied met een uitgestippelde wandeling (zie pag. 24).

Tiensesteenweg 204, 3800 Sint-Truiden Open: elke 2de en 4de zaterdag van de maand van 10 - 12 u.

Prijs: gratis

Château de la Motte

Speelhoflaan, 3800 Sint-Truiden Open: elke dag van zonsopgang tot zonsondergang

De versterkte mottetoren en de bijgebouwen van dit romantische kasteel waren in tijden van gevaar een toevluchtsoord voor bewoners en omwonenden. Vandaag kun je er lekker eten en drinken. Op het terras aan de slotgracht heb je een mooi uitzicht over het domein.

Kasteeldomein Nieuwenhoven Dit kasteel staat al vanaf de 13de eeuw in de kronieken vermeld als zomerverblijf van de abdij van Sint-Truiden.

Het bevindt zich in een 18de-eeuws park, aan de rand van het provinciaal domein Nieuwenhoven. Geregeld vinden er tentoonstellingen, begeleide bezoeken en boeiende workshops plaats. De greenspotwandeling Nieuwenhoven (zie pag. 21) loodst je voorbij deze historische parel.

Mettekovenstraat 4, 3800 Sint-Truiden (Groot-Gelmen), + 32 11 48 10 86, www.chateaudelamotte.com Open: woensdag t.e.m. zondag van 11 - 24 u.

Engelbamp 55-57, 3800 Sint-Truiden Open: elke dag Prijs: gratis

Bieren van Brouwerij Kerkom

Brouwerij Kerkom Deze ambachtelijke brouwerij ligt in het kasteeldorpje Kerkom. Het is de ideale halte voor wandelaars, fietsers en bierproevers. Op het gezellige terras geniet je volop van de zelf gebrouwen huisbieren Bink Blond, Bink Bruin, Bink Bloesem, Winterkoninkske, Winterkoninkske Grand Cru, Adelardus Dubbel, Adelardus Tripel, Bink Tripel en de Bloesem Kriek.

Naamsesteenweg 469, 3800 Sint-Truiden (Kerkom-bijSint-Truiden), + 32 495 38 12 14, www.brouwerijkerkom.be Open: rondleiding: elke zaterdag om 15 u.; horecazaak: april t.e.m. september: woensdag t.e.m. zondag vanaf 11 u.; oktober t.e.m. maart: donderdag t.e.m. zon- en feestdagen vanaf 13 u.; 25 december t.e.m. januari: gesloten Prijs: € 3,50 (incl. 1 consumptie); <12 jaar: gratis

Château de la Motte

rijk verleden

haspengouw 51

WIJ

MEERS

HOVEN

STR

KLOOSTERWAL

GR GRAOENE CHT LAA

N

TIELEMANSTRAAT

TER

TABAARTS

ERG AN

AN LA HT ZIC UIT

GS

SPELVERST

MO OI R. ST EK RO

BRU

TRA

AT

KAT

TE B

AA T TR TO N

AN

GE

LA

RS

ES

EN

AT

RA

ST

EN

UK

BE

IJ

REB BOR

UIT MOO ZIC I HTLA

HO

.

OM

SPIT AA LST RA KO AT REN WA L

NIEUW

RA AT

EIK

ZEEPSTRAA T

EG

E ST RV

BIESENWEG

RW

RWEG

AA T TR

TRA AT

TE

G

M RIE

ES

TERS

MS

RIE

ER

EB

RS

STRI CH

TT KA

Toerisme Bilzen - Alden Biesen Landcommanderij Alden Biesen Sint-Mauritiuskerk Bezoekerscentrum De Landschapsruiter VR

AN

KR

IJK

EL

D

EG

DW EL

1 2 3

NA TV

ZUURBEEMD-

STEENBEEMDLAAN

LAAN

GE

MAA

1

LETE

EG

W PAS

TO N

AKERD

CAMILLE HUYSMANSPLEIN

ERW AL

PARK

LAN

OF

AL W

BRUGSTRAAT

ER

R.

AN

R

NH

GIJ

BE

ST

AN

LA

ER

LAAN

IJS

LA

ZA GE

R.

UT

M

ST

ST SPAAGE S

2

BO

M

RO

DE

LD

KE

RAAT TST

OK KL

NU

KT AR RA M AT

M DE DEM

EW

EN

SO LV E

IDELAAN

BERGWE DEKEN PAQUAYPLEIN

JAZZ BILZENPLEIN

WIJSSTRAA T

WAVERSHOEFPAD

KEINVELD

PIJPENPOORT

KLOKKEPLEIN

OL V.S T

T AA

STR

EN

EIN

IJSTRAAT

AT TRA AL RIJW

LKE

GE

AT

RA

ST

US

AR

EIK

MEREM

VALGADERPAD

ERS

ME

RA AT

N

ST

LAA

KL

EG

ERS

ART

STRAAT

TUS

OS

BER

R KO

MEREMW

3 HOVEN ME

KLO

LAM

BURGEMEESTER HAFMANSPLEIN NEDERPAD WIESVELDLAAN SCHUTHAAGLAAN GUTSENHOEFPAD

VELD

OF

BLEEKA

ST.-

SCHURE ENH

PIJP

TIN

AN

LD

REVE

SCHU

T RSTRAA SPELVE

GA

-M

MDLA

T AA STR BROEDERSCHOOLPLEIN

EK

BE

NS

AAT

RAAT

RA AT ST GE RS E DE TO N

EG W RT OR EN W AT E

OU

LSTR

ST

RBEE

AAT

T AA

OU

MEE

STR

TRAAT

IE RW EG RO O

TR

.

Vandaag is Bilzen een dynamische stad met een sfeervol historisch centrum. Hier shop je voluit in de gezellige winkelstraten, geniet je op een zomers terras of proef je van het bruisende uitgaansleven. Het kloppend hart van Bilzen is de vernieuwde markt met zijn monumentale stadhuis. De belangrijkste bezienswaardigheid blijft de landcommanderij Alden Biesen.

EEK

AAT STR TSE BAN BRA

R

NSB

T AA TR RS TE

TO

E NG

S SE

TR

Bilzen vandaag

IN

EG RW

DE

W

RKE

SPU

Start: Grote Markt, 3800 Sint-Truiden Prijs: Trudowandeling: € 4

Deze regio was al bewoond in de prehistorie. Tijdens de Romeinse overheersing was Bilzen niet meer dan een kleine nederzetting langs de heirbaan Tongeren-Nijmegen. Het plaatsje ontwikkelde zich tot een handelscentrum en kreeg in 1251 de titel ‘goede Stad van het Graafschap Loon’. In 1366 maakte de prins-bisschop van Luik het gebied afhandig. Bilzen werd zo één van de Luikse ‘bonnes villes’ met stadsrechten. In 1794 ging het prinsbisdom Luik over in Franse handen en kreeg Bilzen aanzien als kantonhoofdplaats.

GA

G

Een boeiende en avontuurlijke queeste door de stad.

Tijdens een wandeling gaan de kinderen op zoek naar 9 monumenten. Met een sleutel openen ze de kistjes die ze daar vinden. Elk kistje bevat een stukje van de puzzel. Die leidt hen naar de mysterieuze Schat van Trudo.

Ontstaansgeschiedenis

NS

rijk verleden

Stadsqueeste voor kinderen KIDS

Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 56 54, www.bilzen.be

KAPE

IAA AM RD

Start: Toerisme Sint-Truiden Open: elke dag van 9 - 17 u.

Duur: 3 uur Prijs: € 14 inclusief huur iPad, reserveren is nodig; app in App Store: € 3,59

ROYERVELD

TE PA

Zoek je weg door een doolhof van straten met de iPad als gids. Filmpjes en verhalen leiden je langs raadsels en puzzels. Zo ontrafel je stap na stap het Torenmysterie van Trudo en het geheim van Christina de Wonderbare.

Spelenderwijs leer je ook meer over de geschiedenis van de stad.

Bilzen is het best bekend als thuishaven van de land­ commanderij Alden Biesen, een van de grootste kasteelcomplexen van de Euregio. Maar het is ook een gezellig Demerstadje met leuke shops en terrasjes.

WE

I-queeste

Gevestigd in de landcommanderij Alden Biesen. Een 10 meter lange tafel stelt interactief Haspengouw voor in geuren en kleuren. Je leert ook meer over Bilzen, Limburg en haar streekproducten.

LD

Start: Grote Markt, 3800 Sint-Truiden Prijs: wandelkaart: € 4; te koop bij Toerisme Sint-Truiden

Toerisme Bilzen (Alden Biesen)

VE

Wilderenlaan 8, 3803 Sint-Truiden (Wilderen), + 32 11 58 06 80, www.brouwerijwilderen.be Open: rondleiding: zaterdag en zondag om 15 u.; reserveren is nodig. Horecazaak: april t.e.m. september: dinsdag t.e.m. zondag van 13 – 24 u.; oktober t.e.m. maart: vrijdag vanaf 19 u., zaterdag, zon- en feestdagen vanaf 13 u.

Prijs: rondleiding: € 5 (incl. consumptie en postkaart)

Bilzen, hart van een kastelenlandschap

MP KA

Sint-Truiden bezit meer dan 250 beschermde monumenten. Deze wandeling loodst je langs alle hoogtepunten.

Volg gewoon de klinknagels op het trottoir. Op de gevels lees je beknopte informatie. De Trudowandelgids bevat een plattegrond, wegbeschrijving, foto’s en informatie.

T AA TR ES TS EL

Trudomonumentenwandeling

Dit authentieke industriële monument uit 1743 bevat een hedendaagse brouwerij en distilleerderij, een imposante alcoholstokerij uit 1890 en een monumentale Haspengouwse vakwerkhoeve. In het café met groot terras proef je van zelfgemaakte bieren en jenevers.

SS HA

Brouwerij en alcoholstokerij Wilderen

haspengouw 53

Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 93 93, www.alden-biesen.be Open: oktober t.e.m. maart: elke dag van 10 - 17 u.; april t.e.m. september: elke dag van 9 - 17 u.

Prijs: domein: gratis; Franse tuin: € 1; kasteel enkel te bezoeken met gids of tijdens tentoonstelling; indien tijdelijke tentoonstelling: bezoek tuin en kasteel: € 3

Expo Apostelhuis

Landcommanderij Alden Biesen

Landcommanderij Alden Biesen 28 De imposante landcommanderij Alden Biesen is één van de grootste kasteelcomplexen in de Euregio. De abdis van Munsterbilzen en haar broer graaf Arnold III van Loon schonken een bedevaartskapel met omringende gronden aan de ridders van de Duitse Orde. Tot aan het einde van de 18de eeuw bleef Alden Biesen de hoofdzetel van de balije Biesen, één van de twaalf provincies van de Duitse Orde. 40 jaar geleden legde een zware brand het kasteel bijna volledig in de as. De overheid restaureerde het complex tot een cultuurcentrum met tal van evenementen en tentoonstellingen. Via een greenspotwandeling (zie pag.

19) ontdek je de prachtige omgeving rond de Landcommanderij.

rijk verleden

De vroegere hoofdingang van Alden Biesen is vandaag een expositieruimte. Maandelijks stellen er 2 kunstenaars tentoon: één met driedimensionaal werk, de andere met vlak werk. Bedoeling is om in dit historische gebouw aansluiting te vinden met de relevante beeldende kunst van het moment.

Bosselaar 11, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 95 33 Open: donderdag t.e.m. maandag van 11 - 19 u.

Prijs: gratis

Sint-Mauritiuskerk De Sint-Mauritiuskerk ligt pal achter het stadhuis van Bilzen. Het is een van de zeldzame hallenkerken in de regio.

Het interieur is fraai gerestaureerd in neogotische stijl. De laatgotische beeldenschat werd geïntegreerd in barokke elementen. Merkwaardig en opvallend is het rijke neogotische kleurenpalet van glasramen en modern schilderwerk. Onder de toren verwijst de museale ruimte naar de verbondenheid met de landcommanderij Alden Biesen.

Bezoekerscentrum De Landschapsruiter 29

Jazz Bilzen – The Legend

In de dienstgebouwen van het kasteel Edelhof bevinden zich nu een bezoekerscentrum en een horecazaak. Een attractieve en leerrijke voorbereiding op een wandeling door het dorp en het vlakbij gelegen natuurgebied van het Munsterbos. Door de aanwezigheid van een vroegmiddeleeuwse abdij wortelt dit dorp in een zeer rijk verleden.

Het 19de- en 20ste-eeuwse verhaal van de plantenmannen geeft extra beleving aan je verkenningstocht door het Munsterbos.

Dankzij Jazz Bilzen - The Legend wordt het legendarische festival Jazz Bilzen in ere hersteld. Via een belevingsruimte, een meeting point en de interactieve wandelroute ‘Demerwalk’ herontdekken Jazz Bilzenveteranen het festival. Jongeren maken kennis met de muziek van toen. De wandeling brengt je ook langs de graffititoren, waarop enkele graffitiwriters hun interpretatie van het festival schilderden.

Leroyplein 2, 3740 Bilzen (Munsterbilzen) Open: elke dag van 11 - 17 u.

Prijs: gratis

Taalmuseum Tesi Samanunga Een klein maar uniek taalmuseum in de stadsbibliotheek.

Hier ontdek je meer over de oorsprong van het Nederlands en de oudste geschreven bronnen van onze taal. Zo kom je verrassend te weten dat Bilzen de bakermat is van de Nederlandse literatuur.

Eikenlaan 23, 3740 Bilzen, + 32 89 51 95 06 Open: maandag en vrijdag van 10 - 12 u. en van 15 - 17 u.; dinsdag en donderdag van 10 - 12 u. en van 15 - 19 u.; woensdag van 10 - 19 u.; zaterdag en zondag van 9 - 12 u. (juli en augustus: zondag gesloten) Prijs: gratis

Start: Markt, 3740 Bilzen Open: vrij toegankelijk Prijs: app (App Store en Google Play) Demerwalk: gratis; wandelkaart Demerwalk: gratis, verkrijgbaar bij Toerisme Bilzen (Stadhuis), Markt, 3740 Bilzen

Stadswandeling De 4,5 km lange stadswandeling loodst je naar de mooiste plekken en monumenten in het centrum. Zoals de markt met zijn imposante Sint-Mauritiuskerk en een van de oudste stadhuizen van Limburg. Volg de koperen spijkers op het trottoir en je passeert alle bezienswaardigheden en groene plekjes.

Start: Markt, 3740 Bilzen Prijs: brochure: € 1, te koop bij Toerisme Bilzen (Stadhuis), Markt, 3740 Bilzen

Markt, 3740 Bilzen Open: elke dag van 8.30 - 17 u. haspengouw 55

Borgloon vandaag

Kapel van Helshoven 30

Kasteel van Rullingen 7

Borgloon is een van dé centra van de fruitteelt. Het middeleeuwse stratenpatroon, de markt en smalle steegjes nodigen uit tot kuieren. Het 12de-eeuwse stadhuis was ooit het woonhuis van de graven van Loon. De opvallende stoomstroopfabriek is een van de laatste restanten van de industriële verwerking van fruit tot stroop. Het gebouw won in 2007 de Monumentenstrijd op Canvas. De hoge Burchtheuvel biedt een fraai panorama over het fruitlandschap.

Geklasseerde kapel en eeuwenoud gebedsoord. De Johannieters bouwden ze in de helft van de 13de eeuw als kapel met gasthuis. Vanaf de 17de eeuw bevond er zich achter de kapel een kluis. De laatste broeder verbleef hier tot aan zijn dood in 1908. Zijn standbeeld staat buiten. In de kapel ontdek je een mooie preekstoel uit 1550.

Schenk zeker ook aandacht aan het 16de-eeuwse schilderij ‘Het laatste avondmaal’.

Dit 17de-eeuwse waterkasteel met slotgracht ligt in een sfeervol 13 ha groot domein met geometrische Franse tuin, een parkbos, een wijngaard van 1 ha en een waardevolle hoogstamboomgaard met honderden fruitbomen.

Je kunt het domein dagelijks bezoeken. Hier starten ook de wandelingen van Greenspot Rullingen (zie pag. 20).

Info: Toerisme Borgloon, Stadhuis, Markt, 3840 Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be Kunstproject pit: doorkijkkerkje

Abdij Mariënlof 31 Toerisme Borgloon Stadhuis Klappoel: start wandeling Greenspot Grootloon 3 Burchtheuvel 4 Kanunnikenhuis: beeldje Strooplekker 5 Stoomstroopfabriek

OUDE BERG

3

BR

EK

O

E

LL

GI

VILS TER

O BR

O

PAD

ACHT BURCHTGR

In de volksmond Abdij van Colen genoemd. Dit verwijst naar Maria van Colen die de abdij in 1438 stichtte voor de kruisheren. Vandaag wonen hier cisterciënzerzusters. In de sacristie bevindt zich het Sint-Odiliaschrijn dat sinds 1292 de relieken van de Heilige Odilia bewaart. In de abdij staat ook de 12de-eeuwse koorstoel van de H. Lutgart.

De legende beweert dat elke vrouw die op deze stoel zit binnen het jaar zwanger raakt.

Colenstraat 1, 3840 Borgloon (Kerniel) Open: dinsdag t.e.m. zaterdag van 14 - 17 u., zondag van 15 - 17 u.; behalve kerkelijke feestdagen Prijs: € 2

-

SE ER NG T TO RAA ST

TO N

GE

RS

EST

EEN

EN

TRAPKENS STRAAT

STR AA T STEEN- STRAAT 9 9

4

LA NG ES TE EG

D

KROON

PAPE STRA NAT

LANGESTEEG

WALSTRAAT

2

LAN

GRAA F

KOGELSTRAAT

N IE U

EG

UW

MARKT

KLAPPOEL

NIE

NCK

W

11

WAL ST R.

ND

WLA

NIEU

1

KORTESTR.

EN

WE S TE E NW E G

TE

BEGIJNHOF

F

RS

33

ABEELPLEIN AA

DE

F

AA

GR

GRAVIN AGNESSTRAAT

ID

T

KOGELSTRAAT

EMPOOR

GR

WALSTRAAT

8

KAN. DARISSTRA AT VANV ELDEK 3 3 ESTR .

GRAAF

SPEELHOF

22

GRAETH

STATIONSTRAAT

GRAAF LODEWIJK PLEIN

WELLENSTRAAT

R. UISST

TRAMST

CH TH

T AA NIEUW S TR SL A

Ontstaansgeschiedenis

N

RAAT

AA

KONIN ASTRIDGIN LAAN

ELL

STRA

ALBERT

BLOES EM

ML

DE

KONING

D

BO

OFVEL

EN

PUTH

LD GU

Borgloon is het hoogst gelegen historische stadje van Vlaanderen. Met Sint-Truiden vormt ze het hart van de fruitstreek. De stad met een oppervlakte van 5 111 ha ligt op 15 km van Hasselt.

1 2

AT

LAAN

5

WE

G

DA RD AN

Borgloon, hoogst historisch

Borgloon betekent ‘Burcht op een beboste heuvel’. De stad dankt haar naam aan Graaf Giselbertus van Loon.

Hij bouwde in het begin van de 11de eeuw een versterkte burcht op de top van de huidige Burchtheuvel, bovenop de fundamenten van een Romeins legerkamp. In 1180 staken Luikse troepen de burcht in brand. Vanaf de 19de eeuw richtten Borgloon en omgeving zich steeds meer op de fruitteelt en stroopmakerij.

Helshovenstraat, 3840 Borgloon (Hoepertingen) Open: elke dag van 8 - 20 u.

Rullingen 1, 3840 Borgloon (Kuttekoven) Prijs: gratis

Kasteel van Rullingen

rijk verleden N79

haspengouw 57

Riemst, het Mergelland

Info: Toerisme Riemst, Tongersesteenweg 8, 1 3770 Riemst, + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be LSTR

AAT

Info: vrij toegankelijk Prijs: kaart: gratis, verkrijgbaar bij Toerisme Borgloon of www.z33.be

KLEINE MOLENSTR.

MOLENPAD

RAAT

BOYS

BERKENLAAN

OUDE

E

TRAAT

EG

CA VE

AT

TRAM WEG

NN

W

PRUISSTRA

OUDE

CA

AAT

ROUW

L

ME

ERL

OUDE PRUIS

ACHTER DE HOVEN

NE

PAD

EG

BRUGSTR

SINT-HUBERTUS STRAAT

STEENS

EK

3

W

ER

TR

STATIE PLEIN

N

OOL SCH PAD

OEK

LAA

EK

COMMIEZEN

OEK

KEN

Kunstproject pit: Twijfelgrens

OP’T BR

BER

OP’T BR

DE JEKE OU WEG R BE JAT S

TR

ERST

1

OND

Spijkerwandeling De Route van de Strooplekker Deze stadswandeling van zo’n 5 km loodst je door het historisch gravenstadje Borgloon. De route start aan het Stadhuis. Van hier volg je de klinknagels op het trottoir.

Die bevatten de afbeelding van de Strooplekker, de mascotte van deze gemarkeerde wandeling. Het hoofd van de Strooplekker wijst je de juiste richting aan.

Heilig Grafkapel

Riemst in het zuidoosten van Limburg is deel van het mergelland. Dat merk je aan de vele mergelgrotten en ondergrondse gangenstelsels. Geologisch maakt deze regio deel uit van het Haspengouws leemplateau.

KAPE

Start en info: Toerisme Borgloon Prijs: huur mp3-speler: € 5

Het glooiende landschap rond Borgloon en Heers is al een kunstwerk op zich. Maar pit doet daar een schepje bovenop. Met kunst in de open ruimte. Zoals een 10 meter hoge kerk uit stalen platen (zie pag. 56) of een werk dat vanuit de juiste hoek het woord ‘Twijfelgrens’ vorm. De perfecte symbiose tussen kunst en omgeving.

TRAAT STATIES

Deze audiowandeling van zo’n 6 km is geplaveid met verhalen en sappige anekdotes die teruggaan tot de 11de eeuw. De combinatie van het sfeervolle stadsdecor en de boeiende histories brengt de rijke geschiedenis van Borgloon helemaal tot leven. Bij de toeristische dienst kun je een mp3-speler huren. Of download de audiogids zelf op www.storynations.com.

TIP pit: kunst kijken op de heuvels

WEG

Audiowandelroute

AN

GR

EK

TR

AD ERP

EG

W

2

R TE ES

CA T

RG

E AV AT

TIENDENBERG

L

ERDE

ZUSS

EL

ENDA

GULD

IK DU

EN A

DIE

AT

RS

W

RA

EG

Start en info: Toerisme Borgloon Prijs: brochure: € 2; te koop bij Toerisme Borgloon

ST

EN

V BO

D

CAESTERT WEG

EG

KW

E TR

4

OP NN CA E

1 2 3 4

rijk verleden

Heilig Grafkapel Mergelgrotten van Kanne Vertrek wandelingen Sint-Pietersberg Jachthaven Kanne haspengouw 59

Mergelgrotten Kanne 32

Grotchampignons

Heilig Grafkapel

Vóór de 15de eeuw werd hier al gestart met de ontginning van mergelblokken uit de ondergrond. De stenen dienden voor de bouw van de lokale kerken en burchten. Het resultaat is een indrukwekkend onderaards gangen- en grottenstelsel van meer dan 300 km. Een tentoonstelling van blokwerkersmateriaal toont je hoe de blokken werden bovengehaald. Muurschilderingen van prehistorische dieren bekleden de wanden. In de ondergrondse champignonkwekerij krijg je informatie over de teelt van champignons. Je maakt ook kennis met de lagering van het Grottenbier.

Grotchampignons zijn steviger en droger dan gewone champignons. Hun smaak is iets vleziger en pittiger. Je herkent de Belgische en Nederlandse grotchampignons aan hun grijsbruine kleur. Onderaan de steeltjes zit altijd nog wat mergel of aarde. De mergelgrotten vormen een ideaal terrein voor champignonteelt. De temperatuur (12 tot 14 °C) en de luchtvochtigheid (95 tot 98 %) blijven er constant. De teelt is volledig biologisch. Tijdens de rondleiding in de mergelgrotten ontdek je de champignonkwekerij.

Herman Jekermans bouwde in 1647 deze mergelzandstenen kapel naar het voorbeeld van de Heilig-Grafkapel in Jeruzalem. Het is het enige barokke gebedshuis in Riemst. De bediening van de kapel werd in 1653 toevertrouwd aan de kanunniken van Hoogcruts. Drie jaar later bouwden ze tegenover de kapel een rectorhuis, volledig in mergelzandsteen. Vandaag is het rectorhuis een hotel.

Avergat 14, 3770 Riemst (Kanne), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: rondleiding: 16 januari t.e.m. 14 december: elke zaterdag en zondag om 13.30 u.; juli en augustus: elke dag om 13.30 u.

Prijs: € 5,50 (incl. 1 consumptie); kind <10 jaar: € 3 (excl. consumptie)

Een aantal restaurants in Riemst verwerkt de lekkernij in hun streekgerechten.

Mergelgrotten van Zichen-Zussen-Bolder Dit ondergrondse labyrint van zalen en gangen verrast met wandschilderingen in houtskool, beeldhouwwerken in mergelzandsteen, fossielen uit de Krijtzee, tekeningen en scripties. Er is ook een vleermuizenreservaat en een didactische voorstelling van de lokale champignonen witloofkwekerij. Je ontdekt ook alles over de rijping van grottenkaas, de artisanale ontginningstechniek van mergel en de noeste arbeid van de blokbrekers aan het mergelfront.

Gielenstraat 18, 3770 Riemst (Zichen-Zussen-Bolder), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: na reservering

Muizenberg 10, 3770 Riemst (Kanne), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: elke dag van 10 - 17 u.

Sint-Severinuskapel In 1611 bouwde graaf de Méan een gotisch zaalkerkje.

Dat verving het oorspronkelijke romaanse kerkje. Alleen de toren uit 1133 bleef behouden. In 1856 werd een klooster opgetrokken tegen de oorspronkelijke mergelstenen kapel. De vierkante westtoren uit mergelzandsteen is een van de oudste gebouwen uit de regio. In de kapel zelf vind je nog enkele heiligenbeelden.

Bergstraat 1, 3770 Riemst (Val-Meer), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: na reservering

Spotter Zichen-Zussen-Bolder

sel. Door dit interactieve toestel kijk je 30 meter diep in een mergelkuil. De spotter speelt ook een filmpje af over de ontginning van mergel, over de ingestorte mergelberg de Roosburg en over de mooiste plekjes van Riemst.

Kerkstraat, 3770 Riemst (Zichen-Zussen-Bolder), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Prijs: gratis

Waterburcht Millen 33 Dit kasteel in Maaslandstijl werd voor het eerst vernoemd in 1365. Het is omringd met water, vandaar de naam waterburcht. Binnen vind je een bezoekerscentrum rond het thema ‘Burchten en Versterkingen in de Euregio MaasRijn’. In het plaatselijke museum duik je onder in het dagelijkse leven van de landadel uit het einde van de 16de, begin 17de eeuw.

Kattestraat 22, 3770 Riemst (Millen), + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: april t.e.m. september: donderdag t.e.m. dinsdag van 12 - 18 u.; oktober t.e.m. januari, maart: donderdag t.e.m. maandag van 12 - 18 u.

Prijs: gratis

Wijnkasteel Genoels-Elderen 18 Het enige wijnkasteel van België. Meer info: zie pag. 33.

Onder de straten en huizen van Zichen-Zussen-Bolder bevindt zich een doolhof van mergelkuilen. Dankzij de spotter krijg je een mooi beeld van dit ondergrondse stel-

Muurschilderingen, Mergelgrotten Kanne

rijk verleden

haspengouw 61

Nog meer rijk verleden in Haspengouw

Ook buiten de steden ademt Haspengouw volop historiek, religie en mystiek. In het glooiende landschap ontdek je verborgen eeuwenoude kerkdorpjes, religieus erfgoed en meer dan 100 kastelen, burchten en vierkantshoeves.

Sint-Servaaskerk | Diepenbeek De imposante Sint-Servaaskerk aan het Marktplein in Diepenbeek is al eeuwenlang een plaats van gebed.

De toren is meer dan 500 jaar oud en werd in 1938 beschermd als monument. Het kerkgebouw kreeg vanaf 2001 ook een beschermd statuut. In de kerk ontdek je mooie 300 jaar oude houten gepolychromeerde beelden.

Het orgel kreeg eind 2005 nog een grondige opknapbeurt.

Marktplein 1, 3590 Diepenbeek Open: elke dag van 9 - 17 u.

Museum Winter 1944 | Gingelom De winter van 1944: na de euforie van de bevrijding wakkert het Ardennenoffensief de vrees voor de oorlog weer aan. En dat net in aanloop naar Kerst. Het museum brengt de ervaringen van de lokale mensen uit die periode tot leven. In pakkende taferelen. Zoals dat van de Amerikaanse soldaten die in Gingelom kwamen uitrusten van het oorlogsgeweld tijdens het Ardennenoffensief.

rijk verleden

Thewitstraat 8, 3891 Gingelom (Borlo), + 32 11 88 39 23, www.winter1944.com Open: april t.e.m. september: elke dag van 10 u. tot sluitingstijd aanpalende taverne; oktober tot maart: vrijdag t.e.m. maandag van 10 u. tot sluitingstijd aanpalende taverne; of na reservering Prijs: € 5

Toeren tussen tumuli | Gingelom Rijke Romeinse villabewoners bouwden als laatste rustplaats grote kunstmatige aarden grafheuvels. In Gingelom tref je in een straal van anderhalve kilometer zes van deze tumuli aan: de grootste collectie van België. Tussen de fietsknooppunten 192 , 510 en 511 passeer je de ‘Twee Tommen’, de ‘Drie Tommen’ en de imposante ‘Avernassetom’: met een hoogte van 7,8 meter en een diameter van 23 m een van de grootste grafheuvels van Haspengouw.

Info: Toerisme Gingelom, + 32 11 88 10 31, www.gingelom.be

O.L.V. Tenhemelopnemingkerk | Heers Deze gotische kruiskerk is uniek dankzij de prachtige zoldering. Gravin Marie d’Argenteau liet ter ere van Maria zolderschilderingen op paneel aanbrengen. Het toont taferelen uit het leven van Onze-Lieve-Vrouw, heiligenfiguren en de zestien blazoenen van de geslachten van de familie d’Argenteau. Er hangt ook een zelfportret van de gravin, geknield voor Onze-Lieve-Vrouw en kind.

Kerkstraat, 3870 Heers (Veulen), + 32 11 48 01 22 Open: na reservering

Brouwerij Den Toeteler | Hoeselt Deze ambachtelijke brouwerij uit Hoeselt maakt unieke bieren waarbij de bloesem van de Toetëlèr – dialect voor vlierstruik – centraal staat.

Kleistraat 54, 3730 Hoeselt, + 32 89 41 70 85, www.toeteler.be Open: rondleiding na reservering Prijs: rondleiding: € 5 (incl. proeverij van 2 bieren naar keuze)

Kluis van Vrijhern | Hoeselt De kapel van de kluis werd in 1710 gebouwd, exact naar het model van het Heilig Huisje van Nazareth in het Italiaanse bedevaartsoord Loreto. Tot 1904 woonden hier nog kluizenaars. Vandaag is de kluis van Vrijhern een druk bezochte bedevaartplaats voor Onze-Lieve-Vrouw van Loreto. Het is ook het startpunt voor wandelingen in greenspot Vrijhern (zie pag. 21).

Kluisstraat 1, 3730 Hoeselt, + 32 12 23 48 36, www.hoeselt.be Open: zondag van 13.30 tot 18 u.

Prijs: gratis

Romaans kerkje Wintershoven | Kortessem Dit romaans kerkje is één van de eerste kersteningplekken in Haspengouw. De heilige Amandus stichtte hier in 647 een kerk en kloostergemeenschap. Heel wat bisschoppen en heiligen kregen er hun opleiding. Binnen ontdek je de relieken van de Winterhovense heiligen, een uniek Keltisch offeraltaar en een uitrolbare preekstoel.

Sint Lambertusstraat, 3722 Kortessem (Wintershoven), + 32 11 37 93 30, www.kortessem.be Open: na reservering

Neogotische kapel | Wellen Deze gerestaureerde kloosterkapel in het landelijke kerkdorp Wellen maakte deel uit van het voormalige Ursulinenklooster en dateert uit 1899. Het interieur kenmerkt zich door zijn neogotische stijl. Specialisten typeren de kapel als ‘een totaalkunstwerk van architectuur en toegepaste kunsten’. Waardevol zijn vooral de decoratieve schilderingen op de plafonds en muren. De kleurrijke ramen illustreren de glas-in-loodtechniek.

Dorpsplein, 3830 Wellen, + 32 12 67 07 11, www.wellen.be Open: na reservering Prijs: € 2 met een minimum van € 20 per bezoek (max.

25 personen)

Oude Sint-Rochuskerk | Wellen De oude Sint-Rochuskerk van Ulbeek werd omgebouwd tot een unieke overdekte begraafplaats. Een prachtig staaltje van herbestemming van oude kerkgebouwen.

De kerk werd hiervoor uitgeroepen tot winnaar van de Vlaamse Monumentenprijs 2012.

Dorpsplein Ulbeek, 3832 Wellen (Ulbeek) Open: elke dag

haspengouw 63

Shoppen

Recreatie

Haspengouw is een regio met een rijke geschiedenis, maar ook met alle comfort voor de hedendaagse toerist. In Bilzen, Sint-Truiden en Tongeren is het heerlijk shoppen. De kids ravotten in de leukste speeltuinen en speelparadijzen of plonzen in de zwembaden. En voor wie zich eens helemaal wil laten verwennen, zijn er de goed uitgebouwde wellnesscentra.

Winkelwilligen, etalagekijkers en shopaholics halen in Haspengouw volop hun hart op. Zowel in Sint-Truiden, Tongeren als Bilzen vind je heel wat gezellige winkelstraten en verrassende shoppingadresjes.

Bilzen Het kloppende hart van Bilzen is de vernieuwde markt.

De omliggende winkelstraten en het aangrenzend winkelcomplex De Klokke zijn trekpleisters voor kooplustige toeristen. ’s Avonds trekken de horecazaken heel wat stappers. Bovendien zorgen evenementen en middenstandsacties het hele jaar door voor extra beleving.

Zo is er de wekelijkse woensdagmarkt, de maandelijkse boekenmarkt (laatste zondag van de maand), de jaarlijkse foor, de avondmarkt, de gezellige drukte tijdens de eindejaarsperiode ...

Info: Toerisme Bilzen, + 32 89 51 56 54, www.bilzen.be

Sint-Truiden Sint-Truiden heeft niet alleen veel monumenten, het historische handelscentrum puilt ook uit van de winkels. De gezellige winkelstraten monden uit op de Grote Markt, de tweede grootste van België. Hier kom je op adem in een van de vele gezellige cafés of brasseries. De wekelijkse zaterdagmarkt is gezellig.

Tongeren Tongeren houdt wel van stijl en design. Dat merk je aan de unieke boetiekjes en hippe winkels. In het centrum van de stad ligt de gloednieuwe Shopping Julianus.

Net buiten het centrum ligt het T-forumshoppingcomplex. Leuke koopjes doe je ook op de jaarmarkten, de wekelijkse antiekmarkt op zondagochtend en de jaarlijkse boekenmarkt. Elke eerste zondag van de maand openen alle winkels de deuren voor een portie zondagshoppen.

Info: Toerisme Tongeren, 32 12 80 00 70, www.tongeren.be

Wekelijkse markten »» »» »» »» »» »» »»

Bilzen: woensdagvoormiddag Borgloon: dinsdagnamiddag Diepenbeek: maandagvoormiddag Herk-de-Stad: woensdagnamiddag Kortessem: donderdagnamiddag Sint-Truiden: zaterdagvoormiddag Tongeren: donderdagvoormiddag

Antiekmarkt Tongeren: zondagvoormiddag van 7- 13 u. (zie pag. 41)

Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be Antiekmarkt | Tongeren

haspengouw 65

Speeltuinen KIDS Recreatiedomein De Alk | Alken Ontspanning voor het hele gezin. De waterfietsen, roeiboten en waterfonteinen brengen verfrissing op warme dagen. Terwijl de kinderen met de gocart rijden, pikken de ouders een terrasje mee.

Laagdorp 17, 3570 Alken, + 32 11 59 99 70, www.alken.be Open: speeltuin: elke dag; winkeltje en betalende attracties: april, mei, juni en september: woensdag, zaterdag en zondag van 13 - 20 u.; paasvakantie, juli en augustus: elke dag van 13 - 20 u.

Prijs: speeltuin: gratis; minigolf: € 2; waterfietsen, roeiboten en gocarts: € 1

Speeltuin Edelhof | Bilzen Deze speeltuin telt meer dan 30 speeltoestellen. Van een indrukwekkend speelkasteel, een zandspeeldorp, kabelbaan en avontuurlijk touwenparcours tot een klimpiramide en speelhuisjes.

Waterstraat, 3740 Bilzen (Munsterbilzen), + 32 89 62 15 59, www.bilzen.be Open: elke dag van 10 - 20 u.

Prijs: gratis

recreatie

Binnenspeeltuin KinderRijck | Bilzen Een 5 000 m2 grote binnenspeeltuin in de sfeer van ridders, jonkvrouwen, kastelen en draken. Met de grootste indoor klimkooi van België, reuzentrampolines, klimmuur, swingride, droptower, lasershoot, springkastelen, ...

Vrankrijk 22, 3740 Bilzen, + 32 89 25 43 83, www.kinderrijck.be Open: woensdag van 12 - 20 u., vrijdag van 16 - 20 u., zaterdag en zondag van 10 - 20 u.; schoolvakanties: elke dag van 10 - 20 u.

Prijs: 2 - 14 jaar: € 9 (woensdag, vrijdag en zaterdag); € 10 (zon- en feestdagen); <2 jaar en >15 jaar: gratis

Speeltuin Kasteeldomein ‘t Speelhof | Sint-Truiden Naast de traditionele speeltuigen heeft Domein ’t Speelhof ook een toestel voor mindervalide kinderen, zelfs voor rolstoelen. Een uniek stukje speeltuin in Vlaanderen.

Speelhoflaan, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be Open: zonsopgang tot zonsondergang Prijs: gratis

Speeltuin Domein Nieuwenhoven | Sint-Truiden

Nieuwenhoven 1, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 68 06 35, www.domein-nieuwenhoven.be Open: zonsopgang tot zonsondergang Prijs: gratis

Binnenspeeltuin Activ | Tongeren Kinderen van 1 tot 12 jaar klimmen, klauteren, springen, glijden in de binnenspeeltuin. Het hele gezin kan zich ook actief uitleven met poolen, snookeren, squashen, bowlen en laserschieten.

Rutterweg 63, 3700 Tongeren, + 32 12 23 33 43, www.activ1.be Open: woensdag vanaf 12 u.; vrijdag vanaf 16 u.; zaterdag en zondag, schoolvakanties en feestdagen: vanaf 10 u.

Prijs: € 3,50

Recreatiedomein Olmenhof-Harlaz | Herk-de-Stad Domein met een speeltuin, een minigolfterrein, een visvijver, een Engels park, een dierenpark, wandelwegen, …

Pikkeleerstraat 14, 3540 Herk-de-Stad, + 32 13 55 38 11, www.herk-de-stad.be Open: vrij toegankelijk Prijs: gratis

Zwieren op de schommels, zoeven op de glijbanen, veren op de veerstoelen en trappen op de fietsbaan. Of je favoriete leraar of lerares imiteren in het schooltje: van een leuk domein gesproken!

haspengouw 67

Speeltuin stadspark de Motten | Tongeren

Recreatiezwembad Sint-Pieter | Sint-Truiden

Een recreatief park met speeltuin, minigolf en pitpat, een verkeerspark, roeiboten en pedalo’s, twee visvijvers en cafetaria.

Dit sfeervol ingeklede recreatiezwembad telt twee glijbanen met opvangbad, een stromingsbad, een verwarmd buitenbad, een ploeterbad voor kleuters en een whirlpooltuin. Baantjeszwemmers doen hun ding in het grote 25-meterbad, kinderen plonzen in het instructiebad.

Kastanjewal, 3700 Tongeren, + 32 12 80 02 35, www.tongeren.be Open: speeltuin: elke dag van 7.30 - 21 u. (afhankelijk van het weer); april t.e.m. augustus: extra activiteiten zoals minigolf, roeiboten en gocarts Prijs: speeltuin: gratis; minigolf: kind: € 1,50, volwassene: € 2,50; roeiboten: kind: € 1, volwassene € 1,50; gocarts: € 1

Zwembaden KIDS

Openluchtzwembad Maupertuus | Wellen

Zwembad De Kimpel | Bilzen

Dit recreatiedomein pakt uit met een speeltuin, een vijver, een gezellige cafetaria en een openluchtnatuurbad met schuifaf.

Een vernieuwd zwembadcomplex met een wedstrijdbad, een instructiebad en een recreatiebad met twee glijbanen, whirlpool, waterstralen, onderwaterverlichting en een peuterbadje. De lange glijbaan heeft zelfs lichteffecten en een sterrenhemel.

Bampstraat 11 A, 3830 Wellen, + 32 11 59 74 95, www.wellen.be Open: juli t.e.m. augustus: elke dag van 10.30 - 20 u.

Prijs: € 2; <1 jaar: gratis

Eikenlaan 29, 3740 Bilzen, + 32 89 51 95 19, www.bilzen.be Open: maandag, dinsdag en donderdag van 16 - 21 u.; woensdag van 13.30 - 21 u.; vrijdag van 16 - 22 u.; zaterdag van 10 - 18 u.; zondag van 9 - 17 u. Eerste twee weken van september gesloten Prijs: vrij zwemmen: € 3,50; < 14 jaar en > 65 jaar: € 2; < 4 jaar: gratis recreatie

Olympialaan 10, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 70 17 59, www.sint-truiden.be Open: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 22 u.; zaterdag van 10 - 20 u.; zondag van 10 - 17 u.; uitgezonderd feestdagen Prijs: € 4,50; < 14 jaar: € 3,50; < 3 jaar: gratis

Wellness Visa Versa | Riemst Visésteenweg 43, 3770 Riemst, + 32 12 74 49 00, www.visa-versa.be

Aquatron Sauna Thermen | Sint-Truiden Terwouwenstraat 119, 3800 Sint-Truiden (Zepperen), + 32 11 68 08 90, aquatron.be

Thermen Sané | Tongeren Bilzersteenweg 411, 3700 Tongeren, + 32 12 23 64 42, www.sane-thermen.be

Wellnesscentrum Yolande Buekers | Wellen Langstraat 31, 3830 Wellen (Berlingen), + 32 12 74 25 75, www.kuurcentrum.be haspengouw 69

»» 21 april 2014 - Stroopfeesten | Borgloon Info: Toerisme Borgloon: + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be

Evenementen

Limburgers houden van leuk gezelschap, feesten en samenkomen. Geen wonder dat er het hele jaar door bruisende evenementen plaatsvinden. Binnen of buiten, kunst of sport, cultuur of muziek, mode of natuur… Er is zoveel te zien en te doen, dat je altijd wel een onvergetelijk evenement in je agenda kunt aankruisen. Met als bonus de prachtige historische decors en groene landschappen die vaak een onvergetelijke indruk nalaten.

»» 22 – 29 april 2014 - Internationaal Vertelfestival | Bilzen Info en reserveren: Alden Biesen, www.alden-biesen.be »» Mei - juni 2014 - Zomeropera | Bilzen Info en reserveren: www.zomeropera.be »» 2 mei – 31 augustus 2014 - Arguswandeling | Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be

»» 14- 15 juni 2014 - De Ronde van Limburg met Fietsbeurs en fietsfestival |Tongeren Info: + 32 11 30 55 00, www.toerismelimburg.be »» 20 – 29 juni 2014 - B-Classic | Tongeren Info: www.b-classic.be »» 29 juni 2014 - Alba Nova | Bilzen Info: Alden Biesen, www.alden-biesen.be »» 6 juli 2014 - Land- en tuinbouwdag | Bilzen Info: Dienst toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58

»» 4 mei 2014 - The Italian Way | Tongeren Info: Toerisme Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be

»» 13 juli 2014 - Dag van de kers | Borgloon Info: Toerisme Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be

»» 18 mei 2014 - Landschapsdoedag | Herk de Stad Info: www.rlh.be

»» 13 juli 2014 – de KERS | Bilzen Info: Alden Biesen, www.alden-biesen.be

»» 25 mei, 29 juni, 27 juli, 31 aug, 28 sept, 26 okt 2014 – Sprookjestochten | Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be

»» 26 juli 2014 - Loon Swingt | Borgloon Info: Toerisme Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be

»» 1 juni 2014 - Straattheaterfestival | Tongeren Info: Toerisme Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be »» 9 juni 2014 - Haspengouwse Gordel Info: www.haspengouwsegordel.be

TIP Bloesem- en oogstfeesten

Van april t.e.m. oktober kun je in Haspengouw aan fruitige activiteiten deelnemen. Ontdek het volledige fruitprogramma in de gratis brochure met kalender, verkrijgbaar in alle toeristische infokantoren van Haspengouw. Of surf naar www.toerismelimburg.be.

»» 13 – 15 juni 2014 en 13 – 14 september 2014 - Plantenrozen- en moestuin festival | Heers Info: Kasteel Hex, + 32 12 74 73 41, www.hex.be haspengouw 71

»» 3 augustus 2014 - Alkense Oogstfeesten | Alken Info: Toerisme Alken, + 32 11 59 99 76, www.alkenseoogstfeesten.be »» 3 augustus 2014 - Festival Bier Anders | Tongeren Info: Toerisme Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be »» 9 - 10 augustus 2014 - Marktrock | Bilzen Info: Dienst toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58 »» 15 augustus 2014 - Haspengouwse Halfoogstfeesten | Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be »» 23 – 24 augustus 2014 - Binkfeesten | Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be »» 30 – 31 augustus 2014 - Wieler- en wandelweekend in Brouwerij en alcoholstokerij Wilderen | Sint-Truiden Info: Brouwerij en alcoholstokerij Wilderen, + 32 11 58 66 80, www.brouwerijwilderen.be »» 7 september 2014 - Ambiorixfeesten | Tongeren Info: Toerisme Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be »» 12 - 14 september 2014 - Schots Weekend | Bilzen Info: + 32 478 98 23 03, www.schotsweekend.be

»» 21 september 2014 – Wijnfeesten | Borgloon Info: Toerisme Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be »» 26 – 29 september 2014 – Fleuramour | Bilzen Info: Dienst toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58 »» 28 september 2014 - Fruitmarkt | Sint-Truiden Info: Toerisme Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be »» 4 oktober 2014 - Bilzen, de boom in | Bilzen Info: Dienst toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58 »» 4 oktober 2014 - Verhalen in het park | Bilzen Info en reserveren: Alden Biesen, www.alden-biesen.be »» 18 oktober 2014 – 15 maart 2015 Tentoonstelling Vikingen | Tongeren Info: Gallo-Romeins Museum, + 32 12 67 03 30, www.galloromeinsmuseum.be »» 20 – 21 december 2014 - Dickens Dagen | Bilzen Info: Dienst Toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58

TIP Nog meer evenementen?

Deze agenda bevat slechts een selectie van evenementen. Voor een volledig overzicht kun je terecht op www.toerismelimburg.be

»» 21 september 2014 - Kunst op de markt | Bilzen Info: Dienst toerisme en evenementen, + 32 89 51 98 58

evenementen

haspengouw 73

Hasselt, Hoofdstad van de Smaak

Hasselt staat bekend als Hoofdstad van de Smaak. Niet alleen vanwege de Hasseltse jenever, speculaas en chocolade. Ook op vlak van mode en design is Hasselt een voorbeeld.

Hasselt is een waar shoppingparadijs met boetieks, concept stores en juwelierszaken in prachtige oude panden. Cultureel verrast de Hoofdstad van de Smaak je eveneens met een eigenzinnig aanbod in musea en kunstgalerijen. In de groene omgeving rond Hasselt ontdek je heel wat verborgen pareltjes.

Via het fietsroutenetwerk ben je er zo!

hasselt

SMAAKBELEVENISSEN Routes met smaak Met de Smaakroute leer je het echte Hasselt kennen. Je ontdekt smaakvolle adresjes met tips van locals. Kies je voor een focus op creatief, exclusief, bohemien of trendy Hasselt? Vier ontdekkingskaarten loodsen je naar de plekken die aan jouw smaak beantwoorden. De stad staat ook bekend om haar specialiteiten. Met het Happetijtje, een bonnenboekje, smul je voordelig van al het lekkers: chocolade, speculaas, jenever… De Smaakfietsroute toont je de groene rand van Hasselt met smaakvolle eetadresjes en ontspannende rustpunten.

Prijs: Smaakroute en ontdekkingskaarten: gratis, Happetijtje: € 12,50; Smaakfietsroute: € 2; te koop in de Smaakwinkel, toeristisch infokantoor Hasselt, Maastrichterstraat 59, 3500 Hasselt, + 32 11 23 95 40, www.hasselt.eu

KUNST EN CULTUUR IN DE STAD Jenevermuseum Het Jenevermuseum wordt in een nieuw jasje gestoken.

Vanaf het najaar kun je hier het unieke verhaal van onze nationale drank ontdekken. In het proeflokaal - vrij toegankelijk - proef je van het uitgebreide smakenpalet aan jenevers. Tijdens de sluiting ontdek je het verhaal van de jenever met de app van de Hasseltse jeneverroute.

Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt, + 32 11 23 98 60, www.jenevermuseum.be Open: najaar: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 17 u.

Prijs: museum: € 6 (incl. consumptie), app Jeneverroute: gratis (Google Play en Appstore)

TIP Jeneverfeesten

Op 18 en 19 oktober 2014 is Hasselt 2 dagen in de ban van spektakel, muziek en jenever. Straattheater en muziek fleuren straten en pleinen op.

Info: www.jeneverfeesten.be

Modemuseum Hasselt Het Modemuseum Hasselt benadert zo breed mogelijk mode en modegeschiedenis. Van 1 maart tot 14 september wordt met de tentoonstelling ‘Collectie 02(5)’ het 25-jarige bestaan van vzw Vrienden van het Modemuseum Hasselt gevierd. Een eigen collectie met meer dan 16 000 stukken.

Gasthuisstraat 11, 3500 Hasselt, + 32 11 23 96 21, www.modemuseumhasselt.be Open: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 17 u.

Gesloten: 10 t.e.m. 28 februari; 15 september t.e.m.

3 oktober; 24, 25, en 31 december Prijs: € 6

haspengouw 75

Bampslaan 35, 3500 Hasselt, + 32 11 22 26 24, www.literairmuseum.be Open: woensdag t.e.m. zaterdag en elke eerste zondag van de maand van 14 - 17 u.

Gesloten: feestdagen Prijs: € 2,50; < 18 jaar: € 2

Z33 – huis voor actuele kunst Markt | Hasselt

Het Stadsmus In het stadsmuseum van Hasselt maak je in vogelvlucht kennis met de stad, haar geschiedenis en inwoners. Het ideale startpunt voor een bezoek aan Hasselt.

Guido Gezellestraat 2, 3500 Hasselt, + 32 11 23 98 90, www.hetstadsmus.be Open: april t.e.m. oktober: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 17 u., november t.e.m. maart: dinsdag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag en zondag van 13 - 17 u.

Gesloten: 24, 25 en 31 december Prijs: gratis; huur audiogids: € 1

Literair museum Een bezoek aan het Literair Museum is een ontdekkingsreis. Elke kamer in het grote oude herenhuis verrast je met telkens weer een andere tentoonstelling rond boeken en illustraties. Een heerlijk museum voor kinderen en volwassenen. hasselt

Z33 brengt projecten en tentoonstellingen die je aanmoedigen om op een andere manier naar dagelijkse dingen te kijken. Van 2 maart tot 22 juni loopt er de tentoonstelling ‘Sense of sound’ waarin 6 kunstenaars de relatie tussen geluid en beweging exploreren.

Zuivelmarkt 33, 3500 Hasselt, + 32 11 29 59 60, www.z33.be Open: dinsdag t.e.m. zaterdag van 11 - 18 u., zondag van 14 - 17 u.

Prijs: gratis

TIP De Unie Hasselt - Genk

21 juni – 5 oktober De Unie Hasselt – Genk, een initiatief van Z33, is een hedendaagse kunstroute tussen Hasselt en Genk. Een twaalftal nationale en internationale kunstenaars, gevestigde waarden en beloftevol talent, creëren een nieuw werk. Hiermee leggen ze verborgen verhalen bloot en tonen ze nieuwe, onvoorspelbare verbanden. Je volgt de kunstroute al wandelend, fietsend, met de trein of met de boot.

DE GROENE RAND ROND HASSELT Abdijsite Herkenrode Na een grondige restauratie straalt de 100 ha grote Abdijsite vandaag weer als vanouds. Het belevingscentrum vertelt de geschiedenis van 600 jaar vrouwen op Herkenrode. In de Inspiratietuinen ontdek je het verhaal van kruiden en de manier waarop mensen van alle tijden en culturen ze in hun leven gebruiken.

Herkenrodeabdij 4, 3511 Hasselt (Kuringen), + 32 11 23 96 70, www.abdijsiteherkenrode.be Open: abdijsite: vrij toegankelijk; belevingscentrum en shop: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 17 u.; Inspiratietuinen: april t.e.m. oktober: dinsdag t.e.m. zondag van 10 - 17 u Gesloten: 24, 25 en 31 december Prijs: abdijsite: gratis; belevingscentrum mét luistergids: € 5; inspiratietuinen: € 4 Abdijsite Herkenrode | Hasselt

Japanse tuin De Japanse tuin is met zijn 25.000 m² de grootste authentieke Japanse tuin van Europa. Een wandeling is er een aaneenschakeling van verfijnde beelden: rotsen, water, bruggetjes en beplanting vormen voortdurend nieuwe composities in het landschap.

Gouverneur Verwilghensingel 23, 3500 Hasselt, + 32 11 23 95 40, www.hasselt.eu Open: april t.e.m. oktober: dinsdag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag, zon- en feestdagen van 14 - 18 u.

Gesloten: Pasen Prijs: € 5

TIP Zomerzoektocht Davidsfonds Hasselt en Genk

31 mei – 14 september Met de Davidsfonds Zomerzoektocht, een autoen fietszoektocht, maak je op een ontspannende manier kennis met de mooiste plekjes in Hasselt en Genk.

Info: www.davidsfonds.be Prijs: deelnemingspakket: € 19, pakket met Davidsfonds Cultuurkaart: € 14

Info: www.uniehasseltgenk.be haspengouw 77

Toeristische infokantoren

Het Toeristisch Onthaal Limburg is dĂŠ plek voor meer informatie bij je vakantie in Limburg: tips, logeeradresjes, brochures, kaartmateriaal en inspirerende boeken. Maar ook interactieve suggesties via filmpjes en audio. Kijk en beleef wat de regio voor je in petto heeft. Handig als je geen enkel hoogtepunt wil missen.

Toerisme Bilzen (Alden Biesen)

Praktisch

Toeristisch Onthaal Limburg Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen (Rijkhoven), + 32 89 51 56 54, www.bilzen.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 10 - 17 u., zaterdag en zondag van 10 - 16 u.

Gesloten: 1 januari, 25 en 26 december

Wil je maximaal genieten van je bezoek aan Limburg? Heb je nog meer advies nodig? Aarzel niet en neem contact op met het toeristisch infokantoor.

Toerisme Sint-Truiden Toeristisch Onthaal Limburg Stadhuis, Grote Markt, 3800 Sint-Truiden, + 32 11 70 18 18, www.toerisme-sint-truiden.be Open: elke dag van 9 - 12.30 u. en van 13 - 17 u.

Gesloten: 1 januari, 3 maart, 25, 26 december en 31 december

Toerisme Tongeren

Tongeren

Toeristisch Onthaal Limburg Via Julianus 5, 3700 Tongeren, + 32 12 80 00 70, www.tongeren.be Open: april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 - 12 u. en van 13 - 17 u. (juli en augustus: doorlopend open); zaterdag, zon- en feestdagen van 9.30 - 17 u.; oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 8.30 12 u. en van 13 - 17 u.; zaterdag, zon- en feestdagen van 10 - 16 u.

Gesloten: 1 en 2 januari, 18 september, 15 november, 25 en 26 december. 24 en 31 december: namiddag gesloten

Toerisme Borgloon Markt, 3840 Borgloon, + 32 12 67 36 53, www.borgloon.be Open: oktober t.e.m. maart: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 12 u. en van 13 - 16 u.; zaterdag en zondag van 10 12 u. en van 13 - 16 u.; april t.e.m. september: maandag t.e.m. vrijdag van 9 - 12 u. en van 12.30 - 17 u.; zaterdag en zondag van 10 - 12 u. en van 12.30 - 17 u.

Gesloten: 5 oktober, 1, 2, 11 en 15 november, 25 december t.e.m. 1 januari

Toerisme Riemst Tongersesteenweg 8, 3770 Riemst, + 32 12 44 03 75, www.toerismeriemst.be Open: maandag en woensdag van 9 - 12.30 u. en van 13.30 - 16.30 u.; dinsdag van 9 - 12.30 u.; donderdag van 9 - 12.30 u. en van 13.30 - 19.30 u. (in juli en augustus van 13.30 - 16.30 u.); vrijdag van 9 - 15 u.

Gesloten: 24 december t.e.m. 2 januari haspengouw 79

Haspengouw: hoe geraak je er?

Trefwoorden

Met de wagen Drie autosnelwegen voeren je snel naar Haspengouw: de E40 in het zuiden en de E313 en E314 in het noorden. Door Haspengouw lopen twee steenwegen als hoofdaders: de steenweg tussen Sint-Truiden en Tongeren (N 79) en de steenweg tussen Sint-Truiden en Luik (N 3). Deze wegen zijn het ideale oriëntatiepunt. Wil je de echte charme van Haspengouw beleven? Dan wijk je er best van af. Het ware Haspengouw ontdek je pas op de kleine dorps- en veldwegen.

Met trein of bus Haspengouw is goed bereikbaar met de trein. Er is de lijn Hasselt-Diepenbeek-Bilzen-Tongeren en de lijn HasseltAlken-Sint-Truiden. Meer info over de dienstregelingen vind je op www.nmbs.be. Haspengouw is ook vlot bereikbaar per bus. Meer info over de lijnen en dienstregelingen vind je op www.delijn.be.

praktisch

TIP jouw mening is een overnachting waard

Vul onze online-enquête in. Het duurt maar enkele minuutjes. Zo maak je kans op een gratis verblijf in Limburg ter waarde van € 250! www.toerismelimburg.be/jouwmeningtelt

Limburg App met 10 topfietsroutes en online routeplanner 16 Fietsbox Limburg en fietskaart Limburg 13 Fietsonthaal- en servicepunten en fietsverhuur 13 + 14 Fietsroutenetwerk Limburg 13 Themafietskaarten 16 + 17 Wandelbox Limburg 22 Haspengouw Auto- en motorroute Haspengouw 26 Bloesem- en oogst (feesten en brochure) 31 Picknicken 35 + 36 Wandelbox Greenspots en landschapsdoeboek 21 Alken Fietsonthaal- en servicepunt Recreatiedomein De Alk 14 Recreatiedomein De Alk 66 KIDS Terra Fecunda-fietsroute 17 Verborgen Moois Mombeekvallei 22 Bilzen Archeologische fietsroute 17 Bezoekerscentrum De Landschapsruiter 55 Speeltuin KinderRijck en Edelhof 66 KIDS Fietsonthaal- en servicepunt landcommanderij Alden Biesen 14 Greenspot Alden Biesen en Munsterbos 19 Groene wagentjes 27 Jazz Bilzen – The Legend 55 Landcommanderij Alden Biesen en Expo Apostelhuis 54 Sint-Mauritiuskerk 54 Stadswandeling 55 Streekproductenshop 36 Taalmuseum Tesi Samanunga 55 Toerisme Bilzen-Alden Biesen – Toeristisch Onthaal Limburg 79 Vespa Bilzen 27 Zwembad De Kimpel 68 KIDS Borgloon Abdij Mariënlof 57 Audiowandelroute 58 Fietsverhuur Cycle Passion en Toerisme Borgloon 14 + 15 Fruitstreekmuseum 32 Greenspot Grootloon en Rullingen 19 + 20

Huifkartocht 27 Kapel van Helshoven 57 Kasteel van Rullingen 57 pit: kunst kijken op de heuvels 58 Retro VW-bus 27 Spijkerwandeling De Route van de Strooplekker 58 Stoomstroopfabriek en Streekproductenwinkel 33 + 35 Toerisme Borgloon – Toeristisch Onthaal Limburg 79 Veiling Borgloon 31 Wijndomein Cohlenberg 34 Diepenbeek Sint-Servaaskerk 62 Gingelom Aspergebedrijf Regalys 35 Museum Winter 1944 62 Toeren tussen tumuli 62 Heers Greenspot Heks en Mettekoven 20 Onze-Lieve-Vrouwe Ten Hemelopnemingkerk 62 pit: kunst kijken op de heuvels 58 Verborgen Moois Hornebos 22 Wijndomein Kitsberg 34 Herk-de-Stad Recreatiedomein Olmenhof-Harlaz 67 KIDS Herstappe Vespa-Ambiorixroute 27 Hoeselt Brouwerij Den Toeteler 63 Greenspot Vrijhern 21 Kluis van Vrijhern 63 Vespa Fun 27 Kortessem De Wroeter 36 Domein Schorpion 34 Greenspot Zammelen 21 Romaans kerkje Wintershoven 63 Verborgen Moois Nietelbroeken 23 Riemst Fietsverhuur Fun-Ride 15 Fort van Eben-Emael 23 Grotchampignons 60 Heilige Grafkapel en Sint-Severinuskapel 61

haspengouw 81

Mergelgrotten Kanne en Zichen-Zussen-Bolder 60 Spotter Zichen-Zussen-Bolder 61 Toeren met Tripy 28 Toerisme Riemst 79 Vespa Fun-Ride 28 Visa Versa 69 Wandelen tussen Jeker en Maas Sint-Pietersberg 23 Waterburcht Millen 61 Wijnkasteel Genoels-Elderen 33 + 61 Sint-Truiden Abdijsite met abdijtoren 45 Abtsvleugel, keizerszaal en academiezaal 46 Ballonvaarten 28 Basiliek van Kortenbos 48 Bloesemtoerbus 28 Brouwerij en alcoholstokerij Wilderen 52 Brouwerij Kerkom 51 Château de la Motte 50 Festraetsuurwerk 47 Fietsonthaal- en servicepunt Sint-Truiden 14 Fietsqueeste 17 KIDS Fietstaxi 27 Fruitqueeste 29 KIDS Greenspot Nieuwenhoven 21 Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem 46 Huis Nagels 49 I-queeste 52 Kasteeldomein ’t Speelhof en Nieuwenhoven 51 Minderbroederskerk 49 Museum DE MINDERE 49 KIDS Onze-Lieve-Vrouwekerk met schatkamer 48 Perenboomgaardwandeling 24 Poms Vrijetijdsvoertuigen en Vesparoute 29 Pop-up fruitverhalen bij het kampvuur 37 Provinciaal Museum Begijnhofkerk 47 Recreatiezwembad Sint-Pieter 68 KIDS Kerken (Eucherius, Gangulfus, Genoveva, Maarten, Pieters, Wilderen) 47 + 49 Speeltuin Nieuwenhoven en ’t Speelhof 67 KIDS

praktisch

Stadsqueeste voor kinderen 52 KIDS Stayenmolen 50 Streekproductenshop 37 Thermen Sané en Aquatron Sauna Thermen 69 Toerisme Sint-Truiden – Toeristisch Onthaal Limburg 79 Trudofietsroute en -monumentenwandeling 17 + 52 Trudopas 45 Veilingen 32 Verborgen Moois ’t Speelhof 24 Wandelgebied Fruitvallei en Gelmen 24 KIDS Tongeren Antiekmarkt 41 Begijnhof en Begijnhofmuseum Beghina 42 + 43 Binnenspeeltuin Activ 67 KIDS Fietsverhuur Toerisme Tongeren 15 Gallo-Romeins Museum en tentoonstelling Vikingen 40 KIDS Landschapspark De Kevie 26 Mijlpaalroute 43 Moerenpoortmuseum en middeleeuwse omwalling 42 Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en romaanse kloostergang 41 Romeinse tempelsite en Romeinse muur 41 Shindotuin 26 Sint-Janskerk 42 Speeltuin stadspark De Motten 68 KIDS Streekproductenshop 37 Toeren met Tripy 28 Toerisme Tongeren – Toeristisch Onthaal Limburg 79 Ursulakapel en Agnetenklooster 43 Verborgen Moois Berg, Beukenberg en Lauw 25 + 26 Vespaverhuur Toerisme Tongeren 29 Wandelbox Stapvoets door Tongeren 26 Wellen Neogotische kapel 63 Openluchtzwembad Maupertuus 68 KIDS Oude Sint-Rochuskerk 63 Stroopstokerij Vrolingen 33 Wellnesscentrum Yolande Buekers 69

haspengouw 83