Türkiye
SAYI: 23
www.madeniyagdunyasi.com
OCAK-ŞUBAT 2020 SN 2548-074X
madeniyagdunyasi Madeni Yağ Dünyası Madeni Yağ Dünyası madeniyagdunyasi
15TL
Motobike Istanbul’un bu sene de ana sponsoru Motul Moskova 11. kez Global
Türkiye madeni yağlar
GEKAP
Lubricant Week etkinliğine ev
pazarının tartışmasız lideri:
1 Ocak 2020 itibariyle
sahipliği yapmaya hazırlanıyor
Petrol Ofisi
yürürlüğe girdi
OA_201910_PPD_AZ_215x280_ADCO_Magazine_tur_en_RZ_ZW.indd 1
08.10.19 14:27
Editörden 2020 yılına GEKAP le başladık. 1 Ocak 2020 itibariyle yürürlüğe giren Geri Kazanım Katılım Payı uygulaması ile madeni yağ sektörüne önemli yükümlülükler geldi. Bu uygulama ile birlikte madeni yağ üreticilerinin kilogram başına 50 kuruş, ürünün satışı ve taşınması için kullanılan ambalajlar için ise 50 kuruş ile 10 kuruş arasında değişen miktarlarda GEKAP ödemesi gerekiyor. Bu da yılda yaklaşık 250.000.000 TL GEKAP bedeli toplanacağı anlamına geliyor. Türkiye’de madeni yağ tüketimi geçtiğimiz ay da azaldı. Petrol Sanayi Derneği (PETDER) verilerine göre Türkiye’de 2019 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,92 oranında azaldı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre Türkiye’de 2020 yılının ilk ayında otomotiv üretimi yüzde 6 oranında artarken, otomotiv ihracatı ise adet bazında yüzde 4 azaldı. Türkiye madeni yağlar ve kimyasallar pazarının 2020 yılı lideri 28,6’lık pazar payıyla Petrol Ofisi oldu. Bu başarıyla birlikte Petrol Ofisi’nin pazar liderliği 10. yılına taşındı. Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) 1 Ocak 2020’de yürürlüğe koyduğu yeni yönetmelik, madeni yağ sektörünü yakından ilgilendiriyor. Yeni yönetmeliğe göre gemi yakıtları için geçerli küresel kükürt limiti düşürülecek, bu da rafineri ve baz yağ sektörünü önemli ölçüde etkileyecek. IMO 2020, Grup I tesislerinin kapasitesinin düşürülmesine, Grup II ve III tesislerinin hacimlerinin artmasıyla sonuçlanabilir. Nynas Türkiye Genel Müdürü Güney Devrim İldiri, bu konudaki görüşlerini aktardı. Bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye’de iki önemli yarış gerçekleştirilecek. Şubat ayında başlayacak ve Ekim ayında sona erecek olan 2020 Türkiye Ralli Şampiyonası’nın isim sponsoru Shell Helix oldu. Türkiye’nin en kapsamlı motosiklet ve bisiklet etkinliği olan Motobike Istanbul ise bu yıl Şubat ayı sonunda gerçekleştirilecek ve ana sponsoru Motul olacak. Motul Türkiye’nin Genel Müdürü Dmitry Bakumenko ile markanın motor sporlarına katkısına dair söyleşimizi dergimizde okuyabilirsiniz. Sektörün önde gelen etkinliklerinden biri olan ve 15 yıldır düzenlenen Global Lubricant Week etkinliği bu yıl 13-16 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Rus madeni yağ sektörünün ve BDT ve Doğu Avruğa madeni yağ pazarının en geniş kapsamlı ve önemli etkinliklerinden biri kabul edilen GLW’yi etkinliği organize eden RPI şirketinin İş Geliştirme Müdürü Pavel Kartashov’dan dinledik. Motul once again becomes 2020 yılı önemli yönetmelikler ve yarış the main sponsor of etkinlikleriyle başladı. Türkiye’de ve dünyada giderek Motobike Istanbul daha fazla önem kazanan çevre endişeleri neticesinde her sektörde olduğu gibi madeni yağ ve baz yağ sektöründe de pek çok köklü değişiklik yapılması Uluslararası Baskı kaçınılmaz hale geldi. Bu sayıda ele aldığımız GEKAP ve IMO 2020 gibi daha pek çok yeni karar ve yönetmelik ile sektörün oyuncularının tüm operasyonlarını gözden geçirmesi ve geleceğe yönelik olarak hassas konuları göz önünde bulundurarak yeni ürün çalışmaları gerçekleştirmesi gerekiyor. 2020 yılının sektörümüz için kolay bir yıl olmasını diliyorum. Yeni yılın ekonomik ve ticari anlamda bazı zorluklar ile birlikte geleceği öngörülürken, Türkiye’de ve dünyada sektörümüz açısından olumlu gelişmeler de yaşanacağı aşikâr. Keyifli okumalar dilerim. International Edition
www.lubricant-world.com
ISSUE: 23
JAN-FEB 2020
Moscow to host Global
Undisputed leader of
SN 2548-074X
Lubricant World lubricantworld Lubricant World madeniyagdunyasi
Shell Helix becomes thetitle
Lubricant Week for
Turkish lubricants
sponsor of Turkey
the 11th time
market: Petrol Ofisi
Rally Championship
YÖNETİM İmtiyaz Sahibi Vizyon Dergi Yayıncılık İletişim Pazarlama A.Ş. adına Selçuk AKAT Yayın Kurulu Prof. Dr. Ertuğrul Durak Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu Prof. Dr. Hakan Kaleli Av. Betül Gürsoy Hacıoğlu Av. Vahit Kaya Mehmet Erkan Editör Cansu Tuncer Reklam ve Pazarlama Sanem Uçar Grafik Tasarım Uygulama Melis Gönen Baskı Sarsılmaz Basım & Yayım Tel: +90- 212 289 07 49-50 Abonelik: abone@vizyonas.com Reklam: reklam@vizyonas.com İletişim Hacımimi Mah. Kemeraltı Cad. Balkan Han No: 15/4 34425 Karaköy/ İstanbul/ Turkey Tel: +90- 212 252 08 40 Fax: +90- 212 252 81 51 www.lubricant-world.com Madeni Yağ Dünyası Dergisi Vizyon Dergi ve Yayıncılık İletişim ve Pazarlama A.Ş. tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır. Madeni Yağ Dünyası Dergisi’nin isim ve yayın hakkı Vizyon Yayıncılık’a aittir. Dergide yayımlanan yazı, fotoğraf ve illüstrasyonların her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. Yazıların sorumluluğu yazarlara, ilanların sorumluluğu sahiplerine aittir. ISSN 2548-074X
Cansu Tuncer cansu.tuncer@vizyonas.com
MADENİ YAĞ DÜNYASI
3
18 GEKAP 1 Ocak 2020 itibariyle yürürlüğe girdi
16 Türkiye madeni yağlar pazarının tartışmasız lideri: Petrol Ofisi
14
Moskova 11. kez Global Lubricant Week etkinliğine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor
24 Motobike Istanbul’un bu sene de ana sponsoru Motul 06 PANORAMA 10 PANORAMA WORLDWIDE 14 RÖPORTAJ 16 YAKIN PLAN 18 MAKALE 24 RÖPORTAJ 26 MAKALE 28 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, ÇEVRE ve BİYOYAĞLAMA YAĞLARI 30 TRİBOLOJİ UYGULAMALARI 32 MEVZUAT
26 Güney Devrim İldiri, Nynas’ın dünyada yaşanan değişimlerden nasıl faydalanabileceğini anlatıyor
PANORAMA
Türkiye Ralli Şampiyonası’nın isim sponsoru Shell Helix 1
2 yıldır aralıksız olarak hem Türkiye hem de küresel madeni yağlar pazarında liderliğini koruyan Shell, Shell Helix markası ile Türkiye Ralli Şampiyonası 2020’nin isim sponsoru oldu. Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu (TOSFED) tarafından düzenlenen ve Türkiye Rallisi’nin de dahil olduğu “Shell Helix 2020 Türkiye Ralli Şampiyonası”, 29 Şubat tarihinde Sarıkamış Rallisi ile başlayacak. Türkiye’nin en önemli otomobil sporları organizasyonu olan Türkiye Ralli Şampiyonası’na, Shell Helix markası ile katkıda bulunmaktan büyük bir mutluluk duyduklarını belirten Shell & Turcas Madeni Yağlar Genel Müdürü Seyfettin Uzunçakmak, “Pazar liderliğimizi, inovasyon gücümüz sayesinde tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sürdürüyoruz. Bu doğrultuda, Shell Helix markamız ile inovasyon gücümüzü Türkiye’nin en önemli otomobil sporları organizasyonuna taşımaktan ve yarışa ismimizi vermekten gurur duyuyoruz,” dedi. Binek araçlarda yüksek motor performansı sağlamaya yardımcı olacak şekilde geliştirilen Shell Helix ile Türkiye Ralli Şampiyonası’na katılacak pilotların sürüş tutkusunu canlı kalmasına yardımcı olacaklarını belirten Seyfettin Uzunçakmak, Shell Helix’in dünyada da önemli otomobil sporları organizasyonlarında başarı ile temsil edildiğini vurguladı. TOSFED Başkanı Eren Üçlertoprağı ise Shell Helix’in Türkiye Ralli Şampiyonası’nın isim sponsoru olmasının ve otomobil sporlarına dünya çapında katkı veren bir marka ile işbirliği yapmaktan dolayı mutlu olduklarını belirtirken, “Shell Helix’in dünya otomobil sporları organizasyonlarında çalıştığı marka ve ekiplere, motor performanslarını yükseltmekte verdiği katkıyı biliyoruz. Shell Helix’in, 2020 Türkiye Ralli Şampiyonası’na da hem ismiyle hem de performansıyla değer katacağına inanıyoruz,” dedi. Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu (TOSFED) tarafından düzenlenen “Shell Helix 2020 Türkiye Ralli Şampiyonası, 29 Şubat'ta Sarıkamış Rallisi ile başlayacak ve 24-25 Ekim'de İstanbul'da sona erecek. Shell Helix 2020 Türkiye Ralli Şampiyonası sırasıyla 29 Şubat – 1 Mart Sarıkamış Rallisi / Kars, 4 – 5 Nisan Ege Rallisi / İzmir, 25 – 26 Nisan ESOK Rally / Eskişehir, 16 – 17 Mayıs Hitit Rallisi / Ankara, 13 – 14 Haziran Ford Otosan Kocaeli Rallisi / Kocaeli, 11 – 12 Temmuz Yeşil Bursa Rallisi / Bursa, 24 – 27 Eylül Türkiye Rallisi – WRC / Muğla, 24 – 25 Ekim İstanbul Rallisi / Seyfettin Uzunçakmak Eren Üçlertoprağı İstanbul olarak gerçekleştirilecek.
6
MADENİ YAĞ DÜNYASI
Türkiye Petrolleri madeni yağ ürün grubunu yeniledi A
karyakıt sektörünün güçlü oyuncularından Türkiye Petrolleri, hizmet ve ürün kalitesini hızla geliştirmeye devam ederken, inovasyon çalışmaları kapsamında madeni yağ ürünlerini de tamamen yeniledi.
Konuya ilişkin açıklama yapan Türkiye Petrolleri Madeni Yağ Müdürü Egemen Gökmen şunları söyledi: “Uzun za-
mandır üzerinde çalıştığımız yeni madeni yağ serimizi nihayet görücüye çıkarmış olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Bu yeni seri ile birlikte madeni yağ ailemiz içeriğinden isimlerine, ambalajından teknolojisine kadar tamamen yenilendi. Köklü tecrübemize paralel olarak sahip olduğumuz bilgi birikimimiz ve üstün teknolojimiz ile birlikte yarattığımız bu yeni seri; yakıt ve yağ tüketimi, yağ değişim aralığı, parça ömrü ve güç anlamında yüksek performans sunacak şekilde geliştirildi. Yeni ürün ailemiz bu aydan itibaren tüm Türkiye Petrolleri istasyonlarında ve sanayi sitelerinde yerini alacak.” Yeni formu, içeriği ve ambalajı ile yeni TP Madeni Yağları; binek, hafif ticari, ağır vasıta araçlar ve iş makinelerinin şanzıman ve diferansiyel sistemlerinde, en zor şartlarda bile üstün koruma sağlarken, araçların motor ve ekipman ömrünü uzatıyor. Her türlü iklim ve yol koşulunda sorunsuz ve ekonomik performans sağlayan yeni seri, aynı zamanda benzersiz motor performansı da sunuyor. İsimlerini değerli taşlardan alan bu yeni seri, binek araçlar için BORNİT ve ONİKS; ticari araçlar için RODONİT ve FLORİT; motosikletlere özel ise KURPİT Madeni Yağları olarak karşımıza çıkıyor. Transmisyon ve dişli yağlarında GRANAT ve ATF; endüstriyel yağlarda AKİK, AZURİT, SUPERCOMP serisi; deniz yağlarında ise LUBE2MARINE serisi tüketicilerle buluşmak için hazır.
MADENİ YAĞ DÜNYASI
7
PANORAMA
Madeni yağ tüketimi yüzde 9,92 azaldı P
etrol Sanayi Derneği (PETDER) tarafından her ay yayınlanan verilere göre, Türkiye’de madeni yağ tüketimi 2019 yılının dördüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,92 azalarak 306.231 ton olarak kaydedildi.
Aralık ayında 2.030 ton atık motor yağı toplandı PETDER’in yetkilendirilmiş tek kuruluş olarak sürdürdüğü “Atık Motor Yağlarının Yönetimi Projesi” kapsamında 2019 Aralık ayında Türkiye’nin 60 ilinde 1.370 noktadan toplam 2.030 ton atık yağ toplandı. Böylelikle PETDER tarafından 2019 yılı içerisinde toplanan atık motor yağı miktarı 17.057 tona ulaştı.
Trafiğe kayıtlı araç sayısı 23.170.769 oldu 2019 yılı Kasım ayı sonu itibariyle trafiğe kayıtlı toplam 23 milyon 170 bin 769 adet taşıtın yüzde 54’ünü otomobil, yüzde 16,4’ünü kamyonet, yüzde 14,4’ünü motosiklet, yüzde 8,2’sini traktör, yüzde 3,7’sini kamyon, yüzde 2,1’ini minibüs, yüzde 0,9’unu otobüs, yüzde 0,3’ünü ise özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. Kasım ayında trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre yüzde 27,9 artarak toplam 67 bin 126 olarak gerçekleşti. Trafiğe kaydı yapılan taşıtlar arasında ilk sırayı otomobil aldı. Kasım ayı sonu itibariyle trafiğe kayıtlı 12 milyon 519 bin 508 adet otomobilin yüzde 38’i dizel, yüzde 37,4’ü LPG, yüzde 24,2’si benzin yakıtlı, yüzde 0,1’i elektrikli veya hibrit olarak gerçekleşti. Petder tarafından yayınlanan madeni yağ verileri PwC tarafından 9 şirketin gönüllü katılımı ile yayınlanan rapordan alınmaktadır, Türkiye genelini ifade etmez.
Türkiye’de 2020 yılının ilk ayında otomobil üretimi yüzde 6 oranında arttı O
tomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) 2020 yılı Ocak ayı verilerine göre, toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre aynı seviyede kalırken, otomobil üretimi yüzde 6 oranında arttı. Bu dönemde, toplam üretim 109 bin 783 adet, otomobil üretimi ise 75 bin 396 adet düzeyinde gerçekleşti. Toplam pazar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 89 artarken, otomobil pazarı da yüzde 101 oranında arttı. 2020 yılı Ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 4 oranında azalırken, dolar bazında yüzde 4 oranında artış, Euro bazında yüzde 6 oranında artış kaydetti. Bu dönemde, toplam ihracat 89 bin 962 adet, otomobil ihracatı ise 60 bin 438 adet düzeyinde gerçekleşti.
8
MADENİ YAĞ DÜNYASI
Yeni baz yağımız: saf ve kristal berraklığında
NYNAS® S 3B, özenle seçilen ham petrolün rakipsiz arıtma teknolojimiz ile damıtılması sonucunda elde edilmiştir. Bu yeni baz yağı metal işleme ve alüminyum soğuk hadde uygulamalarında kullanılmak üzere tasarlanmış olup FDA yönetmeliğine uygundur. www.nynas.com > Base oils
MADENİ YAĞ DÜNYASI
9
Azelis Almanya'da yeni madeni yağ uygulama laboratuvarı açtı Ö
zel kimyasallar ve gıda katkı maddeleri alanında önde gelen distribütörlerden biri olan Azelis, Almanya'nın Hannover kentinde yeni bir madeni yağ uygulama laboratuvarı açtı. Hannover Gottfried Wilhelm Leibniz Üni-
versitesi ile iş birliğine dayanan yeni Azelis laboratuvarı, uluslararası üne sahip Makine İmal ve Triboloji Enstitüsü (IMKT) bünyesinde yer alıyor. Bu laboratuvar ile Azelis, deneyimli ekibi ve son teknoloji ekipmanlarla müşterilerine performans testi ve gelişmiş ölçümler sunabilecek. IMKT ile yapılan iş birliği, Azelis laboratuvarının madeni yağlardaki eğilimler ve gelişmelerden haberdar olmasını da sağlıyor. Azelis EMEA L&MWF (Madeni Yağlar ve Metal İşleme Sıvıları) Teknik Müdürü Dr. Hatem Baly şunları söylüyor: “Yeni madeni yağlar laboratuvarı ile müşterilerimize ürün ve formülasyon önerilerinden başlayarak, OEM onayları için dosya oluşturmaya yönelik olarak analiz ve ön formülasyon testleri gerçekleştirmeye kadar eksiksiz proje yönetimi sunuyoruz. Laboratuvardaki gelişmiş ekipman sayesinde tribolojik ve analitik olarak farklı test yöntemleri uygulayabiliyoruz.” Azelis EMEA L&MWF Pazar Bölüm Müdürü Javier Miranda, “Yeni madeni yağ laboratuvarı, sadece Hannover Üniversitesi ve IMKT ile değil, aynı zamanda ortak geliştirme projelerimiz için ekipman desteği sunan iş ortaklarımızla iş birliğine dayandığı için Avrupa madeni yağlar dağıtım sektörü için çok önemli bir konumdadır. Lider teknolojimiz ve deneyimli laboratuvar ekibimiz ile sunduğumuz teknik destek ile müşterilerimizin bugün ve gelecekte karşılaşabileceği zorluklar için benzersiz, optimize edilmiş ve rekabetçi çözümler sunabiliyoruz,” diye ekliyor. Azelis, tüm dünyada madeni yağlar ve metal işleme sıvıları sektörü için yüksek kaliteli özel kimyasallar tedarik ediyor. Kapsamlı ürün portföyünde motor yağları, endüstriyel sıvılar, yangına dayanıklı hidrolik sıvılar ve greslerden metal işleme sıvıları, metal temizleme formülasyonu ve ısıl işlem katkı maddelerine kadar pek çok ürünü formüle etmek için özel katkı maddeleri, paketler, sürfaktanlar ve sentetik baz yağları kapsıyor. Azelis, laboratuvar sayısını 2012'den bu yana 12'den 60'a çıkardı ve laboratuvar çalışanlarının sayısını da önemli ölçüde artırdı. Çok sayıda uygulama laboratuvarı, şirketin yerel pazar ihtiyaçlarına hizmet etmesini sağlarken aynı zamanda müşterilerin pazara sürüm sürelerini kısaltmasına da yardımcı oluyor.
10
MADENİ YAĞ DÜNYASI
Onyx Insight ve Castrol rüzgar endüstrisi için bağımsız yağ sensörü geliştiriyor E
ndüstriyel yağlar alanındaki uzman şirketlerden biri olan Castrol ile rüzgar endüstrisine yönelik kestirimci bakım sağlayıcısı ONYX InSight, yağ ve titreşim verilerini bir arada değerlendirerek rüzgar türbinlerinin durumunu izlemeyi amaçlayan çok aşamalı bir çalışma yürütüyor. ONYX InSight ve Castrol, rüzgar endüstrisi pazarına en yenilikçi ve gelişmiş kestirimci bakım çözümünü getirmek amacıyla, simüle edilmiş bir rüzgar türbini ortamında sensörlerin değişen yağ koşullarına etkisini ölçmek için laboratuvar testlerini tamamladı. Testler, bir dizi yağ sensörü teknolojisi kullanılarak gerçekleştirildi. Her sensör tipi, kapsamlı sonuçlar elde etmek için üç ayrı tedarikçiden alınan birden fazla yağ ile test edildi. Şu anda çalışmanın ikinci aşaması devam ediyor. Bu bağlamda ticari bir rüzgar çiftliğine yağ sensörü kurulumları gerçekleştirildi. Sahadan elde edilen veriler, ortaya çıkan bir dişli kutusu yatak arızasına ilişkin olarak yağ sensörü ve titreşim durumu izleme sistemi (CMS) çıktıları arasında mükemmel tutarlılık olduğunu ortaya koyuyor, bu da operatörlerin tespit algoritmasına güvenini arttırıyor. Testler, ONYX InSight ve Castrol'un yağın durumu, titreşim sensörleri ve veri tabanlı kontrol ve gözetleme sistemlerinden (SCADA) gelen verileri birleştirerek gelişmiş ve entegre bir CMS için yeni yaklaşımlar geliştirmesine yardımcı oluyor.
Seviyelendirilmiş enerji maliyetlerini azaltmaya yardımcı olmak için artan verimlilik Bu öncü çalışma, endüstrinin seviyelendirilmiş enerji maliyetini düşürmesine yardımcı olmak için verimliliği artırma ihtiyacına yanıt olarak yürütülüyor. İşletmeler, yağ verilerinin titreşim verileriyle birleştirilmesinin, makine öğrenimi ve mühendislik uzmanlığıyla birlikte kullanıldığında bir türbin veya filo için bakım planlamasını iyileştiren önemli teşhis avantajları sunduğuna inanıyor. ONYX InSight CEO'su Bruce Hall, “Mevcut kestirimci bakım çözümleri işletme ve bakım maliyetlerinde ciddi tasarruf sağlayabiliyor. Yağ ve titreşim verilerini birleştirerek ek bir veri akışı eklemek ise doğruluk payını arttırıyor. Bu, müşterilerimizin daha da fazla maliyet tasarrufu elde etmelerini sağlıyor,” dedi. Castrol uluslararası uygulama mühendisi Phil Booker ise, “Rüzgar türbinlerinin ömrünü uzatmak için sınıfının en iyisi karbon nötr yağlayıcı tedarikinde lider kuruluşlardan biriyiz. Şimdi ise işletme ve bakım ekiplerinin rüzgar enerjisindeki büyümeyi desteklemek için ihtiyaç duydukları bilgiyi onlara sunmak için ONYX InSight ile çalışıyoruz,” diye ekledi.
MADENİ YAĞ DÜNYASI
11
PANORAMA WORLDWIDE
Klüber Lubrication TRAXIT International'ı satın aldı K
lüber Lubrication TRAXIT International şirketini satın aldı. Satın alma sözleşmesi, uluslararası iştirakler dahil şirketin tüm varlıklarını kapsıyor. Bu satın alma ile TRAXIT Group, Klüber Lubrication Group'un bir parçası haline
geldi. TRAXIT 139 yıldır tel çekme endüstrisi için tüm uygulamalarda her türlü tel tipine uygun eksiksiz bir yağlayıcı yelpazesi sunuyor. Temelleri 1881 yılında Almanya'nın Schwelm kentinde atılan şirket, dünyanın en büyük tel çekme yağı üreticilerinden biri haline geldi. Bugün Almanya, Çin ve ABD'de üretim tesisleri bulunuyor. Yağlayıcı ürünleri tüm dünyada satılıyor. Şirketin 150'den fazla ülkede iştirakleri, acenteleri veya temsilcilikleri bulunuyor. Klüber Lubrication Yönetim Kurulu Başkanı Claus Langgartner, “Çalışmalarımızı daha fazla katma değerli hizmetlerle genişletmek amacıyla uzun yıllardır aktif bir satın alma stratejisi izliyoruz. Tel üretimine yönelik yüksek kaliteli ürün ve hizmetler, operasyonel verimliliği artıran ve müşteri varlıklarını koruyan üstün özel yağlayıcılar portföyümüzün önemli bir parçası olacaktır,” diyor. Portföyüne TRAXIT’i ekleyen Klüber Lubrication, özel yağlayıcılar alanındaki ayak izini artıracak ve stratejik gelişimini destekleyecek. TRAXIT Genel Müdürü Sebastian Homborg, “Klüber Lubrication gibi TRAXIT de benzersiz bilimsel ve uygulama bilgisine dayanan performans odaklı ürünler ve kaliteli hizmetlerle sektörü geliştirdi” dedi. TRAXIT Genel Müdürü Guido Kellmann, “TRAXIT’in Klüber Lubrication'ın bir parçası haline gelmesiyle müşterilerimiz artık daha fazla avantaj elde edecek” dedi. TRAXIT Genel Müdürü Hartmut Schröder ise, “TRAXIT onlarca yıldır sürekli olarak büyüme kaydediyor. Bu eğilim Klüber Lubrication ile birlikte hızlanacak ”diye ekledi. TRAXIT, işletmelerinin operasyonel yönetiminden sorumlu olmaya devam edecek. Şirketin merkezi Schwelm'de kalacak. Stratejik liderlik uzun vadeli büyümeye yönelik olacak.
12
MADENİ YAĞ DÜNYASI
MADENİ YAĞ DÜNYASI
13
Moskova 11. kez Global Lubricant Week etkinliğine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor Rus madeni yağ sektörünün ve BDT ve Doğu Avrupa madeni yağ pazarının en önemli etkinliklerinden biri kabul edilen ve 15 yıldır düzenlenen Global Lubricant Week, bu yıl 13-16 Ekim 2020 tarihleri arasında Moskova’da gerçekleştirilecek. Etkinliğin başarısını ve hikayesini organizatör firma RPI’dan İş Geliştirme Müdürü Pavel Kartashov ile konuştuk.
14
MADENİ YAĞ DÜNYASI
Global Lubricant Week etkinliği uzun bir süredir düzen-
gereksinimleri, otomotiv piyasasının gelişimi, satış rakam-
leniyor ve sektörün en önemli etkinliklerinden biri. Bu et-
ları ve pazardaki genel durum hakkında dünyadaki ve Rus-
kinliği önemli bir platform haline getiren nedir? Bize etkinlik
ya’daki gelişmeleri geniş bir çerçevede ele alıyoruz. Katık
hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?
firmaları, petrol şirketleri için güncel çözümlerini sunarken, petrol şirketleri de yeni yağlayıcılar ile son müşterilerin so-
GLW, 15 yıldır Rus madeni yağ sektörü ve Rus madeni
runlarını çözme konusundaki yetkinliklerini ortaya koyuyor.
yağ şirketleriyle birlikte büyüme ve gelişme kaydediyor ve
Ham maddeler ile ilgili güncel durumdan son e-pazarlama
bugün sektörün ayrılmaz bir parçası haline geldi. En önemli
örneklerine kadar yağlayıcı teknolojisi ve tedarik zinciri de
konuların konuşmacılar ve katılımcılar tarafından kapsam-
inceleniyor. Gres teknolojisi, test ve geliştirme konularına da
lı bir şekilde analiz edilebileceğini ve tartışılabileceğini açık
değiniliyor.
bir şekilde ortaya koymuş durumda. Dünya çapındaki trendler ve Rusya’ya özel konular her yıl ele
Etkinliğin ne tür bir etkiye sahip olmasını
alınıyor. Katılımcılar; sektördeki pay-
bekliyorsunuz? Etkinlikten beklentile-
daşlar, karar alıcılar ve madeni
riniz nedir?
yağ formülatörleri ile bir araya gelerek sorular sorabile-
GLW, sektörün önde ge-
ceklerini, yanıtlar ala-
len iletişim platformu olarak
bileceklerini, deneyim
biliniyor. Her sektörün,
ve fikir paylaşımında
üyelerinin bir araya ge-
bulunabileceklerini
lerek bağlantı kurabil-
biliyorlar.
diği ve sınırlar ve saat dilimleri
olmaksızın
açıkça her şeyi ele ala-
Etkinlik temelde kimlere ulaşmayı
bildikleri bir platforma
hedefliyor? Katılım-
ihtiyacı var. GLW bu anlamda önemli bir etkin-
cılar arasında kimler
lik; tüm katılımcılar yeni
olacak? GLW, üst düzey yöneticilerden
madeni
yağ
formülatörlerine, kıdemli OEM
Pavel Kartashov İş Geliştirme Müdürü, RPI
mühendislerinden test labora-
tedarikçileri, test laboratuvarları ve enstitüleri, otomotiv ve
tamamlıyor. Firmalara
tuvarı uzmanlarına kadar tüm sektör üyelerini hedefliyor. Başta madeni yağ katkı
bilgiler, deneyimler, fikirler ve planlar edinerek etkinliği
Global
Lubricant
Week etkinliğine katılma konusunda ne söylemek istersiniz? Neden katılmalılar ve etkinlikten ne beklemeliler?
endüstriyel alanda faaliyet gösteren OEM’ler, büyük müşteriler ve tedarik zincirindeki paydaşlar olmak üzere tüm şir-
Rusya ve BDT madeni yağ sektöründe yer almaktan
ketler etkinliğe ilgi gösteriyor. Bu katılımcı çeşitliliği sayesin-
bahsediyorsak kesinlikle GLW’ye katılmanız gerekiyor! Bu
de sektörün tamamı etkinlikte temsil ediliyor. Konular katkı
pazarla gerçekten ilgilendiğinizi gösterebilir, yetkinliğinizi ve
maddelerinin tesliminden bitmiş ürünlerin ambalajlanması-
çözümlerinizi ortaya koyabilir, dinleyicilerle ve size soru so-
na, katkılar alanındaki ilerlemelerden müşteriye özel yağla-
ranlarla bir araya gelebilirsiniz. Katılımcılar sektörün tama-
yıcı çözümlerine kadar geniş bir yelpazeden seçiliyor.
mına tek platformda ulaşabilir, sektörün önemli paydaşlarıyla bağlantı kurabilir, güncel talepler ve yükselişteki trendler
Hangi konulara odaklanılacak?
hakkında bilgi edinebilir. Tüm bunlar GLW’yi yolu madeni yağ sektörüyle kesişen her şirket için çok değerli bir etkinlik ha-
Her etkinlikte ulaştırma, madeni yağ standartları ve
line getirmektedir.
MADENİ YAĞ DÜNYASI
15
YAKIN PLAN
Türkiye madeni yağlar pazarının tartışmasız lideri: Petrol Ofisi Petrol Ofisi, Türkiye madeni yağlar ve kimyasallar pazarında 2010’dan bu yana üstlendiği liderliğini yüzde 28,6’yı* bulan pazar payı ile 10’uncu yılına taşıdı. Ayrıca, sadece madeni yağlar pazarında da yüzde 27’yi* aşan pazar payı ile liderliğe erişti. Petrol Ofisi, otomotivden sanayiye, denizcilikten havacılığa, tarımdan inşaata kadar tüm sektörlerin hizmetine sunduğu ürünleri ve sektörel çalışmalarıyla değer yaratmaya devam ediyor.
P
etrol Ofisi’nin madeni yağlar alanında elde ettiği bu başarının tesadüfi olmadığına vurgu yapan Petrol Ofisi CEO’su Selim Şiper, “Bu başarı, liderlik sorumluluğu ile her alanda attığımız, doğru ve güçlü adımların bir sonucu. Hayata geçirdiğimiz sistemimiz, stratejimiz ve çalışmalarımızla ne kadar doğru bir yolda ilerlediğimizin bir göstergesi olarak, bizler için ayrı anlamlar da taşıyor”
16
MADENİ YAĞ DÜNYASI
açıklamasında bulundu. Petrol Ofisi Madeni Yağlar Direktörü Sezgin Gürsu, “Elde ettiğimiz bu geleneksel başarının temelinde, hep daha iyiyi arayan, tutkuyla ve birbirine kenetlenmiş bir takım olarak çalışan arkadaşlarımız ile her bölgede Petrol Ofisi bayrağını gururla dalgalandıran iş ortaklarımızın imzası bulunuyor. Bununla birlikte, başta Maxima ve
Maximus ailesi olmak üzere tüm sektörlerin ihtiyacını karşılayan zengin ürün portföyümüz, yaptığımız sürekli geliştirmeler ve müşterilerimizin işlerini kolaylaştırıp verimliliklerini artıran hizmetlerimiz başarımızın en önemli unsurları oldu. Petrol Ofisi’ne yakışır şekilde bu liderliği gelecek yıllara da taşımak öncelikli hedefimiz” dedi. 2019’da 4 kıtada 33 ülkeye 11 bin tona yakını ihracat olmak üzere, toplamda 120 bin tonu aşan satış rakamına ulaşan Petrol Ofisi Madeni Yağlar’ın Kocaeli Derince’de, ileri teknolojiye sahip bir fabrikası bulunuyor. Yıllık 144 bin tonluk üretim kapasitesine sahip Petrol Ofisi Madeni Yağ fabrikasının, 15 bin ton bitmiş ürün, 50 bin ton ham ve yarı madde olmak üzere toplam 65 bin ton depolama kapasitesi bulunuyor. Petrol Ofisi, alanında Türkiye’nin yanı sıra geniş bir coğrafyanın en gelişmiş merkezi konumundaki Petrol Ofisi Teknoloji Merkezi – POTEM ile çok önemli bir Ar-Ge ve teknoloji gücüne sahip. 84’ü TÜRKAK’tan akredite olmak üzere ulusal ve uluslararası metotlarla toplam 155 farklı test yapılabilen POTEM’de yılda ortalama 150 bin adet test gerçekleştiriliyor. Petrol Ofisi Madeni Yağlar, ileri teknolojisi ve üstün Ar-Ge gücü ile başta Maxima ve Maximus olmak üzere ürettiği 350’nin üzerinde ürün ile Türkiye’nin madeni yağ alanındaki hemen hemen tüm ihtiyaçlarını tek çatı altında karşılayabiliyor.
Selim Şiper: “Atılan adımların sonuçlarını kısa sürede almaya başladık” Petrol Ofisi olarak her alanda hayata geçirdikleri önemli geliştirmelerin, atılan adımların sonuçlarını kısa sürede almaya başladıklarını belirten Selim Şiper, “Yönetimsel süreçlerden organizasyonel yapımıza, IT altyapımızdan ürünlerimize, hizmetlerimize kadar birçok alanda önemli geliştirmeleri hayata geçirdik. Petrol Ofisi gibi dev bir yapıda eş zamanlı olarak birçok alanda attığımız bu önemli ve güçlü adımlar, kısa sürede ilk sonuçlarını vermeye başladı. Madeni yağlar pazarında elde ettiğimiz bu önemli başarı da, kaydedilen bu gelişmelerin en güncel ve en güzel göstergelerinden biridir. Petrol Ofisi, hâlihazırda madeni yağlar ve kimyasallar pazarında 2010 yılından bu
Sezgin Gürsu Petrol Ofisi Madeni Yağlar Direktörü
Selim Şiper Petrol Ofisi CEO
yana liderliği aralıksız şekilde sürdürüyordu. Bununla birlikte bu mevcut güçlü konumunu, üründen dağıtım ağına kadar her alandaki çalışmalarıyla daha da geliştirerek madeni yağ pazarında liderliğe ulaştı. Bu başarının altında öncelikle Madeni Yağlar Direktörlüğü’ndeki arkadaşlarımızdan, iş ortaklarımıza kadar birçok kişinin imzası bulunuyor” dedi.
Sezgin Gürsu: “Her alanda yaptığımız geliştirmeler başarıyı getirdi” Yaygın dağıtım ağı ile tüm Türkiye’ye ürün ve hizmet ulaştırdıklarına vurgu yapan Sezgin Gürsu, elde ettikleri başarıya ilişkin şu açıklamalarda bulundu: “Türkiye’nin her bölgesine ulaşan distribütörlerimiz ve Petrol Ofisi’nin yaklaşık 1.770 istasyonunun yanı sıra 16 bin satış noktası ile ülkemizin en büyük ve yaygın dağıtım ağına sahibiz. Türkiye’nin en büyük altyapılarından birine, POTEM gibi alanındaki en gelişmiş merkezine, 79 yıllık bir bilgi birikimine ve ileri teknolojiye sahibiz. ArGe gücümüzle, sürekli geliştirmeler yapıyor, yenilikçi ürünler çıkarıyoruz. Kazanılan yeni kurumsal müşterilerimizle portföyümüzü daha da güçlendirdik. Otomotiv segmentinde önde gelen markalarla servis anlaşmaları gerçekleştirdik. Ayrıca orijinal ekipman üreticileri ile de ilk dolum ve servis anlaşmalarımızı geliştirdik. Her zaman müşterilerimizin yanında ve yakınında olmaya devam ettik. Titizlikle yürüttüğümüz müşteri memnuniyeti anketlerinden çıkan her sonucu tek tek değerlendiriyoruz ve müşterilerimizi dinliyoruz. Bu sayede onların bugünkü ve gelecekteki beklentilerine yönelik ürün ve hizmetlerimizi sürekli geliştiriyoruz. Bunun yanı sıra sanayi tarafındaki kurumsal müşterilerimizle de büyük bir koordinasyon içindeyiz, ürün geliştirme aşamasında dahi birlikte çalışıyoruz. Sonuç itibari ile tüm bu yoğun çalışmalarımız neticesinde aldığımız sonuçlar, bize 2019 yılında Türkiye madeni yağlar pazarı liderliğini getirdi.” (*) Kaynak: PETDER 2010-2019 Toplam Madeni Yağ ve Kimyasallar Verisi
MADENİ YAĞ DÜNYASI
17
MAKALE
GEKAP 1 Ocak 2020 itibariyle yürürlüğe girdi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edilerek 10 Aralık Pazartesi günü Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında getirilen geri kazanım katılım payı ödenmesi yükümlülüğü 1 Ocak 2020 itibariyle uygulamaya alındı. 2872 sayılı Çevre Kanununa eklenen Ek Madde 11’de, “ekli (1) sayılı listede yer alan ürünleri yurt içinde piyasaya arz eden üreticilerden /ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir. Ekli listedeki ürünlerden herhangi birinin piyasaya arzının, farklı bir ürünün /malzemenin /eşyanın ithalatı ile birlikte gerçekleşmesi halinde geri kazanım katılım payı ithalatçıdan tahsil edilir. Bu listede yer alan tutarlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve
18
MADENİ YAĞ DÜNYASI
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılarak uygulanır. (...)Geri kazanım katılım payları ürünün piyasaya sürüldüğü tarihi takip eden ayın on beşine kadar Bakanlığa beyan edilir ve beyanı takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına ödenir” hükmü yer alıyor. Yurt içinde piyasaya arz edilen Çevre Kanununun Ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden alınacak geri kazanım
paylarının tahsiline ilişkin hususların tespitine yönelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik 31 Aralık 2019 tarihli ve 30995 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu yönetmeliğe göre, listede yer alan ürünler için geri kazanım katılım payına ilişkin beyan ve ödeme yükümlülüğü bu ürünleri piyasaya arz edenlere ve/veya ithal edenlere aittir.
GEKAP kapsamına giren ürünler EPDK tarafından madeni yağ olarak tanımlanan yağlar geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ürünlerdir. Bunun için EPDK tanımları esas alınır. Denizcilik ve havacılık amaçlı ihrakiye olarak kullanılan madeni yağlar bu yönetmelik kapsamı dışındadır. Ham madde olarak tedarik edilen ürünlerin ithalatçıları/üreticileri tarafından beyan yapılır ancak ham madde olarak kullanılan bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. Madeni yağların piyasaya arz edilecek araçlarda orijinal eşya/parça olarak kullanılması şartıyla piyasaya sürenler tarafından beyan yapılır, ancak bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. Orijinal eşya/ parça tanımına uyan ancak münferit olarak piyasaya arz edilen madeni yağlar için beyan ve katılım payı ödeme yükümlülüğü vardır. Madeni yağ piyasaya süren işletmeler, bu ürünleri başka bir üreticiden tedarik etmesi durumunda geri kazanım katılım payı öder, ancak başka firma için üretim yapan firmanın bu ürünler için beyan ve katılım payı ödeme yükümlülüğü yoktur.
Petrol Sanayi Derneği Genel Sekreteri Niyazi İlter: “Çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve Geri Kazanım Katılım Payı ek madde olarak
9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’na ilave edilmiştir. Geri Kazanım Katılım Payı maddesinin ana unsurlarından olan poşetlere ilişkin önce 25.03.2019 tarihinde “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslara” ilişkin bilgi notu yayınlanmıştır. Son olarak 04.04.2019 tarih ve 30735 sayılı Resmi Gazete’de Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği” yayımlanmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik (GEKAP) 31.12.2019 tarihi ve 30995 sayılı 4. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar ise 10.02.2020 tarihinde Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün internet sayfasında yayınlanmıştır. Uygulamada madeni yağ sektöründe ithal edilen ve yurt içi piyasaya sürülen ürünlerden ve birincil ambalaj haricindeki ambalaj unsurlarından 25.01.2020 tarihinde 31039 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı uyarınca aşağıdaki tabloda belirtilen miktarlar başına belirtilen tutarlarda GEKAP bedeli toplanacaktır. Ürün Cinsi
Alınacak Tutar
Madeni Yağ (kg başına)
50 kr
Poşet Hariç Plastik Ambalajlar (Diğer) (kg başına)
40 kr
Metal Ambalaj (Diğer) (kg başına)
50 kr
Kompozit Ambalaj (Diğer) (kg başına)
50 kr
Kağıt – Karton Ambalaj(kg başına)
20 kr
Cam Ambalaj (Diğer) (kg başına)
20 kr
Ahşap Ambalaj (adet)
10 kr
Ülkemizde bir yılda ithal edilen ve yurt içinde satışa sunulan 400.000 tondan fazla madeni yağ olduğu göz önünde bulundurulduğunda, sektörümüzden yıllık yaklaşık olarak ambalajları ile birlikte 250.000.000 TL civarında GEKAP bedeli toplanılacağı tahmin edilmektedir.”
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister:
Niyazi İlter
1 Ocak 2020 itibariyle yürürlüğe giren Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) yönetmeliği kapsamında plastik poşet hariç diğer kalemlerden (lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç, plastik ambalaj, metal ambalaj, cam ambalaj, ahşap ambalaj) geri kazanım katılım payı alınmasına ilişkin uygulama Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 31/12/2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. Yönetmelik kapsamında yurt içinde piyasaya arz edilen bazı ürünlerden; poşetler için satış noktaların-
MADENİ YAĞ DÜNYASI
19
MAKALE
İKMİB olarak, ilgili alt sektörlerimizin komite Başkanları ile birlikte bu konuyu ilgili Bakanlıklarımıza ilettik ve önerilerimizi dile getirdik. Bu kapsamda GEKAP bedelinin daimi olarak 10 kr/kg’a düşürülmesi büyük önem arz ediyor. Bununla birlikte, 31.12.2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Geri Kazanım Payına İlişkin Yönetmelik”te pil, akü, madeni yağ, lastik vb. gibi ürünlerin muhakkak GTİP bazında açıklamaya eklenmesi, ürün tanımlamalarında karışıklığa mahal vermemesi açısından oldukça önemli. Ayrıca, tüm kamu kuruluşlarına (MSB, TCDD, Belediye vb.) yapılacak teslimatların GEKAP’dan muaf tutulacak şeklide tanımlanmasını bekliyoruz. Özellikle GEKAP’ın faturada ayrı bir satırda tahsil edilmesi gerekiyor. Şu anda bazı firmalar GEKAP’ı faturada ayrı olarak gösterirken, bazıları ise faturada hiç göstermiyor. Bu karışıklığın giderilmesini de önemsiyoruz. Bu konuyu biraz daha detaylı olarak şu şekilde açıklayabiliriz:
Adil Pelister dan, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan geri kazanım katılım payı tahsil edilmesi gerekiyor. Kimya sektörümüzün alt sektörlerinden madeni yağlar için Geri Kazanım Katılım Payı tutarı ise madeni yağ üreticilerine 50 kr/Kg olarak ciddi bir yük getiriyor. Madeni yağ, sadece otomotivde, endüstride, deniz araçlarında, savunma sanayinde kullanılmıyor. Ayrıca kauçuk sanayi, plastik sanayi, lastik sanayi, tekstil sanayi vb. sektörlerde de hammadde veya yardımcı madde olarak kullanılıyor. Ülkemizde son 15 yılda ilerleme kaydeden ve rekabet ortamı sağlayan madeni yağ üretimi, yaptığı ihracatla ülkemize döviz girdisi sağlıyor. Aynı zamanda sektör yaptığı üretimle sanayinin ihtiyacı olana madeni yağı ülkemizde üreterek yurt dışına bağımlılığı azaltıyor. Ancak katılım payının, sektörümüzdeki üretici firmalara çok ciddi finansal yük getireceğini ve enflasyona da olumsuz etkisi olacağını görüyoruz. Madeni yağ sektörümüz maalesef hem ÖTV hem de GEKAP’ın maliyet yükünü kaldırmakta zorlanıyor. Bu durum aynı zamanda madeni yağı hammadde olarak kullanan diğer sanayi kuruluşlarını da olumsuz etkiliyor. Sektördeki firmaların bazı ürettikleri malzemelerin madeni yağ ihtiva eden kısımlarını yurtdışından getirebilme ihtimalini doğuruyor.
20
MADENİ YAĞ DÜNYASI
05 Şubat 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 2)” ile GEKAP Beyannamesi’nin verilme süresi plastik poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü (Ocak ayı dönemine ilişkin beyanname, 2 Mart 2020 tarihinde(son gün resmi tatil günü olması nedeniyle) saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerektiği düzenlemiştir. Ancak uygulamada GEKAP bedelinin faturada gösterilip, gösterilmeyeceği ve KDV matrahına dahil olup olmayacağı ile ilgili tereddüt oluşmuş olup, bu konuda; KDV Kanunu`nun 24. Maddesi gereğince; “Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir: a) ……… b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar, ………………” Vergi, fon, pay gibi unsurlar KDV matrahına dahil edilmesi ve GEKAP bedeli üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Ayrıca, hesaplanıp tahsil ve beyan edilen GEKAP tutarının, ÖTV tutar gibi faturada ayrıca gösterilmesi, uygulama yeknesaklığını sağlaması açışından gereklidir.
Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Koçak: Bilindiği üzere, 10 Aralık 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanun’la 2872 sayılı Çevre Kanunu’na “Geri Kazanım Katılım Payı”
save the date! 2020 venue: ICS conference centre Messe Stuttgart
21. – 22. April 2020 in Stuttgart Simultanübersetzung
Simultaneous translation
Informationen über: Kraft- und Biokraftstoffe Schmierstoffe + Get-together – Abendevent
Additive
Grundöle
Information about: Fuels and Biofuels
Lubricants
Additives
Base Oils
Weitere Informationen More Information: www.umtf.de
Veranstalter / Organizer: UNITI-Mineralöltechnologie GmbH · Jägerstraße 6 · 10117 Berlin T. (030) 755 414-400 · F. (030) 755 414-474 · umt@uniti.de · www.umtf.de
+ Get-together
MAKALE
Tayfun Koçak başlıklı ek 11’inci madde eklenmişti. Bu hüküm kapsamında, yurt içinde piyasaya arz edilen bazı ürünlerden; poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan geri kazanım katılım payı tahsil edilmesi gerekmektedir. Madeni yağda getirilen 50 kr/kg tutar, madeni yağ üreticilerini, madeni yağ kullanan sanayi kuruluşlarını ve tüketicilerini (otobüsçüleri, kamyoncuları, tarım iş makinesine sahip çiftçileri, araç sahibi vb. diğer tüketicileri) ciddi anlamda olumsuz etkilemiştir. Bununla ilgili açıklayıcı bilgi aşağıda Madde 1’de ayrıntılarıyla açıklanmıştır. Ülkemizde son 15 yılda ilerleme kaydeden madeni yağ sektörü ülkemize rekabet ortamı getirmiştir ve yapılan ihracatlarla ülkemize döviz girdisi sağlamaktadır. Aynı zamanda yapılan üretimle sanayinin ihtiyacı olan madeni yağı ülkemizde üreterek yurt dışına bağımlılığı azaltmıştır. Ülkemizin kritik zamanlarında yurt dışına bağımlılığını azaltması stratejik önem kazandırmıştır. Önce madeni yağ sektörüne getirilen ÖTV, daha sonra ise GEKAP, sektörümüzde yukarıda sıraladığımız olumlu tabloyu olumsuza çevirecektir. Aynı zamanda madeni yağı hammadde olarak kullanan diğer sanayi kuruluşları da hem ÖTV hem de GEKAP yüzünden ya üretimlerini ya da bazı ürettikleri malzemelerin madeni yağ ihtiva eden kısımlarını yurtdışından getireceklerdir. 1. Ek’li (1) sayılı listede yer alan madeni yağlar için Geri Kazanım Katılım Payı tutarı biz madeni yağ üreticilerine 50 kr/kg gibi ciddi bir yük getirmektedir. Bu rakam çok yüksek bir tutar olup ortalama bir motor yağı veya sanayi yağının ÖTV ve KDV hariç satış fiyatının yaklaşık yüzde 10’una tekabül etmektedir. Madeni yağ üreticileri Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) mükellefi olup, madeni yağda 1,5007 TL/kg ÖTV ödemektedirler. Biz madeni yağ üreticilerinin ÖTV yükü yaklaşık yüzde 38 olup, KDV de eklendiğinde yüzde 60’lara çıkmaktadır. Uygulanması düşünülen geri kazanım katılım payı mevcut ÖTV tutarının 1/3’üne denk gelmektedir. Bu oran ciddi bir orandır. Madeni yağ üreticilerinin günümüz şartlarında 150 gün vadeyle mal sattığını düşünürsek hem ÖTV’nin ge-
22
MADENİ YAĞ DÜNYASI
tirdiği hem de GEKAP’ın getireceği finansal yük ciddi zorluklara yol açacak, aynı zamanda ihracatımızı da olumsuz etkileyecektir. Madeni yağ sadece otomotivde, endüstride, deniz araçlarında, savunma sanayinde kullanılmamaktadır. Ayrıca kauçuk sanayi, plastik sanayi, lastik sanayi, tekstil sanayi gibi sektörlerde de hammadde veya yardımcı madde olarak kullanılmaktadır. Bu sektörlere de getireceği maliyet yükü ciddi boyuttadır ki sadece kauçuk sanayinin kullandığı hammadde extract baz yağın fiyatının ortalama yüzde 25’ine tekabül etmektedir. Bu katılım payı, zaten zor bir süreçten geçen sektörümüzdeki üretici firmalara çok ciddi finansal yük getireceği gibi enflasyona da etkisi olumsuz olacaktır. Ayrıca madeni yağ üreticileri olarak ambalajlarının geri kazanımı için her yıl yetkilendirilmiş kuruluşlara belgelendirme yükümlülüğümüzü yerine getirmekteyiz. Bunun yanında, piyasaya sürülen madeni yağlar tüketicide madeni yağ atığı olarak ayrı toplanmakta ve yetkilendirilmiş kuruluş olan PETDER’e verilmektedir. Madeni yağ üreticileri de yetkilendirilmiş kuruluşlara atık yağ toplama bedeli olarak yıllık olarak katılım payı ödemektedir. Bu bedel GEKAP harici de ayrıca bir maliyet yükü olacaktır. Yukarıdaki paragrafta açıkladığımız sebeplerden dolayı hem tüketicinin, hem sanayi kuruluşlarının, hem de madeni yağ üreticilerinin zarar görmemesi için GEKAP bedelinin daimi olarak 10 kr/kg’a düşürülmesi büyük önem arz etmektedir. 2. 31.12.2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik’te Kapsam Madde 2’nin B fıkrası tüm kamu kuruluşlarına yapılacak teslimatların GEKAP’tan muaf tutulacak şeklide tanımlanması gerekli olduğunu düşünmekteyiz. 3. Gerek kamu gerekse biz piyasa oyuncularının piyasada takibi açısından GEKAP’ın faturada ayrı bir satırda tahsil edilmesi çok önemelidir. Şu anda kimi firmalar GEKAP’ı faturada ayrı gösterirken, kimi ise hiç göstermiyor. Bu karışıklığın bir duyuru ile giderilmesi gerekmektedir. 4. Termoplastik malzeme, patlayıcı, kauçuk gibi üretimlerde hammadde olarak kullanılan madeni yağlar atık oluşturmamaktadır. Ek-1 listede yer almayan bu ürünler, ağırlıklı otomotiv sektörüne olmak üzere ihracat pazarına çalışmaktadır ve sonuçta maliyetlerindeki artışla birlikte global anlamda rekabet güçleri azalacaktır. Bu sebeple, madeni yağ ürünlerini, üretim proseslerinde kullanan bu üreticiler için mahsup ya da muafiyet gibi bir çözüm getirilmesi gerekmektedir. Madeni yağı ürettikleri ürünlerde hammadde veya yardımcı madde olarak kullanan sanayi kuruluşları zaten ÖTV den dolayı yüklendikleri maliyetin yanında bir de GEKAP maliyeti yüklendikleri için yurt dışından gelen bitmiş ürünlerle rekabet edemeyeceklerdir.
Motobike Istanbul’un bu sene de ana sponsoru Motul Türkiye’nin en kapsamlı motosiklet ve bisiklet etkinliği Motobike Istanbul bu sene 20-23 Şubat tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Etkinliğin bu yıl da ana sponsoru olan Motul Türkiye’nin Genel Müdürü Dmitry Bakumenko, motor sporlarının Motul’un DNA’sında olduğunu söylüyor. Kökleri çok eskilere dayanan bir marka Motul. Şirketin Türkiye’ye girişinden ve faaliyetlerinden bahseder misiniz? Motul, 100’den fazla ülkede faaliyet gösteren, madeni yağ alanında uzman Fransa merkezli bir firmadır. Belirttiğiniz gibi 167 senelik köklü bir geçmişe sahip madeni yağ devi Motul, sürekli gelişime dayalı ve yenilikçi bir şirket politikası izlemektedir. Uzun yıllardır ürünlerimizi Türkiye pazarında kullanıcılarımızla buluşturuyoruz. Türkiye’deki potansiyeli göz önünde bulundurarak ve çok daha başarılı olacağımı-
24
MADENİ YAĞ DÜNYASI
za inanarak yatırımlarımıza hız verdik ve 2017 senesinde şirketleştik. Bugün Türkiye’de bölge distribütörlüğü yapımızla 81 ilde hizmet veriyoruz. Otomobil, motosiklet, marin, ağır vasıta ve endüstriyel ürünlerimizi distribütörlerimiz aracılığı ile tüm Türkiye’ye ulaştırıyoruz. Motul Türkiye’nin Genel Müdürü olarak size daha yakından tanımak isteriz. Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? 15 yılı aşkın süredir otomotiv sektöründe çalışıyorum ve 9 yıldır Motul ile birlikteyim. Bu sektörü seviyo-
rum. Sürekli gelişen, değişen ve dinamik bir sektörün bir parçası olmaktan dolayı mutluyum. Uzun yıllardır Türkiye pazarında, madeni yağ alanındaki projelerde yer alıyorum ve bu ülkeyi, insanlarını ve kültürünü seviyorum.
üst düzey bir markadır. Motosikletini bir yaşam tarzı olarak gören kullanıcılardan, normal kullanımı olanlara, hız tutkunlarına kadar her tipteki motosiklet kullanıcısına uygun ürünü Motul’da bulabilirsiniz. Sadece motor yağları değil bunun yanı sıra motosikletin ihtiyacı olan diğer sıvıları da sağlıyoruz. Motoru koruyan 300V, 7100 gibi motor yağı serilerimiz, ve fren sıvılarımız ile dış bakımını sağlayan Mc Care ürünlerimizle, motosikletlerin kalbini, sürücülerinin ruhunu koruyoruz. Sadece motosiklet de değil, bugün Motul otomobilden, deniz motorlarına, ağır hizmet araçlarından, hobi araçlarına ve hatta endüstriyel pazarda birçok sektöre de hizmet veriyor.
Motor sporları alanında şirket olarak yaygın desteğiniz var. Şu an dünya genelinde hangi yarışlarda partner konumundasınız? Evet bu doğru. Motor sporları Motul’un DNA’sında var. Motor sporları ortamındaki dayanıklılık, hız, rekabet, güvenlik, teknik altyapı, araştırma geliştirmenin önemi gibi konular bizim felsefemizle yüzde yüz uyumlu ve bu yüzden motor sporları alanında teknik partnerlikten sponsorluğa birçok alanda yer alıyoruz. Bugün Son olarak motosiklet sektörüyle ilgili genel bir deneredeyse dünyadaki tüm önemli motor sporları organiğerlendirme ve gelecek öngörüsü alabilir miyiz? zasyonlarında Motul logosunu görebilirsiniz. MotoGp, World Türkiye’de motosiklet sekSuperbike, WEC Endurance Şamtörünün hala büyüme potansiyeli Dmitry Bakumenko piyonası, Goodwood, Isle of TT ve var. Motosiklet araç parkı ve tesMotul Türkiye Dakar Rally, 24 Hours Le Mans buncil sayılarına baktığımızda Türkiye Genel Müdürü Avrupa ülkeleri içerisinde ilk 5’te. Bu lardan en önemlileri. Rekabet ve güçlü iş birliklerimiz sebeple yatırıma devam etmek gerekiyor. Biz de bunu yapıyoruz ve özellikle ulaşım trenMotul’un sektöründeki en geniş ürün gamının gelişdinin motosiklete kaydığını düşündüğümüz Türkiye’de bu tirilmesine yardımcı oldu ve markayı bugünkü global mokonuda çalışmalarımıza devam edeceğiz. Tüm motosiklet tor sporları referansı haline getirdi. Yarış pistinin tutkusu kullanıcılarının Motul ürünleri ile bir şekilde tanışıklığı ve heyecanı, en zorlu gereksinimler için nihai test alanı olması bize gurur veriyor, bunu daha da arttırmayı heolarak da hizmet etti. Motul, son teknolojiyi kullanarak defliyoruz. motor sporları için ekstra güç, dayanıklılık ve daha yüksek tork sağlayan benzersiz 300V serisini geliştirdi! Bunun yanı sıra tüm araç tiplerine uygun, araç üreticilerinin tavsiye ettiği, yüksek kalitedeki ürünlere de imzasını attı. Motobike Istanbul’un önemi nedir? Türkiye’de motosiklet sektörünün önemli etkinliklerinden biri olan Motobike Istanbul’da yer almaktan ve geçen sene olduğu gibi bu sene de ana sponsor olarak bu fuarda bulunmaktan çok mutluyuz. Birçok motosiklet severin tüm yıl boyunca beklediği bir etkinlik Motobike Istanbul. Motosiklet severler bu fuar sayesinde yeni modelleri yakından tanıyorlar. Ayrıca bizim gibi motosiklet sektöründeki önemli oyuncularının yeni teknolojilerini ve yeniliklerini göstermek için çok iyi bir fırsat. Son tüketicimiz olan motosiklet sahipleri ile birebir iletişim kurma şansını yakaladığımız bu fuarda olmak, ziyaretçilerimizle bire bir ilgilenebilmek bizler için büyük mutluluk. Motul, motosiklet yağları alanında ne tür çalışmalar yürütüyor? Piyasaya sunduğunuz ürünler nelerdir? Motul, sektörünün en geniş ürün yelpazesine sahip
MADENİ YAĞ DÜNYASI
25
Güney Devrim İldiri, Nynas’ın dünyada yaşanan değişimlerden nasıl faydalanabileceğini anlatıyor “
bir dönüşüm sürecinde olan rafineri ve baz yağ sektörünü Nynas geleneksel olarak yağların uzun süre kullaönemli ölçüde etkileyecek bir karardır. Grup I tesislerinin nılabildiği, geri dönüştürülebildiği ve yeniden kullakapasitesinin düşmesi genellikle daha ağır NSP ürünlerine nılabildiği ancak yakıt olarak kullanılmadığı uygulamalara talebin artmasına neden olacak, ayrıca çözebilirliği yüksek odaklanmıştır. Şimdi ise bu yönde bir adım daha ileriye gidiğer baz yağların tedarikini azaltarak NSP ürünlerinin doldiyoruz. Pazar gereksinimlerini karşılamak amacıyla, yenidurması gereken bir boşluk yaratacaktır. lenebilir hammaddeleri temel alan yeni bir BIO ürün serisi geliştirdik. Önce lastik üreticilerinin sürdüIMO 2020, Grup I tesislerinin kapatılmasını hızlandıracak gibi gözüküyor. Bununla birrülebilirlik hedeflerine ulaşmasını sağlayacak likte, kükürt oranı yüksek yan ürünlerin NYTEX® BIO 6200 ürününü piyasaya sürdük. Geçen sonbaharın sonlarına doğru ise, bu değer kaybetmesi nedeniyle, özellikle kükez elektrik endüstrisine yönelik başka kürtlü ham petrol işleyen diğer tesislerin bir BIO ürünü piyasaya tanıtmanın hakkarlılıklarında keskin bir düşüş beklelı gururunu yaşıyoruz. Değişen pazar niyor. Benzer şekilde Grup II ve III tesislerinin de yüksek kükürtlü hammadgereksinimlerine ayak uydurmak, yeni de fiyatlarının düşmesiyle karlılığını fırsatları ve eğilimleri değerlendirerek arttıracağı tahmin ediliyor. Bu durum, müşterilerimizle birlikte büyüyebileGrup II ve III tesislerinin hacimlerinin ceğimiz anlamına geliyor. artması ile Grup I tesislerinin kapatılDiğer önemli bir değişim de Ulusmasıyla çok yakın ilişkisi olduğu anlalararası Denizcilik Örgütünün (IMO) 1 Güney Devrim İldiri mına gelmese de, piyasada bazı ürünler Ocak 2020’de yürürlüğe koyduğu yeni Nynas Türkiye ve bölgeler açısından baz yağ tedarikçileri yönetmeliklerdir. Bu yönetmeliklere göre, Genel Müdürü gemi yakıtları için geçerli küresel kükürt likısa süreliğine karlılığı düşük bir üretim fazmiti yüzde 3,5 oranından yüzde 0,5’e düşecek lasıyla karşı karşıya kalabilir. ve bu da gemicilik endüstrisinin günlük 3,7 milyon Grup I tesislerin kapasitesinin yeniden yapılandırılması ilk önce Avrupa’yı etkileyecektir. Bu da NSP varillik yakıt ihtiyacını etkileyecek. Bu karar, Grup I tesistaleplerinin artmasına neden olarak Nynas’ın gelecekteki lerinin kapatılmasıyla birlikte halihazırda teknolojik açıdan satışları için ek optimizasyonlar gerektirecektir.” daha gelişmiş Grup II ve III tesislerin tercih edilmesi yönünde
26
MADENİ YAĞ DÜNYASI
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, ÇEVRE VE BİYOYAĞLAMA YAĞLARI
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği Başkanı filiz@itu.edu.tr
Yağlayıcı ambalajları "
Yağlayıcı Ambalaj Pazarı 2019:2024'e kadar Endüst-
Atık Yönetimi Yönetmeliği (2015), Ambalaj Atıkları-
ri Büyüme Eğilimleri ve Tahminlerinin Derinlemesi-
nın Kontrolü Yönetmeliği (2017) ve Sıfır Atık Yönetmeliği
ne Analizi" adlı rapora göre 2016 yılında dayanıklılık, kolay
(2019) yağlayıcı ambalajları için yükümlülükler getirirken,
bulunurluk ve maliyet avantajlarıyla plastik, ambalaj paza-
31 Aralık 2019 tarihli "Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin
rının yüzde yetmişinin üstünde paya sahip oldu. Bu payın
Yönetmelik" kapsamında, ambalajları sürenlerden/itha-
yüzde kırkı polietilene ait. Metal ambalajlarda ise hafif, bol
latçılardan tahsil edilecek geri kazanım katılım paylarının
bulunur, maliyeti düşük alüminyumun payı yüzde altmış.
belirlenmesi, beyan edilmesi, tahsilatı ve izlenmesi amaç-
Ambalajlarda fıçı ve bidonlar en büyük geliri elde ederken,
lanmaktadır. Bu yönetmelik ile Geri Kazanım Katılım Payı
yakın gelecekte kovalarda talep artışı beklenmekte.
(GEKAP) ve Depozito kavramları üretici yükümlülüğüne
Otomotiv ve enerji sektörlerindeki pozitif büyüme
girdi. Belirli bir maddi değeri üzerinde taşıyarak piyasaya
göstergelerinin yağlayıcı ambalaj pazarını yönlendireceği
arz edilen ürünlerin/eşyaların kullanım sonrasında, kulla-
öngörülürken, ambalajlarda yenilikçi malzeme, geri dönü-
nıcı veya tüketicilerden iade alınmasına yönelik kurulan/
şüm ve eko-tasarım çözümleri, tekrar doldurma, son ürü-
kurdurulan sistem "Depozito" olup, GEKAP beyanname-
nün karbon ve su ayak izinde ambalaj izinin düşürülmesi
lerinin verilmesi ve uygulanması gerekmektedir. GEKAP
gibi başlıklar gündemde. Yağlayıcı üreticileri ve ambalaj
ödeme yükümlülüğü ürünlerin yurt içinde piyasaya arz
tedarikçilerinin sürdürülebilir seçeneklere yönelimi am-
edilmesi/ithalatın gerçekleşmesi ile başlamaktadır. 1 Ocak
balaj atık yönetimi açısından da mühim bir husustur. Çün-
2020 tarihinden başlayarak madeni yağ için "50 Kuruş/kg
kü ömrünü tamamlamış her yağlayıcı ambalajı kıymetli bir
GEKAP Tutarı" ödenecektir.
hammaddedir. Bu nitelik unutulmamalıdır. Başta plastikler
Türkiye Sıfır Atık Vakfı Kanun taslağında "Çevreyi ko-
olmak üzere atık ambalajlar geri dönüşüme ve/veya ileri
ruma bilinci oluşturmak, sıfır atık yönetimini destekleyen
dönüşüme girerek döngüsel ekonomide katma değer ka-
etkin bir uygulama için sıfır atık yönetim sisteminin ku-
zanmalıdır.
rulmasına, yaygınlaştırılmasına ve geliştirilmesine yönelik
28
MADENİ YAĞ DÜNYASI
faaliyetlerde bulunmak, depozito sisteminin kurulmasına
GEKAP bedeli ürün maliyetinde kalıyor. Bir mahsuplaşma
ve geliştirilmesine katkı sağlamak, depozito sistemlerini
yok. Bu durumda yaratılan katma değerin kaybolması ön-
uygulamak, uygulattırmak ve tüm taraflar arasında koor-
lenmelidir.
dinasyonu sağlamak" hedeflenmektedir. Tüm mevzuat ile yağlayıcı üreticilerinden ambalajları için genişleştirilmiş
• Kauçuk malzeme üretimi, termoplastik malzeme
üretici sorumluluğu beklenmektedir. Bu ciddi sorumluluğu
üretimi, patlayıcı üretimi ve tekstil kimyasalları üretimi
güzelim vatanımız ile gezegenimiz de beklemekte.
için proses yağları hammadde. Bu yağ bir atık oluşturma-
Ülkemizin ve çevremizin geleceği için GEKAP'a sek-
makta. Bu üretimlerde GEKAP nedeni ile yağ tüketicileri-
törel tam destek sunan yağlama yağı üreticilerinden bana
nin maliyeti otomatik olarak artıyor. Büyük ölçüde ihracata
ulaşan bilgilere göre düzeltilmesi beklenen hususlar:
çalışan bu kuruluşların ortalama yüzde 5-10 arasında bir maliyet artışını kaldırmaları mümkün değil. Bir yandan
• GEKAP'ın nasıl toplanacağı, faturada gösterilip gösterilmeyeceği konusuna açıklık getirilmelidir.
teşvik verilen bu sektörler diğer yanda pazar kaybına uğrayacaktır. Bu nedenle yağ tüketicilerine bir mahsuplaşma veya iade mekanizması tanımlanmalıdır.
• Bazı GEKAP mükellefleri ve Orijinal Ekipman Üreticileri (OEM) için muafiyet ve mahsuplaşma imkanı tanındı.
GEKAP yağlayıcı yıllık akçesinin kabaca bir hesabı
Ancak faturada gösterme, beyan ve kanıt sunma hususla-
yapılırsa, yüksek bir tutara ulaşılmaktadır. Bu potansiyel
rının nasıl olacağı belli olmalıdır.
ekonomik tutarın yeşil vatanımız, mavi vatanımız için başta ileri dönüşümde olmak üzere yağlama yağı atık yönetimi
• İthal edilen bir ürün ihraç edilirse, ithalatta ödenen
için değer kazanması ülke menfaatimizedir.
TRİBOLOJİ UYGULAMALARI
Prof. Dr. Ertuğrul Durak Süleyman Demirel Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ertugruldurak@sdu.edu.tr
Kaymalı yatak tasarımı kriterleri - VI Yatak yağ debisi ve yatak kenar sızıntı debisi R
adyal kaymalı yataklarda muylu ile yatak yüzeyi arasında uygulanan yatak yükünü taşıyacak yeterlikte yatak çalışma parametreleri ile (hız, yük, yağ viskozitesi, yatak genişliği, yatak çapı, vb..) bir hidrodinamik yağ tabakası oluşabilmesi için yatağa yeterli miktarda yağlayıcı girişinin yapılması gereklidir. Bu giriş yağ miktarı kadar yatakların kenarlarından akan yağ miktarı da oldukça önemlidir. Yağ film tabakası tam oluştuktan sonra, yani rejim haline ulaştıktan sonra yatağı besleyen yağ debisi yatak kenarlarından sızan miktara eşit olduğu zaman, yağ tabakasının çevresel uzunluğunun yağlama teorisinin öngördüğü çevre uzunluğuna ulaştığı kabul edilmektedir. Yatağı besleyen yağ miktarının bir kısmı dönen mil ile yatak yüzeyinde dönme yönünde hareket ederken, bir kısmı yatak kenarlarından kaçarak yatak yüzeyini terk etmektedir. Yatak kenarlarından sızan bu yağ miktarı yatak yük taşıma kabiliyeti açısından ziyade yatak sıcaklık kontrolü açısından önemlidir. Yatak kenarlarından akan yağ miktarı ne kadar fazla olursa yatağın soğuması o kadar hızlı, sıcaklık artışı o derece kontrol altına alınmış olur. Eğer dönen mil ile hareket eden yağ miktarı azalır, yatak kenarlarında oluşan yağ ka-
30
MADENİ YAĞ DÜNYASI
çakları ve sızıntılar çok fazla olursa hidrodinamik basıncın çevre uzunluğu azaldığından yağ filminin yük taşıma kabiliyeti de düşecektir. Ayrıca yatağın çevresinde oluşan yağ film basınç dağılımı da form değiştirecektir. Bunun sonucunda da yük taşıma kapasitesi düşecek, yağ tabakasının minimum yağ film kalınlığı azalacak ve yatak sıcaklığının artmasına sebep olacaktır. Sıcaklık artışı da viskozitenin olumsuz yönde düşmesine sebep olacağından muylu-yatak yüzeylerinde metalik temas riskini artıracaktır. Yatak uçlarında meydana gelen yağ kaçakları sürtünme katsayısının artmasına neden olur. Yatağı besleyen yağ debisinin çok büyük seçilmesi durumunda yük taşıma kabiliyetine direk etki etmese bile yatağın soğumasına olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Yağlama literatürlerinde mevcut olan pratik formüller, çizelgeler, tablolar kullanılarak veya bilgisayar programları ile gerekli debi miktarını hesaplamak mümkündür. (Devam edecek) Kaynaklar: Tevrüz, T., Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri, Cilt 2., Çağlayan Kitabevi, Akkurt, M., Makine Elemanları Cilt 1., Birsen Yayınevi, Kurbanoğlu, C., Makina Elemanları, Teori, Konstrüksiyon ve Problemler, Nobel Yayınevi, Durak, E., Endüstriyel Yağlama Tekniği Ders Notları, Gemalmayan, N., https://websitem.gazi.edu.tr/site/nihatgem/files)
2 – 5 Nisan 2020 Türkiye’nin Lider Uluslararası Otomotiv Endüstrisi Fuarı TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi İstanbul / Türkiye www.automechanika.com.tr
/automechanikatr
İŞ ORTAKLARI
/automechanikatr
Automechanika Istanbul
DESTEKLEYENLER
/automechanikaistanbul
BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.
MEVZUAT
Mehmet Erkan ERK Denetim ve YMM Hizmetleri Yönetici Ortak, Yeminli Mali Müşavir mehmet.erkan@erkymm.com
İhracat işlemlerine ait bedellerin yurda getirilmesinde önemli değişikler 2
018-32/48 sayılı Tebliğ ile Türkiye’de yerleşik
olmamakla birlikte Yeni Tebliğ’le sadece bu bedellerin
kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat iş-
bankaya satılma zorunluluğu kaldırılmış olmaktadır. Bu
lemlerine ilişkin bedellerin esas olarak, yurda getirilme
değişiklik kapsamında, Tebliğ’in “Özelliği Olan İhracat”
süresinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçeme-
bölümünde yer alan bankaya satılmaya ilişkin ibareler
yeceği ve bu bedellerin en az yüzde 80’inin bir bankaya
de Tebliğ metninden çıkarılmıştır. 2018-32/48 sayılı Teb-
satılmasının zorunlu olduğu hükmü yer almaktaydı.
liğ’in “Özelliği Olan İhracat” başlıklı 5. maddesine, ihracat
Ancak uygulamada; ihracat işlemlerine ilişkin be-
işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili
dellerin yurda getirilmekle birlikte eksik kalan kısım-
ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörül-
ların terkin edilmesi, özelliği olan ihracat bedellerinde
mesi durumunda, bedellerin vade bitiminden itibaren 90
yaşanan sorunlar, Türk parası üzerinden yapılan ihracat
gün içinde yurda getirilmesinin zorunlu olduğuna dair
karşılığında döviz getirilmesine imkan tanınması yö-
düzenleme eklenmiştir.
nündeki ihracatçılarda gelen talepler ve mücbir sebep
Ticari amaçla mal ihracında, bedelleri yurda geti-
hali dışında olmakla birlikte ihracat bedellerinin yurda
rilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı
getirilmesine engel olan ve resmi kayıtlarla tevsik edi-
bankalarca kapatılmaktadır. Yeni düzeleme ile; banka-
lebilen durumlarda da ek süre ihtiyacı, 2018-32/48 sayılı
larca, söz konusu bedellerin yurda getirildiğine dair “İh-
Tebliğde değişikliklere gidilmesini gerektirmiştir.
racat Bedeli Kabul Belgesi” isimli formun doldurulması
31 Aralık 2019 tarihli 5. mükerrer Resmî Gazete’de
gerektiğine ilişkin hüküm eklenmiştir. Ancak, ihracat
yayımlanan 2019-32/56 sayılı Tebliğ ile yapılan de-
bedellerinin takip edileceği bilgi sistemi Hazine ve Ma-
ğişiklikler, bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
liye Bakanlığınca uygulamaya alınana kadar İhracat Be-
2019-32/56 sayılı Tebliğdeki değişiklikler, esas itibarı
deli Kabul Belgesi yerine bankalarca Döviz Alım Belgesi-
ile ihracatçının lehine olup, ana hatları ile aşağıda yer al-
nin kullanılması mümkün bulunmaktadır.
maktadır. 2. 2018-32/48 sayılı Tebliğ’de Türk parası üzerinden 1. İhracat bedellerinin en az yüzde 80’inin bankaya
yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesinin müm-
satılma zorunluluğu kaldırılmıştır. Buna göre bedelle-
kün olduğu belirtilmekteydi. Yeni Tebliğ’le bu hüküm
rin yurda getirilmesine ilişkin zorunlulukta (fiili ihraç
“Ancak, döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihra-
tarihinden itibaren en geç 180 gün içinde) bir değişiklik
cat karşılığında farklı bir döviz cinsinin veya Türk parası
32
MADENİ YAĞ DÜNYASI
üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında
a) 30.000 ABD dolarına kadar noksanlığı olan ih-
döviz getirilmesi mümkündür.” şeklinde değiştirilmiş ve
racat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve
Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz
toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın,
getirilmesine imkan tanınmaktadır. b) 30.000 ABD dolarından yüksek olmakla birlikte 3. 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 8. maddesinde ayrı-
100.000 ABD doları veya eşitini aşmayan, beyanname
ca mücbir sebep hallerinde verilecek ek sürelere ilişkin
veya formda yer alan bedelin yüzde 10’una kadar nok-
düzenlemeler yer almaktadır. Bu maddeye, 2019-32/56
sanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan nok-
sayılı Tebliğ ile 7 fıkra ile mücbir sebeplerin varlığı ne-
sanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca
deniyle Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi
ödeme şekline bakılmaksızın,
Müdürlüğünce verilen 24 aylık ek sürenin sonunda mücbir sebebin devamının belgelenmesi halinde açık ihracat
c) 200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere,
hesabının kapatılmasına ilişkin taleplerin Hazine ve Ma-
9’uncu maddede belirtilen mücbir sebep ve haklı durum
liye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılacağına
halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname
ilişkin düzenleme eklenmiştir.
veya formda yer alan bedelin yüzde 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Da-
4. Mücbir sebep halleriyle ilgili maddeye “Haklı durum” hali eklenmiştir. Buna göre haklı durum; mücbir
iresi Müdürlüğünce, terkin edilmek suretiyle kapatılır.”
sebep halleri dışında kalan, ancak bedel getirme süreleri içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesine engel
6. 2018-32/56 sayılı Tebliğ’in 10. Maddesiyle, 2018-
olan ve resmi kayıtlarla tevsik edilebilen durumlar ola-
32/48 numaralı Tebliğin 13’üncü maddesinin ikinci fıkra-
rak tanımlanmıştır. Bu haller Vergi Dairesi Başkanlıkları
sı yürürlükten kaldırılmıştır. 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in
veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince haklı durum olarak
13’üncü maddesinin ikinci fıkrasında; “Bu Tebliğ hüküm-
değerlendirilebilecektir.
leri yürürlük tarihinden itibaren 6 ay süresince geçerlidir.” hükmü yer almaktaydı. Bu düzenleme ile geçici sü-
5. 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 10. maddesinde, her
reyle (en son 18 ay olarak) uygulanacağına ilişkin hüküm
bir gümrük beyannamesi itibarıyla bankalar veya vergi
de kaldırılmış olup, Tebliğ uygulaması sürekli hale geti-
daireleri (başkanlık/müdürlük) tarafından hesapların
rilmiştir.
terkin edilmek suretiyle kapatılmasına ilişkin hükümler yer almaktaydı. Söz konusu madde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
7. 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla açık bulunan ihracat hesapları için, bu Tebliğin ihracatçı lehine olan hükümleri uygulanacaktır. 2019-32/56 sayılı Tebliğ yayım tarihi
“Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;
olan, 31 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
MADENİ YAĞ DÜNYASI
33
Motor Yağları Kullanıcı Kılavuzu VİSKOZİTE DERECESİ:
motor yağının en temel özelliğidir ve ürün seçimi için önemlidir
Derecelerin anlamları
xx W- yy xx düşük sıcaklık derecelerindeki viskozitesini ifade eder (farklı sıcaklık derecelerinde ölçülen)
yy yüksek sıcaklık derecelerindeki viskozitesini ifade eder (100 °C’de ölçülen)
Soğukta viskozitesi ne kadar düşükse, düşük sıcaklıkta yağ o kadar akışkan olur ve kolayca pompalanabilir.
Sıcaklıkta viskozitesi ne kadar yüksekse, yağ da o kadar viskoz olur.
Örneğin, 0W-20 veya 5W-30 motor yağları ilk çalışmayı kolaylaştırmakta ve soğuk bölgelere yapılan yolculuklarda motorları korumaktadır. Bu yüksek teknoloji “akışkan” motor yağları, yeni motorların gereksinimlerini karşılamaktadır.
Örneğin, sıcak ülkelerde kullanım için 15W-40 veya 20W-50 motor yağları geliştirilmiştir ve “viskoz” yapıları onları eski motorlar için uygun kılmaktadır.
HATIRLANMASI GEREKENLER Yeni nesil motor yağları ve TOTAL tarafından geliştirilen yağlar giderek daha akışkan (ince viskoziteli) hale gelmektedirler: 0W-20, 5W-20, 0W-30 ve 0W-16.
Doğru ürün seçimi için ürün etiketi nasıl okunur? Varil:
Bidon:
Marka
Ön
Açıklama
Arka Ürün adı
Performans göstergeleri Ürün adı
Ürün performansı açıklaması Ürün adı
Uluslararası standartlar ve üretici onayları
Viskozite derecesi Yağ kalitesi Miktar
Yağ tenekesi hacmi