Vlaamse Ardennen 2013 by Toerisme Vlaanderen

De Vlaamse Ardennen is een uitermate landelijke regio met een typisch glooiend karakter. De kronkelende kasseibanen, heuvels en holle wegen vormen in de lente het decor van de Vlaamse wielerklassiekers. De hellingen zijn een uitdaging voor menig fietser. Wandelaars vinden er oneindige mogelijkheden langs stille en onverharde wegen, door bossen en natuurrijke parken. Achter elke hoek en voorbij elke heuvel wacht een beleving of valt er iets te ontdekken. Het talrijk aanwezig religieus en archeologisch erfgoed getuigt van een regio waarin al eeuwen wordt geleefd van en met de natuur.

Vlaanderens Mooiste Landschap

Om u op weg te helpen, kan u gebruik maken van deze toeristische gids. Een handige pocket waarmee u op verkenning kan trekken en ontdekken welke schat de heuvels van de Vlaamse Ardennen verborgen houdt. Naast praktische informatie als adressen, telefoonnummers en openingsuren, vindt u er ook heel wat tips en weetjes die u helpen om van uw vakantie een zinvolle beleving te maken. Een streek om opnieuw en langzaam te ontdekken. Veel plezier.

INHOUD Hoofdstuk I | HISTORISCH GELADEN LANDSCHAP

4-5

Hoofdstuk II | Actief

Fietsen Wandelen In de natuur Paardrijden Autoroute Op het water

Hoofdstuk III | Trekpleisters

6-29 30-44 45-57 58-61 62-63 64-65

66-77

Hoofdstuk IV | Erfgoed en cultuur

Erfgoedstadjes Kunst en musea Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities

78-89 90-99 100-109 110-115

Hoofdstuk V | Uit

Evenementen Uiteten en restaurants Culturele centra

116-121 122-123 124-125

Hoofdstuk VI | Shopping

Winkelgebieden en -straten Markten, boerenen vlooienmarkten Bijzondere winkels Streekspecialiteiten

126-127 128-129 130-131 132-139

Hoofdstuk VII | Stadjes en dorpjes

Stadjes en dorpjes

140-156

Zoekwijzer per gemeente Overzicht infokantoren

157-160 161-164

Welkom in de 4 Vlaamse Ardennen

HOOFDSTUK I

Historisch geladen landschap De landelijke regio Vlaamse Ardennen ligt in het uiterste zuiden van OostVlaanderen, tussen de Leiestreek, het Scheldeland en het Pajottenland. De zuidgrens van de regio is de taalgrens tussen Vlaanderen en Wallonië. De overgang tussen de Vlaamse Ardennen en le Pays des Collines in Henegouwen verloopt geografisch vlekkeloos. Zowel aan de noordelijke als aan de zuidelijke kant van de taalgrens vertoont het landschap immers veel gelijkenissen, met de getuigenheuvels als grootste troef.

Vlaanderens Mooiste landschap: vroeger en nu Het landschap van de Vlaamse Ardennen heeft er niet altijd uitgezien zoals we het vandaag kennen. Vier grote stappen hebben het landschap gemaakt tot wat het vandaag is. In het tertiair tijperk, zo’n 70 tot 3 miljoen jaar geleden, overspoelde de zee regelmatig dit gebied en stond de leefomgeving van vandaag onderwater. Ongeveer 3 miljoen jaar geleden, in het kwartiair tijdperk, werd de bodem van het gebied naar boven getild waardoor er reliëfvorming ontstond en de zee zich langzaam terugtrok. Dit is ook het moment waarop de eerste valleien, maar ook rivieren zoals de Schelde, hun vorm kregen. Grofweg 100.000 jaar geleden lopen de ijstijden ten einde en ontstaat er een opwarming. Hierdoor schuiven regelmatig immense modderpakketten langs de Noordhellingen naar beneden waardoor we vandaag te maken hebben met veel stijlere Zuidhellingen en zachtere Noordhellingen. Nu komen in de Vlaamse Ardennen zeven verschillende grondlagen aan de oppervlakte. Nog steeds treden verglijdingen op van de bovenste la(a)g(en) die van de onderliggende laag afglijd(t)(en), met als gevolg dat sommige hoevetjes letterlijk scheef staan.

De Romeinen en hun (on)doorgrondelijke wegen Zo’n 2000 jaar geleden hebben de Romeinen de Vlaamse Ardennen ontdekt en dat ze hun sporen hebben achtergelaten, merk je nog steeds. De Romeinse wegenbouwers hadden het niet onder markt met het golvende landschap, maar slaagden er toch in om met succes heirwegen aan te leggen. Daarvan is Velzeke het mooiste bewijs. Velzeke was vroeger namelijk een verkeerswisselaar van twee Romeinse Heirwegen. Eentje kwam van Boulogne-surMer en liep naar Keulen en de tweede bracht je van Velzeke naar Bavay en verder naar Reims en de Provence.

Vlaanderens Mooiste landschap tijdens de Middeleeuwen Het West-Romeinse Rijk is gevallen en we introduceren de Middeleeuwen of ook wel de donkere eeuwen genoemd. Omstreeks 974 werd Ename, gelegen langs de Schelde, gesticht door de Duitse Keizer Otto II om de westgrenzen van zijn rijk te beschermen. Een burcht werd opgetrokken en rond die sterkte ontwikkelde zich spoedig een handelsnederzetting. Ename werd omstreeks 1005 omschreven als de belangrijkste vestiging in het hertogdom Lotharingen. Vandaag herinnert een ruïne van de burcht op de rechteroever van de Schelde ons aan het belang van Ename in de Middeleeuwen.

5 Welkom in de Vlaamse Ardennen

Omer Wattez: vader van de Vlaamse Ardennen We nemen een sprong in de tijd en arriveren in de 19de eeuw. Een tijd waarin de rijkere burgerij uit Gent, Brussel, Kortrijk komt om de Vlaamse Ardennen te bezoeken. Men logeert in één van de belle epoque hotels, bezoekt de herbergen met kasteleinen, en maakt een gezondheidskuurwandeling door de bossen. Sommigen onder hen, zoals Lodewijk Omer Wattez, zetten zich ook in voor het behoud van de esthetische waarden van de Vlaamse Ardennen. Omer Wattez, de vader van de Vlaamsche Ardennen, ziet voor het eerst het levenslicht in Schorisse. Naast zijn functie als leraar, is Omer Wattez een begenadigd schrijver. In de periode 1881-1913 schrijft hij niet minder dan 25 ‘Zuid-Vlaandersche’ novellen waaronder zijn werk ‘De Vlaamsche Ardennen’. Zijn gemoedelijke en geestige vertelstijl blijkt uit de eerste zinnen van zijn boek: ‘Ik zal u leiden over berg en dal, door het zuidelijk gedeelte van Oost-Vlaanderen, dat wij met recht de Vlaamse Ardennen mogen heeten. Het is een bergland. Gij, die het nog niet kent, begin maar niet te glimlachen. Bergen in Vlaanderen! Daarvan hoordet gij misschien nooit spreken, en toch bestaat het’.

EEN DUURZAAM TRAJECT Wij laten u op uw manier mee genieten van het boeiende landschap en het waardevol erfgoed. Dat u respectvol omspringt met onze rijkdommen, hoeven we allicht niet te vragen. De schoonheid van een bloem kunt u niet plukken, alleen ervaren op het moment dat u ze ziet.

Gij, die het nog niet kent, begin “maar niet te glimlachen. Bergen in Vlaanderen! Daarvan hoordet gij misschien nooit spreken, en toch bestaat het

”

(citaat: Omer Wattez)

Actief

HOOFDSTUK II

Fietsen

De Vlaamse Ardennen zijn door hun landschappelijke kenmerken in trek bij geoefende fietsers en wielertoeristen. De Ronde van Vlaanderen geeft elk jaar internationale promotie aan deze streek. Verschillende fietsroutes maken gebruik van de karakteristieken van het landschap en de aanwezigheid van de Ronde-iconen zoals de hellingen en kasseistroken. Hierdoor kunnen sommige routes als ‘steil’ en ‘uitdagend’ worden bestempeld. Dit maakt het aanbod sterk en onderscheidend ten opzichte van de rest van Vlaanderen. Anderzijds werden ook zachtglooiende en zelfs vlakke routes aangelegd in de Scheldevallei en het noorden van de Vlaamse Ardennen. Zo kunnen ook minder geoefende fietsers en gezinnen met kinderen een aangepast traject vinden.

Actief

€6

Fietsnetwerk en online routeplanner Fietsnetwerk Vlaamse Ardennen Toerisme Oost-Vlaanderen inventariseerde alle fietspaden en -wegen in de Vlaamse Ardennen en zette de rustige én veilige trajecten op één kaart. Waar twee wegen elkaar kruisen, is er een fietsknooppunt met een bepaald nummer. Op de fietsnetwerkkaart ziet u ontelbare lussen, bolletjes en nummers. Je kan dus veilig van knooppunt naar knooppunt fietsen, je traject zelf bepalen én zeker zijn dat je onderweg mooie landschappen tegenkomt. De knooppunten zijn aangeduid. Op de groenwitte netwerkborden staan nummers en pijlen. Een bordje met maar één nummer, maakt duidelijk dat je een fietspad volgt in de richting van een knooppunt. Op het knooppunt zelf vind je het nummer van dat knooppunt en de richting die je moet nemen naar een volgend knooppunt. Op die manier kan je aan de hand van de fietsnetwerkkaart je eigen route uitstippelen. Je kan de afstand op voorhand berekenen en haltes inplannen (bezienswaardigheden en eetgelegenheden zijn aangeduid op de kaart). Toerisme Oost-Vlaanderen heeft ook fietsnetwerken in het Meetjesland, de Leiestreek, Scheldeland en Waasland. De fietsnetwerkkaart Vlaamse Ardennen kost 6 euro en is zoals de brochures over bewegwijzerde fietsen wandelroutes te koop in alle diensten voor toerisme, VVV’s, toeristische infokantoren en een aantal boekhandels. Je kan ze ook via de website www.tov.be bestellen.

Actief

Online fietsrouteplanner Om het plannen van fietstochten op de fietsnetwerken makkelijker te maken kan je op de site van Toerisme Vlaamse Ardennen al geruime tijd een online routeplanner raadplegen. Klik op de kaart op de plek waar je wil vertrekken en vervolgens op de plaatsen die je wil aandoen. De computer berekent de mooiste route en het aantal kilometer. Vind je dat te veel of te weinig, dan kan je dat met een paar keer slepen en klikken met de muis aanpassen. Je kan behalve een vertrekpunt ook een aantal kilometer intikken waarna de computer je een route zal voorstellen. Zo kan je vanachter je computerscherm jouw tocht op maat samenstellen, afprinten en zelfs downloaden naar een GPS.

Surf naar: www.toerismevlaamseardennen.be Klik door naar ‘Fietsen’ en ‘Fietsrouteplanner’.

Actief

Fietsroutes

€2 De Vlaamse Ardennen tellen 18 lusvormige provinciale fietsroutes. Op basis van het knooppuntennetwerk stippelde Toerisme OostVlaanderen een aantal thematochten uit. Een handig boekje beschrijft elke tocht en gaat dieper in op het thema in kwestie. Rustig fietsen doe je in de vlakke Schelde- of Dendervallei. Sportieve fietsers kiezen voor een tocht doorheen het golvende landschap van de Vlaamse Ardennen. Hun inspanningen worden zeker beloond met een prachtig vergezicht. Voor de echte fietsfanaten is er de Ronde van Vlaanderen fietsroute, een uitdagende tocht langs de beroemde hellingen en beduchte kasseistroken. Van de meeste routes zijn gratis plannetjes te downloaden in PDFformaat (PDF). Zo verlies je nooit meer de weg in de Vlaamse Ardennen. GPS gebruikers kunnen bovendien gratis de routes downloaden in GPX-formaat (GPX). Gewoon downloaden, overzetten op jouw GPS en fietsen maar! Surf naar: www.toerismevlaamseardennen.be Klik door naar ‘Fietsen’ en ‘Fietsroutes’.

Actief

Vlak Milieuroute Deinze – Gavere – Zingem - Kruishoutem Start: recreatiedomein Brielmeersen, Deinze Afstand: 50 km Interessant: Museum Deinze en Leiestreek, Scheldemeersen Gavere (speeltuinen en openbare toiletten), pittoreske dorpskern Mullem, Lozerbos, Kasteel della Faille d’Huysse, verschillende infoborden over milieuaspecten, natuureducatief centrum De Kaaihoeve Scheldevalleiroute 1 Gent - Gavere Start: Markt Gavere – aanloopstrook vanaf het Sint-Pietersstation Gent Afstand: 30 km Interessant: Sint-Elooikapel, dorp Melsen, oude Scheldemeanders, Doornhammeke, dorpskern Zevergem, De Poort (toeristisch onthaalpunt), Gemeentehuis en Marktplein Gavere Scheldevalleiroute 2 Gavere - Oudenaarde Start: Markt Gavere Afstand: 35 km Interessant: natuureducatief centrum De Kaaihoeve, pam Ename en Sint-Laurentiuskerk, Centrum Ronde van Vlaanderen, stadhuis Oudenaarde, Scheldemeersen Zingem, Sint-Christianakapel Scheldevalleiroute 3 Oudenaarde - Kluisbergen Start: Station Oudenaarde Afstand: 30 km Interessant: Centrum Ronde van Vlaanderen, stadhuis Oudenaarde, oude Scheldemeanders, Abdij van Beaulieu, Domein de Ghellinck, Donkvijver

Actief Actief

Glooiend Gaverbeekroute Waregem – Zulte – Gottem – Machelen – Kruishoutem - Nokere Start: Park Baron Casier, Marcel Windelsstraat, 8790 Waregem Afstand: 31 km Interessant: grensgebied West- en Oost-Vlaanderen, Park Baron Casier, Gaverbeekse meersen, Oude Spoorwegberm, charmant Nokere en de groene bossen van Oud-Moregem en Wortegem Denderende stedentocht (lus 4) Geraardsbergen – Lierde – Herzele - Ninove Start: Denderbrug, nabij Markt Geraardsbergen. Afstand: 46 km. Thematocht op het fietsnetwerk Vlaamse Ardennen. Interessant: pittoreske dorpskern Hemelveerdegem, natuurreservaat Moenebroek, kasteel van Steenhuize, Duivenbos, Stiltegebied DenderMark, Provinciaal Domein De Gavers, De Muur en de Oudenberg, stadhuis Geraardsbergen. Extra: lus 1 (Dendermonde), lus 2 (Aalst) en lus 3 (Ninove) fiets je op het fietsnetwerk Scheldeland. Gulden Eiroute Kruishoutem Start: Markt Kruishoutem Afstand: 46 km Interessant: Kasteel della Faille d’Huysse, Kasteel de Ghellinck d’Elseghem, Kasteel Casier, Kasteel Herlegem, Kasteel Aaishove, Lozerbos, VTB Uitkijktoren, Huisekoutermolen, pittoreske dorpskernen Nokere, Mullem en Wannegem-Lede. Kouterroute Wortegem-Petegem Start: Domein de Ghellinck, Elsegem Afstand: 49 km Interessant: Domein de Ghellinck, Abdij van Beaulieu, Scheldemeersen Petegem, pittoreske dorpskernen Moregem, Ooike en Elsegem, Golf & Country Club

Actief

Lekker fietsen in het spoor van Adriaen Brouwer Oudenaarde - Maarkedal Start: Markt Oudenaarde Afstand: 30 of 35 km. Culinaire thematocht op het fietsnetwerk Vlaamse Ardennen. Interessant: Bos ‘t Ename, Provinciaal Archeologisch Museum Ename, stad Oudenaarde, vergezichten Maarkedal Extra: 8 horecazaken langs het traject werken mee aan de thematocht. Als u bij hen een Oudenaards biertje bestelt en de routebrochure toont, krijgt u er een gratis hapje bij. De brochure is voorlopig uitgeput en wordt herwerkt in 2013. Molenbeekroute Herzele Start: Schepenhuis Herzele Afstand: 42 km Interessant: Burchtruïne Herzele, watermolens Gotegem en Te Broeck, dorpskerk Aaigem, Molen te Rullegem, motte van Ressegem Paterroute Lierde - Herzele Start: gemeentehuis Lierde, Nieuwstraat 19 Afstand: 48 km Interessant: Sint-Janskerk en dorpsplein Hemelveerdegem, burchtruïne Herzele, brouwerijen Van Den Bossche en De Ryck, kartuizersite SintMartens-Lierde Rodelandroute 1 Merelbeke – Gavere - Oosterzele Start: dorpsplein Merelbeke. In de toekomst zal het startpunt wijzigen nl ipv Dorpsplein zal het aan het sportcentrum Ter Wallen worden (gratis parking). In de loop van 2013. Afstand: 48 km Interessant: dorpskern Munte, Baaigem en Melsen, kerkje Landskouter, Scheldemeersen, Prinsenmolen, kasteel Baudries Rodelandroute 2 Oosterzele – Sint-Lievens-Houtem Start: kerk Oosterzele Afstand: 48 km Interessant: marktplein Sint-Lievens-Houtem, Guillotine- en Klepmolen, dorpskern Munte, Stokerij Van Damme, Balegemse Steengroeve, SintLievenskapel, Cotthembos

Actief

Steil Eddy Merckxroute Kluisbergen Start: Ruienplein, Ruien Afstand: 46 km Interessant: Sport- en Recreatieoord ‘ Kluisbos’, kunstenaarsdorp Kwaremont, prachtige vergezichten Hermesroute Ronse Start: De Biesestraat, Hoge Mote Afstand: 40 km Interessant: Sint-Hermescrypte en MUST (Museum voor Textiel), Muziekbos, Hotond, Kapel Lorette, Kattemolen Ronde van Vlaanderen route Vernieuwde Ronde Van Vlaanderen fietsroute met alle hellingen en kasseistroken die de Ronde van Vlaanderen ooit rijk is geweest en uitgestippeld langs het fietsknooppuntennetwerk Vlaamse Ardennen. Onderweg wordt de sportieve fietser aan de hand van een doelenbewegwijzering begeleid van helling naar helling en/of van kasseiweg naar kasseiweg. De nieuwe kaarten zullen beschikbaar zijn vanaf 1 april 2013. Meer info: zie ‘Ronde van Vlaanderen’

Teirlinckroute Brakel Start: Marktplein Brakel Afstand: 50 km Interessant: Teirlinckdorp Zegelsem, geutelingendorp Elst, Zwalmvallei, Toeppark en -kapel Watermolenroute Zwalm – Zottegem - Horebeke Start: De Zwalmmolen, Rekegemstraat 28 Afstand: 40 km Interessant: pittoreske dorpskernen Roborst, Rozebeke en Dikkele, Zwalmvallei, watermolens (Ter Biestmolen, Ijzerkotmolen en Zwalmmolen), pam Velzeke, Geuzenhoek Korsele

Actief

Fietsvriendelijke horeca Fietsvriendelijke cafés en restaurants In de fietsvriendelijke uitbatingen die door Toerisme Oost-Vlaanderen worden erkend mag je als fietser een vriendelijk onthaal verwachten. Hier kan je ondermeer terecht voor toeristische documentatie, brochures en nog zoveel meer. Deze cafés en restaurants liggen steeds in de buurt van de trajecten van het fietsnetwerk, een lusvormige fietsroute of een “Landelijke Fietsroute”. Bekijk de openingsuren en het aanbod op www.toerismevlaamseardennen.be. Klik door naar ‘Fietsen’ en ‘Fietsenverhuur’. Er is tevens een aanbod ‘fietsvriendelijk logeren’. Het label staat garant voor kwaliteit en is afgestemd op de noden van de fietstoerist. Bekijk het aanbod op www.toerismevlaamseardennen.be. Klik door naar ‘Overnachten’ en duid ‘fietsvriendelijk’ aan. Fietsverhuurcentra Geen zin om je eigen fiets mee te zeulen in of achterop de auto? In de fietsverhuurcentra die door Toerisme Oost-Vlaanderen worden erkend kan je terecht voor een degelijk onderhouden en veilige fiets. Bekijk de openingsuren en het aanbod op www.toerismevlaamseardennen.be. Klik door naar ‘Fietsen’ en ‘Fietsenverhuur’.

Fietsinfoboekje Alle prAktische inFo Fietstocht voor een geslAAgde

Toerisme Oost-Vlaanderen brengt jaarlijks het Fietsinfoboekje uit met een overzicht van deze praktische informatie.

Actief

100 jaar Ronde van Vlaanderen in 2013 Volgend jaar viert heel Vlaanderen de 100ste verjaardag van de legendarische Ronde van Vlaanderen. In de Vlaamse Ardennen vertaalt dit zich in een heus feestjaar vol activiteiten. Het orgelpunt is natuurlijk de 97ste editie van de Ronde van Vlaanderen, op zondag 31 maart (Pasen). Door een ĂŠĂŠnmalige kalenderverschuiving van de UCI wordt de Ronde van Vlaanderen dit jaar uitzonderlijk op de dertiende (i.p.v. de veertiende) zondag van het jaar gereden. De Ronde van Vlaanderen is een UCI WorldTour wielerwedstrijd en komt voor het tweede jaar op rij aan in Oudenaarde. Meer info: www.rvv.be

Actief

Beleef je eigen Ronde van Vlaanderen In 1913 droomde Karel Van Wijnendaele, zelf mislukt wielrenner, ervan om een topkoers te organiseren. Voor de eerste edities verschenen er amper renners aan de start en het uitbreken van Wereldoorlog I dreigde de Ronde te doen mislukken nog voor ze goed en wel was opgestart. De oprichter bleef echter koppig volhouden, wat de Ronde van Vlaanderen vandaag, 100 jaar na de eerste editie, tot een vaste waarde in het rijtje voorjaarsklassiekers maakt. Waar aanvankelijk nog grote delen van Oost- en West-Vlaanderen deel uitmaakten van het wedstrijdtraject, ligt het zwaartepunt sinds jaar en dag in de Vlaamse Ardennen. Bonkige kasseistroken en pittige hellingen dagen het peloton ieder jaar weer uit het beste van zichzelf te geven. Toerisme Oost-Vlaanderen viert Vlaanderens Mooistes verjaardag met een gloednieuwe Ronde van Vlaanderenroute, inclusief tijdsmeting op de Kruisberg, Koppenberg, de Muur en in de Paddestraat. DĂŠ kans voor sportieve fietsers om in het spoor van Tom Boonen, Johan Museeuw of Rik Van Looy te treden. Vertrekken doe je op www.toerismevlaamseardennen.be

Actief

Kalender Op 25 mei 2013 zal het exact 100 jaar geleden zijn dat de eerste Ronde van Vlaanderen op gang werd geschoten. 2013 zal dus een echt feestjaar worden voor de Vlaamse Ardennen en voor alle wielerliefhebbers! Noteer alvast volgende data in je agenda: 23 tem 25 mei Muur en Mythe De Muur van Geraardsbergen is één van de meest iconische hellingen uit de Ronde van Vlaanderen. De pittoreske kapel bovenaan zal de achtergrond vormen voor een fantastisch spektakel van geluid, beeld en licht. Meer info: www.muurenmythe.be 25 mei Ronde 100-Classic Flanders Classics zal de 100ste verjaardag van ‘De Ronde’ vieren met een Ronde100-Classic, de ultieme Ronde van Vlaanderen-uitdaging. Meer info: www.rvv.be 25 en 26 mei De RetroRonde van Vlaanderen Op zaterdag 25 mei vindt een criterium plaats in het centrum van Oudenaarde en een swingend Retro Bal. Op zondag 26 mei wordt de RetroRonde van Vlaanderen gereden. Een kleurrijk en gastronomisch fietsevenement met fietsers vanuit alle hoeken van Europa op retrofietsen en passende retrokledij. Haal alvast die oude fiets van stal! Organisatie: Centrum Ronde van Vlaanderen, Markt 43, 9700 Oudenaarde, www.crvv.be Meer info: www.retroronde.be

Actief

Fiets- en wieleruitvluchten De Ronde van Vlaanderen werkt echter ook inspirerend voor een hele resem evenementen waarbij de fiets centraal staat. Omloop Het Nieuwsblad (Gent-Gent)

zaterdag 23 februari

Omloop het Nieuwsblad Cyclo (Gent)

zondag 24 februari

Kuurne-Brussel-Kuurne

zondag 24 februari

Dwars door Vlaanderen Cyclo (Waregem)

zaterdag 9 maart

Nokere Koerse (Ronse-Nokere)

woensdag 13 maart

Ename Classic Cyclo (Zottegem)

zaterdag 16 maart

Omloop Passage Fitness (Gent)

zaterdag 16 maart

Dwars door Vlaanderen (Waregem)

woensdag 20 maart

E3 Prijs Vlaanderen (Harelbeke)

vrijdag 22 maart

Omloop van Vlaanderen Cyclo (Gent)

zaterdag 23 maart

Gent-Wevelgem

zondag 24 maart

E3 Prijs Harelbeke Cyclo (Harelbeke)

zondag 24 maart

VDK-Driedaagse De Panne-Koksijde

van 26 tot 28 maart

Ronde van Vlaanderen Cyclo (Brugge/Oudenaarde)

zaterdag 30 maart

De Ronde van Vlaanderen (Brugge-Oudenaarde)

zondag 31 maart

Ronde van Vlaanderen voor Beloften (Oudenaarde)

zaterdag 6 april

Peter van Petegem Classic Cyclo (Aalst)

zaterdag 13 april

De Superklassieker Cyclo (Oudenaarde)

woensdag 1 mei

Wortegem Koerse

zaterdag 4 mei

Feestweekend: De Ronde 100

van 23 tem 26 mei

Ladies Fun Ride Cyclo (Oudenaarde)

zondag 2 juni

Regiotour Vlaamse Ardennen (Zottegem)

zaterdag 8 juni

Word Flandrien

zondag 7 juli

Grote Prijs Stad Zottegem

dinsdag 20 augustus

Actief

Beleef zelf de Ronde van Vlaanderen De Ronde van Vlaanderen fietsroute Deze thematocht van 3 lussen die een pak hellingen en kasseistroken uit de Ronde bundelt, krijgt een nieuw kleedje en aangepaste bewegwijzering. De nieuwe brochure zal beschikbaar zijn vanaf 1 april 2013. Centrale starten aankomstplaats: Centrum Ronde van Vlaanderen (na afloop kan je er douchen voor â&#x201A;Ź 2 inclusief handdoek en zeep) Wie de Ronde een dag voor de profs wil rijden in het typische decor, kan dat. Je kan starten in Brugge of Oudenaarde. Er is ook een versie voor mountainbikers. Zie www.rondevanvlaanderen.com.

Actief

Het Centrum Ronde van Vlaanderen Dit interactief belevingsmuseum is opgebouwd rond dé Vlaamse Wielerklassieker bij uitstek. Naar aanleiding van honderd jaar Vlaanderens Mooiste, wordt het Centrum Ronde van Vlaanderen in een nieuw koerspakje gestoken. Zo komen er in het museum enkele gloednieuwe doeattracties bij en wordt ook de buitanlandse en Belgische bezoeker op zijn wenken bediend met de introductie van audiogidsen. In het CRVV kan je evenzeer terecht voor een natje en een droogje in wielerbrasserie De Flandrien, voor toeristische info aan de balie en voor een origineel wielerhebbeding of retro-koersoutfit in de Rondeshop. Meer info: zie ‘Trekpleisters’

Vind elke kasseisteen en elke helling Voor wie ook onder een halve meter sneeuw of bij het vallen van de bladeren de fameuze kasseistenen en hellingen uit de wielerwedstrijden wil terugvinden is er nu ook de topografische kaart van de Vlaamse Ardennen. Er zijn maar liefst 73 hellingen en 13 kasseistroken aangeduid. Op de legende lees je de afstanden en stijgingspercentages. De kaart is voor € 5 te verkrijgen in de shop van het Centrum Ronde van Vlaanderen. Er is ook een reliëfkaart op A4 formaat te koop aan € 12,95.

Actief

Fiets de Ronde retro

De RondeShop van het Centrum Ronde van Vlaanderen is de enige plaats in Vlaanderen waar je kan kiezen uit een uitgebreid assortiment aan retro-wielertruien. Treed in de voetsporen van je jeugdidool en schaf je een knap retro-wielershirt aan. Van Molteni over Flandria tot Brooklyn, je vindt het er allemaal. Kies uit maar liefs 25 verschillende designs en pimp je outfit met een modieuze retro-koerspet. Te koop bij CRVV voor € 59,50

TIP! Een dagje rond de Ronde

Voormiddag: Bezoek aan het Belevingsmuseum van het CRVV onder de deskundige leiding van Freddy Maertens (vooraf reserveren). Nadien nog even snuisteren in de Rondeshop op zoek naar leuke fietssouvenirs, routekaarten of wielerartikelen. Middag: Lunch in Brasserie De Flandrien. We suggereren: een proloogdrankje als aperitief, begeleid door een bordje Vlaamse Ardennen (kaas en spek). Een spaghetti Boononaise of een Flandrienplank als hoofdgerecht en om te eindigen een coupe Koppenberg. Proef zeker ook eens het ‘Flandrien’-huisbier, uniek in de wereld ! Namiddag: Fietstocht met start en aankomst aan het Centrum Ronde van Vlaanderen. Meer info: www.crvv.be

Actief

Wielercafés De mooiste overwinningen en de meest heroïsche ontsnappingen worden aan de toog behaald en gevierd. Dit is de plek waar je troost vindt als de benen niet meewilden en waar je een excuus kweekt om nooit meer een helling buiten categorie op te hoeven fietsen. De wielercafés van de Vlaamse Ardennen zijn net zoals de kapelletjes, je komt ze overal tegen.

Surf naar www.toerismevlaamseardennen.be en kijk zelf virtueel binnen in een echt wielercafé.

Actief

Op de Vespa Laten we je iets verklappen. Er bestaat waterdichte manier om thuis op te scheppen dat je de Ronde van Vlaanderen gereden hebt op twee wielen, zonder dat je ook maar een trap hebt moeten geven. Vespatrips organiseert rondritten door het heuvelachtige landschap, dat daardoor nog meer aan Toscane zal doen denken. Trommel wat vrienden bij elkaar en tuf met de Vespa door het prachtige decor van de Ronde! Meer info: www.vespatrips.be Groene scooters Met een trendy, stille en vooral milieuvriendelijke electro-scooter kan je de Vlaamse Ardennen op je eigen tempo verkennen. Er worden verschillende scooter-arrangementen aangeboden. Deze electro-scooters zijn uniek in Vlaanderen! Meer info: Toerisme Ronse, tel: 055 23 28 16, toerisme@ronse.be of www.ontdekronse.be

Actief

Hob(bel) met de geit Wie op een ludieke manier de Vlaamse Ardennen wil verkennen, kan dit voortaan ook met een 2 PK-tje. Het â&#x20AC;&#x2DC;geitjeâ&#x20AC;&#x2122; huur je bij 2CV&Co en het roadboek krijg je erbij. De ideale combinatie om hobbelend op zoek te gaan naar de hellingen, de kasseistroken en andere merkwaardigheden uit de Rondestreek. Ook individuen kunnen een geitje huren zonder begeleider. Meer info: www.2cv-co.be

Elektrische fietsen in Geraardsbergen In Geraardsbergen kan je elektrische fietsen huren in het toeristisch infokantoor De Permanensje. Zo kan je zonder moeite de Muur van Geraadsbergen beklimmen. Je kan er ook gewone fietsen huren. Tarieven:

1 dag: d 15/fiets

Halve dag (4 uur): d 9/fiets

2 uur: d 4,5/fiets

Actief

Stevig trappen, blijven ademen en de modder ontwijken moet je zelf doen.

Mountainbike Het landschap in de Vlaamse Ardennen trekt heel wat mountainbikers aan. Er werden dan ook heel wat permanente mountainbikeroutes ontwikkeld op initiatief van de Provinciale sportdienst Oost-Vlaanderen, de betrokken gemeenten en Bloso. Sportievelingen vinden zeker hun gading. De regio is niet alleen uitermate geschikt om te fietsen, het landschap is op verschillende plaatsen ook kwetsbaar en uniek. Vandaar dat het vanzelfsprekend is dat u op de paden blijft. De mountainbikeroutes zijn meestal opgebouwd uit 3 lussen: • een groene lus voor beginnende mountainbikers, • een blauwe lus voor meer ervaren mountainbikers, • een rode lus voor de heel sportieve mountainbikers. Op elke startplaats staat een aankondigingsbord met de overzichtkaart van alle routes. De provincie Oost-Vlaanderen wil zich profileren als een paradijs voor mountainbikers door alle MTB-routes te digitaliseren en een netwerk te ontwikkelen. Alle bestaande permanente MTB-routes zijn gedigitaliseerd. Je kan de kaarten raadplegen en downloaden, of downloaden via GPS. Surf naar: www.toerismevlaamseardennen.be. Klik door naar ‘Fietsen’ en ‘Mountainbiken’.

Actief

Mountainbikeroutes Gavere Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 40 km Afstanden: 18 km – 32 km – 40 km Startplaats: Bootgebouw aan aanlegsteiger, Brandweerstraat, Gavere Opmerking: door wegenwerken kan er hinder zijn op de rode lus! GERAARDSBERGEN Aantal lussen: 2, goed voor een max. afstand van 35 km Afstanden: 22 km – 35 km Startplaats: Sporthal ‘De Kriebel’, Groteweg 23, Geraardsbergen Extra: vanaf 2011 zal er ook vanuit het Provinciaal Domein De Gavers kunnen gestart worden Een mooi technisch parcours vind je in het stadscentrum aan de hoek van de Parkstraat en de Pelgrimsweg, meer info: Race To Victory vzw, gsm: 0475 89 60 61 HERZELE Aantal lussen: 2, goed voor een max. afstand van 42 km Afstanden: 21 km – 42 km Startplaats: Sporthal ‘De Steenoven’, Kerkkouter 40, Herzele OOSTERZELE Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 39 km Afstanden: 19 km – 29 km – 39 km Startplaats: Sporthal ‘De Kluize’, Sportstraat 5, Oosterzele OUDENAARDE Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 37 km Afstanden: 14 km – 26 km – 37 km Startplaats: Sportcentrum ‘Recrean’, Rode Los, Oudenaarde

Actief

SINT-LIEVENS-HOUTEM Aantal lussen: 2, goed voor een max. afstand van 35 km Afstanden: 25 km – 35 km Startplaats: Gemeentelijk sportcentrum, Fabrieksstraat 19, Sint-Lievens-Houtem ZINGEM Aantal lussen: 2, goed voor een max. afstand van 52 km Afstanden: 18 km – 29 km Startplaats: Groene lus: voetbalterreinen, Sportstraat, Zingem Blauwe lus: voetbalterreinen, Lange Aststraat, Huise ZOTTEGEM Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 48 km Afstanden: 21 km – 30 km – 48 km Startplaats: Parking Bevegemse Vijvers, Zottegem

Mountainbike-Netwerk ZuidOost-Vlaanderen Het 490 km lange netwerk bestaat uit de 10 permanente mountainbikeroutes van Aalst, Denderleeuw,Erpe-Mere, Geraardsbergen, Haaltert, Herzele, Lede, Ninove, SintLievens-Houtem en Zottegem die met elkaar gelinkt werden door rechtstreekse verbindingen of connectieroutes. Dankzij een nieuwe inrijroute en verbindingsroutes vanuit de gemeente Lierde (nieuwe sporthal) naar de permanente routes van Zottegem en Geraardsbergen, kan iedere mountainbiker voortaan vanuit zijn eigen woonplaats starten en naar eigen wens en mogelijkheden een mountainbiketraject uitstippelen.

BRAKEL Aantal lussen: 3, samen goed voor 48 km Afstanden: 12 km – 15 km – 22 km Startplaats: Groene lus: Kerk Elst, St. Appolloniaplein, Brakel Blauwe lus: Watertoren Elst, Twaalfbunderstraat, Brakel Rode lus: Industriepark, Industrielaan, Brakel KLUISBERGEN Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 29 km Afstanden: 11 km – 21 km – 29 km Startplaats: Camping ‘Panorama’, Boskouter 24, Kluisbergen RONSE - MAARKEDAAl Aantal lussen: 2, goed voor een max. afstand van 48 km Afstanden: 20 km – 28 km Startplaats: Blauwe lus: De Fiertel, Ruddersveld 7, Ronse Rode lus: The Loft Sportcenter, Gefusilleerdenlaan 15, Ronse Wortegem-Petegem, Mario De Clercq route Aantal lussen: 3, goed voor een max. afstand van 48 km Afstanden: 25 km – 28 km – 48 km Startplaats: Domein de Ghellinck, Kortrijkstraat 74, Elsegem (Wortegem-Petegem). Startplaats aan het infobord op de parking van dit domein.

Actief

Wandelen

Actief

Bij recreatief wandelen ligt het accent op de lichaamsbeweging, het wandelen in een mooie omgeving en het onderweg stilstaan bij de toeristische troeven of bezienswaardigheden. Ook de couleur locale, de gastronomie en andere vormen van ontspanning zijn motivaties voor een recreatieve wandeling. De Vlaamse Ardennen lenen zich uitstekend voor deze discipline maar bieden ook mogelijkheden voor de sportieve wandelaar die een aangepast vakantieaanbod zoekt in een uitdagende wandelregio. In Vlaanderens Mooiste landschap liggen 21 lusvormige wandelroutes te wachten en zeven taalgrenswandelingen. Het gloednieuwe bewegwijzerde wandelnetwerk loopt op het grondgebied van de gemeenten Kluisbergen, Oudenaarde, Maarkedal, Ronse en Brakel.

Actief

Wandelnetwerk Toerisme Oost-Vlaanderen selecteerde in het Zuidwestelijk deel van de Vlaamse Ardennen de mooiste en veiligste wandelpaden, zette ze op kaart en maakte er een 300 kilometer samenhangend netwerk van. Waar twee of meer wandeltrajecten elkaar kruisen, spreken we van een ‘knooppunt’. Elk knooppunt heeft een eigen nummer. Dat nummer vind je terug op de bijhorende wandelnetwerkkaart. Stippel op deze kaart je eigen route uit, van knooppunt naar knooppunt. Gebruik de kilometeraanduidingen tussen de knooppunten om op voorhand de lengte van je tocht in te schatten. Starten kan je in principe overal, maar op de kaart staan ook enkele goed bereikbare parkings aangeduid van waar je makkelijk je tocht kan starten. Op het terrein staan op elk knooppunt rood-witte “knooppuntborden” met bovenaan het knooppuntnummer. Daaronder zie je welke richting je uit moet voor de eerstvolgende knooppunten. Tussen de knooppunten wijzen “doorverwijsborden” je de weg. Het traject is in beide richtingen bewegwijzerd. Volg de nummers die je vooraf hebt genoteerd, wandel van knooppunt naar knooppunt en geniet van je zelf uitgestippelde tocht.

De wandelnetwerkkaart ‘Getuigenheuvels Vlaamse Ardennen’ is te koop via www.toerismevlaamseardennen.be, Fnac, Standaard Boekhandel en in de toeristische infokantoren.

EXTRA Bij de aankoop van een wandelnetwerkkaart ontvang je tevens een wandelpocket boordevol informatie en tips.

€6

Actief

Virtueel zie je nóg meer van de Vlaamse Ardennen! Via ‘Augmented reality’ (het mixen van de werkelijke wereld met de virtuele) wordt de beleving verrijkt. Wat is het? Op je gsm met ingebouwde internetverbinding en gps (‘smartphone’) legt dit goednieuwe fenomeen een soort laagje bovenop je scherm. Hierop krijg je allerlei extra informatie te zien. Hoe werkt het? Aan de hand van de ingebouwde sensor en gps in je smartphone weet je telefoon altijd precies waar je bent. Met deze gegevens kan hij berekenen hoe ver je bent verwijderd van bepaalde locaties. Kijk je door de camera van je telefoon, dan zie je icoontjes die deze ‘points of interest’ (POI’s) aanduiden. Als je één of meerdere POI’s aanduidt, krijg je hierover alle info. Wat moet ik doen? Download met je smartphone eerst de –gratis – applicatie Layar ‘s werelds eerste ‘augmented reality’ browser. Ga daarvoor naar Market Place (Android) of de App store (iPhone). Zoek via Layer het Wandelnetwerk Getuigenheuvels Vlaamse Ardennen. Ondersteunt mijn smartphone Layar? Op het moment van schrijven worden alle Android besturingssystemenen en iPhone ondersteund. Om zeker te zijn, neem een kijkje op http://site. layar.com/download/. Vereisten voor je smartphone zijn: ingebouwde internetverbinding, kompas, camera, gps en bij voorkeur een flat free data-abonnement.

Actief

€2

Wandelroutes De Vlaamse Ardennen kun je ook verkennen aan de hand van bewegwijzerde lusvormige wandelroutes. Deze lopen langs rustige, veilige wegjes en leiden je van het ene verrassende plekje naar het andere. Deze wandelroutes zijn tussen de 5 en 24 kilometer lang. De zeshoekige, groen-witte bordjes wijzen je de weg en in de begeleidende brochure staat een gedetailleerde routekaart en uitgebreide wegbeschrijving. Natuurlijk vind je in de brochure ook heel wat toeristische en praktische informatie.

Vlak Asselkouter wandelroute Gavere Start: kerk Baaigem – kerk Munte (Gavere) Afstand: 13 km – verkorte versies: 5 of 9,5 km Interessant: dorpsplein, Munte, Prinsenmolen, Clayshoeve, kasteel Ter Zinkt, kasteel Scribe, kerkhof met motte in Munte

Actief

Reigerroute Geraardsbergen Start: Provinciaal Domein De Gavers Afstand: 6,5 km, toegankelijk voor kinderwagens Interessant: Provinciaal Domein De Gavers, dorpskern en sas Idegem De brochure is voorlopig uitgeput. Scheldekantroute Wortegem-Petegem Start: kerk van Elsegem, ingangspoort Abdij van Beaulieu Afstand: 2 lussen van 5,5 km en 4 km Interessant: Abdij van Beaulieu, Domein de Ghellinck, Scheldevallei Slag bij Gavereroute Gavere Start: marktplein Gavere Afstand: 7 km Interessant: Scheldemeersen, kerk van Semmerzake, verschillende monumentjes en plaatsen die herinneren aan de Slag van Gavere. Proef ook ‘Valeir’ in de vorm van een Valeirbier, een knapperig zandkoekje of chocolaatje. Wannelappersroute Zingem Start: gemeentehuis Zingem, A. Amelotstraat 53 Afstand: 9,5 km Interessant: molen Meuleken ‘t Dal, natuurgebieden Grootmeers, Kleinmeers en Weipu

Glooiend Cotthemroute Sint-Lievens-Houtem - Herzele Start: kerk Hillegem (Herzele) Alternatieve start: marktplein Sint-Lievens-Houtem Afstand: 12,5 km – verkorte versie: 8,5 km – uitbreiding: 14 km Interessant: Sint-Lievenskapel, grot O.L.V. van Lourdes, oude Romeinse heerbaan en oude trambaan, Cotthembos, authentieke kroegen Kordaalroute Kruishoutem Start: kerk Nokere Afstand: 6 km – verkorte versie: 3 km Interessant: natuurgebied Kordaalbos, unieke kasteeldecors van de kastelen Casier en de Bonneval, pittoreske dorpskern Nokere

Actief

Rooigemsebeek route Oudenaarde - Kruishoutem - Zingem Start: kerk Mullem – kerk Wannegem-Lede Afstand: 13 km – verkorte versies: 3 / 6 / 9 km Interessant: pittoreske dorpskernen Mullem en Wannegem-Lede, kasteel de Ghellinck, kasteel de Gerlache, Huisekoutermolen, Schietsjampettermolen, galerij ‘t Leeghoek Sint-Lievensroute Herzele Start: kerk Sint-Lievens-Esse en kerk Sint-Antelinks, Sint-Lievensplein-, Sint-Lievens-Esse Afstand: 8 – verkorte versie: 4,5 Interessant: Sint-Lievens-Esse, Sint-Antelinks en Steenhuize-Wijnhuize, drie deelgemeenten van Herzele. Lus 1 start in het dorp Sint-Lievens-Esse aan de brouwerij waar de Lieven uit de ketels vloeit. We komen langs de Lievenskapel en –bron, door een heuvelachtige streek naar Steenhuize. Lus 2 is een natuurwandeling in en om het Duivenbos met vertrek in Sint-Antelinks. Stiltepad Dender-Mark Geraardsbergen Start: kerk Nieuwenhove, kerk Vollezele, kerk Galmaarden, kerk Grimminge Afstand: 4 lussen van 2 x 6 / 7,5 / 12 km Interessant: Raspaillebos, Natuur- en milieueducatief centrum De Helix, Bosberg, vergezichten, bosgebieden, stiltegebied Dender-Mark De brochure is voorlopig uitgeput. Waterkersgrachtenroute Zwalm - Zottegem Start: kerk Roborst (Zwalm) Afstand: 11 km – verkorte versie: 7 km Interessant: Zwalmmolen, Paddestraat, Provinciaal Archeologisch Museum Velzeke, Jan De Lichtepad, Schaliënhof, waterkersgrachten Zwalmbeekroute Zwalm Start: De Zwalmmolen, Rekegemstraat 28, Zwalm Afstand: 9 km – verkorte versie: 5 km, toegankelijk voor kinderwagens Interessant: Zwalmmolen,IJzerkotmolen, Ter Biestmolen (watermolens)

Actief

Steil Bierbrouwerroute Oudenaarde Start: kerk Edelare – kerk Mater Afstand: 2 lussen van elk 12 km Interessant: Volkegem, Mater, Schelde- en Maarkebeekvallei, Sint-Vincentiuskapel, wind- en watermolens, vergezichten Geuzenhoekroute Horebeke Start: kerk Sint-Maria-Horebeke Afstand: 15 km – verkorte versie: 9 km Interessant: Korsele (één van de oudste protestantse gemeenschappen in Vlaanderen), Protestants Historisch Museum Abraham Hans, Tissenhovemolen, Perlinckmolen, Hoogkoutermolen, dorpskernen van St.-Maria-Horebeke (beschermd) en St.-Kornelis-Horebeke Kartuizerroute Lierde Start: kerk Sint-Martens-Lierde Afstand: 14 km – verkorte versie: 10 km Interessant: kartuizersite met enkele opvallende gebouwen van de Kartuizerpriorij Sint-Maartens-Bos die in 1329 werd gesticht, Sint-Jan-de-Doperkerk, pittoreske dorpskerk Hemelveerdegem met St.-Jansretabel, prachtige landelijke vergezichten. Proef het Kartuizerbier! Kluisbosroute Kluisbergen Start: Sport- en recreatieoord ‘Kluisbos’, Poletsestraat 59, Kluisbergen Afstand: 12 km – verkorte versies: 3 / 5 of 8 km Parcours: sterk heuvelend parcours op en rond de Kluisberg, veelal bospaden. In droge periodes zijn de meeste paden geschikt voor kinderen rolwagens Interessant: Kluisbos met Liefdesbron, de Toren, Peetje en Meetje, vergezichten, Sport- en Recreatieoord Kluisbos, Kasteel Calmont, Tumulus

Actief

Muziekbosroute Ronse Start: kerk Louise-Marie Afstand: 11 km – verkorte versie: 5,5 km – uitbreiding mogelijk tot 12 km Interessant: Muziekbos, Kapel Lorette, kerk Louise-Marie, Geuzentoren, vergezichten Omer Wattezroute Maarkedal Start: kerk Schorisse Afstand: 12 km – verkorte versies: 7 of 9 km Interessant: Kasteelmolen, Bos ter Rijst, geboortehuis Omer Wattez, uitkijkpunt Bosgatstraat, natuurgebied ‘Het Burreken’ Panoramaroute Kluisbergen Start: kerk Kwaremont Afstand: 15 km – verkorte versies: 4 / 7 of 12 km Interessant: vergezichten, kunstenaarsdorpje Kwaremont, kerk Zulzeke Zwalmbronnenroute Brakel Start: kerk Opbrakel Afstand: 9 km Interessant: vergezichten, beekvalleien, hof te Fransbeke, hof te Wolfskerke

Wandelbox Stap Door! Box met 10 uitdagende wandelroutes in de Vlaamse Ardennen. 1. Bierbrouwer wandelroute (2 x 12 km) 2. Cotthem wandelroute (12,5 km) 3. Geuzenhoek wandelroute (14 km) 4. Kartuizer wandelroute (14 km) 5. Muziekbos wandelroute (11 km) 6. Omer Wattez wandelroute (12 km) 7. Panorama wandelroute (15 km) 8. Sint-Lievens wandelroute (4,5 en 8 km) 9. Waterkersgrachten wandelroute (11 km) 10. Zwalmbronnen wandelroute (9 km) Te koop via www.toerismevlaamseardennen.be, Fnac, Standaard Boekhandel en in de toerische infokantoren. Kostprijs: € 12

€12

Actief

Taalgrenswandelroutes De regio Vlaamse Ardennen situeert zich in het zuiden van Oost-Vlaanderen, en is gelegen aan de taalgrens met Wallonië die hier in 1963 werd getrokken. De Vlaamse Ardennen gaan zonder communautaire problemen over in het al even schitterende Pays des Collines. Dit grensgebied is de aanleiding voor een reeks van zeven wandelingen. De routes, die verzameld zijn in één brochure, flirten voortdurend met de taalgrens en vormen een buitenbeentje in het ruime wandelaanbod.

€3

T1 ‘Tussen Ruien en Orroir’ Kluisbergen – Mont de l’Enclus Start: Sport- en Recreatieoord ‘Kluisbos’ (Ruien) – Maison des Randonneurs (Orroir) Afstand: 9 km Parcours: heuvelend parcours, goede wandelschoenen zijn aangeraden tijdens het vele klimmen en dalen Interessant: Kluisbos, Sport- en Recreatieoord ‘Kluisbos’, Maison des Randonneurs T2 ‘Tussen Kwaremont en Amougies’ Kluisbergen – Mont de l’Enclus Start: De Vierschaar (Ruien) Afstand: 9 km Parcours: heuvelend parcours door het Kluisbos en langs onverharde wegen. In droge periodes geschikt voor kinderen rolwagens Interessant: Kluisbos, Kasteel Calmont T3 ‘Tussen de Muziekberg en Mont d’Ellezelles’ Ronse - Ellezelles Start: Groepsverblijf ‘De Fiertel’ (Ronse) – Maison du Pays des Collines (Ellezelles) Afstand: 12 km Parcours: veel onverharde paden in een streek met een wisselend reliëf Interessant: Muziekbos, de oude spoorlijn 87 die is omgevormd tot natuurleerpad, la Maison du Pays des Collines, Chalet Boekzitting T4 ‘Tussen d’Hoppe en Bos ter Rijst’ Flobecq – Ronse – Maarkedal - Ellezelles Start: d’Hoppe – kapel ‘La Caplette’ (Flobecq) Afstand: 14 km Parcours: onverharde wegen, bossen en een heuvelend reliëf vormen de rode draad van de wandelroute Interessant: het gehucht d’Hoppe, la cabane Sylvie of Meetjes Huizeke, Bos ter Rijst, grot van de Heilige Maria van de Hoop

Actief

T5 ‘In het Brakelbos’ Flobecq – Brakel Start: d’Hoppe, kapel ‘La Caplette’ (Flobecq) Afstand: 7,5 km Parcours: bospaden, aanzienlijke reliëfverschillen en natuurlijke bronnen Interessant: het Brakelbos, prachtige vergezichten, la Cabane Sylvie of Meetjes Huizeke T6 ‘Tussen Everbeek-Boven en het Livierenbos’ Brakel – Flobecq Start: kerk Everbeek-Boven (Brakel) Afstand: 9,5 km Parcours: veel onverharde wegen en bospaden in een glooiend landschap Interessant: het Livierenbos met de Crépionkapel, de Everbeekse bossen, de kapellen van Everbeek T7 ‘Tussen Dender en Mark’ Geraardsbergen – Lessines Start: kerk Overboelare (Geraardsbergen) – kerk Deux-Acren (Lessines) Afstand: 15,5 km Parcours: vlakke stukken langs de trekweg naast de Dender worden afgewisseld met onverharde paden, bossen en rustige wegen Interessant: natuurreservaat ‘De Rietbeemd’, Boelarebos en Arduinbos Groene Halte-wandelroute

€1,5

Start: Opbrakel (Brakel), bushalte Sint-Martensstraat Afstand: 17 km, verkorting tot 11 km Einde: Geraardsbergen, station, bij de verkorte versie kan je de bus (lijn 78) nemen aan de halte Zarlardinge kerk. Parcours: afwisseling van verharde en onverharde trajecten, smalle en steile paadjes, alsook twee zompige stukjes. Brochure beschikbaar. Interessant: een Groene Halte-wandelroute begint en eindigt aan een bushalte of treinstation. Dit zijn de zogenaamde ‘Groene Haltes’, herkenbaar aan het Groene Halte-logo. Aan de begin- en eindhaltes vind je informatie over het openbaar vervoer. De bus of trein die er stopt, heeft een frequentie van minimaal één keer per uur, ook op zon- en feestdagen.

Info: www.groenehalte.be of www.treintrambus.be

Actief

Grote routepaden Wat is een GR-pad? Een GR-pad is een wandelroute van minstens 100 km, die je kan volgen aan de hand van wit-rode markeringen en een topogids. Het is nooit de snelste route van A naar B, wel de meest aantrekkelijke. GR-paden doen de mooiste stukjes van de regio aan, doorheen natuurgebieden met bos en hei, veldwegen en andere landelijke elementen. Zoveel mogelijk over onverharde paden en wegen. Ook dorpen en oude stadjes maken deel uit van de route. GR-paden zijn allemaal op dezelfde manier bewegwijzerd: wit-rode verftekens (of stickers) op bomen, weidepalen, elektriciteitspalen… Streek-GR’s die een grote lus maken in één bepaalde streek zijn geelrood bewegwijzerd. De trajecten zijn telkens beschreven in een handige topogids, online te koop op www.groteroutepaden.be. Meer info Grote routepaden vzw is een organisatie die in Vlaanderen de GR-paden uitstippelt, bewegwijzert en onderhoudt. De vereniging steunt nagenoeg volledig op vrijwilligers. Je kunt Grote Routepaden steunen door GR-lid te worden. Daarmee help je niet alleen het GR-netwerk in stand te houden, je geniet ook van allerlei voordelen. Grote Routepaden vzw, Van Stralenstraat 40, 2060 Antwerpen Tel: 03 232 72 18 – info@groteroutepaden.be – www.groteroutepaden.be

Actief

GR-paden in de Vlaamse Ardennen Voor wandelaars met grote goesting doorkruisen 4 GR-paden de Vlaamse Ardennen, met een totale lengte van zo’n 320 km.

Streek-GR Vlaamse Ardennen

€9

Deze Streek-GR start in Oudenaarde om via de Koppenberg en de Kwaremont de top van de Kluisberg te bereiken. Daarna gaat de GR via Ronse en Geraardsbergen verder naar Zandbergen. Het pad zoekt via het Duivenbos in St.-Antelinks, de dorpen Elst, Zegelsem en Maarkedal zijn weg terug naar Oudenaarde. Afstand: 141 km

GR 122: Hulst – Doornik In de omgeving van Dikkelvenne komt de GR 122 op het grondgebied van de Vlaamse Ardennen. De GR volgt enkele kilometers de Zwalm om nadien Brakel te bereiken via Roborst. Verder loopt het traject doorheen het Brakelbos en gaat naar d’Hoppe om vervolgens Ronse te bereiken via het Muziekbos. Daarna loopt het pad in westelijke richting verder door het Kluisbergbos naar de top van de Kluisberg. Afstand: 50 km GR 5A: De Panne - Antwerpen Vanaf de top van de Kluisberg kent de GR 5A, via Ronse een gemeenschappelijk traject met de GR 122 tot in het Brakelbos. Vandaar gaat de GR 5A verder via Geraardsbergen en het Raspaillebos naar Zandbergen. Afstand: 70 km GR 129: Brugge – Ronse – Dinant Via Kruishoutem en het Lozerbos bereikt de GR 129 Oudenaarde. Daarna gaat het pad in zuidelijke richting over de Taaienberg verder naar het Muziekbos dichtbij Ronse. Afstand: 40 km

Actief

Wandelgebieden De Vlaamse Ardennen tellen heel wat toegankelijke bossen, parken of waardevolle natuurgebieden. U kan er met volle teugen genieten van een aangename gezinswandeling. Het Kluisbos, het Brakelbos of het Muziekbos… zijn slechts een greep uit het rijke aanbod.

Meer informatie vind je in het hoofdstuk ‘In de natuur’ vanaf pagina 45.

Actief

Digitale routes Steeds meer mensen ontvluchten geregeld tv en pc en trekken er op uit; alleen de gsm gaat (moet) mee: je weet maar nooit!? Overigens biedt de modernste generatie gsm’s een waaier van nieuwe mogelijkheden onderweg: 1. GPS. Je ziet jezelf letterlijk voortbewegen op de kaart op het telefoonscherm. Gedaan met zoeken naar gemiste wegwijzers! 2. Verhalen langs de weg. Het toestel waarschuwt zodra er animatie beschikbaar is: tekst, geluid, video vertellen je wat er zich ooit op die plaats afspeelde. 3. Interactie. Onderweg een quiz spelen, doorklikken naar randinformatie, een terrasje zoeken,… Dat zijn slechts enkele van de mogelijkheden! Volg het pilootproject ‘Digiroute 42’ via www.toerismevlaamseardennen.be

Digitale fietsroute “Een verhaal langs de stroom” De Schelde heeft altijd al zijn stempel gedrukt op het leven in Oudenaarde. Aan de hand van je smartphone met gps-applicatie gaat de digitale fietstocht ‘Verhaal langs de stroom’ in en rond de stad op zoek naar sporen van die invloed. Je rijdt de 43 km lange tocht zo snel je wil, je rust waar je wil en ondertussen krijg je op je smartphone informatie over de locatie waar je bent aanbeland. De digitale fietstocht ‘Verhaal langs de stroom’ vertrekt in het hart van de stad en via het Vleeshuis, fiets je richting Melden. Vandaar gaat het via de gotische Onze-Lieve-Vrouw van Pamelekerk en de Cisterciënzerabdij ‘Maagdendale’, naar Ename, aan de andere kant van de stad. De fietstocht brengt je verder naar Zwalm en Zingem. Gelegenheid om uit te blazen, na de 43 km lange tocht, kan aan de Donkvijver in Oudenaarde. Informatie over de digitiale applicatie en het ontleden van het gps-toestel krijg je bij Toerisme Oudenaarde, via 055 31 72 51, toerisme@oudenaarde.be of op www.oudenaarde.be Er zijn ook twee alternatieve startpunten: aan het Provinciaal Archeologisch Museum in Ename (Oudenaarde), of aan het PNEC De Kaaihoeve in Meilegem (Zwalm).

Actief

In de natuur Het landschap is de belangrijkste troef van de Vlaamse Ardennen. Dit uniek stukje Zuid-Oost Vlaanderen is dan ook een echt vakantieparadijs voor natuurliefhebbers en mensen die willen genieten van een gezonde vakantie inâ&#x20AC;Ś Vlaanderens Mooiste landschap. Typische kenmerken Wat typeert de Vlaamse Ardennen? Moeilijk samen te vatten in een paar woorden want het landschap is heel gevarieerd. De vlakke kouters vormen een sterk contrast met de getuigenheuvels in het zuiden. De valleigebieden van Boven-Schelde, Zwalm, Dender en Maarkebeek doorklieven het landschap. De heuvelkammen in het zuiden worden gevormd door de getuigenheuvels tussen Kluisbergen en Brakel en tussen Brakel en Herzele. Daarachter ligt de Dendervallei. Natuurliefhebbers vinden zeker hun gading langs de prachtige meersen in de Schelde- en Dendervallei en in de vele, vrijwel unieke natuurreservaten her en der verspreid in de Vlaamse Ardennen. U komt langs holle wegen, glooiende vergezichten met mozaĂŻekjes, kleine landschapselementen (zoals knotrijen en houtkanten) of open kouters met windmolens. De beekjes, die hun oorsprong vinden op de hoogste toppen, vormen het landschap en creĂŤren idyllische taferelen.

Actief

Bossen Brakelbos, Livierenbos en Everbeekse Bossen Ingang: - Brakelbos: Brakelbosstraat, Opbrakel (Brakel) - Livierenbos: Livierenstraat, aan het einde van het Mijnwerkerspad (Opbrakel) - Everbeekse bossen: aan de kerk van Everbeek-Boven Verkennen: - Te voet via de Taalgrenswandelroute T5 en T6 - Te paard via de Livierenbos ruiter- en menroute Deze bossen vormen een natuurlijke grens met Wallonië. Ze zijn niet alleen enorm belangrijk omwille van hun ecologische waarde, ze bieden ook de mogelijkheid om het taalgrensgebied te verkennen. Het Brakelbos is het meest toegankelijke en heeft enkele prachtige wandeldreven. Brakelbos is op zijn mooist in de lente wanneer de wilde boshyacint of het ‘blauwe kousje’ in bloei staat (eind april). Moerbekebos, Raspaillebos Ingang: via de kerk van Onkerzele (Geraardsbergen), Vlaamse Kennis- en Vormingscentrum voor Natuur en Milieu De Helix of onderaan de Bosberg (Atembeke) Verkennen: via de lus West van het Stiltepad Dender-Mark De oude Romeinse heirbaan snijdt het bos middendoor. Gelegen in het stiltegebied Dender-Mark. Arduinbos, Boelarebos Ingang: Hoge Buizemont, Overboelare (Geraardsbergen) Verkennen: via de Taalgrenswandelroute 7 Bosgebied langs de Dender.

Actief

Duivenbos Ingang: via het pad aan de kerk van Sint-Antelinks (Herzele) Verkennen: via de paden van Natuurpunt en de bewegwijzerde Sint-Lievens wandelroute Zeer rustig gelegen klein bronbos van 11 ha beheerd door Natuurpunt. Zeldzame moerasplantengroei. Kluisbos Ingang: via Bergstraat, Kluisbergen Verkennen: fietsen mountainbikeroutes, wandeldroutes (Kluisbos wandelroute, Taalgrenswandelroutes 1 en 2) Info: zie ‘Trekpleisters’ Dit 300 ha grensoverschrijdend recreatiebos biedt de bezoeker een waaier aan recreatieve mogelijkheden temidden van een prachtig natuurkader.

Lozerbos Ingang: Passionistenstraat / Nevelstraat, Lozer (Kruishoutem) Verkennen: enkel via de bewegwijzerde paden: wandelcircuit (2,6 km), fietsen mountainbikecircuit (3 km), ruitercircuit (6,5 km). Erkend fietsenverhuurcentrum aan de ingang van het bos (taverne De Zandvlooi). Info: folder te verkrijgen bij de gemeente Kruishoutem Recreatiebos met speelzone gelegen in het verlengde van het kasteelpark bij kasteel della Faille d’Huysse. Ideaal picknickplekje.

Actief

Kordaalbos Ingang: ten noorden van Nokere (Kruishoutem) Verkennen: via de Kordaalroute en het Kordaelpad of onder begeleiding van een gids Ecologisch waardevol bronbos beheerd door Natuurpunt. Bos ter Rijst Ingang: Bosgatstraat, Schorisse (Maarkedal) Verkennen: via de Omer Wattez wandelroute en de Taalgrenswandelroute T4. Enkel toegankelijk via de wandelpaden Domeinbos met rustbanken en picknickplekjes voorzien door het Agentschap Natuur en Bos. Bos t’ Ename Ingang: vlakbij Provinciaal Archeologisch Museum (pam) Ename, Lijnwaadmarkt 20, Ename (Oudenaarde) Verkennen: onder begeleiding van een gids of via de uitgestippelde paden van Natuurpunt: - Mariette Tielemanspad 5,5 km - Aardgas-natuurwandeling 6,2 km Info: conservator Guido Tack, tel: 0474 90 02 30 - pam Ename, tel: 055 30 90 40, www.pam-ename.be of www.werkgroep-bos-t-ename.org Natuurhistorisch bos dat ooit beheerd werd door de Benedictijnen van de abdij van Ename. Koppenbergbos Ingang: via de Koppenbergstraat (zijstraat van de N60), Melden (Oudenaarde) Verkennen: enkel toegankelijk via de wandelpaden Rustpunt op de digitale fietsroute ‘Een verhaal langs de stroom’ (zie digitale routes) Info: Wordt beheerd door het Agentschap Natuur en Bos – www.natuurenbos.be Domeinbos op de heuvelrug van de Koppenberg. Speibos Ingang: Abdij Maagdendaele, Oudenaarde Verkennen: toegankelijk via de wandelpaden en een gevarieerd natuurleerpad Klein natuurbos met onder andere verschillende boom- en struiksoorten. Muziekbos Ingang: kerk Louise-Marie (Ronse) Verkennen: via de Muziekbosroute en de Taalgrenswandelroute 3 De naam van dit beukenbos heeft niets met muziek te maken maar wel met het Keltische ‘moeras’. Uniek is de aanwezigheid van de Geuzentoren, een Gallo-Romeinse grafheuvel en een oude bospoel.

Actief

Ontdek het Muziekbos met kinderen Tip! Vlakbij de Boekzitting (taverne) in het Muziekbos kan je een middeleeuws uitziende toren bewonderen, de Geuzentoren. Deze toren kan men bezoeken tijdens de geleide mythen- en sagenwandeling, vooraf te boeken via Toerisme Ronse. In het Muziekbos is het verboden de aangeduide paden te verlaten. Opdat kinderen toch kunnen ravotten in de natuur, legde het Agentschap voor Natuur en bos in het Muziekbos twee speelzones aan: één voor -12-jarigen en één voor +12-jarigen. Een speelzone is een (stuk) bos waarin kinderen en jongeren vrij mogen spelen. Ze mogen er van de paden af, kampen bouwen en naar hartelust ravotten. Weetje! Omer Wattez kwam in de lente van 1888 met zijn Antwerpse literaire vriend Pol de Mont de middeleeuw uitziende toren beklimmen. Dichter Pol de Mont keek vanop de toren uit over de omgeving en riep ‘Maar dat zijn hier de Vlaamse Ardennen’, en zo kreeg de streek haar naam. Bois Joly Ronse Verkennen: Dit gebied is enkel toegankelijk met een natuurgids. Info: www.natuurpunt.be en www.rlva.be Bois Joly is een zeer kwetsbaar bronbos, eigendom van Natuurpunt. Kloosterbos Ingang: Kloosterbosstraat (tegenover huisnummer 5), Sint-Maria-Oudenhove (Zottegem) Verkennen: Vrij toegankelijk. Uitgestippelde wandeling van Natuurpunt Zwalmvallei. De paden leiden je door de deelgebieden Vossenhol (rode lus = 3,8 km) en Jansveld (blauwe lus = 3,5 km) of door de beide gebieden indien je de lussen combineert. Je combineert de beide wandelingen door de andere kleur te volgen zogauw je die ontmoet en opnieuw van kleur te veranderen als je de eerste kleur opnieuw ontmoet. Info: www.natuurpunt.be/zwalmvallei

Actief

Toegankelijke natuurreservaten Burreken Ingang: Perreveld (ter hoogte van nr. 14), Zegelsem (Brakel) Verkennen: Via de bewegwijzerde wandelroutes van Natuurpunt: Vuursalamanderroute (4 km) en Eikelmuisroute (7,5 km). Regelmatig geleide wandelingen. Info: conservator D. van Den Berghe - tel: 055 45 67 05 – dirkvandenberghe.z@skynet.be – http://burreken.postict.com Het Burreken is één van de mooiste natuurgebieden van de Vlaamse Ardennen. Het ligt op de grens van Horebeke, Brakel en Maarkedal. Bronbeekjes, knotrijen en steile hellingen kenmerken het landschap. De Rietbeemd (Prés Rosières) Ingang: Bezoekerscentrum Rietbeemd Sint-Antoonshoeve, Boureng 57, Deux-Acren Verkennen: via de taalgrenswandelroute T7. Mogelijkheid tot geleid bezoek in het reservaat. Info: conservator G. Merlevede - tel: 068 33 51 06 of gsm: 0486 87 17 87 - derietbeemd@hotmail.com - www.natuurpunt.be/denderstreek www.vogelbescherming.be Enig taalgrensoverschrijdend natuurreservaat in België. Moenebroek Ingang: het kruispunt van de Moenebroekstraat met de Moorhofstraat in Schendelbeke (Geraardsbergen) Verkennen: Twee aangeduide wandelpaden: afstanden 3 en 7 km Info: Carlos D’Haeseleer - carlos.dhaeseleer@skynet.be tel: 054 41 87 09 - Natuurpunt-Boven-Dender Parkbos-Uilenbroek Ingang: Waesberg, Lierde of aan het kruispunt Potaardestraat / Gaverland in Erwetegem (Zottegem) Verkennen: via de bewegwijzerde wandelroute van 4,5 km. Op geregelde afstanden is het pad gemerkt met houten paaltjes met een witte kop. De wandeling bestaat uit 2 lussen van zowat 3 en 2 km lang. Halfweg, na de doortocht van het Uilenbroek kan je verder naar het Parkbos of de wandeling inkorten door nu reeds het startpunt terug op te zoeken. Geleide wandelingen mogelijk. Info: www.natuurpunt.be/zwalmvallei

Actief

Vuylbroeck Kruishoutem Verkennen: enkel te bezoeken tijdens geleide wandelingen. Info: conservator Eddy Saveyn, tel: 09 380 03 00 Dit gemeentelijk natuurreservaat wordt beheerd door Natuurpunt. Grootmeers Ingang: gemeentehuis, A. Amelotstraat 53, Zingem (start Natuurleerpad) Verkennen: via het natuureducatief wandelpad van Natuurpunt Zingem: 8,6 km (3 u wandelen). Verkorte versie: 5,7 km (via de Damstraat). Info: De brochure is verkrijgbaar op het gemeentehuis van Zingem bij de milieudienst (milieudienst@zingem.be). Ook bij PNEC De Kaaihoeve, Oude Scheldestraat 16, 9630 Meilegem (Zwalm) (Tel: 055 49 67 96). Dit waardevol stukje natuurgebied is een erkend broedgebied voor verschillende trek- en watervogels. Opgelet: Geen honden toegelaten, ook niet aan de leiband. Voor rolstoelgebruikers is een alternatief uitgewerkt (zie brochure). In de winter zijn laarzen sterk aan te raden. Kaaimeersen Ingang: Provinciaal Natuureducatief Centrum de Kaaihoeve, Oude Scheldestraat 16, Meilegem (Zwalm) Verkennen: via de educatieve paden. Om de natste stukken te overbruggen, werden knuppelpaden aangebracht. Vogelliefhebbers kunnen gebruik maken van de kijkhut die je bereikt via het pad dat recht tegenover de Kaaihoeve vertrekt. Meer info: zie ‘Trekpleisters’ pagina 73. Tombele-Pyreneeën Ronse Verkennen: Dit gebied is enkel toegankelijk met een natuurgids. Info: www.natuurpunt.be en www.rlva.be Pyreneeën is een typisch Vlaams Ardennenlandschap met verspreide kleine bossen, open kouters en weiden en een uitbundige voorjaarsfauna. Weiput Zingem Toegankelijk: vanaf de Weistraat en vanaf de Schelde toegankelijk via overstapjes (houten treden). Info: het Agentschap voor Natuur en Bos De Weiput is een Vlaams natuurreservaat van circa 7 ha voornamelijk bestaande uit een vijver omrand door een rietkraag die overgaat in een vochtig wilgenstruweel. In de Weiput is er langsheen de waterplas een kijkhut opgericht die je kan bereiken via een pad vanaf de Schelde.

Actief

Heurnemeersen Heurne en Eine (Oudenaarde) Info: Natuurpunt De Heunemeersen (circa 45 ha) herbergen een bijzonder rijke fauna. Het reservaat bestaat uit afgesneden Scheldemeanders, bossen, graslanden en moerasvegetaties. De Heurnemeersen worden opgesplitst in drie deelgebieden. In het noorden ligt het erkende natuurgebied het Dal, in het zuiden het erkende natuurgebied de Snippenweide en centraal de meander de Ster. Natuureducatieve centra Er zijn twee natuureducatieve centra in de Vlaamse Ardennen. Meer info: zie ‘Trekpleisters pagina 72 en 73’

Parken en tuinen De Rijdtmeersen Ingang: Meerbeekstraat en Jagerstraat, Brakel Info: toerisme@brakel.be – tel: 055 43 17 63 Domein met natuurlijke vijver, wandelpaden, speeltuin en pétanque-baan. Recreatiepark van 5,5 ha voor een actieve vrijetijdsbeleving. Abdijpark Ingang: Abdijstraat 10, Geraardsbergen Oud abdijpark met fraai aangelegde parkvijver. Vooraan in het park is een leuke speeltuin voor kinderen. Natuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in het arboretum. Provinciaal domein De Gavers Recreatiedomein voor het hele gezin. Meer info: zie ‘Trekpleisters pagina 66-67’ Liedtspark Ingang: op de hoek van Woeker en de Parkstraat, Oudenaarde 19de eeuws vrij toegankelijk wandelpark in het centrum van de stad. Park de l’Arbre de Malander Ingang: op de hoek van de Kruisstraat en de Oude Straat, Ronse Men geniet in dit park van een panoramisch uitzicht over de stad en de omgeving. Let op de mooie, oude zonnewijzer. Vrij toegankelijk. Dit park gaat een boeiende toekomst tegemoet! De Stadstuin In het stadscentrum van Ronse

Actief

Natuurleerpad

Domein de Ghellinck

Afstand: 2 km Start: aan het infobord nabij de parking Wordt aangeduid door middel van groene paaltjes en 9 infopanelen.

Ingang: Kortrijkstraat 72, Elsegem (Wortegem-Petegem) Tel: 056 68 81 14 – gemeente@wortegem-petegem.be Het wandelen speelpark “Domein de Ghellinck” in Elsegem, is een heel verzorgd en vrij onbekend kasteeldomein (28ha) met een natuurleerpad. Het kasteel onderging door de jaren heen veel verbouwingswerken. De vroegere bijgebouwen van het kasteel met de hoeve, de archiefzaal en de bibliotheek werden stelselmatig gerestaureerd en met een nieuwe bestemming bedacht. Regelmatig worden er rondleidingen georganiseerd door de Heemkundige Kring. De gerestaureerde hoeve dateert van 1893 en is gedeeltelijk in gebruik genomen als taverne-restaurant. De bibliotheek doet nu onder andere dienst als trouwzaal, op de benendenverdieping is een oranjerie, op de verdieping is een auditorium ingericht. Kinderen spelen er ongehinderd in een van de vele speeltuintjes. Langs de paden staan her en der speeltuigen zodat het er ook aangenaam wandelen is met de allerkleinsten. Dankzij de brede paden is het park ook toegankelijk met een buggy of de rolstoel. U mag de grasperken betreden, een schitterende locatie voor een zondagse picknick. Een gids van de heemkundige kring Bouveloo gidst u door de rijke geschiedenis van dit domein. U ziet plekjes die voor het publiek niet toegankelijk zijn en bekijkt prachtige foto’s, u hoort anekdotes over het domein en de mensen die er gewoond en gewerkt hebben. Een aanrader! Domein Breivelde Ingang: Parkstraat 1, Zottegem Beschermd parkdomein met arboretum en vijvers, gebaseerd op de ‘Engelse tuinen’. De waterpartijen liggen op verschillende hoogtes en zijn onderling met elkaar verbonden. Zowel inheemse als zeldzame exotische bomen, romantisch kasteeltje waarin een taverne-restaurant is gehuisvest. Grote speeltuin in de nabijgelegen Bevegemse Vijvers. Tuin Kasteel van Leeuwergem (Zottegem) Verkennen: Enkel toegankelijk op afspraak en naar aanleiding van de tuinbeurs in september. Info: baron en barones Baudouin della Faille d’Huysse, tel: 09 360 22 16, info@leeuwergem.be, www.leeuwergem.be De tuin werd in 1761 ontworpen door de Gentenaar Jean Baptiste Simoens, maar pas rond 1785 voltooid. Romantische tuin met vijvers, beeldhouwwerken, een kanaal en het “lovertheater”, een openluchttheater in haagbeuk (Carpinus betulus) dat plaats biedt aan 800 toeschouwers. Uniek in Europa, dateert van 1764.

Actief

Uitkijkpunten, vergezichten en oriëntatietafels Uitkijktoren Brakel Twaalfbunderstraat, Brakel Info: 055 43 17 63, boembeke@telenet.be, www.boembeke.be Bekijk het landschap ook eens van op de uitkijktoren aan de wijk ‘De Ooievaar’ langs de N8 richting Oudenaarde. 140 m boven de zeespiegel biedt de 32 m hoge uitkijktoren een uniek uitzicht op de Zwalmvallei en de getuigenheuvels. Uitgerust met 4 oriëntatietafels. Kapel O.L.V. van de Oudenberg Muur, Geraardsbergen De arduinen oriëntatietafel op de Muur maakt u wegwijs in het weidse panorama van de Dendervallei. Uitkijkpunt Sint-Antelinks Ransbeekstraat, Sint-Antelinks (Herzele) Een arduinen oriëntatietafel achter de kerk met zicht op de Dendervallei en de Oudenberg.

Actief

VTB Uitkijktoren Kruishoutem Machelsestraat, Kruishoutem Houten toren op een hoogte van 55 m boven de zeespiegel met uitzicht op de Leievallei. Schietsjampettermolen Huisepontweg 34, Wannegem-Lede (Kruishoutem) Oriëntatietafel aan de houtem staakmolen. Zicht op het interfluvium Leie-Schelde van Deinze tot Gent Molen ten Hotond Zandstraat, Kluisbergen Een vernieuwde stenen oriëntatietafel op 150 m boven de zeespiegel. Het hoogste punt van Oost-Vlaanderen. Panorama over de Vlaamse Ardennen en de Scheldevallei. Uitkijkpunt Lierde Waesberg, Sint-Maria-Lierde (Lierde) Vanop dit punt, gelegen op de grens tussen Sint-Maria-Lierde en Zottegem, kan men genieten van de mooie vergezichten. Er staat een oriëntatietafel dat fungeert als uitkijkpunt. Zonnewijzer in het park de l’arbre de Malander Kruisstraat, Ronse Zonnewijzer in smeedijzer, labyrint van haagjes en weids panorama op Ronse. Uitkijkpunt ‘t Bosgat Bosgatstraat, Schorisse (Maarkedal) Terrasvormig uitkijkpunt met prachtig panorama over de Vlaamse Ardennen. Uitkijkpunt Wortegem-Petegem Bergstraat, Wortegem-Petegem Verkozen tot mooiste plekje van de gemeente bij verkiezing van Pasar. In het voorjaar van 2012 wordt op deze locatie een picknickplaats met verrekijker en fietsenstalling geïnstalleerd zodat u in alle rust kan genieten van dit idyllisch plekje met een magnifiek uitzicht over verschillende dorpen en de stad Oudenaarde.

Actief

Extra natuurleerpaden Het LuKiDo-pad Een natuurleerpad dat individueel of in groep kan bewandeld worden om op een originele en actieve manier de natuur in de omgeving van de oude pastorie van Zonnegem te verkennen. Centraal hierbij staan de 3 woorden luisteren, kijken en doen die de naam LuKiDo vormen. Het is een traject waarbij een 11-tal stopplaatsen worden aangedaan met telkens een luister/kijk/doe opdracht. Alvorens men aan de slag kan gaan, krijgt men een rugzakje met een begeleidend boekje en het noodzakelijk natuurexploratiemateriaal mee: verrekijker, meetlint, boomhoogtemeter, kompas, kaarten,… Start en ontlening: café ‘t Oud Bierhuisje, Gentsestraat 41, Zonnegem (Sint-Lievens-Houtem), reservatie is gewenst, tel: 0485 42 06 22 Openingsuren: ma-zat vanaf 15 uur, zon vanaf 10 uur, woensdag gesloten

Actief

Jan De Lichte Wandelpad langs het wachtbekken van de Bettelhovebeek en langs de vochtige weiden naast de Molenbeek. Rijke variatie aan bomen en struiken, een stukje bronbos en moerasplanten in het wachtbekken. Startpunt: Velzekestraat in Velzeke (Zottegem) – Eindpunt: Knutsegemstraat Naast het wandelpad (dat niet is bewegwijzerd en geen lus vormt) is er het eigenlijke Natuurleerpad Jan De Lichte, met als starten eindpunt de Velzekestraat.

Op natuurexcursie met Natuurplus+ Je wil de Vlaamse Ardennen verkennen! Prima idee! Natuurplus+ wil je daarbij graag een handje helpen. Zij zorgen voor een warme en professionele begeleiding tijdens een natuurexcursie zodat je nog meer kan genieten van de prachtige streek. Je kan kiezen voor een wandeling waarbij de klemtoon ligt op het zelf ontdekken of op het luisteren naar de verhalen van ervaren natuurgidsen. Natuurplus+ zal zich graag aanpassen aan jouw wensen en doelgroep. Meer info, prijzen en boekingen: Sylvie Decoster: 0472 25 43 10 of Dirk Fiers: 0494 39 62 97 – info@natuurplus.be – www.natuurplus.be

Actief

Paardrijden €2

De Vlaamse Ardennen bieden paardenliefhebbers tal van mogelijkheden om er op uit te trekken. Dit kan met paard en kar langs bewegwijzerde ruiter- en menroutes. Maar ook een gezellige huifkartocht met familie of vrienden is dé ideale manier om een frisse neus te halen.

Ruiter- en menroutes Livierenbos ruiterroute Brakel – Flobecq Start: manege ‘De Paardebloem’, Kapellen 6, Everbeek (Brakel) Afstand: 15 km Interessant: de kapellen van Everbeek, de Verrebeekmolen, de Everbeekse bossen, het Livierenbos, het Mijnwerkerspad De brochure is voorlopig uitgeput. Livinus ruiter- en menroute Herzele Start: De Steenoven, Kerkkouter 40, Herzele Afstand: 15 km (ruiter- en menroute) – 34 km (menroute) Interessant: Hof te Wassenhove, burchtruïne, Buyssemolen, Hof te Ransbeke, Molen Ter Rijst, kapel Ter Schreien, dorpskern Sint-Lievens-Esse, de Pardassenhoek, het natuurreservaat Duivenbos Scheldemeersen menroute Kluisbergen - Oudenaarde Start: Taverne De Klokke, Driesstraat 31, Zulzeke (Kluisbergen) Afstand: 25 km Interessant: Scheldevallei, omgeving Koppenberg, dorpjes Melden en Zulzeke

Actief

Zijdegemkouter menroute Kruishoutem â&#x20AC;&#x201C; Oudenaarde - Zingem Start: Taverne De Zandvlooi, Passionistenstraat 48, Lozer (Kruishoutem) Afstand: 28 km. De Zijldegemkouter menroute sluit aan op de Lozerbos ruiterroute. Interessant: pittoreske dorpjes Mullem, Wanngem-Lede, Lozer, de Huisekouter- en de Schietsjampettermolen, het Lozerbos, kastelen Lozerbos ruiterroute Kruishoutem Start: Taverne De Zandvlooi, Passionistenstraat 48, Lozer (Kruishoutem) Afstand: 6,5 km. De Lozerbos ruiterroute sluit aan op de Zijldegemkouter menroute. Interessant: Lozerbos Maarkebeekvallei menroute Oudenaarde - Horebeke - Maarkedal Start: Bedevaartsoord Kerselare, gelegen naast Manege Kerselare, Kerselare 102, Edelare (Oudenaarde) Afstand: 29 km Interessant: Bedevaartsoord Kerselare, pittoreske dorpjes Volkegem, Mater en Sint-Kornelis-Horebeke Maarkebeekvallei ruiterroute Oudenaarde - Maarkedal Start: Ommelozen Boom, dicht bij Kerselare en de N8 Oudenaarde Brakel Afstand: 15 km Interessant: bedevaartsoord Kerselare, de vallei van de Maarkebeek, Hof te Cattebeke, de Bossenaremolen en -heuvel met panoramisch zicht, Villa Tynlon (villa waar Valerius De Saedeleer een tijdje woonde en werkte), de Sint-Vincentiuskapel Zoetegem menroute Zottegem - Zwalm Start: Paddestraat 154, Velzeke (Zottegem) Afstand: 13 km Interessant: pittoreske dorpskernen van Roborst en Rozebeke, de Molen Van Den Borre, de Boembekemolen op de Zwalm, de Vijflindenkapel, pam Velzeke (op wandelafstand van het parcours)

Actief

Huifkartochten Wandelen op wielen - Jos de Serrano Rondritten te Kruishoutem en omgeving. Info: Leedsestraat 4, 9772 Kruishoutem, Gsm: 0476 60 43 07; jdeseranno@skynet.be Vlaamse Ardennen genietend beleven vzw Huifkartochten en koetsenritten. Huifkar toegankelijk voor rolstoelen. Info: Reutelstraat 10, 9772 Kruishoutem, Tel: 09 383 66 27, Gsm: 0497 57 55 80; vlaamseardennengenietendbeleven@hotmail.com â&#x20AC;&#x201C; www.vlaamseardennenkoets.centerall.com Koetsen Verdonckt Unieke collectie koetsen uit de 18de en de 19de eeuw waaronder begrafeniskoetsen, lijkwagens, berlines en een bokkenwagen. Reconstructie van een oude smidse. Enkel te bezichtigen op afspraak. Kan gecombineerd worden met een huifkartocht door de Vlaamse Ardennen. Info: Rubberigtsbank 39, 9681 Nukerke (Maarkedal), tel: 055 21 87 17, koetsen.verdonckt@telenet.be, www.koetsen-verdonckt.be

Actief

Hof Ter T’hont “Hof Ter T’Hont” is uitstekend gelegen om de streek met paarden en koets te ontdekken. U kan genieten van een rondrit door de Vlaamse Ardennen of door de stad Oudenaarde. Info: 055 31 57 75 of 0496 60 91 33 ‘t Perdegedoe ‘t Perdegedoe biedt na afspraak huifkartochten aan tot max. 13 personen. Info: 055 45 50 83 of 0478 51 03 53, www.tperdegedoe.be Hof te Ruitegem Carine Van Welden biedt rolstoelmenwagentochten aan. Je maakt een tochtje met begeleider door het heuvellandschap van de Vlaamse Ardennen en kan genieten van de prachtige natuur. Info: 0475 74 16 36 De Sylvester Hoeve Info: Langestraat 15, Zottegem, Tel: 0477 30 34 34; mario.tuypens@telenet.be – www.sylvesterhoeve.be

Ezeltochten Ezelboerderij Git(e)ane Ezeltochten, ideaal voor kinderen. Info: Odevaertstraat 5, 9688 Schorisse (Maarkedal), tel: 055 45 67 53, info@giteane.be, www.giteane.be

Actief

Autoroute

Actief

Autoroute Vlaamse Ardennen

Ontdek je graag de Vlaamse Ardennen maar heb je geen zin om die fiets of jouw wandelschoenen boven te halen? Geen nood. De Vlaamse Ardennen beschikt over een â&#x20AC;&#x2DC;auto- en motorroute. De route maakt het mogelijk om schitterende authentieke dorpjes te bezoeken en vanop een van de vele heuveltoppten te genieten van een prachtig uitzicht. Start: Markt Oudenaarde Afstand: 2 lussen van 60 km en 100 km Prijs: d 2,5 Interessant: historische stadskernen van Oudenaarde, Zottegem en Ronse, Centrum Ronde van Vlaanderen, de Geuzenhoek in Horebeke, het Provinciaal Archeologisch Museum EnameVelzeke.

â&#x201A;Ź 2,5

Actief

Op het water

Boottochten Op de Dender Heerlijk genieten van een boottocht op de Dender: dat moet je meegemaakt hebben. Gedurende het zomerseizoen organiseert de stad boottochten vanuit Geraardsbergen. Info en reservatie: Toeristisch infokantoor Stad en Streek â&#x20AC;&#x2DC;De Permanensjeâ&#x20AC;&#x2122; Op de Schelde De 4 Vaargetijden Info: gsm: 0477 69 63 62 - info@de4vaargetijden.com www.de4vaargetijden.com Aanbod: Gezinsvriendelijke boot met verschillende vaarformules vanuit Oudenaarde (cultuurtocht, een natuurtocht, een fiets-vaarvakantie, een sluizentocht), routes en periodes (weekend, midweek, week, 11- of 15-daagse tocht). Geen dagtochten.

Jachthavens Op de Dender Jachthaven VVW Den Bleek Gezellig clubhuis dat ook toegankelijk is voor niet-leden. Sasweg 16, Geraardsbergen

Actief

Info: tel: 0476 30 10 21 – info@denbleek.be – www.vvwdenbleek.be Contacteer havenmeester Rene Demil voor een ligplaats, gsm: 0476 72 15 86 Tarieven per dag: aanmeervergoeding per dag voor alle boten d 10/ nacht. Alle eigenaars in het bezit van een lidkaart van de federatie VVW hebben recht om 2 nachten aan halve prijs bij onze jachthaven “Den Bleek” aan te meren. Op de Schelde Passantenjachthaven Oudenaarde Trekweg Linkeroever, aan de Schelde, op wandelafstand van het stadscentrum, aanlegsteiger van 350 m Info: havenmeester Lucien Dewaele - gsm: 0475 60 70 53 – lucien.dewaele@telenet.be – www.yachtingvlaamseardennen.be Ename aanlegsteiger Vrij gebruik van de steiger langs de Schelde aan de archeologische site. Geen sanitair of technische bijstand. Geen overnachtingen. Aanlegsteiger Gavere Vrij gebruik van de steiger langs de Schelde. Voor het gebruik van de bijhorende sanitaire blok, contacteer de technische dienst van de gemeente Gavere. Info: tel: 09 384 53 11, grondgebiedszaken@gavere.be

Zwem- en watersportvijvers Donkvijver Donkstraat 50, 9700 Bevere (Oudenaarde) Watersportclub Absolut Extra: windsurfen Info: tel: 0473 76 49 79 – info@absolut.be – www.absolut.be The Outsider Extra: kajakken, waterrecreatie, vlottentocht, touwenparcours, moeraspiste, klimmuur Info: tel: 055 20 70 30 - info@outsider.be - www.outsider.be Provinciaal Domein De Gavers Meer info: zie ‘Trekpleisters’ pagina 66-67.

66 Trekpleisters

HOOFDSTUK III

Trekpleisters

67 Trekpleisters

Provinciaal Domein De Gavers Onkerzelestraat 280, 9500 Onkerzele (Geraardsbergen) Info: tel: 054 41 63 24, gavers@oost-vlaanderen.be, www.degavers.be Openingsuren: Het hele jaar open, uitgezonderd de seizoensgebonden dagrecreatie. Bekijk de website voor een gedetailleerd overzicht van de openingsuren. Extra: • waterrecreatie op 20ha groot meer: roeien, kajakken, surfbiken, hengelen, zwemmen, strand met zwemzone en waterspeeltuin, gaverveer • fietsen (Tevens fietsverhuurcentrum (ligt op de Ronde van Vlaanderenroute, fietsknooppunt 3-9)) • mountainbiken • wandelen (Aangelegde wandelpaden rond het Gavermeer) • touwenpiste, avonturenminigolf, balsporten, skelters, trampolines, steps, skating • speeldorp met glijbanen, zandbak, klimtorens, trampolinepad, draaicircus en klauterbos. Overdekt zwembadcomplex met recreatiebad, sauna, sportruimtes en natte bar. Info: tel: 054 43 53 51, gaversbad@oost-vlaanderen.be, www.degavers.be

68 Trekpleisters

Kluisbos Grensoverschrijdend recreatiebos met wandel-, fietsen mountainbikeroutes, horeca, speelzones, openluchtzwembad en bezienswaardigheden (Liefdesbron, Peetje en Meetje, De Toren). Te ontdekken via de Kluisbosroute en de Taalgrenswandelroutes T1 en T2. Ingang van het bos: via Bergstraat, Kluisbergen Ingang van het zwembad: Poletsestraat , Kluisbergen

69 Trekpleisters

Sport- en Recreatieoord Kluisbos

3 verwarmde openluchtzwembaden met glijbaan en springtoren, instructiebad voor kleuters, kinderspeeltuin met reuzenzandbak, glijburcht, challengeparcours. Overdekt sportcentrum ideaal voor balsporten, fitstudio, schoolsportdagen. Verblijfcentra Villa Vogelsanck en Villa Kluisberg, ideaal voor sporten bosklassen, weekendarrangementen, sportstages, seminaries (van 25 tot 125 pers.). Openingsperiode: de openluchtzwembaden zijn open van 1 mei 2013 tot en met 1 september 2013 Info: tel: 055 23 05 85 – info@kluisbos.be – www.kluisbos.be

T AA HE

T RAA

EG W

N 36

OTE

Ruien

(Kluisbergen) HO

RIJERSTRAAT

RI NT KO

AAT

E NS

AD ST OG

ESTR VUNT ST JN

HOOGWEG

AT RA

PENSEMO NS TR

AT TRA RS DE HIL

AT RA WE RE ER

ST UW

A AT

NIE G

GR OT

EH OT GR

IP E TR

R EREE L ST KOKK

N 36

AAT

W OG

VOGELZANG

T AA HO

PO LE T

AT RA ST SE

ISS ES

PENSEMONT

80 m

T AA

KASTEEL CALMONT

U SKO R BO

LIEFDESBRON

T AA TR ES TS LE

O UT SK BO

AAL

TEG

FAZAN TE

TEND R E E F ZAN FA

LEGENDE

80 m

INFOBORD BOSLEERPAD

SPAR REN DR EE F

80 m

Sport- en recreatieoord 80 m

KENDREE VIN

EF DRE

EIK

VIERSCHAAR

RUITERPAD 2.01

130 m

RUITERPAD 3.07 RUITERPAD KLUISBOS (8 km)

BLOSO MOUNTAINBIKEROUTE (14 km) WANDELROUTE (niet bewegwijzerd)

E LUS DU NC

CH EM

WANDELROUTE (bewegwijzerd)

BEUKENROUTE (3,2 km)

DU RE

TOREN

KLUISBOSROUTE (9,2 km)

140 m

TAALGRENSROUTE (7,0 km) SPEELZONE "BOSWACHTERSHUISJE" voor jeugdwerking SPEELZONE "BOSUIL" SPEELZONE "VOGELSANCK" met privaat karakter PARKING 1 SPORT- EN RECREATIE 2 BOSWACHTERSHUISJE 3 KASTANJEHOF 4 OUDE ZANDGROEVE

70 Trekpleisters

71 Trekpleisters

Centrum Ronde van Vlaanderen Markt 43, 9700 Oudenaarde Info: 055 33 99 33, www.crvv.be

Het Centrum Ronde van Vlaanderen is het hoogaltaar voor alles wat in Vlaanderen en ver daarbuiten hard op de trappers kan duwen. Dit is, behalve de ideale plek om je fietstocht te beginnen en eindigen, een actief bezoekerscentrum waar je aan de hand van multimediale en interactieve toepassingen de ware ziel van de Vlaamse oerklassieker kan proeven. Bovendien pakt het Belevingscentrum in 2013 uit met enkele spiksplinternieuwe doeattracties! Fiets in het spoor van Fabian Cancellara over de Koppenberg, demonstreer je puzzeltalent op onze kingsize schuifpuzzel, zoek het juiste verband op de fietselekro en laat je, geflankeerd door je Rondehelden, fotograferen op het podium van Vlaanderens Mooiste! Daarnaast kan je ook je kennis (en die van je gezelschap) testen in onze Rondequiz, het kasseigevoel ervaren op een heuse ‘kasseifiets’ en genieten van een panoramische Rondefilm op drie grote schermen. Dankzij drietalige audiogidsen (NL, FR, ENG) kunnen ook kinderen, slechtzienden en buitenlandse bezoekers kennismaken met het unieke Rondeverhaal dat jong en oud, wielerliefhebber en leek zal boeien. Kortom: “Komt dat zien! Komt dat zien!”

Open: alle dagen van 10 tot 18 uur (behalve op maandag). Verlofperiode van 7 tot 28 januari. Gesloten op Kerstdag, Nieuwjaar en Pinkstermaandag Ticket: € 8 voor volwassenen; € 17,50 voor een gezinsticket (max. 2 volwassenen en 4 kinderen); € 4 voor kinderen t.e.m. 14 jaar en studenten; € 6 voor 60-plussers; € 5,50 voor groepen (min. 15 personen); scholen gratis Extra: Een auditorium, een tentoonstellingsruimte, een vergaderzaal, een hal, een brasserie en een shop. Douches beschikbaar. Er worden regelmatig tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten georganiseerd. Meer info: Zie ‘Ronde van Vlaanderen’

72 Trekpleisters

DE HELIX VLAAMS KENNIS- EN VORMINGSCENTRUM VOOR NATUUR EN MILIEU Hoogvorst 2, 9506 Grimminge (Geraardsbergen) Info: Tel: 054 31 79 50 – dehelix@lne.vlaanderen.be – www.dehelix.be

De Helix brengt je dichter bij de natuur en zet je op een creatieve manier aan tot milieuvriendelijk en duurzaam gedrag. Het centrum organiseert vormingen en lezingen en ontwikkelt educatieve producten over natuur, milieu en duurzame ontwikkeling voor diverse doelgroepen. In De Helix, gelegen in het stiltegebied Dender-Mark kan je 2 permanente tentoonstellingen bezoeken: ‘In de ban van de decibel’ heel toepasselijk een tentoonstelling over stilte en geluid en ‘De Wereld van DALY’ die de impact van het milieu op jouw gezondheid toelicht. Bovendien is er voor elk wat wils: uitgestippelde fietsen wandeltochten met bijhorende brochures, een vrij toegankelijke educatieve tuin, themawandelingen, activiteiten voor gezinnen, scholen en andere groepen. Er zijn geleide wandelingen na afspraak. Open: van maandag tot vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. Gesloten van 25 december tot 2 januari.

73 Trekpleisters

DE KAAIHOEVE PROVINCIAAL NATUUREDUCATIEFCENTRUM Oude Scheldestraat 16, 9630 (Meilegem) Zwalm Tel: 055 49 67 96 – dekaaihoeve@oost-vlaanderen.be - www.dekaaihoeve.be

Provinciaal natuureducatief centrum met een permanente tentoonstelling over de geschiedenis en cultuurhistorie van de Kaaihoeve. Tevens buitententoonstelling ‘Kaaitoeren’ over de verschillende aspecten van het landschap en de natuurwaarden in de omgeving van de Kaaihoeve. In de natuurtijn kan je via een wirwar van gemaaide paden allerlei natuurlijke hoekjes ontdekken en alles te weten komen over het belang van de natuurlijke biodiversiteit. De komende jaren wordt in de natuurtuin ook een natuurlijke speelzone uitgebouwd. Een deel van de tuin werd omgevormd tot een kleinschalig waterzuiveringssysteem en een vijver. Open: Van ma. tot vr. van 9 tot 16.30 uur of op afspraak. Vanaf de april tot 15 oktober ook open op zat. en zon. van 14 tot 18 uur. Gesloten op feestdagen en brugdagen. Ticket: gratis Extra: Natuurtuin en waterzuiveringsproject, zonne-energie, wandelingen, schoolprojecten en tijdelijke tentoonstellingen. Prachtig gelegen in een Scheldebocht, in de omgeving van twee erkende natuurreservaten: Grootmeers (Zingem) en de Kaaimeersen (Meilegem)

74 Trekpleisters

75 Trekpleisters

PROVINCIAAL ERFGOEDCENTRUM (PEC) (ENAME-OUDENAARDE) Lotharingenstraat 9700 Ename (Oudenaarde) Tel: 09 267 72 00 (van maandag tot vrijdag) – 055 30 03 44 (van woensdag tot zondag) – erfgoedcentrum@oost-vlaanderen.be twitter # erfgoedcentrum @ oost_vlaanderen www.oost-vlaanderen.be/erfgoedcentrum

In het Provinciaal Erfgoedcentrum – open sinds 2012 – ontdek en beleef je het Oost-Vlaamse erfgoed en provinciale erfgoedbeleid. Je kan er een kijkje nemen achter de schermen van een depot voor archeologisch en cultureel erfgoed, je krijgt een overzicht van het internationaal erkend erfgoed dat Oost-Vlaanderen rijk is, er zijn tentoonschellingen en workshops, kunst in de foyer en een prachtig zicht op de archeologische abdijsite van Ename. Vrij toegankelijk van donderdag tot en met zondag en op afspraak.

76 Trekpleisters

PROVINCIAAL ARCHEOLOGISCH MUSEUM (PAM) ENAME Lijnwaadmarkt 20, 9700 Ename (Oudenaarde) Tel: 055 30 90 40 – museum@ename974.org - www.pam-ename.be

Archeologisch museum met een permanente en interactieve tentoonstelling over het leven van de middeleeuwen tot nu, met o.a. poëtische film over 1000 jaar Ename, het Feest van 1000 jaar, archeolabo. Archeologische abdijsite. 11de-eeuwse gerestaureerde unieke Sint-Laurentiuskerk met waardevolle muurschilderingen. Wandelpad in het natuurhistorisch Bos t’Ename (Meer info: zie ‘In de natuur’). Rondleidingen en educatieve workshops voor scholen en groepen. Open: Alle dagen van 9.30 – 17 uur (zomer en winter), gesloten op maandag Ticket: € 2,50; € 3,75 gezinstarief (max. 2 volw. + kind. tot 12 jaar); € 1,25 voor groepen, senioren, studenten, en VTB-VAB. Gratis lerarenkaart, pers, VMV, ICOM, OKV. Het ticket geeft ook toegang tot pam Velzeke (bezoek binnen de 3 maand). Extra: In het museum vindt u een levensechte feesttafel met een bijhorende film die het verhaal vertelt achter de gevonden archeologische voorwerpen. Voor de kinderen en anderstaligen zijn er aangepaste audiogidsen, een (gezins)karretje met educatieve informatie voor een tocht door het dorp, bosrugzakjes, programma’s voor mensen met beperkingen. Speciale voorzieningen voor mensen met een visuele handicap. Er zijn regelmatig publieksevenementen (Museumnacht , Open Monumentendag tweede zondag van september, tweejaarlijkse tentoonstellingen rond hedendaagse kunst “Ename Actueel” (2013, 2015,….) 15 dec 2012 – 19 mei 2013: tentoonstellingen ‘Voorbij de horizon. Samenlevingen in Kanaal en Noordzee 3500 jaar geleden’ en ‘(Handels)relaties in het jaar 1000’

77 Trekpleisters

PROVINCIAAL ARCHEOLOGISCH MUSEUM (PAM) VELZEKE Paddestraat 7, 9620 Velzeke (Zottegem) Door uitbreidingswerken: ingang via Doolbosweg Tel: 09 360 67 16 - pamzov@oost-vlaanderen.be - www.pam-ov.be

Archeologisch museum met permanente opstelling die je meeneemt naar het verleden. De prehistorie, de Gallo-Romeinse periode en de vroege middeleeuwen komen aan bod. Op het binnenplein van het museum kan u de Romeinse siertuin vrij bezoeken, maar ook gegidste rondleidingen zijn mogelijk. Daarnaast heeft het museum een uitgebreide waaier aan (educatieve) projecten voor (school)groepen. Bijvoorbeeld het prehistorisch of Gallo-Romeins kledijproject of het militariaproject. Er zijn regelmatig tijdelijke tentoonstellingen en op afspraak kan u ook terecht in de uitgebreide archeologische bibliotheek. Open: Ma. tot en met vr. van 9 tot 12 uur en van 14 tot 17 uur. Za., zon.- en feestdagen van 14 tot 18 uur. Ticket: € 2,50, € 3,75 gezinstarief (max. 2 volw. + kind. tot 12 jaar); € 1,25 kortingen voor groepen, senioren, en VTB-VAB gratis voor leraren, pers, VMV, ICOM, OKV. Het ticket geeft ook toegang tot het museum in Ename. Extra: Bij een gegidste rondleiding door de permanente collectie kan je replica’s van archeologische voorwerpen aanraken en uitproberen. Deze rondleiding kan u op zondagnamiddag (15u30) gratis volgen. Het museum is toegankelijk voor mensen met beperkingen. Op aanvraag zijn er rondleidingen en projecten voor alle doelgroepen. (blinden en slechtzienden). Elk jaar zijn er verscheidene publieksevenementen zoals erfgoeddag, ambachtenmarkt (eind mei) en open monumentendag (tweede zondag van september).

78 Erfgoed en cultuur

HOOFDSTUK IV

Erfgoedstadjes

Erfgoed en cultuur

Vier charmante stadjes nestelen zich in de plooien van het landschap en laven zich gulzig aan het water dat door hun aderen stroomt. De rijkdom die het land voortbracht werd geïnvesteerd in architectuur en kunst ... Ook in de 13 dorpjes in de Vlaamse Ardennen kan je heel wat erfgoed ontdekken. Daarover vindt u meer in de hierop volgende hoofdstukken. 12

13 14 15

pam En ame

1 3 GENT

11 2

6 7 8

RONSE

OUDENAARDE Stadswandeling 1. Stadhuis met infokantoor Het zestiende-eeuwse laatgotische stadhuis is met haar perfect symmetrische opbouw en met haart belforttoren als centrale blikvanger ongtwijfeld een uniek historisch bouwwerk dat bovendien prijkt op de lijst van UNESCO werelderfgoed. Vorig jaar opende het MOU – Museum Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen. Op het gelijkvloers maak je kennis met “Het Verhaal van de Stad”. Vier historische figuren, in beeld gebracht door topfotograaf Stephan Vanfleteren loodsen je door de 1000-jarige geschiedenis van de stad. De getuigenissen van de personages, multi-media en kunstobjecten maken dit tot een boeiende reis doorheen het verleden van Oudenaarde. Een video-wall met sfeerbeelden van de Vlaamse Ardennen en een belevinsfilm over de stad Oudenaarde vervolledigen het plaatje. De tweede en derde verdieping herbergen Oudenaardes kunstcollecties: met een bezoek aan de Oudenaardse wandtapijten en de collectie zilver “De Boever-Alligoridès” maak je kennis met haar voornaamste kunstnijverheden. Het Museum in het Stadhuis is betalend en gesloten op maandag. Meer info: www.oudenaarde.be.

80 Erfgoed en cultuur

2. Sint-Walburgakerk Vroeggotische kerk uit de 12de eeuw, herbouwd in de 15de-16de eeuw. Samenspel van Doornikse en Brabantse gotiek. Interieur in barokstijl. Waardevolle polychrome beelden, schilderijen en wandtapijten. Beiaard met 49 klokken. 3. Bisschopskwartier Voormalige ontvangstruimte en verblijfplaats voor de hoge gasten van het hospitaal, uniek voorbeeld van 17de-eeuwse renaissance stijl. 4. Onze-Lieve-Vrouwehospitaal Oorspronkelijk opgericht in de 13de eeuw als toevluchtsoord voor pelgrims en reizigers, net buiten de stadsmuren. Oudste deel van het huidige complex is de 15de-eeuwse kapel, die ooit als ziekenzaal dienst deed. 5. Centrum Ronde van Vlaanderen Interactief belevingsmuseum opgebouwd rond dé Vlaame Wielerklassieker, de Ronde van Vlaanderen. Er is ook een shop, een brasserie en je kan er terecht voor toeristische info. Meer info: zie ‘Trekpleisters’ 6. Stadsbibliotheek Het 18de eeuwse classicistisch gebouw had destijds twee functies: vleeshal op de begane grond en kunstacademie op de eerste verdieping. Nu volledig ingericht als bibliotheek. 7. Begijnhof Pittoresk hoekje in de stad op een boogscheut van de Markt. Witgeschilderde kleine huisjes uit de 17de eeuw met op de binnenkoer een weelderige bloementuin. Kleurrijk barok poortje met de beeltenis van de heilige Rochus. 8. Onze-Lieve-Vrouw van Pamelekerk Gelegen aan de rechteroever van de Schelde, in de kern van het middeleeuwse stadje Pamele, domineert deze kerk de omgeving. Dit 13de-eeuwse monument is een mooi voorbeeld van Scheldegotiek. In de 16de eeuw kreeg de zuidzijde twee kapellen in Brabantse gotiek. Praalgraven van de baronnen van Pamele en hun echtgenotes.

Erfgoed en cultuur

9. Maagdendale Cisterciënzerinnenabdij uit de 13de eeuw, was een van de belangrijkste vrouwenabdijen van Vlaanderen. Nog bewaard zijn de 13de-eeuwse kerk, een 17de-eeuwse abdissenkwartier en poortgebouw. Doet op heden dienst als stadsarchief en tekenacademie. 10. Passantenjachthaven Meer info: zie ‘Op het water’

11. Huis de Lalaing In dit 18de-eeuwse huis aan de oever van de Schelde is het restauratie- en conservatie atelier van de wandtapijten ondergebracht. Hier maak je kennis met het technisch aspect van het wandtapijt waar de eeuwenoude techniek van het weven in ere wordt gehouden en kan je de restauratie van de historische wandkleden van naald tot draad volgen. Gesloten op maandag. Meer info: www.oudenaarde.be 12. Brouwerij Liefmans Meer info: zie ‘Streekspecialiteiten’

13. Park Liedts met Liedtskasteel 19de eeuws vrij toegankelijk wandelpark in het centrum van de stad, op wandelafstand van de Markt. Het park is aangelegd volgens het model van een Engelse landschapstuin. Veel wandelpaden, waterpartijen met fonteinen, grote grasvelden, prieeltjes, hoogstambomen (hoofdzakelijk loofbomen). 14. CC De Woeker 15. Kasselrijhuis Het oorspronkelijke kasselrijgebouw doet nu dienst als College (Sint-Bernarduscollege). Brochure historische stadwandeling te koop bij de toeristische dienst

82 Erfgoed en cultuur

Erfgoed en cultuur

ER S

TR.

AN DST BR

10 12

8 7

VISS

5 6

DE VRO OE U

W E ST

R. ST EGEM HUNN

GERAARDSBERGEN Stop een stadsgids in je oor! Wil je op je eigen ritme de stad ontdekken en toch geen enkele info missen? Vraag in De Permanensje naar de Monumentenwandeling op mp3speler. Deze virtuele gids leidt je door de stad en vertelt je alle weetjes en interessante feiten. Meer info: De Permanensje

Stadswandeling 1. Stadhuis met infokantoor In het gloednieuwe Toeristisch infokantoor Stad en Streek, De Permanensje, kan je op een aantrekkelijke manier kennismaken met al de troeven van Geraardsbergen en de Vlaamse Ardennen. Bezoekers krijgen er een multimediale beleving met video, klank en zelfs geuren.

84 Erfgoed en cultuur

2. Markt met Marbol De enige overgebleven gotische fontein in Oost-Vlaanderen vormt één van de 2 getuigen (naast Manneken-Pis) van het ondergrondse net van waterleidingen dat de stad destijds van drinkwater voorzag. Oorspronkelijk werd ze zelfs door bronwater gevoed. Nu echter zijn ze ook gekoppeld aan de waterleiding. De originele Marbol (marktbron) vind je terug in het tuintje van het Oud-Hospitaal. 3. Manneken-Pis en museum Meer info: zie ‘Kunst en musea’

4. Vesten 5. Sint-Bartholomeuskerk 6. Dierkost Groepsbezoek mogelijk met gids op afspraak.

7. Muur De Oudenberg en zijn omgeving zijn beschermd erfgoed. Reden genoeg om de klim naar boven te voet of met de fiets aan te vatten. Wie de Muur liever ontspannen

Erfgoed en cultuur

opwandelt, kan op zeven rustplaatsen uitblazen en daarbij genieten van een vleugje kunst en literatuur. Op die plekken staan monumenten met wielergedichten. De arduinen oriëntatietafel (110 meter boven de zeespiegel) bovenop de Muur maakt u wegwijs in het weidse panorama van de Dendervallei. 8. Kapel O.L.V. van de Oudenberg 9. Abdijsite - De Sint-Adriaansabdij In het centrum van de stad nodigt het poortgebouw van de zeer oude benedictijnenabdij uit om binnen te gaan. Dat moet u ook zeker doen want daarachter schuilt een prachtig abdijpark, het Abtenhuis en het Koetshuis. Het oude abdijpark met aangelegde waterpartijen en arboretum straalt een uitzonderlijke rust uit. Gelegen op een helling, met speeltuin en zitbanken. In hetzelfde domein ligt een gastronomisch restaurant. 10. Steegjes 11. Oud-Hospitaal 12. Stationsplein 13. Priorij van Hunnegem Klooster gesticht in de 17de eeuw. Vrouwenorde die leefde volgens de regels van Benedictus. De kerk dankt zijn neogotisch interieur aan de Geraardsbergse kunstenaar Louis Bert-de L’arbre. Gelegen aan de Dender.

14. Openluchtzwembad ‘Den Bleek’ 15. Jachthaven en aanlegsteiger

86 Erfgoed en cultuur

9 Museum voor folklore Domein Breivelde

11 10

13 5

14 1

2 3

7 .

ZOTTEGEM Stadswandeling 1. Stadhuis met infokantoor 2. Standbeeld Lamoraal graaf van Egmont Lamoraal graaf van Egmont is onlosmakelijk met Zottegem verbonden. Net als zijn grootvader, moeder, vrouw en twee kinderen werd Lamoraal begraven in de parochiekerk. De Egmonts erfden er in 1530 een comfortabel kasteel. Lamoraal werd een speelbal in het politieke kluwen van de 16de eeuw en werd in 1568 onthoofd. In de 19de eeuw kreeg hij een gietijzeren standbeeld op de Zottegemse Markt. In 1968, toen men de 400ste verjaardag van de onthoofding (!) vierde, werd een bronzen kopie gegoten. Vandaag staan er twee identieke standbeelden op amper 500 meter van elkaar. Het kasteel is in de loop der jaren een paar keer van bestemming veranderd, vandaag is de stadsbibliotheek er ondergebracht. 3. Hemelvaartkerk en de grafkelder van Egmont Crypte onder de decanale kerk van Zottegem waarin de gebeenten van Lamoraal graaf van Egmont en zijn vrouw worden geĂŤxposeerd.

Erfgoed en cultuur

4. Sanitary In een van de oudste betonconstructies van België (1909) wordt het stedelijk administratief centrum gehuisvest. Hier wordt eerlang ook het stoomketelmuseum geopend, uniek in West-Europa 5. Brouwerij Crombé 6. Stationsplein Zottegem 7. Art deco winkeltjes 8. Art deco huizen 9. O.L.V. van Deinsbekekapel Deze bedevaartskapel werd gebouwd in 1929. Ze gaat terug tot een kapel van 1717. 10. Brouwerij De Klok Deze voormalige brouwerij werd in 1933 gebouwd naar plannen van de Gentse architect Verloo. Ze bestaat uit een betonnen skelet met gevelvlakken opgevuld met baksteen, op verscheidene plaatsen met vensters doorbroken. Bijzonder opvallend is de klokvormige brouwtoren met een watervergaarbak van 55 000 liter, afgedekt met een koperen klokvormig dak. 11. Egmontpark met kasteel van Egmont 12. Monument ‘Poort v/d Vlaamse Ardennen’ 13. Oud College O.L.V. van Deinsbeke 14. Heldenmonument

88 Erfgoed en cultuur

RONSE iWalk

OUDENAARDE

Uitgeschreven versie iWalk en audio-stadswandeling Ontdek Ronse met een virtuele gids. Download de podcast via www.ronse.be of ontleen gratis een mp3-speler bij Toerisme Ronse (waarborg € 15). BRAKEL

3 4

7 11

10 8 9

Stadswandeling 1. Vertrekpunt Dienst Toerisme, Hoge Mote Een bezoek aan Ronse begint zonder twijfel aan de Hoge Mote. U vindt er niet alleen de dienst voor Toerisme maar ook het MUST (Museum voor Textiel). Meer info: zie ‘Kunst en musea’ 2. Bruulpark 3. Sint-Hermes Crypte Meer info: zie ‘Kunst en musea’ 4. Sint-Hermeskerk Laatgotisch gebouw met Romaanse sporen, reliekschrijn, mooi koorgestoelte, eiken balk met ijzeren haken waaraan geesteszieken werden vastgebonden. Beiaard met 49 klokken. Wegens renovatiewerken kunnen aanzienlijke delen van de kerk gedurende bepaalde perioden niet toegankelijk zijn. 5. Sint Maartenkerk of Oude Sint-Martinuskerk 6. Rooseveltplein

Erfgoed en cultuur

7. Fostierlaan 8. Art Decowijk Ronse kende tijdens het Interbellum (periode tussen twee wereldoorlogen) een enorme economische bloei dankzij de florerende textielindustrie. De textielbaronnen lieten zich prachtige art deco huizen en villa’s bouwen. Heel wat van die bouwwerken hebben de tweede wereldoorlog overleefd en pronken soms overweldigend, maar vaak heel bescheiden in de straten van Ronse. 9. Station Het oudste station van Europa. 10. Boudewijnpark 11. Zuidstraat 12. Grote Markt 13. Mouroitplein

Kinderspeurtocht - Op stap met Rosalie Kinderen vanaf 5 jaar tot en met 8 jaar kunnen langsheen een uitgestippeld traject van om en bij de 4 kilometer allerlei leuke vragen en opdrachten vervullen. Kortom… kinderen maken op een speelse en originele manier kennis met het rijk cultuur-historisch patrimonium van Ronse. Na afloop van de speurtocht ontvangt de speurneus een mooi geschenkje. Info: Alle dagen, van 14-17u, behalve op maandag. Oktober, november en feestdagen: mogelijk tijdens het weekend van 14-17u. December-januarifebruari niet mogelijk. Deelname: € 5 Mogelijkheid tot het huren van een Rosalie bolderkar: € 3 (€ 15 waarborg) Info en start: Toerisme Ronse

90 Erfgoed en cultuur

Kunst en musea

Erfgoed en cultuur

KUNST Kunst is alom aanwezig in de Vlaamse Ardennen. In galeries, ateliers, langs wegen, in tuinen en musea. Het open en heuvelachtig landschap heeft zonder twijfel een invloed op ons zijn en denken. Elke stad heeft zijn kunstenaars, ateliers, galeries of kunstprojecten. Kunstenaarsdorp Kwaremont Niet ver van het Kluisbos (Kluisbergen), bovenop de Oude Kwaremont ligt een klein dorpje dat uit amper drie straten, een dorpsplein en een charmant wit kerkje bestaat. Kwaremont kan gerust als pittoresk worden omschreven. Rond de kerk en in de nabije omgeving liggen een aantal galeries van diverse pluimage. Galerij en kunsthandel Malpertuis De oudste galerij is Malpertuis. Deze is gespecialiseerd in hedendaagse kunst. Malpertuis heeft bij wijze van spreken het startschot gegeven voor het kunsttoerisme in Kwaremont. De galeries kwamen er eigenlijk als een logisch vervolg op de vele kunstenaars die er neerstreken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ommegangstraat 13, Kwaremont - Tel: 055 38 88 66 jules.demortier@skynet.be - www.galeriemalpertuis.net

92 Erfgoed en cultuur

Galerij Theaxus Galerie van Dorothea Van De Winkel, textielkunstenares. Creëert hedendaagse wandtapijten en textiele kunst. Permanente en tijdelijke tentoonstellingen met hedendaagse kunstenaars uit diverse disciplines. Ook design en functionele kunst. Ommegangstraat 3, Kwaremont – Tel: 055 38 60 53 galerij.theaxus@telenet.be – www.galerij-theaxus.com

Galeries Beukenhof Galerie en beeldentuin tegen het prachtige decor van het Vlaamse Ardennen landschap. De grote landschapstuin waarin kunstwerken op een doordachte manier worden geïntegreerd, sluit perfect aan bij zijn omgeving en wordt natuurvriendelijk onderhouden. De jaarlijkse beeldenpromenade ‘Sculptour’ (van begin mei tot eind september) lokt duizenden bezoekers. Eigenaar-kunstenaar Piet Willequet is een rasechte Kwaremontenaar. Ronde van Vlaanderenstraat 9-11, Kluisbergen – Tel: 055 38 83 87 info@beukenhof.com – www.beukenhof.com Open: De beeldentuin is open van begin mei tot eind september, weekends en feestdagen van 14 tot 19 uur, ook na afspraak.

Erfgoed en cultuur

Kunstenaars Heel wat schrijvers, muzikanten en kunstenaars vonden inspiratie in de Vlaamse Ardennen. Zij drukten hun stempel op het landschap of op ons collectief geheugen. Adriaan Brouwer (1605 – 1638) Geboren en getogen in Oudenaarde, maar op vrij jonge leeftijd al koos hij voor een zwerversbestaan. Hij wordt omschreven als een bohémien en levensgenieter. Veel van zijn werken kwamen terecht bij collectioneurs of hangen vandaag in grote internationale musea. In het stadhuis van Oudenaarde kunt u vijf kleine schilderijtjes (‘de vijf zintuigen’) bewonderen. Adriaan Brouwer is vooral bekend om zijn volkse herbergen dronkemanstaferelen. Oudenaarde voert Adriaan Brouwer op als mascotte van de bierfeesten die plaatsvinden in juni. Hij is ondertussen ook tot bier verworden dankzij de lokale brouwerij Roman. Valerius De Saedeleer (1867 – 1941) De Saedeleer was een landschapsschilder die in de Vlaamse Ardennen neerstreek vanaf 1921. Hij woonde en werkte in Etikhove (Maarkedal) in Villa Tynlon. Daarvoor was hij lid van de Latemse School. Zijn landschappen hebben een heel typische stijl. Omer Wattez (1857 – 1935) Omer Wattez is de geestelijke vader van de naam ‘Vlaamse Ardennen’. Hij is geboren in Etikhove (Maarkedal) en was een schrijver-natuurliefhebber die op een actieve manier ijverde voor de bescherming van de natuur en de Vlaamse cultuur. In zijn novellen en essays vindt u vaak lyrische omschrijvingen van de streek. Herman Teirlinck (1879 – 1967) Vlaamse schrijver-dichter uit het Brusselse intellectueel milieu die zijn jeugdvakanties vaak doorbracht in Zegelsem (Brakel) bij zijn grootouders. Voor de roman ‘Maria Spermalie’ liet hij zich duidelijk inspireren door het landschap en de omgeving van Zegelsem-Elst.

94 Erfgoed en cultuur

MUSEA De mens is al 300.000 jaar aanwezig in de Vlaamse Ardennen. Hij leeft er sinds de prehistorie. Op heel wat plaatsen is archeologisch materiaal gevonden dat wijst op een menselijke activiteit. Archeologisch en historisch onderzoek hebben aangetoond dat de regio beïnvloed is door diverse culturen uit verschillende perioden. De constante aanwezigheid van dit verleden wordt mooi geïllustreerd in onze musea. Er zijn twee archeologische musea: • Het Provinciaal Archeologisch Museum (pam) Velzeke stelt een collectie tentoon uit de prehistorie en de Gallo-Romeinse tijd. (Meer info: zie ‘Trekpleisters’).

• Het Provinciaal Archeologisch Museum (pam) Ename laat ons kennismaken met de middeleeuwen tot nu. (Meer info: zie ‘Trekpleisters’) Museum voor Folkore Grotenbergestraat 162, 9620 Grotenberge (Zottegem)

Oude pastorie met gebruiks- en siervoorwerpen uit (over)grootmoeders tijd. 19de-eeuwse eetplaats, café met Leuvense stoof, collectie religieuze voorwerpen, werktuigen uit de handschoen- en schoennijverheid, oude draaiende maquette van de Molen te Rullegem (Herzele), gereedschap van een klompenmaker en kuipenmaker, F.N.-fiets uit 1908 met cardanaandrijving en carburelamp, Egmontkamer met tastbare herinneringen. Op de hoedenzolder een schitterende collectie hoofddeksels en alle materialen die nodig zijn om hoeden te maken. Pronkstuk is ongetwijfeld een hoedje van Koningin Elisabeth van België. Tel: 09 345 77 73 – folklore@zottegem.be – www.zottegem.be Open: Ma., wo., do. en vr. van 10 tot 12 uur en van 14 tot 16 uur. Van Pasen tot september elke 1ste en 3de zo. van de maand van 15 tot 18 uur. Ticket: € 1; gratis voor scholen en kinderen tot 12 jaar; € 0,75 voor groepen. Extra: Ideaal als uitstap met kinderen. Te combineren met een bezoek aan de vernieuwde speeltuin op het buurtplein en aan het Domein Breivelde. Gezellige tavernes op wandelafstand

Erfgoed en cultuur

Abdijmuseum Collegestraat 26, 9500 Geraardsbergen

Verschillende kleine maar bijzondere musea in het Abtenhuis van de Sint-Adriaansabdij: reconstructie van de abdijkeuken, indrukwekkend lucifermuseum en pijpenkabinet, tabak- en sigarenmuseum, unieke verzameling zwarte chantillykant. Geraardsbergen heeft iets bijzonders met lucifers. Swedish Match sloot de deuren van de Union Match fabriek in 1998. In de 19de eeuw bloeide de productie van zwarte chantillykant in Geraardsbergen. De collectie pijpen in het museum is indrukwekkend. Tijdelijke tentoonstellingen en concerten in het aanpalende Koetshuis. Tel: 054 43 72 60 – info@de-abdij.be – www.de-abdij.be Open: Van het eerste weekend van april tot eind september: tijdens de werkdagen open van 14 tot 17 uur uitgezonderd op maandag, in het weekend open van 14 tot 18 uur. De maanden oktober tot maart zijn de musea in het weekend open van 14 tot 17 uur. Ticket: € 1,25; gratis voor kinderen onder 12 jaar en € 0,75 voor groepen (min. 10 pers.). Extra: Het Abtenhuis is voorlopig in restauratie. De collectie werd overgebracht naar de vroegere muziekacademie in de Collegestraat 26 waar een deel van de tentoonstelling werd heropgebouwd.

96 Erfgoed en cultuur

Het MUST en de Sint-Hermes Crypte Het MUST (Museum voor textiel) exposeert in twee historische gebouwen. Het eerste deel vind je in de oude textielfabriek “Cambier – Robette” in de Hoge Mote. Hier zie je een grote collectie van meer dan 40 werkende getouwen. Een tweede deel van het MUST bevindt zich in het Bruulpark en toont welke invloed de textielindustrie heeft gehad op de ontwikkeling van Ronse. Hier zie je hoe architectuur, cultuur en kunst floreerden dankzij de bloeiende textielnijverheid. Doorheen een reeks interieurs en telkens audiovisueel begeleid door een ‘historische Ronsenaar’, maak je op een unieke wijze kennis met het rijke Ronse van de 19de en begin 20ste eeuw. Nieuw: mini textiel shop, waar je afgewerkte producten kan kopen van stoffen geweven in het museum. Di-zo en feestdagen: 10-12u en 14-17u Rondleidingen Must werken om 10u30 en 15u Van 1 oktober tot 30 november: za, zo en feestdagen: 14-17u Rondleiding Must werken om 15u Van 1 december tot eind februari: gesloten Tickets individuelen: volwassenen: € 5,00 - kinderen tot 12 j: gratis Combiticket (Must + Crypte): € 6,00 Groepen - vanaf 10 pers: € 2,00 Tickets en toegang tot 30 min. voor sluitingstijd

De Sint-Hermes Crypte Deze monumentale, Romaanse crypte (1089) vormt ongetwijfeld het architecturaal pronkstuk van de stad. Tijdens de middeleeuwen was de crypte als bewaarplaats voor de relikwieën van St. Hermes een druk bezocht bedevaartsoord. De crypte onder de St.-Hermeskerk is een uniek staaltje van architecturale eenheid. Het 11de-eeuwse bouwwerk telt 32 zuilen, heeft prachtige muren in natuursteen, een verborgen grafkamer en een waterput met badkamers voor de zieke bezoekers. Deze ondergrondse kathedraal is een indrukwekkend monument! Info: Toerisme Ronse, Hoge Mote, De Biesestraat 2, 9600 Ronse Tel: 055 23 28 16 – toerisme@ronse.be – www.ronse.be

Erfgoed en cultuur

Van 1 maart tot 30 september: di-zo en feestdagen: 14-17u Van 1 oktober tot 30 november: za, zo en feestdagen: 14-17u Van 1 december tot eind februari: gesloten Tickets: volwassenen: € 2,50 - kinderen tot 12 j: gratis Combiticket (Must + Crypte): € 6,00. Groep - vanaf 10 pers: € 1,25 Tickets en toegang tot 30 minuten voor sluitingstijd

NIEUW! MOU – Museum van Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen Oudenaarde, startpunt voor een verdere verkenning door de Vlaamse Ardennen, duizend jaar geschiedenis te midden van eindeloos golvende heuvels. Het MOU brengt die geschiedenis tot leven. Via interactieve media en bijzondere historische stukken reis je door de tijd, van de middeleeuwen tot vandaag. Je komt keizer Karel tegen, met zijn buitenechtelijke dochter Margaretha, en Adriaan Brouwer, met zijn beroemde biertaferelen, en Lodewijk XIV, die rond de stad in het zand bijt. MOU, het Museum van Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen krijgt een kwaliteitslabel. Met het label erkent de Vlaamse overheid sinds 1996 de kwaliteitsvolle werking van erfgoedinstellingen. Info: tel: 055 31 72 51, fax: 055 30 92 48, mou@oudenaarde.be Locatie Stadhuis, 9700 Oudenaarde Locatie Huis de Lalaing, Bourgondiëstraat 9, 9700 Oudenaarde Meer info: zie ‘Erfgoedstadjes pagina 87’

98 Erfgoed en cultuur

Koetsenmuseum Verdonckt Unitke collectie koetsen in Maarkedal. Meer info: zie ‘Paardrijden’ pagina 60.

Protestants historisch museum Abraham Hans Abraham Hansstraat 1, 9667 Korsele (Horebeke)

Museum ter ere van journalist en volksschrijver Abraham Hans (18821939). Ondergebracht in de oude protestantse lagere school. Bijna complete verzameling van de werken van Hans (waaronder de jeugdverhalen beter bekend als “Hanskes”). Tevens aandacht voor de protestantse gemeenschap in Horebeke. Tel: 055 49 92 64 – widejo@skynet.be - www.museumabrahamhans.be Open: Op zon.- en feestdagen van 15 tot 17.30 uur of op afspraak. Gesloten van 15 november tot 15 februari. Ticket: € 1,50 (museum) € 2,00 voor een rondleiding in het museum + een bezoek aan het protestantse kerkhof, de oude en de nieuwe kerk. Extra: Elke 4de zondag van september wordt een tweedehands boekenbeurs georganiseerd met boeken van Hans en zijn kinderen. Combineer uw bezoek aan het museum met een bezoek aan het pittoreske Korsele.

Manneken-Pismuseum De Permanensje, Stadhuis, Markt, 9500 Geraardsbergen

Sinds de verbouwing van het Manneken-Pismuseum op de Markt tot een nieuw streekbezoekerscentrum, heeft ook het originele beeldje van Manneken-Pis een ereplaats gekregen op deze locatie. Daarnaast kan je hier ook een groot deel van de meer dan 290 kostuumpjes bewonderen die aan deze echte Geraardsbergenaar werden geschonken. In 2013 zal het volledige museum van Manneken-Pis met alle toebehoren overgeplaats worden naar het nieuwe gerestaureerde Liberaal gebouw op het Marktplein.

Extra: De Broederschap van Manneken-Pis komt elke 2de zondag van juni samen. Dat wordt gevierd met de inhuldiging van nieuwe leden en de gouden Manneken-Pisworp.

Erfgoed en cultuur

Europees Cartoon Centrum Brugstraat, 9770 Kruishoutem

Een uniek kunstencentrum, op wandelafstand van het centrum. Het Europees Cartoon Centrum is een actief centrum dat de cartoon en de karikatuur als kunstvorm promoot bij het grote publiek. Tentoonstellingsruimte met werk van (inter)nationale cartoonisten. De bibliotheek van het ECC omvat 4000 cartoonboeken en studies over cartoons. Info: info@ecc-kruishoutem.be - www.ecc-kruishoutem.be Open: elke zondag van 10 tot 12 uur en van 14 tot 17 uur. Groepsbezoek iedere dag mogelijk op eenvoudig verzoek tel. 0495 76 38 74 Ticket: € 3 per persoon (inleiding inbegrepen) Extra: Om de drie maanden worden nieuwe cartoon- of karikatuurtentoonstellingen georganiseerd. Cartoonshop, cartooncafé gewijd aan de Vlaamse cartoonist Pol De Valck, alias ‘Brasser’. Er worden ook workshops voor kinderen georganiseerd.

SONS Shoes Or No Shoes? Vandevoordeweg 2, 9770 Kruishoutem

Schoenen. Bijna elke mens op aarde heeft er, in welke vorm dan ook. Dit universele object leidt de bezoeker van SONS enerzijds doorheen alle etnische culturen en volkeren, sinds de eerste geschoeide stappen van de mens tot vandaag, en anderzijds doorheen de wereld van de hedendaagse kunst, belicht vanuit een totaal onverwachte hoek. SONS is een plek van directe confrontatie; verbazende architectuur in een prachtige omgeving, en twee unieke collecties, die van dit project een happening maken met internationale uitstraling. Info: tel. 09 383 52 87, info@shoesornoshoes.com, www.schoesornoshoes.com

NIEUW! Hambosmuseum Rijborgstraat 7, 9790 Wortegem-Petegem

Terug naar de jaren vijftig en vroeger, toen het allemaal zoveel beter was. Er was werk voor iedereen, stress moest nog uitgevonden worden en tijd om bij buren en familie te zijn was er in overvloed, want we moesten niet naar de televisie kijken. Kom kijken hoe en met welke eenvoudige gereedschappen onze ouders en voorouders hun boterham verdienden en het gezin onderhielden. Info: tel: 056 68 91 33, dhondtwilly@pandora.be Openingsuren: elke eerste zondag van de maand van 14u tot 20u.

100 Erfgoed en cultuur

Kleine, fijne dingen

101

Erfgoed en cultuur

Overal in de Vlaamse Ardennen vindt u monumenten die een verhaal vertellen over ons verleden. De vier steden hebben hun eigen belangrijk historisch verleden. Daarnaast zien we ook veel kastelen en kasteeldorpen, wind- en watermolens die een economische rijkdom suggereren. Resten of reconstructies van middeleeuwse burchten laten dan weer een oorlogszuchtig verleden vermoeden. De honderden veldkapelletjes die in stilte langs de weg staan, de waardevolle kerkjes, de schandpalen en folkloristische evenementen illustreren hoe devoot onze voorvaderen wel (of juist niet) waren. Molens Elk vergezicht in de Vlaamse Ardennen biedt u een blik op een of andere windmolen. In deze regio vindt u ontzettend veel levende molens. Er werden de laatste jaren immers veel inspanningen gedaan om de molens in hun oorspronkelijke staat te herstellen en opnieuw te laten functioneren. U kunt maalvaardige molens aan het werk zien in het merendeel van onze steden en gemeenten. Sommige molens transformeerden in een gezellige woning of horecazaak (Meer info: zie â&#x20AC;&#x2DC;Uitâ&#x20AC;&#x2122;). Hieronder belichten we de meest bijzondere molens. Voor een volledig overzicht kan je terecht op www.toerismevlaamseardennen.be .

Vaste bezoekdagen - Vlaamse Molendag: zondag 26 mei 2013 van 10u tot 18u (www.vlaamsemolens.com) - Open Monumentendag: zondag 8 september 2013 - Oost-Vlaamse Molendag: zondag 6 oktober 2013 van 10u tot 18u (www.molenforum.eu/MolenforumVlaanderen)

Windmolens Molen te Rullegem Molenstraat, Herzele

Houten staakmolen. Dateert van ca. 1750. In de 14de eeuw stond op dezelfde plaats een andere molen. Info: Alain Goublomme, tel: 055 45 57 73, alain@goublomme.telenet.be

102 Erfgoed en cultuur

Molen Ter Rijst Hoogstraat 171, Herzele

Stenen grondzeiler met saracenerkap, vroeger oliemolen, nu graanmolen. Info: André De Temmerman, tel: 053 62 32 01, info@molenterrijst.be

Buysemolen Kamstraat, Sint-Antelinks (Herzele)

Houten staakmolen. De eerste vermelding dateert van 1428. Heropgebouwd in 2008. Info: Luc Hoorens en dienst toerisme, tel: 053 60 77 44, gsm: 0495 20 50 18

Deze 3 molens zijn te bezoeken, na aanvraag bij Toerisme Herzele. Bossenaarmolen Langekouter, Etikhove (Maarkedal)

De nieuwe Bossenaarmolen werd in 1992-1997 opgericht op praktisch dezelfde plaats als waar tot kort voor Wereldoorlog II de oude molen stond. Deze houten korenwindmolen werd opgebouwd met de overblijvende delen van de zogenaamde ‘tukmolen’, een gedemonteerde staakmolen uit Impe (Lede), daterend van 1763. De molen bestaat uit een grote vierkanten eiken kast die rust op een zware spil of staak, waarrond de kast kan draaien. Onderaan deze standaardmolen of staakmolen werd een kleine bergplaats gebouwd zodat men spreekt van een gesloten staakmolen. De naam verwijst naar de plaatsnaam Bossenaar, de heuvel waarop de molen zich bevindt.

103

Erfgoed en cultuur

Schietsjampettermolen Huisepontweg 34, Wannegem-Lede (Kruishoutem)

Oriëntatietafel aan de houtem staakmolen. Zicht op het interfluvium Leie-Schelde van Deinze tot Gent. Infrastructuur: verrekijker en fietsenrek. Info: vzw Levende Molens werkgroep Oost-Vlaanderen - tel: 055 45 57 73

Meuleken ‘t Dal A. Amelotstraat 62, Zingem

Een van de oudste molens van Oost-Vlaanderen is Meuleken ‘t Dal. Deze staakmolen werd reeds vermeld in 1388. Open elke laatste zondag van de maand (april-oktober) van 14 tot 18 uur. Info: Mola, tel: 09 342 42 40, mola@oost-vlaanderen.be

Huisekoutermolen Molenstraat 1, Huise (Zingem)

Aan de Molenstraat rijst de Huisekoutermolen op, die tot 1971 in Waregem stond waar hij Hoogmolen heette en voor het eerst vermeld werd in 1512. Paul Bauters, een van de bekendste molinologen van Vlaanderen, nam de beslissing deze staakmolen met open teerlingen in Huise voor 30 jaar in erfpacht te geven aan de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens Verrebeekmolen Verrebeke 10, Opbrakel (Brakel)

Typische Zuid-Oost-Vlaamse grondzeiler met saracenenkap. Opgetrokken in 1788. Verkoop van ambachtelijk gemalen meel. Open elke laatste zondag van de maand van 14 tot 18 uur. Info: Johnny Carbonelle, tel: 0477 46 11 99

Klepmolen Bottelweg 1, Balegem (Oosterzele)

Bovenkruier. In 1889 opgetrokken stenen beltmolen, ter vervanging van een houten staakmolen. In restauratie. Info: Willy Van Nevel, tel: 09 362 77 45

Guillotinemolen Molenstraat, Balegem (Oosterzele)

De benaming Guillotinemolen verwijst naar een tragisch ongeval. Toen molenbouwer Michel uit Bottelare op 7 februari 1798 in de molen werkzaam was, kwam de 33-jarige Francies de Groote hem op de molen opzoeken. Francies was dronken toen hij nieuwsgiering in en om de molen rondwandelde. Hij werd door één van de draaiende wieken dodelijk geraakt.

104 Erfgoed en cultuur

Watermolens Boembekemolen Boembeke, Michelbeke (Brakel)

Zeer oude molen. Nu beschermd en in restauratie. Gelegen aan het Mijnwerkerspad. Toekomstplannen: molen maalvaardig maken, groene energie leveren. Infocentrum over energie en bio-ecologisch bouwen. Info: 09 361 03 00, boembeke@telenet.be, www.boembeke.be

Zwalm Vroeger stonden op de Zwalm dertien molens. Vandaag zijn er dat nog zeven. Vaak gaat het om bovenslagwatermolens. Enkele van de watermolens langs de Zwalm zijn omgebouwd tot een taverne waar u een Zwalmse tripel of slaatje van waterkers nuttigt. Meer info: zie â&#x20AC;&#x2DC;Uiteten en restaurantsâ&#x20AC;&#x2122;

105

Erfgoed en cultuur

Zwalmmolen of Molen Ten Berge Rekegemstraat 29, 9630 Munkzwalm

Te midden van de groene Zwalmvallei schuilt in Munkzwalm een schitterend stukje technisch erfgoed. Deze beschermde, ambachtelijke watermolen wordt aangedreven door de Zwalmbeek. In 2010 werd de molen maalvaardig gerestaureerd en voorzien van een kleine waterkrachtcentrale. Sindsdien geldt de Zwalmmolen als een schoolvoorbeeld voor de nog talrijke watermolens in de Vlaamse Ardennen. Er is een taverne in het molenhuis aan de overkant van de straat. Info, bezoekaanvragen, rondleidingen: Mola Provinciaal Molencentrum - tel: 09 342 42 40 – mola@oost-vlaanderen.be – www.oost-vlaanderen.be/mola

De Mertensmolen met Museum ’t Aloam Edingseweg 401, Viane (Geraardsbergen)

Oude watermolen (1293), volledig gerestaureerd in 2006. Collectie gereedschappen van oude ambachten in de 20m hoge silo. Molenhuis ingericht als woning anno 1930. Te bezoeken op afspraak. Nieuw! Vlieg-je-mee-route, een museumbezoek op kindermaat, speciaal voor kinderen van 5 tot 12 jaar. Info: Herman Merckaert - Tel: 0475 36 70 62 - herman.merckaert@pandora.be

Molen Van Den Borre Molenhoek 14, Strijpen (Zottegem)

Gelegen op de Traveinsbeek, 300 meter ten zuiden van de kerk van Strijpen, heeft deze traditionele boerderijmolen de geschiedenis van steen en stof verstild. De molen wordt al in 1571 vermeld. De sierlijke steen met opschrift ‘Anno 1628’, boven de ingang, slaat dan ook op een verbouwing.

106 Erfgoed en cultuur

Hier wordt nog regelmatig graan met waterkracht gemalen en het ijzeren bovenslagwiel wordt ook gebruikt om elektriciteit op te wekken. Binnenin staat alles op een kluitje bij elkaar. Je kan hier de kleine ambachtelijke bedrijvigheid als het ware voelen, ruiken en proeven. Niet te verwonderen dat deze molen, samen met de gebouwen rond de binnenkoer, in 1981 als monument werd beschermd “vanwege de industrieel-archeologische waarde”. Tegelijk werd de omgeving ‘geklasseerd’ als dorpsgezicht, “vanwege de artistieke waarde”. Kasteelmolen Parkstraat 4, Schorisse (Maarkedal)

Deze historische watermolen is de enige nog bestaande molen te Schorisse. Hij ligt aan de Molenbeek en was vanaf de eerste vermelding tot aan de Franse overheersing in 1796 eigendom van de heren van Schorisse. De molen draait nog dagelijks. De huidige molenaar is de vijfde generatie van de familie Vanderdonckt die de molen beroepsmatig gebruikt.

107

Erfgoed en cultuur

RELIGIEUS ERFGOED In de middeleeuwen werd het leven bepaald en de rijkdom verdeeld door kasteelheren en monniken. De molens waarvan sprake waren vaak eigendom van een abdij. Zij beheerden ook grote delen bos en akkers. Kapellen en kerken werden gebouwd door kasteelheren om hun hemel te verdienen of op een goed blaadje te staan bij de bisschop. De typische veldkapelletjes werden opgericht om een gunst af te dwingen of uit dankbaarheid voor een verworvenheid. Het geloof zit diepgeworteld in de Vlaamse geschiedenis en cultuur. In de Vlaamse Ardennen is dat niet anders. Naast het overwegend katholiek erfgoed, vindt u op sommige plaatsen ook resten van een protestanste aanwezigheid. Hieronder besteden we aandacht aan de meest bijzondere plekjes. Sint-Christianakapel Sint-Christianastraat, Dikkelvenne (Gavere)

Dikkelvenne is een bronnengemeente. De legende wil dat in de 7de eeuw de Heilige Christiane hier op verschillende plaatsen water uit de grond deed borrelen. Kapellenommegang Huise Dorpsplein en omgeving, Huise (Zingem)

15 kapelletjes waarvan de restauratie in oktober 2005 werd voltooid. Gelegen in beschermd dorpslandschap van Huise. Info: Gemeente Zingem

108 Erfgoed en cultuur

Kartuizersite Kloosterstraat, Kartuizerstraat, Sint-Maria-Lierde (Lierde)

In Sint-Martens-Lierde vind je de overblijfselen van de Kartuizerpriorij die hier tussen 1329 en 1352 uit de grond rees. Geleide bezoeken mogelijk. Info: Toerisme Lierde.

Abdij van Beaulieu Abdijstraat 6, Wortegem-Petegem

Gesticht door Isabella van Namen, vrouw van Gwijde van Dampiere. Zeer mooi gelegen aan de Schelde, vandaar de naam ‘Beaulieu’ of ‘Bello loco’. Van de abdij blijft niet meer over dan de statige poort en enkele bijgebouwen. De ligging maakt er een interessante bestemming van: niet ver van de Schelde-oever waar het rustig wandelen is en waar hengelaars hun visje ophalen. U bent vlakbij Het Anker (een afgesloten rivierarm), de Scheldemeersen en de Langemeersen en de Golf- en Countryclub. Kapel O.L.Vrouw van Deinsbeke Zottegem

De oorsprong van de devotie voor OLV van Deinsbeke gaat terug tot de 17de eeuw toen hier aan de Deinsbeke een boomkapelletje werd opgericht waarin het miraculeuze OLV-beeldje (een fragment van groter beeld uit de abdij van Affligem) werd gezet. In 1717 wordt het kapelletje vervangen door een bedehuis. Als in 1742 Zottegem wordt getroffen door een dysenterie-epidemie brengt het aanroepen van OLV van Deinsbeke redding en komt de devotie in een stroomversnelling. Sinds de Franse Revolutie staat het Mariabeeldje in de decanale kerk. Sint-Vincentiuskapel Kapelleberg, Maarke (Maarkedal)

De Sint-Vincentiuskapel dateert uit de 12de eeuw en ligt verheven op de Kapelleberg. De kapel is deels in Doornikse breuksteen opgetrokken, wat kenmerkend is voor de Romaanse periode, maar kende een groot aantal latere ingrepen. In de oudst bekende vermelding (1569) spreekt men van ‘kapel Ten Berghe’. In 1976 werd de kapel beschermd. Bij de restauratiewerken in de jaren ’80 werd het cementen bezetwerk verwijderd waardoor de oude deur naar de eerste kapel terug zichtbaar werd. Binnenin vind je een merkwaardige kaarsenstandaard en een 18de eeuwse kerkmeestersbank. Naast onder meer het beeld van Sint-Vincentius, is er ook een naïef volks schilderij uit de 19de eeuw te zien, met 6 taferelen over de marteldood van deze heilige. De kapel was een bedevaartkapel. Ex-voto’s die in de 19de en 20ste eeuw werden meegebracht door de bedevaarders, hangen verzameld in de kapel. De noveen van ‘Sint-Vincent’ valt in de laatste week van januari. Tijdens deze Vincentiusnoveen worden ook geutelingen gebakken. De geutelingen zijn een streekspecialiteit die traditiegetrouw van half januari tot half februari in heel wat Maarkedalse houtovens gebakken worden.

109

Erfgoed en cultuur

De acht kapelletjes van Zeven Weeën Kapelstraat, Annovenstraat, Schorisse (Maarkedal)

De acht kapelletjes werden in 1901 in neogotische stijl bebouwd op initiatief van een bewoner uit dank wegens genezing van een zware ziekte. De kapelletjes staan midden in een weelderige plantentuin op de wijk Annoven. De groep is ellipsvormig aangelegd en bestaat uit zeven kleine bakstenen kapelletjes en één grotere, aan Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën gewijde kapel. Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare Druk bezocht bedevaartsoord op de Edelareberg tussen Oudenaarde en Brakel, ontstaan in het midden van de 15de eeuw. Moderne kapel, korte en lange ommegang, veel kroegen en eethuizen. In mei ook allerlei kraampjes met snoep- en suikergoed. Gezellig pleintje met onder andere de artisanale suikerbakkerij ‘Jan van Gent’ (Meer info: zie ‘Streekspecialiteiten’). Protestantse kerk Korsele Deze dateert uit 1872. Voordien baden de protestantse gelovigen van Korsele in een schuur. Zeer sober interieur: geen heiligenbeelden of kruisen (afwezigheid van heiligenverering bij protestanten). Mooi kerkhofje met treurbeuk van 150 jaar oud. Beschermd als monument. U vindt er een gedenkplaat voor Willem van Oranje. Hij maakte het mogelijk dat de protestanten in Korsele hun eigen kerkhof kregen. Info: Wilfred De Jonge - tel: 055 49 92 64

DE CHARMANTE GEUZENHOEK De Vlaamse Ardennen staan boordevol katholieke iconen. Maar in de wijk Korsele in Sint-MariaHorebeke (Horebeke) zijn het vooral de protestanten die hun stempel drukken op het dorpsleven. De geuzenhoek is een uniek dorpje waar u meteen een warme sfeer ontwaart. De kleine huisjes en smalle straatjes, de verzorgde tuinen en de oude treurbeuk lokken heel wat toeristen.

110 Erfgoed en cultuur

Verhalen en tradities

111

Erfgoed en cultuur

FOLKLORE Geutelingen Periode: half januari tot half februari Plaats: Elst (Brakel) Info: Tel: 0492 91 41 99 – info@geutelingen.be – www.geutelingen.be

Een geuteling is een streekgebonden ovenkoek. Traditiegetrouw gebakken rond de feestdag van de H. Apollonia, patrones van de tandartsen en van de Brakelse deelgemeente Elst. De geutelingenfeesten gaan daarom steevast door op de eerste zondag na 9 februari in en rond het ovenmuseum in Elst (Ommegangstraat 3). In Elst beweert men dat tandpijn verdwijnt als u in een hete geuteling bijt. Bommelsfeesten Periode: eerste zaterdag na Driekoningen Plaats: Ronse Info: Toerisme Ronse of www.bommelsfeesten.be

In 2010 vierde men de 60ste verjaardag van de Bommelsfeesten. Eigenzinnig carnavalsfeest van de Ronsenaars. Gestart als Zottemaandagfeesten maar later geëvolueerd naar een feestelijke ‘carnavals’optocht op zaterdagavond na Driekoningen. De Ronsenaars kiezen geen Prins Carnaval maar een Koninklijk Bommelpaar. De bommels cirkelen, vergezeld van komisch uitgedoste muzikanten, door de mooi verlichte straten van Ronse. Op loopafstand van de Markt werd een bommelsmuur gecreëerd waarop u allerlei bommelsfiguren aantreft.

112 Erfgoed en cultuur

Fiertelommegang Periode: zondag na Pinksteren Plaats: Ronse Info: Toerisme Ronse

Op Drievuldigheidzondag wordt het schrijn van de patroonheilige van Ronse, Sint-Hermes, in een grote cirkel rond de stad gedragen. Op die manier wordt iedereen die zich binnen de cirkel bevindt, beschermd tegen geestesziekten. De tocht is 32,6 km lang. Het is geen ommegang of processie van de geestelijkheid als dusdanig, maar wel een uiting van volksgeloof en devotie. Uitgegroeid tot een jaarlijks wandelevenement langs een permanent bewegwijzerd parcours.

Fluitjeskermis Periode: zondag na Pinksteren Plaats: Ouwegem (Zingem) Info: Gemeente Zingem

Folklorefeest dat teruggaat tot in de middeleeuwen. Handelaars die op hun tochten werden overvallen en ingelijfd als slaven, werden vaak teruggekocht. In Ouwegem werden ze verwelkomd met een stoet. Die werd voorafgegaan door iemand die al fluitend de komst van de verloste slaven aankondigde. Kinderen deelden ondertussen snoepjes uit. Nog ieder jaar worden naar aanloop van de kermis, op ambachtelijke wijze Ouwegemse (snoep)fluitjes gegoten en verkocht.

Adriaan Brouwer Bierfeesten Periode: laatste weekend van juni Plaats: Oudenaarde Info: Toerisme Oudenaarde

Aan schilder-brouwer Adriaan Brouwer dankt Oudenaarde twee verworvenheden: de titel van Brouwerstad en de jaarlijkse bierfeesten. Tijdens deze feesten die al een traditie van een halve eeuw hebben, blijven de Oudenaardse brouwerijen Roman, Liefmans, Cnudde en sinds kort Smisje in samenwerking met de stad Oudenaarde hun bruine bieren vereren met een driedaags feestprogramma. Hoogtepunt vindt op vrijdagavond plaats met de verbranding van het Kelioothuisje en een vuurwerkspektakel.

113

Erfgoed en cultuur

Krakelingen Periode: zondag voor de eerste maandag van maart met een week ertussen Plaats: Geraardsbergen Info: Toerisme Geraardsbergen

Op de Oudenberg staat al eeuwen een kapel. Maar vermoedelijk was de berg oorspronkelijk een plaats waar er heidense rituelen werden uitgevoerd. De Krakelingen en Tonnekensbrand wortelen in een ver mythisch verleden en kondigen de lente aan. De Krakelingenworp bestaat uit het gooien van broodjes in het publiek. De worp wordt voorafgegaan door een folkloristische stoet. Nadien hebben enkel de hoogwaardigheidsbekleders de eer om rode wijn met visjes te drinken. Na dit ritueel wordt de winter verdreven door het aansteken van een groot vuur (Tonnekensbrand) op de Oudenberg. In 2009 droeg Vlaanderen het dubbelfeest ‘Krakelingen en Tonnekensbrand’ voor ter opname op de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Deze lijst is een initiatief van de UNESCO-conventie voor de bescherming van immaterieel cultureel erfgoed van 2003. Gulden Eifeesten Periode: Paasweekend Plaats: Kruishoutem Info: Gulden Eicomité - tel: 09 383 51 04 - www.guldeneifeesten.be

Na de verkiezing van de Eikoningin en de Eierboer is op paasmaandag de ‘Eierworp’ de jaarlijkse publiekstrekker. Zoals u vermoedt, is er een gouden ei bij. Rond het marktplein gebeuren allerhande activiteiten en vindt een kinderhappening plaats. De festiviteiten worden afgesloten met een muzikaal samenzijn.

114 Erfgoed en cultuur

Processie van Plaisance Periode: zondag 24 augustus (feestdag van de heilige Bartholomeus) of eerstvolgende zondag Plaats: Geraardsbergen Info: Toerisme Geraardsbergen

De oorsprong van deze gebeurtenis heeft te maken met de relikwieën van St.- Bartholomeus, de patroonheilige van onze dekenale kerk. Bijna 500 jaar gaat deze ‘leutige ommegang’ door en worden de relikwieën door de geestelijke en burgelijke overheid door de binnenstad rondgedragen. Dit is een uniek evenement omdat vooral de diverse verenigingen op die manier (in hun kleding) hun vereniging in de kijker zetten. Ook de 3 reuzen van Geraardsbergen stappen mee op in deze stoet.

Winterjaarmark Periode: 11 en 12 november 2013: Gastregio Vlaamse Ardennen Plaats: Marktplein Sint-Lievens-Houtem Info: Gemeente Sint-Lievens-Houtem

Elk jaar zakken in november 50.000 mensen af naar de Houtemse winterjaarmarkt. Ze vindt haar oorsprong in de verering van de heilige Livinus. De bedevaart groeide uit tot een jaarmarkt waar paarden en koeien van hand tot hand gaan, rassen worden gekeurd en gekroond en waar er ook veel te eten en te drinken valt. Een unicum in Vlaanderen. De winterjaarmarkt blijft het jaarlijks hoogtepunt in Sint-Lievens-Houtem. Op 11 november is het de keuring van stamboekpaarden: een echte attractie. Op 12 november is het immense marktplein nog veel te klein voor de veemarkt, de paardenmarkt, de kraampjesmarkt en de tentoonstellingen rond streekproducten van een gastregio.

115

Erfgoed en cultuur

Livinus Info: Gemeente Sint-Lievens-Houtem en Toerisme Herzele

Volgens de legende is Livinus een 7de-eeuwse Ierse bisschop die onze gewesten kerstende. Hij werd in Sint-Lievens-Esse onthoofd en stapte met zijn hoofd onder zijn arm tot in Sint-Lievens-Houtem. Hier vond hij een gepaste rustplaats. Later liet de abt van Sint-Baafs de relikwieën overbrengen, maar niet zonder beloften. Rond de heilige ontstond een folklore die vandaag nog gevierd wordt. In 2007 vonden de laatste Livinusfeesten plaats, een gebeurtenis die maar om de 50 jaar georganiseerd wordt. De Sint-Livinuskapel in Sint-Lievens-Houtem vindt u langs de oude trambaan.

VOLKSFIGUREN Valeir Zowel het burchtmonument aan de Scheldebrug als de stenen krijger (Valeir) voor het gemeentehuis, getuigen van de strijd die in Gavere en Semmerzake (1453) werd uitgevochten tussen de Gentenaars en de troepen van hertog Filips de Goede. ‘Valeir’ werd een dorpsfiguur, u vindt hem terug in de horeca en gastronomie, in een satirisch poppentheater, als wandelroute en trofee. Wannes Laps Wannes Laps is een gevlochten reus en daarmee een unicum in reuzenland. Wannes Laps houdt de herinnering levendig aan de wannenlappers en mandenvlechters die het economisch leven in Zingem bepaalden tijdens de voorbije eeuwen. Hij staat ook symbool voor de Zingemnaar die even taai en sterk als de wissen (wilgenscheuten) waarmee hij vlecht, zich weet aan te passen aan de noden van steeds wisselende tijden. Wannes Laps werd op 4 oktober 2009 gedoopt. Jan de Lichte Jan de Lichte was aanvoerder van een roversbende. Hij werd in 1723 geboren in een armoedig gezin te Velzeke (Zottegem). Samen met andere sukkelaars en bedelaars, kroeglopers en bandieten, teisterde hij de streek tussen Leie en Dender. Louis Paul Boon maakt er een held van maar eigenlijk waren Jan de Lichte en zijn bende niets meer dan slachtoffers van hun tijd.

116 Uit

HOOFDSTUK V

Evenementen Er is altijd iets te doen in de Vlaamse Ardennen. De evenementen volgen elkaar op. Heel het jaar door staat er altijd wel ergens iets op het programma. Folklore of niet, gefeest wordt er. Hieronder vind je een lijst jaarlijks weerkerende evenementen. Surf naar www.toerismevlaamseardennen.be voor een up-to-date overzicht van de evenementen. Agenda ■ Januari-februari Overzichtstentoonstelling “25 jaar ’t Spelleke van Goavre” in De Poort – Gavere t.e.m. 25 januari 2013 Driekoningen en Carnaval – Zottegem Driekoningencarnaval vanaf 4 januari 2013 Sterzingen: Drie Koningen van de Macekliersgilde – vrijdag 4 januari 2013 Sterzingen: Koninklijke Hoogheden – zondag 6 januari 2013 Driekoningenfeest – Zingem 4 en 5 januari 2013 Driekoningenkeest – Maarkedal Dertienavond Maarke-Kerkem: zaterdag 5 januari 2013 Zotte zaterdag; driekoningen voor kinderen: zaterdag 5 januari 2013 Bommelsfeesten – Ronse 5, 6 en 7 januari 2013 Driekoningenfeest – Zotte maandag Etikhove (Maarkedal) maandag 7 januari 2013

117 Uit

Driekoningen Schorisse (Maarkedal) Vrijdag 11 januari 2013 Driekoningen Nukerke (Maarkedal) Zaterdag 12 januari 2013 ‘t Spelleke van Goavre – Gavere 18, 19, 20, 21, 22 en 23 januari 2013 Geutelingen – Elst (Brakel) Van 20/01/2013 tot 17/02/2013 Sint-Vincentiusnoveen – Maarkedal Van 22 tot 30 januari 2013 Poppentheater ‘t Spelleke van Lierde – Lierde 8-9-10-11 en 12 februari 2013 Picturale – Ronse (illustraties kinderen jeugdboeken) 23 februari tot 24 maart 2013 Krakelingen en Tonnekensbrand – Geraardsbergen Zondag 24 februari 2013

■ Maart Eerste Toog – Geraardsbergen Maandag 4 maart 2013 Nokere Koerse Woensdag 13 maart 2013 Paasfeest De Gavers – Geraardsbergen Zondag 31 maart 2013

■ April Bieractiviteiten – Oudenaarde Ganse maand april (www.oudenaarde.be) Jaarmarkt – Herzele Woensdag 3 april 2013 Gulden Eifeesten – Kruishoutem Paasweekend Vijfkerkenloop – Wortegem-Petegem (Domein de Ghellinck) Zaterdag 20 april (3de weekend van april) Erfgoeddag : thema: Stop de tijd! Zondag 21 april 2013 Vlaanderens Mooiste Wandeltocht (Nederbrakel – organisatie Everbeekse Wandeltochten) Zondag 28 april 2013

118 Uit

■ Mei Rommelmarkt Montmartre – Zottegem Woensdag 1 mei 2013 Bloemenmarkt – Oudenaarde Zondag 5 mei 2012 V-dag – Oudenaarde Zondag 12 mei 2013 Avondmarkt Zwalm Pinksterzaterdag: 18 mei 2013 Wortegemsen feesten – Wortegem-Petegem Weekends van 18 mei en 25 mei 2013 Avondmarkt - Domein De Gavers (Geraardsbergen) Zondag 19 mei 2013 Reuzenommegang – Zottegem Pinksteren – zondag 19 mei 2013 Vuurwerk – Zottegem Maandag 20 mei 2013 Sinksenkermis – Wortegem-Petegem (Elsegem) Pinksterweekend 20 mei 2013 Romeinse ambachtenmarkt – Velzeke (Zottegem) Zondag 26 mei 2013 Vlaamse Ardennendag – Zwalm Zondag 26 mei 2013 Fluitjeskermis – Ouwegem (Zingem) Zondag na Pinksteren: 26 mei 2013 Fiertelommegang – Ronse Zondag 26 mei 2013

■ Juni Open Kerkendag Zaterdag en zondag 1 en 2 juni 2013 Kapittelfeestviering – Feest van de Broederschap van het Geraardsbergse Manneken-Pis – Geraardsbergen Zondag 2 juni 2013 Sint-Jansnoveen - Lierde Van 24 juni tot 2 juli 2013 Tec-Stiel – Ronse (samenwerking Vlaamse textielmusea) zondag 23 juni 2013 Adriaan Brouwer Bierfeesten – Oudenaarde Van 28 juni t.e.m. 30 juni 2013 Zomer jaarmarkt – Sint-Lievens-Houtem Zondag 30.juni 2013

119 Uit

■ Juli Kinderanimatie – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Elke woensdag van juli en augustus Brouwerijconcerten Roman – Oudenaarde (Mater) Elke woensdag van juli Parkconcerten - Zottegem Elke donderdag van juli en augustus Kioskconcerten - Zottegem Elke eerste en laatste zondag van juli en augustus Avondmarkt (Groenlaan) - Herzele Vrijdag 5 juli 2013 Bruul For Kids - Ronse (Bruulpark) Vrijdag 5 juli 2013 Museumnacht Ename Zaterdag 6 juli 2013 Vlaanderen Feest – Culinaire Avondmarkt (Oudenaarde) 2de weekend van juli Kermis Etikhove – Maarkedal 14 juli 2013 Avondmarkt – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Zaterdag 21 juli 2013 Rock Zottegem - Zottegem 12 en 13 juli 2013

■ Augustus Kinderanimatie – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Elke woensdag van juli en augustus Dag van de Mattentaart – Feest van de Broederschap van de Geraardsbergse Mattentaart – Geraardsbergen Zondag 4 augustus 2013

L’Equino – Kruishoutem 3 en 4 augustus 2013 Feeste t’Ename – Ename (Oudenaarde) 9-12 augustus 2013

Feest in ‘t Park – Oudenaarde (muziekfestival) midden augustus

Avondmarkt en vuurwerk – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Donderdag 15 augustus 2013

Vuurwerk – Zottegem Maandag 19 augustus 2013

Spruitenbal – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Donderdag 22 augustus 2013

120 Uit

Processie van Plaisance – Geraardsbergen Zondag 25 augustus 2013

Ronse opscène - Ronse (Bruulpark) Zaterdag 24 augustus 2013

Fiets- en wandelhappening ‘Ringkarond’ – Zottegem Zondag 25 augustus 2013

Ename Actueel Vanaf eind augustus 2013

■ September Open Monumentendag : 25 jaar Open Monumentendag in Vlaanderen Zondag 8 september 2013

8e Internationaal Hooghuysfestival voor draaiorgelspelers - Geraardsbergen Zondag 8 september 2013

Grootouderdag – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Woensdag 11 september 2013

Paardenkijkdag – Oudenaarde 3de weekend van september

Kermisweekend Louise-Marie (Maarkedal) Van 22 tot 23 september 2013

Picturale – Ronse (illustraties kinderen jeugdboeken) najaar 2013

■ Oktober Bieractiviteiten – Oudenaarde Ganse maand oktober (zie www.oudenaarde.be)

Wannelapperskermis – Zingem 1ste zondag van oktober – 6 oktober 2013

Kermis Etikhove – Maarkedal Zondag 6 oktober 2013

Week van het Bos 13-20 oktober 2013

Jaarmarkt (Groenlaan) – Herzele Woensdag 16 oktober 2013

Kapittel van de Confrérie van Tantes en Nonkels van Valeir – Gavere 4e zondag van oktober

Halloweenwandeling – Domein De Gavers (Geraardsbergen) Zondag 27 oktober 2013

121 Uit

■ November - December Winterjaarmarkt – Sint-Lievens-Houtem 11 en 12 november 2013

Superprestige veldrijden, Kasteelpark Grenier – Gavere 3e zondag van november: 17 november 2013

Kerstmarkt (Markt 1) – Herzele Vrijdag 13 december 2013

Kerstmarkt en ijspiste – Oudenaarde Laatste 2 weken van december

Ruiterommegangen in de regio Sint-Goriks-Oudenhove (Zottegem) Zondag 19 mei 2013 Sint-Eligius ruiterommegang Maarke-Kerkem - Maarkedal Zondag 23 juni 2013 Sint-Martinusommegang - Asper (Gavere) 1ste zondag van juli Ruiterommegang - Leeuwergem (Zottegem) 1ste zondag van juli Ruiterommegang (Rozebeke-Zwalm) Tweede zondag van juli: 14 juli 2013 Sint-Donatus ruiterommegang Etikhove - Maarkedal Zondag 14 juli 2013 Sint-Michiels ruiterommegang Nukerke - Maarkedal Zondag 21 juli 2013 Sint-Maria-Oudenhove (Zottegem) Steeds op 15 augustus Ruiterommegang - Erwetegem (Zottegem) Laatste zondag van augustus: 25 augustus 2013 Sint-Rochus ruiterommegang Schorisse - Maarkedal Zondag 8 september 2013 Sint-Hubertusommegang (Sint-Denijs-Boekel – Zwalm) Eerste zondag van november: 3 november 2013

Fiets- en wieleruitvluchten De Vlaamse Ardennen is een prachtig kader voor heel wat fietsen wielerevenementen. Meer info: zie ‘Ronde van Vlaanderen pagina 16’.

122 Uit

Uit eten Het reliëf van de Vlaamse Ardennen doet wat met een mens. Bergop, bergaf, draaien en keren… dat slorpt energie en vreet calorieën. Aan het firmament van Vlaanderens Mooiste landschap fonkelen gelukkig grote en kleine culinaire sterren. Waar je in de Vlaamse Ardennen ook halt houdt, in de buurt is er een restaurant, brasserie of bistro waar je kan proeven van een lekkere, authentieke keuken. Voor een overzicht kan je terecht op www.toerismevlaamseardennen.be . Hieronder geven we alvast enkele (subjectieve) aanraders!

■ Geraardsbergen Terrasjes en eethuizen zijn er in Geraardsbergen bij de vleet. Zeker aan het Stationsplein, Lessense-, Grote- en Brugstraat en rondom de Markt. U vindt er ook tijdens uw klim naar de top van de Muur. ■ Zottegem De kroegen en restaurants liggen verspreid over de stad en haar deelgemeenten. U vindt een concentratie aan café’s en eethuizen in de buurt van het station, de Markt en in de Heldenlaan.

123 Uit

■ Ronse Kroegen, eethuizen en restaurants zijn een ware ontdekking in Ronse. U vindt ze op de Grote Markt, in de Zuidstraat, en de Hoogstraat, maar ook buiten het centrum van de stad. ■ Oudenaarde De grootste concentratie aan eethuizen en kroegen vindt u in de buurt van de Markt, op de Kleine Markt, aan de Scheldekaai en in de Hoogstraat. Naar aanleiding van het Ambassadeurschap Vlaanderen Lekker Land 2012-2014 dat de stad Oudenaarde binnenrijfde, zal in april en oktober alles in het teken staan van (bruin) bier. ■ Zwalm Enkele van de watermolens langs de Zwalm zijn omgebouwd tot een taverne waar u een Zwalmse tripel of slaatje van waterkers nuttigt. IJzerkotmolen Sint-Maria-Latem (Zwalm), Galerijpad 2 , tel: 055 49 94 05 Zwalmmolen Munkzwalm (Zwalm), Rekegemstraat 28, tel: 055 49 89 33 Meer info: zie ‘Kleine, fijne dingen’

Ter Biestmolen Taverne-restaurant met groot terras. Nederzwalm (Zwalm), Biestmolenstraat 18, tel: 055 49 76 65 Mechelse Koekoek (Moldergemmolen) Molenberg 14, 9630 Zwalm, tel: 0498 92 09 34 ■ Kruishoutem In dit culinair mekka vindt u absolute topklasse! Hof Van Cleve (***) van Peter Goossens met 3 Michelin-sterren Riemegemstraat 1, Kruishoutem, tel: 09 383 58 48 ’t Huis van Lede (*) met 1 Michelin-ster Lededorp 7, Lede, tel: 09 383 50 96 ■ Wortegem-Petegem In alle deelgemeenten van Wortegem-Petegem kun je meerdere eetgelegenheden ontdekken. Meer info via www.wortegem-petegem.be

124 Uit

Culturele centra, theater, muziekclubs

125 Uit

Cultuurtempel “Sint-Eligiuskerk” Maarkeweg, Maarkedal Info: www.maarkedal.be

Tentoonstellingen, leerlingenconcerten, muziekacademie CC De Abdij Abdijstraat 10, Geraardsbergen, tel: 054 43 72 60 Info: info@de-abdij.be – www.de-abdij.be

Tentoonstellingen, theater en concerten GC De Steenoven Kerkkouter 40, Herzele, tel: 053 60 70 83 Info: cultuur@herzele.be – www.herzele.be

Concerten, theater- en filmvoorstellingen CC De Mastbloem Waregemsesteenweg 22, Kruishoutem, tel: 09 333 71 15 Info: gemeentebestuur@kruishoutem.be, www.kruishoutem.be

CC De Woeker Woeker 3, Oudenaarde, tel: 055 33 51 35 Info: cultuur@oudenaarde.be – www.oudenaarde.be

Tentoonstellingen, theater, film en concerten CC De Ververij Wolvestraat 37, Ronse, tel: 055 23 28 01 Info: cultuur@ronse.be – www.ronse.be

CC De Fabriek Fabrieksstraat 19, Sint-Lievens-Houtem, tel: 053 60 72 35 Info: ccdefabriek@sint-lievens-houtem.be – www.sint-lievens-houtem.be

Theater, film en concerten Stadstheater Rhetorica Hospitaalstraat, Zottegem, tel: 09 364 64 61 Info: cultuur@zottegem.be

Theater, film en concerten

Shopping

126

HOOFDSTUK VI

127

Shopping

Winkelgebieden en -straatjes Geraardsbergen Winkelen doet u in de benedenstad. U vindt boetieks en internationale ketens in de Grotestraat, de Oudenaardsestraat en de Lessensestraat. Zottegem Zottegem is een centrumstad voor een ruim hinterland. De winkels liggen geconcentreerd rond de Markt, met de Stationstraat, de Hoogstraat en de Heldenlaan als uitschieters. Kijk ook eens hoger dan de etalage: u vindt er pareltjes art-deco en art nouveau architectuur. Ronse De meeste winkels bevinden zich tussen het Station, de Grote en de Kleine Markt. Vooral in de Peperstraat, de Wijnstraat, de Abeelstraat en de Sint Martensstraat kunt u ontdekkingen doen. De dienst toerisme verkoopt cadeaucheques, deze kunt u inruilen bij heel wat handelszaken in Ronse. Ook bij de dienst toerisme kan u terecht voor souvenirs, postkaarten,â&#x20AC;Ś Oudenaarde Oudenaarde is geen immens grote winkelstad maar u vindt er wel alle internationale ketens en enkele mooie boetieks en interieur- en decoratiewinkels. Chocolade en streekproducten ontbreken uiteraard niet. Waar zoeken: in de Nederstraat, de Hoogstraat, de Broodstraat en de Einestraat.

Shopping

128

129

Shopping

Markten, boerenen vlooienmarkten Wekelijkse Markten Maandag: Geraardsbergen, Gavere Dinsdag: Zottegem, Kruishoutem Woensdag: Ronse, Brakel, Herzele, Scheldewindeke Donderdag: Oudenaarde, Geraardsbergen (vismarkt) Vrijdag: Zingem Zaterdagvoormiddag: Ronse Zaterdagnamiddag: Sint-Lievens-Houtem Boerenmarkten Zaterdagvoormiddag: Oudenaarde Zondag: Baaigem (Gavere) Rommelmarkten Geraardsbergen Elke zondagvoormiddag (Markt) vanaf april t.e.m. eind oktober Zottegem 1 mei (wijk Montmartre) Laatste zondag van mei: 26 mei 2013 (Paddestraat, Velzeke)

Shopping

130

Bijzondere winkels Galerie Cammu Wijn en Kunst Mutsaardstraat 26a, St. Antelinks (Herzele) Info: tel: 0477 69 84 01 of 0495 51 54 16 - www.galeriecammu.be

Dirk Coussaert Artisanale meubelmakerij Stationsstraat 160, Kluisbergen Info: tel: 055 38 70 53 - www.dirkcoussaert.be

Ruitershop Kluisbos Poletsestraat 14, Ruien (Kluisbergen) Info: tel: 0495 66 00 10 - www.ruitershopkluisbos.be

Huys Van de Sande Deze snoep- en tabakswinkel met crĂ¨merie heeft een unieke Art Nouveau-pui. Stationsstraat 45 - 9620 Zottegem Info: tel: 09 360 07 74

Hofke ter Musse Restauratie van oude meubelen op ambachtelijke manier. Na reservatie voor groepen kan men Pedro en Iris aan het werk zien. Mussestraat 4, Maarkedal-Etikhove Info: tel: 0476 75 69 26 - www.hofketermusse.be

131

Shopping

Dyllis Country home & Interior Woonwinkel Arthur Odevaertstraat 15, Maarkedal-Schorisse Info: tel: 055 45 67 08 - www.dyllis-countryhome.be

Pinehouse Winkelen in art deco pand, meubelen, decoratieartikelen Charles De Gaullestraat 7, Ronse Info: tel: 055 20 77 84 - www.pinehouse.be

Artisanne Proef je eigen streek! Streekwinkel en koffie- en eethuisje Sint-Martensstraat 51-53, Ronse Info: tel: 0491 44 40 16 – www.artisanne.be

Soap Art Artisanale zeepmakerij Wilgenstraat 65, Ronse Info: tel: 0496 86 33 44 – derouck.ann@pandora.be Openingsuren: winkeltje open op zaterdag- en zondagnamiddag

Domus Magna Een vrolijke combinatie van eethuisje, sfeercafé & warehouse, woonwinkel en totaalinrichting Nokeredorpstraat 17, Nokere (Kruishoutem) Info: tel: 09 383 74 87 - www.domusmagna.be

’t Soethuys Snoepwinkeltje in het enig bewaarde 17de eeuwse huis in de traditionele vakwerkbouw Nederstraat 58, Oudenaarde Info: tel: 055 31 53 22

Callebaut Kaasmeester met assortiment streekproducten (AB kaas, Sloeberkaas, Liefmanskaas,…) Markt 16, Oudenaarde Info: tel: 055 30 02 22 – www.kaasmeester-callebaut.be

Elebaut Aparte hoedenwinkel. Broodstraat 21, Oudenaarde Info: tel: 055 31 21 70 - www.elebaut-oudenaarde.be

Shopping

132

Streekeigen producten Geutelingen Ommegangstraat 3, Elst (Brakel) Info: tel: 0492 91 41 99 â&#x20AC;&#x201C; info@geutelingen.be â&#x20AC;&#x201C; www.geutelingen.be Streekgebonden ovenkoek. Seizoen: van 20/01/2013 tot 17/02/2013

Geraardsbergse Mattentaarten Broederschap van de Mattentaart, Schillebeekstraat 85, Geraardsbergen Info: tel: 054 41 41 72 of Toerisme Geraardsbergen

Te koop bij de Geraardsbergse en Lierdse bakkers en patissiers. Groepsbezoek op afspraak.

Dankzij haar unieke bereidingswijze kreeg ze een erkenning als Europees streekproduct. De erkenning beschermt de stad Geraardsbergen en buurgemeente Lierde tegen namaak en oneerlijke concurrentie. De Broederschap van de Geraardsbergse mattentaart heeft als taak de naam en faam van dit uniek streekproduct tot over de grenzen heen uit te dragen. U kunt Geraardsbergen niet bezoeken zonder geproefd te hebben van deze lekkernij.

133

Shopping

Waterkersgrachten Cressana in Roborst Borstekouter 66, Roborst (Zwalm) Info: Tel: 055 49 73 00 – info@cressana.com – www.cressana.com

Uniek in Vlaanderen (en Europa). Medicinale waterkers. Ook geschikt voor consumptie van salades en soepen. Artisanale suikerbakkerij ‘Jan van Gent’ Kerselare 98 (gelegen langs de N8 richting Brakel), Kerselare (Oudenaarde) Info: tel: 055 30 49 00 janvangent_kerzelare@msn.com – www.janvangent-oudenaarde.be

Typische Oudenaardse lekkies. Groepsbezoek op afspraak.

Shopping

134

Koekelaring Zottegem

Van Sinterklaas tot Driekoningen ligt bij elke bakker een merkwaardig gebak: de koekelaring. Dat is een rechthoekig kruimig broodje waarvan je kleinere plakjes kunt afscheuren. De smaak kan van bakker tot bakker sterk uiteenlopen, naargelang hij al dan niet royaal heeft omgesprongen met kaneel.

Oudenaards Bruin Bier Oudenaarde is Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land 2012-2014. De campagne wil het Vlaamse culinaire erfgoed in de kijker zetten en foodies het water in de mond doen krijgen. Al in de 12de eeuw stookten de brouwers de ketels warm om van Oudenaarde de Vlaamse bierstad bij uitstek te maken. Dankzij de unieke kwaliteiten van het bronwater in de Vlaamse Ardennen slaagden ze er in de 19de eeuw in om het Oud Bruin op de kaart te zetten. Vandaag vullen nog steeds vier ambachtelijke brouwerijen de flessen met de fluweelzachte drank. De brouwmeesters van Cnudde, Liefmans, Roman en Smisje hebben de voorbije decennia hun kennis en ervaring gebruikt om de authentieke streekprocuct verder te ontwikkelen en onder meer het verfrissende kriekbier aan hun assortiment toe te voegen.

135

Shopping

136

Brouwerijen In de Vlaamse Ardennen vloeit het streekbier rijkelijk uit de kranen. Wie alle bieren wil proeven, is alvast een eindje zoet, want alleen al in deze regio kan je bij 8 brouwerijen kiezen uit liefst 40 soorten. Brouwerij Contreras Molenstraat 110, Gavere Info: tel: 09 384 27 06 – info@contreras.be – www.contreras.be

Proef het Valeirbier. Bieren te koop in de plaatselijke winkels en horeca, groepsbezoek op afspraak. Brouwerij Cnudde Fabriekstraat 8, Eine (Oudenaarde) Info: tel: 055 31 18 34 cnudde.lieven@skynet.be

Enkel op afspraak. Brouwerij De Graal Warande 15, Brakel Info: tel: 055 42 47 90 info@degraal.be – www.degraal.be

Bieren te koop in de plaatselijke winkels en horeca, groepsbezoek op afspraak Brouwerij De Ryck Kerkstraat 24, Herzele Info: tel: 053 62 23 02 brouwerij.de.ryck@skynet.be www.brouwerijderyck.be

Brouwt het “De Ryckske”, een speciaal amberkleurig pilsbier Bieren te koop in de brouwerij, voor bezoek: Toerisme Herzele. Hoevebrouwers Gentse steenweg 217, Zottegem Info: 0478-246 950, info@dehoevebrouwers.be; www.dehoevebrouwers.be

Huisbrouwerij Liefmans Aalststraat 200, 9700 Oudenaarde Info: tel: 03 860 94 00 – brouwerijbezoek@liefmans.be- www.liefmans.be

Groepsbezoek op afspraak

137

Brouwerij Roman Hauwaart 105, 9700 Mater (Oudenaarde) Info: tel: 055 45 54 01 - info@roman.be - www.roman.be

Bier te koop in de brouwerij, groepsbezoek op afspraak Brouwerij Smisje Driesleutelstraat 1, Mater (Oudenaarde) Info: tel: 0475 36 44 89 â&#x20AC;&#x201C; smisje@pandora.be â&#x20AC;&#x201C; www.smisje.be

Bier te koop in de brouwerij, groepsbezoek op afspraak Brouwerij Van Den Bossche Sint-Lievensplein 16, Sint-Lievens-Esse (Herzele) Info: tel: 054 50 04 11 info@paterlieven.be www.paterlieven.be

Vooral bekend omwille van zijn Pater Lieven. Bier te koop in de brouwerij, voor bezoek: Toerisme Herzele.

Shopping

138

Jeneverstokerijen Graanstokerij Braeckman Berchemweg 61, Leupegem (Oudenaarde) Info: tel: 055 30 08 88 - info@braeckman.info www.braeckman.info

Producten te koop in de speciaalzaken, groepsbezoek op afspraak.

Stokerij Mertens Steenweg op Aalst 84, Elene (Zottegem) Info: tel: 09 360 08 93 - jenever.mertens@ yahoo.com

Eigen jenevers en brandewijn. Te koop bij de producent.

Landbouwstokerij Van Damme Issegem 2, Balegem (Oosterzele) Info: tel: 09 362 50 25 â&#x20AC;&#x201C; info@stokerijvandamme.be â&#x20AC;&#x201C; www.stokerijvandamme.be

Eigen jenevers en jeneverpralines. Te koop bij de producent en in speciaalzaken. Groepsbezoek op afspraak.

Het is de enige plaats in OostVlaanderen waar het hele proces in huis gebeurt, van het telen van graan tot het malen, weken, gisten en stoken. U kunt het resultaat ter plekke beoordelen in het proeflokaal, een oude gelachzaal in de stallingen van de boerderij. Uniek.

139

Shopping

Diversen Breydelham en Breydelspek (Antonio vleeswaren) Legen Heirweg 2, Asper (Gavere) Info: tel: 09 384 68 89 – info@breydel.be – www.breydel.be

Zin om in een ontspannen sfeer relaties te versterken? Breydel organiseert ook kookworkshops. Ambachtelijke koffiebranderij Hoorens St.-Hubertusplein 20/1, Sint-Maria-Oudenhove (Zottegem) Info: tel: 09 360 01 76 - info@hoorenskoffie.be - www.hoorenskoffie.be

Te koop bij de producent. Chocolaterie Kardany Zavel 6, Zottegem Info: tel: 09 360 07 60

Pralines Hermes Rooseveltplein 31, Ronse Info: tel: 055 21 58 21

Meer dan 70 soorten pralines worden vervaardigd op basis van karamel, verse boter, suiker, fijne likeuren, de beste chocolade, zonder toevoeging van kleurstoffen, bewaarmiddelen of kunstmatige aroma’s.

Streekproductenmand Vlaamse Ardennen Een heuse picknickmand, gevuld met een 13-tal lekkernijen uit onze streek. Dit gaat van lekkere streekbiertjes over artisanale kaas en mosterd naar heerlijke koffie... Kostprijs: € 35 Te verkrijgen bij Toerisme Ronse Nieuw! De Rondemand (ook te verkrijgen in het Centrum Ronde van Vlaanderen)

Stadjes en 140 dorpjes

HOOFDSTUK VII

Stadjes en dorpjes Hier vindt u voor elk stadje en dorpje enkel tips die je zeker niet mag missen. Het is slechts een kleine weergave van wat ze te bieden hebben. Maar wat wij u vertellen is vast en zeker een stimulans om op verkenningstocht te gaan. Brakel Mijnwerkerspad De oude spoorweg die de Oost-Vlaamse mijnwerkers in het begin van vorige eeuw naar de Borinage bracht, werd eind jaren zeventig omgevormd tot een fietsen wandelpad. Het pad (6 km) gaat helemaal van in het noorden van Brakel tot aan de taalgrens in het zuiden en loopt parallel met de Zwalmbeek. Bossen Het Brakelbos, het Livierenbos (Bois de la Louvière) en de Everbeekse Bossen bieden de mogelijkheid om het taalgrensgebied te verkennen. Actieve recreatie in het decor van de Ronde Brakel was ooit ‘dorp van de Ronde’. Die titel dankt het aan de 20 km Ronde-parcours op haar grondgebied. U kent vast de Berendries en de Valkenberg. In dit decor kunt u fietsen, wandelen, mountainbiken en paardrijden.

141 Stadjes en dorpjes

GAVERE Valeir en de Slag bij Gavere Op de kouters van Semmerzake werd in 1453 een beslissende veldslag uitgevochten. Monumenten herinneren aan stijdlustige taferelen en oorlogsgeweld. Sedert 2012 staat er een informatief bord op het toenmalige slagveld te Semmerzake. De Scheldevallei Wie komt fietsen in de Vlaamse Ardennen, maakt steevast kennis met kuitenbijters en verrassend bochtenwerk. Maar Gavere biedt ook vlakke alternatieven. In het regionaal toeristisch onthaalknooppunt De Poort zijn allerhande fietsen wandelkaarten te verkijgen. Je kan er ook een fiets of tandem huren: Dames- of herenfiets: € 10/dag, tandem: € 15/dag Voor groepen en/of langere periodes is reservatie vooraf noodzakelijk. De fietsen kunnen onafhankelijk van de openingsuren teruggebracht worden. De Schepenbrief van Bochaute In Dikkelvenne staat een monument in Balegemse steen. Deze megaliet wijst de Bochaute-akker aan die in 1249 werd verkocht. De schepenbrief, waarin de verkoop werd bekrachtigd, is de oudste bewaarde Nederlandstalige oorkonde van ons taalgebied. Educatieve site ‘Steenbakkers aan de Bovenschelde’ te Semmerzake Op Open Monumentendag 2012 werd de site ‘Steenbakkers aan de Bovenschelde’, gelegen aan de Grotenbroekstraat en de Louis de Meesterstraat te Semmerzake geopend. De locatie is vrij toegankelijk en je kan er als wandelaar of fietser gerust even verpozen. In de ‘droogloods’ kan je heel wat vernemen betrefende de harde stiel van steenbakker. Onze Scheldestreek – tussen Gent en Oudenaarde – had nl. heel wat veldovens, soms zo geconcentreerd dat er sprake was van steenmeersen. Bovendien gingen veel mensen uit onze regio als seizoensarbeider stenen bakken in Brussel, Wallonië of Frankrijk. De madellon werd zo ooit als trofee meegebracht naar huis. Deze steenpers kreeg een mooie rustplaats op een sokkel van authentieke scheldestenen. Het project is een realisatie van de V.V.V.’t Gaverland, i.s.m. heel wat vrijwilligers, de leden van de werkgroep Kunstig Gavere, het gemeentebestuur Gavere, de sponsors en de partners aan dit LEADER-project. Wenst u met een groep een rondleiding op de site ? Neem dat contact op met de afdeling vrijetijdszaken : 09 389 60 97 – toerisme@gavere.be

Stadjes en 142 dorpjes

Geraardsbergen Muur De legendarische Muur trotseert u het liefst te voet of per fiets. Eens op de top wordt uw inspanning beloond met een prachtig zicht over de stad en streek. Mattentaart Deze culinaire trots is een delicatesse die dagelijks ovenvers te verkrijgen is. Vele dagjesmensen zakken hiervoor speciaal naar Geraardsbergen af. Manneken-Pis Op de Markt van Geraardsbergen kan je het oudste Manneken-Pis (1459) van ons land aan het werk zien. Hij is 160 jaar ouder dan dat van Brussel. Provinciaal domein De Gavers In dit recreatiedomein kan je met het hele gezin terecht voor de nodige ontspanning op en rond de waterplas.

Meer info: pg 67

143 Stadjes en dorpjes

Herzele Het burchtplein Het immense groene plein is voorzien van een grote speeltuin en ruimte om te sporten en te kuieren. In de zomer is dit de ontmoetingsplaats bij uitstek, een ideaal picknickplekje. Het groene wandelpark maakt een verbinding met het cultuur- en sportcentrum ‘De Steenoven’. Voor bezoek aan de burcht o.l.v. een gids, reserveren via dienst toerisme. Streekbieren Herzele heeft twee familiebrouwerijen waar u ook terecht kunt om bier te kopen: Brouwerij De Ryck en Brouwerij Van Den Bossche. Meer info: zie ‘Shopping’

Via de gemeentelijke Brouwerijfietsroute ‘Tussen Pont en Sint’ kan je proeven van de bieren en de verhalen achter de 2 brouwerijen. Gratis te verkrijgen bij Toerisme Herzele.

Levende molens Molen te Rullegem (houten staakmolen), Molen Ter Rijst (stenen grondzeiler), Buyssemolen (houten staakmolen).

Stadjes en 144 dorpjes

Horebeke Geuzengemeenschap Charmante geuzenhoek met een uniek en pittoresk protestantskerkhofje. Je vind er een gedenkplaat voor Willem van Oranje. Hij maakte het mogelijk dat de protestanten in Korsele hun eigen kerkhof kregen. Burreken Dit prachtige natuurgebied is het terrein van de natuurliefhebber en geoefende wandelaar. Museum Abraham Hans Wie kent er de Hanskes nog? Het zijn de kleine boekjes met korte jeugdverhalen geschreven door Abraham Hans. De schrijver afkomstig uit Korsele. Hij bracht er maar enkele jaren van zijn leven door maar kwam er geregeld terug op vakantie. In het oude protestantse schooltje is een museum aan hem gewijd. Je vindt er ook de geschiedenis van de protestantse gemeenschap in Korsele. 2012 is trouwens een feestjaar voor Korsele want de Abraham Hansbeweging bestaat 30 jaar.

145 Stadjes en dorpjes

Kluisbergen Kluisbos Op de Kluisberg, gelegen in het Kluisbos, leefde volgens een oude legende een kluizenaar. Hieraan dankt Kluisbergen haar naam. Kwaremont Dit kunstenaarsdorpje is een attractiepool voor kunstgalerijen. Oude Kwaremont en Paterberg Voor wielerliefhebbers zijn deze hellingen vaste trekpleisters tijdens de Ronde van Vlaanderen. De Oude Kwaremont heeft een geduchte kasseihelling van maar liefst 1600 meter. De Paterberg is dan weer kort maar krachtig. Hotond Met 150 m is de Hotondberg het hoogste punt van Oost-Vlaanderen. Bezoek er de Hotondmolen met oriĂŤntatietafel. Karel Van Wijnendaele In de Ronde van Vlaanderenstraat kreeg de stichter van de Ronde zijn monument. Zulzeke Bezoek er het huisje van de belleman en de vrijheidsboom.

Stadjes en 146 dorpjes

Kruishoutem Kastelen U kunt de zes kastelen niet permanent bezoeken om de eenvoudige reden dat ze bewoond zijn. Tijdens de Nokerse of Lozerse feesten en andere festiviteiten worden de deuren al wel eens opengezet. De kastelen zijn wel prominent aanwezig in het straatbeeld en dat zorgt voor een uitzonderlijk kader en adellijke sfeer. De kasteeldorpjes ‘Lozer’, ‘Nokere’ en ‘Wannegem-Lede’ zijn charmante plekjes die je absoluut gezien moet hebben. Het Lozerbos Dit recreatiebos ligt in de schaduw van kasteel della Faille d’Huysse. Culinair Kruishoutem is het absolute mekka van de gastronomie in de Vlaams Ardennen. De Kasteeldorpjes Lozer, Nokere en Wannegem-Lede zijn charmante plekjes die je absoluut gezien moet hebben. De statige dreven met bomenrijen en de typische dorpshuisjes in adellijke kleuren, zijn stille getuigen van adellijke roem. Vergeet niet na te genieten in de gezellige herbergen en restaurantjes eromheen.

147 Stadjes en dorpjes

Lierde Hemelveerdegem Hou hier zeker halt om te genieten van dit uniek dorpsprentje. Niet te missen is het Sint-Jansretabel in de Sint-Jan-de-Doperkerk, een schitterend voorbeeld van houtsnijwerk. Ook leuk is de ‘Renne’, een ijzeren dierenren voor offergaven. Bezoeken kan tijdens de zondagmis van 9 uur of op aanvraag (Dienst Toerisme Lierde). Kartuizersite In de dorpskern van Sint-Martens-Lierde staat de opvallende Kartuizerpoort. Het is de ingang van de voormalige kartuizerpriorij Sint-Maartens-Bos. Laat uw wagen voor de poort staan en loop er even door tot aan de kerk. Geniet van de totale rust, het unieke dorpszicht, het landschap en het Kartuizerbier in de dorpskroeg. Vanaf de opvallende Kartuizerspoort kan u genieten van de totale rust, het unieke dorpszicht en het Kartuizerbier in de dorpskroeg. Volkssporten In twee dorpskroegen kunt u kennismaken met enkele volkssporten. In ‘t Karrewiel in Hemelveerdegem kunt u carambollen, bakschieten of petanque spelen. In De Kartuizer in Sint-Martens-Lierde kunt u bakschieten of petanque spelen.

Stadjes en 148 dorpjes

Maarkedal Hellingen, kasseien en bochtenwerk In Maarkedal vind je heel wat kasseistroken en steile hellingen: Kortekeer, Steenbeekdries, Taaienberg, Eikenberg en Boigneberg. Zij zorgen voor idyllische vergezichten tijdens de Ronde van Vlaanderen. Deze landelijke gemeente met uitgestrekte panorama’s is een ideale streek om te paard of met de ezel te verkennen. Hier kom je regelmatig menners tegen. Wind- en watermolens Onder andere de Ladeuzemolen, de Kasteelmolen en de Bossenare staakmolen functioneren nog. Omer Wattez en Valerius De Saedeleer Het geboortehuis van Omer Wattez vind je in Schorisse. Meer info: zie ‘Verhalen en tradities’.

Valerius De Saedeleer woonde van 1921 tot 1937 in Villa Tylon (Etikhove), waar hij de schitterende landschappen van de Vlaamse Ardennen vereeuwigde. Met paard en ezel Etikhove, Schorisse, Nukerke, Maarke, Kerkem, en Louise-Marie zijn echte plattelandsdorpjes waar ruiters zich thuis voelen. Het is een ideale streek om te paard of met de ezel te verkennen. Hier komt u regelmatig menners tegen. Paard en kar zijn er niet weg te denken uit het landschap. De eleltochten georganiseerd door het plattelandsverblijf Git(e)ane zijn uniek voor de Vlaamse Ardennen.

149 Stadjes en dorpjes

Oosterzele Stokerij van Damme Vlaanderens laatste landbouwstokerij op basis van graan en volgens een aloude distilleertraditie. Meer info: zie â&#x20AC;&#x2DC;streekspecialiteitenâ&#x20AC;&#x2122;.

Balegemse steen De typische Balegemse steen of zandige kalksteen wordt al sinds de vroege Middeleeuwen gebruikt in de architectuur. Maar hij werd eigenlijk al vroeger ontgonnen. De waterput uit de Gallo-Romeinse tijd in het pam Velzeke is daar een voorbeeld van. Tot op de dag van vandaag worden huizen of monumenten gebouwd in deze in Balegemse ontgonnen natuursteen. Je kunt de zandgroeve gaan bekijken of, beter nog , de Balegemse steentocht volgen. Een thematocht langs 8 monumenten uit Balegemse steen. De steengroeve en landbouwstokerij Van Damme zijn begin- en eindpunt. Kapel aan de linde van Issegem Mariakapel aan de voet van een eeuwenoude winterlinde (uit de 17de eeuw). De boom behoort tot de 5 oudste van het land.

Stadjes en 150 dorpjes

Oudenaarde Stadhuis Het laatgotische stadhuis, uit de 16de eeuw, is zonder twijfel een uniek historisch bouwwerk dat u zeker ook binnenin moet bezoeken. Hiet worden de voornaamste kunstcollecties tentoongesteld: de befaamde Oudenaardse wandtapijten en de collectie edemsmeedkunst De Boever-AlligoridĂ¨s. Bierstad Die biertraditie is al eeuwenoud. Enkele brouwerijen zetten tot vandaag nog steeds de rijke biertraditie verder: Roman, Liefmans, Cnudde en Smisje. Vooral de typische bruine bieren maar ook de kriekbieren zijn het vermelden meer dan waard. Denken we maar aan de Adriaen Brouwer bierfeesten die elk jaar het laatste weekend van juni plaatsvinden en de stad in een ware feestroes onderdompelen. Zeker een niet te missen evenement ! Naar aanleiding van het Ambassadeurschap Vlaanderen Lekker Land 2012-2014 dat de stad Oudenaarde binnenrijfde, zal in april en oktober alles in het teken staan van (bruin) bier. Centrum Ronde van Vlaanderen De Ronde van Vlaanderen is een jaarlijks weerkerende wielerhoogdag in de Vlaamse Ardennen. Hoe belangrijk deze wielerwedstrijd voor de regio wel is, wordt duidelijk gemaakt in het Centrum Ronde van Vlaanderen. Mullem Het pittoreske kasteeldorp met zijn okergele huisjes, dat reeds meerdere malen dienst deed als filmdecor, is beslist een omweg waard. Kerselare Op het hoogste punt van Oudenaarde, Edelareberg, ontstond in het midden van de 15de eeuw het drukbezochte bedevaartsoord O.L.V. van Kerselare. Nog steeds is de meimaand de bedevaartsmaand bij uitstek!

151 Stadjes en dorpjes

Ronse MUST In het museum voor textiel merk je meten hoezeer Ronse de helft van de 19de eeuw met textiel verweven is. Sint-Hermes Crypte Ontdek in deze crypte het rijk historisch verleden van de stad. Art deco Tussen de twee oorlogen genoot Ronse van een gouden periode in de textielindustrie. Er werden schitterende huizen gebouwd in de meest trendy stijl van die tijd: Art deco. Meer info: zie Erfgoedstadjes en -dorpjes

In de brochure ‘Art deco ten voeten uit’ (€ 2,5) vind je een uitgestippelde wandelroute (4 km) langs de mooiste art deco huizen van Ronse. Langsheen het traject loopt er ook een zoektocht – vraag ernaar in het infokantoor. Muziekbos Rondom Ronse liggen talrijke heuvels. Op een paar kilometer van het centrum van de stad vind je het Muziekbos, één van de vele getuigenheuvels.

Stadjes en 152 dorpjes

Sint-Lievens-Houtem Winterjaarmarkt Op het immense marktplein wordt jaarlijks een belangrijke winterjaarmarkt georganiseerd. Elk jaar zakken in november 50.000 mensen af naar de Houtemse winterjaarmarkt. Ze vindt haar oorsprong in de vereniging van de heilige Livinus. De bedevaart groeide uit tot een jaarmarkt waar paarden en koeien van hand tot hand gaan, rassen worden gekeurd en gekroond en waar er ook veel te eten en te drinken valt. Een unicum in Vlaanderen. Cotthem Dit groene gehucht tussen Sint-Lievens-Houtem en Herzele is een prachtig wandelgebied. De Cotthem wandelroute verbindt historische trage wegen, devote plaatsjes en het Cotthembos. Een absolute aanrader voor wie op zoek gaat naar geheime plekjes en mystieke pareltjes. Mis de gezellige kroegen niet. Livinus Volgens de legende is Livinus een 7de-eeuwse Ierse Bisschop die onze gewesten kerstende. Hij werd in Sint-Lievens-Esse onthoofd en stapte met zijn hoofd onder zijn arm tot in Sint-Lievens-Houtem. Later liet de abt van Sint-Baafs relikwieĂŤn overbrengen, maar niet zonder beloften. Rond de heilige ontstond een folklore die vandaag nog gevierd wordt. Naar aanleiding van de legende rond Livinus worden om de 50 jaar Livinusfeesten georganiseerd. In 2007 vonden de laatste Livinusfeesten plaats.

153 Stadjes en dorpjes

Wortegem-Petegem Domein de Ghellinck Dit oud kasteelpark is een ideale recreatieplek voor een uitstap met het hele gezin. Ook mensen met interesse voor geschiedenis en cultuur kunnen hier hun gading vinden. Recentelijk werd het voormalige hoevegebouw, dat vroeger dienst deed als dienstgebouw, koetsenhuis, oranjerie en bibliotheek, gerestaureerd met als resultaat een prachtig bouwwerk waarin verschillende culturele activiteiten plaatsvinden. Abdij van Beaulieu Het voormalig vrouwenklooster is prachtig gelegen aan de Schelde. Van de abdij blijft niet meer over dan de statige poort en enkele bijgebouwen waarin nu een taverne is. Daar aan de Schelde-oever is het rustig wandelen en kunnen hengelaars hun visje ophalen. U bent vlakbij het Anker (een afgesloten rivierarm) en de Golf- en Countryclub. Wortegemse citroenjenever Het ontstaan van de citroenjenever was eigenlijk een toevalstreffer. Een middeleeuwse huisvrouw experimenteerde met jenever, citroen en wat suiker. Daarmee introduceerde ze zonder het te beseffen een unieke borrel, die in een mum van tijd door velen werd gesmaakt. In Vlaanderen staat deze exquise citroenjenever nog steeds bekend als de Wortegemsen, genoemd naar de gemeente waar hij voor het eerst werd gestookt en gedegusteerd.

Stadjes en 154 dorpjes

Zingem De Grootmeers Aan de oever van de Schelde, schuin tegenover de Kaaihoeve in Meilegem, ligt een groot erkend broedgebied voor verschillende trek- en watervogels. Ouwegemse Fluitjeskermis Folklorefeest waarbij, op ambachtelijke wijze, (snoep) fluitjes gemaakt worden. Ter Beemt, Omgangstraat, Zingem Het complex van lage bakstenen vleugels uit de 19e eeuw rond een grote vierkante binnenkoer doet onwillekeurig aan een hoeve denken. De grote bakstenen schoorsteenpijp herinnert evenwel aan de oorspronkelijke stokerij. De oude stokerij werd als monument beschermd en de onmiddellijke omgeving als dorpsgezicht sinds 1980. Maalvaardige molens Zingem heeft twee maalvaardige staakmolens: Meuleken â&#x20AC;&#x2DC;t Dal was eigendom van de Sint-Baafsabdij en de Huisekoutermolen pronkt op de hoge kouters van Huise.

155 Stadjes en dorpjes

Zottegem Egmont In Zottegem vind je het kasteel, graf en standbeeld van Lamoraal graaf van Egmont. Provinciaal Archeologisch Museum (pam) Velzeke Dit museum geeft een blik op het verleden. De collectie archeologisch materiaal gaat terug tot in de prehistorie. Aan het museum is ook een depot verbonden waar alle vondsten worden geïnventariseerd. Domein Breivelde Zottegem beschikt over een eigen arboretum in dit idyllisch park. De ingang van het park in Grotenberge verraadt al meteen het idyllische karakter van het park. Het 19de eeuws parklandschap is bijzonder. Niet in het minste omwille van de grote verscheidenheid aan bomen, zowel inlandse als zeldzame exotische. Jan de Lichte De legendarische bendeleider Jan de Lichte, geboren te Velzeke in een armoedig gezin (1723), werd door Louis-Paul Boon opgevoerd in een boek. Jan De Lichte was aanvoerder van een roversbende. Samen met andere sukkelaars en bedelaars, kroeglopers en bandieten, teisterde hij de streek tussen Leie en Dender. Het naar de bendeleider genoemde ‘Jan De Lichtepad’ is de geknipte manier om een deel van Velzeke te verkennen.

Stadjes en 156 dorpjes

Zwalm Watermolens De Zwalmvallei wordt gekenmerkt door de talrijke watermolens en terrasjes langs de Zwalm. Vroeger stonden op de Zwalm dertien molens. Vandaag zijn er dat nog zeven. Vaak gaat het om bevenslagwatermolen. Enkele van hen zijn omgebouwd tot een taverne waar u een zwalmse tripel of slaatje van waterkers nuttigt. Via de Zwalmbeekroute wandelt u van de Zwalmmolen tot aan de IJzerkot- en Ter Biestmolen. Passeer ook langs de Moldergemmolen en Pedes Molentje. Het natuureducatief centrum de Kaaihoeve De Provincie Oost-Vlaanderen huisvest dit centrum in deze ecologisch waardevolle omgeving aan de Schelde. Je kan er aansluiten bij een begeleide wandeling, zelf dingen ontdekken met behulp van een gezinsrugzakje of een tentoonstelling bezoeken. Dorpen om te ontdekken Zwalm telt enkele kleine dorpen die echt wel bijzonder zijn. Dikkele is een van de meest authentieke dorpjes van Vlaanderen, met smalle straatjes, oude boerderijen, kleine huisjes en twee kroegen. Maar ook Roborst en Rozebeke lonen de moeite. Roborst omwille van zijn prachtig kerkje en kasteelmuur. Rozebeke omwille van zijn statige â&#x20AC;&#x2DC;kathedraalâ&#x20AC;&#x2122; die het hele dorpsplein in haar macht heeft.

157 Zoekwijzer per gemeente

Zoekwijzer per gemeente Brakel Teirlinckroute Zwalmbronnenroute Taalgrenswandelroute Groene-Halteroute Brakelbos Burreken De Rijdtmeersen Toeppark Uitkijktoren Brakel Livierenbos ruiterroute Herman Teirlinck Verrebeekmolen Boembekemolen Geutelingen Brakel

Fietsen Wandelen Wandelen Wandelen In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Paardrijden Kunst en musea Kleine, fine dingen Kleine, fine dingen Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

14 38 40 40 46 50 52 52 54 58 93 103 104 111 140

Gavere Milieuroute Scheldevalleiroute Asselkouterroute Slag bij Gavereroute Aanlegsteiger Gavere Sint-Christianakapel Valeir Gavere

Fietsen Fietsen Wandelen Wandelen Op het water Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

11 11 34 35 64 107 115 141

Geraardsbergen Denderende Stedentocht WielercafĂŠ â&#x20AC;&#x2DC;t Hemelrijck Electrische fietsen Reigerroute Stiltepad Dender-Mark Taalgrensroute Moerbekebos, Raspaillebos Arduinbos, boelarebos Moenebroek Abdijpark Kapel O.L.V. van de Oudenberg Jachthaven VVW Den Bleek Provinciaal Domein De Gavers NMEC De Helix Erfgoedstad Geraardsbergen Abdijmuseum Manneken-Pismuseum De Mertensmolen Krakelingen Processie van Plaisance Geraardsbergen

Fietsen Fietsen Fietsen Wandelen Wandelen Wandelen In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Op het water Trekpleisters Trekpleisters Erfgoed en cultuur Erfgoed en cultuur Erfgoed en cultuur Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

Herzele Molenbeekroute Sint-Lievensroute Duivenbos Uitkijkpunt Sint-Antelinks Livinus ruiter- en menroute Molen Te Rullegem Molen Te Rijst

Fietsen Wandelen In de natuur In de natuur Paardrijden Kleine, fijne dingen Kleine, fijne dingen

12 22 25 35 36 40 46 46 50 52 54 64 66-67 72 82-85 95 98 105 113 114 142 13 36 47 54 58 101 102

Zoekwijzer 158 per gemeente

Buysemolen Herzele

Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

102 143

Horebeke WielercafĂŠ In Den Trap Op Geuzenhoekroute Protestantse kerk van Korsele De charmante Geuzenhoek Horebeke

Fietsen Wandelen Kleine, fijne dingen Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

23 37 109 109 144

Kluisbergen Eddy Merkcxroute Kluisbosroute Panoramaroute Taalgrensroute Kluisbos Molen Ten Hotond Scheldemeersen menroute Sport- en Recreatieoord Kluisbos Galerij en kunsthandel Malpertus Galerij Theaxus Galerij Beukenhof Kluisbergen

Fietsen Wandelen Wandelen Wandelen In de natuur In de natuur Paardrijden Trekpleisters Kunst en musea Kunst en musea Kunst en musea Stadjes en dorpjes

14 37 38 39 47 55 58 68-69 91 92 92 145

Kruishoutem Gaverbeekroute Gulden Eiroute Kordaalroute Lozerbos Kordaalbos Vuylbroek VTB Uitkijktoren Schietsjampettermolen Zijldegemkouter menroute Lozerbos ruiterroute Wandelen op wielen Vlaamse Ardennen genietendâ&#x20AC;Ś Europees Cartoon Centrum SONS Shoes Or No Shoes Schietsjampettermolen Gulden Eifeesten Kruishoutem

Fietsen Fietsen Wandelen In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Paardrijden Paardrijden Paardrijden Paardrijden Erfgoed en cultuur Erfgoed en cultuur Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

12 12 35 47 48 51 55 55 59 59 60 60 99 99 103 113 146

Lierde Paterroute Kartuizerroute Parkbos-Uilenbroek Uitkijkpunt Waesberg Kartuizersite Lierde

Fietsen Wandelen In de natuur In de natuur Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

13 37 50 55 108 147

159 Zoekwijzer per gemeente

Maarkedal In het spoor van Adriaan Brouwer Omer Wattezroute Taalgrensroute Bos Ter Rijst Uitkijkpunt ‘t Bosgat Koetsen Verdonckt Hof Ter T’Hont ‘t Perdegedoe Hof te Ruitegem Ezelboerderij Git(e)ane Valerius De Saedeleer Omer Wattez Koetsenmuseum Verdonckt Maarkedal

Fietsen Wandelen Wandelen In de natuur In de natuur Paardrijden Paardrijden Paardrijden Paardrijden Paardrijden Kunst en musea Kunst en musea Kunst en musea Stadjes en dorpjes

13 38 39 48 55 60 60 61 61 61 93 93 98 148

Oosterzele Rodelandroute 1 Rodelandroute 2 Klepmolen Guillotinemolen Oosterzele

Fietsen Fietsen Kleine, fijne dingen Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

13 13 103 103 149

Oudenaarde Scheldevalleiroute 2 en 3 Ronde van Vlaanderen fietsroute Centrum Ronde van Vlaanderen Brasserie De Flandrien Hob(bel) met de geit Rooigemsebeekroute Bierbrouwerroute Digiroute ‘Verhaal langs een stroom’ Bos t’ Ename Koppenbergbos Speibos Heurnemeersen Liedtspark Maarkebeekvallei menroute Maarkebeekvallei ruiterroute Autoroute Vlaamse Ardennen De 4 vaargetijden Passantenjachthaven Ename aanlegsteiger Watersportclub Absolut Donkvijver The Outsider Sporttrack Centrum Ronde van Vlaanderen PEC Ename PAM Ename Erfgoedstad Oudenaarde Adriaan Brouwer MOU-museum O.L.V. van Kerselare Adriaan Brouwer Bierfeesten Oudenaarde Ronse Hermesroute Groene Scooters Muziekbosroute Taalgrensroute Muziekbos

Fietsen Fietsen Fietsen Fietsen Fietsen Wandelen Wandelen Fietsen In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Paardrijden Paardrijden Autoroute Op het water Op het water Op het water Op het water Op het water Op het water Op het water Trekpleisters Trekpleisters Trekpleisters Erfgoed en cultuur Kunst en musea Kunst en musea Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes Fietsen Fietsen Wandelen Wandelen In de natuur

11 14 16-22 23 25 36 37 44 48 48 48 52 52 59 59 62-63 64 65 65 65 65 65 65 70-71 74-75 76 78-81 93 97 109 112 150 14 24 38 39 48

Zoekwijzer 160 per gemeente

Bois-Joly Tombele Pyreneën Park de l’arbre de malander Zonnewijzer Erfgoedstad Ronse Het MUST & Sint-Hermes Crypte Bommelfeesten Fiertelommegang Ronse

In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Erfgoed en cultuur Erfgoed en cultuur Verhalen en tradities Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

49 51 52 55 88-89 96 111 112 151

Sint-Lievens-Houtem Cotthemroute Ludiko-pad Winterjaarmarkt Livinus Sint-lievens-Houtem

Wandelen In de natuur Verhalen en tradities Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

35 56 114 115 152

Wortegem-Petegem Kouterroute Scheldekantroute Domein De Ghellinck Hambosmuseum Abdij van Beaulieu Wortegem-Petegem

Fietsen Wandelen In de natuur Kunst en musea Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

12 35 53 99 108 153

Zingem Wielercafé ‘t Sportpaleis Wannelappersroute Grootmeers Weiput Meuleken ‘t Dal Huisekoutermolen Kapellenommegang Fluitjeskermis Wannes Laps Zingem

Fietsen Wandelen In de natuur In de natuur Kleine, fijne dingen Kleine, fijne dingen Kleine, fijne dingen Verhalen en tradities Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

23 35 51 51 103 103 107 112 115 154

Zottegem Kloosterbos Domein Breivelde Kasteel van Leeuwergem Jan De Lichte pad Zoetegem menroute De Sylvester Hoeve PAM Velzeke Erfgoedstad Zottegem Museum voor Folklore Jan De Lichte Zottegem

In de natuur In de natuur In de natuur In de natuur Paardrijden Paardrijden Trekpleisters Erfgoed en cultuur Kunst en musea Verhalen en tradities Stadjes en dorpjes

49 53 53 57 59 61 77 86-87 94 115 155

Zwalm Watermolenroute Waterkersgrachtenroute Zwalmbeekroute Kaaimeersen PNEC De Kaaihoeve Zwalmmolen Zwalm

Fietsen Wandelen Wandelen In de natuur In de natuur Kleine, fijne dingen Stadjes en dorpjes

14 36 36 51 73 105 156

161

Lijst infokantoren

Lijst infokantoren Toerisme Oost-Vlaanderen vzw St.-Niklaasstraat 2, 9000 Gent Tel.: 09 269 26 00 – toerisme@oost-vlaanderen.be www.tov.be Regiocoördinatie Vlaamse Ardennen Veemarkt 27, 9600 Ronse Tel.: 055 20 76 81 (toeristische info) Tel.: 055 38 86 35 (administratie) toerisme.vlaamseardennen@oost-vlaanderen.be www.toerismevlaamseardennen.be Toerisme Brakel Marktplein 1, 9660 Brakel Tel: 055 43 17 63 - toerisme@brakel.be www.toerisme-brakel.be Openingsuren: Alle dagen van 8 tot 12 uur en van 13 tot 16.30 uur. Op woensdag van 8 tot 12 uur en van 16 tot 19.30 uur. Touch Screen: “I Window” is “open” 24/24 uur – zeven dagen op zeven. DE POORT: Regionaal toeristische onthaalpunt Vlaamse Ardennen Markt 1, 9890 Gavere Tel: 09 389 60 97 - toerisme@gavere.be www.gavere.be Openingsuren: Maandag tot en met vrijdag: van 8.30 tot 12 uur (vrijdag open tot 16 uur) Woensdagnamiddag: van 14.30 tot 19 uur (van 01/07 tot 31/08: van 13.30 tot 15 uur) Open op zaterdag, zondag en feestdagen van 01/04 tot en met 30/09 (van 8.45 tot 16 uur) DVT Geraardsbergen De Permanensje (Toeristisch infokantoor Stad en Streek) Stadhuis, Markt, 9500Geraardsbergen Tel: 054 43 72 89 - toerisme@geraardsbergen.be www.geraardsbergen.be Openingsuren: Maandag tot vrijdag: vanaf de paasvakantie tot en met september : 9u tot 12.30u en 13u tot 17u van oktober tot de paasvakantie : 9u tot 12u en 13.30u tot 16u Zaterdag, zon- en feestdagen : vanaf de paasvakantie tot en met augustus : 10u tot 13u en 13.30u tot 17.30u van september tot de paasvakantie : 10u tot 13u en 14u tot 17u DVT Herzele Schepenhuis Markt 1, 9550 Herzele Tel: 053 60 70 44 - toerisme@herzele.be www.herzele.be

162 Lijst infokantoren

Openingsuren: Van maandag tot donderdag: van 9 tot 12 uur en van 13.30 tot 16 uur. Vrijdag van 9u tot 12u Op donderdagavond: van 18.30 tot 20.30 uur. Horebeke Kerkplein 3, 9667 Horebeke Tel: 055 45 52 35 - alexia.fostier@publilink.be www.horebeke.be DVT Kluisbergen Parklaan 16, 9690 Kluisbergen Tel: 055 23 16 10 - marleen.depraetere@kluisbergen.be Openingsuren: Van maandag tot vrijdag: van 8 tot 12 uur, op woensdag ook van 14 tot 18 uur (behalve in juli en augustus). Kruishoutem Markt 1, 9770 Kruishoutem Tel: 09 333 71 27 – carine.ketels@kruishoutem.be www.kruishoutem.be Openingsuren: Maandag: van 8 tot 12 uur en van 13 tot 18 uur. Dinsdag tot vrijdag: van 8 tot 12 uur (in de namiddag open op aanvraag) DVT Lierde Nieuwstraat 21, 9570 Lierde Tel: 055 43 10 14 - toerisme@lierde.be www.lierde.be Openingsuren: Van maandag tot vrijdag: van 9 tot 12 uur Op woensdag: van 18 tot 20 uur Maarkedal Nederholbeekstraat 1, 9680 Maarkedal Tel: 055 33 46 40 - gemeentebestuur@maarkedal.be www.maarkedal.be Oosterzele Dorp 1, 9860 Oosterzele Tel: 09 362 50 09 - cultuur@oosterzele.be www.oosterzele.be DVT Oudenaarde Stadhuis Dienst Toerisme, 9700 Oudenaarde Tel: 055 31 72 51 - toerisme@oudenaarde.be www.oudenaarde.be Openingsuren: Zomerperiode van 1 maart tot en met 30 september Maandag tot en met zondag: 9.30 uur – 17.30 uur Winterperiode van 1 oktober tot eind februari Maandag tot en met vrijdag: 9.30 uur – 17.00 uur Zaterdag en zondag: 14.00 uur – 17.00 uur Gesloten op feestdagen

163

Lijst infokantoren

DVT Ronse De Biesestraat 2, 9600 Ronse Tel: 055 23 28 16 - toerisme@ronse.be www.ontdekronse.be Openingsuren: Van 1 april tot 31 oktober Van maandag tot vrijdag: van 9 tot 12 uur en van 13 tot 17 uur Zaterdag, zondag en feestdagen: van 10 tot 12 uur en van 14 tot 17 uur Van 1 november tot 31 maart Van maandag tot vrijdag: van 9 tot 12 uur en van 13 tot 16 uur Zaterdag, zondag en feestdagen: van 10 tot 12 uur en van 14 tot 16 uur Sint-Lievens-Houtem Cultuurcentrum Fabriekstraat 19, 9520 St.-Lievens-Houtem Tel: 053 60 72 35 - cultuur@sint-lievenshoutem.be www.sint-lievens-houtem.be Wortegem-Petegem Gemeentehuis Waregemseweg 35, 9790 Wortegem-Petegem Tel: 056 68 81 14 - gemeente@wortegem-petegem.be www.wortegem-petegem.be Zingem Gemeentehuis Zingem A. Amelotstraat 53, 9750 Zingem Tel: 09 389 01 30 - cultuurdienst@zingem.be www.zingem.be Openingsuren: Maandag, woensdag, donderdag en vrijdag: van 8.30 tot 11.30 uur Dinsdag: van 8.30 tot 11.30 uur en van 13.30 tot 18.45 uur DVT Zottegem Markt 1, 9620 Zottegem Tel: 09 364 64 64 - toerisme@zottegem.be www.zottegem.be Openingsuren: Van maandag tot vrijdag: van 8 tot 12 uur en van 13.30 tot 16 uur Van 1 mei tot 15 september: ook zaterdag (van 10 tot 12 uur en van 13 tot 15 uur) en zondag (van 9 tot 13 uur). Gemeente Zwalm Gemeentehuis, Zuidlaan 36, 9630 Zwalm Tel: 055 48 05 94 - toerisme@zwalm.be www.zwalm.be

164 Lijst infokantoren

Bestel de routebrochures via www.toerismevlaamseardennen.be of www.tov.be

€6

Fietsnetwerkkaart

€6

Wandelnetwerkkaart

€9 €2

Topogids

Wandelroute

€ 12

Stap Door Wandelbox

€ 12

Trap Door fietsbox