4 minute read
DE ESSENTIE
twin transitie • essentie
WIE?
DIETER SOMERS
Expert Digitale transformatie
dieter.somers@voka.be Dieter Somers volgt op het Voka-kenniscentrum dossiers op rond digitalisering en innovatie.
WIE?
JOHAN GULDIX
Expert Innovatie & Ondernemen
johan.guldix@voka.be Johan Guldix volgt op het Voka-kenniscentrum dossiers op rond innovatie en ondernemerschap.
DE ESSENTIE
Onze maatschappij en economie staan onder steeds grotere druk door tal van wereldwijde uitdagingen: klimaat, droogte, vervuiling, schaarste, … De dotcom en financiële crisis van begin deze eeuw zinken in het niets in vergelijking met de uitdagingen waar we nu voor staan. Vooral de klimaatverandering dreigt grote gevolgen te hebben, maar lijkt voorlopig moeilijk te keren.
Ontdek alles over digitale transformatie op voka.be/ digitaletransformatie Een fundamentele aanpak en gedragsverandering dringen zich steeds meer op, maar dat gaat moeizaam. Het laaghangend fruit werd veelal geplukt en ondanks de groeiende belangstelling voor duurzame innovaties, blijft het globaal genomen onvoldoende. De opwarming en klimaatverandering zetten zich door. Er moet een versnelling hoger geschakeld worden. Veel zal daarbij moeten komen van duurzame technologie en digitalisering, maar de ontwikkeling en implementatie ervan vragen tijd, visie en middelen. Bedrijven zullen zich anders moeten organiseren met meer aandacht voor duurzaamheid en andere klemtonen dan het financiële. Sommigen zien hierin een tegenstrijdigheid, maar dat hoeft het niet te zijn. Duurzaamheid kan ook leiden tot meer productiviteit door beter om te springen met schaarse grondstoffen, energie en afvalstromen.
Nieuwe focus
De laatste jaren is er politiek heel wat beginnen te bewegen. Zo is de Europese Unie voortrekker geworden van een robuustere en duurzamere economie. Daarom lanceerde ze de Green Deal en zet ze sterk in op de zogenaamde Twin Transition waarmee ze tegelijkertijd de EU wil digitaliseren en verduurzamen. Zo trok ze voor het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek en innovatie 95 miljard euro uit, waarvan 35 procent gereserveerd is voor het aanpakken van de klimaatverandering. Ook digitalisering staat centraal. Digitalisering wordt gezien als een kans voor het transformeren van ondernemingen op het vlak van productiviteit, business modellen en klimaatneutraliteit. De twin transitie verwijst naar hoe de digitale en duurzame transitie elkaar kunnen versterken.
twin transitie • essentie
Kansen en opportuniteiten
Het Europese onderzoeks- en bedrijfsleven loopt hierin zelfs wereldwijd voorop. Europese bedrijven die al langer inzetten op de twin transitie blijken hun competitiviteit te vergroten en hun voorbestaan op langere termijn te verstevigen. Door de snelle Amerikaanse en Aziatische evoluties op het vlak van digitale state-of-theart technologieën, dreigen we als Europese Unie die koppositie kwijt te spelen. Daarom is het teleurstellend dat slechts een kleine minderheid van de ondernemingen hierop inzet en zien we grote verschillen naargelang de bedrijfsgrootte en sector. Het is van groot belang om de hele economie mee te krijgen in deze dubbele transitie. Meer innovatie en interdisciplinaire samenwerking zijn dan ook essentieel om dit succesvol te doen. Op een aantal vlakken zullen we dus moeten versnellen, zowel Europees als Vlaams.
Gelukkig heeft Vlaanderen een goede uitgangspositie. Zo kenden we de afgelopen jaren een sterke groei voor investeringen in onderzoek en ontwikkeling, al liggen daar zeker nog kansen voor de overheid die de vooropgestelde 1 procent van het bbp aan investeringen nog niet bereikte. Het gros van de investeringen en groei kwam van de bedrijven. Daarnaast beschikken we over enkele uitstekende onderzoekscentra met een uitmuntende en internationaal erkende expertise in duurzame en digitale technologie.
Aanbevelingen
Ondanks sterke fundamenten moeten we een versnelling hoger schakelen. Nog altijd is er sprake van de innovatieparadox waarbij de aanwezige excellente kennis onvoldoende wordt vertaald in concrete toepassingen. We vermarkten onze kennis nog te weinig en laten zo kansen liggen, zowel in het algemeen als specifiek voor digitalisering en verduurzaming. Daarom formuleren we enkele aanbevelingen gegroepeerd in drie categorieën: innovatie & investeringen, regelgeving en infrastructuur.
1. Innovatie & investeringen
Voka pleit ervoor om de O&Ointensiteit verder te verhogen naar 5 procent. Gezien de enorme uitdagingen, hebben we niet alleen nood aan incrementele, maar zeker ook disruptieve innovatie. Enkel die laatste kan zorgen voor grote doorbraken. De investeringen van de overheid moeten bovendien zo snel mogelijk naar 1 procent van het bbp, want ze zijn belangrijk als hefboom én signaal. Er moet meer visie en een duidelijk beleid rond de participatie in Europese waardeketens ontwikkeld worden. De ondersteuning moet ook uitgebreid worden richting de commercialisatiefase (hogere ‘Technology Readiness Levels’ of TRL’s). De financiële ondersteuning van succesvolle groeibedrijven en multidisciplinaire samenwerkingen kunnen nog versterkt worden. Ook het aantal beschikbare STEM-profielen op onze arbeidsmarkt moet dringend omhoog.
2. Regelgeving
De overheid onderschat de inertie die onaangepaste regelgeving veroorzaakt. Innovaties zijn vaak niet mogelijk door verouderde regelgeving, omdat ze gebaseerd is op oudere technologie, business modellen en inzichten. Zowel in eigen land als op Europees niveau moet dat aangepakt worden. Een belangrijk element daar is het creëren van meer uniforme standaarden en productnormen. Maar er is ook nog
werk aan de juiste randvoorwaarden om te komen tot meer data-uitwisseling tussen verschillende partijen. Daarnaast moet de Vlaamse overheid met haar datastrategie en datanutsbedrijf meer inzetten op use cases gelinkt aan de twin transitie en datadeling tussen bedrijven onderling. Gezien de significante investeringen die nodig zijn in de komende jaren (denk aan elektriciteitsnetwerken, glasvezelnetwerken, zendmasten, bouwwerken, …), is het ook van enorm belang om vergunningsprocessen te versnellen.
3. Infrastructuur
5G moet versneld uitgerold worden en tegelijkertijd moet ook de ontwikkeling van 6G gestimuleerd worden. Rond beide communicatietechnologieën lopen we sterk achter terwijl het belang en de impact ervan als energie-efficient platform blijven groeien. Daarnaast bestaat er in ons land heel wat relevante onderzoeksinfrastructuur, maar de benutting en de toegankelijkheid ervan voor bedrijven laten nog te wensen over.
