interview
Hoofdredacteur Marije de Jong over accepteren, loslaten en oplagecijfers
‘Happinez is belangrijk voor Nederland’ De mindstyle-glossy Happinez is vreselijk succesvol met verhalen over innerlijke groei en luxueuze hebbedingen. Is dat een moeilijk vol te houden spagaat, nu de behoefte aan een maatschappelijk ‘wij-gevoel’ toeneemt? Marije de Jong vindt van niet: “Het is onzin dat spiritualiteit omtdaan moet zijn van al het aardse. Uiterlijke schoonheid versterkt juist het wij-gevoel.” Door Geertje cornelissen foto’s Jeroen van der spek
“Eerder vielen zulke verhalen me nauwelijks op. Nu raken ze me echt.” Marije de Jong (56), zwart jurkje, fel rode sjaal, bladert door een recent Happinez-nummer. Ze stopt bij een foto van een zestal familieleden. Ze staan met hun ruggen naar de camera en hun voeten in de Indische Oceaan. Daar verstrooiden ze de as van hun vader en opa. “Zie je hoe de rimpelingen in het water naar hen toekomen? Dat kan geen toeval zijn.” De Jong begon april vorig jaar als hoofdredacteur bij Happinez. Voor die tijd stond ze aan het roer van vrouwenblad Esta. “Ik moest met een kleine club een tijdschrift maken dat tweewekelijks verschijnt. De lat lag heel hoog. Zoiets houd je maar een beperkte periode vol. Ik was enorm toe aan iets nieuws.” Dat nieuwe vond ze bij Happinez, een van ’s lands grootste glossy’s. Wat begon in een schuur, in de achtertuin van oprichtster Inez van Oord, groeide uit tot een maandblad dat de juiste snaar raakt bij een brede groep spiritueel geïnteresseerden. Naast het tijdschrift is er een Happinez boekenfonds en een webshop met allerlei luxueuze producten – van sieraden tot massageolie. Sinds vorig jaar kent het tijdschrift ook een Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse variant. Inez van Oord stopte in 2008 als hoofdredacteur. Ruud Hollander, eerder hoofdredacteur van Psychologie Magazine, nam die taak van haar over totdat hij als uitgever verder ging.
In het begin had je niet zo’n zin in het hoofdredacteurschap, zei je voorganger Ruud Hollander vorig jaar in De Volkskrant. Wat hield je tegen? “Het blad is zo ongelofelijk succesvol. Dat idee vond ik heel heftig. Ook vroeg ik me af of ik er niet te nuchter voor was. Ik twijfelde of ik genoeg zou hebben met
thema’s als pendelen of mandala’s (een voorstelling van het onbewuste zelf, red.). Maar naarmate ik me erin verdiepte, raakte die materie me toch. Ik geloof echt niet dat een voorwerp je letterlijk vertelt wat er morgen gebeurt. Maar wel dat je, bijvoorbeeld door te pendelen, een antwoord uit je onderbewustzijn naar boven kunt halen. Hoe meer ik Happinez bestudeerde, hoe meer ik open stond voor dingen waar ik voorheen geen acht op sloeg. En hoe meer ik concludeerde dat de thematiek bij me past. Mijn onbevangenheid op dit gebied was, denk ik, een pré bij de sollicitatie. Natuurlijk hielp het dat ik veel ervaring had als bladenmaker. Ik ben zeker niet aangenomen vanwege mijn complete kennis op het gebied van religieuze stromingen en spirituele leiders.”
Wat zegt de term ‘spiritualiteit’ jou? “Het is een containerbegrip. Ik ben nu spiritueler dan vroeger, maar dat betekent niet dat ik aan yoga doe of mediteer volgens het boekje. Voor mij houdt het in dat ik beter met vragen en onzekerheden kan leven dan voorheen. Ik heb geaccepteerd dat ik niet alles kan en hoef te weten in een mensenleven.” Hoe uit zich dat zoal? “Een paar jaar terug sloeg ik niet snel een aflevering over van Pauw & Witteman. Ik wilde op de hoogte zijn, anders kon ik niet naar bed. In de auto luisterde ik altijd naar Radio 1, nu is dat meestal Radio 4, of een luisterboek. Ik blijf steeds vaker dicht bij wat ik werkelijk belangrijk vind. Zoals familiebanden. Samenzijn. Eens per maand neem ik de tijd om uitgebreid te eten met mijn drie zoons. Dat zijn heel waardevolle momenten. Mijn werk bij Happinez maakt dat ik hier intensiever bij stilsta. Je kunt ook niet altijd doorjakkeren als je voor dit blad werkt. Dat past niet. Practice what you preach. Laatst brachten we een artikel over perfectie. En waarom mensen dit zo nastrevenswaardig vinden. Die vraag hield me nog een tijdje bezig. Want is perfectie werkelijk zo belangrijk?” Ben je zelf geen perfectionist, in je streven naar een ideaal tijdschrift? “Ja, toch ook weer wel. Ik heb altijd veel van mezelf gevraagd. Als fulltime werkende moeder was ik mijn tijd
8 VolZin | 17 februari 2012
397068.indd 2
13-2-2012 11:29:02
‘Ik twijfelde of ik genoeg affiniteit zou hebben met pendelen of mandala’s, maar het bleek me toch te raken’
17 februari 2012 | VolZin 9
397068.indd 3
13-2-2012 11:29:24
ver vooruit, bijvoorbeeld. Maar ik heb gemerkt dat het leven meer stroomt als je zaken loslaat. Als je aanvaardt dat de dingen niet altijd gaan zoals je ze had gepland. Dat lukt me steeds beter. Waarom zou je je vastklampen aan zogenaamde zekerheden? Er zijn alleen maar schijnzekerheden. Behalve dat je in het hier en het nu aanwezig bent.”
Hoe belangrijk is Happinez? “Voor Nederland is ons gedachtegoed absoluut belangrijk. Ik zie zoveel vluchtigheid, cynisme en diepgewortelde achterdocht om me heen. Het aantal media is de laatste jaren vertienvoudigd. Alles draait om scoops en bekende namen. Wij proberen daarin een tegengeluid te bieden. Toen ik begon als journalist, belde ik de vrouw van de minister en kon ik zo bij haar op de koffie komen voor een interview. Zoiets is nu ondenkbaar. Dat is best frustrerend. Daarom vind ik het een verademing dat ik me niet hoef te richten op mensen die bovenaan ieders medialijstje prijken. De inhoud staat voorop.” Er is ook kritiek op die inhoud. Happinez biedt feelgood spiritualiteit en vermijdt angstvallig moeilijker zaken als lijden en dood. Daardoor mist het blad diepgang. “Diepgang kenmerkt zich niet door moeilijke zinnen of lange verhalen. Diepgang zit in interessante gedachten. In ideeën en beelden die het leven gelaagder maken. Thema’s als lijden en de dood horen daarbij. Die schuwen we heus niet. Laatst hadden we een artikel over manieren om iemand te troosten. En een column van de weduwe van Karel Glastra van Loon. De mensen die wij spreken zijn vaak door diepe dalen gegaan om opnieuw inspiratie te vinden. Treurige gebeurtenissen kunnen een katalysator zijn voor het hervinden van
levensvreugde. Je wilt toch geen boodschap van hel en verdoemenis prediken? Je moet vooruit.”
Hoe is Happinez inhoudelijk vooruitgegaan, sinds de begintijd? “Daarvoor zou ik een grondige analyse moeten uitvoeren. Maar we ontwikkelen ons nu door mee te gaan met de tijd. Door in te spelen op wat er leeft onder mensen en op nieuwe, maatschappelijke verschijnselen. Zoals het wij-tijdperk.” In het januarinummer ‘Samen’ schrijf je daarover in je editorial: ‘Na jaren van ieder voor zich, willen we ons weer met elkaar verwant voelen. Overal zie ik voortekenen van een nieuwe tijd: het wij-tijdperk.’ Welke voortekenen zie je? “Het mooiste voorbeeld vind ik de opstanden in Noord-Afrika. Dat ze daar zo massaal opkomen voor hun rechten. Ook hechten mensen steeds meer waarde aan familiebanden. In mijn tijd was het niet hip om een innige band te hebben met je ouders. Je moest je eigen leven leiden. Dat self-centered denken is nu op zijn retour. Toen mijn moeder stierf, merkte ik weer hoe belangrijk naastenliefde is. Hoe fijn het is als je op anderen kunt terugvallen. Daarvan ben ik me nu bewuster dan ooit tevoren. In Happinez geven we invulling aan het wij-gevoel door er bijvoorbeeld een themanummer aan te wijden. Maar ook een onderwerp als ‘hoe kun je lichter leven’ brengen we vanuit het idee dat je anderen geen steun kunt bieden als je zelf niet in balans bent.” Jullie prijzen allerlei luxueuze spullen aan. Staat die commerciële kant van Happinez niet haaks op een wij-gevoel? “We krijgen wel eens brieven van mensen die aandacht
Marije de Jong zet Happinez voort Marije de Jong (56) studeerde Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ze is moeder van drie zoons en woont in Haarlem. De Jong was eerder hoofdredacteur van Viva (‘voor de jonge, onafhankelijke, werkende vrouw’) en Esta (‘voor de vrouw die Viva ontgroeid is’). In april 2011 volgde ze Ruud Hollander op als hoofdredacteur van Happinez. Hollander is nog steeds aan het tijdschrift verbonden als uitgever en creatief directeur. De Jong ziet het als haar belangrijkste taak om de begeestering van Happinez-oprichtster Inez van Oord voort te zetten.
10 VolZin | 17 februari 2012
397068.indd 4
13-2-2012 11:29:28
voor een crème van een paar tientjes abject vinden. Ik zie de discrepantie tussen een wij-gevoel en het aanprijzen van mooie spullen niet zo. Aandacht voor uiterlijke schoonheid versterkt het wij-gevoel juist. Het is prettig om naar iemand te kijken die zichzelf de moeite waard vindt. Die het leven viert en oog heeft voor schoonheid. Ik vind het onzin dat spiritualiteit ontdaan moet zijn van al het aardse. Liefde zit ook in mooie spullen, mits ze met liefde en aandacht gemaakt zijn. Bovendien zijn alle producten die we in ons blad aanprijzen fair trade. Dat keiharde consumentisme van de Primark (keten met budgetkleding en accessoires, red.) zie je bij ons niet. Daar heb ik helemaal niets mee.”
Happinez-oprichtster Inez van Oord was een boegbeeld voor het tijdschrift. Haar naam ligt zelfs verankerd in de naam van het blad (‘Inez’ in ‘Happinez’, red.). Zie jij jezelf als nieuw boegbeeld? “Nee, het draait niet om mij. Ik zie mezelf meer als gastvrouw. Iemand die de lezer ontvangt met een persoonlijk welkomstwoord. Ik vind het mijn belangrijkste taak om de begeestering van Inez voort te zetten. Zonder haar na te apen. Wat Inez kenmerkt, is dat zij op haar eigen kompas vaart. Niemand had gedacht dat Happinez zo groot zou worden, maar zij vertrouwde op haar intuïtie. Dat doe ik ook en deze redactie leent zich daar uitstekend voor. We stimuleren elkaar om ideeën voor thema’s en vormgeving in te brengen die dicht bij onszelf liggen. Natuurlijk behandelen we ook onderwerpen waar ikzelf minder voeling mee heb. Zoals het fenomeen trillingsgetal. Iets heel abstracts. Probeer het maar eens concreet uit te leggen, zonder te vervallen in zweverige termen. Het is mijn taak om de juiste schrijver aan zo’n onderwerp te koppelen. Vervolgens moet je het verhaal vertalen naar beeld; dat is een kunst op zich. Maar mijn aanpak is niet radicaal anders dan die van mijn voorgangers. Ik geloof ook niet dat het goed is om als nieuwe hoofdredacteur het roer helemaal om te gooien. Mensen lezen je blad niet voor niets.” De oplagecijfers van Happinez stijgen de laatste jaren niet meer. Is de top van de Nederlandse markt bereikt? “Happinez is qua oplage zeer stabiel en nog steeds een van de meest succesvolle tijdschriften. Natuurlijk wil ik dat zoveel mogelijk mensen ons blad lezen, maar we gaan met de flow. We zitten nu op een goed spoor. Ons tijdschrift sluit naadloos aan bij wat veel mensen zoeken. En we zouden zomaar nog groter kunnen worden. Het verbaasde mij in mijn begintijd als hoofdredacteur hoeveel twintigers Happinez lezen en bezig zijn met zaken als mindfulness en meditatie. Ik vind dat je je niet moet blindstaren op cijfers. Je moet vertrouwen in
‘In mijn tijd was een innige band hebben met je ouders niet hip; dat self-centered denken is op z’n retour’ hetgeen waar je voor staat. Zoals Inez dat ook deed toen ze begon. Dan komen die cijfers vanzelf.”
Je informeerde wel naar de oplagecijfers van VolZin. “Ik moet zuinig met mijn tijd omgaan. Als ik weet dat een tijdschrift heel weinig lezers heeft, dan stel ik mijn prioriteiten toch anders. Ik kan het me niet permitteren om op ieder verzoek in te gaan. Daar heb ik het te druk voor.” In de beginperiode van Happinez kwam het christendom er bij jullie niet in. Nog altijd ligt de nadruk op oosterse filosofie. Is het geen tijd om een frisse blik te werpen op de religie die zo bepalend is geweest voor onze cultuur? “Jazeker. En dat doen we ook. We hebben jarenlang de rubriek Geloof, hoop en liefde gehad, gebaseerd op de beroemde lezing van de Korinthiërs. Ook brachten we artikelen over de Katharen, gnostici en de Jezus-revival. In het januarinummer staat een interview met Huub Oosterhuis en zijn kinderen. Daarin lees je dat de Bijbel in zijn beleving geschreven is om mensen te helpen solidair te zijn. Er is zoiets als het christendom van het woord en het christendom van de geest. Die geest vertaalt zich in universele waarden als naastenliefde en vergevingsgezindheid. Daar besteden we aandacht aan. We laten zien hoe het christendom mensen inspireert.” Inspireert het jou? “De universele waarden die ik noemde, inspireren mij. Tot mijn twaalfde ging ik elke zondag naar de katholieke kerk. Daarna is dat heel natuurlijk afgelopen. Mijn ouders zijn nog wel hun levenlang gegaan, maar hebben mij nooit gedwongen. Ze waren ontzettend lief en hartelijk. Ze gaven me prachtige levenslessen mee.” Zoals? “Tegen mijn moeder klaagde ik eens over die afzichtelijke, lichtgevende kerstmannen die je jaarlijks ziet. Ik was me daar vreselijk over aan het opwinden. Zij bracht me tot bedaren. Ze drukte me op het hart om me niet te concentreren op wat lelijk is, maar op wat mooi is. Het bespaart je zoveel energie. Mijn moeder was mijn meest barmhartige spiegel. Ik kom uit een warm nest. Mijn ouders steunden me in alles wat ik deed. Ze hebben me enorm veel vertrouwen in mezelf gegeven. Het idee dat ik goed ben zoals ik ben. Daar ben ik hen nog dagelijks dankbaar voor.” ■
17 februari 2012 | VolZin 11
397068.indd 5
13-2-2012 11:29:29