Vrije Universiteit Brussel klaar voor nieuw decennium 2008-2009 in woord en beeld
Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken.
Henri PoincarĂŠ 2
Inhoud Vooraf Identiteitskaart Vrije Universiteit Brussel in cijfers Vrije Universiteit Brussel in de media Een nieuwe rector, een nieuwe ploeg Onderzoek Onderwijs Alumni Studentenbeleid Resultatenrekening en balans Raad van Bestuur 175 jaar geschiedenis Nuttige adressen
4 6 8 12 16 20 27 32 34 40 42 44 46
3
Vooraf Het eerste decennium van de 21ste eeuw loopt stilaan op zijn laatste benen. Met z’n allen hebben we de voorbije jaren gestalte gegeven aan een nieuw tijdperk. Ook de Vrije Universiteit Brussel heeft – net als andere universiteiten – de invloed gevoeld van een sterk veranderende wereld. Tegelijk heeft de Vrije Universiteit Brussel een aantal veranderingen in de maatschappij mee bepaald, denken we maar aan kunstmatige bevruchting en zorg voor het levenseinde. Ook morgen moeten we die belangrijke rol blijven spelen in onze samenleving. Het verhaal van de Brusselse vrije universiteit begon 175 jaar geleden, met de stichting van de Université Libre de Bruxelles. En daar komt nog een bijzondere verjaardag bij, want 40 jaar geleden, in 1969, ging het eerste academiejaar van start aan de autonome en prille Vrije 4
Universiteit Brussel. Reden genoeg dus om te feesten, te meer omdat onze universiteit intussen een begrip is geworden, zowel in Vlaanderen als daarbuiten. Maar tegelijk moeten we durven denken aan morgen. We moeten de plaats die onze universiteit verworven heeft, vrijwaren en versterken. Daarom stond mijn eerste jaar als rector helemaal in het teken van een ambitieus toekomstplan, het zogeheten Algemeen Strategisch Plan. Alle geledingen van de universiteit hebben er met veel enthousiasme aan meegewerkt. Wat is onze positie in het hertekende hogeronderwijslandschap in Vlaanderen, wat is ons antwoord op de globalisering, hoe kunnen we onze centrale ligging beter uitspelen? Deze en vele andere vragen krijgen in het plan een antwoord. We moeten meer studenten aantrekken, we moeten
onze onderzoekers maximaal ondersteunen, we moeten bouwen en renoveren, internationaliseren, performanter worden en uiteraard financieel gezond blijven. Het werk kan wat mij betreft meteen beginnen. Ik ben er zeker van dat het resultaat meer dan bevredigend zal zijn, omdat we vertrekken van een stevige basis. Dat blijkt ook overduidelijk uit dit beknopte overzicht van het voorbije jaar. In 2008-2009 kon de Vrije Universiteit Brussel opnieuw uitpakken met hoogstaand onderwijs en excellent onderzoek, met uitstekende studentenvoorzieningen en begeleidingsprogramma’s, met oprechte maatschappelijke betrokkenheid. Ik wens u alvast veel leesplezier. Paul De Knop rector Vrije Universiteit Brussel 5
6
Vrije Universiteit Brussel in een oogopslag stichting: 1834 (ULB) en 1969 (VUB)
8 faculteiten 27 bachelors, 57 masters en 24 master-na-masters omzet: ±200 miljoen euro ruim 70 miljoen euro onderzoeksbudget 2.700 personeelsleden 9.000 studenten 43.000 alumni 2 campussen (Etterbeek/Elsene en Jette) 17 aula’s en 108 leslokalen
Universitair Ziekenhuis UZ Brussel
27.000 gehospitaliseerde patïenten (2008) 3.000 personeelsleden
Universitaire Associatie Brussel = Vrije Universiteit Brussel + Erasmushogeschool Brussel (14.000 studenten) 7
8
Meer dan 9.000 studenten De Vrije Universiteit Brussel was in 2008 goed voor 9.341 studenten, ruim 2 % meer dan het jaar voordien. Het aantal nieuwe studenten of generatiestudenten bedraagt ruim 1300.
HERKOMST STUDENTEN Buiten EU 6%
Europese Unie 5%
De grootste faculteiten zijn Letteren en Wijsbegeerte (17,2% van de inschrijvingen), Recht en Criminologie (17,0%) en Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen (15,9%). De Vrije Universiteit Brussel biedt zowat alle opleidingen aan, goed voor 27 bachelors, 57 Nederlandstalige en Engelstalige masters, 24 master-na-masters en 8 postgraduaten.
BelgiĂŤ 89%
9
Grootste Nederlandstalige werkgever van Brussel Op 1 december 2008 telt de Vrije Universiteit Brussel 2.753 personeelsleden. Tot het academisch personeel behoren 1802 mensen, van wie 28 % professoren, 17 % assistenten en 55% bijzonder wetenschappelijk personeel (onderzoekers zonder onderwijsopdracht). Het administratief en technisch personeel bestaat uit 951 medewerkers.
Vrouw 45%
10
Man 55%
In het UZ Brussel, dat is het universitair ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel, werken ruim 3.000 mensen. Met een totaal van ruim 5.700 personeelsleden is de Vrije Universiteit Brussel de grootste Nederlandstalige werkgever in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Grote barbecue op campus VUB De Vrije Universiteit Brussel (VUB) heeft een massabarbecue georganiseerd voor ongeveer 1.700 personeelsleden. Ze genoten van heerlijke hapjes onder een zuiderse zon. Nadien was er nog dessert met ijs en fruit. Het Nieuwsblad, 1 juli 2009
Ruim 70 miljoen euro voor onderzoek De Vrije Universiteit Brussel beschikt in 2008 over een onderzoeksbudget van ruim 70 miljoen euro. De inkomsten uit samenwerking met de privĂŠsector krijgen een steeds groter aandeel in het totale onderzoeksbudget.
Vlaamse overheidsmiddelen voor fundamenteel onderzoek1 13 %
Inkomsten uit samenwerking met privĂŠsector 23,5 %
1
Exclusief FWO-mandaten
Eigen onderzoeksmiddelen 18 %
Projectfinanciering door overheden 45,5%
11
Vrije Universiteit Brussel in de media VUB ontdekt metamateriaal dat snelheid internet kan verhogen Wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel hebben samen met enkele collega’s van de Amerikaanse Iowa State University een manier gevonden om optische signalen honderdmaal te vertragen met behulp van metamaterialen. Door licht te vertragen kan de capaciteit van communicatienetwerken zoals het internet op termijn een stuk groter worden. Belga, 3 februari 2009
12
“Jonge sprinters letten niet genoeg op voeding” De voedingsgewoonten van onze getalenteerde jonge sprintatleten zijn ondermaats. Dat blijkt uit een onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). De prestaties van jonge sprinters kunnen verbeteren, mochten ze wat meer op hun voeding letten. Jonge getalenteerde sprint¬atleten drinken immers te veel frisdrank en nemen dagelijks te weinig nutriënten in. De meesten vertonen een tekort aan vezels, mineralen en zowat alle vitaminen. Dat blijkt uit het VUB-sprintproject van Dirk Aerenhouts. Metro, 16 januari 2009
Probo knuffelt zieke kindjes Aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) is gisteren ‘Probo’ voorgesteld. De groene knuffelrobot - een kruising tussen een olifant en een miereneter - zal vanaf volgend jaar in ziekenhuizen worden ingeschakeld om het leed van jonge patiëntjes te verzachten. «Probo is de eerste robot ter wereld die zich specifiek toespitst op zieke kinderen. Hij toont niet alleen menselijke emoties, maar gaat prikkels ook omzetten in vreugde of verdriet. Als een kind huilt, zal Probo het troosten. En is het blij, dan lacht Probo mee.» Het Laatste Nieuws, 22 april 2009
13
Hongerstakers VUB stoppen
‘Papa, kom ons hier weghalen’
De honderd mensen zonder papieren die al 59 dagen in parking B1 van de Vrije Universiteit Brussel in hongerstaking waren, hebben gisternamiddag hun actie stopgezet. Ze hebben van de Dienst Vreemdelingenzaken het akkoord aanvaard om nog drie maanden, eventueel verlengbaar, in ons land te mogen blijven om medische redenen. De Standaard, 16 april 2009
‘Mijn dochter is tweeënhalf. Aan de telefoon heeft ze het over schieten, vliegtuigen, ontploffingen. Vindt u dat normaal? Mijn lichaam is in België, mijn gedachten zijn in Gaza.’ Eigenlijk horen ze met hun neuzen in de boeken te zitten, Hakeem, Mustafa, Maher en Wisam, vier mannen uit Gaza die aan de VUB hun PhD hopen te behalen. Maar studeren, dat lukt nu even niet. De oorlog in Gaza door de bril (en de gsm) van vier wanhopige Palestijnen.
De Vrije Universiteit Brussel nam in december 2008 het voortouw in de opvang van mensen zonder papieren. Later volgden andere Vlaamse universiteiten. De Vrije Universiteit Brussel heeft de actievoerders louter om humanitaire redenen opgevangen en heeft altijd benadrukt dat het om een tijdelijke maatregel ging. Tegelijk pleitte de universiteit bij de federale overheid voor een duurzame oplossing. 14
De Morgen, 10 januari 2009
Doorbraak in stamcelonderzoek
‘Ik heb me verwonderd over onze eetgewoonten’ In het cultuurcentrum van Hasselt ontving Tervurenaar en professor Geschiedenis Peter Scholliers (55) de prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Smaakcultuur. “Ik heb met verwonderde blik onze evidente eetgewoonten neergeschreven.” Het Nieuwsblad, 5 februari 2009
Wetenschappers van het Universitair Ziekenhuis Brussel zijn er als eerste in geslaagd om stamcellen af te leiden van embryo’s zonder de embryo’s te vernietigen. Deze wereldprimeur betekent een doorbraak in de ethische discussie rond stamcelonderzoek. Tot op heden werden voor embryonaal stamcelonderzoek in hoofdzaak restembryo’s gebruikt van proefbuisbevruchtingen. De stamcellen worden dan geoogst vijf dagen na de kunstmatige bevruchting, waarbij het embryo wordt vernietigd. Het Belang van Limburg, 13 september 2008
De jury: “De eerste persoon in Vlaanderen die vanuit academische hoek aandacht besteedde aan eetcultuur en voedingsgeschiedenis.” De Morgen, 3 februari 2009 15
Paul De Knop: “We moeten de kwaliteit van ons universitair onderwijs heel scherp bewaken. Zeker als we competitief willen blijven. In een kenniseconomie hangt veel af van goed onderwijs.” De Tijd, 27 september 2008
De rectoren van de Vrije Universiteit Brussel
16
Aloïs Gerlo Roger Van Geen Bart De Schutter Oscar Steenhaut Sylvain Loccufier Jean Renneboog Robert Dejaegere Els Witte Ben van Camp Paul De Knop
1969 - 1974 1974 - 1978 1978 - 1982 1982 - 1986 1986 - 1990 1990 - 1991 1991 - 1994 1994 - 2000 2000 - 2008 2008 -
Een nieuwe rector “Ik ben de eerste rector ter wereld die uit de Lichamelijke Opvoeding komt�, aldus Paul De Knop. Hij werd in mei 2008 verkozen tot nieuwe rector en is meteen de tiende rector van de Vrije Universiteit Brussel. Antwerpenaar Paul De Knop (1954) was op het ogenblik van zijn verkiezing decaan van de faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie, hoogleraar in Tilburg, voorzitter van het Gemeenschapsonderwijs en adjunctkabinetschef van Vlaams minister van Sport Bert Anciaux. Intussen heeft hij al die functies overgedragen om voluit te kunnen gaan voor het VUB-rectorschap.
17
Ben Van Camp feestelijk uitgezwaaid Net voor de start van het academiejaar 2008-2009 werd uittredend rector Ben Van Camp uitgebreid in de bloemen gezet in het Museum voor Schone Kunsten. Honderden genodigden van binnen en buiten de Vrije Universiteit Brussel kwamen Ben Van Camp feestelijk uitwuiven. Van Camp stond acht jaar lang aan het hoofd van de universiteit. Hij heeft de Vrije Universiteit Brussel door de ingrijpende hervorming van de universitaire onderwijsstructuur (invoering bachelors en masters) geloodst, hij heeft sterke partners gezocht en gevonden (Erasmushogeschool Brussel, Universiteit Gent) en hij heeft de internationalisering van de universiteit op de kaart gezet. Ben Van Camp is intussen voorzitter geworden van het Universitair Ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel. Hij zal zich de volgende jaren actief inzetten voor de verdere uitbouw van een universitaire medische campus (UMC) in Jette. 18
Een nieuwe ploeg
Prof. Hélène Casman Prof. Lode Wyns
Prof. Yvette Michotte
“Je hebt als universiteit een sterke rector nodig, maar je hebt vooral ook een sterk team nodig”, aldus Paul De Knop. De nieuwe rector kan daarvoor rekenen op drie vicerectoren. Lode Wyns (faculteit Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen) is vicerector Onderzoek, Yvette Michotte (faculteit Geneeskunde en Farmacie) is vicerector Onderwijs en Hélène Casman (faculteit Recht en Criminologie) is vicerector Studentenbeleid. Het zijn drie prille zestigers bij wie een rijke academische ervaring gepaard gaat met een jeugdig enthousiasme en verfrissende ideeën.
19
Onderzoek 25 jaar in-vitrobevruchting Het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde (CRG) van de Vrije Universiteit Brussel en het UZ Brussel vierde in 2008 zijn 25ste verjaardag. Een kwarteeuw vooruitstrevend wetenschappelijk onderzoek van het allerhoogste niveau dat leidde tot talrijke wereldprimeurs én duizenden gelukkige ouders.
Prof. dr. Paul Devroey: “De belangrijkste doorbraak voor mij is zeker en vast de techniek waarbij we in geval van mannelijke onvruchtbaarheid een zaadcel in de eicel kunnen brengen. Dat betekent dat men de vruchtbaarheid heeft teruggebracht tot celniveau en dat er dus miljoenen mannen, die vroeger geen kinderen konden verwekken, nu vader kunnen worden van hun eigen kind. De techniek wordt vandaag in elk labo ter wereld gebruikt en zal de volgende twee tot driehonderd jaar belangrijk blijven. Daarnaast is ook de ontwikkeling van de pre-implantatie genetische diagnose (PGD) een mijlpaal.” Prof. Devroey en prof. em. André Van Steirtegem
20
Wetenschap voor iedereen In oktober 2008 werd naar tweejaarlijkse traditie de Wetenschapsweek georganiseerd. Tijdens die week kwamen maar liefst 1.500 leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs naar de campus Etterbeek en Jette om op een interactieve manier kennis te maken met wetenschap in de breedste betekenis. Ook in 2008 heeft de Vrije Universiteit Brussel zijn voortrekkersrol in het Wetenschapswinkelproject behouden. De Wetenschapswinkel maakt academische kennis toegankelijk voor non-profitorganisaties. Naast de regionale Wetenschapswinkel Brussel, blijft onze universiteit coördinator van het netwerk “Wetenschapswinkel.be”. “Als men vandaag de mond vol heeft over de Large Hadron Collider in Genève, dan praat men over onze wetenschappers.” Lode Wijns, vicerector Onderzoek 21
Nieuwe spin-offs De Vrije Universiteit Brussel is weer een paar spin-offs rijker. In 2008 richtten vier jonge onderzoekers Collibra op. Hun doel is om de kennis van tien jaar onderzoek om te zetten in een commercieel succes en het tot marktleider te schoppen in het business semantics management, een duur woord voor het beheer van informatiesystemen van grote bedrijven.
Collibra
22
Universum Digitalis kwam tot stand bij de onderzoeksgroep IRIS van het departement Elektronica en Informatica (ETRO), en specialiseert zich in het beheer van multimediadata en de distributie ervan naar mobiele toestellen. Als doelpubliek heeft Universum Digitalis onder meer de culturele en toeristische sector voor ogen. Voor musea bijvoorbeeld, biedt het bedrijf een platform aan dat toelaat een
Spin-offs Vrije Universiteit Brussel mobiel toestel te gebruiken ter vervanging van een traditionele audiogids. De museumbezoeker kan teksten lezen, audiofragmenten beluisteren of een video over een bepaald werk bekijken. Dit alles gebeurt met één toestel met een minimalistische interface, zodat de inhoud toegankelijk is voor elke bezoeker. De jongste spin-off is Optrima. Het bedrijf ontwikkelt halfgeleidercomponenten voor 3D Time-of-Flight Sensoren en Camerasystemen. Dankzij de technologie van Optrima bladeren we in de nabije toekomst door ons 3D-fotoboek met een simpele beweging van onze handen of gamen we voortaan niet meer vanuit onze luie zetel maar treden we als het ware zelf in de game.
Optrima Universum Digitalis Collibra EqcoLogic Cesor Double PASS VICIM EggCentris Symbion Ablynx BruCells Intellicrops BETA-CELL ElSyCa NUMECA NMDG FOS&S CEBES
(°2009) (°2008) (°2008) (°2005) (°2005) (°2004) (°2003) (°2002) (°2002) (°2001) (°2001) (°1999) (°1998) (°1997) (°1992) (°1991) (°1990) (°1989)
Universum Digitalis
23
Aantal doctoraten stabiel In 2007-2008 hebben 128 onderzoekers hun doctoraatsproefschrift succesvol afgerond, dat zijn er ongeveer evenveel als het jaar voordien. Het grootste aantal doctoraten vinden we in de faculteiten Ingenieurswetenschappen, Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen en Geneeskunde en Farmacie. Daarnaast zijn er 1.079 doctoraten in voorbereiding. De mannelijke doctorandi zijn in de meerderheid: 619 tegen 460 vrouwen. Bij de start van het academiejaar 2008-2009 werden drie Doctoral Schools opgericht. De Doctoral Schools moeten de doctoraatsopleiding een duidelijk kader geven en zo de visibiliteit en uitstraling van het doctoraat vergroten, zowel binnen als buiten de academische wereld.
Doctoral Schools Doctoral School of Human Sciences Doctoral School of Natural Sciences and (Bioscience) Engineering Doctoral School of Life Sciences and Medicine
24
Tweede doctoraat in de kunsten Na het doctoraat van Barthold Kuijken in 2007, werd in 2009 opnieuw een doctoraat in de kunsten behaald. Componist Peter Swinnen verdedigde een oorspronkelijk doctoraal proefschrift getiteld: “La Chute de la maison Usher – music for the silent movie by Jean Epstein (1928) for full Orchestra”. Het project heeft in de eerste plaats geleid tot de compositie van een partituur die de projectie van de stille film tegelijk bevraagt en begeleidt. Daaraan gekoppeld werd een bundeling van toelichtingen en inzichten toegevoegd aan de partituur. Peter Swinnen is naast componist ook departementshoofd van het Koninklijk Conservatorium van Brussel. Het Conservatorium maakt deel uit van de Erasmushogeschool Brussel, waarmee de Vrije Universiteit Brussel de Universitaire Associatie Brussel vormt.
BICCS internationaal uithangbord Peter Swinnen behaalde zijn doctoraat in de kunsten binnen het Platform, doctoraat in de kunsten, ook gekend als het Brussels model. Het kunstenplatform is door de Universitaire Associatie Brussel in het leven geroepen om het doctoraat in de kunsten te begeleiden en te ondersteunen. Het kunstenplatform wil kunstenaars bewegen tot het behalen van een academisch doctoraat in de kunsten door tegemoet te komen aan hun verwachtingen als kunstenaar en niet door ze te willen “academiseren” als wetenschapper.
Het Brussels Institute of Contemporary China Studies bestaat drie jaar. Om dat te vieren vond in het voorjaar van 2009 een conferentie plaats in het Egmontpaleis met de Chinese Ambassadeur bij de EU en de directeur voor Azië bij de Europese Commissie. Meer dan 250 deelnemers, onder wie experts en diplomaten uit 46 landen, woonden de conferentie bij. In drie jaar tijd is BICCS uitgegroeid tot een van de toonaangevende China-instituten in Europa,
met een ambitieus onderzoeksprogramma dat sectoren bestrijkt zoals het Chinese buitenlandse beleid, de relaties tussen China en Europa, de Chinese Afrika-politiek, de Chinese economische transitie en Chinees recht.
Leerstoel om proefdieren te redden Dierenliefhebber Mireille Aerends deed een belangrijke schenking aan de Vrije Universiteit Brussel. De Oostendse vrouw wil onderzoek steunen om het gebuik van proefdieren terug te schroeven. Via de “leerstoel Aerens” kan de Vrije Universiteit Brussel een doctoraatsstudent aanwerven voor vier jaar. Die zal onderzoeken hoe men proefdieren kan sparen bij experimenten. 25
26
Onderwijs Op naar 10.000 studenten Aan de Vrije Universiteit Brussel hebben zich in het academiejaar 2007-2008 9.341 studenten ingeschreven, dat is een lichte stijging (2%) in vergelijking met het jaar voordien. De nieuwe studenten, de zogeheten generatiestudenten, zijn met 1.341. Ze zijn goed voor 14,4 % van het totale aantal studenten. We noteren 55% vrouwelijke generatiestudenten versus 45% mannelijke generatiestudenten. Bijna 95% van de generatiestudenten volgt een voltijds programma van ten minste 54 studiepunten.
Letteren & Wijsbegeerte is de grootste Op basis van het aantal inschrijvingen is de faculteit Letteren en Wijsbegeerte de grootste, op de voet gevolgd door de faculteit Recht en Criminologie (17,0%) en de faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen (15,9%). Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Recht en Criminologie Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen Psychologie en Educatiewetenschappen Geneeskunde en Farmacie Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen Ingenieurswetenschappen Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Interdisciplinaire vakgroep Lerarenopleiding
% studenten 17,2% 17,0 % 15,9 % 12,4 % 12,3 % 8,9 % 7,6 % 5,3 % 3,4 %
27
Permanente evaluatie door studenten De studenten evalueren elk academiejaar via de zogeheten Onderwijs-e-valuatie de docenten per opleidingsonderdeel. De resultaten van het academiejaar 2007-2008 tonen aan dat het onderwijs dat de Vrije Universiteit Brussel aanbiedt, heel sterk gewaardeerd wordt. Het leeuwendeel van de docenten (per opleidingsonderdeel en per opleidingsjaar) kreeg als beoordeling “zeer goed” of “goed”.
zeer goed: 30,1% goed: 56,6% middelmatig: 8,5% slecht: 3,5% zeer slecht: 0,3 % nvt: 1,8 %
28
onderwijs e-valuatue
Levenslang leren In 2007-2008 bood het Instituut voor Postacademische vorming (iPAVUB) een vijftigtal postacademische opleidingen aan, waaronder acht postgraduaten. Meer dan 2.000 studenten kwamen zo’n opleiding of permanente vorming volgen. www.vub.ac.be/iPAVUB
VUB kiest voor groen met nieuwe opleiding Vanaf het najaar gaat de VUB de ecologische toer op met een nieuwe post-acadamische opleiding energiedeskundige. Daarnaast zijn er ook interdisciplinaire workshops rond energie-efficiĂŤntie. In Vlaanderen is er een stijgende vraag naar post-academische opleidingen rond alternatieve duurzame ontwikkeling. Het Nieuwsblad, 25 juli 2009
29
Toegepaste Taalkunde naar campus Etterbeek Het departement Toegepaste Taalkunde (TTK) van de Erasmushogeschool Brussel is voor de start van het academiejaar 2008-2009 verhuisd naar de campus Etterbeek van de Vrije Universiteit Brussel. De opleidingen bachelor Toegepaste Taalkunde, master Vertalen en master Tolken van de Erasmushogeschool Brussel hebben na 50 jaar hun vertrouwde stek in de Trierstraat in de Europese wijk verlaten. De verhuizing past in de nauwe samenwerking tussen de Vrije Universiteit Brussel en de Erasmushogeschool Brussel binnen de Universitaire Associatie Brussel. Het TTK en de vakgroep Taal- en Letterkunde (TALK) van de Vrije Universiteit Brussel ontwikkelen samen een nieuw concept rond onderwijs en onderzoek in linguïstiek en toegepaste linguïstiek. Vertrekpunt hierbij is Brussel, de Europese hoofdstad waar meertaligheid, interculturaliteit en communicatie steeds belangrijker worden.
30
“Iedereen had me gewaarschuwd dat Brussel erg saai zou zijn, maar dat is helemaal niet zo. Het heeft even geduurd omdat ik nogal verlegen ben van aard, maar nu heb ik een heleboel nieuwe vrienden gemaakt, en er valt iedere dag wel iets te beleven in de stad. Ik hou ook ontzettend van de Grote Markt, en van het lekkere bier dat je hier kan vinden.” Maria De Riva, Erasmusstudente uit Spanje
Erasmusuitwisseling: toekomst is internationaal Tegen eind 2020 moet een student op de vijf een deel van zijn of haar studies in het buitenland volbrengen. Zo staat het in de Verklaring van Leuven die de Europese ministers van Onderwijs eind april 2009 hebben goedgekeurd. “Het is goed dat meer studenten naar het buitenland trekken om te studeren”, zegt ook Filip Callewaert, hoofd van de centrale VUBdienst Internationale Relaties en Mobiliteit (IRMO). Omgekeerd dragen buitenlandse studenten op de campus bij tot de internationalisation at home. In 2007-2008 heeft de Vrije Universiteit Brussel ongeveer 150 Erasmusstudenten ontvangen. Spanjaarden vormen de grootste groep, gevolgd door Italianen en Polen. Een honderdtal VUB-studenten trok naar het buitenland (of naar een Franstalige universiteit in België). De populairste bestemmingen zijn Spanje, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk.
Universitaire Associatie Brussel voortaan in hartje Brussel De Universitaire Associatie Brussel is begin 2009 verhuisd van de VUBcampus in Etterbeek naar de trendy Dansaertstraat in hartje Brussel. De Universitaire Associatie Brussel wordt gevormd door de Vrije Universiteit Brussel en de Erasmushogeschool Brussel en telt 14.000 studenten. De associatie biedt ruim 50 bachelors aan, meer dan 100 masters en 11 postgraduaten. Met de verhuizing van haar kantoren naar het stadscentrum beklemtoont de UAB haar engagement voor Brussel.
Onderwijsvernieuwing Het boek “Onderwijsvernieuwing: een continu proces” (2008) schetst een caleidoscopisch beeld van zeven jaar onderwijsvernieuwing bij de partners van de Universitaire Associatie Brussel (Vrije Universiteit Brussel en Erasmushogeschool Brussel). Onderwijsvernieuwingspioniers beschrijven hun praktijkervaringen en inzichten, waarbij kritische overwegingen en stellingnames niet uit de weg worden gegaan. De voorbije jaren hebben vele docenten - soms ten koste van hun eigen nachtrust - succesvolle onderwijsvernieuwingen doorgevoerd. Succesvol wil zeggen dat de studenten er beter van geworden zijn. 31
43.000 alumni De Vrije Universiteit Brussel hecht veel belang aan haar afgestudeerden. De beste ambassadeurs van de universiteit zijn immers de 43 000 alumni. Om de alumniwerking verder uit te bouwen, is in 2008 een alumnicoördinator aan de slag gegaan. De alumniwerking moet een betere en meer zichtbare structuur krijgen. Dat gebeurt in samenwerking met de Oudstudentenbond (OSB) en andere VUB-alumniverenigingen. Op 5 september 2009 vond op campus Etterbeek voor de eerste keer een dag voor alle VUBalumni plaats, met boeiende lezingen, networkingactiviteiten en optredens.
“De Vrije Universiteit is een kleine universiteit, je bent er geen nummer. Het is een vrije universiteit, waar vrij denken alom aanwezig is. Ik heb er geleerd om ‘nothing for granted’ aan te nemen, veel in vraag te stellen, af te gaan op mijn eigen denken en gevoel. Ik heb er geleerd zelfstandig te zijn.” Patrick De Maeseneire, Group CEO Adecco (juni 2008)
32
“Pas toen ik me in het studentikoze leven stortte, besefte ik hoe leuk de unief eigenlijk was. Het was een aangename, losbandige periode. Behalve slagen voor de examens, hadden we eigenlijk een zorgeloos leventje.” Sven Mary, Topstrafpleiter (februari 2009)
“Het ‘vrije’ in Vrije Universiteit Brussel was voor mij de belangrijkste troef, omdat het mij heeft toegelaten om mij te ontplooien tot wie ik nu ben.” Lorenz Bogaert, Oprichter Netlog (april 2009)
33
Studentenbeleid Studentenhuis Nieuwelaan volledig in het nieuw De Vrije Universiteit Brussel beschikt over een groot studentenhuis aan de Nieuwelaan, op een steenworp van campus Etterbeek. Het gebouw dateert van de jaren ’70 en was helemaal uitgeleefd. In de zomer van 2007 ging de renovatie van start. De werken hebben een heel academiejaar in beslag genomen, met een prijskaartje van 6,5 miljoen euro. Maar het resultaat mag gezien worden: de ruim 300 koten en alle gemeenschappelijke voorzieningen ogen fonkelnieuw.
1300 eigen studentenkamers De Vrije Universiteit Brussel beschikt in het totaal over 1300 eigen studentenkamers. Ruim 900 kamers zijn volledig gerenoveerd (Nieuwelaan en campus Jette) of werden recent gebouwd (Schoofslaan). Alleen de studentenkoten op campus Etterbeek moeten nog plaats ruimen voor nieuwe kamers. De universiteit wil hiervoor een publiek-private samenwerking opzetten. 34
VUB-studenten krijgen 100 euro huurtoelage De Vrije Universiteit Brussel (VUB) kent vanaf volgend academiejaar een maandelijkse huurtoelage van 100 euro toe aan beursstudenten die op kot zitten. Ook niet-beursstudenten die het financieel moeilijk hebben, kunnen aanspraak maken op de toelage. De financiĂŤle tussenkomst geldt zowel voor een kamer van de universiteit als voor een privĂŠkamer die gehuurd wordt via Quartier Latin. Dat is het samenwerkingsproject tussen alle Nederlandstalige hogescholen en universiteiten in Brussel . Het Laatste Nieuws, 7 maart 2008
35
Grondige facelift voor Agoragebouw op campus Jette Op de medische campus in Jette werd het zogeheten Agoragebouw helemaal vernieuwd. In het gebouw bevindt zich onder meer het studentenrestaurant. In november 2008 ging het restaurent opnieuw open en de vernieuwing bleek meteen een schot in de roos: het aantal middagmalen ging er fors op vooruit. Blikvanger is de lounge corner, waar bezoekers broodjes en snacks kunnen eten. De klanten hebben de keuze uit meerdere warme maaltijden, die geleverd worden door het Universitair Ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel.
Het Agoragebouw biedt ook plaats aan het studentencafĂŠ Tempus, dat eveneens volledig gerenoveerd is. In het gebouw bevinden zich een aantal kleinere lokalen voor diverse doeleinden ĂŠn een grote multifunctionele ruimte waar zowel seminaries, doctoraatsverdedigingen als studentenactiviteiten kunnen plaatsvinden. Aan de hele renovatie hangt een prijskaartje van 1,7 miljoen euro.
Meer dan 190.000 warme maaltijden Ook het studentenrestaurant op campus Etterbeek kent sinds de renovatie in 2003 een stijgend succes. Het aantal warme maaltijden steeg in 2008 met 6%. In 2008 werden in het totaal 191.49 volledige menu’s opgediend. Studenten veroberden meer dan 105.000 maaltijden, personeelsleden 75.000 en externe bezoekers ruim 10.000. 36
Sport en cultuur scoren goed
Studenten en personeelsleden van de Vrije Universiteit Brussel zijn sportievelingen en cultuurfanaten. Dat blijkt uit een sociologische analyse van de cultuur- en sportparticipatie van VUB-personeel en studenten uitgevoerd door Wendy Smits van de vakgroep Sociologie. In tegenstelling tot mediaberichten over lage participatie aan sport en cultuur bij de bevolking, ligt die participatie aan de Vrije Universiteit Brussel vrij hoog. Meer dan een derde van zowel studenten als personeelsleden gaat geregeld sporten op de campus en eveneens meer dan een derde neemt deel aan culturele activiteiten. Groepen die minder participeren zijn mensen uit lagere sociale milieus en personeelsleden die in een drukke levensfase zitten (ouders met jonge kinderen).
37
Topsport en Studie bestaat 20 jaar Wat hebben judoka Ann Simons, zeiler Sebastien Godefroid, zwemster Brigitte Becue en honderden andere topsporters met elkaar gemeen? Allemaal hebben ze aan de Vrije Universiteit Brussel gestudeerd. Dankzij het unieke begeleidingsprogramma Topsport en Studie. In 2008 vierde Topsport en Studie zijn twintigste verjaardag. Het begeleidingsprogramma heeft in 20 jaar tijd meer dan 600 studerende topatleten uit 54 verschillende sporttakken succesvol door de combinatie van topsport en studie geloodst.
“Judo op topniveau valt niet te combineren met een normaal studietraject.� VUB-alumnus en judoka Dirk Van Tichelt
38
KultuurKaffee VUB wordt ecologisch café Boek leert je studeren In de aanloop naar het academiejaar 2008-2009 heeft de Vrije Universiteit voor het eerst een Studeerwijzer uitgebracht, een uniek boek boordevol praktische studeertips, samengesteld door enkele ervaren psychologen van de dienst Studieadvies. Planning, concentratie, studiemethodes, notities nemen, examenvoorbereidingen, alle aspecten van een vlotte studiecarrière komen aan bod. Dat de informatie erg praktijkgericht is, maakt de gids ook voor studenten van andere universiteiten en hogescholen erg handig. Ook het nieuwe systeem van leerkrediet, dat vanaf dit academiejaar in werking treedt in alle universiteiten, komt aan bod. Alle eerstejaarsstudenten kregen het boek gratis.
Het KultuurKaffee op de campus van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) wordt omgetoverd tot een ecologisch café, dat een voorbeeld moet worden van hoe ecologische producten en materialen gebruikt kunnen worden. Zo worden energie en water zo efficiënt mogelijk gebruikt. Ook zal het vernieuwde KultuurKaffee in de toekomst enkel nog gebruik maken van biologisch afbreekbare rietjes, glazen flessen en herbruikbare bekers. Op de kaart prijken verschillende biologische drankjes en broodjes. De werken worden deze zomer uitgevoerd, zodat de studenten het volgend academiejaar kunnen beginnen met een nieuw en groen café. Metro, 6 april 2009
39
Beknopte resultatenrekening van het boekjaar 2008
boekjaar 2008 Bedrijfsopbrengsten 178.082.478,86 A. Opbrengsten verbonden aan onderwijs, onderzoek en dienstverlening 163.359.890,06 A.1. Overheidstoelagen en subsidies - basisfinanciering (1ste geldstroom) 94.297.344,17 A.2. Overheidsbijdrage fundamenteel basisonderzoek (2de geldstroom) 23.483.939,31 A.3. Overheidsbijdragen toegepast wetenschappelijk onderzoek (3de geldstroom) 28.546.863,55 A.4. Contractonderzoek met de privé - sector en wetenschappelijke dienstverlening (4de geldstroom) 6.282.358,13 A.5. Andere opbrengsten verbonden aan onderwijs, onderzoek en dienstverlening 10.749.384,90 B. Waardewijziging projecten in uitvoering 2.024.179,81 C. Geproduceerde vaste activa 0,00 D. Giften, schenkingen en legaten 927.658,49 E. Andere bedrijfsopbrengsten 11.770.750,50 Bedrijfskosten -181.053.556,60 A. Aankoop goederen -9.779.237,44 B. Diensten en diverse goederen -48.331.268,00 C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen -110.850.241,13 D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa -11.215.355,46 E. Waardeverminderingen op voorraden en handelsvorderingen (toevoegingen +, terugnemeningen -) -967.839,54 F. Voorzieningen voor risico’s en kosten (toevoegingen +, bestedingen en terugnemeningen -) 655.244,55 G. Andere bedrijfskosten -564.859,58 Bedrijfsoverschot (bedrijfstekort) -2.971.077,74 Financiële opbrengsten 6.605.100,24 Financiële kosten -27.146.014,48 Overschot (tekort) van het boekjaar -23.511.991,98 (*) (*) Het negatief resultaat van het boekjaar is quasi volledig toe te schrijven aan niet- gerealiseerde minderwaarden op de financiële portefeuilles.
40
boekjaar 2007 187.089.820,08
-163.554.680,71
23.535.139,37 13.409.966,80 -3.589.506,15 33.355.600,02
Beknopte balans 2008
ACTIVA 31-12-2008 VASTE ACTIVA 237.745.812,71 I. Oprichtingskosten 0,00 II. Immateriële vaste activa 0,02 III. Materiële vaste activa 235.270.160,40 IV. Financiële vaste activa 2.475.652,29 VLOTTENDE ACTIVA 226.859.815,48 V. Vorderingen op meer dan een jaar 659.728,79 VI. Voorraden en projecten in uitvoering 444.439,81 VII. Vorderingen op ten hoogste een jaar 24.045.475,55 VIII. Geldbeleggingen 189.052.438,20 IX. Liquide middelen 2.076.749,07 X. Overlopende rekeningen 10.580.984,06
PASSIVA EIGEN VERMOGEN I. Gevormd vermogen III. Herwaarderingsmeerwaarden IV. Aangelegde fondsen V. Overgedragen overschot (tekort) VI. Kapitaalsubsidies VOORZIENINGEN SCHULDEN VIII. Schulden op meer dan een jaar IX. Schulden op ten hoogste een jaar X. Overlopende rekeningen Totaal
Totaal
464.605.628,19
31-12-2008 355.054.383,88 140.059.263,06 1.424.853,53 100.266.856,84 113.303.410,45 0,00 4.517.500,00 105.033.744,31 30.276.189,76 50.198.486,35 24.559.068,20 464.605.628,19
41
Raad van Bestuur 2009-2010
Voorzitter: Eddy VAN GELDER Ondervoorzitter: Lars DE LAET Rector: Paul DE KNOP Vicerector Onderwijs: Yvette MICHOTTE Vicerector Onderzoek: Lode WYNS Vicerector Studentenbeleid: Hélène CASMAN
42
Faculteitsdecanen: Piet VAN DE CRAEN, Letteren en Wijsbegeerte Guido VAN LIMBERGHEN, Recht en Criminologie Patrick DE BAETSELIER, Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen Alain DUPONT, Geneeskunde en Farmacie Jacques DE RUYCK, Ingenieurswetenschappen Joël BRANSON, Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Business School Willem ELIAS, Psychologie en Educatiewetenschappen Peter VAN ROY, Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Afgevaardigden van het Zelfstandig Academisch Personeel: Wim VANDENBUSSCHE, Letteren en Wijsbegeerte Wilfried RAUWS, Recht en Criminologie Viviane JONCKERS, Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen Axel BOSSUYT, Geneeskunde en Farmacie Philippe LATAIRE, Ingenieurswetenschappen Ignace GLORIEUX, Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Business School Dominique VERTE, Psychologie en Educatiewetenschappen Ivan BAUTMANS, Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie
Afgevaardigden van het Assisterend Academisch Personeel: Eva DE SMEDT, Letteren en Wijsbegeerte Veerle SCHEIRS, Recht en Criminologie Alex BORGOO, Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen Bert THYS, Geneeskunde en Farmacie Lars DE LAET, Ingenieurswetenschappen Mark VAN LOKEREN, Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Business School Koen MAERTENS, Psychologie en Educatiewetenschappen Dirk AERENHOUTS, Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie Afgevaardigden van de Studenten: Thomas DONNEZ Bart VAN CAMPENHOUT Bilal KHAN Rob DEMEERSMAN Kasper OSSENBLOK
Afgevaardigden van het Administratief en Technisch Personeel: Jean AELBRECHT Johan D’HONDT Luc DESCHOUWER Afgevaardigde van het Academisch Personeel van de Centrale Diensten: Bert MOSSELMANS Afgevaardigde van de Oudstudentenbond: Bjorn DEMEULENAERE Gecoöpteerde leden: Vic ANCIAUX Fred ERDMAN Tinne VAN DER STRAETEN Eddy VAN GELDER
43
175 jaar geschiedenis De Vrije Universiteit Brussel is ontstaan uit de Franstalige Université Libre de Bruxelles (ULB). De Brusselse universiteit werd in 1834 gesticht door Pierre-Théodore Verhaegen, een Brusselse advocaat van Vlaamse oorsprong. Verhaegen wilde een universiteit die onafhankelijk zou zijn van kerk en staat en waar academische vrijheid zou heersen.
Aloïs Gerlo
In de tweede helft van de 19de eeuw werd een Vlaamse studentenkring opgericht (Geen Taal, Geen Vrijheid), die onder meer een leergang in de Nederlandse Rechtstaal eiste. Pas in 1935 vond de volledige verdubbeling van het doctoraat in de Rechten plaats. In 1963 konden studenten in vrijwel alle faculteiten cursussen in het Nederlands volgen.
1969-1970 werd het eerste academiejaar van de autonome Vrije Universiteit Brussel. Met de wet van 28 mei 1970 werd de op 1 oktober 1969 doorgevoerde splitsing in een Nederlandstalige (VUB) en Franstalige (ULB) universiteit, een juridische, administratieve en wetenschappelijke realiteit. Aloïs Gerlo werd de eerste VUB-rector. De Vrije Universiteit Brussel bouwde in de jaren ’70 twee gloednieuwe campussen: een in Etterbeek/Elsene en een in Jette (medische campus). 44
45
Vrije Universiteit Brussel Campus Etterbeek Pleinlaan 2 1050 Brussel [T] 02/629 21 11 [E] info@vub.ac.be [W] www.vub.ac.be
Infopunt Studenten Gebouw D1.02 [T] 02/629 21 11
46
Campus Jette Laarbeeklaan 103 1090 Brussel [T] 02/477 41 02 [E] info@vub.ac.be [W] www.vub.ac.be
Universitair Ziekenhuis Brussel Laarbeeklaan 101 1090 Brussel [T] 02/477 41 11 [E] info@uzbrussel.be [W] www.uzbrussel.be Universitaire Associatie Brussel Antoine Dansaertstraat 70 1000 Brussel [T]: 02/507 14 32 [E] associatie@vub.ac.be [W] www.universitaireassociatiebrussel.be Vesalius College Trimflaan 32 1160 Brussel [T] 02/629 28 31 [E] vesalius@vub.ac.be [W] www.vesalius.edu
Colofon Verantwoordelijke uitgever Prof. dr. Paul De Knop Rector Vrije Universiteit Brussel Realisatie Vrije Universiteit Brussel Dienst Interne en Externe Communicatie Pleinlaan 2 1050 Brussel [T] 02/629 21 34 [F] 02/629 12 10 [E] ieco@vub.ac.be Foto’s Bernadette Mergaerts Saskia Vanderstichele Herman Ricour Universiteitsarchief Opmaak Gekko
Wenst u op de hoogte te blijven van alles wat er gebeurt aan de Vrije Universiteit Brussel? Abonneer u dan gratis op de elektronische nieuwsbrief en het informatiemagazine Akademos door een e-mail te sturen naar ieco@vub.ac.be
47
pvr 09-09/3.000 ex.
Gedrukt met plantaardige inkten op FSC papier.