Boekbespreking

Boekbespreking door Walter Belis

Begijn Le Bleu, 2020. Fwiet! Fwiet!, De passie van het vogelkijken, Sterck & De Vreese, Gorredijk, 240 blz. ISBN 978 90 5615 593 3, € 22,50.

Quammen D., 2020. Zoönose. Hoe dodelijke infectieziekten van dier naar mens overspringen, Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 568 blz., ISBN 978 90 450 4250 3, € 20.

Begijn Le Bleu, pseudoniem van Timothy Begijn, zette in 2001, op dertigjarige leeftijd, zijn eerste stappen in stand-upcomedy. Intussen is hij uitgegroeid tot een bekend cabaretier, maar zijn grote passie is en blijft vogels kijken. In tegenstelling tot Toon Hermans, die zich afvroeg wat er ruiste in het struikgewas maar rustig op de planken bleef staan, trekt Begijn Le Bleu er geregeld op uit. Een cabaretier heeft als tekstschrijver van nature uit reeds een wonderlijke pen. De auteur leidt ons binnen in de wonderlijke wereld van het vogelkijken. Een rare wereld die men vrij gemakkelijk kan ervaren maar moeilijk onder woorden kan brengen. De auteur vertelt niet alleen over zijn passie, hij heeft het over vogels en vogelaars. De tweede groep is van diverse pluimage en eveneens moeilijk in een vakje te stoppen. In de Angelsaksische en Franse vogelliteratuur hebben we enkele ornithologen gekend die op sublieme wijze over hun passie konden vertellen. In de Nederlandstalige literatuur zijn de 'artiesten met een gevleugelde pen' minder talrijk. Een van de bekendste is zeker Jac. P. Thijsse geweest en bij ons moest Frans Segers, oprichter van de Wielewaal zeker niet onderdoen. Maar nadien is de verteltraditie weggeëbd. Bij het lezen van Fwiet! Fwiet! zie en hoor je de vogels. Verder bevat het boek tal van wetenswaardigheden. Begijn Le Bleu heeft het over de meest alledaagse gedragspatronen waar we misschien nooit eerder bij stil hebben gestaan. In dit boek zijn QR-codes opgenomen die leiden naar de succesvolle podcast-reeks Fwiet! Fwiet! Gegarandeerd urenlang luisterplezier voor vogelaars, natuurliefhebbers en iedereen die meer willen weten over alles wat vliegt en veren heeft.

Mensen en dieren kunnen ziek worden en eerder uitzonderlijk gebeurt het wel dat mensen via dieren besmet geraken en ziek kunnen worden. In dat geval spreken we van zoönose. Zoönose is dus een besmettelijke ziekte die, onder natuurlijke omstandigheden, van gewervelde dieren kan overgaan op de mens. De overdracht kan gebeuren via onmiddellijk contact met dieren die drager zijn of door het eten van besmette producten. De wereld is in de ban van het nieuwe coronavirus (sars-CoV-2), dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt. Dit virus heeft zich in een mum van tijd over alle continenten verspreid. Het is niet de eerste keer dat een pandemie de hele planeet treft. De epidemieën van sars en de Mexicaanse griep konden nog net in de kiem gesmoord worden, Covid 19 is een taaier beestje. Ziekten als vogelgriep, ebola, hiv, en in ons eigen land q-koorts, hebben één ding gemeenschappelijk: ze zijn afkomstig van in het wild levende dieren en worden op mensen overgebracht via een proces dat zoönose of spillover wordt genoemd. In het geval van het huidige coronavirus gebeurde de overdracht waarschijnlijk via vleermuizen maar bij veel ziekten blijft de bron onvindbaar en bijgevolg onbeheersbaar. In Zoönose bespreekt David Quammen de verschillende ziekteverwekkers. Hij brengt verslag uit van avontuurlijke onderzoeken die op het terrein werden verricht om meer inzicht te verwerven. Voor wie meer wil vernemen over Covid 19 en wetenschappelijke en ecologische achtergronden van de huidige coronacrisis wil begrijpen, is dit boek een must.