Nynke Sietsma op zoek naar haar spirituele karakter.
Workshop spiritualiteitstypen
Gevoelig en extravert? Dan zijn raja-yoga en Jezus wat voor jou Als je weet welk ‘spiritualiteitstype’ je bent, kun je spiritualiteit beter integreren in je leven. Je vind makkelijker je rol binnen een religieuze viering bijvoorbeeld. Of het juiste type yoga. Journalist Nynke Sietsma volgde de workshop van reliprofessional Anne Stael: ‘Welk spiritueel pad past bij jou?’ door Nynke Sietsma foto’s Rick Keus
Ik kom het dominicaans centrum de Kloostertuin in Rotterdam binnenrennen. Pal in het stadshart, Ingeklemd tussen hoogbouw met flikkerende reclamegevels en disco-zebrapaden resideren daar zeven dominicanen. Een tuin scheidt hen van het Dominicaans Centrum voor Spiritualiteit en Interreligieuze Contacten. Vanavond staat er een zangkoor te oefenen rondom een piano en er is een workshop: ‘Welk spiritueel pad past bij jou?’ Die ga ik doen.
De weg kwijt Ik vlieg de trap op maar houd halt voor de deur om niet met een aureool van chaos de rust te verstoren. Door een kier zie ik een groepje mensen aandachtig luisteren. Ik probeer zachtjes te doen. Het snoer van mijn telefoonoordopjes wurgt me bijna, ik laat mijn tas met mijn peperdure laptop vallen en ik heb het snikheet. Mijn hoofd is nog bij de parkeermeter. Mijn chipkaart was leeg en de meter accepteerde geen munten. Ik aanvaard de boete, als die komt. Wel zo spiritueel.
Ik was de weg kwijt in Rotterdam en daarom ben ik te laat. Nou ja, ik zie wel wat er van komt. Met die instelling gaat het bijna altijd goed. Zou mijn ongeorganiseerde niet-plannerige levenshouding ook iets zeggen over mijn spiritualiteitstype? Om daar achter te komen vullen ik en negen medecursisten 36 vragen in om zo een beeld te krijgen van onze karakterstructuur. Want spiritualiteit en karakter hebben veel met elkaar te maken. Er zijn vier verschillende soorten spiritualiteitstypes. De één voelt zich prettig bij zoveel mogelijk sfeer en harmonie in een gezamenlijke viering, de ander richt de aandacht juist liever op herhaaldelijke recitatie in z’n eentje. Een voorbeeld van de vragenlijst: “Ik heb een voorkeur voor: [a] Een zorgvuldig geplande dag. [b] Een dag waarin ik wel zie wat er gebeurt.” Na die 36 vragen kun je scoren op verschillende letters. De E [extravert], I [introvert], S [sensing], N [intuition], T [thinking], F [feeling], J [judging] en P [perceiving]. Deze categorisering komt rechtstreeks uit de welbekende Myers-Briggs Type Indicator (MBTI): een
28 VolZin | 2 maart 2012
VOL005_28_Sietsma.indd 28
24-02-12 15:25
Reportage
systeem om karakters te typeren. Het MBTI-systeem is weer gebaseerd op de theorieën van de Zwitserse psychiater Jung. De ‘karaktertypering’ is bijvoorbeeld handig voor personeelsadviseurs die een team moeten samenstellen of bij conflicthantering. Maar het is dus ook toe te passen op spiritualiteit. “Het vertaalt hoe je naar de wereld kijkt en hoe je naar spiritualiteit kijkt”, zegt cursusleidster Anne Stael, eigenaar van het bedrijf ‘Zien wat onzichtbaar is’.
Flexibele idealisten Wat blijkt, mensen zoals ik die hoog scoren op de N en de F (de van-de-hak-op-de-tak-ik-zie-wel-hoe-dewind-waait-types; de creatieve, flexibele idealisten die niet van ruziemaken houden, meelevend zijn, het harmoniemodel aanhangen en o zo graag goedkeuring van anderen krijgen) willen spiritueel gezien ‘het grotere’ omarmen. Ze houden wel van traditie maar maken zich die het liefst eigen door een vertaling naar de huidige tijd. Ze zijn geïnteresseerd in mystiek. De ‘intuïtieve voelers’ zijn bovendien goede sfeermakers. Voorbeeldpersoon is Jezus. Raja yoga, een manier om de geest te beheersen, past het beste bij dit type. Ter vergelijking: iemand die het hoogst scoort op de S (sensing) en de T (thinking) is veel systematischer aangelegd. ST’ers houden in de regel van duidelijkheid en orde, zijn ijverige, harde werkers en vinden feiten en details belangrijk. In hun spiritualiteit zijn zij veel meer toegewijd aan tradities dan bijvoorbeeld de ‘intuïtieve voelers’. Een gebed of gedicht van vroeger hoeft voor hen ‘hertaald’ te worden. Het mag bij het oude blijven. Omdat rechtvaardigheid belangrijk is voor de ‘zintuiglijke denkers’, voelen zij zich aangesproken tot bijvoorbeeld de Tien Geboden of andere geschriften die duidelijkheid geven in handelen. Mozes is een lichtend voorbeeld. In een kerkdienst zouden zij de kosters of rentmeesters kunnen zijn. Karma yoga past goed bij hen: van praktische inspanning naar eenwording. ST’ers en NF’ers hebben het minst met elkaar. Mannen scoren vaak hoger op de T (thinking) dan vrouwen en extraverte mensen vinden het prettig om onder de mensen te zijn: voor hen is stilte een veel grotere uitdaging dan voor mensen die introvert zijn. Autonome types en probleemoplossende types voelen zich vaak thuis in een symmetrische en eenvoudige omgeving, zoals een zen-tuin of een Aziatische tempel. En zo zijn er nog tal van voorbeelden. Eén van de tien deelnemers, theoloog Anton, was organisatiedeskundige. Hij is een typische ST’er. “Als ik naar een kerkdienst ga, heb ik het liefst een viering die van a tot z klopt. Die er toe doet. Ik heb er een gruwelijke hekel aan als mensen hun zaken niet op orde hebben. Als papieren niet kloppen bijvoorbeeld.”
Creatieve, flexibele van-de-hak-op-detak-ik-zie-wel-hoe-de-wind-waait-types als ik willen ‘het grote’ omarmen Verrassend Uiteraard geven de spiritualiteitstypes louter een indicatie. “Het is een vorm van hokjesdenken”, zegt Stael. “En toch kan het verhelderen.” Ze vertelt dat het haar heeft geleerd zich minder te ergeren aan mensen die strikt de regels willen volgen en daarin een tegenpool zijn van haarzelf. Al komt de uitkomst van ‘mijn’ karaktertypering mij niet volslagen onbekend voor, toch vind ik de spiritualiteitstypering die ik erbij cadeau krijg, verrassend. Ik wist al dat een monnikenbestaan niet aan mij besteed is omdat ik helemaal niet houd van orde, discipline en regels. De levenslust vergaat me al bij de gedachte eraan. Maar het bevestigt ook dat het niet erg is dat ik bijvoorbeeld moeite heb met langdurige meditatie. Dat heb ik namelijk heel vaak geprobeerd. Met frustraties tot gevolg. Ik maakte mezelf wijs dat ik niet spiritueel genoeg ben om mijn geest te temmen door (zen)meditatie. Onzin. Er is een ander pad dat mij beter past. Ik zal eens een les raja-yoga proberen. En me verdiepen in mystiek. En ach, waarom ook niet, Jezus. ■
Lezersaanbieding
Wilt u zelf de workshop doen om uw spiritualiteitstype te bepalen? Op zaterdag 14 april kan dat in het Ignatiushuis in Amsterdam, van 10.30 tot 12.30 uur. Kosten normaal: € 50, maar als VolZinlezer betaalt u slechts € 40. Geef u op via www.ignatiushuis.nl. Meer informatie vindt u op de website van Anne Stael: www.zienwatonzichtbaaris.nl
Cursisten vullen een vragenlijst in om te achterhalen of ze E, I, S, N, T, F, J, of P zijn.
2 maart 2012 | VolZin 29
VOL005_28_Sietsma.indd 29
24-02-12 15:26