Bijlage De Standaard - Goed eten is een recht

GOED ETEN IS EEN RECHT

Beste mensen, Wij staan vandaag op de cover van deze krant en dat doen we niet zomaar. We doen dat omdat wij nog jong zijn en vol enthousiasme, maar ook omdat we met vragen zitten. Vragen over onze toekomst, wat die toekomst zal brengen voor onszelf, onze familie, onze vrienden.

Maar we vragen ons ook af waar de toekomst onze wereld zal brengen. Wij leven in een wereld waar alles meer dan ooit met elkaar te maken heeft. Wat wij bij ons thuis, op school of in ons kleine landje doen, heeft ook effect op de rest van de wereld, soms veel meer dan wij kunnen vermoeden. Dat is wat beangstigend voor ons, maar het betekent ook dat wij dingen kunnen veranderen, dat wij invloed kunnen hebben. En die kans willen we graag grijpen.

Wij willen graag werk maken van een betere wereld.

Dat kan in uw oren misschien naĂŻef klinken, maar we geloven dat het mogelijk is. Maar we kunnen het niet

zonder uw hulp. Daarom vragen we aan u allemaal om voor ons de voorwaarden te scheppen om dat te kunnen doen. Om onze droom waar te maken. U kan mee de basis leggen voor die verandering, zodat wij het van u kunnen overnemen. Kan u dat voor ons doen?

Zo willen wij graag een wereld waar iedereen goed kan eten. Iets wat eigenlijk de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn, maar wat jammer genoeg nog niet het geval is. Dat moet anders want goed eten verandert alles: Goed eten is de goedkoopste gezondheidszorg, goed eten is de beste armoedebestrijding en goed eten is goed voor het klimaat.

Goed eten voor iedereen, dat is waar Rikolto, het vroegere Vredeseilanden, aan werkt. Daar voeren wij met hen campagne rond en daar gaat deze krant over.

En wij? Wij geloven dat dit mogelijk is, als voldoende mensen het echt willen. U ook?

Deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van De Standaard

1

GOED ETEN IS EEN RECHT. Goed eten is een recht. Maar dat recht is verre van evident. En toch, ervoor zorgen dat iedereen, van jongs af aan, toegang heeft tot genoeg en gezond eten, dat is iets wat we samen kunnen. Als burgers, als moeder of vader, als boer(in), als school, als supermarkt, als overheid, als stad, als gemeenschap.

Laat ons daar samen werk van maken.

Anno 2020 heeft de wereld de handen vol met de gevolgen van Covid-19, maar deze pandemie draagt waarschijnlijk ook een nieuwe crisis in zich: een hongerpandemie. De missie van Rikolto (Vredeseilanden) is nu relevanter dan ooit: goed eten voor iedereen, overal, vandaag en morgen.

Want goed eten is een recht.

Rikolto (vroeger Vredeseilanden) betekent ‘oogst’ in het Esperanto. Samen met boeren, bedrijven, wetenschappers en overheden oogsten we nieuwe ideeën om een groeiende wereldbevolking op een duurzame wijze te voeden.

Gezonde en duurzame voeding, vandaag en in de toekomst, dat is waar Rikolto voor gaat. Van een eerlijk inkomen voor de boer tot betaalbare, kwaliteitsvolle voeding voor iedereen. We verbinden burgers, boeren, bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Wereldwijd bouwen we samen aan vernieuwende, inspirerende initiatieven die tegemoet komen aan de mondiale uitdagingen rond biodiversiteit, klimaat en ongelijkheid. Zo dragen we bij aan systeemoplossingen voor voeding.

Rikolto is bovenal een beweging van mensen. Mensen die steun geven, mensen die in hun omgeving hetzelfde doel nastreven.

Covid-19 legt problemen bloot De coronacrisis toont aan dat onze voedselvoorziening bijzonder kwetsbaar is. Als ons voedselsysteem uit balans raakt, kan dat grote gevolgen hebben. Het Wereldvoedselprogramma verwacht dat door de aanhoudende Covid-maatregelen de komende maanden dagelijks 300.000 mensen zullen omkomen van honger.

Tegen het einde van het jaar zal het aantal mensen in acute hongersnood verdubbelen van 135 naar 270 miljoen… Cijfers waar je heel stil van wordt.

Deze crisis toont ook de groeiende ongelijkheid in onze mondiale samenleving: voor miljoenen mensen in het Zuiden, is thuiswerk of tijdelijke werkloosheid géén optie. Geen werk is geen inkomen en ook geen eten.

Bovendien zorgen gesloten markten en geblokkeerde aanvoerwegen voor tekorten, vooral in de steden. Van dit alles zijn de meest kwetsbaren de eerste slachtoffers.

Covid-19 wijst ons vooral op wat écht een van de belangrijkste mensenrechten is. Goed eten is immers de goedkoopste gezondheidszorg. Goed eten is de beste armoedebestrijding. Goed eten biedt een antwoord op de klimaatcrisis. Als we vandaag het recht op goed eten waarborgen, kunnen we de gezondheid en het welzijn voor onze kinderen en de komende generaties verzekeren.

COLOFON Redactie: Annelies Adam (Rikolto), Aäron De Fruyt (Rikolto), Jelle Goossens (Rikolto), Jo Vermeersch (Rikolto), Katrijn Van Bouwel Lay-out: Bieke Olemans (Beodesign) Fotografie: Michiel Crijns (coverfoto), Mara Serenade Sinurat, Selene Casanova, Natalia Palomino, Jelle Goossens, Isabel Corthier Rikolto België vzw - Blijde Inkomststraat 50 - 3000 Leuven - info@rikolto.be - +32(0)16/31.65.80

2

GOED ETEN IS EEN RECHT.

Goed eten is de beste gezondheidszorg

��� ������ ������� �������� ���� �������������� ����������� �� � ����������� ���������� ��������� � ������ ���� �� �� �� �� �� ��

�

Groeiachterstand

Inge Brouwer, Universitair Hoofddocent Internationale Voeding en leider van internationaal onderzoek naar Voedselsystemen voor Gezonde Voeding (A4NH) aan de Wageningen Universiteit & Research

144 miljoen

Veranderingen in het voedingspatroon, de stijgende vraag van de consument en de verstedelijking, ondersteund door investeringen in infrastructuur en snel evoluerende technologie, zorgen voor arbeidskansen in het voedselsysteem: in de productie, de marketing, het transport en de voedselbereiding. Die groeiende behoefte aan voedselverwerking, logistiek en transformatie biedt ook kansen voor ook ondernemers buiten de landbouwbedrijven.

�� ��� � �� �� �� � �� �� �� ��� �� ����������������������� �� ������������������ �� ����������������� ������������� ����� ������������� � �� ����� ���������� � ����������� � ���� ������������ ����� �� �� ��� ����� � �� ���� �� ���� �� ���� ����� ��� ��� �� �� �� ������ �

��

�

�

� Overgewicht

47 miljoen

38 miljoen

kinderen onder de 5 jaar zijn te mager voor hun leeftijd

kinderen onder de 5 jaar lijden aan overgewicht

�

Goed eten is goed voor het klimaat Van alle uitdagingen waar de landbouw nu wereldwijd voor staat, is de meest opvallende uitdaging misschien wel de invloed van de landbouw op ons klimaat.

Volgens het International Panel of Climate Change (IPCC, 2013) zijn de landbouw, de bosbouw en de verandering van het landgebruik verantwoordelijk voor maar liefst 25% van de uitstoot van broeikasgassen. Naast de bijdrage aan de opwarming van de aarde is landbouw vaak de oorzaak van ontbossing en het verstoren van natuurlijke ecosystemen die kooldioxide (CO2) uit de atmosfeer opnemen en opslaan.

Daarnaast is de landbouw wereldwijd ook verantwoordelijk voor 75% van alle water dat wordt opgenomen en voor 93% van het water dat wordt opgebruikt.

Goed eten is de beste armoedebestrijding Zo’n 1,3 miljard mensen ter wereld verdienen hun boterham in de landbouw, dat is 1 op de 3 werknemers. Maar ook gezondheid speelt hier een rol. Families waar men kampt met gezondheidsproblemen, hebben 60 procent meer kans op armoede dan gezonde families.

Volgens gegevens uit 2017 genereert de landbouw ongeveer 68 procent van het plattelandsinkomen in Afrika, en ongeveer de helft van het plattelandsinkomen in Zuid-Azië.

��

Ondergewicht

��� ������ ������� ����� ��� ���� ��� �� � �

kinderen onder 5 jaar zijn te klein voor hun leeftijd

“Vrouwen en jongeren zijn cruciaal voor de toegang van gezinnen tot gezonde en voedzame voeding.

Velen van hen ervaren nu inkomensverlies en zijn niet in staat te zorgen voor genoeg voedsel voor hun gezinnen. Dit heeft enorme gevolgen voor de voedselzekerheid en ook voor de voedingspatronen van hele gezinnen, met verwoestende gevolgen voor de gezondheid van kinderen.”

������� ������� ����� ���� �� ��

DE 3 GEZICHTEN VAN ONDERVOEDING Bron: Unicef, WHO, Wereldbank

In België … … kampt 1 op 5 minderjarigen met overgewicht. … eet amper 1 op 4 kinderen (6-14 jaar) dagelijks minstens 2 porties fruit en groenten. Bij jongvolwassenen (15-24 jaar) is dat 1 op 5. … drinkt nauwelijks 29% van de jeugd (6-14 jaar) de aanbevolen hoeveelheid water. 44% van de jeugd (15-24 jaar) drinkt dagelijks gesuikerde frisdranken. … gaat kennis over voeding en de herkomst ervan achteruit.

Jongeren tussen 18 en 29 weten hier het minste over. … gaan 150.000 kinderen met een lege brooddoos naar school.

Wereldwijd… … is de helft van de sterfgevallen onder 5 jaar te wijten aan ondervoeding. … zijn 144 miljoen kinderen onder de vijf te klein voor hun leeftijd en 47 miljoen kinderen te mager voor hun lengte. … verdubbelde het aantal mensen met obesitas sinds 1980 in 70 landen. … krijgen 107,7 miljoen kinderen en 603,7 miljoen volwassenen te kampen met obesitas. Te wijten aan calorierijke en eenzijdige voeding.

Gemeentelijk 3% Industrie 4%

Gemeentelijk 10%

Industrie 20%

Landbouw 93%

Landbouw 70%

Wateropname

Waterverbruik

Wateropname is het totale volume dat uit een waterbron zoals een meer of een rivier wordt gehaald. Vaak wordt een deel van dit water teruggevoerd naar de bron en is daardoor weer beschikbaar voor gebruik. Waterverbruik is de hoeveelheid water die wordt (op)gebruikt en dus niet wordt teruggevoerd naar de bron.

Bron: FAO (Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties)

We weten het allemaal, voldoende gezond en gevarieerd eten is de basis van een goede gezondheid. Toch blijkt dit voor veel mensen niet mogelijk. En dat geldt niet alleen voor landen waar men het minder breed heeft, maar ook voor meer welvarende streken. De cijfers zeggen genoeg:

Maar, ook dat kan anders. Goed eten kan perfect geproduceerd worden met minder uitstoot, met minder waterverbruik en met respect voor de ecosystemen. En de voorbeelden van deze vernieuwde landbouwaanpak spelen zich niet langer af in de marge.

3

GOED ETEN IS EEN RECHT.

BEGINT GOED ETEN OP SCHOOL? De sluiting van scholen in de eerste helft van 2020 zette heel wat ongelijkheden op scherp. Niet alle leerlingen hadden evenveel ruimte om te studeren; niet overal was er een aanwezige ouder beslagen in thuisonderwijs; niet iedereen had toegang tot internet of ICT. Maar misschien het pijnlijkst van al: niet alle kinderen kregen – als rechtstreeks gevolg van de schoolsluiting - voldoende te eten. Dat is een harde vaststelling. Maar het geeft ook haarscherp aan waar de kansen liggen.

Lege brooddozen

Een school is geen eiland

De Verenigde Naties berekenden dat meer dan 350 miljoen kinderen door de schoolsluitingen onvoldoende toegang tot voeding kregen.

De maaltijden die zij normaal op scholen krijgen – gratis of aan een sociaal tarief – vormen voor vele kinderen een belangrijke bron van voeding. Voor sommige leerlingen is het zelfs hun belangrijkste, gezondste of enige maaltijd van de dag.

Rikolto lanceerde in 2016 haar GoodFood@School-programma samen met Fair Trade België en GoodPlanet in Vlaanderen. Een gezond en duurzaam voedselbeleid op alle Vlaamse scholen is de ambitie. “We duiken diep in de werking én de omgeving van een school en gaan concreet aan de slag” licht Myrthe toe. “Onze strategie bestaat erin om een school als een soort labo te beschouwen en er te gaan experimenteren met verschillende aanpakken. Zo begeleiden we schoolkeukens in de richting van bio, fairtrade, lokaal, seizoensgebonden, vleesvermindering en afvalreductie, maar motiveren we bijvoorbeeld ook de leerlingenraad om duurzame voeding centraal te zetten. We schrijven geen theoretisch cijferverhaal. We willen scholen, directies, maar ook cateraars, gemeentebesturen én ouders praktische handvaten kunnen aanreiken vanuit de praktijk.”

Ook in ons land komt één op vier naar school met een lege, of in elk geval onvoldoende gevulde brooddoos. Leerkrachten, directies en oudercomités herverdelen, leggen bij en passen mouwen.

Scholen zijn allesbehalve passief als het om het voeden van onze kinderen gaat.

“Leerlingen hebben via de begeleiding van Rikolto niet alleen veel opgestoken over lekker, vers en gezond eten, maar zijn ook bewuster leren omgaan met voedseloverschotten.”

Nassira Abarkan – leerkracht IMS Borgerhout

Gratis schoolmaaltijden Het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties biedt in 52 landen gratis schoolmaaltijden aan. Simpelweg om ondervoeding tegen te gaan. Maar ook landen als Zweden en Finland begrepen dat scholen een grote impact hebben op de voedselcultuur. De overheid investeert er al sinds de jaren ’60 in gratis schoolmaaltijden. Dat gaat verder dan voeden. Voedingsleer en gezonde eetgewoonten staan er ook in de klas op het menu. Dit maakt het ook voor de ouders – die er mee het menu op school bepalen – makkelijker om hun kind een gezond voedingspatroon mee te geven.

Het gaat immers niet alleen om ‘vullen’ van brooddozen en magen, maar ook om kennis, appreciatie en cultuur. Voedsel en de manier waarop het verkregen wordt, heeft een enorme impact op onze planeet en samenleving. Onze houding en gewoontes rond voeding krijgen vorm in de eerste decennia van ons leven. Ook daar ligt een grote kans voor scholen. “Als goed, gezond en duurzaam eten een plek krijgt in de klas, de refter én de speelplaats, gaat er ongetwijfeld ook iets van die beleving mee naar huis.” Zegt ook Myrthe Peijnenborg, medewerker in het GoodFood@School-programma van Rikolto.

4

In het IMS in Borgerhout, waar een groot deel van de leerlingen met een minder gevulde of ongezonde brooddoos naar school komt, vonden we zo een oplossing door samen te werken met handelaren in de buurt die onverkochte maar perfect eetbare groenten bezorgen aan de school. Met die overschotten kunnen leerlingen tijdens de lessen voeding gezonde maaltijden klaarmaken die in de refter worden geserveerd.

“We willen de gezonde maaltijden op school toegankelijk maken voor iedereen, door gebruik te maken van lokale, betaalbare ingrediënten” Dyah Anggraini, departement Gezondheid stad Solo

Food Smart Cities zetten scholen centraal De ervaringsgerichte aanpak van Rikolto op scholen in Vlaanderen wordt ook door partners en collega’s in de rest van de wereld toegepast. In Indonesië lijdt meer dan een derde van de kinderen aan ondervoeding. Ook hier zijn schoolmaaltijden een doeltreffend instrument om alle kinderen te bereiken met gezonde en kwaliteitsvolle voeding.

We zorgen er voor opleiding om gezonde maaltijden te bereiden en begeleiden de scholen om hun milieu-impact te verkleinen en de hygiëne te verbeteren volgens de lokale Healthy Canteen Standard, die werd opgesteld in samenwerking met de stad.

Vanuit de scholen waar we aan de slag zijn, stappen we naar de gemeenschappen waarin ze zich situeren. Het lokale beleid kan immers veel mogelijk maken en ook plaatselijke ondernemers spelen een rol in het verhaal. Die ervaringen brengen we dan weer op de agenda op de hogere beleidsniveaus. Maar belangrijk is dat we kunnen teruggrijpen naar concrete voorbeelden, aanpakken die werken. Als we vragen om gratis, duurzame maaltijden op school, dan doen we dat omdat we wéten dat het kan. We weten ook, dat het om meer gaat, dan enkel die maaltijd, dat het om een houding gaat, die leerkrachten, ondernemers, koks, ouders en leerlingen moet verbinden.

“Doordat scholen inzetten op gezonde en veilige voeding vergroot de afzetmarkt voor onze bio-rijst aanzienlijk. Hoe groter de afzetmarkt, hoe meer hectaren we kunnen omschakelen naar bio.”

Mr. Murbowo - vereniging van bioboeren Boyolali

Rikolto is verheugd dat de stad Antwerpen resoluut kiest voor goed eten op school. Uiteraard zijn we ook blij dat we hieraan kunnen meewerken via de voedselstrategie en onze GoodFood@School pilootscholen.

Een zware hefboom Het is misschien een harde vaststelling dat goed eten niet voor iedereen vanzelfsprekend is, dat velen afhankelijk zijn van de school voor een voedzame maaltijd. Maar het betekent ook dat scholen kansen bieden. Scholen blijken een niet te onderschatten rol te spelen in het dieet van kinderen en jongeren. Scholen kunnen zorgen voor herverdeling. Ze kunnen ervoor zorgen dat de startpositie van jongeren gelijker wordt. Maar ze hebben ook een impact op hun omgeving. Ze kunnen een doorslaggevende rol spelen in de manier waarop we – nu en straks – met voeding omgaan. Scholen vormen een hefboom, maar wel één die we samen met ouders, het beleid en de omgeving moeten overhalen.

5

BESTE SUPERMARKT, WAT DOE JE OM ONS BETER TE DOEN ETEN? We kopen ons eten vooral in de supermarkt. Daar worden we geleid en verleid om onze winkelkar met lekkers te vullen. Gebruiken supermarkten die kracht om gezonde en duurzame voeding aantrekkelijk te maken, ook voor kinderen en jongeren?

Rikolto, Test Aankoop, Gezinsbond, Fairtrade Belgium en Gezond Leven dagen de supermarkten uit met de Ik ben meer dan mijn kassaticket Award om hun beste initiatieven te tonen.

“Goede voeding is cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Toch staan er een aantal knipperlichten op rood als we naar de cijfers voor ons land kijken”, zegt Loes Neven, jurylid en Senior stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. “Uit onderzoek blijkt dat een aanzienlijk deel van de kinderen tussen 2 en 14 jaar overgewicht heeft en dat dit toeneemt met de leeftijd.

De hoogste cijfers zien we rond 12 jaar: bijna 1 op 5 heeft overgewicht. Bovendien hebben kinderen die opgroeien in kansarmoede vaker overgewicht. Grootste boosdoeners zijn gesuikerde dranken, koekjes en andere zoetigheid.”

“Ik zou eigenlijk veel meer bioproducten willen kopen, maar dan moet het aanbod in mijn lokale supermarkt groter worden én de prijzen wat lager.

De biowinkel heb ik wel al eens overwogen, maar ik geef eerlijk toe dat het een beetje te veel moeite en tijd vraagt om alleen voor mezelf daar ook nog eens naar toe te gaan, en dan kost het mij ook nog eens meer. Maar ik besef dat dit een kwestie van prioriteiten is.

Els Craessaerts uit Kortenberg

Supermarkt beïnvloedt onze eetgewoonten Daar iets aan veranderen, vergt aanpassingen in onze voedingsgewoonten en dus ook in ons aankoopgedrag. “Daar spelen supermarkten een belangrijke rol in”, vertelt Chris Crabbé van Gezinsbond. “Het is dé omgeving waar gezinnen de meeste voedingskeuzes maken, vaak samen met de kinderen. En gewoontes worden al op jonge leeftijd gevormd.”

Geen wonder dat alle supermarkten gezondheid tot een kernthema hebben verheven in hun communicatie met de klant. Het sluit ook aan bij de maatschappelijke verwachting. “Uit ons onderzoek in mei bleek dat 62% van de Belgische consumenten het belangrijk vindt dat bedrijven op een duurzame en sociaal verantwoordelijke manier aan handel doen”, zegt Nicolas Lambert, directeur van Fairtrade Belgium.

Maar hoe geloofwaardig zijn de engagementen van supermarkten? Zitten er ook tastbare acties achter? En zorgen die écht voor een gezondere winkelkar, zodat kinderen en jongeren meer groente op hun bord leggen en minder vaak naar koeken en frisdrank grijpen?

Jury zoekt naar impact op lange termijn “Onze expertenjury kan de impact van de initiatieven vanuit verschillende perspectieven beoordelen”, zegt Jelle Goossens van Rikolto. “Zo willen we positieve inspanningen onder de aandacht brengen en tegelijk een genuanceerd debat over de rol van supermarkten in het debat rond voeding en gezondheid mogelijk maken.”

De jury bestaat uit een mix van experten die een hart hebben voor landbouw, voeding, gezondheid marketing, retail en duurzaamheid. “In de evaluatie zal de jury kijken naar een set van criteria”, licht Simon November van Test Aankoop toe. “Bijvoorbeeld de mate waarin het initiatief het gezond voedingsaanbod verbetert, het gebruiksgemak voor de consument en de bijkomende impact die er gerealiseerd wordt op de sociale, economische en ecologische dimensie van duurzaamheid.”

Breng tot eind december je stem uit voor de Ik ben meer dan mijn kassaticket Award.

Ontdek de ingezonden initiatieven van supermarkten en het oordeel van onze jury op meerdanmijnkassaticket.be/award

6

GOED ETEN IS EEN RECHT.

Zo kunnen supermarkten ons helpen gezonde keuzes te maken Meer kennis leidt niet vanzelf tot gezond gedrag, want de keuzes die we maken in de winkel zijn niet volledig rationeel. De omgeving heeft veel invloed op wat wij eten. En die omgeving kunnen supermarkten structureel verbeteren. Hoe?

1. Een ambitieus bedrijfsbeleid uittekenen: Gezonde en duurzame voeding ‘mainstreamen’ vergt volgehouden innovatie en investeringen. Daarom is het belangrijk dat supermarkten doelstellingen formuleren in hun beleid om gezonde voeding beter toegankelijk te maken – en er transparant over rapporteren.

2. Het assortiment verbeteren: Hoe meer gezonde producten, hoe makkelijker het wordt om ervoor te kiezen. Supermarkten kunnen hun productaanbod bijsturen zodat er meer gezondere producten aanwezig zijn. Ook de productsamenstelling kan verbeterd worden zodat voedingsproducten minder suiker en vet bevatten.

3. De keuze poepsimpel maken: Onze overbelaste hersenen kiezen vaak de makkelijkste weg. Daarom moet gezonde voeding makkelijk vindbaar zijn. Dat kan met een aantrekkelijke verpakking en een zichtbare positie in het winkelrek, maar ook door te zorgen dat gezonde producten zeker niet duurder, en liefst zelfs goedkoper zijn dan ongezondere producten.

Goed eten “Een hapje voor mama… Een hapje voor papa…” We krijgen het van jongs af aan ingelepeld: “Goed eten hé manneke!”

Maar je krijgt zoveel op je bord. Een bolleke bij de bakker. Een rolleke bij de slager. Een extra dessertje bij de bomma, want op één been kunt ge niet staan. Een plakkerige ‘chocolade’ cent tijdens de speeltijd van uw beste vriendinnetje. Twee worstenbroodjes zijn zoveel cooler dan een gebalanceerde brooddoos. Op het einde van de maand eet je wat in reclame staat, niet wat goed eten promoot. Er zijn zoveel speciale gelegenheden. Eten is emotie, we eten niet altijd wat we weten.

Dat is wat op mijn maag ligt: ‘Goed eten is een recht’, dat is een goeie slogan, maar wat is ‘goed eten’ eigenlijk? Vegetarisch, duurzaam, fair trade, lokaal, veganistisch, gezond, bio, op het ritme van het seizoen, verpakkingsloos… kan dat allemaal, en moet dat altijd samen?

En welk gerecht is dat goed recht? Recepten beginnen wanneer alle producten op het aanrecht liggen. Maar dat is niet de echte mise en

Column Katrijn Van Bouwel place. Die deed iemand anders. Weet ik veel wie mijn eten maakte - en aan welke prijs. En die staat niet bepaald op mijn kassaticket vermeld. Dat is de hamvraag: wie betaalt wat, wie bepaalt wat. Ik dacht lang dat ik alles wel snapte. Dat mijn houding tegenover eten harmonieus was, lepeltje lepeltje. Tot ik meer informatie voorgeschoteld kreeg, en ik ontdekte dat ik eerder kaasschaaf ijsschep lag. Of soms zelfs die pureestamper was, die de hele besteklade blokkeerde. Maar net zoals ik nieuwsgierig ben naar onbekende ingrediënten, ben ik evenzo benieuwd naar de interne keuken van onze voedselketen.

Dankzij de campagnes van Rikolto, leer ik dat er geen hapklare oplossingen zijn. Maar ik proef van wat wél kan. En dat is heel veel, voor boeren hier en daar, voor kinderen met lege brooddozen overal.

Door in mijn eigen potten te roeren, maar ook door te vragen aan de beleidsmakers om waardig eten op het menu te zetten. Want uiteindelijk is dat wat ik wil: dat elke kleine groot wordt met groots voedsel. Eten zonder wrange nasmaak. En dat smaakt altijd naar meer.

7

GOED ETEN IS EEN RECHT.

RIKOLTO WERKT AAN HET RECHT OP GOED ETEN, MET DE STEUN VAN VELEN. Een klassieke Rikolto (Vredeseilanden)-campagne, waarbij vrijwilligers straten, pleinen en warenhuizen overrompelen en gadgets te koop aanbieden, is in tijden van Covid-19 ondenkbaar. Dus schoeien we onze campagne op een nieuwe leest. Een campagne als nooit tevoren, met de hulp van velen.

Een keten van lepels Samen met sympathisanten, jeugdbewegingen, scholen, gemeenten en bedrijven bouwen we de ‘Keten voor goed eten’, van Oostende tot Hasselt, van Antwerpen tot Leuven. Dat doen we o.a. met 20.000 Rikolto-lepels die we verspreiden over heel Vlaanderen. Daarbij vragen we de mensen bij wie de ketting langskomt, om steun.

Over heel Vlaanderen spannen vrijwilligers, bedrijven en sympathisanten zich in om beweging te brengen in een verstilde wereld.

Stuk voor stuk ‘coronaveilige’, maar hartverwarmende acties. Steunt u hun inspanningen? Neem gerust een kijkje op acties.rikolto.be.

Rupel

http://acties.rikolto.be/rupel

Nijlen

http://acties.rikolto.be/nijlen

Aalst

http://www.acties.rikolto.be/aalst

Overijse

http://www.acties.rikolto.be/overijse

Aarschot

http://www.acties.rikolto.be/aarschot

Ronse

http://www.acties.rikolto.be/ronse

Antwerpen

http://acties.rikolto.be/antwerpen

Rotselaar

Bierbeek

http://www.acties.rikolto.be/bierbeek

Vrijwilliger Michiel uit Rotselaar maakte met leerlingen uit zijn klas (Sancta Maria Leuven) een tv-spot voor Rikolto. http://www. acties.rikolto.be/rotselaar

Borgloon

http://www.acties.rikolto.be/borgloon

Schilde

http://www.acties.rikolto.be/schilde

Bornem

http://www.acties.rikolto.be/bornem

Sint-Joris-Weert

http://www.acties.rikolto.be/sint-joris-weert

Broechem

http://www.acties.rikolto.be/broechem

Sint-Niklaas

http://acties.rikolto.be/sint-niklaas

Brugge

http://www.acties.rikolto.be/brugge

De Pinte

http://www.acties.rikolto.be/depinte

Diest

http://www.acties.rikolto.be/diest

Edegem

http://acties.rikolto.be/edegem

Eeklo

http://www.acties.rikolto.be/eeklo

Geel

Team Geel liet Joris Hessels, Thijs Vanneste, Tom Boonen, Luc en Eppo Janssens een lepel signeren. Deze unieke exemplaren worden geveild via http://acties.rikolto.be/geel

Genk

http://www.acties.rikolto.be/genk

Gent

http://www.acties.rikolto.be/gent

Grimbergen

http://www.acties.rikolto.be/grimbergen

Grobbendonk

http://acties.rikolto.be/grobbendonk

Hasselt

http://www.acties.rikolto.be/hasselt

Herent

http://www.acties.rikolto.be/herent

Herentals

http://www.acties.rikolto.be/herentals

Heusden-Zolder

http://www.acties.rikolto.be/heusden-zolder

Hoegaarden

http://www.acties.rikolto.be/tienen

Kortrijk

http://www.acties.rikolto.be/kortrijk

Laarne

http://acties.rikolto.be/laarne

Lede

http://www.acties.rikolto.be/lede

Leuven

http://acties.rikolto.be/leuven

Lier

http://acties.rikolto.be/lier

Lokeren

http://www.acties.rikolto.be/lokeren

Team classics

De bikers van Rikolto schakelen een versnelling en roepen op hen te steunen op http://www.acties.rikolto.be/classics

Maasmechelen

http://www.acties.rikolto.be/maasmechelen

Tongeren

http://www.acties.rikolto.be/tongeren

Mechelen

http://acties.rikolto.be/mechelen

Turnhout

http://acties.rikolto.be/turnhout

Merchtem

http://www.acties.rikolto.be/merchtem

Wichelen

http://www.acties.rikolto.be/wichelen

Mol

http://www.acties.rikolto.be/mol

Zele

http://www.acties.rikolto.be/zele

Mortsel

http://acties.rikolto.be/mortsel

Zemst

http://www.acties.rikolto.be/zemst

Meer over de Keten voor goed eten: rikol.to/ketenvoorgoedeten Steun de campagne van Rikolto. Doe een gift op rekening nr. BE64 0000 0000 5252 Wist je dat elke gift vanaf €40 in 2020 60% fiscaal aftrekbaar is? Als je €50 schenkt, betaal je zelf dus maar €20.

8

Warm en verbindend Lily Deforce is een van de trekkers van de campagne van Rikolto in Herent. Haar zoon Brecht Vermeesch is productontwikkelaar. Samen bedachten ze afgelopen zomer de ‘Keten voor Goed Eten’, thuis aan tafel.

Lily: Deze zomer was al duidelijk dat een klassieke campagne, waarbij je heel veel mensen ziet en aanspreekt, heel moeilijk zou gaan worden. Net op het moment dat ik zou deelnemen aan een brainstorm met vrijwilligers hierover, stond onze zoon Brecht aan de deur. We hadden elkaar al even niet gezien dus excuseerde ik me bij Rikolto maar beloofde wel om samen met Brecht mee na te denken, bij ons aan tafel.

Zoutleeuw

http://www.acties.rikolto.be/zoutleeuw

Aoste

http://www.acties.rikolto.be/aoste

Biobedrijf Vermeulen

http://www.acties.rikolto.be/vermeulen

Boeren en Buren

Boeren en Buren schenkt de opbrengst van haar onvolprezen seizoenskalender aan Rikolto. http://www.acties.rikolto.be/ boerenenburen

Bopro

http://acties.rikolto.be/bopro

Brecht: Ik ben productontwikkelaar, en mijn mama is ook creatief. We zochten een manier om fysiek contact te vermijden en toch zo veel mogelijk mensen te bereiken. Tijdens de eerste lockdown zijn mijn vrienden en ik brieven naar elkaar beginnen schrijven. Het was heel fijn om in zo’n eenzame periode nog eens een papieren brief te krijgen, in plaats van het zoveelste Whatsappbericht. We zijn dan ook snel op het idee van een ‘kettingbrief van lepels’ gekomen: warm, verbindend, laagdrempelig en veilig. Zo tof dat ons idee nu breed uitgerold wordt.

Lily: Een

tip? denk groot en denk ook klein.

Vaak zijn de “eenvoudigste” ketens de beste.

Ik ken niet alle mensen in onze Binnenstraat. Maar mijn buurman kent zijn buurvrouw. En zij kent haar buren. Zo kan een keten écht ver geraken. acties.rikolto.be/herent

Lepel als symbool voor solidariteit Ook in de Rupelstreek zal het een raar zicht zijn in januari: Kale supermarkten zonder Rikolto-vrijwilligers. Ook hier worden lepels - coronaproof - verspreid. In Boom vormen de lepels niet enkel een ‘keten voor goed eten’, ze vormen ook een symbool voor solidariteit. De lepels worden er uitgedeeld aan maatschappelijk kwetsbare mensen, onder andere aan de gezinnen die rekenen op Welzijnschakels. Zo leggen de Rupelse vrijwilligers de nadruk op solidariteit. Goed eten is een recht voor iedereen, overal. Het lokale bestuur van Boom verhoogt bovendien elke gift die binnenkomt via acties.rikolto. be/rupel met €5.

Steun jij hun actie? www.rikolto.be/rupel

Speurtocht ronddewereld in Grimbergen

Coca-Cola

http://www.acties.rikolto.be/cocacola

ILVO

http://www.acties.rikolto.be/ilvo

RISO

http://www.acties.rikolto.be/riso

SkinnyLove

http://acties.rikolto.be/skinnylove

In Grimbergen kan je ook een lepeldoos op je stoep verwachten. Tal van enthouasiaste vrijwilligers gaan er aan de slag. Je hoeft natuurlijk niet te wachten op een uitnodiging om hun actie te steunen. Dat kan nu al via acties.rikolto.be/ grimbergen. Je vindt er ook de speurtocht die de leerlingen van GBS Mozaiëk uit Humbeek in elkaar staken. Volg in hun voetsporen en speur gezellig mee ten voordele van Rikolto. acties.rikolto.be/grimbergen

Een lepel voor het raam in Torhout Voor velen is Torhout slechts de West-Vlaamse tegenhanger van het Vlaams-Brabantse Werchter of de thuisbasis van onze Vlaamse viceminister-president. Voor Rikolto is Torhout al jarenlang een heerlijk campagnenest. Naast de jaarlijkse quiz en de gadgetverkoop in straten en supermarkten wordt er steevast een zondags aperitief georganiseerd. Maar ook dat kan dit jaar niet plaatsvinden. Daarom wordt de Keten voor Goed eten in Torhout gekoppeld aan een lepelzoektocht, geïnspireerd door de berenjachten van dit voorjaar. Daarbij gaan de deelnemers op zoek naar de enige echte Rikolto-lepels, die Torhoutenaars voor het raam plaatsen.

Kom er alles over te weten op acties.rikolto.be/torhout

9

Proef je straks deze Congolese cacao in Belgische chocolade?

Mambasa is een van de grootste regio’s van Congo die met het Ituri-regenwoud over een enorm rijke biodiversiteit beschikt.

Maar wildstroperij en massale ontbossing voor landbouw, bedreigen de regio. De jonge boeren van Cacao Okapi kiezen voor een radicaal andere aanpak. En die kan jij straks proeven in een Belgisch-Congolese chocoladereep.

Cacaoteelt bestaat nog maar sinds een vijftiental jaar in de regio, en is jaar na jaar toegenomen. “De boeren deden de verwerking van hun cacaobonen individueel”, vertelt Charles Kambale Kivalotwa, directeur van Cacao Okapi. “Daardoor kwamen cacaobonen van zeer uiteenlopende kwaliteit op de markt. De prijs die je daarvoor krijgt is navenant.” Daarenboven is de teelt op dit moment vooral in handen van oudere boeren. “Als jongeren niet betrokken zijn bij de landbouw, is de sector niet duurzaam.“

“Als jongeren niet betrokken zijn bij de landbouw, is de sector niet duurzaam.“ Charles Kambale Kivalotwa, directeur van Cacao Okapi

Die structuur kwam er op 1 oktober 2019. De dag van de officiële oprichting van Cacao Okapi, een coöperatie van 400 cacaoboeren.

Wat het team van Rikolto vooral over de streep trok om er samen voor te gaan, was de branie van Charles en de groep van jonge landbouwers rond hem. “Alles begint namelijk op het veld”, legt Charles uit. “Om kwaliteit af te leveren, is het bijvoorbeeld belangrijk dat je de cacaobomen regelmatig snoeit, de verschillende ziekten onder controle kan houden en de bonen zorgvuldig sorteert. Met onze opleidingen verhogen we de productie en verminderen tegelijk de druk op het regenwoud.”

Geslaagd met grote onderscheiding Maar ook wat er na de oogst gebeurt, is bepalend voor de kwaliteit.

“De eerste verwerking van de bonen gebeurt best zo dicht mogelijk bij de plantages van de boeren”, zegt Ndegho Mukomerwa van Rikolto. “Daarom organiseren we boeren rond cacaofermentatie- en droogcentra waar we de boeren zelf mee in laten investeren als aandeelhouder. Vier van zulke centra staan er al, maar er is een potentieel voor minstens 22.”

De doorgedreven focus op kwaliteit werpt zijn vruchten af. De cacao van Okapi behaalde in smaaktests een kwaliteitsscore van 88%; genoeg om het label ‘kwaliteitscacao’ te krijgen. En die score trekt de aandacht van chocoladebedrijven die de markt afspeuren naar topkwaliteit. Inmiddels is er een container onderweg naar een chocolatier in België.

Jongeren verleiden voor landbouw, doe je door perspectief te geven. En dat perspectief biedt de jonge coöperatie Cacao Okapi, genoemd naar de bedreigde zebra-giraffe, waarmee de cacaotelers het beschermde regenwoud delen.

Inspiratie van de koffietelers Lydie Kasonia van Rikolto in DR Congo herinnert zich nog de eerste ontmoeting met Charles. “Hij had gehoord over de resultaten die we behalen met de 7500 koffietelers in de regio die Congolese kwaliteitskoffie op de wereldkaart zetten”, zegt Lydie. “Of we die krachttoer konden herhalen voor cacao”, luidde de vraag. Na grondig studiewerk, was ons antwoord: ja.” De ervaring met koffie leerde dat de inkomens van boeren significant verhogen als eerst de kwaliteit wordt verbeterd, vooraleer grotere volumes te gaan verkopen. “Net als bij de koffie vroeger, wordt de cacao door een gebrek aan structuur en organisatie aan belachelijk lage prijzen verkocht.”

10

Waar en wanneer je deze Belgisch-Congolese chocolade kan

proeven? Dat ontdek je op rikol.to/cacaocongo

GOED ETEN IS EEN RECHT.

JE BENT JONG EN JE WILT WAT (WERKEN AAN GOED ETEN) De gemiddelde leeftijd van landbouwers wereldwijd is 60 jaar. De wereldbevolking blijft ondertussen groeien: in dertig jaar zullen we met net geen 10 miljard mensen op deze beperkte wereldbol rondlopen. Meer en meer jongeren ontvluchten het platteland en hopen op een toekomst in de stad. 2/3e van de mensheid zal anno 2050 in steden wonen…

Hoe werk je aan het recht op goed eten, als de boer(inn)en op zijn?

Wie werkt aan een houdbaar voedselsysteem kan er niet omheen: we moeten vandaag inzetten op de volgende generatie voedselondernemers. De wereldsteden stromen vol met jong talent met visie en gedrevenheid. Op het platteland bereiden de boerenzonen en -dochters zich voor op een leven op het veld. Maar het gebrek aan de juiste educatie, netwerken of financiën staan hen al te vaak in de weg om het stuur in handen te kunnen nemen. Hoog tijd om daar verandering in te brengen.

Jonge voedselondernemers kansen geven is voor Rikolto niet nieuw.

Jonge boer(inn)en staan al vele jaren centraal in onze missie: goed eten voor iedereen, vandaag en morgen, overal.

La Campesina – Nicaragua Jorge Flores werkt sinds 2015 als coördinator van het project Yes You(th) Can voor Rikolto in Nicaragua. Centraal staat de emancipatie van plattelandsjongeren. 206 jonge mannen en vrouwen namen samen met Rikolto het stuur in handen. De jonge cacao-coöperatie La Campesina slaagde erin haar chocolade tot in de Colruyt te krijgen.

Vandaag blikt Jorge Flores tevreden terug.

Jorge, waarom de focus op jongeren?

Jorge: Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) vertegenwoordigen jongeren 40% van alle werklozen in Latijns-Amerika. De moeilijkheden die jongeren ondervinden om werk te vinden, vooral op het platteland, doen hen geloven dat migratie naar de steden de enige uitweg is. In Nicaragua is 61% van de bevolking jonger dan 30 jaar en de meesten van hen wonen in de steden. Wie bezorgd is om de toekomst van goed eten, kan er dus niet omheen: we moeten jongeren aan het stuur zetten.

Hoe ondersteunt Rikolto jongeren daarbij?

Jorge: Opleiding staat centraal. We willen jonge boer(inn)en niet enkel zien groeien tot professionele producenten, ze moeten ook

“We mogen echt spreken van een generatieconflict. Zeg maar eens tegen je vader, een trotse boer met veertig jaar ervaring, dat hij het bij het verkeerde eind heeft …” echte ondernemers worden. Een stevige economische achtergrond zal hen de rest van hun carrière bijblijven. Dit is volgens ons ook de beste manier om hun marktpositie te versterken. Met een duur woord noemen we dat bij Rikolto Inclusive Business. Het komt erop neer dat we willen dat de boeren dezelfde taal spreken als de opkopers van de chocolade en een gelijkwaardige handelsrelatie opbouwen.

Wat waren de grootste uitdagingen?

Jorge: We mogen echt spreken van een generatieconflict. Boerendochters en -zonen zijn soms de eersten in de familie die een degelijke landbouwkundige opleiding volgen. Niet zelden ontdekten ze dat hun ouders weinig efficiënt of zelfs contraproductief op het veld werkten. Zeg maar eens tegen je vader, een trotse boer met veertig jaar ervaring, dat hij het bij het verkeerde eind heeft… Maar de grootste drempel was om ook vrouwen mee aan boord te krijgen.

In Centraal-Amerika, en zeker op het platteland, overheerst machismo. Dochters konden misschien wel aansluiten, maar dan alleen als hun huishoudkundige taken achter de rug waren. Het vergde veel tijd en overtuigingskracht om ouders te overtuigen om hun dochter toestemming te geven om in ons project te stappen. En dan nog kwamen we amper tot 32% meisjes die deelnamen...

Toch spreken we van een succes. 206 jongeren namen deel en 5 jonge bedrijfjes zagen het licht. Zoals dat gaat met ondernemen is het een verhaal van vallen en opstaan. Maar de zaadjes zijn geplant!

11

GOED ETEN IS EEN RECHT.

GOED ETEN IN DE STAD DE STAD RAAKT HET PLATTELAND KWIJT Een wijds assortiment en overvloedig gevulde rekken in supermarkten: voor ons lijkt het heel normaal. En toch, in het voorjaar was het misschien ook voor u even schrikken toen uw favoriete pasta plotseling volledig uitverkocht bleek en u naar een leeg rek staarde in de lokale supermarkt.

De meesten onder ons beseffen het nog niet, maar veel van onze (groot)steden zijn bijzonder gevoelig voor bevoorradingsproblemen. Dat is vooral een gevolg van een beperkte diversificatie van de voedselketens en de bevoorradingskanalen. Stedelingen zijn in grote mate of soms zelfs volledig afhankelijkheid van voedselimport en lange, complexe bevoorradingsketens. Die bevoorrading kan plots in het gedrang komen door schokken als gevolg van sociale, politieke, economische of natuurlijke gebeurtenissen. Deze problemen worden nog verergerd in steden die slechts in beperkte mate verbonden zijn of samenwerken met het omringende platteland.

Nochtans dĂŠ plek bij uitstek waar de productie en verwerking van belangrijke voedingsproducten voor de stad idealiter kan gebeuren.

Dichtbevolkte, kansarme buurten zijn extra kwetsbaar tijdens een pandemie De coronapandemie van de voorbije maanden heeft, naast de sociale en economische impact, ook de pijnpunten van onze voedselbevoorrading blootgelegd.

Bovendien brengt de hoge bevolkingsdichtheid in stedelijke gebieden ook een verhoogd risico op besmetting met zich mee tijdens de dagelijkse voedselvoorzienings- of aankoopactiviteiten. De groepen kansarmen in de steden worden bij een pandemie van deze omvang het eerst getroffen, enerzijds door mogelijk besmettingsgevaar maar vooral ook door de economische crisis die wereldwijd miljoenen mensen in de werkloosheid stort.

“Vijftien dollar is wat een familie in het zuiden van Quito wekelijks aan voedsel uitgeeft, en dat is ook de prijs van onze manden. De prijzen worden afgesproken in overleg met producenten en consumenten.

De meest kwetsbare groepen mogen niet worden uitgesloten, daarom organiseren wij ons om gezond voedsel te leveren tegen een betaalbare prijs�.

Roberto Guerrero leidt een consumentenorganisatie in het zuiden van Quito die de agro-ecologische markten in de regio promoot.

De voedselstrategie van Quito op de proef gesteld door corona Ook in Quito, Ecuador, laten de gevolgen van de coronapandemie zich stevig voelen. Transport is moeilijk, openbare plaatsen zijn afgesloten, de bio- of lokale markten kunnen niet meer plaatsvinden. Dat levert een dubbel probleem op, aan de ene kant voor de boeren die hun goederen niet meer naar en op de markt krijgen en aan de andere kant voor de families in de steden die de voedselbevoorrading zien stilvallen en bovendien ook nog tijdelijk hun baan verliezen door corona. Vooral kwetsbare mensen in kansarme buurten worden hierbij getroffen.

Gelukkig werkt Rikolto al enkele jaren samen met het stadsbestuur aan een stevige voedselstrategie. Dat werk van de voorbije jaren bewijst vandaag haar nut. Het stadsbestuur kon daardoor zeer snel de voedseldistributie (her)organiseren en de kwetsbare buurten in kaart te brengen. Het probleem van de gesloten markten wordt nu o.a. opgevangen door andere vormen van distributie, zoals het verdelen van voedselmanden, een initiatief dat levensbelangrijk is voor de meest kwetsbare groepen.

Wat zit er in de mand? Seizoensgebonden producten die zorgen voor een inkomen voor de producenten en een continue aanvoer van gezond voedsel, tegen een betaalbare prijs, voor gezinnen in het zuiden van Quito.

12

Goed eten voedt de steden

Een stad met visie Uit een analyse die de stad Quito, Rikolto en het expertisecentrum RUAF uitvoerden in 2016 blijkt dat nauwelijks meer dan een derde van de landbouwgrond rond de stad optimaal gebruikt wordt, de opbrengst van de eetbare gewassen is er laag tot zeer laag en er worden overmatig veel pesticiden gebruikt. De stad is bovendien sterk afhankelijk van import uit andere regio’s. Van al het voedsel dat de bevolking eet, wordt slechts vijf procent in Quito geproduceerd. Reken je daar de toevoer uit de rest van de provincie bij, dan kom je nog maar uit op een magere twaalf procent.

Gezonde voeding vindt haar weg maar moeizaam naar de borden. Want terwijl zes van de tien inwoners tussen de 25 en 59 jaar met overgewicht kampt, lijdt 29 procent van de kinderen aan ondervoeding. In kwetsbare buurten loopt dat percentage zelfs op tot 46 procent. Op het einde van de keten schiet een berg onverwerkt afval over, waarvan meer dan de helft bestaat uit composteerbaar materiaal.

“Vroeger werkten mijn vrouw en ik op de rozenkwekerijen rond Quito, waar erg veel chemicaliën gebruikt worden.

Op onze eigen boerderij gebruiken we zelf gemengde, biologische meststof, want de chemische meststoffen en bestrijdingsmiddelen maken je ziek.”

Naast de coronacrisis staat onze wereld voor een aantal belangrijke uitdagingen: de klimaatverandering, voedselzekerheid, verlies van biodiversiteit, gezondheid, werkgelegenheid,... Stuk voor stuk uitdagingen die er niet kleiner op worden.

Tegen 2050 zal de wereld bijna 10 miljard mensen tellen, waarvan 2 op de 3 in steden zullen wonen. Allemaal mensen die op een beperkte oppervlakte moeten samenleven, wonen, werken... en eten.

Wat als we voedsel als oplossing gebruiken voor al die uitdagingen? En wat als steden dienst doen als labo om het voedselsysteem van morgen te ontdekken? Dat is de insteek van de stedelijke aanpak van Rikolto, de Food Smart Cities-aanpak, en daar hebben we goede redenen voor.

Naar verwachting zal binnenkort 80% van alle voedsel in steden worden geconsumeerd. Stadslandbouw zal daarvan slechts een beperkte hoeveelheid kunnen leveren. Maar steden kunnen een groot deel van het voedsel uit de omliggende gebieden betrekken: 40% van het akkerland in de wereld bevindt zich in een straal van 20 km rond de steden. Een uitgelezen opportuniteit die nu vaak onderbenut wordt en die Rikolto wil helpen ontsluiten.

Manuel Sanchez – Heeft een boerderij op 36km van Quito

Een beter voedselsysteem zorgt voor goed eten Het ideaal is een robuust, minder verspillend voedselsysteem dat elke consument voorziet van een gezond en goed eten én de boer van een eerlijk inkomen. Maar tussen droom en realiteit staan onwetendheid, tegenstrijdige belangen en een gebrek aan beleid.

Om die problemen aan te pakken, werkte Rikolto samen met RUAF, het Centrum voor Plattelandsontwikkeling in Latijns-Amerika (RIMISP) en verschillende afdelingen van Quito’s gemeentebestuur. Het doel van die samenwerking? Alle betrokkenen in het voedselsysteem rond de tafel krijgen om samen te werken aan wat later het Quito Food Charter is geworden.

“Na de analyse van het voedselsysteem zaten we met een overvloed aan waardevolle informatie.

Met de hulp van Rikolto brachten we alle betrokkenen rond de tafel en zetten we die kennis om in concrete maatregelen.”

Alexandra Rodríguez, verantwoordelijke voor Quito’s stadslandbouwprogramma AGRUPAR.

Uit het boek ‘Wat eten we morgen’ van Rikolto en Eos Tracé (2019) Download het boek gratis op rikol.to/boek

13

Lieve Rikolto-vrijwilliger, Ik reed met mijn kar vol spullen uit de supermarkt. Op een deel van mijn inkopen was ik fier: gezonde eerlijke voeding, voor mens en planeet. Een ander deel verdiende geen schoonheidsprijs, bessen met meer air miles dan ikzelf, eten dat in reclame stond en koekjes die ik gekocht had uit schuldgevoel omdat ik er alle proevertjes van opgegeten had.

Daar stonden ze, aan de uitgang, noeste trotseerders van hoon en lof. Enthousiaste Rikolto adepten. Steeds opnieuw doorbraken ze de typische Vlaamse geslotenheid om passanten om steun te vragen. Een sleutelhanger had ik niet nodig, maar zo’n lepel, die wou ik wel. Mijn zakken gaven evenwel weinig hoop: drie papiertjes en een verkruimeld hoofdpijnpilletje.

Een laag of zes aan kruimels later diepte ik iets hoopvol op. Een knisperend geldbriefje. Helaas één van vijf euro, nét te weinig voor het begeerde kleinood. De vrijwilliger knipoogde. Ik mocht hem voor dat bedrag hebben, ze zouden wel bijleggen. Ik zwaaide nog eens met de lepel terwijl ik met mijn kar in mijn blijdschap net geen toevallige passant ramde.

Wist ik veel dat die lepel eigenlijk een soort toverstok was. De goedheid en de kennis van de ambassadeur ging over in het hout. Telkens wanneer ik ermee door de pannen roerde, kwam er meer volk rond mijn fornuis staan. boeren, producenten, winkelpersoneel, diertjes… Want er komt zoveel meer kijken bij eten dan ik dacht. Hoe beslissingen werken, wat er allemaal meespeelt op de voedselroute: overheden, klimaat, duurzaamheid, lobby’s, regelgeving, plaatselijke economie, daar en hier. En ook dat leren vrijwilligers mij. Altijd informatief, nooit belerend. Goed eten is een recht, ja. En jullie wijzen me niet terecht, maar op mijn recht. Ik eet er beter van, ik word er beter van. En de rest van de planeet ook.

Aan al wie zich inzet: laat jullie nooit wegzetten als wereldvreemd. Integendeel. Jullie maken me vertrouwd met de wereld.

Daarom schep ik graag over jullie op. Wil ik jullie bedanken. Om nog meer vuur in mijn keuken te brengen en mijn leven bij te kruiden. Om te roeren en te ontroeren. Dit jaar ziet de campagne er iets anders uit. Een keten van goed eten, zo luidt de missie. Elk van jullie mag een polonaise aan goede daden in gang zetten, één hapje per keer. Ik sluit graag aan. Maar toch zijn jullie er een beetje bij als ik de supermarkt uitrijd tijdens de campagneweken. Want elke keer zal ik mijn kassaticket bekijken met jullie blik. En dan hoop ik dat jullie elk keer toch een beetje fier kunnen zijn. Net zo fier als ik ben op jullie.

Liefs, mama-van-vier, supermarktbezoekster, opgewekte burger

14

Leuven, 18 januari 2017

GOED ETEN IS EEN RECHT

Leuven, 18 januari 2017

Beste Vredeseilanden-sympathisant,

Leuven,Leuven, 18 januari 2017 2017 18 januari

Beste Vredeseilanden-sympathisant,

meer dan een halve eeuw trekken vrijwilligers in januari de straat op om aan de voorbijgangers steun te vragen voor Beste Al Beste Vredeseilanden-sympathisant, Vredeseilanden-sympathisant, Vredeseilanden. Sommigen piepjong en voor de eerste keer, anderen doen het al veel langer, in sommige gevallen zelfs Al meer dan een halve eeuw trekken vrijwilligers in januari de straat op om aan de voorbijgangers steun te vragen voor verschillende tientallen jaren.

Vredeseilanden. Sommigen piepjong en voor de eerste keer, anderen doen het al veel langer, in sommige gevallen zelfs Al meer Al dan meereen danhalve een halve eeuw trekken eeuw trekken vrijwilligers vrijwilligers in januari in januari de straat de straat op omop aan omdeaan voorbijgangers de voorbijgangers steun steun te vragen te vragen voor voor verschillende tientallen jaren.

De 10.000 Sommigen vrijwilligers die vorig voor de straat op trokken zijn zich bewustgevallen dat Vredeseilanden Vredeseilanden. piepjong enweekend voor eerste keer, anderen doen het al het veel inersommige gevallen zelfs Vredeseilanden.

Sommigen piepjong ende voor deVredeseilanden eerste keer, anderen doen allanger, veel langer, in van sommige zelfs niet alle problemen in de wereld kan oplossen, maar ze weten dat wij op kleine schaal kunnen tonen hoe het anders kan. Hoe verschillende tientallen jaren. jaren. verschillende tientallen De 10.000 vrijwilligers die vorig weekend voor Vredeseilanden de straat op trokken zijn er zich van bewust dat Vredeseilanden we op een duurzame manier onze wereld kunnen blijven voeden en hoe boeren wereldwijd daar beter van kunnen worden. niet alle problemen in de wereld kan oplossen, maar ze weten dat wij op kleine schaal kunnen tonen hoe het anders kan. Hoe De 10.000 vrijwilligers die vorig voor Vredeseilanden de straat op trokken zijn erzijn zichervan bewustbewust dat Vredeseilanden De die weekend vorig voor Vredeseilanden deen straat op trokken zich dat Vredeseilanden we 10.000 op een vrijwilligers duurzame manier onzeweekend wereld kunnen blijven voeden hoe boeren wereldwijd daarvan beter van kunnen worden.

Dat is waarvoor al deze mensen de straat op trekken.

Om mensen ervan te overtuigen dat investeren in boerenfamilies niet alle nietproblemen alle problemen in de wereld in de wereld kan oplossen, kan oplossen, maar ze maar weten ze weten dat wijdat opwij kleine op kleine schaalschaal kunnen kunnen tonen tonen hoe het hoe anders het anders kan. Hoe kan. Hoe de boeren zelf, maar ook voor ons blijven envoeden onzevoeden kinderen. we op rendeert. we eenopduurzame eenVoor duurzame manier manier onze wereld onze wereld kunnen kunnen blijven en hoeenboeren hoe boeren wereldwijd wereldwijd daar beter daar van beterkunnen van kunnen worden. worden.

Dat is waarvoor al deze mensen de straat op trekken. Om mensen ervan te overtuigen dat investeren in boerenfamilies Dat onze vrijwilligers zich blijven engageren vinden wij fantastisch en het is voor ons een (extra) stimulans om er opnieuw rendeert. Voor de boeren zelf, maar ook voor ons en onze kinderen. een jaar met volle overgave te op gaan.

Bovendien merken ook tijdens dat steeds meer Dat is Dat waarvoor is waarvoor al deze almensen deze mensen detegen straat de aan straat op trekken. trekken.

Om mensen Om mensen ervan ervan tewij, overtuigen te overtuigen datonze investeren datstraatcampagne, investeren in boerenfamilies in boerenfamilies Dat onze vrijwilligers zich blijven engageren vinden wij fantastisch en het is voor ons een (extra) stimulans om er opnieuw mensen afvragen hoe het ook verder moet onze wereld.

Hoe we de groeiende wereldbevolking kunnen blijven voeden en rendeert.

Voor zich de boeren zelf, maar voor ons met enons onze rendeert.

Voor de boeren zelf, maar ook en kinderen. onze kinderen. een jaar met volle overgave tegen aan tevoor gaan.

Bovendien merken wij, ook tijdens onze straatcampagne, dat steeds meer hoe we dat kunnen zonder onze planeet ‘op eten’ .

Dat onze vrijwilligers zichdoen blijven engageren vindenvinden wij te fantastisch en het is het voorisons (extra) stimulans om er om opnieuw Dat onze vrijwilligers engageren fantastisch vooreen ons een (extra) stimulans er voeden opnieuwen mensen zich afvragen zich hoe blijven het verder moet met onze wij wereld.

Hoe ween de groeiende wereldbevolking kunnen blijven een jaar met volle overgave tegen tegen aan teaan gaan.

Bovendien merken wij, ook tijdens onze straatcampagne, dat steeds meer een metkunnen volle overgave te gaan. hoe jaar we dat doen zonder onze planeet ‘opBovendien te eten’. merken wij, ook tijdens onze straatcampagne, dat steeds meer Dat is precies de vraag waarop wij een antwoord willen bieden, met onze programma’s, in hetkunnen Zuiden, én hier in Vlaanderen. mensen zich afvragen hoe het verder moet met Hoe we de groeiende wereldbevolking blijven voeden en en mensen zich afvragen hoe het verder moetonze met wereld. onze wereld.

Hoe we de groeiende wereldbevolking kunnen blijven voeden Wij hopen dat u ons ook in 2017 blijft steunen. hoe wehoe datwe kunnen dat kunnen doen zonder doen zonder onze planeet onze planeet ‘op te ‘op eten’ te. eten’.

Dat is precies de vraag waarop wij een antwoord willen bieden, met onze programma’s, in het Zuiden, én hier in Vlaanderen.

Wij hopen dat u ons ook in 2017 blijft steunen. harte daarvoor, Dat is Van Dat precies is precies debedankt vraag de vraag waarop waarop wij een wijantwoord een antwoord willenwillen bieden, bieden, met onze met programma’s, onze programma’s, in hetin Zuiden, het Zuiden, én hieréninhier Vlaanderen. in Vlaanderen.

Wij hopen Wij hopen dat u ons dat uook onsinook 2017 in blijft 2017 steunen. blijft steunen.

Wat deze pandemie, economische Van harte bedankt daarvoor, recessie, klimaatuitdaging ons ook brengt… Wij geloven dat goed eten voor iedereen

café

een basisrecht is en dat we deze droom kunnen realiseren. Eten dat goed is voor mens en planeet. Meer weten? Kom dan daarvoor, naar Van onsharte gratis virtueel Rikoltocafé Van bedankt harte bedankt daarvoor, op 10 december om 20u.

Snel inschrijven is de boodschap, de plaatsen zijn beperkt.

Jan Wyckaert Jan Wyckaert Directeur Vredeseilanden België P.S. Wyckaert Voor giften vanaf 40 euro ontvangt u van ons automatisch een attest voor belastingvermindering.

Jan Wyckaert Jan Directeur Vredeseilanden België P.S. Voor giften vanaf 40 euro ontvangt u van ons automatisch een attest voor belastingvermindering.

Directeur Vredeseilanden BelgiëBelgië Directeur Vredeseilanden P.S. Voor vanaf vanaf 40 euro u van uons een attest voor belastingvermindering.

P.S.giften Voor giften 40ontvangt euro ontvangt vanautomatisch ons automatisch een attest voor belastingvermindering.

Schrijf u vandaag nog in via deze link: www.rikolto.be/cafe

STEUN DE CAMPAGNE VAN RIKOLTO Een klassieke Rikolto (Vredeseilanden)-campagne, waarbij vrijwilligers straten, pleinen en warenhuizen bevolken en gadgets te koop aanbieden is in tijden van Covid-19 onmogelijk.

Nochtans is zo’n campagne voor Rikolto van levensbelang. Daarom vragen we uw steun via deze weg.

02

02 02 02

Doe vandaag nog uw gift via een bankoverschrijving of scan de QR-code met de Bancontact/Payconiq app of de applicatie van uw bank op uw smartphone.

BELANGRIJK: Zeker tot 31 december 2020 geldt een belastingaftrek van 60% voor giften vanaf 40 euro. Een gift van 50 euro kost u bijvoorbeeld slechts 20 euro. Doe je gift daarom tijdig, zodat die ten laatste op 31 december bij ons binnenkomt.

B E 6 4 0 0 0 0 0 0 0 0 5 2 5 2 B EP 6O 4T 0B 0E 0B 01 0 0 0 0 5 2 5 2 B E B6 PE4 B l B P B 3 O 0PT B l R3 i0 B l Bi l j 3 0 D30 S00

6O0 4T0 i j 0OB 0T E i j k0 o0 id j e 0 0L

0B0 0E0 0B0 d e e BB LE 1 B d e l tL oe d eI n e L u ev

010 I u1 I u Ik ue

00 n v n Bv no vn

00 k e k e km e

05 o n o nl os n

02 55 22 5 2 m s t s t

r

a

a t

5 0

m s t s t r a a t 5 0 g i ë v z w mt s s t t s r t a r a at a t 5 0 5 0

Opgelet: Zorg dat uw bankrekening - bij gebruik van de B/P-app - gekoppeld is aan deze app of vermeld uw adresgegevens in de mededeling zodat wij uw fiscaal attest kunnen toekennen en opsturen.

15