Fietsroute Den Ulf: Beleef en ontdek de dorpskernen Ulvenhout en ’t Ginneken en de rijke natuur van het Markdal. Voor jong en oud met verrassende doe-opdrachten!
Voor jong en oud Voor Jan en Alleman, voor Marie en ik weet al niet wie. Beleef en ontdek de dorpskernen Ulvenhout en ’t Ginneken en de rijke natuur van het Markdal. Natuur en (beeld)cultuur in de openbare ruimte. Het pure buitenleven! Deze verrassende fietstocht kan in etappes worden gefietst. Onderweg zijn er genoeg mogelijkheden om te stoppen of de route in te korten. De kleine route is 12 kilometer, de totale route is 19 kilometer. De fietsroute kan overal starten……. dus beklim het stalen ros en geniet! Op uw tocht komt u gezellige cafés en restaurants tegen, dus let u op de kortingsbonnen achterin het boek.
83 d e 5 84
4 3
36
1
a
38
2 c b
40 39
1. De Uitdaging 2. De Fanzanterie 3. De Kogelvanger 4. De Zeven Heuveltjes 5. Bezoekerscentrum Wolfslaar a. b. c. d. e.
Ulvenhoutsebos Koetshuis Anneville Molen de Korenbloem Kasteel Bouvigne Park Wolfslaar + natuurtuin
Kleine fietsroute = 12 km 2
Totale fietsroute = 19 km
Openingstijden coffee & tea
Lunchroom de Uitdaging: Dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur Zondag van 11.00 tot 17.00 uur, keuken geopend tot 16.00 uur Uitspanning de Fazanterie: Dinsdag t/m zondag vanaf 10.00 uur Grand cafĂŠ De Kogelvanger: Maandag en dinsdag van 07.30 tot 18.00 uur Woensdag t/m vrijdag van 07.30 tot 21.00 uur Zaterdag en zondag van 09.00 tot 21.00 uur EetcafĂŠ en speeltuin de Zeven Heuveltjes: Maandag van 11.00 tot 22.00 uur (keuken dicht om 17.00 uur) Dinsdag t/m zondag 10.00 tot 23.00 uur Donderdag van 11.00 tot 23.00 uur Tuin Bouvigne: Maandag t/ m vrijdag van 9.00 tot 16.00 uur, honden niet toegestaan Speelbos: Van zonsopgang tot zonsondergang Boerderij Wolfslaar: Dinsdag t/m zondag van 9.00 tot 17.00 uur Over Koetjes en Kalfjes Dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 uur
33
Start
Start bij lunchroom De Uitdaging in Ulvenhout.
In de voormalige pastorie van de parochie St. Laurentius te Ulvenhout is lunchroom “De Uitdaging“ gevestigd. Speciaal aan deze lunchroom is dat mensen met een verstandelijke beperking hier de mogelijkheid krijgen via een leer- werkplek een plaats te verwerven in het maatschappelijk proces. Tussen de kerk en de pastorie is nog het oude poortje te zien van het slot Grimhuysen. Slot Grimhuysen dateert vermoedelijk uit 1277. Bij de bouw van de kerk in 1904 is dit kasteeltje afgebroken, evenals de schuurkerk die ernaast stond. Resten van vroegere bewoning bevinden zich nog in de tuin van de pastorie. Tijdens de route staan op enkele plaatsen gekleurde lansen in het landschap als kunstmarkering. De lansen geven de twee Spaanse belegeringslinies aan (1624-1625) rondom Breda tijdens de 80-jarige oorlog. Op deze plaatsen was vroeger een schans, redoute of legerkamp gelegen.
Weet je dat de lansen zijn geïnspireerd op het beroemde schilderij “Las Lanzas, de overgave van de stad Breda in 1625”, van de Spaanse schilder Velasquez? Afgebeeld is het moment waarop Justinus van Nassau, de gouverneur van Breda, de sleutels van de stad overdraagt aan Spinola. In het stadhuis van Breda hangt een kopie van het originele schilderij dat in het Prado-museum in Madrid hangt.
4
Weet je dat de naam Ulvenhout al in 1277 wordt genoemd maar niet met zekerheid bekend is waar de naam vandaan komt? Het kan zijn van Ulva, een
Met de rug naar lunchroom
De Uitdaging gekeerd ga je linksaf
oude naam voor moeras of riet of van Wulvenhout (Wolvenbos).
naar de rotonde richting Breda. Bij de rotonde direct rechts afslaan.(Rouppe van der Voortlaan). Na ongeveer 400 meter rechtsaf het Ulvenhoutse Bos in (knooppunt 38 volgen). Je fietst nu door het oudste gedeelte van het bos, waar de Broekloop stroomt. Dit bos is een museumstuk in de Nederlandse bosontwikkeling en staat bekend om de vele verschillende voorjaarsbloemen zoals de bosanemoon, het speenkruid en de dotterbloem.
Fiets het bospad af, ga met de bocht mee naar
links. Na 300 meter aan de linkerkant ligt het Hoefijzerven. (afstapmogelijkheid) Dit ven dankt zijn naam aan de kenmerkende U-vorm. In vroegere tijden werd dit ven gebruikt om boomstammen in te wateren. De stammen werden na de kap in de vijver gegooid en bleven daar 1 tot 2 jaar drijven. Door het “inwateren�, trekt het hout later niet krom en kunnen insecten de stam niet aantasten. In het midden van het ven ligt een schiereiland, dat wellicht als een keerpunt voor het trekpaard diende nadat het paard de boomstammen in de vijver had getrokken. Langs het fietspad bloeit in het voorjaar het speenkruid.
Weet je dat men vroeger de jonge blaadjes van speenkruid at vanwege het hoge vitamine C gehalte?
Weet je dat met slecht weer sommige voorjaarsbloeiers hun bloemen sluiten en met mooi weer de bloemen openen?
55
Opdracht 1 één zijn met je omgeving
Schrijf je naam met behulp van dode takken, of laat een boodschap achter met behulp van het morse alfabet.
Thuisopdracht: Zoek een stok zo groot als je onderarm. Neem deze mee naar huis en versier de stok. Dit is een ‘praatstok’, een oude gewoonte van de indianen. De stok wordt doorgegeven. Alleen de persoon die de stok in handen heeft mag praten, de anderen moeten luisteren.
Morse alfabet (Deze tekens zijn internationaal en worden gebruikt in noodgevallen) ALLES IS GOED MET ONS
IK BEGRIJP HET NIET IK HEB ETEN EN DRINKEN NODIG!
WE GAAN DIE KANT OP
IK HEB EEN DOKTER NODIG
WE KUNNEN NIET VERDER
NEE
JA 6
Knooppunt 38 volgen. Aan de rechterkant ligt
Uitspanning De Fazanterie. Je ziet eerst een houten schuur, “Oude Kranelaar” genaamd, waarin de koetsen voor de jachtstoet werden gestald.
Aan weerszijden van het fietspad bevindt zich in
de natte periodes water. Dit is kwelwater. Het is grondwater dat onder druk uit de grond komt. Kwelwater stroomt over afstanden van enkele meters tot enkele kilometers. Het water heeft een bijzondere kwaliteit, waardoor planten zoals de waterviolier zich hier goed thuisvoelen. Kwelwater ziet er soms minder fris uit, maar dit hoort zo. De roodbruine kleur die het soms heeft, komt van een ijzerhoudende laag in de bodem. Op de oppervlakte van het water bevindt zich een schijnbaar olieachtige film. Dit is geen olie, maar dit zijn bacteriën die zich op het water bevinden: dit is een natuurlijk proces. In de berm langs het fietspad bloeit in het voorjaar de bosanemoon.
Weet je dat laar = open plek in het bos en Krane = kraanvogels?
Weet je dat de zaadjes van de bosanemoon worden verspreid met behulp van mieren? Aan het zaadje zit namelijk een zoet broodje waar ze dol op zijn. Waar de mieren het zaadje verliezen ontstaat een nieuw bloemetje.
77
(Afstapmogelijkheid)
Opdracht 2 Water schoon of vies Test of het water vervuild is met olie, of dat er een natuurlijke laag op zit. Trek met een takje een lijn door het water. Als de laag op het water uit elkaar drijft, is er niets aan de hand. Als de laag door de verstoring weer snel bijeen komt, is het een vervuiling.
Thuisopdracht: Vul een glas met water en een druppeltje slaolie, verstoor de laag op het water en je ziet het verschil!
Ga naar knooppunt 38 toe, volg daarna knooppunt 39 (Geersbroekseweg).
Weet je dat broek = drassig land?
Aan de linkerkant bevindt zich een
drassig gebied, waar altijd veel water-
vogels te vinden zijn, waaronder de
meerkoet, reiger, fuut en de wilde eend.
(Afstapmogelijkheid) Rechts aan deze
weg bevindt zich een faunatunnel die
onder de snelweg A59 doorloopt. Zie
bord voor nadere uitleg.
Aan de rechterkant na de bocht
bevindt zich landgoed Anneville. Dit is een betrekkelijk jong landgoed (1853). Het landgoed is bekend geworden door het tijdelijk verblijf van Prins Bernhard, Prinses Juliana en Koningin Wilhelmina, die hier aan het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben gewoond. Zij hebben vanuit dit landgoed de bevrijding van Nederland op 5 mei 1945 meegemaakt. Aan de voorkant van het koetshuis is een plaquette aangebracht ter herinnering aan het verblijf van leden van het Koninklijk Huis. In het Koetshuis kan tegenwoordig een burgerlijk huwelijk worden gesloten. 8
Weet je dat als meerkoeten gestoord worden, zij al trappend en rennend en met slaande vleugels over het water lopen, zodat het water opspat? De verstoorder wordt op deze manier in verwarring gebracht.
(Annevillelaan )De wegbermen
staan in het voorjaar en in de zomer vol in bloei, waarbij het fluitenkruid het meest voorkomt. Fluitenkruid wordt ook wel hollands kant genoemd. De bloemen zien eruit als witte parapluutjes. Het wordt wel als konijnenvoer gebruikt.
Weet je dat het fluitenkruid de lucht kan vullen met de geur van ouderwets stijfsel?
In de zomer bloeit het boerenwormkruid, ook een echte
bermbloeier. Vroeger gebruikte men dit kruid om ingewandswormen te verdrijven. Dit was niet geheel ongevaarlijk, gezien de giftigheid van de plant. Ook verdreef men heksen en ander gespuis uit huis door de plant in zijn geheel in de haard te werpen.
Op dezelfde route 300 meter
verder ligt de Chaamse beek zowel links
Weet je dat Chaam een oud Keltisch woord is voor bocht in de rivier?
als rechts van de weg. Einde zomer bloeit hier de reuzenbalsemien. Deze plant wordt ook wel springzaad genoemd. Als men het rijpe zaad aanraakt springt het zaad naar buiten.
Weet je dat Balsemien=van bal-semen=zaadwerper?
99
Knooppunt 39, volg knooppunt 40.
Het gebied aan de rechterkant heet Cauwelaer. Na 600 meter aan de
rechterkant staan bomenrijen. Deze duidden vroeger een laan of een weg aan, maar het kan ook een perceelsaanduiding zijn. Deze functie is verdwenen. Nu is het een mooi natuur stilleven. Weet je dat in de zomer in de steile oever van de rivier vele gaten te zien zijn? Dit zijn de nestgaten van de oeverzwaluw. Deze zwaluw vangt al vliegend insecten.
Knooppunt 40, volg knoop-
punt 41. De route gaat nu verder een stukje door Ulvenhout. Let op Na de
rotonde vlak voor het viaduct rechts afslaan (Koekelberg). Volg de asfaltweg. Je komt nu
uit bij het Markdal, houd hier rechtsaan en je kijkt op landgoed De Klokkenberg. Vroeger was dit een sanatorium, nu wordt het een wooncomplex. De rivier de Mark ontspringt in Koekhoven, een gehucht bij Merksplas in BelgiĂŤ. Er is geen bron maar enkele waterloopjes en afvoerslootjes komen hier samen, om verder te gaan als de Mark. De Mark gaat over in de Dintel, waarna de rivier via het Volkerak uitkomt in het Hollands Diep. Het Markdal is een natuurontwikkelingsgebied. Sinds 2004 zijn de meanders weer teruggebracht in de rivier. Er zijn bochten en steile oevers gemaakt, hierdoor zijn onder andere de oeverzwaluw en het ijsvogeltje weer teruggekeerd. In de winter zie je hier de canadese gans en wintertaling. Fietsen in het Markdal is niet alleen genieten van de natuur, maar het Markdal fungeert ook als waterbergingsgebied om verdroging en overstroming tegen te gaan.
Vanaf hier knooppunt 36 volgen.
(Afstapmogelijkheid) Aan de rechterkant 300 meter verder, tussen de bomen ligt een steen met hierin een gedicht gebeiteld. Dit zijn zogenaamde poosplaatsen.
10
Nietsvermoedende voorbijgangers treffen tijdens hun
wandelingen en fietstochten mooie gedichten aan, die
aanzetten tot bezinning en waardering. Deze steen is
een onderdeel van de poosplaats route, die bestaat
uit een veertigtal poĂŤziebanken en dichtstenen.
een vogel landt verght vluchtig beelden in de dauw kerft tekens in de aarde
Opdracht 3 het krioelt
Zoek een grote steen of een stuk hout en kijk eronder! Wat zie je? Bekijk de verschillende soorten beestjes. Hoe lopen ze en hoe eten ze? Kun je bijvoorbeeld hun ogen en mond zien? Aan de oever van de Mark staan hier en daar elzen. In het voorjaar draagt de els katjes. De boom is makkelijk te herkennen aan de zwarte vruchten (elzenproppen), die de hele winter aan de boom blijven hangen.
De weg wordt vervolgd. Aan de
linkerkant ligt een brug. Deze brug, tevens stuw, leidt naar het natuurgebied Blauwe Kamer. De naam is ontleend aan een voormalig buitenhuis Blaauwcamer. Een stenen huis met een blauw leien dak. Op een kaart uit 1621 staat het huis getekend met een duidelijk blauw ingekleurd dak. Men denkt dat het huis verwoest werd in de Tachtigjarige oorlog. Dicht bij deze plaats ligt de hoeve die de naam Blauwe Kamer heeft overgenomen.
Weet je dat elzenhout een oranje/rode kleur krijgt na het kappen, alsof het bloedt? Vroeger dacht men dat in de els een kwade geest huisde: de Elzenkoning.
Vervolg het fietspad langs de Mark. In de verte aan de rechterkant is de molen van
Ulvenhout te zien. Deze molen, de Korenbloem, is van het type Beltmolen, of Bergmolen. Dat wil zeggen dat de molen op een natuurlijke of kunstmatig opgeworpen heuvel staat. In de heuvel is aan twee zijden een doorgang (invaart genoemd) gemetseld, waar paard en wagen de molen in en aan de andere kant weer uit konden rijden. In de molen kunnen diverse soorten meel worden gekocht. 11 11
tot knooppunt 36. Volg knooppunt 5.
Mocht je de route willen afbreken, dan kun je knooppunt 84 volgen richting
Ulvenhout. De lange route gaat verder de brug over, aan de rechterkant staat een grote eik waarin een beeldje van Maria hangt. Dit is een persoonlijke gedenkplaats. Vervolg de weg (Reeptiend). Aan het einde rechts ligt Grand café de Kogelvanger. Voorzichtig de drukke weg oversteken (Galderse Weg) en dan LET OP rechtsaf langs het bos fietsen (paddenstoel 2186 richting Breda). Dit bos heet het Mastbos.
Verderop aan de rechterkant ligt speeltuin de 7 Heuveltjes, een eetcafé met daarbij een speeltuin. De naam is gebaseerd op de legende van de zeven heuveltjes. De legende gaat als volgt: Acht rijke reizigers trokken door het bos. Zij verdwaalden onderweg en vroegen onderdak aan een kolenbrander. De kolenbrander vermoordde ’s nachts zeven van de reizigers en begroef ze in het bos. Eén reiziger wist te ontkomen en gaf de kolenbrander aan. Deze ontkende echter alles. Hij riep “als dit verhaal waar is mogen de doden tegen mij getuigen en de duivel mij meevoeren naar de eeuwigheid”. Prompt kwamen er zeven gebalde vuisten uit de grond. 12
Deze wierpen zeven hopen aarde op. Vervolgens kwam er een grote, zwarte hond, die de kolenbrander in zijn bek nam. Van de kolenbrander is nooit meer iets vernomen. Het Mastbos is sindsdien zeven heuvelen rijker. Weet je dat de naam Bouverijen
Weet je dat een grote zwarte
in de 19e eeuw veranderd is in
hond vroeger symbool stond
het Franse Bouvigne?
voor de duivel?
Je fietst nu langs het Mastbos. Dit is het oudste aangeplante bos van Nederland
met grove dennen, die zijn ingezaaid in opdracht van Graaf Hendrik lll van Nassau. Voorheen was hier woeste grond met hier en daar een eik. De heren van Breda wilden hier graag jagen op klein wild. In het bos huisden echter ook wolven! Masten zijn de grove dennen, die onder andere werden gebruikt om masten van schepen te maken. Nu is dit het drukst bezochte bos van Nederland met circa 1.000.000 bezoekers per jaar. Voor de oversteek van onder andere
Weet je dat mast=mest=goed gemest,
amfibieĂŤn van het Mastbos naar het Markdal
hetgeen betekende dat de varkens goed
en andersom, zijn er diverse faunatunnels aangelegd.
gemest uit het bos kwamen? Het voer van de varkens bestond uit eikels.
(afstapmogelijkheid) Aan de rechterkant ligt Kasteel Bouvigne. Sinds 1973 is het kasteel eigendom van Waterschap Brabantse Delta. Kasteel Bouvigne heeft een lange historie. De naam wordt al genoemd in 1494. Het gebied Bouverijen bestaat al langer. Kasteel Bouvigne behoorde oorspronkelijk toe aan de familie Van Brecht, een rijke familie. Zij bezaten ook het allereerste stenen huis in Breda, huize Van Brecht. Het kasteel is in de 17e eeuw verkocht aan de Oranjes en bleef in hun bezit tot 1775, voornamelijk gebruikt als jachtslot. In 1930 is Kasteel Bouvigne verhuurd aan de Catechisten, die onder leiding van Mgr. Frencken katholieke meisjes naar het beeld van Maria ‘vormden’. Dit resulteerde later in diverse opleidingen tot dienstbode en kokkin en in de jaren 60 ook tot de opleiding van gezinsverzorgster en kraamhulp. 13 13
Opdracht 4 + 5 Orkest + de natuurwinkel
De tuin van Kasteel Bouvigne is op doordeweekse dagen gratis te bezoeken van 09.00 tot 16.00 uur. In de tuin is een plaquette te vinden waarop alle eigenaren van kasteel Bouvigne vermeld staan. Tegenover de ingang van het kasteel ligt het speelbos de Bouverijen. (Bouvignedreef) Dit gedeelte van het bos is speciaal ingericht voor kinderen. Hier mogen ze al het losse hout gebruiken om hutten te bouwen en kunnen ze rennen, voetballen en ravotten. ‘Volwassen kinderen’ kunnen zich hier ook prima vermaken. Onderstaande opdrachten zijn geschikt voor het Speelbos. Opdracht 4: orkest Zoek natuurlijk materiaal in de omgeving waarmee je geluid kunt maken. Vorm een orkest en maak samen muziek. Opdracht 5: de natuurwinkel Kijk om je heen en bedenk wat je uit de natuur kunt gebruiken in een natuurwinkel. Een blad kan bijvoorbeeld dienen als onderzetter, een steen als vijzel om kruiden fijn te malen in de keuken.
knooppunt 83. Voor de bocht (paddestoel 24538) rechts afslaan, weg oversteken,
de brug over. Volg de Duivelsbruglaan. Houd nu knooppunt 82 aan. Deze gaat richting Ginnekenmarkt. ‘t Ginneken bestaat minstens 760 jaar. Eerst als dorpje, vanaf 1814 als zelfstandige gemeente en sinds 1 januari 1942 als stadsdeel van Breda. In de eerste helft van de 19de eeuw vestigden zich hier vele welgestelde inwoners van Breda om de drukte van de stad te ontvluchten. Zij bouwden met prachtig uitzicht op de rivier de Mark en de bossen riante, niet-dorpse huizen. Het onregelmatige driehoekige dorpsplein is ontstaan als middelpunt van bedrijvigheid van bierbrouwers, bakkers en herbergen.
14
Opdracht 6 + 7 poeponderzoek + sporen Weet je dat men niet praat over Ginneken maar ’t Ginneken?
Op de markt, rechtsaf de Raadhuisstraat infietsen, die overgaat in de Ulvenhoutselaan.
Fiets tot aan de rotonde en neem de 2e afslag (Allerheiligenweg). Vervolgens de 1e weg rechts inslaan (Valentijnlaan). Deze weg naar links volgen dan 1e weg rechts (Wolflaarsdreef). Aan de linkerkant ligt boerderij Wolfslaar. Boerderij Wolfslaar ligt midden in landschapspark Wolfslaar. De boerderij heeft een groot terrein tot haar beschikking waar voor kinderen veel te beleven is. In de stallen zijn verschillende dieren aanwezig die een hoge aaibaarheidsfactor hebben. Ook worden er boerderijdieren uit de omgeving gehouden, zoals het Chaams hoen en de Bredase Kraaikop. “Over koetjes en kalfjes” is een kindvriendelijke horecagelegenheid. Onderstaande opdrachten zijn geschikt bij bezoek aan de boerderij. Weet je dat er leuke speur tochten zijn bij de boerderij, voor verschillende leeftijden?
Opdracht 6: poeponderzoek Zoek een hoop poep. Is de poep vers of oud, welke kleur heeft de poep? Peuter eens met een stokje in de hoop.
Opdracht 7: sporen Kijk welke sporen je kunt vinden. Welke dieren leven hier? Ga op zoek naar pootafdrukken, poep, haren, botjes, vraatsporen, holen en nesten. Zie je ook mensensporen?
Voorpoten
konijn
woelrat
egel
mol
wezel
steenmarter
eekhoorn
haas
veldmuis
hert
everzwijn
vos
15 15
Recept
Bramen-appeljam
- 1 KILO BRAMEN - 500 GRAM (IETS ZURE) APPELEN - 600 GRAM RIETSUIKER - 1,5 ZAKJE MARMELLO 2
VOORBEREIDING: Zet de jampot, halfvol met water, in de magnetron en kook hem 5 minuten uit. De deksel (en eventueel ring) kun je in een pannetje met wat water uitkoken.
BEREIDINGSWIJZE: Was de bramen en laat ze als er wormpjes in zitten enige tijd in (licht gezouten) water staan. Schil de appels, verwijder de klokhuizen en snijdt ze klein. Zet de appelstukjes met een klein beetje water op. Laat de bramen goed uitlekken. Voeg de bramen toe als de appelstukje al iets zacht zijn. Roer de marmello door de rietsuiker en voeg dit toe aan het bramen-appel mengsel. Laat het geheel al roerende 1 minuut flink doorkoken en doe het kokend in schone jampotten. Vul de potten tot net onder de rand en draai de deksels vast. Zet het potjes 5 minuten op de kop, zodat ook de lucht in de pot gesteriliseerd is.
SERVEERTIPS: Heerlijk als jam, in vla of yoghurt, op ijs of tussen cake of taart.
16
BRAMENJAM
17 17
Bij de boerderij ligt het park Wolfslaar, waar mooie wandelingen gemaakt kunnen worden. Het landhuis Wolfslaar bevindt zich te midden van vele oude bomen, prachtige waterpartijen en twee beken, de Steenloop en de Bavelsche Ley. De beken zijn weer in oude glorie hersteld, ze meanderen op een speelse manier door het park. Je kunt er natte voeten krijgen ook al blijf je op het voetpad!
Weet je dat wolf niet altijd een Volg de Charlotte Cuypersdreef. Via roofdier betekent? Wolf = wulf =
deze weg wordt automatisch de meanderende
boomsoort = wilg
Bavelsche Ley overgestoken. Aan de linkerkant is de ingang van de natuurtuin.
Op de voormalige ligweiden van zwembad Wolfslaar is in 1998 deze natuurtuin van ongeveer 3 hectare aangelegd. De tuin laat zien welke natuur in en om Breda te vinden is. Een besloten stukje natuur dat zeer de moeite waard is. Vele planten en dieren zijn eigenlijk komen “aanwaaien”, bijvoorbeeld moeraswolfsklauw en reiger “Jaap”. Er is ook een grondwatermeter, een amfitheater en een vleermuiskelder aanwezig.
Aan het einde van de Charlotte Cuypersdreef, rechtsafslaan. (Rouppe van der
Voort laan) richting rotonde. Op de rotonde 3e afslag nemen (Ulvenhoutselaan). De route eindigt bij lunchroom De Uitdaging. Weet je dat als je op
Voorpoten 18
de middenstip van het amfitheater staat je een echo kunt horen?
Colofon Uitgave april 2011 Den Ulf is een uitgave van
Stichting Cultuurbehoud Breda
Catharinastraat 23 I 4811 XD Breda
info@cultuurbehoudbreda.nl Redactie
Nathalie Staps en Amanda van Schรถll
Vormgeving
Vormvreters Breda I www.vormvreters.nl
Illustraties
Michaella van Oosterbosch
Fotografie
Cees Janssens
Drukwerk
Koninklijke Broese en Peereboom bv
www.broesepeereboom.nl Deze uitgave is mogelijk gemaakt door de gemeente Breda.
19
46, 4851 CM Dorpsstraat 8 076-599198 T. Ulvenhout
Albert Heijn
Ulvenhout
Gall & Gall
Dorpsstraat 48 T. 076-5642020 Ook op zondag geopend van 12:00 tot 17:00 uur
GRATIS
Rabobank
Laat je verrassen en inspireren door onze sfeerv olle en kleurrijke collecti es
openingstijden ma: 13:00 - 17:30 di t/m vrij: 10:00 - 17.30 za: 10:00 - 17:00 www.hetoudeschooltje.nl info@hetoudeschooltje.nl
gratis
coffee & tea
Bij besteding van deze bon,
gratis kinderijsje
van leuke meubels voor in je huis en woondecoraties, tot orginele kadoartikelen en een mooie damescollectie.
Bij inlevering van deze bon 2 ekopje koffie
2 e kopje koffie
e bij koffibak met ge
Het oude schooltje
Bij besteding van deze bon
Tweede
kopje koffie
gratis
miniatuurmuseum Breda
www.cultuurbehoudbreda.nl
Entree € 3, 50 inclusief begijnendran kje
Miniaturenmuseum Breda, locatie poortgebouw Begijnhof Breda, Catharinastraat 23, 4811 XD Open: maandag 13.00 tot 16.30 uur, dinsdag t/m vrijdag 10.00 tot 16.30 uur, zondag 13.00 tot 16.30 uur
tie uit collec gratis fotutorenmuseum minia
GRAFISCHE VORMGEVING
Creativiteit
Ons doel is jou het ontwerp te geven dat je wilt, maar niet had verwacht te krijgen. Klanten oa: Princess, Concepts ICT, Uitgeverij Zwijsen, Oncle Jean, Agro & Co Brabant, Select-a-House, Johnson Controls, White Vision, Jacco Maris Design, Habets advocaten
Diverse wandelingen o.l.v. een VVV-gids • iedere laatste zaterdag van de maand • zomer- herfst- en kerstvakantie Vertrek VVV Breda, Willemstraat 17-19 www.vvvbreda.nl 0900-5222444 (€ 0,45 per minuut) Voor groepen het hele jaar op afspraak.
Dorpstraat 21 | 4851 CJ Ulvenhout | Tel.: 076 - 56 11 313 UW ADRES VOOR: • MONTUREN IN DIV. PRIJSKLASSEN • NIEUWSTE GLASUITVOERINGEN • CONTACTLENZEN • • OPTOMETRISCHE OOGZORG • ZONNEBRILLEN IN DIV. PRIJSKLASSEN •
Kies voor deskundig advies, Dat geeft een veilig gevoel
dbm-bord-nvmlogo.pdf
Maré PatisserieChocolaterie Dorpstraat 19 A 4851 CJ Ulvenhout
Bij inlevering van deze bon:
2e bolletje ijs gratis
1
2/24/11
8:21 AM
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
Ulvenhoutselaan 5 4835 MA BREDA 076-51 52 018
www.dietvorstborman.nl
Paulus van Daesdonck Het museum is in de maanden september tot en met juni geopend. De 1e zondag van de maand van 14.00 uur tot 16.00 uur en elke woensdag van 14.00 uur tot 16.00 uur. De toegang is dan GRATIS.
Kinderen gratis zwemmen bij gebruik van lunch of diner
Voor groepen is het museum op verzoek geopend. Toegangsprijs 1 euro p.p. (minimaal 15 euro) Afspraken 076-5612742
Pennendijk 1 | Ulvenhout
Amrâth Hotel Brabant I Heerbaan 4
TOT DE VOLGENDE KEER OP DE FIETS
NUR-code: 501