VENECA Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties
Veneca Jaarbericht 2008
Voorwoord Hans Rijnierse, voorzitter
4
5
Het jaar 2008 was voor iedereen toch een heel bijzonder en turbulent jaar. Het jaar begon ook voor Veneca met zeer positieve verwachtingen. De druk op de arbeidsmarkt werd sterk voelbaar en onze leden moesten alle zeilen bij zetten om op alle locaties een goede en volledige bezetting te realiseren. Het aantal interessante aanbestedingen liet ook een mooie groei zien, waar alle leden van konden profiteren. Weliswaar is er rond de aanbestedingspraktijk nog wel het een en ander te verbeteren. Door de goede gesprekken die wij konden voeren met PIANOo en diverse aanbesteders wordt merkbaar dat ook bij nieuwe aanbestedingen zaken wat soepeler beginnen te lopen en er meer kennis ontstaat hoe een aanbesteding voor contractcatering goed neergezet kan worden. Zo tegen het eind van de zomer kondigde zich een zware storm aan. De financiĂŤle wereld kreeg flinke klappen en vervolgens kwam ook Nederland in een flinke economische recessie, die alle sectoren van de economie raakt. Even leek het of de contractcatering de dans zou ontspringen, maar wij bereidden ons toch voor op de noodzaak maatregelen te nemen. De contractcateringbranche weet uit ervaring dat conjuncturele effecten, of het nu gaat om krimp of groei, altijd wat later komen dan elders. Die effecten zijn gelukkig nog niet echt merkbaar geweest in 2008. De branche laat immers over de gehele linie een mooie groei zien, die hoger is dan in 2007. Voor het jaar 2009 kunnen we nu al voorspellen, dat het beeld geheel anders zal zijn en de effecten van de recessie zeker ook voelbaar zullen zijn. De contractcateringbranche heeft in eerdere crises laten zien dat er voldoende veerkracht is om er weer goed uit te komen. De verwachting is dat dat ook bij deze crisis het geval zal zijn. Zo blijven wij binnen Veneca veel aandacht besteden aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. In dit jaarverslag kunt u lezen wat wij in 2008 hebben opgepakt en gerealiseerd op het gebied van biologisch en Ik Kies Bewust. Opnieuw zijn we actief aan het werk gegaan om te helpen het probleem van overgewicht te verkleinen. Dit laatste heeft echter een veel langere termijn nodig, omdat het een zeer complex probleem is en het heel moeilijk is eenmaal ingesleten gedragsen eetpatronen te doorbreken.
Veneca Jaarbericht 2008
9
Veneca in cijfers
10
De catering in sectoren
18
Veneca en kwaliteit
22
Ontwikkelingen in de markt
28
Public affairs
34
Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties
De catering in sectoren
18
Bedrijfscatering
19
Bedrijfscatering blijft verreweg de grootste sector. Wel zijn verschuivingen te zien die vooral te maken hebben met contractwisselingen. De gerealiseerde groei is vooral te danken aan grotere contracten, zo lijkt het. De uitbestedingsgraad is niet of nauwelijks toegenomen. De enorme innovatieve kracht van de cateringorganisaties blijft zorgen voor groeimogelijk heden en het kunnen benutten van kansen. In de contractcatering is beleving en lunchbelevenis steeds belangrijker. Zeker in geval van langer lopende contracten is het goed mogelijk om bijzondere concepten afgestemd op de wensen van de opdrachtgever goed te realiseren.
Zorgsector Op 23 april 2008 heeft Veneca een mini ronde tafelbijeenkomst georganiseerd, waarbij het thema gastvrijheid centraal stond. Gastvrijheid speelt bij alle zorginstellingen een belangrijke rol. Door de aanwezigheid van zowel bestuurders als managers ontstond een levendige discussie over de gastvrijheid en de cateringmogelijkheden binnen de zorg. Met deze bijeenkomst is een nieuwe traditie geboren. Veneca zal telkens met een ander centraal thema dergelijke bijeenkomsten organiseren om zo de zorg en contractcatering dichter bij elkaar te brengen. In samenwerking met Food Nutrition Delta en het Restaurant van de Toekomst zijn verkennende gesprekken gevoerd over een gezamenlijk project in de zorg om de effecten van eten en drinken van patiĂŤnten of bewoners op hun welbevinden beter in kaart te krijgen. De voorbereidingen moeten uitmonden in de uitvoering van een project in de zorg in 2009.
Onderwijssector Veneca heeft meegewerkt binnen het convenant Overgewicht aan het project de Gezonde Schoolkantine. Een speciaal lesprogramma is ontwikkeld om kinderen in het onderwijs te leren wat gezond eten is en dat het ook lekker kan zijn.
21
Veneca heeft een stimuleringsprijs in het leven geroepen voor mbo-stagiaires die in de contractcateringbedrijven een bijzondere prestatie leveren. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan drie studenten en bestaat uit de betaling van het collegegeld gedurende vier jaren voor een vervolgstudie aan hbo of universiteit. Daarnaast zijn contacten met Kenwerk en de MBO Raad geïntensiveerd om zo ook in het mbo-onderwijsveld betere aansluiting tot stand te brengen tussen het onderwijs en de contractcatering. Dit initiatief is positief ontvangen.
Inflightsector In 2008 is de ‘security restricted area’– status op de luchthaven Schiphol van kracht gegaan, dat wil zeggen dat de controles bij de toegangspoorten nog strenger zijn geworden. Deze verzwaarde beveiligingsprocedure levert veel problemen op bij de inflightcateraars op logistiek en HACCP-niveau. Door de intensieve controle bij toegangspoorten kunnen de wachttijden langer worden, waardoor de temperaturen van de maaltijden die zij vervoeren oplopen met alle gevolgen van dien. Om dit op te lossen zijn gesprekken gevoerd met de Voedsel en Waren Autoriteit. Dit heeft ertoe geleid dat de Hygiënecode voor de Contractcatering wordt uitgebreid met een onderdeel speciaal gericht op de inflight, zodat daarmee een aantal belemmeringen wordt weggenomen. Bij de inflight blijft veel dynamiek in de markt. De concurrentie is hevig tussen de diverse vliegmaatschappijen, waardoor ook de contracten voor de cateraars onder druk staan. Door inventieve inzet van de inflightcateraars is het positieve resultaat dat uit de groeicijfers is gebleken een bijzondere prestatie te noemen.
Veneca en kwaliteit
22
Biologisch
23
Eind januari 2008 heeft Veneca met tien andere partijen het 3e —en tevens laatste— convenant Marktontwikkeling Biologische Landbouw ondertekend ter bevordering van de afzet van biologische voeding. Alle partijen zetten zich tot 2011 in om de consumptie van biologische producten nog meer te laten groeien. De verdere professionalisering van de leveranciers van biologische producten moet daarbij zeker ondersteunend zijn zodanig dat na afloop van dit convenant er een markt is die zonder convenant goed verder kan. Veneca streeft een consumptiegroei na van 10% in 2010 in haar locaties. Evenals vorige jaren heeft ook dit jaar weer een aantal lidbedrijven van Veneca gebruik gemaakt van de mogelijkheid om via een MOP (meerjarig opschalingsplan) subsidie van het Ministerie van LNV te krijgen. Veneca heeft speciaal op de cateringbranche afgestemde criteria ontwikkeld voor met biologische bereide producten, die ook door het ministerie van LNV zijn goedgekeurd en waarmee stevig aan de weg getimmerd wordt. Biomonitor In de Bio-Monitor Jaarrapport 2007 dat jaarlijks uitgegeven wordt door Biologica kan men lezen dat de biologische consumentenbestedingen in de cateringsector in 2007 ten opzichte van 2006 gestegen zijn met 33,7%. Het marktaandeel groeit daarmee van 1,3% tot 1,7%. De ketenmanager heeft hierin een duidelijke rol gespeeld.
Verduurzaming Veneca heeft op verzoek van het ministerie van LNV samen met CBL, LTO, FNLI en LNV deelgenomen aan een informele discussie over de betekenis van duurzaam en hoe duurzaam is in te vullen in de diverse kanalen. Het begrip 'duurzaam' is ingewikkeld en niet gemakkelijk in een definitie te verwoorden. Toch ziet men voor duurzame producten en processen kansen, waar ook Veneca mee aan de slag wil. Veneca wil met het begrip verduurzaming uitdrukken dat het gaat om het proces te komen tot steeds meer duurzaamheid.
Toch ziet men voor duurzame producten en processen kansen, waar ook Veneca mee aan de slag wil. Veneca wil met het begrip verduurzaming uitdrukken dat het gaat om het proces om te komen tot steeds meer duurzaamheid. In dit proces spelen vele facetten mee en blijft het niet beperkt tot eten en drinken. In 2009 wil Veneca samen met het Ministerie van LNV komen tot een aantal werkbare definities waar de catering mee aan de slag kan.
Overgewicht Alle partijen in het convenant Overgewicht werken op basis van hun eigen expertise mee aan speerpunten. Veneca participeert in de speerpunten: inzet voor één herkenbaar keuzebevorderend logo dat door de sector als geheel wordt gedragen en toegepast; het bevorderen van een gezonde keuze in het aanbod van schoolkantines in het voortgezet onderwijs; het samen met ondernemingsraden bevorderen van gezond aanbod van eten en drinken en sport- en beweegmogelijkheden binnen het bedrijf en komen tot een centrale aanbeveling van werkgevers- en werknemersorganisaties gericht op cao-bepalingen over dit onderwerp. Hiervoor is inmiddels een brochure samengesteld dat uitgegeven is door de Stichting van de Arbeid en VNO-NCW. Ook op het congres ‘Nationale Balans Top 2008’ is opnieuw veel aandacht gevraagd voor de preventie van overgewicht.
Ik Kies Bewust Sinds 2007 mogen drie categorieën cateringproducten het Ik Kies Bewust-logo voeren; verpakte producten, samengestelde en op locatie bereide producten en buffetten. In 2008 is een voorstel opgesteld voor de vierde categorie Bewuste Keuze Restaurant. Locaties die hiervoor in aanmerking willen komen moeten voldoen aan diverse criteria, zoals het verkopen van een bepaald percentage Ik Kies Bewust producten. In 2008 hebben weer meer cateraars de accreditatie van de stichting Ik Kies Bewust weten te verwerven en mogen op locatie actief werken met het logo op hun producten.
24
Voedselveiligheid
25
Veneca heeft een voorstel ingediend bij de Voedsel en Waren Autoriteit voor een nieuwe manier van auditen, waarbij de controle op hoofdkantoorniveau plaatsvindt en gekoppeld is aan de Hygiënecode voor de Contractcatering. Dat wil zeggen, interne en externe auditors controleren op de Hygiënecode voor de Contractcatering en geven vervolgens een terugkoppeling aan het hoofdkantoor. De Voedsel en Waren Autoriteit hoeft dan niet meer op de locaties te komen. In combinatie met de strikte eisen die gesteld worden via de stichting Cercat, Stichting Certificatie Contractcatering, aan de kwaliteitssystemen en producteisen voor biologisch en Ik Kies Bewust, wordt daarmee volledig de voedselveiligheid geborgd. Leden in het groen De Voedsel en Waren Autoriteit is gestart met een nieuwe vorm van het openbaar maken van controlegegevens. De bedoeling van de openbaarmaking is te laten zien wat aan toezicht gebeurt. Veneca is een voorstander van transparantie en ondersteunt het openbaar maken van controlegegevens. Uit de controles van de Voedsel en Waren Autoriteit is gebleken dat alle lidbedrijven zich in de ‘Groene Zone’ bevinden. Dit betekent dat ze geheel voldoen aan de eisen die gesteld worden door de wet- en regelgeving waar de Voedsel en Waren Autoriteit zich op beroept.
Certificatie Het Certificatieschema Contractcatering was toe aan een evaluatie. In 2008 is gestart met het uitbreiden van het schema met een deel producten/diensten. In dit deel zijn de criteria voor met Biologische ingrediënten bereide producten en Ik Kies Bewust meegenomen. Omdat de acceptatie door de RvA in 2009 afloopt is een strak tijdschema neergezet om alles opnieuw onder de loep te nemen en bij te stellen. Het nieuwe schema zal ook van toepassing zijn voor institutionele catering. In de contractcateringbranche zijn vier certificerende instellingen goedgekeurd om te werken met het Certificatieschema Contractcatering. Veneca heeft een voorstel bij de Voedsel en Waren Autoriteit.
Bestuurswisseling In 2008 heeft er een bestuurswisseling plaatsgevonden bij het Bestuur Cercat. De heer Van de Ven van Appèl is opgevolgd door de heer Bennink van Prorest. En de heer Graft van Sodexo is opgevolgd door de heer Van der Vorm van Sodexo.
27
Het Centraal College van Deskundigen heeft eveneens een wisseling ondergaan. Na 18 jaar energiek als voorzitter te zijn opgetreden, heeft mevrouw Faber de voorzittershamer overgedragen aan mevrouw Plooij. Mevrouw Faber heeft kwaliteitsmanagement vanaf het eerste uur hoog op de Veneca-agenda weten te krijgen. De stichting Cercat heeft een eigen schema weten te ontwikkelen waarin alle vereisten voor de contractcatering goed zijn geborgd. Het Certificatieschema Contractcatering was toe aan een evaluatie. In 2008 is gestart met het uitbreiden van het schema met een deel producten/diensten. In dit deel zijn de criteria voor met Biologische ingrediĂŤnten bereide producten en Ik Kies Bewust meegenomen. Omdat de acceptatie door de RvA in 2009 afloopt is een strak tijdschema neergezet om alles opnieuw onder de loep te nemen en bij te stellen. Het nieuwe schema zal ook van toepassing zijn voor institutionele catering. In de contractcateringbranche zijn vier certificerende instellingen goedgekeurd om te werken met het Certificatieschema Contractcatering.
Ontwikkelingen in de markt
28
Cao voor de contractcatering Na constructief overleg hebben de werknemersorganisaties en Veneca overeenstemming bereikt en is er een nieuwe cao voor de contractcatering voor twee jaar afgesloten. De nieuwe cao loopt van april 2008 tot april 2010. De belangrijkste veranderingen in de nieuwe cao zijn:
29
— een loonsverhoging van 7% in twee jaar; — een regeling voor de verdere afbouw van de vereveningstoeslag; — een eenmalige uitkering ineens in geval van een nog lopende aanvullingsregeling; — een geleidelijke afbouwregeling van een ploegendienst. Gedurende de cao-looptijd is met de bonden afgesproken dat er opnieuw aandacht gegeven zal worden aan het voorkomen van werkdruk. Vooral in de periode van lopende aanbestedingen en contractwisselingen kan druk en gevoel van onzekerheid bij medewerkers ontstaan. In samenwerking met de Stichting Kwaliteit van de Arbeid (SKA) wordt gekeken naar de mogelijkheden binnen het lopende personeelsbeleid van de bedrijven. In de cao zijn al meerdere artikelen opgenomen die kunnen helpen om de werkdruk zo beperkt mogelijk te houden.
Btw-Bua In goed overleg met het Ministerie van Financiën zijn in 2008 goede stappen gezet om te komen tot een werkbare regeling voor de contractcateringbranche, waarbij de BUA-berekeningen in de verschillende typen contracten op eenduidige wijze tot stand komen. Deze nieuwe regeling leidt tot een vereenvoudiging van de berekeningen en daardoor een forse verlaging van de administratieve lasten. Ook is met het ministerie gesproken over een nieuwe regeling om de btw-vrijdom op personele kosten te laten vervallen en één generiek btw-tarief toe te passen. In 2008 is hierover overeenstemming bereikt. Het gemiddelde percentage voor de dienstverlening
Het secretariaat De Leden van Veneca nemen zelf de belangrijkste positie in. Daarom kon ook in 2008 worden volstaan met een klein, effectief secretariaatsbureau van Bestuursadviesgroep Van Zundert & Partners. Het Veneca-secretariaat bestond in 2008 uit vier secretarissen en drie secretaresses. Op de website van Veneca, www.veneca.nl vindt u meer informatie en kunt u de diverse publicaties van Veneca bestellen.
Secretariaat Veneca Stephensonweg 14 Postbus 693 4200 AR Gorinchem Telefoon 0183 626 172 Fax 0183 621 161 E-mail veneca@zpg.nl Website www.veneca.nl