voorlichtingsonderzoek_2013 by Vox Magazine

Studiekeuzevoorlichting: Vier keer vergeleken

T. van den Brink Beleidsmedewerker onderwijs tim@lsvb.nl Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) Met dank aan Josephine Verstappen, beleidsmedewerker onderzoeksbureau. Drieharingstraat 6 3511 BJ Utrecht lsvb@lsvb.nl 030-2316464 Oktober 2013, Utrecht Twitter: @studentenbond Website: www.lsvb.nl

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Inhoudsopgave Samenvatting ...................................................................................................................................... 3 Inleiding............................................................................................................................................... 5 Onderzoeksopzet ................................................................................................................................ 6 Studielast en verwachtte inzet, kennis en competenties van studenten ......................................... 8 Contacturen ..................................................................................................................................... 9 Zelfstudie ....................................................................................................................................... 13 Noodzakelijke karaktereigenschappen en competenties ............................................................. 17 Noodzakelijke inhoudelijke kennis ................................................................................................ 21 Extra studiekosten ......................................................................................................................... 25 Arbeidsmarkt .................................................................................................................................... 30 Beroepsperspectief ....................................................................................................................... 31 Baangarantie ................................................................................................................................. 35 Kans op een baan .......................................................................................................................... 39 Startsalaris ..................................................................................................................................... 43 Omvang studie en rendement ......................................................................................................... 48 Grootte van de studie.................................................................................................................... 49 Aantal eerstejaars.......................................................................................................................... 53 Student-docent ratio ..................................................................................................................... 57 Werkgroepsgrootte ....................................................................................................................... 61 Uitval in het eerste jaar ................................................................................................................. 65 Bachelorrendement....................................................................................................................... 69 Onderwijs en onderwijsomgeving ................................................................................................... 74 Inhoud studie en studieprogramma.............................................................................................. 75 Studiebegeleiding .......................................................................................................................... 79 Fantastische faciliteiten................................................................................................................. 83 Nauw contact met docenten ......................................................................................................... 87 Topdocenten ................................................................................................................................. 91 Taal van het onderwijs .................................................................................................................. 95 Deeltijd .......................................................................................................................................... 99 Didactische methode................................................................................................................... 103 Invulling keuzeruimte .................................................................................................................. 107 Excellentietraject ......................................................................................................................... 111 Best beoordeeld / hoog op ranglijst ............................................................................................ 115

P a g e 1 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Struikelvak ................................................................................................................................... 119 Stage ............................................................................................................................................ 123 Medezeggenschap ....................................................................................................................... 127 Instroom en Doorstroom ................................................................................................................ 132 Bindend studie advies ................................................................................................................. 133 Numerus fixus.............................................................................................................................. 137 Selectie ........................................................................................................................................ 141 Aansluiting master....................................................................................................................... 145 Intakegesprek .............................................................................................................................. 149 Verwante opleidingen ................................................................................................................. 153 Toegangseisen ............................................................................................................................. 157 Internationalisering ........................................................................................................................ 162 Buitenland ................................................................................................................................... 163 Internationale sfeer ..................................................................................................................... 167 Stad ................................................................................................................................................. 172 Huisvesting .................................................................................................................................. 173 Stad .............................................................................................................................................. 177 Hoogst en laagst scorende instellingen ......................................................................................... 181 Top 15 brochures ............................................................................................................................ 183 Vergelijkende grafieken.................................................................................................................. 184 Studie in cijfers ............................................................................................................................... 188 Conclusie ......................................................................................................................................... 193 Bijlage I Onderzochte bachelor studies.......................................................................................... 195 Bijlage II Correlaties ........................................................................................................................ 199

P a g e 2 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Samenvatting Door de blijvende aandacht voor studiesucces en de juiste student op de juiste plaats is het belangrijk dat aankomende studenten beschikking hebben over objectieve en vergelijkbare voorlichtingsbrochures. Aankomend studenten moeten ondersteund worden in hun behoefte aan informatie. Er zijn twee structurele problemen in de studievoorlichting via brochures. Ten eerste ontbreekt er in folders over opleidingen veel noodzakelijke informatie die studiekiezers nodig hebben om hun studiekeuze te maken. Zo wordt er in 60% van de onderzochte brochures geen inzicht verschaft in de te verwachten contacturen en in 54% van de gevallen wordt geen inzicht gegeven in de extra studiekosten. Daarnaast ontbreekt er in 91% van het materiaal een indicatie van het te verwachten startsalaris en wordt er in 75% geen beeld geschetst van de werkgroepsgrootte. Ook geeft maar 14% van de hogescholen die een BSA hanteren hier informatie over. Verder mist in 97% van het materiaal inzicht in de student-docentratio. Ten slotte wordt er alleen in brochures die ‘Studie in cijfers’ bevatten, melding gemaakt van de uitval of het rendement van de betreffende opleiding. Dit betekent dat er in 90% van de folders geen cijfers over uitval en rendement worden gegeven. Uit een vergelijking met de pilot ‘Studie in cijfers’ blijkt dat veel informatie die hier in gegeven moet worden momenteel niet opgenomen is in het voorlichtingsmateriaal. Deelname aan dit project zou dus een verbetering zijn van het niveau van voorlichting. Al deze en meer ontbrekende gegevens zorgen voor een zeer onvolledig beeld van de te kiezen opleiding, terwijl de toekomstige student deze gegevens hard nodig heeft bij het maken van een keuze. Door het gebrek aan toereikende en vergelijkbare informatie wordt het voor studiekiezers moeilijk een passende en succesvolle studiekeuze te maken. Daarnaast blijkt dat er in veel brochures nog steeds misleidende informatie staat. In dit onderzoek zijn de claims van instellingen vergeleken met accreditatierapporten van de NVAO en gegevens uit de NSE. In de meeste gevallen pakt deze vergelijking negatief uit zoals bij fantastische faciliteiten en studiebegeleiding. Ten slotte toont dit onderzoek aan dat er een groot verschil is tussen de hogescholen en universiteiten, maar ook tussen de verschillende opleidingen. Gelukkig zijn er ook instellingen die wel uitgebreid voorlichten zoals de Universiteit Leiden en de Hanzehogeschool Groningen. Om tot betere voorlichting te komen, beveelt de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) het volgende aan:  Wanneer instellingen bepaalde claims doen in hun voorlichtingsmateriaal, moeten deze onderbouwd worden met objectieve cijfers. Het gebruik van subjectieve informatie moet zoveel mogelijk beperkt worden.  Bij gebruik van cijfers om bepaalde claims te onderbouwen, is het belangrijk dat er onderlinge afspraken gemaakt worden welke cijfers er gebruikt worden. Een voorbeeld hiervan is de pilot ‘Studie in Cijfers’. Wanneer alle instellingen dezelfde cijfers gebruiken zijn de claims ook vergelijkbaar voor studiekiezers. Daarnaast moet de informatie in ‘Studie in

P a g e 3 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 cijfers’ aangevuld worden met de door ons aangegeven kenmerken, zoals die in het hoofdstuk studiebijsluiter staan weergegeven.  Voor zover dit nog niet gebeurd, laat de voorlichting via brochures en via de website meer aansluiten bij overige studievoorlichtingsactiviteiten. Door alle voorlichtingsactiviteiten meer met elkaar te integreren, ontstaat een beter beeld van de opleiding.  Het is belangrijk dat het voorlichtingsmateriaal gedeeld wordt met middelbare scholen. Schooldecanen moeten goed op de hoogte zijn van alle verschillende opleidingsmogelijkheden en de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van studiekeuzebegeleiding. Het vervroegen van de aanmelddatum moet ook binnen het voortgezet onderwijs serieus opgepakt worden. Dit kan bijvoorbeeld door de invoering van Loopbaan Oriëntatie Begeleiding (LOB) trajecten in het curriculum van de middelbare school.

P a g e 4 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Inleiding Na drie afzonderlijke onderzoeken naar voorlichting voor aankomende studenten op universiteiten of hogescholen, combineren wij in dit onderzoek het voorlichtingsmateriaal van zowel universiteiten als hogescholen. Zodoende hopen wij in één onderzoek een compleet overzicht te bieden van de voorlichtingsbrochures door en binnen het Nederlandse hoger onderwijs. De vorige onderzoeken hebben er mede voor gezorgd dat er een brede discussie op gang is gekomen over de noodzaak van goede voorlichting. De boodschap die uit deze discussie voortvloeide, is dat voorlichting eerlijker, vollediger en makkelijker te vergelijken moet zijn. Een van de resultaten hiervan is de start van Studie in Cijfers in 2012 met als doel de studiekeuze-informatie objectiever te maken. Na de aanvankelijke start van de pilot met 4 hogescholen sluiten steeds meer hogescholen zich aan en heeft ook de eerste universiteit zich aangemeld. Per 1 mei 2014 moet van minister Bussemaker de voorlichting adequaat zijn1. Dit onderzoek hoopt inzicht te geven in de stappen die instellingen nog moeten maken om hieraan te voldoen. Naast de vorige onderzoeken, blijkt ook dat voorlichting nog steeds een probleem is uit de startmonitor; “Ruim de helft van de studenten die in het eerste jaar uitvallen, geeft hiervoor als reden dat zij de verkeerde studie hebben gekozen. Ook geven uitvallers vaak aan dat hun verwachtingen over de opleiding niet zijn uitgekomen en dat zij niet voldoende gemotiveerd zijn voor hun opleiding. Dat gebrek aan motivatie blijkt in drie kwart van die gevallen weer te komen doordat zij een verkeerd beeld van de opleiding hadden toen zij eraan begonnen.“2 De ambitie om een kenniseconomie te zijn die meedraait in de top van de wereld3 blijft een doelstelling van de overheid. In dit kader is het van groot belang om de juiste student op de juiste plek te krijgen. De beperkte middelen en de studenten moeten zo goed mogelijk ingezet worden om het meeste uit zowel de studenten als de instellingen te halen. Dit kan alleen worden bereikt met een traject van matching tussen de student en de opleiding of instelling. Goed en objectief voorlichtingsmateriaal vormt een belangrijk onderdeel van dit traject. Pas wanneer de studiekiezer daar toegang tot heeft, ontstaat er een correct beeld van wat er van een student verwacht wordt en wat de student zelf kan verwachten. Hoe kan immers van een student een weloverwogen en gemotiveerde studiekeuze worden verlangd wanneer deze onvolledig en/of onjuist wordt voorgelicht? Wij zullen, waar nodig, aanbevelingen doen om de kwaliteit van het voorlichtingsmateriaal te verbeteren zodat studiekiezers een eerlijke kans krijgen en zonder achterstand aan hun studiecarrière kunnen beginnen. Hiervoor gaan wij ook graag in gesprek met de betreffende, of andere, hogescholen en universiteiten om te bekijken hoe de voorlichtingsfolders verbeterd kunnen worden.

Kamerstukken 33519 nr. 6 2013 pg. 6

Adviezen voor studiekiezers op basis van de Startmonitor, ResearchNed 2012 Kwaliteit in verscheidenheid Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap, OCW 2011, pg. 4

P a g e 5 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Onderzoeksopzet Vanwege de vergelijkbaarheid met de drie vorige onderzoeken is er ook dit keer voor gekozen om naar de brochures van opleidingen te kijken. Instellingen promoten hun brochures via websites als een manier om over opleidingen meer informatie te verkrijgen. Hierdoor mag verwacht worden dat die brochures in ieder geval een compleet overzicht geven van de beschikbare informatie, zo niet een completer beeld dan de websites bieden. De volgende voorbeelden onderschrijven dit beeld: ”Ben je geïnteresseerd in een hbo-opleiding van Hogeschool Inholland? Wil je meer weten over onze hboopleidingen? Vraag één of meer brochures aan!”4, “Voor meer informatie over de verschillende opleidingen kun je brochures bestellen of zelf online je eigen magazine samenstellen.”5 Brochures geven daarnaast een beter vergelijkbaar beeld van de beschikbare informatie voor studiekiezers; websites veranderen immers en informatie wordt op verschillende manieren aangeboden. Daarnaast verschilt de mate waarin informatie vindbaar is door de opzet van een website. Bovendien wijst recent onderzoek van het Landelijk Aktiecomité Scholieren (LAKS) uit dat studiekiezers nog steeds behoefte hebben aan folders.6 Het onderzoek omvat zeven verschillende universitaire bacheloropleidingen van elf universiteiten en zes verschillende hbo bacheloropleidingen van 26 hogescholen. In totaal zijn er 141 voorlichtingsbrochures onderzocht. De onderzochte hbo opleidingen zijn: lerarenopleiding basisonderwijs (Pabo), culturele en maatschappelijke vorming (CMV), commerciële economie, informatica, medische hulpverlening en toegepaste psychologie. In het wo zijn de volgende opleidingen onderzocht: biomedische wetenschappen, communicatie wetenschappen, geschiedenis, informatica, psychologie, rechtsgeleerdheid en wiskunde. Niet op alle instellingen worden deze studies aangeboden. Daarom is waar mogelijk een variant onderzocht die nauw aansluit bij de zojuist genoemde studies. Zie voor het totale overzicht van alle onderzochte opleidingen bijlage I. In het hbo zijn dezelfde studies als vorig jaar meegenomen, medische hulpverlening is daar nog aan toegevoegd vanwege de problemen met stageplaatsen bij die opleiding. In het wo is er in vergelijking met het vorige onderzoek enigszins gekort op het aantal opleidingen om de omvang van het onderzoek te beperken. Er zijn zowel kleine als grote studies vertegenwoordigd, alsookalfa, bèta en gamma studies en er is overlap in de sectoren van de hbo en wo opleidingen. Met behulp van gesprekken met studenten, aankomend studenten en onderzoek7 heeft de LSVb een top 10 samengesteld met indicatoren die van belang worden geacht om een goed beeld van een opleiding te krijgen en wat er van studenten verwacht wordt bij de desbetreffende opleiding. De lijst met te onderzoeken kenmerken is daarna aangevuld met informatie die uit de brochures naar voren kwam. Dit heeft geresulteerd in verschillende indicatoren die in dit onderzoek uitgebreid aan bod komen.

Hogeschool INHOLLAND http://www.inholland.nl/Studiekeuze/Brochuresnieuw.htm?klik=ctab Rijksuniversiteit Groningen http://www.rug.nl/education/find-out-more/brochures 6 Onderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten, LAKS 2013 7 Startmonitor 2012, ResearchNED 5

P a g e 6 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 De onderzochte kenmerken zijn per thema gegroepeerd om ook naar de onderlinge samenhang te kunnen kijken. Dit heeft geresulteerd in de volgende thema’s: ‘Studielast en verwachte inzet en kennis van studenten’, ‘Arbeidsmarkt’, ‘Omvang studie en rendement’, ‘Onderwijs en onderwijsomgeving’, ‘Instroom en Doorstroom’, ‘Internationalisering’ en ‘Stad’. De dataset is, daar waar gegevens beschikbaar waren, aangevuld met de accreditatierapporten van de NVAO8, uitkomsten van de Nationale Studenten Enquête (NSE)9, bachelorrendementscijfers10 en arbeidsmarktgegevens11. Hierdoor is het mogelijk om bepaalde claims van de instellingen met objectieve gegevens te vergelijken. De resultaten van dit onderzoek zijn vergeleken met de onderzoeken naar voorlichting in het hbo12 en wo13 van vorig jaar. Daarbij moet in acht genomen worden dat de opleidingen CMV en Pabo geen vergelijkbare variant hebben op het wo. Bij elk kenmerk wordt tussen haakjes de score van het vorige onderzoek weergegeven. Bij de resultaten van de private aanbieders is meegenomen dat sommige informatie minder of niet belangrijk is voor hun studenten. De meeste studenten werken al waardoor de arbeidsmarkt gegevens minder relevant zijn, en ook de informatie over de huisvestingsmogelijkheden is van minder belang.

www.studiekeuzeinformatie.nl NVAO Accreditatierapporten www.studiekeuzeinformatie.nl NSE 2013 10 www.studiekeuzeinformatie.nl HBO-raad Bachelorrendement 11 www.studiekeuzeinformatie.nl HBO-monitor 9

12 13

Voorlichting of verkooptruc?, LSVb 2013 Verleiden of voorlichten?, LSVb, 2012

P a g e 7 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Studielast en verwachtte inzet, kennis en competenties van studenten Het eerste thema dat behandeld wordt, is verwachte inzet, kennis en competenties. Hierbij gaat het om onderwerpen die te maken hebben met wat er door instellingen van aankomende studenten verwacht wordt. Dit thema bestaat uit de volgende kenmerken:  Contacturen  Zelfstudie  Noodzakelijke karaktereigenschappen en competenties  Noodzakelijke inhoudelijke kennis  Extra studiekosten Om de juiste student op de juiste plaats te krijgen, is het belangrijk dat wederzijdse verwachtingen duidelijk door instelling en student op elkaar afgestemd worden. Pas wanneer dit op een correcte wijze gebeurd is, kan er sprake zijn van matching. Daarom is het belangrijk dat de instellingen hun verwachtingen op een heldere en ondubbelzinnige manier communiceren. Hoe dat op dit moment gebeurt, zal aan de hand van bovenstaande kenmerken in dit hoofdstuk onderzocht worden.

P a g e 8 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Contacturen Bij contacturen is er gekeken of er in de brochures vermeld staat hoeveel contacturen een aankomende student gemiddeld per week kan verwachten. Voorbeelden hiervan zijn: “In het eerste jaar heb je gemiddeld 13 contacturen per week”14, “ca. 15 contacturen en 25 uur zelfstudie (40 uur in totaal)”15 Het vermelden van het aantal contacturen is belangrijk omdat studiekiezers gewend zijn om op de middelbare school veel klassikaal les te krijgen. Bij de meeste studies in het hoger onderwijs is dit niet het geval. Daarom is het goed dat aankomende studenten op de hoogte worden gebracht van dit verschil. Daarnaast geeft het aantal contacturen samen met de verwachtte zelfstudietijd aan hoeveel tijdsinvestering er van een student verwacht wordt. In slechts 38% van de wo folders wordt het aantal contacturen vermeld, op het hbo is dit nog lager (30%) (28%)16, in het wo staat het in de helft (49%)17 van de brochures. Medische hulpverlening is de best scorende hbo opleiding (50%), toegepaste psychologie scoort met 20% het laagst. Op het wo scoort psychologie het hoogst (67%), biomedische wetenschappen, communicatiewetenschap en geschiedenis scoren met 40% het laagst. Er zijn 4 hogescholen die 100% scoren en 16 hogescholen vermelden niets over de contacturen. Drie universiteiten scoren 100% en 3 universiteiten scoren niet.

Biomedische wetenschappen Universiteit Leiden 2013 Psychologie Maastricht University 2013 16 Tussen haakjes de score uit het hbo voorlichtingsonderzoek ‘Voorlichting of verkooptruc?’, LSVb 2013 17 Tussen haakjes de score uit wo voorlichtingsonderzoek ‘Verleiden of voorlichten?, LSVb 2012 15

P a g e 9 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 10 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 11 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 12 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Zelfstudie Bij het kenmerk zelfstudie is er gekeken of er in de brochures vermeld staat hoeveel uren aan zelfstudie een aankomende student gemiddeld per week moet verrichten. Goede voorbeelden hiervan zijn: “Daarnaast moet je veel zelfstandig studeren. Gemiddeld koste de studie veertig uur per week”18, “De andere uren studeer je zelfstandig: je zoekt en bestudeert materiaal in de bibliotheek of in een archief, je bereidt je voor op colleges of tentamens of je schrijft een werkstuk.”19 De vermelding hiervan is belangrijk voor aankomende studenten omdat ze meestal van een onderwijsvorm komen waar de hoeveelheid (t)huiswerk veel minder zal zijn dan in het hoger onderwijs. Door duidelijk te maken wat hoger onderwijs inhoudt, wordt voorkomen dat er verkeerde vooronderstellingen bij de aankomende studenten zijn en dat ze hun tijd niet goed indelen. Ook is het belangrijk dat aankomende studenten zich beseffen dat er een grote mate van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van hen zal worden gevraagd binnen het hoger onderwijs. In slechts 23% van de brochures staat de zelfstudietijd vermeld. Er is een significant verschil tussen de score van hogescholen en universiteiten, hogescholen scoren 8% (27%) en universiteiten 48% (52%). De score van hogescholen is extra verontrustend omdat hij nog lager is dan de 27% score van vorig jaar. CMV is de hoogst scorende opleiding op het hbo (17%), psychologie scoort van de universitaire studies het hoogst met 67%. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) scoort met 60% het hoogst onder de hogescholen, er zijn 3 universiteiten met een 100% score en 3 universiteiten met een 0% score.

18 19

Psychologie Universiteit Leiden 2013 Geschiedenis Universiteit van Amsterdam 2013

P a g e 13 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 14 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 15 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 16 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Noodzakelijke karaktereigenschappen en competenties Brochures scoren op het kenmerk noodzakelijke karaktereigenschappen wanneer er een profiel geschetst wordt van de aankomende student. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de volgende kenmerken; student is nauwkeurig, student heeft een brede interesse, et cetera. Voorbeelden uit brochures hiervan zijn: “Verder moet je zelfstandig kunnen werken; je studeert vaak zelfstandig thuis of in de bibliotheek, gaat op zoek naar literatuur, schrijft een wetenschappelijk paper of bereidt een presentatie voor. Het komt daarbij van pas als je initiatief toont en nieuwsgierig bent.”20, “Je hebt een onderzoekende en kritische geest en belangstelling voor wetenschap en psychologisch onderzoek”21 In 64% van de brochures wordt inzicht gegeven in de noodzakelijke karaktereigenschappen die volgens de opleiding wenselijk zijn voor het goed doorlopen van de studie. Op het hbo is de score 61% (66%)op het wo 69% (71%). Medische hulpverlening scoort met 50% het hoogst op het hbo, CMV het laagst met 0%. Op het wo scoort informatica het hoogst met 88% en psychologie het laagst met 56%. Negen hogescholen en vijf universiteiten scoren 100%, zes hogescholen en 2 universiteiten scoren niet op dit kenmerk.

20 21

Communicatiewetenschap Universiteit van Amsterdam 2013 Psychologie Universiteit Leiden 2013

P a g e 17 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 18 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 19 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 20 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Noodzakelijke inhoudelijke kennis Brochures scoren op het kenmerk noodzakelijke inhoudelijke kennis wanneer er - naast de verplichte profielen - aanvullende informatie wordt gegeven over vakken die belangrijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn: “Je hebt een brede belangstelling. Biologie, geschiedenis, aardrijkskunde vind je leuke vakken en je houdt ook van wetenschap en techniek, kunst en cultuur, sport en bewegen. Je bent een ‘alleskunner’”22, “Daarnaast beheers je de Nederlandse taal goed en heb je affiniteit met statistiek”23, “ Een goede kennis van het Engels is onontbeerlijk; de vakken economie, geschiedenis en maatschappijleer kunnen goed van pas komen.”24 In 26% van de brochures wordt noodzakelijke inhoudelijke kennis vermeld, de brochures van het hbo scoren in 18% (30%) van de gevallen, op het wo is dit 40% (72%). Opvallend is dus, dat op dit punt de folders er duidelijk op achteruit zijn gegaan ten opzichte van vorig jaar. Op het hbo scoort medische hulpverlening (50%) het hoogst, CMV scoort niet. Van de universitaire studies scoort psychologie met 56% het hoogst, communicatiewetenschappen en geschiedenis scoren met 20% het laagst. Drie hogescholen scoren 100%, 15 hogescholen scoren niet, 1 universiteit scoort 100% en 2 scoren niet.

Lerarenopleiding basisonderwijs Hanzehogeschool Groningen 2013 Toegepaste psychologie Saxion Hogeschool 2013 24 Communicatiewetenschap Universiteit van Amsterdam 2013 23

P a g e 21 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 22 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 23 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 24 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Extra studiekosten Bij het kenmerk extra studiekosten gaat het erom dat in de brochure vermeld staat hoeveel kosten de student moet maken naast het betalen van het wettelijke collegegeld. Het gaat hierbij vooral om geld voor het aanschaffen van boeken, maar ook excursies, labjassen, en dergelijke. Een voorbeeld uit een brochure is: “De kosten van boeken, syllabi en andere studiematerialen bedragen voor het eerste jaar van de opleiding ongeveer 400 euro. “25, “Daarnaast dien je rekening te houden met een eenmalige Fontysbijdrage (€48) en de kosten voor studieboeken, leermiddelen en activiteiten.”26, “Maar aan je studie zijn meer kosten verbonden. Boeken zijn de belangrijkste kostenpost. Reken op € 250,- tot € 750,- per jaar.”27 In totaal wordt in 46% van de brochures op dit kenmerk gescoord. Hogescholen scoren significant hoger 58% (62%) dan universiteiten 25% (21%). Toegepaste psychologie scoort van de hbo opleidingen het hoogst (70%), CMV en MHV scoren met 50% het laagst. Van de universitaire brochures scoort informatica met 38% het hoogst, rechtsgeleerdheid scoort met 13% het laagst. Tien hogescholen scoren 100%, 11 hogescholen scoren niet. Twee universiteiten scoren 100%, 6 universiteiten scoren niet. Naast het feit dat er in meer dan de helft van de brochures niks gezegd wordt over de extra studiekosten werd er ook misleidend geïnformeerd. Een voorbeeld hiervan is de bovengenoemde Fontysbijdrage, Fontys heeft deze nadat wij contact met ze opgenomen hebben, verwijderd uit al hun voorlichtingsmateriaal.

Informatica Hogeschool Leiden 2013 Informatica Fontys Hogescholen 2013 27 Algemene brochure TU Delft 2013 26

P a g e 25 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 26 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 27 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 28 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 29 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Arbeidsmarkt Het tweede thema dat behandeld wordt, is arbeidsmarkt. Het gaat bij dit thema om onderwerpen die te maken hebben met de arbeidsmarkt van een specifieke opleiding. Dit thema is opgebouwd uit de volgende kenmerken:  Beroepsperspectief  Baangarantie  Kans op een baan  Startsalaris Er zijn al lang zorgen over het aantal aankomende studenten dat kiest voor een opleiding in de techniek28. Eerlijke en heldere voorlichting over de perspectieven die een bètaopleiding kan bieden, zou kunnen helpen om meer scholieren voor een carrière in deze richting te interesseren. Voor hogescholen is dit thema belangrijker dan voor universiteiten, het hbo-bachelordiploma is een veel meer een algemeen aanvaarde startkwalificatie dan een universitaire bachelor. Het merendeel van de afgestudeerde zal dan ook meteen de arbeidsmarkt op stromen, waar universitaire studenten bijna altijd nog een aansluitende masteropleiding gaan volgen. Tegelijkertijd is het belangrijk om te bedenken dat toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt moeilijk te voorspellen zijn. Zodoende is er enige terughoudendheid geboden wanneer het aankomt op het toekomstperspectief van een bepaalde sector binnen de arbeidsmarkt. In dit hoofdstuk zal er aan de hand van de bovenstaande kenmerken gekeken worden naar de manier waarop hogescholen momenteel voorlichten over de arbeidsmarkt van door hen aangeboden opleidingen.

Kabinetsreactie op het Masterplan Bèta en Technologie: ‘Naar 4 op de 10; meer technologietalent voor Nederland’ 1604-2012

P a g e 30 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Beroepsperspectief Het kenmerk beroepsperspectief wordt gescoord wanneer een brochure aankomende studenten een beeld geeft van de beroepsmogelijkheden die een opleiding biedt. Een voorbeeld hiervan is: “Al wordt vaak gedacht dat je als geschiedenisstudent ‘gedoemd’ bent voor het onderwijs, dat is niet de realiteit.”29, “Na de masteropleiding kun je gaan werken in het bedrijfsleven, bij de overheid, bij nonprofit organisaties, bij de media of bij kennisinstituten, zoals het Voedingscentrum, Schuttelaar & Partners of Milieu Centraal.”30, “Als jongerenwerker, sociaal makelaar, of beleidsmedewerker.”31 In alle brochures staat het beroepsperspectief van de opleiding vermeld. In 100% (93%) van de brochures van de hogescholen en in 100% (100%) van de universitaire brochures wordt op dit kenmerk gescoord.

Geschiedenis Rijksuniversiteit Groningen 2013 Toegepaste communicatiewetenschap Wageningen University 2013 31 CMV Avans Hogeschool 2013 30

P a g e 31 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 32 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 33 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 34 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Baangarantie Brochures scoren op het kenmerk baangarantie wanneer er overduidelijk de indruk wordt gewekt dat het bijna onmogelijk moet zijn om na het succesvol afronden van de studie geen baan op niveau te vinden. Voorbeelden hiervan zijn: “Als afgestudeerde kun je uit talloze banen kiezen.”32, “Later vind je vrijwel zeker een baan op hbo-niveau”.33, “De garantie hebben dat ze tijdens of direct na de opleiding een prachtige loopbaan gaan ontwikkelen!”34 In 5% van de brochures wordt een baangarantie gegeven. Drie procent (7%) van de hbo folders en 8% (8%) van de wo folders scoren op dit kenmerk. Commerciële economie en informatica zijn op het hbo de enige folders waarin dit soms vermeld wordt. Wiskunde is de hoogst scorende folder op dit kenmerk in het wo. Drie hogescholen en vier universiteiten scoren op dit kenmerk.

Technische informatica Technische Universiteit Delft 2013 CE Avans 2013 34 AD Small business & retail management Fontys 2013 33

P a g e 35 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 36 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 37 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 38 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Kans op een baan Brochures scoren op het kenmerk kans op een baan wanneer er inzicht gegeven wordt in het arbeidsmarktperspectief van de desbetreffende opleiding. Voorbeelden hiervan zijn: “Onze afgestudeerden zijn zeer gewild bij professionele organisaties”35, “De arbeidsmarkt vertoont een constante vraag naar goede juristen"36, “Na je afstuderen hoef je niet lang stil te zitten: 80% van onze afgestudeerden heeft binnen drie maanden een baan.”37, “Afgestudeerden met de juiste bagage en juiste instelling hebben goede mogelijkheden op de arbeidsmarkt”38 Het arbeidsmarktperspectief wordt slechts in 40% van de brochures vermeld. Het is apart dat de hbo brochures 36% (38%) slechter scoren dan de wo brochures 46% (48%). Op het hbo scoort MHV het hoogst met 100% en toegepaste psychologie met 20% het laagst. Op het wo scoort wiskunde het hoogst met 89% en biomedische wetenschappen het laagst (20%). Drie hogescholen scoren 100% en 13 scoren 0%, 2 universiteiten scoren 100% en 1 scoort niet.

Social work Fontys hogescholen 2013 Rechtsgeleerdheid Universiteit Leiden 2013 37 Moleculaire Levenswetenschappen Wageningen University 2013 38 Lerarenopleiding basisonderwijs Fontys Hogeschool 2013 36

P a g e 39 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 40 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 41 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 42 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Startsalaris Brochures scoren op het kenmerk startsalaris wanneer er een indicatie gegeven wordt van de hoogte van het salaris na het afstuderen. Voorbeelden hiervan zijn: “2050 gemiddelde aanvangssalaris afgestudeerd psycholoog”39, “Je eerste salaris als assistent-controller is ongeveer € 1550 tot € 1750 bruto per maand.”40 In slechts 9% van de folders staat het startsalaris na afstuderen vermeld, in de hbo brochures is dit 10% (8%) en in de wo brochures 6% (3%). In het hbo scoort MHV het hoogst met 50%, toegepaste psychologie (0%) en pabo (4%) scoren het laagst. In het wo scoren alleen informatica (13%), psychologie (11%) en rechtsgeleerdheid (13%). HZ university of applied science scoort met 100% het hoogst van de hogescholen en de universiteit Utrecht (50%) is de enige universiteit die op dit kenmerk scoort.

39 40

Psychologie Universiteit Leiden 2013 Bedrijfseconomie Hogeschool Zuyd 2013

P a g e 43 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 44 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 45 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 46 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 47 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Omvang studie en rendement Het derde thema dat behandeld wordt, is omvang van de studie en rendement. De omvang van de studie wordt samen met het rendement behandeld omdat er vooral zorgen zijn over de rendementen van grote opleidingen. Bovendien wordt er in het hoofdlijnenakkoord tussen de HBOraad en OCW speciale aandacht gevraagd voor onderwijsintensivering van grote studies. Dit thema bestaat uit de volgende onderdelen: -

Grootte van de studie

Aantal eerstejaars

Student-docent ratio

Werkgroepgrootte

Uitval in het eerste jaar

Bachelorrendement

De omvang van een studie is vooral belangrijk om studiekiezers erop te wijzen dat er soms grote verschillen in de groepsgrootte bestaan tussen het onderwijs op de middelbare school en het onderwijs op de hogeschool. Duidelijke communicatie op dit gebied kan de eerste schok over de massaliteit van hoger onderwijs verminderen. De LSVb vindt het zorgelijk dat er door de overheid steeds meer op rendement wordt gefocust. Door de grotere waarde die er aan rendement wordt toegekend, is het belangrijk dat instellingen hier ook duidelijk over communiceren.

P a g e 48 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Grootte van de studie Brochures scoren op het kenmerk grootte van de studie wanneer ze op enige manier aankomende studenten duidelijk maken wat de omvang van de studie is. Dit kan een objectieve of subjectieve omschrijving betreffen. Voorbeelden hiervan zijn: “We zijn groot in totale omvang, maar al onze vestigingen zijn klein en overzichtelijk”41, “Hoewel geschiedenis een populaire opleiding is, is ons onderwijs zeker niet massaal.”42, “Kleinschalig en daarmee persoonlijk”43 In 43% van de brochures wordt een indicatie van de omvang van de studie gegeven, in het hbo is dat 34% (26%) en in het wo is dat 60% (50%). Er is een duidelijke toename op dit kenmerk ten opzichte van vorig jaar, in het hbo is die voornamelijk te wijten aan de opname van dit kenmerk in de studiebijsluiter. Maar nog steeds wordt er in meer dan de helft van de brochures geen melding gemaakt van de omvang van de studie. MHV scoort het hoogste van de hbo studies met 50%, commerciële economie het laagst met 22%. Psychologie scoort van de wo studies het hoogst met 78%, biomedische wetenschappen en communicatiewetenschappen scoren met 40% het laagst. 9 hogescholen scoren 100% en 12 hogescholen scoren niet, 4 universiteiten scoren 100% en 2 universiteiten scoren niet.

Informatica Inholland 2013 Geschiedenis Radboud Universiteit Nijmegen 2013 43 Lerarenopleiding basisonderwijs Fontys Hogescholen 2013 42

P a g e 49 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 50 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 51 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 52 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Aantal eerstejaars Brochures scoren op het kenmerk aantal eerstejaars wanneer er uit de brochures blijkt hoeveel eerstejaars studenten een studie telt. Hierbij zijn ook de numerus fixus studies meegenomen waarbij het aantal beschikbare plekken vermeld is. Het weergeven van het aantal eerstejaars is een goede indicator voor studiekiezers om de omvang van de opleiding te kunnen bepalen. Wanneer dit goed vergelijkbaar gebeurt, kunnen studiekiezers een opleiding kiezen die qua omvang het beste bij hun wensen aansluit. In slecht 27% van de brochures wordt het aantal eerstejaars vermeld, gezien de lagere score dan de 43% op â&#x20AC;&#x2DC;omvang van de studieâ&#x20AC;&#x2122; is dit een indicatie dat de studies die de omvang van de studie vermelden dat lang niet allemaal objectief met cijfers onderbouwen. In de hbo brochures is de score 17% (1%) , in het wo 44% (37%). MHV scoort het hoogst van de hbo studies met 50%, toegepaste psychologie met 10% het laagst. Van de universitaire brochures scoort psychologie met 78% het hoogst en communicatiewetenschappen en geschiedenis met 20% het laagst. De Hogeschool Arnhem en Nijmegen en Iselinge Hogeschool scoren met 100% het hoogst, 21 hogescholen scoren niet. Drie universiteiten scoren 100% en 2 universiteiten scoren 0%.

P a g e 53 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 54 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 55 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 56 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Student-docent ratio De brochures scoren op het kenmerk student-docent ratio wanneer deze ratio in de brochure vermeld wordt. Een voorbeeld hiervan is: â&#x20AC;&#x153;docent: student is 1:15â&#x20AC;?44 Naast het aantal eerstejaars geeft dit kenmerk een goed idee van de omvang waarin het onderwijs wordt aangeboden. Hoe hoger de student-docent ratio, hoe onwaarschijnlijker het is dat er op een kleinschalige en intensieve wijze onderwijs wordt gegeven op de opleiding. In het kader van de beoogde kwaliteitsslag in het hoger onderwijs wordt veel nadruk gelegd op de intensivering van het onderwijs. Een deel van de hogescholen zijn voorstander van verruiming van de ruimte voor de toepassing van selectie aan de poort. Het mogelijk maken van kleinschalig en intensief onderwijs is een voornaam argument in deze discussie. Uit informatie over de student-docent ratio kan blijken of hogescholen hun beloften op dit gebied ook waar (kunnen) maken. Slechts in 3% van de brochures staat de student-docent ratio vermeld. In de hbo brochures is dit 1% (0%) en in de wo brochures 7% (3%). Toegepaste psychologie aan de HAN is de enige hogeschool brochure die hierop scoort. Er zijn drie wo studies die hierop scoren, Wageningen university (100%) en de Radboud universiteit (14%) zijn de enige 2 universiteiten die dit kenmerk vermelden.

Moleculaire levenswetenschappen Wageningen University 2013

P a g e 57 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 58 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 59 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 60 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Werkgroepsgrootte Opleidingen scoren op het kenmerk werkgroepsgrootte wanneer de omvang van de werkgroepen wordt gekwantificeerd. Voorbeelden hiervan zijn: “werkgroepen bestaan uit 12 tot 24 studenten”45, “Een gemiddelde werkgroep bestaat uit 20 studenten.”46, “De lessen volg je in kleine groepen van maximaal 25 studenten.”47 In 25% van de brochures wordt de werkgroepsgrootte vermeld. In de hbo brochures is dit 22% (11%), in de wo brochures 29% (23%). MHV scoort van de hbo brochures het hoogste met 50%, informatica scoort met 18% het laagst. Van de universitaire brochures scoort geschiedenis met 60% het hoogst en wiskunde met 0% het laagst. Drie hogescholen scoren 100% en 18 hogescholen scoren 0%. De Erasumus Universiteit Rotterdam scoort als enige 100%, 6 universiteiten scoren 0%.

Psychologie Universiteit Leiden 2013 Informatica Universiteit Utrecht 2013 47 CE NTI 2013 46

P a g e 61 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 62 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 63 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 64 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Uitval in het eerste jaar Een brochure scoort op het kenmerk uitval in het eerste jaar wanneer aankomende studenten inzicht krijgen in het rendement van het eerste studiejaar. Het percentage studenten dat uitvalt in het eerste jaar zegt op zichzelf niets over de kwaliteit van een opleiding. Er kunnen immers verschillende redenen zijn waarom uitval bij een opleiding hoger is dan ergens anders. Wel kan hoge uitval een indicator zijn dat er iets mis is. Niet zonder reden is de indicator uitval in het eerste jaar opgenomen in de prestatieafspraken tussen OCW en de HBO-raad.48 In 10% van de folders staat de uitval in het eerste jaar vermeld. Op het hbo is dit 16% (0%), deze score komt bijna geheel voort uit de opname van de uitval in de studiebijsluiter. In het wo wordt hier helemaal niet meer op gescoord 0% (5%). Medische hulpverlening is met 50% de best scorende studie, toegepaste psychologie is met 10% de laagst scorende hbo studie. De hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Iselinge hogeschool scoren 100% op dit kenmerk, 22 hogescholen scoren niet op dit kenmerk.

Hoofdlijnenakkoord HBO-raad-OCW

P a g e 65 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 66 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 67 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 68 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Bachelorrendement Brochures scoren op het kenmerk bachelorrendement wanneer studenten inzicht verschaft wordt over het rendement van de bachelor studie. Voor het bachelorrendement geldt hetzelfde als voor de uitval in het eerste jaar: het percentage studenten dat binnen een bepaalde tijd zijn diploma haalt, zegt op zichzelf niet voldoende over de kwaliteit van een opleiding. Er kunnen immers verschillende redenen zijn waarom het rendement bij een opleiding hoger is dan elders. Wel kan een laag rendement een indicator zijn dat er iets veranderd moet worden. Niet voor niets is het bachelorrendement als indicator voor kwaliteit opgenomen in het hoofdlijnenakkoord tussen OCW en de HBO-raad. Een ander probleem is dat niet alle opleidingen het bachelorrendement kwantificeren, waardoor het voor studenten onmogelijk blijft om een goede vergelijking te maken. In slechts 9% van de brochures wordt het rendement van de bacheloropleiding vermeld. In het hbo is dit 13% (0%), deze cijfers komen alleen voor in brochures met een studiebijsluiter. In het wo is de score gedaald naar 0% (6%). Drie opleidingen scoren 17% op dit kenmerk toegepaste psychologie en MHV scoren niet op dit kenmerk omdat de studies nog niet lang genoeg bestaan om het rendement te bepalen. Iselinge hogeschool scoort het hoogst met 100%, 22 hogescholen scoren niet.

P a g e 69 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 70 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 71 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 72 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 73 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Onderwijs en onderwijsomgeving Het derde thema dat behandeld wordt, is onderwijs en onderwijsomgeving. Bij dit thema gaat het om onderwerpen die het onderwijs en de omgeving van het onderwijs aangaan. Deze onderwerpen moeten aankomende studenten een beeld geven van het opzet en inhoud van het onderwijs. Het gaat dus om een inhoudelijk inzicht in het onderwijs zodat voor een aankomende student duidelijk is hoe zijn onderwijs wordt vorm gegeven. De volgende kenmerken zullen in dit hoofdstuk worden onderzocht:  Inhoud studie en studieprogramma  Studiebegeleiding  Fantastische faciliteiten  Nauw contact met docenten  Topdocenten  Taal van het onderwijs  Deeltijd  Didactische methode  Invulling keuzeruimte  Excellentietraject  Best beoordeeld / hoog op ranglijst  Struikelvak  Stage  Medezeggenschap De in dit thema besproken kenmerken dragen het meeste bij aan het inhoudelijke beeld dat een aankomende student van de opleiding krijgt. De roep om meer differentiatie49 kan bij uitstek in dit thema uitgewerkt worden.

Differentiëren in drievoud: omwille van kwaliteit en verscheidenheid in het Hoger Onderwijs, Advies van de Commissie Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel 2010 pg. 30

P a g e 74 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Inhoud studie en studieprogramma Om te scoren op het kenmerk inhoud studie en studieprogramma moet er in de brochure minimaal verteld worden welke vakken er in het eerste jaar aangeboden worden en hoe het verdere verloop van de studie eruit ziet. Daarnaast moet er ook enig inzicht verschaft worden over de opbouw van de gehele studie en het aangeboden lesprogramma. Dit kenmerk is vooral belangrijk omdat aankomende studenten in staat worden gesteld een vergelijking tussen een bepaalde opleiding op verschillende instellingen te maken. Zo kan gezien worden welke verschillende zwaartepunten er in het curriculum zijn aangebracht. Dit is immers differentiatie op inhoud: een belangrijk punt dat zowel in het rapport van de commissie Veerman50 en de Strategische agenda51 wordt gemaakt. In totaal scoren 64% van de brochures op dit kenmerk. In het hbo is een grote daling te zien naar 55% (73%). In het wo is de score nagenoeg gelijk gebleven op 79% (78%). Toegepaste psychologie is de best scorende hbo studie met 60%, CMV scoort het laagst met 50%. In het wo is geschiedenis met 100% de best scorende opleiding, psychologie scoort met 67% het laagst. Zeven hogescholen scoren 100%, 8 hogescholen scoren niet. Vijf universiteiten scoren 100%, 2 universiteiten scoren niet. Opleidingen die een duidelijk overzicht van de inhoud van de studie en het studieprogramma geven scoren significant hoger op het NSE oordeel ‘aansluiting van je opleiding bij je vooropleiding’.52 Dit kan betekenen dat studenten in staat zijn om een beter afgewogen keuze te maken als ze vooraf bekend zijn met de inhoud van de opleiding.

Differentiëren in drievoud: omwille van kwaliteit en verscheidenheid in het Hoger Onderwijs, Advies van de Commissie Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel 2010 pg. 30 51 Kwaliteit in verscheidenheid Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap, OCW 2011 pg. 30 52

Zie Bijlage II

P a g e 75 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 76 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 77 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 78 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Studiebegeleiding Brochures scoren op het kenmerk studiebegeleiding wanneer in de brochure vermeld wordt dat eerstejaars studenten extra begeleiding krijgen van een mentor, lector of tutor. Dit betreft niet de reguliere mogelijkheid om in gesprek te gaan met een studieadviseur. Voorbeelden hiervan zijn: “Elke student krijg gedurende zijn studie een SLB'er toegewezen.53”, “Bij goed onderwijs hoort ook een goede begeleiding. Hiervoor zorgt de tutor: een vast aanspreekpunt waar je gedurende de hele bachelorfase met allerlei vragen terecht kunt.”54 In 77% van de brochures wordt vermeld dat er studiebegeleiding is in het eerste jaar. In het hbo is dit 80% (73%), in het wo is het 71% (68%). In het hbo scoort toegepaste psychologie met 100% het hoogst, MHV met 50% het laagst. Van de universitaire brochures scoort geschiedenis het hoogst met 100% en communicatie wetenschap het laagst met 40%. Achttien hogescholen scoren 100%, de hogeschool Utrecht scoort met 0% het laagst. Vier universiteiten scoren 100%, 2 universiteiten scoren niet. Brochures die wel vermelden dat ze studiebegeleiding aanbieden in het eerste jaar worden niet significant hoger beoordeeld door de NVAO op studiebegeleiding dan opleidingen die dit niet vermelden. Ook als er gekeken wordt naar de studentenoordelen is er geen significant verschil tussen de opleidingen die dit wel en die dit niet vermelden.55

Informatica Hogeschool Inholland 2013 Psychologie Universiteit Utrecht 2013 55 Zie Bijlage II 54

P a g e 79 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 80 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 81 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 82 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Fantastische faciliteiten Brochures scoren op het kenmerk fantastische faciliteiten wanneer de faciliteiten omschreven worden met waardeoordelen die zeer bovengemiddeld zijn. Voorbeelden hiervan zijn: “We richten niet alleen hightech studielandschappen in, maar stimuleren ook het gebruik van nieuwe media en onze moderne elektronische leeromgeving.56”, “Naast moderne collegezalen en laboratoria vind je hier uiteraard ook computer- en studieruimtes waar je zelfstandig kunt werken. Op het Science Park Amsterdam studeer je in een inspirerende wetenschappelijke omgeving”57 In 29% van de brochures wordt vermeld dat de opleiding fantastische faciliteiten heeft. In het hbo is dat 23% (46%), in het wo 40% (35%). In het hbo scoren pabo en informatica met 29% het hoogst, MHV scoort met 0% het laagst. In het wo scoort informatica met 63% het hoogst, communicatiewetenschappen scoort met 20% het laagst. Vier hogescholen scoren 100% op dit kenmerk, 18 hogescholen scoren niet. Drie universiteiten scoren 100% en 3 universiteiten scoren 0%. Wanneer echter de opleidingen die aangeven dat ze fantastische faciliteiten hebben vergeleken worden met de opleidingen die dat niet vermelden, blijkt dat de NVAO de instellingen die aangeven dat ze fantastische faciliteiten hebben niet significant hoger beoordelen op studiefaciliteiten. Ook een vergelijking met de studentenoordelen over voorzieningen leidt niet tot een significant hoger oordeel bij opleidingen die aangeven dat ze fantastische faciliteiten hebben.58 Het is dus de vraag wat de claim van fantastische faciliteiten waard is en waar die dan op gebaseerd wordt.

Algemene brochure Stenden Hogeschool 2013 Biomedische wetenschappen Universiteit van Amsterdam 2013 58 Zie Bijlage II 57

P a g e 83 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 84 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 85 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 86 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Nauw contact met docenten Brochures scoren op het kenmerk nauw contact met docenten wanneer dit letterlijk zo vermeld wordt of wanneer dit uit de omschrijving van het contact tussen docent en student is af te leiden. Voorbeelden hiervan zijn: “Als student heb je veel informeel contact met docenten; ze kennen je bij naam.”59, “omdat de onderwijsgroepen lekker klein zijn maak je snel contact met studenten en docenten.”60 In 19% van de brochures wordt vermeld dat er nauw contact tussen studenten en docenten is. Op het hbo is dat 11% (40%), op het wo 33% (49%). De vermelding hiervan is flink afgenomen sinds vorig jaar. In het hbo scoort MHV hierop het hoogst met 50%, CMV en commerciële economie scoren het laagst met 6%. In het wo scoort geschiedenis het hoogst met 60%, biomedische wetenschappen scoort het laagst met 20%. Vier hogescholen scoren 100%, 18 hogescholen scoren niet. De Radboud universiteit scoort met 100% het hoogst, 6 universiteiten scoren niet. Wanneer er gekeken wordt naar de opleidingen die aangeven dat er nauw contact is met docenten, blijkt er geen significant verschil te zijn met opleidingen die dat niet aangeven. De opleidingen die scoren op dit kenmerk worden door de NVAO niet hoger gewaardeerd dan opleidingen die niet scoren. Studenten beoordelen de betrokkenheid van de docenten echter wel hoger bij opleidingen die scoren op dit kenmerk dan opleidingen die dit niet doen.61

Informatica Stenden Hogeschool 2013 Rechtsgeleerdheid Erasmus Universiteit Rotterdam 2013 61 Zie Bijlage II 60

P a g e 87 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 88 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 89 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 90 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Topdocenten Brochures scoren op het kenmerk topdocenten wanneer de kwaliteit van de docenten omschreven wordt met waardeoordelen die hoger dan goed zijn. Voorbeelden hiervan zijn: “Lectures by top researchers in the field of Computer Science and an international environment. Outstanding teaching with plentiful opportunities in a dynamic field, both internationally and within the Netherlands."62, “Docenten met excellente kennis en ervaring, waarvan enkele auteur zijn van handboeken en/of artikelen.”63 De kwaliteit van docenten is een belangrijke indicator voor de kwaliteit van een opleiding. Dit blijkt mede uit het feit dat docentkwaliteit als indicator is vastgesteld voor de prestatieafspraken.64 Voor die prestatieafspraken wordt het percentage docenten met een mastergraad als indicator gebruikt. Maar zeggen dat je docenten top zijn, maakt ze nog niet top. Het zou voor aankomende studenten dan ook beter zijn wanneer dit kenmerk op enige wijze gekwantificeerd zou worden. Naast het percentage docenten met een mastergraad wat wellicht te abstract voor aankomende studenten is, zou gedacht kunnen worden aan de NVAO oordelen over de kwaliteit van het onderwijzend personeel of de studentenoordelen uit de NSE. In totaal vermelden 21% van de brochures dat de opleidingen topdocenten hebben. Op het hbo is dit 12% (19%), op het wo 35% (13%). Van de hbo brochures scoort toegepaste psychologie met 30% het hoogst, MHV scoort met 0% het laagst. In het wo scoort wiskunde met 43% het hoogst en rechtsgeleerdheid met 25% het laagst. Drie hogescholen scoren 100%, 24 hogescholen scoren niet. De Radboud universiteit scoort met 100% het hoogst, 5 universiteiten scoren 0%. Bij vergelijking van opleidingen die vermelden dat ze topdocenten hebben met opleidingen die dat niet vermelden, blijkt dat er volgens de NSE een significant verschil is. Bij de opleidingen die vermelden dat ze topdocenten hebben, worden de docenten significant hoger beoordeeld door de studenten. Echter als er vergeleken wordt met de NVAO gegevens, blijkt dat de NVAO de kwaliteit van het onderwijzend personeel niet significant hoger beoordeeld.65

62 63

Computer science Vrije Universiteit 2013 Toegepaste psychologie Saxion Hogeschool 2013

Hoofdlijnenakkoord OCW-HBO-raad 2011

Zie Bijlage II

P a g e 91 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 92 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 93 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 94 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Taal van het onderwijs Brochures scoren op het kenmerk taal van het onderwijs wanneer uit de brochure blijkt in welke taal het onderwijs gegeven wordt. Het gaat hierbij niet om de taal van de literatuur. Voorbeelden hiervan zijn: “de studie Psychologie start in het studiejaar 2013 met een Engelstalige variant”66, “Daarnaast kies je in het tweede studiejaar een tweede vreemde taal en breng je je Engels op een hoger niveau.”67 Het is voor studenten belangrijk dat duidelijk wordt wat de taal van het onderwijs is. Er is in dit onderzoek niet gekeken wat de werkelijke taal van het onderwijs is; studies die dat niet vermelden in hun voorlichtingsbrochures zouden gewoon in het Nederlands gegeven kunnen worden maar ook in het Engels. In totaal 25% van de brochures wordt de taal van het onderwijs expliciet benoemd. In het hbo is dit 14% (23%), in het wo 44% (39%). Commerciële economie scoort van de hbo brochures het hoogst met 33%, MHV scoort met 0% het laagst. Van de wo brochures scoort rechtsgeleerdheid met 75% het hoogst, geschiedenis scoort met 20% het laagst. Hogeschool de Kempel scoort het hoogst met 100%, 19 hogescholen scoren niet. Maastricht University en de technische universiteit Eindhoven scoren 100%, 2 universiteiten scoren niet.

66 67

Psychologie Universiteit Leiden 2013 CE HVA 2013

P a g e 95 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 96 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 97 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 98 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Deeltijd Brochures scoren op het kenmerk deeltijd wanneer specifiek vermeld wordt of een opleiding wel of niet in deeltijd wordt aangeboden. Een opleiding scoort dus ook op dit kenmerk wanneer expliciet vermeldt wordt dat het onderwijs niet in deeltijd gevolgd kan worden. Voorbeelden hiervan zijn: In 38% van de brochures staat vermeld of de opleiding wel of niet in deeltijd wordt aangeboden. In het hbo is dit 54% (39%), in het wo 12% (13%). In het hbo scoren de opleidingen pabo en CMV beide het hoogst met 67%, MHV scoort met 0% het laagst. In het wo scoort geschiedenis met 67% het hoogst, 4 opleidingen scoren 0% op dit kenmerk. Dertien hogescholen scoren 100% op dit kenmerk, 7 hogescholen scoren 0%. De universiteit Leiden scoort met 50% het hoogst, 8 universiteiten scoren niet.

P a g e 99 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 100 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 101 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 102 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Didactische methode Brochures scoren op het kenmerk didactische methode wanneer er in de brochure expliciet vermeld wordt welke onderwijs methode er gehanteerd wordt. Voorbeelden hiervan zijn: " Bij het Probleem Gestuurd Onderwijs (PGO) analyseer je bovendien met 12 medestudenten praktijkvraagstukken”68, “Ze werken allemaal met Probleemgestuurd Onderwijs (PGO): dit vernieuwende onderwijsmodel activeert het leren, ontwikkelt je onderzoeksvaardigheden en bereidt je goed voor op je toekomstige carrière.”69 In het rapport van de commissie Veerman en de Strategische Agenda worden instellingen opgeroepen om meer te gaan differentiereen. Differentiatie op onderwijsmethode is één van de manieren die wordt aanbevolen. Maar deze vorm van differentiatie kan pas werken wanneer de aankomende student er ook van op de hoogte is. Alleen dan kan hij voor die vorm van onderwijs kiezen die het beste aansluit bij zijn eigen competenties en wensen. Goede voorlichting hierover is dus belangrijk. In 38% van de brochures wordt inzicht verschaft over de gehanteerde didactische methode. In het hbo is dit 32% (41%), in het wo 50% (19%). In het hbo scoort informatica met 41% het hoogst, MHV scoort met 0% het laagst. In het wo scoort psychologie met 67% het hoogst en geschiedenis met 20% het laagst. Zes hogescholen scoren 100% en 13 hogescholen scoren niet op dit kenmerk. Drie universiteiten scoren het hoogst met 100% en 3 universiteiten scoren het laagst met 0%.

68 69

Algemene brochure Stenden Hogeschool Bachelorbrochure Maastricht University 2013

P a g e 103 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 104 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 105 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 106 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Invulling keuzeruimte Brochures scoren op het kenmerk invulling keuzeruimte wanneer studenten inzicht wordt verschaft in de omvang en/of de mogelijke invulling van de keuzeruimte in het curriculum. Voorbeelden hiervan zijn: “Een andere optie is vakken volgen op het gebied van ondernemerschap.”70, “Na afronding van het basisprogramma ben je in staat om je eigen keuzes te maken. Zo ga je je specialiseren in het jonge of het oudere kind. We bieden je tevens de mogelijkheid om naast je pabodiploma extra diploma’s te behalen.”71 De beschikbare keuzeruimte en de manier waarop studenten die kunnen invullen, kan van belang zijn voor aankomende studenten bij het bepalen van hun studiekeuze. Studenten die liever een breed programma volgen, zouden een voorkeur kunnen hebben voor een studieprogramma wat meer keuzeruimte omvat. Inzage in de te kiezen vakken kan studenten die zich willen verdiepen een beeld geven hoe ze dat bij de betreffende studie kunnen vorm geven. In 82% van de brochures wordt de mogelijke invulling van de keuzeruimte besproken. In het hbo is dit 87% (61%), in het wo 75% (84%). Commerciële economie scoort van de hbo opleidingen het hoogst met 94%, MHV scoort met 50% het laagst. In het wo scoort wiskunde met 100% het hoogst en scoort rechtsgeleerdheid met 50% het laagst. Negentien hogescholen scoren 100% op dit kenmerk, 2 hogescholen scoren niet. Zes universiteiten scoren 100% en Maastricht university scoort het laagst met 0%. Wanneer opleidingen studenten inzicht verschaffen in de omvang en of mogelijke invulling van de keuzeruimte betekent dit niet dat studenten in de NSE die opleiding significant hoger beoordelen op de ‘mogelijkheid om zelf de inhoud van de opleiding te bepalen’.72

Biomedische Technologie TU Eindhoven 2013 Pabo Katholieke Pabo Zwolle 2013 72 Zie Bijlage II 71

P a g e 107 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 108 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 109 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 110 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Excellentietraject Brochures scoren op het kenmerk excellentietraject wanneer in de brochure wordt vermeld dat er excellentieprogramma’s binnen de opleiding of instelling als student van de opleiding zijn te volgen. Een voorbeeld hiervan is: “Voor uitblinkers zijn er speciale voorzieningen zoals excellentieprogramma’s en honourstrajecten.”73, “Voor studenten die meer uitdaging en ruimte voor eigen initiatief zoeken, biedt de HU de mogelijkheid een excellentieprogramma te volgen.”74 In 51% van de brochures staat iets over excellentietrajecten vermeld. In het hbo is dit 35% (31%), in het wo 79% (77%). MHV is de best scorende hbo opleiding met 100%, CMV scoort met 22% het laagst. Geschiedenis en rechtsgeleerdheid scoren met 100% het beste van de wo opleidingen, biomedische wetenschappen en communicatiewetenschappen scoren met 60% het laagst. Zes hogescholen scoren 100%, 14 hogescholen scoren het laagst met 0%. Zes universiteiten scoren 100%, de technische universiteit Eindhoven en Wageningen university scoren met 0% het laagst.

73 74

Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit 2013 Informatica Hogeschool Utrecht 2013

P a g e 111 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 112 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 113 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 114 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Best beoordeeld / hoog op ranglijst Brochures scoren op het kenmerk best beoordeeld / hoog op ranglijst wanneer er op enige wijze verwezen wordt naar hoge beoordelingen door studenten, ranglijsten et cetera. Voorbeelden hiervan zijn: “De opleiding is door experts, uit de hbo-wereld, als goed beoordeeld.75”, “Psychologie in Rotterdam biedt: een studie die meermalen verkozen is tot beste van Nederland.”76, “Hogeschool NTI is er zeer trots op dat in de NSE 2012 de opleidingen gemiddeld op inhoud een 7.8* scoren! En wel 3 van de opleidingen van Hogeschool NTI zijn inhoudelijk als beste beoordeeld in hun categorie.”77, “In de Keuzegids Hoger Onderwijs staat Iselinge Hogeschool, net als de andere kleine pabo’s, in de top 10.”78 Zoals uit de bovenstaande voorbeelden al blijkt, worden opleidingen op verschillende manieren aangeprezen. Maar doordat het niet op een eenduidige manier gebeurt, is het niet goed vergelijkbaar. Daar komt nog bij dat veel dezelfde studies zich allemaal op de een of andere manier als beste zien. Dit kunnen ze natuurlijk onmogelijk allemaal zijn. Daarom zou het beter zijn als alle hogescholen samen tot een indicator voor vergelijking van beoordelingen zouden komen. Hierbij kan gedacht worden aan de accreditatieoordelen van de NVAO of de NSE. In 28% van de brochures wordt vermeld dat de opleiding op een of andere manier als beste is beoordeeld of hoog op een ranglijst staat. In het hbo is dit 22% (23%), in het wo 38% (40%). De pabo is de hoogst scorende opleiding in het hbo met 29%, MHV scoort met 0% als laagste. In het wo scoort geschiedenis met 60% het hoogst en communicatiewetenschappen met 20% het laagst. Zeven hogescholen scoren het hoogst met 100%, 16 hogescholen scoren niet. Drie universiteiten scoren 100% en 4 universiteiten scoren niet. Opleidingen die aangeven op een of andere manier goed te zijn beoordeeld scoren ook significant hoger op het algemene oordeel van de NSE dan opleidingen die dat niet vermelden. 79 Voor de vergelijkbaarheid zou het wel aan te raden zijn dat ze allemaal naar dezelfde beoordelingen verwijzen zodat het ook voor studiekiezers begrijpelijk is.

Lerarenopleiding basisonderwijs Fontys Hogescholen 2013 Psychologie Erasmus Universiteit Rotterdam 2013 77 CMV NTI 2013 78 Pabo Iselinge Hogeschool 2013 79 Zie Bijlage II 76

P a g e 115 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 116 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 117 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 118 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Struikelvak Brochures scoren op het kenmerk struikelvak wanneer uit een brochure blijkt dat er één of meerdere vakken binnen de opleiding zijn waar studenten problemen mee kunnen hebben. Een voorbeeld hiervan is: “Als je weinig affiniteit met wiskunde hebt, is het moeilijk om de opleiding succesvol af te ronden80.” Wanneer er binnen het curriculum van een opleiding vakken zijn waar studenten bovengemiddelde problemen mee hebben is het belangrijk dit te vermelden. Dit kan aankomende studenten helpen om te bepalen of een bepaalde opleiding bij hen past. Daarnaast geeft het de mogelijkheid aan studenten om eventuele deficiënties op dit gebied al vroeg aan te pakken zodat latere problemen voorkomen kunnen worden. Slechts 6% van de brochures maakt melding van een struikelvak binnen de opleiding. In het hbo is dit 7% (8%), in het wo 6% (8%). In de pabo brochures wordt dit met 13% het vaakst vermeld binnen het hbo, 3 opleidingen scoren helemaal niet. In het wo scoort psychologie met 22% het hoogst, 5 opleidingen scoren niet. Hogeschool Edith Stein scoort met 100% het hoogst, 20 hogescholen scoren niet. De Erasmus universiteit Rotterdam scoort met 33% het hoogst, 8 universiteiten scoren niet.

Toegepaste psychologie Hogeschool Leiden 2013

P a g e 119 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 120 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 121 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 122 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Stage Brochures scoren op het kenmerk stage wanneer uit de brochure blijkt dat er de mogelijkheid is om stage te lopen of dat de stage een verplicht onderdeel van de studie vormt. Een voorbeeld hiervan is: “In het derde jaar ga je op stage en pas je jouw kennis en praktische vaardigheden toe bij een bedrijf. De opleiding heeft goede contacten met stagebedrijven, maar je mag natuurlijk ook zelf met een voorstel voor een stageplaats komen. Je kunt ook in het buitenland stagelopen.”81, “In het vierde jaar heb ik drie maanden meegelopen op een schooltje in Mzuzu, in het Noorden van Malawi, een klein Afrikaans land dat grenst aan Mozambique.”82 Stages vormen een wezenlijk onder deel van een beroepsopleiding, informatie hierover mag dan ook niet ontbreken. Maar het moet tegelijkertijd wel eerlijke en realistische informatie zijn. Het merendeel van de studenten zal namelijk niet in Malawi stage. In 78% van de brochure staat er iets over stages vermeld. Er is een duidelijk verschil tussen het hbo 96% (87%) en het wo 48% (52%). Drie hbo opleidingen scoren met 100% het hoogst, informatica scoort met 88% het laagst. In het wo scoort geschiedenis met 80% het hoogst en scoort informatica met 13% het laagst. Tweeëntwintig hogescholen scoren 100% op dit kenmerk, hogeschool Edith Stein scoort niet op dit kenmerk. De Erasmus universiteit Rotterdam scoort met 100% het hoogst, 3 universiteiten scoren niet op dit kenmerk.

81 82

Informatica NHL Hogeschool 2013 Pabo Stenden Hogeschool 2013

P a g e 123 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 124 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 125 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 126 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Medezeggenschap Brochures scoren op het kenmerk medezeggenschap wanneer er enige informatie over de medezeggenschap op een instelling gegeven wordt. Een voorbeeld hiervan is: â&#x20AC;&#x153;Jaarlijks worden twee studenten in de opleidingscommissie gekozen. Ook jij kunt je dus verkiesbaar stellen en je stem laten horen.â&#x20AC;?83 Door de toegenomen focus op het nominaal studeren, wordt het steeds moeilijker om voldoende geschikte kandidaten voor de studentenmedezeggenschap te vinden. De medezeggenschap is een belangrijke schakel in het kwaliteitscontrolemechanisme van een instelling. Daarom is het belangrijk dat de studentenmedezeggenschap ook in de toekomst goed blijft functioneren en idealiter zelfs verbeterd. Door in de voorlichting studenten al op de medezeggenschap te wijzen, wordt de kans vergroot dat studenten betrokken raken bij de medezeggenschap. In 6% van de brochures wordt iets gezegd over de medezeggenschap binnen de instelling. In het hbo is dit 6% (3%) en in het wo ook 6% (9%). Hogeschool de Kempel en hogeschool Edith Stein scoren met 100% het hoogst, 22 hogescholen scoren niet. De Universiteit van Amsterdam scoort met 29% het hoogst op dit kenmerk, 9 universiteiten scoren niet.

Psychologie Universiteit van Amsterdam 2013

P a g e 127 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 128 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 129 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 130 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 131 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Instroom en Doorstroom Het vierde thema dat behandeld wordt is instroom en doorstroom. In dit thema wordt gekeken naar verschillende kenmerken die te maken hebben met de manier waarop studenten kunnen instromen in een opleiding en hoe de doorstroom binnen de bachelor en uit de bachelor naar de master is geregeld. De volgende kenmerken worden onderzocht:  (Bindend) studie Advies  Numerus fixus  Selectie  Aansluiting master  Intakegesprek  Verwante opleidingen  Toegangseisen Rondom dit thema zijn verschillende politieke ontwikkelingen van belang. In het wetstraject Strategische Agenda84 zal een vervroeging van de aanmelddatum naar 1 mei staan. Tevens zal de ‘studiekeuzecheck’ verplicht plaatsvinden. Daarnaast wordt de loting voor numerus fixus studies afgeschaft en zullen de mogelijkheden voor selectie worden uitgebreid. Met het wetstraject Ruim baan voor talent85 zijn deze mogelijkheden al per 1 september 2011 op grote schaal ingevoerd, maar deze maatregelen zijn nog niet geëvalueerd. Verder wordt het doorstroomrecht naar het WO met een hbo propedeuse afgeschaft en worden de pre-master trajecten steeds duurder. Er zijn dus al veel veranderingen doorgevoerd - en nog meer staan er op stapel - die invloed zullen hebben op de in dit thema besproken kenmerken. Dit alles maakt het van wezenlijk belang dat aankomende studenten vroegtijdig op de hoogte worden gesteld van alle maatregelen die van toepassing zijn op de opleiding die ze kiezen of aan de instelling waar ze aan gaan studeren.

84 85

Kwaliteit in verscheidenheid Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap, OCW 2011 https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2011-369.html

P a g e 132 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Bindend studie advies Brochures scoren op het kenmerk Bindend studie advies wanneer er in de brochure vermeld wordt of er een bindend studie advies (bsa) gegeven wordt aan het einde van het jaar. Voorbeelden hiervan zijn: “Iedere student ontvangt aan het einde van het eerste jaar van inschrijving een advies over de voortzetting van zijn studie.”86, “De Radboud Universiteit Nijmegen hanteert het bindend studieadvies. Dit betekent dat je in het eerste jaar minstens twee derde van het maximale aantal studiepunten moet halen.”87 Nu er steeds meer nadruk komt te liggen op studierendement en er van studenten een steeds grotere inspanning - ook in het eerste jaar van hun studie - verwacht wordt, is het belangrijk dat aankomende studenten al vroeg weten wat er van ze verwacht wordt. Zo kunnen studenten zich daarop instellen en wanneer ze niet bereid zijn om meteen aan de slag te gaan, een andere keuze maken. In 40% van de brochures wordt vermeld of een opleiding een bsa hanteert. In het hbo is dit 17% (12%), in het wo 81%(81%). MHV scoort het hoogste van de hbo opleidingen met 50%, toegepaste psychologie met 10% het laagst. In het wo scoort rechtsgeleerdheid met 100% het hoogst, biomedische wetenschappen en communicatiewetenschappen scoren met 60% het laagst. Hogeschool de Kempel en de hogeschool Utrecht scoren met 100% het hoogst, 19 hogescholen scoren niet. Zes universiteiten scoren 100%, de technische universiteit Eindhoven en Wageningen university scoren niet. Echter, van alle opleidingen die daadwerkelijk een bsa hanteren vermeld maar 42% dat. Hier is een groot verschil tussen hogescholen en universiteiten. Slechts 14% van de hogescholen die een bsa hanteren vermelden dat ook in hun brochure. Van de universiteiten die een bsa hanteren vermeldt 82% dat ook in haar brochures. Wij bevelen instellingen ten zeerste aan dit wel op te nemen in de folders.

86 87

Pabo Hogeschool de Kempel 2013 Psychologie Radboud Universiteit 2013

P a g e 133 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 134 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 135 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 136 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Numerus fixus Brochures scoren op het kenmerk numerus fixus wanneer er in de brochure vermeld staat dat de studie een numerus fixus hanteert. Een voorbeeld hiervan is: â&#x20AC;&#x153;Biomedische wetenschappen is een numerus-fixusopleiding. Dit betekent dat er een beperkt aantal plaatsen (175 per jaar) beschikbaar is en dat niet iedereen toegelaten kan worden.â&#x20AC;?88 In 24% van de opleidingen geeft aan dat de opleiding een numerus fixus heeft. In het hbo is dit 12% (3%), in het wo 44% (24%). Van de hbo studies scoort MHV het hoogst met 100%, informatica en PABO scoren het laagst met 0%. Van de wo studies scoort rechtsgeleerdheid met 88% het hoogst, informatica scoort met 13% het laagst. Hogeschool Leiden scoort met 50% het hoogst onder de hogescholen, de Radboud universiteit scoort met 100% het hoogst van de universiteiten.

Biomedische wetenschappen Universiteit Utrecht 2013

P a g e 137 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 138 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 139 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 140 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Selectie Brochures scoren op het kenmerk selectie wanneer de brochure vermeldt dat er op enige wijze decentrale selectie van studenten plaats vindt. Voorbeelden hiervan zijn: “Het grootste deel van de geplaatste studenten (80 %) zal decentraal worden geselecteerd, dat wil zeggen door de faculteit zelf. Deze studenten krijgen gegarandeerd een plaats. De decentrale selectie wordt twee keer aangeboden (eenmaal eind januari / begin februari en eenmaal in juni) en zal bestaan uit een onderwijsdag en een toetsdag.”89, “Voor deze opleiding geldt een decentrale selectie. Dat wil zeggen dat de HU zelf studenten selecteert aan de hand van selectiecriteria die de opleiding bepaalt.”90 In 6% van de brochures wordt gescoord op decentrale selectie. In het hbo is dit 1% (7%) , in het wo 13% (11%) . MHV scoort het hoogst van de hbo studies met 50% en psychologie scoort met 44% het hoogst van de wo studies.

89 90

Rechtsgeleerdheid Universiteit van Amsterdam 2013 MHV Hogeschool Utrecht 2013

P a g e 141 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 142 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 143 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 144 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Aansluiting master Brochures scoren op het kenmerk aansluiting master wanneer in de brochure vermeld wordt welke mogelijke masters er na de desbetreffende bachelor opleiding gevolgd kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn: “Het diploma geeft je toegang tot een breed aanbod aan (master)opleidingen aan hogescholen of universiteiten in binnen- en buitenland. Denk aan opleidingen als Marketing, Communicatie en Bedrijfskunde.”91, “De Pabo in Ede sluit optimaal aan op bijvoorbeeld een hbomaster of wo-master Onderwijskunde.”92 In 65% van de brochures worden aansluitende masteropleidingen vermeld. In het hbo is dit 45% (43%), in het wo 100% (98%). MHV scoort het hoogst van de hbo brochures, toegepaste psychologie het laagst met 20%. Acht hogescholen scoren 100% en 8 scoren er niet.

91 92

Commerciele economie Hogeschool Inholland 2013 Pabo Christelijke Hogeschool Ede 2013

P a g e 145 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 146 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 147 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 148 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Intakegesprek Brochures scoren op het kenmerk intakegesprek wanneer er in de brochure vermeld staat dat er intakegesprekken afgenomen worden met aankomende studenten of dat er de mogelijkheid is voor studiekeuzeadviesgesprekken. Het betreffen hier alleen adviserende gesprekken en geen gesprekken waarin een bindend advies wordt gegeven. Voorbeelden hiervan zijn: Intakegesprekken en studiekeuzeadviesgesprekken zijn een goede manier om ervoor te zorgen dat de juiste student op de juiste plaats belandt.93 De effectiviteit van dit instrument komt pas echt tot zijn recht wanneer studiekiezers van het bestaan afweten. Voorlichting over de mogelijkheden is dan ook noodzakelijk om van intakegesprekken en studiekeuzeadviesgesprekken een succes te maken. Wat hier overigens essentieel bij is, is dat de intakegesprekken worden gebruikt als voorlichting, en niet als verkapte vorm van selectie door studenten bijvoorbeeld te ontmoedigen een studie te doen. In 35% van de brochures wordt op intakegesprekken gescoord. In het hbo is dit met 43% (28%) significant hoger dan in het wo 21% (6%). Drie hbo studies scoren het hoogst met 50%, toegepaste psychologie scoort met 30% het laagst. Geschiedenis is de hoogst scorende wo studie met 40%, informatica scoort met 11% het laagst. Zeven hogescholen scoren 100%, 14 hogescholen scoren niet. De Radboud universiteit scoort met 100% het hoogst, 8 universiteiten scoren niet.

STUDIEKEUZEGESPREKKEN: OP ZOEK NAAR MAATWERK Kohnstamm Instituut 2011

P a g e 149 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 150 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 151 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 152 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Verwante opleidingen Een brochure scoort op het kenmerk verwante opleidingen wanneer er in de brochure expliciet verwezen wordt naar soortgelijke opleidingen met een iets andere insteek. Een voorbeeld hiervan is: â&#x20AC;&#x153;Een verwante opleiding is Small Business en Retail Management.â&#x20AC;?94 Het verschaffen van informatie over andere verwante opleidingen kan aankomende studenten helpen om een net iets beter beredeneerde studiekeuze te maken. Wanneer studiekiezers weten welke alternatieven er voor een bepaalde studie zijn kan de studiekiezer voor die studie gaan die het beste aansluit bij zijn of haar wensen. In 35% van de brochures wordt aangegeven welke andere opleidingen verwant zijn aan de desbetreffende opleiding. In het hbo is dit 43% (45%) en in het wo 21% (3%). Van de hbo brochures scoort CMV met 56% het hoogst en toegepaste psychologie scoort met 10% het laagst. In het wo scoort informatica met 38% het hoogst en scoort geschiedenis met 0% het laagst. Zeven hogescholen scoren 100% op dit kenmerk en 10 hogescholen scoren niet. Wageningen university is de enige universiteit die een 100% score behaalt, 6 universiteiten scoren helemaal niet op dit kenmerk.

Commerciele economie Hogeschool Inholland 2013

P a g e 153 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 154 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 155 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 156 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Toegangseisen Op dit kenmerk wordt gescoord als er in de brochure iets vermeld staat over de toelatingseisen van de opleiding. Voorbeelden hiervan zijn: “Met een havo- of vwo-diploma met het profiel E&M ben je zonder meer toelaatbaar. Heb je een van de andere drie profielen gekozen, dan is het vak economie 1 of m&0 een vereiste95.”, “vooropleiding: havo, vwo, mbo”96, “Iedereen met een vwo-diploma kan worden toegelaten tot de opleiding psychologie. Alle vier profielen geven toegang.”97 In 84% van de brochures staan de toegangseisen voor de opleiding vermeld. In het hbo is dit 80% en in het wo 92%. Toegepaste psychologie scoort met 90% het hoogst in het hbo, MHV het laagst met 50%. Vier universitaire studies scoren 100% en rechtsgeleerdheid scoort het laagst met 75%. Eenentwintig hogescholen scoren 100% op dit kenmerk en 4 scoren er niet. Negen universiteiten scoren 100% op dit kenmerk en alleen Maastricht university scoort niet.

Commerciële economie Hanzehogeschool Groningen 2013 Pabo Gereformeerde Hogeschool Zwolle 97 Psychologie Rijksuniversiteit Groningen 2013 96

P a g e 157 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 158 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 159 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 160 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 161 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Internationalisering Het vijfde thema dat behandeld wordt, is internationalisering. Hierin worden kenmerken onderzocht die te maken hebben met internationalisering. Dit betreft zowel de mogelijkheden voor Nederlandse studenten om een deel van hun studie in het buitenland te volgen als het internationale karakter van de onderzochte opleidingen. De volgende kenmerken worden in dit hoofdstuk onderzocht:  Buitenland  Internationale sfeer Er is in Nederland nog steeds een ambitie om tot de top van de kenniseconomieën in de wereld te behoren. Dit is onmogelijk zonder een internationale component in het Nederlandse onderwijs, kennisdeling en culturele uitwisseling zijn hier een belangrijk onderdeel van. Studentmobiliteit is een belangrijk onderdeel om dit mogelijk te maken, maar hierbij is het wel van belang om een realistisch beeld van de mogelijkheden op dit gebied te schetsen. Uit de laatste mobiliteitscijfers98 blijkt dat Nederland nog steeds laag scoort op uitgaande studentmobiliteit.

Mobiliteit in Beeld Nuffic 2011

P a g e 162 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Buitenland Brochures scoren op het kenmerk buitenland wanneer er op enige wijze verteld wordt dat er een mogelijkheid is om tijdens de studie in het buitenland te studeren of stage te lopen. Voorbeelden hiervan zijn: “Een mooi voorbeeld van onze internationale mogelijkheden is de Stenden Grand Tour, de moderne versie van de ‘Grand Tour’, die vanaf einde Middeleeuwen geïntroduceerd werd.99, De Pabo heeft contacten met Zweden, Noorwegen, Denemarken, België, Oostenrijk, Curaçao en Ierland.100, Wie wil kan tijdens de studie bij Saxion de hele wereld verkennen! Van Australië tot IJsland;101", “Onze studenten zijn onder andere naar universiteiten geweest in Edinburgh, Parijs, Melbourne, Dunedin (Nieuw-Zeeland) en Boston.”102 Zoals uit de bovenstaande voorbeelden blijkt, schetsen de instellingen in hun voorlichting een wereldwijd scala aan mogelijkheden. Gezien het lage percentage103 Nederlandse studenten dat er voor kiest om naar het buitenland te gaan bestaat er de mogelijkheid dat de werkelijkheid en het in de brochures geschetste beeld niet overeenkomen. Als hogescholen echt werk van internationalisering willen maken, zouden ze de voorlichting tijdens de opleiding over de buitenlandmogelijkheden meer aandacht moeten geven. In 67% van de brochures wordt vermeld dat er een mogelijkheid is tijdens de studie in het buitenland te studeren of stage te lopen. In het hbo is dit 66% (63%) en in het wo 67% (82%). Van de hbo brochures scoort MHV het hoogst met 100% en toegepaste psychologie het laagst met 50%. In het wo scoren communicatiewetenschappen en geschiedenis het hoogst met 100% en scoort informatica het laagst met 38%. Dertien hogescholen scoren 100% op dit kenmerk en 6 hogescholen scoren niet. Vier universiteiten scoren 100% en Maastricht university en de technische universiteit Eindhoven scoren niet.

Algemene brochure Stenden Hogeschool 2013 Lerarenopleiding basisonderwijs NHL 2013 101 Algemene brochure Saxion hogeschool 2013 102 Biomedische wetenschappen Universiteit van Amsterdam 2013 100

103

Mobiliteit in Beeld Nuffic 2011

P a g e 163 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 164 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 165 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 166 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Internationale sfeer Brochures scoren op het kenmerk “internationale sfeer” wanneer dit met soortgelijke bewoordingen in de brochure vermeld staat. Voorbeelden hiervan zijn: “112 nationaliteiten”104, “Bij het LIACS, het informatica-insituut, bevind je je in een internationale omgeving”105

Geen van de onderzochte opleidingen heeft het ‘Bijzonder (kwaliteits)kenmerk internationalisering‘ van de NVAO behaald. Daarnaast scoren ook verschillende opleidingen die geheel in het Nederlands gegeven worden op dit kenmerk. Hierdoor rijst de vraag in hoeverre de opleidingen een waarheidsgetrouw beeld van de internationale sfeer schetsen. In 33% wordt melding gemaakt van een internationale sfeer op de opleiding. In het hbo is dit 15% (42%) en in het wo is dit significant hoger met 63% (68%). Commerciële economie scoort in het hbo het hoogst met 100%, toegepaste psychologie en MHV scoren met 0% het laagst. Geschiedenis scoort in het wo het hoogst met 100% en biomedische wetenschappen scoort met 40% het laagst. HZ university of applied science en Stenden hogeschool scoren het hoogst met 100% en 19 hogescholen scoren niet op dit kenmerk. In het wo scoren 5 universiteiten 100% en scoren de technische universiteit Delft en de universiteit Utrecht niet.

104 105

Moleculaire Levenswetenschappen Wageningen University 2013 Informatica Universiteit Inholland 2013

P a g e 167 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 168 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 169 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 170 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 171 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Stad Het laatste thema dat behandeld wordt, is de stad waar de hogeschool of universiteit gevestigd is. Bij dit thema wordt gekeken naar de beweringen die instellingen doen over de stad waarin zij huizen. De volgende kenmerken worden in dit hoofdstuk besproken: ď ś Huisvesting ď ś Stad De stad waar de instelling gevestigd is speelt een belangrijke rol bij de studiekeuze door een aankomende student. De LSVb is van mening dat de kwaliteit van het geboden onderwijs en de compatibiliteit tussen student en opleiding belangrijker zijn dan de stad van de instelling. Voor instellingen geldt hopelijk hetzelfde: die zouden hier in hun voorlichting wellicht op in kunnen spelen door minder aandacht te schenken aan de geweldige sfeer en het uitgaansleven.

P a g e 172 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Huisvesting Brochures scoren op het kenmerk huisvesting als er enige informatie over huisvesting in de stad van de instelling gegeven wordt. Voorbeelden hiervan zijn: “Kamer gemiddeld 300 euro per maand, 95% woont op kamers”106, “Op zoek naar een kamer? In Nijmegen kun je je voor woonruimte inschrijven bij de Stichting Studentenhuisvesting. Deze stichting heeft een groot aantal studentenhuizen en studentenflats.”107

De beschikbaarheid van kamers zou geen rol moeten spelen bij de overwegingen van een aankomende student bij zijn of haar studiekeuze. Daarom is het belangrijk dat instellingen en steden dit probleem aanpakken. Zolang er nog wel problemen rondom studentenhuisvesting zijn, is het belangrijk dat studenten hier voldoende over geïnformeerd worden zodat ze zich op tijd kunnen inschrijven voor een studentenwoning. In 33% van de brochures wordt iets vermeld over de huisvestingsmogelijkheden in de stad waar de instelling gevestigd is. In het hbo is dit 29% (34%) en in het WO 38% (62%). In de hbo brochures wordt bij MHV het vaakst gescoord met 100%, informatica scoort met 18% het laagst. In het wo scoort rechtsgeleerdheid het hoogst met 50% en informatica het laagst met 25%. Zes hogescholen scoren 100% op dit kenmerk en 18 hogescholen scoren niet. Vier universiteiten scoren 100% en 5 universiteiten scoren niet.

106 107

Moleculaire Levenswetenschappen Wageningen University 2013 CMV Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 2013

P a g e 173 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 174 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 175 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 176 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Stad Brochures scoren op het kenmerk stad wanneer er in de brochure enige informatie gegeven wordt over de stad waarin de instelling gevestigd is. Voorbeelden hiervan zijn: “SAX and the City. Wie bij Apeldoorn alleen aan Paleis Het Loo en de Apenheul denk komt bedrogen uit, want de stad heeft veel meer te bieden dan dat.”108, "Het uitgaansleven, de culturele, sportieve en recreatieve mogelijkheden zijn uitstekend, zoals je snel zelf zult kunnen ervaren."109 Veel studenten laten de stad waar de instelling gevestigd is nog steeds zwaar wegen in hun studiekeuze.110 Instellingen zouden dit moeten ontmoedigen en overdreven praatjes over de stad achterwege laten. Alleen in gevallen wanneer de aanwezige faciliteiten in een stad direct verband houden met de studie zou dit van toegevoegde waarde kunnen zijn. In 50% van de brochures wordt iets vermeld over de stad waar de instelling gevestigd is. In het hbo is dit 38% (50%) en in het wo 71% (74%). Bij de opleiding MHV wordt dit met een 100% score, van de hbo opleidingen het vaakst genoemd. Commerciële economie scoort met 38% het laagst op dit kenmerk. In het wo scoort geschiedenis het hoogst met 100%, de opleidingen informatica en rechtsgeleerdheid scoren met 63% het laagst. Acht hogescholen scoren 100% op dit kenmerk en 14 hogescholen scoren niet. Zeven universiteiten scoren 100% op dit kenmerk, de technische universiteit Eindhoven en de universiteit Utrecht scoren niet.

108 109 110

Algemene brochure Saxion hogeschool 2013 Communicatie en informatie wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen 2013 Een goede start in bètatechniek ResearchNed 2010

P a g e 177 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 178 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 179 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 180 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Hoogst en laagst scorende instellingen Uit dit onderzoek vloeit een ranglijst voort waarin instellingen die goed en minder goed scoren op voorlichting zijn opgenomen. Dit is gedaan aan de hand van de afzonderlijke onderdelen. Bij de volgende tabel is ervoor gekozen om het totaal aan informatie mee te nemen per instelling. Er is gekeken naar de hoeveelheid aspecten waar instellingen gemiddeld iets over schrijven omdat dit iets zegt over de hoeveelheid van de informatie. Dit betekent niet noodzakelijkerwijs dat de folders die goed scoren in deze ranking ook daadwerkelijk de beste zijn maar dat zij wel de meeste informatie bevatten. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat, ook na nadere beschouwing van de folders, de instellingen die de meeste informatie in hun folders hebben opgenomen, ook op de beste manier voorlichting bieden.

P a g e 181 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Plaats 1 2 3 3 4 5 6 7 8 8 9 10 11 11 12 13 14 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 29 30 31 32

Instelling Universiteit Leiden Hanzehogeschool Groningen Hogeschool De Kempel Iselinge Hogeschool TU Delft Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Windesheim Hogeschool Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen HZ University of Applied Sciences Hogeschool van Amsterdam Marnix Academie Hogeschool Utrecht Hogeschool Inholland Hogeschool Edith Stein Hogeschool NCOI Universiteit Utrecht Hogeschool Rotterdam Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Hogeschool Leiden Wageningen University Saxion TU Eindhoven NTI Maastricht University Vrije Universiteit Avans Hogeschool Stenden Hogeschool Gereformeerde Hogeschool Zwolle Katholieke Pabo Zwolle Zuyd Hogeschool NHL Hogeschool LOI Hogeschool Saxion Next

hbo/wo wo hbo hbo hbo wo hbo hbo wo wo wo wo hbo hbo hbo hbo hbo hbo hbo-p wo hbo hbo hbo hbo wo hbo wo hbo-p wo wo hbo hbo hbo hbo hbo hbo hbo-p hbo-p

Totaal 17,8 17,2 17,0 17,0 16,7 16,3 15,8 15,3 13,7 13,7 13,6 13,5 13,0 13,0 12,8 12,5 12,0 12,0 11,8 11,7 11,5 11,2 10,8 10,5 10,2 10,0 9,8 9,7 9,3 9,3 8,7 8,5 8,0 8,0 7,0 6,5 6,0

P a g e 182 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Top 15 brochures Voor de hier gepresenteerde top 15 geldt dezelfde kanttekening zoals die gemaakt is in het vorige hoofdstuk: een hoge score zegt alleen iets over de hoeveelheid informatie die gegeven wordt. Er is bij het samenstellen van deze top 15 niet gekeken naar de kwaliteit van de informatie. Studie Psychologie Rechtsgeleerdheid Lerarenopleiding Basisonderwijs CommerciĂŤle Economie Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Rechtsgeleerdheid Psychologie Technische Wiskunde Biomedische Wetenschappen Culturele en Maatschappelijke Vorming Lerarenopleiding Basisonderwijs Rechtsgeleerdheid Life Science & Technology Geschiedenis

Instelling Universiteit Leiden Universiteit Leiden Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Windesheim Radboud Universiteit Universiteit van Amsterdam TU Delft Universiteit Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Windesheim Erasmus Universiteit Rotterdam TU Delft Universiteit Leiden

Totaal 21 21 21 20 20 19 19 18 18 18 18 17 17 17

Studielast etc 1 0,8 Stad

Arbeidsmarkt

0,6 0,4 0,2 0

omvang en rendement

Internationaal

in-doorstroom Psy UL

Pabo Hanze

Onderwijs MWD Windesheim

Recht RU

Psy UvA

Figuur 1 Themascore top 5 brochures

P a g e 183 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Vergelijkende grafieken

Stad

Studielast etc 0,5 0,45 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0

Arbeidsmarkt

omvang en rendement

Internationaal

in-doorstroom Pabo

Onderwijs CMV

ICT

Figuur 2 Themascore per studie HBO

De bovenstaande grafiek maakt de verschillen tussen de verschillende studies goed inzichtelijk op de verschillende thema’s.  Brochures lerarenopleiding basisonderwijs geven het beste inzicht in de te verwachten studielast, inzet en kennis van studenten, terwijl informatica opleidingen dat het minste doen.  Informatica opleidingen geven de meeste informatie over de arbeidsmarkt en bij toegepaste psychologie opleidingen gebeurt dit het minst. Dit is deels te verklaren doordat toegepaste psychologie een nieuwe opleiding is waar nog weinig over bekend is in het werkveld. Maar de eveneens lage score van de pabo wijst erop dat opleidingen met lagere baankansen daar ook minder over willen vermelden.  Alle opleidingen scoren slecht op het thema omvang studie en rendement maar de informatica opleidingen komen er het slechtste uit.  Op het thema onderwijs en onderwijsomgeving scoren de meeste studies gemiddeld, informatica scoort als opleidingengroep het laagst en de pabo het hoogst.  Het thema instroom en doorstroom scoort over de hele breedte onder gemiddeld, de studie informatica laat hier wederom de slechtste score zien.  Op internationalisering wordt het meest verschillend gescoord door opleidingen, pabo doet het hier het best, toegepaste psychologie scoort zeer laag.  Het thema stad heeft duidelijke verschillende scores tussen de verschillende opleidingen te zien, CMV scoort hierop het hoogst, wellicht heeft dit te maken met het culturele aspect van de studie. Informatica is de slechts scorende studie.

P a g e 184 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Studielast etc 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Stad

Arbeidsmarkt

Internationaal

omvang en rendement

in-doorstroom

Gesch

Inf

Psy

Onderwijs

Recht

Wis

BioM

Com

Figuur 3 Themascore per studie WO

De bovenstaande grafiek maakt de verschillen tussen de verschillende studies goed inzichtelijk op de verschillende thema’s.  Brochures informatica geven het beste inzicht in de te verwachten studielast, inzet en kennis van studenten, terwijl communicatiewetenschappen opleidingen dat het minste doen.  Wiskunde opleidingen geven de meeste informatie over de arbeidsmarkt en bij biomedische wetenschappen opleidingen gebeurt dit het minst.  Alle opleidingen scoren het slechts op het thema omvang studie en rendement maar de informatica opleidingen komen er het slechtste uit.  Het thema onderwijs en onderwijsomgeving scoort over de hele breedte onder gemiddeld scoren, communicatiewetenschappen scoort als opleidingengroep het laagst en de geschiedenis het hoogst.  Op het thema instroom en doorstroom scoren de meeste studies gemiddeld, de studie communicatiewetenschappen laat hier wederom de slechtste score zien.  Op internationalisering wordt het meest verschillend gescoord door opleidingen, geschiedenis doet het hier het best, biomedische wetenschappen scoort laag.  Het thema stad heeft duidelijke verschillende scores tussen de verschillende opleidingen te zien, geschiedenis scoort hierop het hoogst, wellicht heeft dit te maken met het culturele aspect van de studie, de aanwezigheid van musea en andere instellingen. Informatica is de slechts scorende studie.

P a g e 185 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Studielast etc 0,7 0,6 0,5

Stad

Arbeidsmarkt

0,4 0,3 0,2 0,1 0 Internationaal

omvang en rendement

in-doorstroom totaal

Onderwijs wo

hbo tot

hbo p

hbo b

Figuur 4 Themascore per instellingsvorm

In de bovenstaande grafiek zijn de thema scoren van de verschillende soorten instellingen met elkaar vergeleken. Universiteiten scoren op alle kenmerken hoger dan de hogescholen. Er is binnen het hbo nog een duidelijk verschil tussen private en bekostigde instellingen.

 Op het thema van de verwachtte studielast, inzet, kennis en financiële bijdrage door 

  



studenten scoren de universiteiten het hoogst, de private hogescholen scoren hier het laagst. De opleidingen met de minste aansluiting op de arbeidsmarkt, namelijk de wo bachelor opleidingen scoren het hoogst op het thema arbeidsmarkt. De private opleidingen scoren hierbij het laagst. Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat veel studenten van private opleidingen al werkzaam zijn en dat er hierdoor minder focus aan gegeven wordt. Bij het thema omvang studie en rendement scoren alle instellingen relatief laag, de universiteiten scoren wel hoger dan de hogescholen. Op het thema onderwijs en onderwijsomgeving scoren de universiteiten het hoogst, de rest blijft niet ver achter, maar de bekostigde hogescholen scoren het laagst. Het thema instroom en doorstroom wordt als beste gescoord door de universiteiten, er is een duidelijk verschil tussen de bekostigde en private hogescholen. Dit thema bevat ook veel barrière maatregelen zoals selectie en BSA, de lage score van de private instellingen kan te maken hebben met hun relatieve grote toegankelijkheid. Op het thema internationalisering is het grootste verschil tussen de verschillende instellingen. Universiteiten scoren het hoogst, private hogescholen scoren niet op dit thema, internationalisering heeft hier duidelijk geen prioriteit.

P a g e 186 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

ď ś Ook op het thema stad zijn er grote verschillen. Universiteiten scoren het hoogst, private hogescholen scoren niet. Het feit dat een groot deel van hun onderwijs uit afstandsonderwijs bestaat zal hiervoor verantwoordelijk zijn.

P a g e 187 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Studie in cijfers Naar aanleiding van onder andere ons eerste onderzoek naar voorlichting op universiteiten is in 2012 de pilot Studie in cijfers van start gegaan, ook wel studiebijsluiter genoemd. De pilot moet belangrijke informatie objectief en vergelijkbaar beschikbaar maken. In dit hoofdstuk zullen we de in de bijsluiter opgenomen kenmerken afgaan en de score op de kenmerken in dit onderzoek bespreken. De bijsluiter begint met de studententevredenheid, zoals die blijkt uit de NSE. Hier is niet specifiek naar gekeken in dit onderzoek, maar dit is wel meegenomen in het omvangrijkere kenmerk best beoordeeld / ranglijsten. De score op dit kenmerk was 28%, hierbij zijn ook verwijzingen naar andere ranglijsten en beoordelingen meegenomen. Dat betekent dat in 72% van de brochures er in ieder geval geen cijfers over de studenttevredenheid worden gegeven. Het volgende kenmerk uit de bijsluiter is het aantal eerstejaars, dit kenmerk is in dit onderzoek onderzocht en wordt in 27% van de brochures vermeld. Dit is een toename ten opzichte van vorig jaar, maar die is vooral te wijten aan de opleidingen die de studiebijsluiter al hebben toegevoegd en het relatief grote percentage wo opleidingen met een numerus fixus waar het aantal beschikbare plaatsen wordt genoemd. Verder wordt de contacttijd van eerstejaars ook vermeld in de bijsluiter, ook dit kenmerk is niet specifiek onderzocht in de onderzoek, hier is gekeken naar het bredere kenmerk contacttijd. In 38% van de brochures wordt iets gezegd over de contacttijd tijdens de opleiding, dit betekent dat in tenminste 62% van de brochures niks gezegd wordt over de contacttijd van eerstejaars. Ook wordt er in de bijsluiter gekeken naar de doorstroom naar het tweede jaar, dit is in dit onderzoek onderzocht als de uitval in het eerste jaar. Immers wanneer de doorstroom naar het tweede jaar wordt weergegeven, valt daar uit af te leiden wat de uitval in het eerste jaar is. De score op dit kenmerk was 10%, het is duidelijk belangrijk dat dit in de bijsluiter wordt opgenomen wil de studiekiezer hier inzicht in verkrijgen. Hierna wordt er gekeken naar de studieswitch, dit komt in dit onderzoek niet expliciet naar voren, maar is ook meegenomen in het onderzoek naar het kenmerk uitval in het eerste jaar. In geen enkele brochure die geen studiebijsluiter had bijgesloten, werden gegevens over het aantal studenten dat na ĂŠĂŠn jaar van studie wisselt gegeven. Dat er ook in de bijsluiter een grote focus op rendement ligt blijkt uit het volgende kenmerk dat erin benoemd wordt, namelijk het aantal studenten dat een diploma binnen 5 jaar behaald. Ook op dit derde rendementskenmerk scoren de hogescholen 9%. Het volgende kenmerk valt ook gedeeltelijk onder het rendementsdenken, namelijk de studenten die na het behalen van een bachelor diploma ergens anders gaat doorstuderen. Dit wordt in dit onderzoek niet eerder expliciet benoemd, maar in geen enkele brochure wordt dit vermeld. Wel wordt er vaak vermeld naar welke studies studenten kunnen doorstromen. Cijfers zouden inzicht kunnen geven wat de meest gebruikelijke en haalbare opties zijn. Het laatste kenmerk in de bijsluiter is de arbeidsmarkt, dit gaat over het aantal studenten dat na 1,5 jaar een baan heeft. Dit komt in dit onderzoek in twee kenmerken terug, namelijk baangarantie en kans op baan, de cumulatieve score op deze kenmerken is 40%. Maar in die 40% van de brochures wordt slechts in een deel de kans op een baan gekwantificeerd. Dus minder dan 60% van de

P a g e 188 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 brochures geeft momenteel inzicht in de aansluiting op de arbeidsmarkt zoals gedefinieerd in de bijsluiter. Uit de verschillende onderzoeken naar voorlichting door de LSVb111, gesprekken met studiekiezers en andere onderzoeken112 naar de factoren voor studiesucces blijken er nog andere voor studiekiezers noodzakelijke kenmerken te zijn. Namelijk; 



111 112

Extra studiekosten, studeren is een kostbare investering, collegegelden stijgen jaarlijks, maar daarnaast moeten studenten nog veel overige kosten maken. Het is belangrijk dat ook deze voor studiekiezers inzichtelijk gemaakt worden. Dit zou in de bijsluiter opgenomen moeten worden, instellingen beschikken over deze gegevens aan de hand van de boekenlijsten en andere verplichte benodigdheden die tijdens de studie aangeschaft moeten worden. Student-docent ratio, in de strategische agenda wordt als een van de manieren om de kwaliteit van het onderwijs te vergroten, de verhoging van de contacttijd voor eerstejaars studenten genoemd. Dit kan slechts bereikt worden doordat een instelling over voldoende gekwalificeerd personeel beschikt om dit onderwijs te geven. Toonaangevende universiteiten zoals Harvard, Oxford en Cambridge hebben een student-docent ratio die vele malen hoger ligt dan in Nederland. Om studenten inzicht te geven in het belang dat instellingen aan onderwijs hechten is vermelding van dit kenmerk in de bijsluiter van belang. Uit dit onderzoek blijkt dat het momenteel nooit gebeurd. Werkgroepgrootte, of een andere omschrijving van de omvang van de groepsgrootte van de onderwijsvormen geeft de studiekiezer zicht op de daadwerkelijke omvang van het onderwijs. Momenteel wordt slechts in 25% van de brochures hier inzicht in gegeven. Deze cijfers zouden moeten worden opgenomen in de bijsluiter. Noodzakelijke karaktereigenschappen, in het kader van matching is het belangrijk dat er een helder beeld aan studiekiezers gegeven wordt welke eigenschappen en competenties zij moeten hebben om een grotere kans op studiesucces te hebben. Uit dit onderzoek blijkt dat dit nu in 36% van de brochures niet gebeurd. Dit is niet per se een kenmerk dat in de bijsluiter moet worden opgenomen maar instellingen zouden zelf er toe over moeten gaan om dit in elke brochure op te nemen. Noodzakelijke inhoudelijke kennis, net als het vorige kenmerk is het in het kader van matching belangrijk dat studiekiezers verteld wordt welke kennis belangrijk is om van de opleiding een succes te maken. Uit dit onderzoek blijkt dat in 74% van de brochures hier niks over vermeld wordt. Net als het vorige kenmerk, behoeft dit niet per se in de bijsluiter te worden opgenomen maar moeten instellingen zelf ertoe over gaan dit in hun voorlichtingsmateriaal op te nemen. Inhoud studie en studieprogramma, opname van dit kenmerk zorgt ervoor dat studenten inzicht krijgen in de opbouw van de opleiding en de keuzes die verschillende opleidingen maken in het aangeboden programma. Dit is van belang nu er de wens is dat instellingen en opleidingen zich meer differentiëren, zowel op niveau als inhoud. In 36% van de brochures wordt hier geen inzicht in gegeven. Elke brochure zou deze informatie moeten bevatten, hier ligt een duidelijke taak voor de instellingen om hier werk van te maken.

Voorliegen of voorlichten, LSVb 2011, Verleiden of voorlichten, LSVb 2012, Voorlichting of verkooptruc, LSVb 2013 O.a. Startmonitor Researchned 2012

P a g e 189 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 190 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 191 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

P a g e 192 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Conclusie Nog steeds wordt veel informatie die voor het maken van een goede studiekeuze heel erg belangrijk is, niet weergegeven in de brochures van de instellingen. Er is wel veel verschil tussen instellingen en opleidingen; er zijn instellingen die studiekiezers veel informatie geven maar er zijn ook instellingen waar de voorlichting via brochures onder de maat is. Universiteiten scoren in het algemeen hoger dan hogescholen. Als de vergelijking wordt gemaakt met vorig jaar ontbreekt een duidelijk beeld. Er is een kleine verbetering zichtbaar op de kenmerken die met omvang van de studie te maken hebben. Wel zijn er enkele instellingen waar de voorlichting duidelijk verbeterd is. Tegelijkertijd is er een afname in de voorlichting over tijd die studenten aan hun studie moeten gaan besteden. Daarnaast zijn er veel kenmerken waar een stijging is in alleen het wo of het hbo en een daling andersom. Ook blijkt dat de informatie die gegeven wordt in brochures niet altijd objectief gekwantificeerd wordt. Er worden veel (subjectieve) bijvoeglijk naamwoorden gebruikt zoals – uitstekend, geweldig, kleinschalig –in plaats van cijfers. Wanneer deze claims met de accreditatierapporten van de NVAO en de studentenoordelen uit de NSE vergeleken worden, blijken de claims vaak niet overeen te komen met die gegevens. Sommige informatie in voorlichtingsbrochures kan daardoor als misleidend bestempeld worden. Er is een enorm aanbod van opleidingen in Nederland, veel dezelfde opleidingen worden door verschillende instellingen aangeboden. Het is voor studiekiezers dan ook van belang dat voorlichtingsmateriaal op zijn minst waarheidsgetrouw, objectief en vergelijkbaar is om een goed afgewogen keuze te kunnen maken. Betere afstemming tussen voorlichters van instellingen kan ervoor zorgen dat kenmerken op eenzelfde wijze beschreven worden, bijvoorbeeld op basis van dezelfde onderzoeken, rapporten of ranglijsten. Instellingen hebben voldoende ruimte om die gegevens daarna op een door hun gewenste manier, toe te lichten. Zo wordt de student in staat gesteld opleidingen en instellingen met elkaar te vergelijken. Voorlichtingsmateriaal kan voor een deel beter vergelijkbaar gemaakt worden door ‘Studie in Cijfers’. Uit dit onderzoek is gebleken dat op veel kenmerken die nu in de bijsluiter zijn opgenomen, bijna niet wordt gescoord. Een voorbeeld hiervan is het startsalaris met een score van slechts 9%, die bijna geheel voor rekening komt van opleidingen die de studiebijsluiter wel gebruiken. Waar er wel gescoord wordt, overstijgt dit nooit de 50%. De bijsluiter is zodoende een noodzakelijke aanvulling op het huidige informatieaanbod. Daarnaast roept de LSVb de instellingen op om het verbeteren van de objectiviteit en kwaliteit van hun voorlichting prioriteit te geven en daarmee de vergelijkbaarheid voor studiekiezers te vergroten. Om hiertoe te komen doet de LSVb de volgende aanbevelingen:  Wanneer instellingen bepaalde claims doen in hun voorlichtingsmateriaal, moeten deze onderbouwd worden met objectieve cijfers. Het gebruik van subjectieve informatie moet zoveel mogelijk beperkt worden.  Bij gebruik van cijfers om bepaalde claims te onderbouwen, is het belangrijk dat er onderlinge afspraken gemaakt worden welke cijfers er gebruikt worden. Een voorbeeld hiervan is de pilot ‘Studie in Cijfers’. Wanneer alle instellingen dezelfde cijfers gebruiken zijn

P a g e 193 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 de claims ook vergelijkbaar voor studiekiezers. Daarnaast moet de informatie in ‘Studie in cijfers’ aangevuld worden met de door ons aangegeven kenmerken, zoals die in het hoofdstuk studiebijsluiter staan weergegeven.  Voor zover dit nog niet gebeurd, laat de voorlichting via brochures en via de website meer aansluiten bij overige studievoorlichtingsactiviteiten. Door alle voorlichtingsactiviteiten meer met elkaar te integreren, ontstaat een beter beeld van de opleiding.  Het is belangrijk dat het voorlichtingsmateriaal gedeeld wordt met middelbare scholen. Schooldecanen moeten goed op de hoogte zijn van alle verschillende opleidingsmogelijkheden en de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van studiekeuzebegeleiding. Het vervroegen van de aanmelddatum moet ook binnen het voortgezet onderwijs serieus opgepakt worden. Dit kan bijvoorbeeld door de invoering van Loopbaan Oriëntatie Begeleiding (LOB) trajecten in het curriculum van de middelbare school.

P a g e 194 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Bijlage I Onderzochte bachelor studies Studie Bedrijfseconomie Bedrijfskundige Informatica Biomedische Wetenschappen Biomedische Wetenschappen Biomedische Wetenschappen Biomedische Wetenschappen Biomedische Wetenschappen Biomedische Wetenschappen Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Commerciële Economie Communicatie wetenschappen Communicatie wetenschappen Communicatie wetenschappen Communicatie wetenschappen Communicatie wetenschappen Computer Science Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming Culturele en Maatschappelijke Vorming

Instelling Zuyd Hogeschool NTI MU RU UL UU UVA VU Avans Hogeschool Fontys Hogescholen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Inholland Hogeschool Leiden Hogeschool NCOI Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HZ University of Applied Sciences LOI Hogeschool NHL Hogeschool NTI Saxion Stenden Hogeschool Windesheim RU RUG UVA VU WU VU Avans Hogeschool Hogeschool Inholland Hogeschool NCOI Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHL Hogeschool NTI

P a g e 195 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Geschiedenis Geschiedenis Geschiedenis Geschiedenis Geschiedenis Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Informatica Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs

EUR RU RUG UL UVA Avans Hogeschool Fontys Hogescholen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Inholland Hogeschool Leiden Hogeschool NCOI Hogeschool Utrecht Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HZ University of Applied Sciences LOI Hogeschool NHL Hogeschool RU RUG Saxion Stenden Hogeschool UL UU UVA Windesheim Zuyd Hogeschool Avans Hogeschool Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Gereformeerde Hogeschool Zwolle Hanzehogeschool Groningen Hogeschool De Kempel Hogeschool Edith Stein Hogeschool Inholland Hogeschool Leiden Hogeschool NCOI Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HZ University of Applied Sciences Iselinge Hogeschool Katholieke Pabo Zwolle LOI Hogeschool

P a g e 196 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Lerarenopleiding Basisonderwijs Life Science & Technology Life science and technology Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Medische hulpverlening Medische hulpverlening Medische Wetenschappen en Technologie Moleculaire levenswetenschappen Psychologie Psychologie Psychologie Psychologie Psychologie Psychologie Psychologie Psychologie Psychology & Technology Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid Social Work Social Work Social Work Social Work Social Work Software Science Technische Informatica Technische Wiskunde Technische Wiskunde Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie

Marnix Academie NHL Hogeschool Saxion Stenden Hogeschool Windesheim Zuyd Hogeschool Tud RUG Christelijke Hogeschool Ede NTI Saxion Windesheim Hogeschool Utrecht Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Tue WU EUR MU RU RUG UL UU UVA VU Tue EUR MU RU RUG UL UU UVA VU Fontys Hogescholen Gereformeerde Hogeschool Zwolle Hanzehogeschool Groningen HZ University of Applied Sciences Zuyd Hogeschool Tue Tud Tud Tue Fontys Hogescholen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Leiden

P a g e 197 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Toegepaste Psychologie Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde

Hogeschool NCOI Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen LOI Hogeschool NTI Saxion Saxion Next RU RUG UL UVA VU

P a g e 198 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Bijlage II Correlaties Om te kijken of er binnen brochures sprake is van verleiden of voorliegen, worden in dit hoofdstuk kenmerken uit brochures gecombineerd met daadwerkelijke scores. Een voorbeeld kan dit duidelijk maken113. Veel studies en instellingen geven aan dat er sprake is van topdocenten binnen de opleiding. De vraag is of dit ook daadwerkelijk zo is. Om dit te testen wordt gekeken of instellingen die in hun brochures aangeven topdocenten te hebben, ook hoger scoren in de Nationale Studenten Enquête (NSE) en binnen de NVAO accreditatie. Door te kijken of er sprake is van een correlatie, kan bekeken worden of instellingen die aangeven topdocenten te hebben, ook significant beter beoordeeld worden hierop. Binnen de NVAO accreditatie is er sprake van één element (kwaliteit personeel) dat voldoende, goed of excellent kan zijn. Binnen de NSE kunnen studenten op meerdere aspecten, middels een 5puntsschaal aangeven wat zijn van hun docenten vinden. Door middel van een factoranalyse (principal component analysis) is gekeken welke onderdelen samenhangen waarna een nieuwe schaal is gemaakt die met een betrouwbaarheidsanalyse (Cronbach’s Alpha) is getest.

113

Mail voor meer informatie naar onderzoeksbureau@lsvb.nl

P a g e 199 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Fantastische faciliteiten Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Fantastischefacilit

. Enter

eiten

a. Dependent Variable: Studiefaciliteitenthemascore b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,156

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,024

,016

,3352

a. Predictors: (Constant), Fantastischefaciliteiten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,333

Residual

13,368

119

,112

Total

13,700

120

Sig.

2,962

,088

a. Dependent Variable: Studiefaciliteitenthemascore b. Predictors: (Constant), Fantastischefaciliteiten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,488

,037

,112

,065

Beta 94,233

,000

1,721

,088

1 Fantastischefaciliteiten

,156

a. Dependent Variable: Studiefaciliteitenthemascore

P a g e 200 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Fantastischefacilit

. Enter

eiten

a. Dependent Variable: Mvoorzieningen_cijfers b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,089

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,008

-,001

,51437

a. Predictors: (Constant), Fantastischefaciliteiten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,247

Residual

31,220

118

,265

Total

31,467

119

Sig. ,934

,336

a. Dependent Variable: Mvoorzieningen_cijfers b. Predictors: (Constant), Fantastischefaciliteiten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 1,402

,057

,098

,101

Beta 24,690

,000

,967

,336

1 Fantastischefaciliteiten

,089

a. Dependent Variable: Mvoorzieningen_cijfers

P a g e 201 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Studiebegeleiding Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Studiebegeleiding

. Enter

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,061

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,004

-,005

,3103

a. Predictors: (Constant), Studiebegeleiding

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,042

Residual

11,460

119

,096

Total

11,502

120

Sig. ,440

,508

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding b. Predictors: (Constant), Studiebegeleiding

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,419

,056

,043

,065

Beta 61,349

,000

,663

,508

1 Studiebegeleiding

,061

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding

P a g e 202 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Studiebegeleiding

. Enter

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding_A_cijfers b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,032

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,001

-,007

,51222

a. Predictors: (Constant), Studiebegeleiding

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,032

Residual

30,959

118

,262

Total

30,992

119

Sig. ,123

,727

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding_A_cijfers b. Predictors: (Constant), Studiebegeleiding

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 1,379

,095

,038

,109

Beta 14,501

,000

,350

,727

1 Studiebegeleiding

,032

a. Dependent Variable: Studiebegeleiding_A_cijfers

P a g e 203 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Topdocenten Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Topdocenten

. Enter

a. Dependent Variable: Docententhemascore b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,261

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,068

,060

,2591

a. Predictors: (Constant), Topdocenten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,585

Residual

7,990

119

,067

Total

8,575

120

F 8,709

Sig. ,004

a. Dependent Variable: Docententhemascore b. Predictors: (Constant), Topdocenten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,593

,026

,191

,065

Beta 140,043

,000

2,951

,004

1 Topdocenten

,261

a. Dependent Variable: Docententhemascore

P a g e 204 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Topdocenten

. Enter

a. Dependent Variable: Kwaliteitpersoneel_cijfers b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,134

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,018

,010

,51580

a. Predictors: (Constant), Topdocenten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,573

Residual

31,394

118

,266

Total

31,967

119

F 2,153

Sig. ,145

a. Dependent Variable: Kwaliteitpersoneel_cijfers b. Predictors: (Constant), Topdocenten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B

Std. Error

(Constant)

1,515

,052

Topdocenten

-,182

,124

Beta 29,228

,000

-1,467

,145

1 -,134

a. Dependent Variable: Kwaliteitpersoneel_cijfers

P a g e 205 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Nauw contact docenten Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

nauwcontactdoce nten

. Enter

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvanmedewerkers_cijfers b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,112

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,013

,004

,48376

a. Predictors: (Constant), nauwcontactdocenten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,352

Residual

27,615

118

,234

Total

27,967

119

Sig.

1,504

,222

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvanmedewerkers_cijfers b. Predictors: (Constant), nauwcontactdocenten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients

Std. Error

(Constant)

1,344

,049

nauwcontactdocenten

-,135

,110

Beta 27,216

,000

-1,227

,222

1 -,112

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvanmedewerkers_cijfers

P a g e 206 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

nauwcontactdoce nten

. Enter

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvandedocentenbijdestudenten b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,208

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,043

,035

,3280

a. Predictors: (Constant), nauwcontactdocenten

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,580

Residual

12,800

119

,108

Total

13,380

120

Sig.

5,389

,022

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvandedocentenbijdestudenten b. Predictors: (Constant), nauwcontactdocenten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,601

,033

,171

,074

Beta 107,579

,000

2,321

,022

1 nauwcontactdocenten

,208

a. Dependent Variable: Betrokkenheidvandedocentenbijdestudenten

P a g e 207 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Best beoordeeld/ranglijsten Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

BestbeoordeeldRa nglijsten

. Enter

a. Dependent Variable: Algemeenoordeel b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,409

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,167

,160

,2455

a. Predictors: (Constant), BestbeoordeeldRanglijsten

ANOVA Model

Sum of Squares

Mean Square

Regression

1,443

Residual

7,174

119

,060

Total

8,617

120

Sig.

23,933

,000

a. Dependent Variable: Algemeenoordeel b. Predictors: (Constant), BestbeoordeeldRanglijsten

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,775

,026

,243

,050

Beta 143,398

,000

4,892

,000

1 BestbeoordeeldRanglijsten

,409

a. Dependent Variable: Algemeenoordeel

P a g e 208 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Inhoud opleiding Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed Inhoudstudieenstu

. Enter

dieprogramma

a. Dependent Variable: Aansluitingvanjeopleidingbijjevooropleiding b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,189

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,036

,028

,2593

a. Predictors: (Constant), Inhoudstudieenstudieprogramma

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,297

Residual

8,000

119

,067

Total

8,297

120

Sig.

4,412

,038

a. Dependent Variable: Aansluitingvanjeopleidingbijjevooropleiding b. Predictors: (Constant), Inhoudstudieenstudieprogramma

Coefficients Model

Unstandardized

Standardized

Coefficients

B (Constant) 1

Inhoudstudieenstudieprogramm

Std. Error

3,381

,038

,102

,048

Sig.

Beta

,189

89,393

,000

2,100

,038

a a. Dependent Variable: Aansluitingvanjeopleidingbijjevooropleiding

P a g e 209 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Keuzeruimte Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Invullingkeuzeruim te

. Enter

a. Dependent Variable: Mogelijkheidomzelfdeinhoudopleidingtebepalen b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,003

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,000

-,008

,3644

a. Predictors: (Constant), Invullingkeuzeruimte

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,000

Residual

15,803

119

,133

Total

15,803

120

Sig. ,001

,977

a. Dependent Variable: Mogelijkheidomzelfdeinhoudopleidingtebepalen b. Predictors: (Constant), Invullingkeuzeruimte

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,205

,084

,003

,091

Beta 38,339

,000

,028

,977

1 Invullingkeuzeruimte

,003

a. Dependent Variable: Mogelijkheidomzelfdeinhoudopleidingtebepalen

P a g e 210 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Baangarantie

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Baangarantie

. Enter

a. Dependent Variable: Zoektijdinmaanden_cijfers b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,020

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,000

-,007

17,97445

a. Predictors: (Constant), Baangarantie

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

18,163

Residual

44262,092

137

323,081

Total

44280,255

138

Sig. ,056

,813

a. Dependent Variable: Zoektijdinmaanden_cijfers b. Predictors: (Constant), Baangarantie

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,667

1,564

-1,653

6,972

Beta 2,344

,021

-,237

,813

1 Baangarantie

-,020

a. Dependent Variable: Zoektijdinmaanden_cijfers

P a g e 211 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed Inhoudstudieenstu

. Enter

dieprogramma

a. Dependent Variable: Inhoudthemascore b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,140

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,020

,011

,2281

a. Predictors: (Constant), Inhoudstudieenstudieprogramma

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,124

Residual

6,191

119

,052

Total

6,315

120

Sig.

2,387

,125

a. Dependent Variable: Inhoudthemascore b. Predictors: (Constant), Inhoudstudieenstudieprogramma

Coefficients Model

Unstandardized

Standardized

Coefficients

B (Constant) 1

Inhoudstudieenstudieprogramm

Std. Error 3,553

,033

,066

,043

Sig.

Beta

,140

106,801

,000

1,545

,125

a a. Dependent Variable: Inhoudthemascore

P a g e 212 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Didactische methode

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Didactischemetho de

. Enter

a. Dependent Variable: Injouwopleidinggehanteerdewerkvormen b. All requested variables entered.

Model Summary Model

,085

R Square

Adjusted R

Std. Error of the

Square

Estimate

,007

-,001

,2415

a. Predictors: (Constant), Didactischemethode

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,051

Residual

6,938

119

,058

Total

6,989

120

Sig. ,869

,353

a. Dependent Variable: Injouwopleidinggehanteerdewerkvormen b. Predictors: (Constant), Didactischemethode

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized

Sig.

Coefficients B (Constant)

Std. Error 3,612

,028

,042

,045

Beta 127,821

,000

,932

,353

1 Didactischemethode

,085

a. Dependent Variable: Injouwopleidinggehanteerdewerkvormen

P a g e 213 | 216

STUDIEKEUZEVOORLICHTING: VIER KEER VERGELEKEN LSVb 2013 Stage

Variables Entered/Removed Model

Variables Entered

Variables

Method

Removed 1

Stage

. Enter

a. Dependent Variable: Stageenopleidingthemascore b. All requested variables entered.

Model Summary Model

R Square

Adjusted R Square

Std. Error of the Estimate

,184

,034

,021

,3775

a. Predictors: (Constant), Stage

ANOVA Model

Sum of Squares Regression

Mean Square

,386

Residual

10,972

,142

Total

11,358

Sig.

2,709

,104

Sig.

a. Dependent Variable: Stageenopleidingthemascore b. Predictors: (Constant), Stage

Coefficients Model

Unstandardized Coefficients

Standardized Coefficients

Std. Error

(Constant)

3,400

,126

Stage

-,220

,134

Beta 27,021

,000

-1,646

,104

1 -,184

a. Dependent Variable: Stageenopleidingthemascore

P a g e 214 | 216