RASA UTRECHT
TO GO Eerste
VOODOOFESTIVAL
in
Europa
PROGRAMMA VOODOOFESTIVAL.NL
Programma vrijdag 18 sep DE OORSPRONG AFRIKA 18.00 dinerbuffet film ‘Vodoun Gods on the Slave Coast’ doorlopend ••••••••••••• 6 expositie doorlopend •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 14 19.15 Djogbé (Benin) •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 6
COLOFON
Stichting Voodoo To Go Medanstraat 12bis
Vaudou Game (Togo) ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
7
Jungle by Night (DJ Set) •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
7
zaterdag 19 sep DE DIASPORA cariben
3531 ED Utrecht
14.00 kinderprogramma locatie sophie’s palace •••••••••••••••••••••••••• 8
voodoofestival.nl
16.00 seminar ‘Goed en kwaad in voodoo’ vrij toegankelijk •••••••••• 9
Organisatie Leopold Messan voorzitter, programma Leendert van der Valk (rand)programma,
film ’Divine Horsmen, the living gods of Haiti’ doorlopend •••• 10 expositie doorlopend •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 14 18.00 dinerbuffet
presentatie, tekst
19.15 Dray-ston (Suriname) ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 10
Ineke Smits fondsenwerving, productie
Erol Josué (Haiti) ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 11
Francis de Souza programma advies Gaby Hendrickx marketing & communicatie RASA productie Tekst Leendert van der Valk Fotocredits Danièle Adrianopoli, Amara Photo, Achille Komlan Armattoe, Josefien de Kwaadsteniet,
Sofrito DJ Hugo Mendez ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 11
zondag 20 sep LINK NAAR HET HEDEN voodoo jazz 14.45 film ‘Saamaka & Looking for Apoekoe’ doorlopend ••••••••••••• 12 expositie doorlopend •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 14 15.00 Fra Fra Sound (Suriname, Antillen) ••••••••••••••••••••••••••• 12 Omar Sosa (Cuba) ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 13 18.00 dinerbuffet
Mette Muhli, DR Alex TROESCH, Winnifred Wijnker Ontwerp Suzanne Mol, MOL grafische vormgeving
ticketinfo
Partners
• Dagkaart: € 22 / € 19* (vvk) • € 25 / € 21* (kassa) • Passe-partout: € 50 / € 42,50* (vvk) • € 55 / € 46* (kassa) * kortingsprijs voor CJP / studenten / U-pas / 65+ (kortingen zijn niet in combinatie te gebruiken)
Stichting Voodoo To Go heeft ernaar gestreefd de rechten van al het gebruikte materiaal te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de stichting via voodootogofestival@gmail.com. Programmawijzigingen voorbehouden
RASA rasa.nl • 030 - 231 60 40 (wo - vr 15.30 - 18.30) • tickets@rasa.nl Pauwstraat 13-a • 3512 TG Utrecht
jes, t e p p o p n e n e Geen naajladzz en funk wel Utrecht heeft de primeur van het allereerste Voodoo festival in Europa. Gedurende drie dagen laat de voodoocultuur zich horen en zien in de zalen van wereldcultuurcentrum RASA. Van West-Afrikaanse Afrobeat tot Surinaamse Kaseko, van de Cubaanse en Amerikaanse Jazz tot Haitiaanse Mizik Rasin; het zijn voodoogeesten die je laten dansen. Voodoo To Go biedt niet alleen moderne en traditionele muziek, ook schrijvers, documentairemakers, verhalenvertellers en deskundigen laten hun licht schijnen over het swingende geloof dat zo vaak verkeerd begrepen is. Geen naalden en poppetjes, wel jazz en funk. Bezoekers worden meegenomen op een reis door de wereld met muziek, verhalen gebaseerd op voodoomythen voor zowel kinderen als volwassenen, documentaires met discussies en een fototentoonstelling. Voor de allereerste keer in Europa zullen artiesten, geïnspireerd door de voodoocultuur, de voorouders en © J. de Kwaadsteniet
geesten in het openbaar aanroepen en de unieke God Mawu om bescherming vragen, voor het festival en haar publiek. Interviews door journalist Leendert van der Valk geven het publiek inzicht in de relatie die elke artiest heeft met de voodoo cultuur. Voodoo is gebaseerd op respect voor de natuur waarin alles een ziel heeft. Specialisten uit de hele wereld, waaronder de Nederlanders Birgit Meyer en Marnel Breure, de Duitser Christoph Henning, de Amerikaanse Dana Rush en de Franse Bernard Muller, duiden de mythes rondom het oudste menselijke geloof. Voodoo To Go presenteert zichzelf met trots als het eerste festival in Europa dat de rijke voodoocultuur laat horen en zien. Laten we het samen beleven, en in harmonie blijven met de elementen van de natuur die ons voeden, kleden, verzorgen en ons alles geven om ons te kunnen ontwikkelen. Ik wens u een inspirerend festival. Leopold Ekue Messan Voorzitter Stichting Voodoo To Go 1•
Voodootrots
© W. Wijnker
Op de vochtige, zware grond van een oude Surinaamse plantage zag ik een
Het instrument, het ritme en het geloof overleefden niet alleen een reis van zesduizend kilometer, maar ook ruim vier
winticeremonie. Een duman had zich
eeuwen van onderdrukking. Dat moet een
wit geverfd en raakte in trance door
sterke geest zijn.
een ritme dat werd gespeeld op de
Tijdens het carnaval van New Orleans liep ik
agida, een drie meter lange drum.
achter de mysterieuze Mardi Gras Indians
De muzikanten waren jongens die ook kaseko spelen, de Surinaamse popmuziek. Ik had een jetlag, voelde
aan. Deze ‘zwarte indianen’ zingen chants die afstammen van Haitiaanse voodooliedjes. In de stoet liepen ook veel jazzmuzikanten uit de stad. Je kon ze bijna niet herkennen, ze sloegen net als iedereen op een tamboerijn
de drukkende warmte van de jungle
en zongen de liedjes. Waarom ze daar waren?
en werd duizelig toen ik bedacht dat
Omdat ze het belangrijk vonden, omdat het hun cultuur is.
in Togo, West-Afrika, op dezelfde drum dezelfde beat voor diezelfde geest wordt gespeeld.
Stilte wordt trots Als ik iets heb geleerd tijdens mijn zoektocht naar voodoocultuur, is het dat die veel dichterbij en veel aanweziger is dan we vaak denken. U kent geen voodoogelovige? Wedden van wel. Het aantal actieve
•2
beoefenaars wereldwijd wordt geschat op 50 tot 80 miljoen, maar het precieze aantal zullen we nooit weten, want velen schamen zich of zwijgen erover om niet steeds tegen de vooroordelen te hoeven vechten. Onder hen veel muzikanten. Nu moet u niet schrikken, maar achter de coulissen van veel concertzalen en poppodia worden regelmatig voodoogoden aangeroepen. Niet met geslachte kippen, maar met de stem, handgeklap en misschien wat percussie. En met een plens sterke drank op de vloer, voor de voorouders. Sinds een paar jaar begint de stilte plaats te maken voor trots. Toen Leopold Messan zijn idee voor dit festival lanceerde,
© W. Wijnker
merkte hij hoeveel behoefte daar aan was onder muzikanten en andere kunstenaars. Ze meldden zich spontaan aan voor extra activiteiten, ze willen hun ultieme inspiratiebron delen met het publiek. Op Voodoo To Go halen we de coulissen weg, laten we de cultuur horen en zien in al zijn rijkdom. Niet het horrorHollywoodverhaal dat bol staat van blanke fantasieën en angsten, maar het verhaal van het geloof dat onzichtbaar werd gemaakt en toch hoorbaar bleef. Het overleefde eeuwenlang in muziek. Er zit voodoo in jazz, blues, calypso, gnawa en afrobeat, zelfs in pop en klassiek.
Een begin van meer Ik had dit stukje misschien moeten beginnen met een uitleg over voodoo, met wat het níet is. Dat het niets te maken heeft met zwarte magie, met zombies of orgies. Dat die vooroor-
Leendert van der Valk is muziekjournalist voor onder meer NRC Handelsblad, nrc.next en Jazzism. Hij is gespecialiseerd in Afrikaanse muziek, blues, funk en Afro-Caribische muziek. Leendert werkt aan een boek over voodoomuziek, getiteld Vodun. Hij reist van New Orleans naar West-Afrika en spreekt onderweg met muzikanten, voodoopriesters en -gelovigen. Het boek krijgt ook een soundtrack. Eerder kreeg hij veel lof voor zijn boek Duivelsmuziek, over een muzikale fietstocht van Memphis naar New Orleans.
delen voortkomen uit de slavernij, dat voodoo een persoonlijk natuurgeloof is met vele goden, geesten en entiteiten. Maar ik denk dat u het vanzelf zult gaan horen en zien.
www.vodun.nl www.leendertvandervalk.nl
Ik hoop dat u er bij een volgende editie al weer meer van begrijpt. Dat Voodoo To Go het begin is van een herwaardering van de rijke voodoocultuur en dat ik u zie bij een volgende editie in Utrecht. Of in Lomé. Of in Port au Prince, Sao Paolo, Parijs, Paramaribo, New Orleans, Londen, Lagos, Miami, Willemstad, Caracas, Port of Spain, Havana, Kingston ... Leendert van der Valk 3•
tijdschema VRIJDAG
14.00
14.30
15.00
15.30
16.00
16.30
17.00
17.30
18.00
18.30
19.00
RASA - FOYER
DINERBUFFET
RASA - STUDIO
FILM ‘VODOUN GODS ON THE SLAVE
RASA - THEATERZAAL
DJOGBÉ
ZATERDAG
14.00
SOPHIE'S PALACE
KINDERPROGRAMMA
RASA - FOYER
14.30
15.00
EXPOSITIE
15.30
16.00
16.30
17.00
17.30
18.00
18.30
DINERBUFFET
RASA - THEATERZAAL
EXPOSITIE DRAY-STON
14.00
14.30
15.00
15.30
16.00
16.30
17.00
RASA - FOYER
EXPOSITIE
RASA - STUDIO
FILM ‘SAAMAKA & LOOKING FOR APOEKOE’
RASA - THEATERZAAL
FRA FRA SOUND
17.30
18.00
18.30
DINERBUFFET OMAR SOSA
inleidingen Elke avond begint met een inwijding –‘libatie’ – door een voodoopriester in overeenstemming met het karakter van de betreffende avond. Ook worden de concerten elke avond voorafgegaan door interviews door Leendert van der Valk met de artiesten op het podium.
dinerbuffet Elke avond is er om 18.00 uur een dinerbuffet in het thema van de betreffende festivaldag, verzorgd door Gastmaal en de Tafel. U kunt het dinerbuffet online bestellen voor € 15 per menu via rasa.nl.
vrijdag Afrika Bobotie met rijst, salade zaterdag Cariben vis met creoolse saus met aardappeltjes, geroosterde groenten zondag Voodoo Jazz meatloaf met puree en groenten
•4
19.00
SEMINAR 'GOED EN KWAAD IN VOODOO' FILM ‘DIVINE HORSMEN, THE LIVING
RASA - STUDIO
ZONDAG
EXPOSITIE
19.00
19.30
20.00
20.30
21.00
21.30
22.00
22.30
23.00
23.30
0.00
0.30
01.00
0.30
01.00
COAST’ VAUDOU GAME 19.30
20.00
20.30
21.00
21.30
22.00
JUNGLE BY NIGHT (DJ SET) 22.30
23.00
23.30
0.00
01.30
02.00
GODS OF HAITI’ EROL JOSUÉ
SOFRITO DJ HUGO MENDEZ
d e Kinderprogramma Sophie’s Palace
locatie kinderprogramma Het kinderprogramma vindt plaats op slechts 5 min. loopafstand van
Voodoofestival
Rasa in Sophie’s Palace.
Rasa
Sophie’s Palace >Troonzaal Bemuurde Weerd OZ 13 3514 AN Utrecht
e 5•
vrijdag 18 sep DE
OORSPRONG AFRIKA
18.00 foyer open, aanvang buffet, film en expositie | 19.15 aanvang concerten
Djogbé Benin In voodoo gaan muziek en dans hand in hand. Djogbé – ‘lot’ in het Fon, een Beninese taal – is een samenwerking tussen choreograaf Medar Sossa en danser Mathias Ganhounouto, twee belangrijke mannen uit de Beninese voodooscene. Er bestaat niet een eenduidige vorm van voodoo. Djogbé speelt een eerbetoon aan alle verschillende volken die het geloof praktiseren. Deze voorstelling neemt je mee naar de originele voodooroots.
© D. Adrianopoli
Medard Sossa CHOREOGRAPHy, PERCUSSiON, DANCE • Ayaovi Kokoussé
naar de
Eric Oyome DANCE • Amivi Djagou, Brigitte Doele VOCALS, DANCE •
CHOREOGRAPHy, PERCUSSiON, DANCE, LEAD VOCALS • Mathias Ganhounouto,
Kodjo Agbodjalou PERCUSSiON, DANCE • Kodjo Ayewu CHOREOGRAPHy, DANCE •
Aguidissou Da Costa, Raoul Anani Ayitevi, Kpakpo Akueson
voodooroots
PERCUSSiON, DANCE • Kofi Adjoda, Kokouvi Sedjro PERCUSSiON
fi lm
Vodoun Gods on the Slave Coast 2014 REGiSSEUR Hisham Mayet
Ten tijden van de slavernij heerste in Benin de koning van het voodoorijk Dahomey. Het was vanuit hier dat voodoo zich via slavenschepen over de wereld verspreidde. Nu vindt in Benin jaarlijks het grootste voodoo-festival ter wereld plaats. Deze documentaire toont zonder commentaar de spanning, kracht en pracht van drie aspecten van de voodoocultuur. De Sakpata, de god van ziekte en genezing, de Egungun, vooroudergeesten die een bezoek brengen aan ons aardse leven en de Zangbeto, de nachtwachters, de geheime politie van de voodoo. •6
seventies afrofunk met soulshouts á la James Brown
Vaudou Game
Togo
Afrofunk uit de jaren zeventig, soulshouts á la James Brown en zelfs wat Ethiojazz; wat heeft dat met voodoo te maken? Alles, wanneer het in handen is van de Togolees Peter Solo. Hij groeide op met voodoorituelen en de daarbij behorende zang- en melodielijnen. Hij schreef ze uit voor gitaar en blazers en bekwaamde vijf Franse muzikanten in de voodoomuziek. Het resultaat is de funkband Vaudou Game. Hun debuut Apiafo is verplichte stof voor liefhebbers van afrobeat en seventies funk. De band maakte in 2014 in Nederland al furore op Into The Great Wide Open en speelde ook deze zomer voor een groeiend festivalpubliek. Peter Solo zegt dat hij opstaat en gaat slapen met voodoo. ‘Het is mijn dagelijkse leven. Voor mij betekent het respect voor de natuur en onze omgeving, de spirit zit in elk onderdeel van mijn muziek.’ Peter Solo LEAD VOCALS, GUiTAR • Vicente Fritis KEyBOARDS, BACKiNG VOCALS • Jerôme Bartolome SAx, PERCUSSiON,
BACKiNG VOCALS • Guilhem Parguel TROMBONE, PERCUSSiON, BACKiNG VOCALS • Simon Bacroix BASS, BACKiNG VOCALS •
Hafid Zouaoui DRUMS • Stephane Pauze SOUND
Jungle By Night DJ Set
dansen op de
Nederland loopt op kop met een nieuwe generatie afrobeatmuzikanten en daar is Jungle By night
afrobeat erfenis
verantwoordelijk voor. Het energieke collectief put uit veel meer dan de erfenis van Fela Kuti, maar dat hun
van Fela Kuti
werk sterk verbonden is met de voodoomuziek van West-Afrika blijkt tijdens de dj-set van Jungle By Night.
7•
zaterdag 19 sep DE
DIASPORA cariben
14.00 kinderprogramma | 16.00 seminar ‘Goed en kwaad in voodoo’ 18.00 foyer open, aanvang buffet, film en expositie | 19.15 aanvang concerten
kinderprogramma
e WORKSHOP
Haitiaanse vodou muziek voor kinderen door Sandra M. Jean Claude Klarinettiste Sandra Mirabal, dochter van de beroemde Haitiaanse zangeres Martha Jean Claude, werd geboren in Haiti. Ze groeide op in Cuba, het land van haar vader. Na haar opleiding aan het conservatorium, bezocht ze met haar band Makandal Haitiaanse gemeenschappen over de hele wereld. Nu neemt ze de kinderen mee in een muzikale tocht naar Haiti via Cuba. Ze vertelt het verhaal over de Afrikaanse voorouders en laat de kinderen kennis maken met Haitiaanse dans, zang en percussie. Tenslotte gaan de kinderen zelf zingen en dansen in een uitvoering voor de ouders. DUUR: 20 MIN.
WORKSHOP
Dans, percussie, zang en verhalen uit Togo door Forêt Sacrée De Afrikaanse dans- en muziekgroep Forêt Sacrée neemt de kinderen mee in het beroemde Afrikaanse verhaal van bosgeest
DEELNAME
iedere workshop wordt twee keer aangeboden voor kinderen van alle leeftijden op zaterdag 19 september vanaf 14.00 uur. Deelname: € 2 per kind (dagkassa), ouders mogen gratis komen kijken. Van te voren aanmelden kan via voodootogofestival@gmail.com o.v.v. aantal kinderen en contactgegevens.
Aguèh, die de dochter van de houthakker ontvoert. Om de dochter terug te krijgen moeten de kinderen allerlei rituelen opvoeren met dans, percussie en zang. Via het spannende verhaal en swingende muziek maken kinderen kennis met de Afrikaanse cultuur. foretsacree.nl DUUR: 25 MIN.
•8
f
LOCATIE
Sophie’s Palace, Troonzaal Bemuurde Weerd OZ 13 3514 AN Utrecht (5 min. loopafstand naar RASA)
seminar
Goed en kwaad in voodoo vrij toegankelijk
Voodoo kampt met een imagoprobleem. Wanneer het geloof voorkomt in films of boeken is het bijna zonder uitzondering in het genre ‘horror’. Voodoo-gebruikers zouden via de geesten anderen kwaad doen, zelfs kunnen doden, of de doden juist tot leven te wekken. De verhalen over zwarte magie hebben eerder een historische achtergrond (de slavenreligie werd letterlijk gedemoniseerd door de kerk en de koloniale macht) dan een feitelijke. Voor veel mensen gaat voodoo juist over respect voor de natuur en de ander, over liefde en lot. Maar toch, het idee van zombies en kwade geesten komt niet volledig uit de lucht vallen. Hoe zit het nou met de rol van goed en kwaad in voodoo? Daarover discussiëren verschillende internationale voodookenners tijdens dit seminar.
Henning Christoph is directeur van het
toelichten hoe de introductie van het
museum Soul of Africa in Essen en
christendom eraan heeft bijgedragen dat
documentairemaker. Hij deed onderzoek
inheemse goden – vodu dan wel tro –
naar voodoo in landen als Benin en Haiti.
werden gedemoniseerd.
Zijn meest recente film is ‘The Vodou Healer’ over voodoo in het zuiden van Amerika. Hij
André Mosis is kenner van de Marron -
zal fragmenten vertonen en toelichten.
cultuur in het binnenland van Suriname, waar de invloed van Afrikaanse voodoo
Marnel Breure is schrijfster van ‘Het land
hoor- en voelbaar is in winti. Hij is
van Legba’ over haar zoektocht naar voodoo
masterdrummer, dat wil zeggen dat hij
in Benin. Ze maakte kennis met de mooie en
tijdens ceremoniën de boodschappen van
lelijke kanten van het geloof in West-Afrika.
de geesten doorgeeft via drumcodes.
Ze maakte vele rituelen mee en kwam in de
De spirituele kant van winti probeert hij
verleiding om voodoo in te zetten voor
ook wetenschappelijk te duiden.
wraak op haar ex-geliefde.
Birgit Meyer, hoogleraar religiewetenschap aan de Universiteit Utrecht, kreeg dit jaar de Spinozaprijs toegekend. In baanbrekend
Tijdens het seminar zal er ook af en toe commentaar komen van spirituele zijde, want Legba is aanwezig.
onderzoek richt zij zich veelal op Afrikaanse
Legba is de poortwachter tussen het
religie en cultuur. Ze zal onder meer
zichtbare en onzichtbare, de boodschapper tussen mens en spirit.
Het seminar staat onder leiding van Leendert van der Valk. Hij is muziekjournalist (oa NRC) en reist voor zijn project ‘Vodun’ van New Orleans naar West-Afrika op zoek naar de rol van voodoo in moderne muziek. (zie ook pagina 4 en 5)
9•
film
één van de beste kawinabands van Suriname en Nederland!
Divine Horsmen, the living gods of Haiti
Dray-ston Suriname De Rotterdamse formatie Dray-ston is één van de beste kawinabands van Suriname en Nederland. Kawina is de
1985
REGiSSEUR Maya Deren
spirituele volksmuziek van creools Suriname. Het heeft diepe Afrikaanse roots, hoorbaar in de ritmes en het vraagantwoord-spel tussen de voorzanger en het koor. Toch is het geen puur Afrikaanse muziek, daarvoor is de typisch Surinaamse percussie te dominant. Bovendien draait het bij kawina doorgaans om winti-rimtes. Winti is de Surinaamse voodoovariant. Het bespelen van wintidrums was decennialang verboden, waardoor men de liederen op westerse instrumenten ging spelen en de zang verving door blazers. Een optreden van Dray-ston is zowel een uitbundig feest als een spirituele bijeenkomst. Die twee gaan uitstekend samen in de winticultuur. Harvey, Andy, Erold VOCALS • Clifton, Carly KOTi KAWiNA (DUBBELVELLiGE
TROMMEL) • Bryand BANGi (HOUTEN BANKJE) • Fredy TiMBAL (CONGA) • Boyke,
Longke SiKSiKi (PERCUSSiE-iNSTRUMENTEN ZOALS SCHUDBUSSEN) • Demi, Plekoe HARi KAWiNA (DUBBELVELLiGE TROMMEL)
in de jaren vijftig ging filmmaker Maya Deren naar Haiti en filmde daar voodooceremonies, een dan nog grotendeels onbekende wereld. in 1953 kwam haar boek Divine Horsemen uit, gebaseerd op haar werk in Haiti. De film werd echter pas afgerond in 1985, twintig jaar na haar overlijden. Centraal staan de dans en trance van de ceremonies. Omdat Deren tijdens haar werk zeer betrokken raakte bij het vodougeloof was ze in staat dingen te filmen die nu nog altijd zelden voor buitenstaanders te zien zijn.
Sofrito DJ Hugo Mendez Hugo Mendez mag dan in Parijs wonen, hij is vaker weg dan thuis. Van over de hele wereld haalt hij zijn tropische dansplaten. Mendez is DJ van het collectief Sofrito, bekend van de Tropical Warehouse Parties in Londen. Hij werkt voor labels als Strut en Soundway, gespecialiseerd in AfroCaribisch en Afrikaans parelduiken. Tropischer
• 10
© M. Muhli
hoor je het nergens.
dj van de legendarische Tropical Warehouse Parties
Erol Josué Haiti Dat voodoo en muziek naadloos met elkaar verbonden zijn, bewijst Erol Josué. Hij is vodoupriester (de Haitiaanse voodoo), danser en muzikant. Met zijn muziek wil hij duidelijk maken dat vodou niets van doen heeft met zwarte magie, zombies en naalden en poppetjes. Het gaat hem om onafhankelijkheid en wijsheid. Haiti ontleent haar bestaansrecht zelfs aan vodou. De slavenopstand waaruit Haiti ontstond, werd aangevuurd door vodoupriesters. Erol Josué is door de Haitiaanse regering aangesteld © DR Alex TROESCH
om het historisch voodoo-erfgoed van het land te verzorgen. Het gaat hem er niet om dat alles bij het oude blijft; op zijn cd Régléman brengt hij de spirituele muziek moeiteloos naar de 21e eeuw. ‘Rock Vodou’ noemt hij het zelf. Zijn zangstem is gedrenkt in diepe blues, maar gitaar en
vodoupriester brengt met ‘Rock Vodou’ spirituele muziek van de 21e eeuw
elektronische effecten maken het een genre op zichzelf. Josué’s vader en moeder waren vodoupriesters en hijzelf werd op zijn zeventiende ingewijd in het ambt. In Haiti is vodou overal, het is het hart van de voodoocultuur in de Cariben. Met Josué komt een belangrijke schatbewaarder van de Haitiaanse vodou naar Nederland. Erol Josué VOCALS • Jean-François Pauvros GUiTAR • Arthur Simonini ViOLiN, KEyS • Jorge Bezerra, Claude Saturne PERCUSSiON 11 •
zondag 20 sep LINK NAAR HET HEDEN voodoo jazz 14.45 foyer open, aanvang buffet, film en expositie | 15.00 aanvang concerten 18.00 aanvang dinerbuffet
Fra Fra Sound Suriname, Antillen Winti, het Afro-Surinaamse geloof met een voodoooorsprong, is oneindig rijk aan ritmes en melodieën. Een jazzmuzikant die daarmee is opgegroeid kan niet anders dan die invloeden gebruiken, met een unieke sound tot gevolg. Dat is wat er bij Fra Fra Sound gebeurt. De Surinaamse top-jazzband van Nederland bestaat dit jaar 25 jaar. Hun muzikale levenswandel is een constant onderzoek naar wintimuziek, Afrikaanse ritmes en Caribische dansmuziek, maar altijd is de
Surinaamse top-jazzband van Nederland bestaat 35 jaar!
muziek vermengd met Amerikaanse jazz. Zo kan de band putten uit freejazz, maar ook uit Surinaamse stijlen als kaseko, kawina en Paramaribob. Het zal niet de eerste keer zijn dat tijdens hun concerten iemand in trance raakt. Niet voor niets heet hun laatste album With the Spirit of Life. Efraïm Trujillo SAx • Michael Simon TRUMPET • Andro Biswane GUiTAR • Robin van Geerke PiANO • Vincent Henar BASS • Carlo Hoop PERCUSSiON • Walther Muringen DRUMS •
Al Goodah GUEST VOCALS fi lm
Saamaka & Looking for Apoekoe 2010/1929
REGiSSEUR Karel Doing, BEWERKiNG VAN EERDER MATERiAAL VAN L.C. Reedijk
• 12
in 1928 trok een Nederlandse hoge militair met zijn filmcamera door het binnenland van Suriname. Hij filmde onder meer de traditionele Afrikaanse cultuur van de Saramakaners, zogenaamde marrons, gevluchte slaven. in 2010 maakte filmmaker Karel Doing een bewerking van deze film door opnieuw naar een van de traditionele dorpen, Pikin Slee, te gaan en om de bewoners te laten vertellen over hun cultuur. Daarin staat de Afrikaanse spiritualiteit en muziek nog altijd centraal. Een ander onderdeel van dit project is de korte film Looking for Apoekoe, over de bosgeest uit het wintigeloof.
Omar Sosa Trio Cuba © Amara Photo
Omar Sosa is de hogepriester van de Cubaanse jazz. Niet alleen vanwege zijn enorme staat van dienst als pianist, maar zeker ook vanwege zijn diepe geloof in de AfroCubaanse spiritualiteit. Zijn muziek en performance zijn gedrenkt in santería, de Cubaanse vorm van voodoo. In zijn pianospel hoor je Chopin, Thelonious Monk en Herbie
hogepriester van
Hancock, maar ook altijd de Afro-Cubaanse roots. Hij ontving vele internationale prijzen, waaronder een lifetime
de Cubaanse jazz
achievement award van het Smithsonian in Washington voor zijn verdiensten in latinjazz. In 2013 bracht hij een
en santería
album uit met de titel Eggun, wat voorouders betekent in Yoruba, een taal uit Nigeria, Togo en Benin. Het is zowel een eerbetoon aan Miles Davis legendarische album ‘Kind of Blue’ als aan de Afrikaanse en Cubaanse vooroudergeesten. De sterke link tussen voodoo en jazz die zo vaak wordt weggemoffeld, wordt bij Sosa intens voelbaar.
Terugkijken en -luisteren Tijdens het festival zijn Africa Web TV, Afropop Worldwide, Europa Africa Plus en VPRO Vrije Geluiden aanwezig voor geluidsopnames en beeldregistraties.
Omar Sosa PiANO • Childo Tomas BASS • Ernesto Simpson DRUMS • AND Special Guests
13 •
expositie zaterdag 12 t/m zondag 20 sep foyer RASA
Rencontre avec l'inconnu Ontmoeting met het onbekende
Achille Komlan Armattoe Voodoo To Go verzorgt een foto-expositie van de Togolese journalist en fotograaf Achille
Komlan Armattoe in RASA.
Hij is geboren en getogen in het stadje Aneho, op ongeveer 50 kilometer van de hoofdstad LomĂŠ. Armattoe fotografeert al jaren de voodooceremonies van Togo en Benin. Hij heeft ook toegang tot de initiaties in verschillende voodoogemeenschappen, niet alleen in het zuiden aan de Atlantische kust, beide landen. Het is voor het eerst dat dit bijzondere werk te zien is in Europa. De getoonde werken van Achille Komlan Armattoe worden door de kunstenaar te koop aangeboden. Meer informatie is terplekke verkrijgbaar of via voodootogofestival@gmail.com.
Š Achille Komlan Armattoe
maar ook in het dichtbeboste en bergachtige noorden van de