In het voetspoor van Titus Brandsma 27-07-22 t/m 04-05-23
Is een overzichtstentoonstelling over het bijzondere levensverhaal van Titus Brandsma in de Mienskipzaal in Museum De Tiid, onderdeel van Cultuur Historisch Centrum De Tiid in Bolsward. In de tentoonstelling volg je de goudendraad van zijn leven langs de belangrijke plaatsen uit zijn leven.
De Friese pater Titus Brandsma lijkt een zachtaardige man. Dat is hij zeker, maar vergis je niet: hij kan ook zeer onverzettelijk zijn.
Dat blijkt als de katholieke hoogleraar in botsing komt met het nazistische gedachtegoed van de Duitse legerleiders, die Nederland in mei 1940 hebben bezet. Titus is fel tegen de onverdraagzaamheid, rassenhaat en onderdrukking waar zij voor staan. Hij spreekt en publiceert hierover, onder andere in de Friese krant Ons Noorden.
Uiteindelijk heeft de Duitse bezetter het gehad met deze opruiende pater. Titus wordt opgepakt, gevangengezet in het ‘Oranjehotel’ in Scheveningen en later doorgangskamp Amersfoort. Maar hoezeer ze hem in de gevangenis en het kamp ook onder druk zetten, hij blijft bij zijn principes: ‘Hier sta ik voor, hier ga ik voor’. Het kost hem uiteindelijk zijn leven.
Op 13 juni 1942 gaat Titus Brandsma op transport naar concentratiekamp Dachau, waar hij op 19 juni arriveert. Na enkele weken vol ontberingen en mishandelingen werd hij in het kamphospitaal opgenomen, waar hij op 26 juli 1942 sterft na een dodelijke injectie van de kamparts.
Titus Brandsma, geboren als Anno Sjoerd Brandsma in Oegekleaster (Oegeklooster), een buurtschap onder de rook van Bolsward, speelt een belangrijke rol in het geestelijk verzet tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Tegen de goddeloosheid en de onmenselijkheid van het nationaalsocialisme laat hij een krachtig ‘nee’ horen, op zowel religieuze als humane grond.
Zijn gedachtegoed en ideeën zijn nog altijd een inspiratiebron voor velen. In 1985 is Titus Brandsma door de rooms-katholieke kerk zalig verklaard: de status vóórdat iemand officieel een heilige wordt. Pater Titus is 15 mei 2022 op het Sint Pieterplein in Rome door Paus Franciscus heilig verklaard.
Hij kan gezien worden als een voorvechter van vrede en verzoening, persvrijheid, antifascisme, antidiscriminatie. Het motto van Titus was: “Wij zijn niet op aarde om grote dingen te doen, maar de kleine dingen op grootse wijze te doen.”
Hij inspireert hiermee heel veel mensen. Titus Brandsma laat zien dat je je niet stil hoeft te houden als je het ergens niet mee eens kunt zijn. Dat je altijd op moet komen voor de mensen die geen stem hebben en die onrecht aan wordt gedaan. Spiritueel maar met beide voeten op de grond.
In het museum is nog veel meer te vinden over Titus Brandsma. Ga op ontdekkingstocht door het museum en kom meer te weten over bijzondere objecten en verhalen.
IN
PLEIN 1455,
TREINSTATION
NAAR
‘SNEKERSTRAAT’
De allerleukste tips voor evenementen én dagjes uit?
Die vind je in de Uitagenda van VVV Waterland van Friesland! Wil je samen een dagje ‘moai fuort’, oftewel gezellig samen eropuit, kijk dan eerst in de Uitagenda in deze krant of op onze website.
De Uitagenda is de komende maanden weer goed gevuld met bijvoorbeeld LUNA Waterstad, Strontweek, Gaasterlandse Natuurweek, Lemster Dickensfestijn, voorstellingen, concerten en markten.
Heb je zelf een MOAI FUORT tip? Een mooie plek, leuk uitstapje of route in Waterland van Friesland? Mail dit (het liefst met foto/filmpje) naar moaifuort@waterlandvanfriesland.nl en maak kans op deze MOAI FUORT trui.
Kijk voor MOAI FUORT tips en actievoorwaarden op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/MOAIFUORT
LYDIA ANNEMA VAN ONTDEKJEPLEKJENL IS ‘MOAI FUORT’ BIJ HET MIRNSERKLIF
EXPOSITIE
Tentoonstelling over ‘Koeien, wat zij eten, hun melk en onze melk’.
WWW.TSIISPAKHÛS.NL
PARADE
150 trucks rijden een 55 kilometer lange route door Súdwest-Fryslân.
WWW.TRUCKTOUR.FRL
SPORTEVENEMENT
Sloepenrace voor dames en heren.
WWW.SLOEPROEIENLANGWEER.NL
SNEEK
MUZIEK
30 dweilkapellen spelen op 9 locaties in het centrum.
WWW.SNEEKERDWEILDAG.NL
LEMMER
MUZIEKTHEATER
Lenny zingt uit haar gehele oeuvre.
WWW.THEATERLEMMER.NL
MUZIEK
5e editie van Oktoberfest Sneek in de Veemarkthal.
WWW.OKTOBERFESTSNEEK.NL
SNEEK
MUZIEK
Ter gelegenheid van 100 jaar Stedelijk Muziekkorps.
WWW.THEATERSNEEK.NL
LEMMER
SPORTEVENEMENT
Afsluitende zeilwedstrijden voor alle rond- en platbodems.
WWW.ZEVENWOLDEN.NL
MUZIEK
Orgel- en celloconcert met de muziek van Bach.
WWW.BARREVOET.NL
CABARET
Samen met Cor Bakker komen de mooiste liedjes voorbij.
WWW.PODIUMGORTER.NL
DELFSTRAHUIZEN
DOEN
Knuffel een Friese koe.
WWW.BOERDERIJRECREATIE.NL
EVENEMENT
Jaarmarkt, ringrijderij en kermis.
WWW.BOLSWARD.NL
SNEEK
CABARET
Pure stand-up comedy met vijf comedians.
WWW.LEWINSKI.NL
SNEEK
MUZIEK
Singer-songwriter duo van indie, folk en americana.
WWW.HETBOLWERK.NL
THEATER
Friestalige ‘nijjiersrevu’ over actualiteiten in Joure en omgeving.
WWW.REVUDEJOUWER.NL
Dansen en zwemmen op de nieuwste hits.
WWW.SWIMFUN.NL
SPORTEVENEMENT
Spectaculaire strandcross met motoren in vier categorieën.
CABARET
Scherpe grappen en mooie liedjes.
WWW CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL koen jongsma
MUZIEK
Muziek van- en verhalen over Jim Croce tijdens ‘Op het Podium’.
WWW.LEWINSKI.NL
MUZIEK
Muziekspektakel met optredens van lokale artiesten.
WWW.THEATERSNEEK.NL
HARICH EXCURSIE
Pittige wandeling onder leiding van een gids in It Swin.
WWW.IVN.NL/AFDELING/ SUDWESTHOEKE sneek attack
MARKT
Hardrock en metal platenbeurs in het Atrium.
WWW.HETBOLWERK.NL
MUZIEK
Samen met band Caramba.
WWW.HETBOLWERK.NL
MUZIEK
Festival met maritieme muziek.
WWW.LIERELIET.NL
FESTIVAL
Lichtkunst van kunstenaars uit binnen- en buitenland.
WWW.LUNAFESTIVAL.NL
SUPPEN
Diverse tours door Shark SUP tijdens LUNA Waterstad.
WWW.SHARKSUP.NL/LUNA-SNEEK
EVENEMENT
Diverse maritieme evenementen.
WWW.STRONTWEEK.NL
BALK
MUZIEK
Klassieke- en popmuziek.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
MUZIEK
Nederlandstalige electropop met dikke beats.
WWW.LEWINSKI.NL
Bekijk meer evenementen op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA
SNEEK
MUZIEK
Tijdloze muziek met de Eagles van de lage landen.
WWW.HETBOLWERK.NL
WANDELTOCHT
Nachtwandeling door landerijen, langs water en door het dorp.
WWW.NACHTKUIERWALDSEIN.NL
EVENEMENT
Week vol activiteiten in en over de natuur voor jong en oud.
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
RIJS
FESTIVAL/MARKT
Met duurzame producten, livemuziek, straattheater, kinderactiviteiten, foodtrucks en meer (gratis toegang).
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
KIDS
Gratis kinderevent met activiteiten over boeken en verhalen.
WWW.KINDERBOEKENDAG.NL
WORKUM
MARKT
Markt in maritieme sfeer en oude ambachten in de haven.
WWW.STRONTWEEK.NL
WORKUM
FOLKLORE
De wedstrijden Strontrace en Beurtveer over het IJsselmeer gaan van start.
WWW.STRONTWEEK.NL
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL
WIUWERT
RONDLEIDING
Avondrondleiding tussen mummies.
WWW.MUMMIEKELDER.NL
DOEN
Sportief parcours in bos Elfbergen voor jong en oud (7+).
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
LEMMER
EVENEMENT
IJs en weder dienende wordt het Ir. D.F. Woudagemaal onder stoom gebracht.
WWW.WOUDAGEMAAL.NL
NIJLAND KIDS
Friestalig kinderspektakel voor kinderen van 4-10 jaar.
WWW.AAIPOP.FRL/MERAKELS
OPEN DAG
Open dag bij Hâld Moed Cidery.
WWW.CIDER.FRL
SNEEK
MUZIEK
Soloshow in een intieme setting.
WWW.THEATERSNEEK.NL
JOURE
EVENEMENT
Ontsnap uit deze spook escaperoom.
WWW.SWIMFUN.NL
Geniet in de Makkumer gloppen van activiteiten, muziek en verhalen.
WWW.MAKKUMFRIESLAND.NL
THEATER
Soloprogramma over zijn leven.
WWW.THEATERSNEEK.NL
SNEEK
MUZIEK
Bluesgitarist Bryant zorgt voor een intense blues avond vol passie.
WWW.HETBOLWERK.NL
LANGWEER
SPORTEVENEMENT
Yngling zeilwedstrijden op de Langweerder Wielen.
WWW.YNGLING.NL
TERHERNE
KUNST
Kleurrijk en culinair kunstdorp met medewerking van vele kunstenaars
WWW.PROEFDEKUNST.NL
IJLST
MUZIEK
Kamerkoor zingt popsongs en jazzklassiekers.
WWW.ZESTIENWAD.NL
SNEEK
MUZIEK
Filmische popsongs over de zoektocht naar liefde en zingeving.
WWW.HETBOLWERK.NL
SNEEK THEATER
Met Ella van Drumpt en Nico de Vries.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Iris Feijen en Tiago Lageira met Portugese Fado muziek.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
LEZING
Vertelling over oorlog en de gevolgen tijdens Week van de Geschiedenis.
WWW.PODIUMGORTER.NL
SNEEK
FILM
Wereldpremière van het epische verhaal van Grutte Pier door Steven de Jong.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Concert van mannenkoor Westerlauwers in Martinikerk.
WWW.MANNENKOORWESTERLAUWERS.NL
MUZIEK
Jubileumconcert van deze coverband ter gelegenheid van 35-jarig bestaan.
WWW.DEADLINE-LIVE.NL
LANGWEER
WANDELTOCHT
Spookachtige Halloween wandeltocht door de bossen.
WWW.VISITLANGWEER.NL
Op 8 en 9 oktober vindt een groots muziekspektakel plaats in Theater Sneek. Allround musicus Anne Oosterhaven heeft voor de eerste editie van dit muziekfeest een topselectie aan lokale musici uit SúdwestFryslân samengesteld. Het programma bestaat uit ontroerende liedjes, stevige beats, scheurende gitaren en een bigband. Alle onderdelen samen zorgen voor een wervelende show voor iedereen die van muziek houdt.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Beleef op zaterdag 15 oktober Woudsend bij nacht tijdens deze belevingstocht in het donker. De routes van 5, 10 en 20 kilometer voeren door de prachtige natuur rondom dit watersportdorp. Door landerijen, langs en over water, en een stukje door de oude kern. De routes zijn zo uitgezet dat er een goede balans is tussen verharde en onverharde paden. Onderweg word je getrakteerd op muzikale klanken die de beleving compleet maken.
WWW.NACHTKUIERWALDSEIN.NL
In Workum staan van vrijdag 14 tot en met zaterdag 22 oktober diverse maritieme evenementen op het programma, zoals Liereliet, de Visserijweek, de Strontrace en het Beurtveer. De Strontrace en het Beurtveer zijn meerdaagse (zeil)wedstrijden waarbij vracht (van oorsprong stront) of passagiers worden vervoerd. Op zaterdag is er een klompzeilwedstrijd voor de jeugd en op zondag is er een nautische markt met oude ambachten. Sinds 2018 staat ‘de Strontweek’ op de lijst van immaterieel erfgoed.
WWW.STRONTWEEK.NL
Weet jij op 21, 22 en 23 oktober te ontsnappen langs alle enge figuren en uit de griezelige kamers van de spook escaperoom ‘Lost in the Darkness’? De 80 scare-actors jagen je ondertussen de stuipen op het lijf. Maak zo min mogelijk geluid, ga op zoek naar de juiste sleutel, kijk de spookfiguren niet te lang aan en vind de uitweg. Voor de jonge durfallen is er op zaterdagmiddag 22 oktober een speciale kindermiddag met speurtocht.
WWW.SWIMFUN.NL
In Gaasterland staat de herfstvakantie van 16 t/m 22 oktober traditiegetrouw in het teken van activiteiten in de natuur voor jong en oud. Op dinsdag 18 oktober ligt er een uitdagend parcours voor je klaar tijdens de sportieve Outdoordag in bos Elfbergen. Ook zijn o.a. de Groene Markt, de Beach Clean UP, een GPS tocht, avontuurlijke kinderactiviteiten en een workshop nachtfotografie onderdeel van het goedgevulde programma. Kijk voor het volledige programma op de website.
WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL
Op zaterdag 22 en zondag 23 oktober verandert Terherne in een kleurrijk en smaakvol kunstdorp. Op vele bijzondere binnen- en buitenlocaties kun je genieten van exposities en kennismaken met de kunstenaars. Alle locaties, zoals een oude scheepswerf, pastorietuin of het oude dorpscafé, zijn vrij toegankelijk en in willekeurige volgorde te bezoeken. Proef de culinaire verrassingen van de Terhernster horeca en geniet van muziek, theater en workshops.
WWW.PROEFDEKUNST.NL
Van 14 t/m 22 oktober dooft de binnenstad van Sneek haar lichten. Om de maan te laten schitteren en alle aandacht te vestigen op zorgvuldig geplaatste lichten mediakunstwerken in deze waterstad. Twee weekenden en de daartussen liggende week lang wordt de stad kunstzinnig en verrassend belicht. In de gracht, langs de gracht, op interessante onontdekte plekken en parken zijn boeiende videokunst en lichtobjecten te zien.
Publiek maakt een magische wandeling en kiest daarbij zelf een route langs de werken. Deze zijn zo ver uit elkaar geplaatst dat ook de stad zelf, haar architectuur en wateren veel aandacht krijgen. Veel monumenten en bijzondere plaatsen zijn ‘s avonds al belicht. Een aantal bijzondere plekken wordt tijdens LUNA Waterstad extra met lichtdesign in scène gezet. Ga op pad en strijk onderweg neer in één van de gezellige cafés of restaurants.
Verdeeld over het centrum van de stad wordt ingespeeld op thema’s als reizen, vreemd-zijn, diversiteit, inclusie, samensmelten en handel. Een aantal pakhuizen en andere bijzondere locaties die herinneren aan de levendige geschiedenis van de handel in de stad wordt onder de aandacht gebracht. De allesverbindende factor is het leven van, om, in en met het water.
Lokale gidsen nemen je graag mee langs de kunstwerken van LUNA Waterstad. Ontdek de verhalen van de kunstenaar, de lichtkunstwerken en Waterstad Sneek. Koop vooraf online een ticket via VVV Waterland van Friesland. Er zijn ook arrangementen beschikbaar voor groepen. Op de website vind je alle informatie hierover.
Hoewel de meeste kunstwerken op de wal staan, is het zeker een bijzondere ervaring om in een sloepje of op een SUP te stappen. Kijk voor meer informatie op de website van VVV Waterland van Friesland.
Kijk voor alle informatie over LUNA Waterstad op de website
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/LUNA
Start
ontdekkingsreis
ontdekkingsreis
bezoekerscentrum Mar en Klif
bezoekerscentrum Mar en Klif
Interessant voor alle lee ijden!
Interessant voor alle lee ijden!
De Brink 4 Oudemirdum nationaallandschap.frl
De Brink 4 Oudemirdum nationaallandschap.frl
MARKT met livemuziek
MARKT
livemuziek
OUTDOOR DAG met
SPORTIEVE OUTDOOR DAG met
za. 1 okt, wo. 16 nov
Steek het water over en maak een verkenningstocht over dit normaal niet vrij toegankelijke eiland.
www.itfryskegea.nl
zo. 9 okt
Pittige wandeling op de dijk om It Swin en bezoek aan vogelkijkhut. www.ivn.nl/afdeling/ sudwesthoeke
zo. 9 okt, za. 12 nov, 11 dec
Excursie over het ‘gat’ in de Afsluitdijk zodat trekvissen van Waddenzee naar IJsselmeer kunnen zwemmen.
www.itfryskegea.nl
za. 15 en di. 18 okt, zo. 27 nov, zo. 11 dec
Excursie door de statige lanen van het Rijsterbos met aandacht voor natuur en historie.
www.itfryskegea.nl
ma. 17 okt
Samen met de boswachter op zoek naar waterbeestjes bij de vijver in de Slottuin in het Rijsterbos (6-13 jaar).
www.gaasterlandsenatuurweek.nl
ma. 17 okt
Excursie met verrassende verhalen en wetenswaardigheden van een paddenstoelenexpert.
www.gaasterlandsenatuurweek.nl
wo. 19 okt
Speuren naar sporen van nieuwe planten- en diersoorten in het Lycklamabos. www.gaasterlandsenatuurweek.nl
do. 20 okt
Wandeling door bos Elfbergen over de geschiedenis van de oude Balksterweg. www.gaasterlandsenatuurweek.nl
za. 22 okt, za. 19 november en za. 10 dec
Uitwaaien aan de IJsselmeerkust in normaal niet toegankelijk, vogelrijk natuurgebied. www.itfryskegea.nl
wo. 26 okt
Stap in de boot op zoek naar eilandbewoners op de Makkumernoardwaard. www.itfryskegea.nl
za. 5 nov en 17 dec
Ontdek vele vogelsoorten tussen de kruidenrijke ruigtes en rietvelden. www.itfryskegea.nl
Kies één van de 79 wandelroutes op de website.
Trek je laarzen aan en ga lekker ‘banjerje’, oftewel banjeren, met een natuurgids in Waterland van Friesland. LAARZEN AANTHEATER
Thomas Rau vertelt je alles over een circulaire samenleving.
WWW.THEATERSNEEK.NL
FILM
Vertoning van de film Louis in Filmhuis Joure.
WWW.FILMHUISJOURE.NL
MUZIEK
Afwisselend repertoire met zowel ballads als uptempo muziek.
WWW.PODIUMGORTER.NL
THEATER
Vrolijk en tegelijkertijd treurige voorstelling ‘Bijke’ over eenzaamheid.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
EVENEMENT
Kroegentocht met stempelkaart langs diverse horecagelegenheden.
WWW.SNEEK.NL/N8
MARKT
Winterse braderie in het centrum van Workum.
WWW.WORKUM.NL
DOEN
Afval opruimen op Natuureiland De Gouden Boaiem.
WWW.NATUURWERKDAG.NL
MUZIEK
Terug naar het jaar 1973 tijdens dit visuele spektakel.
WWW.THEATERSNEEK.NL
FILM
Mini filmfestival met drie films en een lunch.
WWW.FILMHUIS-SNEEK.NL
KIDS
Dansen en zwemmen op de nieuwste hits.
WWW.SWIMFUN.NL bijke
THEATER
Voorstelling van Pier 21.
WWW.THEATERLEMMER.NL
MUZIEK
Swingende ode aan jaren ‘50 rock-‘n-roll en jaren ‘60 muziek.
WWW.CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL
FOLKLORE
Intocht van Sinterklaas in diverse plaatsen.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA
SPORTWEDSTRIJD
De gezelligste afsluiting van het zeilseizoen.
WWW.LANGWEERCOLDRACE.ORG
BALK
MUZIEK
Traditionele Ierse folksongs en hun eigen energieke muziek.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
SNEEK
THEATER
Toneelstuk in het museum over de verzetsgroep Lever.
WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL
LITERATUUR
Luister in heel Friesland naar verhalen met het thema ‘De Ommekear’.
WWW.VERHALENAVOND.NL
EXCURSIE
Knuffel een Friese koe.
WWW.BOERDERIJRECREATIE.NL
DOEN
Autopuzzelrit in de gemeente De Fryske Marren.
WWW.VISITLANGWEER.NL
FIETSEN
Fiets- en wandelroute met verhalen over de Brekkenpolder en oversteek pontje.
WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL/ BREKKENPAAD pieten puzzeltocht
KIDS
Puzzeltocht langs winkels met Sint en Piet.
WWW.WORKUM.NL
SNEEK
MUZIEK
Presentatie van hun debuutalbum ‘Wayfarer’.
WWW.LEWINSKI.NL
MUZIEK
Met Friese vertalingen van muziek van Joni Mitchell.
WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL
CULINAIR
Tocht langs deelnemende restaurants.
WWW.SNEEK.NL/CULINAIRETOCHT
THEATER
Inwoners van Langweer laten hun talenten zien.
WWW.VISITLANGWEER.NL
MARKT
Overdekte winterfair in kerstsfeer.
WWW.KOUDUM.NL
THEATER
Portugese zanger neemt afscheid met een theaterconcert.
WWW.PODIUMGORTER.NL
SNEEK
THEATER
Met na afloop meet & greet met Sint en zijn pieten.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Met een echte stempelkaart op zak leg je op vrijdagavond 25 november al wandelend een culinaire tocht af in Sneek. Je gaat deze avond langs deelnemende restaurants voor een eet-en-drink stop. In ieder etablissement krijg je een tapashapje geserveerd. Na twintig minuten gaat de bel, laat je je kaart stempelen en ga je op pad voor het volgende hapje. Net zolang totdat de stempelkaart vol is. Een heerlijke smultocht door Sneek.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ CULINAIRETOCHT
Wandel of fiets op zaterdag 19 november het Brekkenpaad bij Oudega (SWF) en luister onderweg naar bijzondere verhalen. Landschapsambassadeurs vertellen je deze dag op speciaal opengestelde plekken meer over de natuur en geschiedenis van dit stukje Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Maak onderweg een oersteek met pontje ‘Droech oer de Feart’ die dan nog doorvaart. De route van 17 kilometer leg je op eigen gelegenheid én op je eigen tempo af.
WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL/ BREKKENPAAD
In het najaar toert Inez Timmer met haar nieuwste theaterconcert ‘Baas Giele Taksy’ langs diverse theaters in Friesland. De voorstelling neemt je mee in het leven van Joni Mitchell met haar innerlijke conflicten, triomfen, onstuimige liefdes en pijn. Inez Timmer zingt, begeleidt door band, de muziek van Joni Mitchell in de prachtige Friese vertalingen van Eppie Dam. Op vrijdag 25 november is Baas Giele Taksy te zien in de Treemter in Balk.
De sfeervol verlichte binnenstad van Workum wordt vrijdag 4 november omgetoverd tot een gezellige braderie in winterse sferen. De markt bestaat uit vele stands met lifestyle, decoratie, kleding en kunst. Daarnaast is er muziek, zijn er theatrale acts en kun je de kerktoren beklimmen. Ook voor kinderen is er genoeg te doen. En blijf zolang als je wilt, want op het smaakvolle foodtruckterras is er voor elk wat wils.
WWW.WORKUM.NL
Van 16 t/m 26 november brengt Het Fries Scheepvaart Museum de theatervoorstelling ‘Door het donker’, over de verzetsgroep Lever, op de planken. Een theatervoorstelling over de gebeurtenissen rondom de Sneker verzetsfamilie Lever en hun Joodse onderduikers. In de nacht van 16 november 1943 viel de Sicherheitsdienst hun woning aan het Kleinzand 18 binnen, een van de panden waarin nu het Fries Scheepvaart Museum is gevestigd.
WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL/ DOORHETDONKER
Het najaar is een perfect seizoen om te kitesurfen. In de herfst haalt de wind aan en is de watertemperatuur nog relatief warm vergeleken met het voorjaar. Om goed voorbereid het water op te gaan, boek je een kitesurf-clinic bij één van de kitesurfscholen in Zuidwest Friesland. Blijf je liever op de kant? Tel dan de gekleurde kites in de lucht. Dat is sowieso een spectaculair gezicht.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KITESURFEN
WINTERFAIR WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL PONTJE DROECH OER DE FEART TIJDENS VERHALENROUTEMuseum Joure is een binnen- én buitenmuseum. In totaal bestaat het museum uit 10 monumentale gebouwen, mooie kades en een grote tuin. Dit gebied was het oudste industrieterrein van Joure. Hier was altijd veel reuring en bedrijvigheid, en dat is er nog steeds. In Museum Joure beleef je de passie voor het maken en kun je natuurlijk ook zelf aan de slag!
Van koffie tot klokken
Beroemd middelpunt van het museum is de eerste fabriek van Douwe Egberts, waar je het verhaal achter dit wereldberoemde merk beleeft. Natuurlijk kun je hier genieten van een (gratis) kopje koffie of thee. Ook zeker de moeite waard zijn de fotogenieke Metaalfabriek van Keverling, waar vroeger koper gegoten werd, en de authentieke Drukkerij. Een deur verder vind je een Friese Klokkenmakerij én de grootste collectie Friese klokken ter wereld. Alles gezien? Vergeet tenslotte niet om even te sneupen in De Witte Os, het winkeltje waar Douwe Egberts ooit begon.
Ben je met kinderen op pad? Museum Joure is ideaal voor gezinnen! Er staat altijd een ontdekroute door het museum voor je klaar, met de leukste doe-dingen. En iedere schoolvakantie is er een speciaal programma voor kinderen.
Museum Joure is het hele jaar van dinsdag t/m zondag geopend en van mei t/m oktober ook op maandagmiddag.
Ga op onderzoek uit, wees nieuwsgierig en prikkel je zintuigen in Waterland van Friesland. Deze musea en bezoekerscentra zijn (bijna) het gehele jaar geopend en bieden een schat aan cultuur, historie en belevenissen.
UNESCO werelderfgoed in Friesland Ontdek het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld!
Beleef de kracht van stoom Een groot deel van Nederland ligt onder zeeniveau, dit geldt ook voor de provincie Friesland. In de negentiende en begin twintigste eeuw stonden ‘s winters grote delen onder water. Het stoomgemaal moest daar een einde aan maken. Het Woudagemaal, dat eigendom is van Wetterskip Fryslân, heeft nog steeds een taak in het waterbeheer. Bij extreem hoge waterstanden wordt het ingeschakeld om het peil te verlagen. Als het gemaal wordt aangezet pompt het als het moet 4 miljoen liter water per minuut vanuit de Friese boezem het IJsselmeer in.
Leuk en leerzaam voor jong en oud Een bezoek aan het Woudagemaal begint in het naastgelegen bezoekerscentrum. De interactieve expositie vertelt jong en oud het verhaal van het Friese waterbeheer en de gevolgen van de klimaatverandering. Ontdek bij de puzzeltafel welke duurzame en klimaatbestendige keuzes je zelf kunt maken. En beleef met de VR-bril het Woudagemaal van binnenuit! De koffie- en theeschenkerij in de Panoramazaal biedt een spectaculair uitzicht over de baai van Lemmer en het IJsselmeer. Vanuit het bezoekerscentrum verzorgt een gids rondleidingen door het gemaal met zijn majestueuze machinehal en aangrenzende ketelhuis.
Kom eens langs en geniet van bijzondere architectuur, techniek en een waterrijke omgeving. Check de website voor de meest actuele openingstijden en entreeprijzen.
Gemaalweg 1, 8531 PS Lemmer WOUDAGEMAAL.NL
Ontdek de geschiedenis van het Friese water en de verhalen van Sneek!
Skûtsjesilen, de Elfstedentocht en de Waterpoort van Sneek. In het Fries Scheepvaart Museum ontdek je de geschiedenis van de scheepvaart in Friesland, de ijssporten en de historie van Sneek. In het museum leer je de verschillende soorten schepen kennen die in Friesland voeren, en waar ze voor dienden. Van skûtsjes tot stoomschepen en van de oudste boot van Friesland tot (bijna) alle modellen van de Sneekweek.
De originele prijzen van de Elfstedentocht zie je in de ijszaal, waar je ook allerlei soorten schaatsen en sleden ziet die de ijspret nog groter maken. En maak kennis met de verhalen van Sneek, stad in het hart van het Friese merengebied met een levendige handel. Wist je dat de eerste winkel van de internationale kledingketen C&A in Sneek stond?
Naast het spannende kindermuseum is er tot 5 maart 2023 ook een familietentoonstelling te zien. Expeditie Sterke Yerke gaat over het legendarische verhaal van zeven vrienden die met een gerecycled vlot de oceaan overstaken om de olievervuiling te onderzoeken, en nu de strijd met de plastic soup aangaan. Ervaar het leven op een vlot, onderzoek de vervuiling van de zee, en maak de vijver schoon met de op afstand bestuurbare Plastic Hunter. In de schoolvakanties zijn er extra activiteiten rondom deze tentoonstelling.
Kleinzand 16, 8601 BH Sneek FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL
DIT IS EEN
t/m wo. 4 januari 2023
TIP!
EXPOSITIE
Fototentoonstelling over de tocht der tochten 25 jaar geleden.
WWW.SCHAATSMUSEUM.NL
t/m do. 8 januari 2023
EXPOSITIE
Over het leven langs de Gaasterlandse Zuiderzeekust, vroeger en nu.
WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL
t/m zo. 5 maart 2023
SNEEK
EXPOSITIE
Familie expositie over de strijd tegen de plastic soup door Sterke Yerke.
WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL
MUZIEK
Mix van rock, soul en indiestijl met special guest Rachel Croft.
WWW.PODIUMGORTER.NL
MUZIEK
Twee punkrock-bands treden op in het Bolwerk.
WWW.HETBOLWERK.NL
SNEEK
MUZIEK
Ga mee op ontdekkingsreis naar Fleetwood Mac.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Bekend van Doe Maar en zijn soloprojecten.
WWW.HETBOLWERK.NL
MUZIEK
Pocketversie en bewerking van Verdi’s bekende operaklassieker.
WWW.THEATERSNEEK.NL
OPEN DAG
Leer alles over het vak van de smid.
WWW.SMEDERIJ-WORKUM.NL
BOLSWARD
CONCERT
Oratorium vereniging zingt Die Schöpfung van Joseph Haydn.
WWW.OVB-BOLSWARD.NL
MUZIEK
Blueszangeres AJ Plug treedt op in sfeervolle ambiance.
WWW.HETBOLWERK.NL
WINKELEN
Diverse winkels zijn geopend tijdens de koopzondag.
WWW.SNEEK.NL
CABARET
Stand-up comedy met diverse comedians.
WWW.LEWINSKI.NL
MUZIEK
Knallende punkrock met knipoog naar oude en recentere rockhelden.
WWW.HETBOLWERK.NL
MARKT
Gezellige kerstmarkt in de Broerekerk.
WWW.BOLSWARD.NL
EXCURSIE
Knuffel een Friese koe.
WWW.BOERDERIJRECREATIE.NL
MARKT
Fanfare EMM organiseert een sfeervolle kerstmarkt.
WWW.EMMOUDEGA.NL
MARKT
Sfeervolle kerstmarkt in de Sint Martinuskerk.
WWW.SINTANTONIUSPAROCHIE.NL
CABARET
Al kokend vertelt Benali over de reis met zijn moeder.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Nederpopklassiekers uit de jaren ’80.
WWW.HETBOLWERK.NL
THEATER
Muzikaal spektakel in de sfeer van de welbekende boeken.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Geniet van het kerstverhaal en gezongen kerstliederen.
WWW.SINTANTONIUSPAROCHIE.NL
WINKELEN
Spot tijdens het shoppen de levende sneeuwpoppen.
WWW.WORKUM.NL
EXCURSIE
Uitwaaien met gids op de Workumerwaard.
WWW.ITFRYSKEGEA.NL
LEMMER
THEATER/MARKT
Proef de magische kerstsfeer van de tijd van Dickens.
WWW.DICKENSFESTIJNLEMMER.NL
WINKELEN
Met o.a. kerstparade, kerstmarkt, Lekker Sneek, straattheater en kinderactiviteiten.
WWW.SNEEK.NL/XMAS
KORNWERDERZAND
EXCURSIE
Over de toekomstige vismigratierivier in de Afsluitdijk.
WWW.ITFRYSKEGEA.NL
EXCURSIE
Maak met gids een wandeling door het eeuwenoude Rijsterbos.
WWW.ITFRYSKEGEA.NL
WORKSHOP
Ontspan door samen mantra’s te zingen.
WWW.LEWINSKI.NL
CABARET
Pieter gaat weer los met verhalen, grappen, muziek en meer.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Vertoning van de film A Hero in Filmhuis Joure.
WWW.FILMHUISJOURE.NL
MUZIEK
Tributeband met muziek van Amy Winehouse.
WWW.HETBOLWERK.NL
MUZIEK
Avondvullend programma met muziek uit de top 2000.
WWW.THEATERSNEEK.NL
MUZIEK
Bluesband speelt de muziek van B.B. King.
WWW.PODIUMGORTER.NL
EVENEMENT
Samen hardlopen verkleed als kerstman.
WWW.JOURE.ROTARYSANTARUN.NL
DISCO
Dansen en zwemmen op de nieuwste hits.
WWW.SWIMFUN.NL
Verhalen over de grens van zoet naar zout.
WWW.ITFRYSKEGEA.NL
MUZIEK
Herontdek de beste muziek uit de jaren ‘80.
WWW.HETBOLWERK.NL
MUZIEK
Kerstkoren brengen hun repertoire ten gehore op diverse locaties in Sneek.
WWW.SNEEK.NL kerstconcert
MUZIEK
Mannenkoor Edoza geeft kerstconcert in Martinikerk.
WINKELEN
Sfeervol shoppen met de rinkelende bellen van de arrenslee.
WWW.WORKUM.NL
MUZIEK
Jaarlijks kerstconcert van Crescendo Heeg en mannenkoor Ons Genoegen.
WWW.CRESCENDOHEEG.NL
Sfeervolle kerstmarkt in de Midstraat.
WWW.JOURE.NL
EVENEMENT
Kerststal met levende dieren in de Broerekerk.
WWW.BOLSWARD.NL
MUZIEK
Weihnachts Oratorium van J.S. Bach door NSK en NNK.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KERSTCONCERT
SNEEK
MUZIEK
Swingend gospelfeest met een uitgebreid repertoire. WWW.LEWINSKI.NL
THEATER
Muzikaal kerstfeest met rasverteller Peter Blok.
WWW.THEATERSNEEK.NL
POËZIE
Verwonder je over het leven van de koe.
WWW.ARCADIA.FRL
MUZIEK
Fanfare de Harmonie trekt samen met zangers langs de verzorgingscentra.
WWW.HARMONIESNEEK.NL
CIRCUS
Sander en Friends presenteren een sfeervol kerstcircus
WWW.CIRCUSSALTO.NL
WANDELEN
Wandeltocht met culturele belevenissen onderweg.
WWW.FACEBOOK.NL/ KRYSTKUIER
JOURE
WINKELEN Veel eindejaarskortingen bij de winkels in de Midstraat.
WWW.JOURE.NL
SNEEK
THEATER
Grootse Ierse dans- en muziekshow met bekende Ierse traditionals.
WWW.THEATERSNEEK.NL
WANDELEN Sfeervolle verlichte winterwandeltocht door de Noardermar.
WWW.IJSCLUBSTAVOREN.NL
SNEEK
MUSICAL Hartverwarmende familiemusical in een nieuw jasje.
WWW.THEATERSNEEK.NL
Op zaterdag 17 december kleurt de Midstraat in Joure knalrood tijdens de Santa Run. De Rotary Santa Run is een fun run waarbij de deelnemers, verkleed als kerstman, een parcours (hard)lopen voor het goede doel. Wandelen, rennen, hinkelen, springen, alles mag. Na een warming-up wordt het startschot gelost. Als alle kerstmannen over de finishlijn zijn gekomen, is het tijd om na te praten met een hapje en een drankje.
WWW.JOURE.ROTARYSANTARUN.NL
Op Tweede Kerstdag wordt de jaarlijkse ‘Krystkuier’ georganiseerd in de mooie bosrijke omgeving van Sint-Nicolaasga. Onderweg zijn er leuke optredens en activiteiten, zoals muziek, toneel en warme versnaperingen. Het is elk jaar weer een verrassing wat je tegenkomt. Na de Krystkuier is er voldoende gelegenheid om nog even na te genieten. De kuier is de perfecte gelegenheid om, tussen de kerstdiners door, een frisse neus te halen.
Traditiegetrouw organiseert ijsclub Eensgezindheid op woensdagavond 28 december weer de jaarlijkse winterwandeltocht in Stavoren. Genietend van de sterrenhemel, langs vuurkorven en sfeervol verlichte boerderijen kun je deze avond een prachtige ‘kuier’ maken. De route gaat langs de zeedijk en door het natuurgebied de Noardermar. Wandelaars kunnen kiezen voor een route van 5, 11 of 16 kilometer met onderweg een hapje en een drankje.
WWW.IJSCLUBSTAVOREN.NL
Op zaterdag 10 en zondag 11 december waan je je in Lemmer in de tijd van Charles Dickens. Je komt terecht in een wereld vol buitengewone personages in het historische Lemmer van eind achttienhonderd. Het Lemster Dickens Festijn is één groot levend theaterstuk, dit jaar met het thema ‘It’s a Magical Christmas’. Wandel door de straten en ontmoet de kleurrijke inwoners met hun bijzondere verhalen, geniet van de Christmas Carols en snuffel langs de kramen van de Winterfair.
WWW.LEMSTERDICKENSFESTIJN.NL
Circus Salto zorgt in de kerstvakantie van 25 tot en met 30 december weer voor een spectaculair kerstcircus met internationale artiesten die hun kunsten vertonen. De show zit zoals altijd vol acrobatiek, vertederende dieren, adembenemende luchtacts, magische momenten en een hilarische buikspreekact. Natuurlijk treedt Clown Sander met zijn sprankelende humor op als gastheer. Al deze ingrediënten zorgen samen voor een geweldige belevenis voor jong en oud.
WWW.CIRCUSSALTO.NL
Wil je de Elfstedenstadjes (opnieuw) leren kennen? Een 16 pagina’s dikke wandelgids neemt je mee op een uitgebreide stadswandeling door Bolsward, Hindeloopen, Sloten of Stavoren. Je loopt niet alleen een prachtige route die uitgetekend staat op een gedetailleerde stadsplattegrond, maar leest onderweg ook uitleg over al het moois wat je onderweg tegenkomt. De stadswandelingen zijn te koop bij onze VVV locaties of in de webshop.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WEBSHOP
SANTA RUN DICKENS FESTIJN IN LEMMER
Museum Hindeloopen is dé plek om uw bezoek aan Hindeloopen te beginnen. Hier ontdekt u de unieke geschiedenis van onze handelsstad. Reis mee met een Hindelooper schip naar Sint-Petersburg, bewonder onze bonte klederdracht van dichtbij en stap in een Hindelooper huis met kleurig beschilderde meubels.
Dijkweg 1, 8713 KD Hindeloopen Telefoon: 0514 52 1420 www.museumhindeloopen.nl
Open: 1 april tot 1 november: maandag t/m zaterdag 11:00 - 17:00 u zon- en feestdagen 13.30 - 17:00 u Museum Hindeloopen ligt achter de dijk, naast de kerk, en is goed bereikbaar per auto.
Elfstedenstad Hindeloopen is een ‘schatje van een stadje’. Maak tijdens dit dagje Hindeloopen op een leuke en inspirerende manier (opnieuw) kennis met deze prachtige Elfstedenstad aan het IJsselmeer.
De ontdekkingsreis begint met de reis naar Hindeloopen met de Arriva bus of trein. Je ticket zit al bij de prijs in! Dit leuke uitstapje start al bij het instappen. Geniet onderweg van het mooie landschap in Waterland van Friesland. Maak vanaf het treinstation een wandeling van twintig minuten naar het Elfstedenstadje naar Museum Hindeloopen. Of stap met de bus uit voor het museum. Ook de entree van het museum is inbegrepen.
Na dit museumbezoek ga je zelf op pad met een handzame stadswandeling. Je komt langs de leukste, mooiste en interessantste plekjes. De route brengt je langs de Grote Kerk, de fontein Flora & Fauna, It Kweade Wiif Fan Hylpen
(een bijzonder volksverhaal over inderdaad een boze vrouw), het Schaatsmuseum (entree inbegrepen), de Hindelooper schilder Bootsma en het schitterende reddingboothuisje van de KNRM. Ook kom je er als wandelaar achter welke band Hindeloopen met Amsterdam heeft. Er is zelfs een Kalverstraat in deze Elfstedenstad!
Reizen naar Hindeloopen doe je dus voordelig met de Arriva bus of trein, waarbij 3 kinderen t/m 11 jaar gratis mee mogen reizen met een volwassene. Ga je mee op ontdekkingsreis tijdens een dagje Hindeloopen?
Een dagje Hindeloopen is te beleven t/m 31 oktober 2022.
Een HOUSEBOAT of DOERAK kun je het hele jaar door huren bij Holiday Boatin Sneek.
De Doerak is een comfortabel, ruim en makkelijk te bevaren boot. Met de houseboat ben je met een varend huisje onderweg. Ieder schip heeft een toilet met douche én is voorzien van centrale heteluchtverwarming om het varen in de winter aangenaam te maken.
Holiday Boatin Doerak Sneek Eeltjebaasweg 3, Sneek Tel. 0515-413781
In Waterland van Friesland kun je nu het hele jaar ‘trochfarre’ (doorvaren). Deze maximale verlenging van het watersportseizoen is mogelijk omdat steeds meer bruggen jaarrond bediend worden.
Tenzij het vriest, kun je ook in herfst en winter ongehinderd genieten van vrijheid, rust en ruimte op een luxe jacht of sloep in waterrijk Zuidwest Friesland.
Het mooie van herfst- en wintervaren
Varen in herfst of winter biedt een totaal andere belevenis. Alles voelt, ruikt en klinkt dan anders. De warme herfstkleuren van de bomen laten je een ‘Indian summer’ ervaren. Heb je het geluk dat het merenlandschap in een witte deken wordt gehuld? Dan ziet het er nog sprookjesachtiger uit. De vergezichten van dorpen en steden lijken dan zo uit een boek van Anton Pieck te komen. Natuurlijk is het in deze periode ook rustiger en stiller in Waterland van Friesland.
Steeds meer bruggen worden bediend Zelfs vanaf november zijn er vaarroutes mogelijk, omdat er steeds meer bruggen
het hele jaar door worden bediend. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Scharsterbrug, de Súdergoabrêge bij Workum, De Van Panhuysbrug bij Tjerkwerd en de brug Janesloot bij Langweer.
In herfst en winter beleef je gegarandeerd in Zuidwest Friesland een heel ander wateravontuur dan in de zomer. Maar het is geen afzien. Want de moderne motorboten en kajuitzeilschepen kunnen probleemloos winterse omstandigheden trotseren. Bij een mooie, windstille en zonnige dag is het ook op een sloep goed toeven. Een goede voorbereiding is wel belangrijk. >>
In de herfst of winter varen vereist meer vooruitdenken dan in de zomer. Maar het is zeker de moeite waard.
Aandacht voor kleding én boot Thermokleding zorgt ervoor dat je niet koud wordt. Bij temperaturen van 10 graden of lager moet je goede, waterdichte (zeil)kleding dragen bij het doorkruisen van de weidse Friese meren. Besteed voor de afvaart aandacht aan de boot. Zorg voor antivries voor de motor, aan- en afvoeropeningen en het toilet. Check ook de kachel. Overigens, als je een boot huurt, zijn al deze belangrijke voorbereidingen natuurlijk al gedaan. Vergeet niet om een mobieltje mee te nemen. In deze tijd van het jaar is het rustiger en stiller op het water, dus zijn er ook minder mensen in de buurt om je even te helpen. Door Aquanaut Yachtcharter, Yacht Charter Tuil en andere bootverhuurders bootverhuurders zijn er afspraken gemaakt met Friese havens. Je bent verzekerd van stroom, plekken om te tanken en water. Of kijk op de website van VVV Waterland van Friesland voor een overzicht.
Een boot voor elke wens In de herfst en zelfs ook winter kun je in Waterland van Friesland bij meerdere bootverhuurders terecht. Bij mooi weer is zelfs het huren van een sloep mogelijk, maar anders kun je kiezen voor een motorjacht of kajuitzeilschip. De verhuurders zorgen ervoor
dat je goed voorbereid het water opgaat. Wil je er helemaal warmpjes bijzitten tijdens het wintervaren? Huur dan een heuse saunaboot bij Schiffart Yachtcharter. Na de sauna kun je afkoelen in het open water van het prachtige Waterland van Friesland. Natuurlijk kun je ook met je eigen boot doorvaren.
Schaatsers moeten elk jaar maar weer afwachten of de ‘tocht der tochten’ erin zit, maar als watersporter heb je het een stuk makkelijker. Jij kunt gewoon delen van de route in de winter varen. André van Duin en Janny van der Heijden lieten het begin dit jaar al zien in het Max televisieprogramma ‘Denkend aan Holland’. Goed gemutst en genietend van warme chocolademelk bezochten ze met de boot de Elfsteden en ervoeren hoe leuk het is om te wintervaren in Friesland.
Ben je een vogelliefhebber? Dan heb je een extra reden om te gaan herfst- of wintervaren. Verschillende vogelsoorten overwinteren namelijk in Friesland en al die soorten zijn vanaf het water goed te zien. Tussen 1 oktober en 1 april worden delen van de Fluezen, de Aldegeaster Brekken, de Wite Brekken en Swarte Brekken en de Snitser Mar aangewezen als speciale vogelrustgebieden. Je herkent ze
aan de geel-blauwe boeien. Daar mag je natuurlijk niet komen, maar ook buiten deze gebieden spot je genoeg bijzondere vogels. Ganzen zul je zeker zien en het zou zomaar kunnen dat er een zeearend langskomt.
Kortom, in het veelzijdige Waterland van Friesland kun je in de herfst én winter op en rond het water volop genieten. De natuur is prachtig anders, de steden en dorpen zijn gezellig en je kunt er heerlijk tot rust komen. Je kunt bijvoorbeeld aanleggen bij één van de vele gratis aanlegsteigers van Recreatieschap De Marrekrite, of één van de 100 MarBoeien. Bij deze zogenoemde poëtische ankerplaatsen, midden op het water, mag je gratis aanleggen en 24 uren genieten van een plek die dan helemaal van jou is. Veilig aangelegd voel je de intense stilte en vrijheid op het water die je eigenlijk alleen in herfst en winter kunt ervaren.
Speciaal voor het doorvaren na 1 november zijn er drie ontwikkeld, voor zowel motorjachten als sloepen. Hierbij is rekening gehouden met bruggen die in de winter makkelijk openen of bijvoorbeeld een doorvaarthoogte hebben van 2,5 meter. Voor onderweg is er genoeg inspiratie om aan te leggen, af te stappen en te genieten.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/DOORVAREN
Ook nu is de Watersport App een must. Hij is gratis te downloaden voor gebruik op Apple en Android smartphones. Met deze app kun je vaarroutes plannen, maar ook brugbedieningstijden en actuele scheepvaartinformatie checken en zelf de op afstand bedienbare bruggen (ook vanaf 1 november) laten openen. De op afstand bedienbare bruggen zijn in de app te herkennen aan een icoon. De handige app is in het Nederlands, Duits, Engels en Fries en wordt voortdurend bijgewerkt. Jij kunt helpen om de app nog beter te maken. Dus mis je informatie of heb je andere opmerkingen? Dan kun je daar in de app melding van maken. Download hier de Watersport App:
WWW.FRYSLAN.FRL/WATERSPORT
Provincie Fryslân maakt het gebruik van de op afstand bedienbare bruggen in herfst en winter makkelijker. Dit betekent dat je voor deze bruggen die op afstand worden bediend vanuit It Swettehûs vanaf november 2022 ter plekke een opening kunt aanvragen, net als in de zomer. Voor de bruggen die niet op afstand worden bediend, moet nog wel telefonisch een afroep worden gedaan.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/DOORVAREN
Om te kunnen herfst- of wintervaren is het handig om te weten waar je terecht kunt voor het huren van een motorjacht of sloep, brandstof, elektriciteit, vullen van drinkwater en de vuilwatertank legen. Deze adressen zijn in ieder geval in de winter open voor deze faciliteiten. Let op: controleer altijd de openingstijden voordat je gaat varen.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/DOORVARENAANBOD
In het najaar vallen in Hemelum de rijpe ‘ciderappels’ van de bomen. Ze worden gretig opgeraapt om er heerlijke, sprankelende appelcider van te maken: de eerste uit Friesland. Cider is één van de vele (streek)producten van het land (fan it lân) in Waterland van Friesland. De komende Open Boomgaarddag is een buitenkans voor iedereen die wil zien hoe appelcider wordt gemaakt.
Tussen de Gaasterlandse bossen en de Friese meren, ligt boomgaard Hâld Moed Cidery van Yde Yntema. Met zijn gezin woont Yntema al vele jaren in Engeland. Hij is geboren en getogen op de ouderlijke boerderij in Hemelum. Op zijn geboortegrond heeft hij in 2015, ondanks de afstand, een boomgaard aangelegd met 650 ciderbomen. De unieke melange van 18 verschillende appelsoorten heeft geleid tot het sprankelende medium cider ‘Aprillis’.
Voor het onderhoud van de boomgaard zijn de Yntema’s vooral op de vakanties aangewezen. Bij de aanleg is hier rekening mee gehouden door de boomgaard zo onderhoudsarm mogelijk in te richten. Bijkomend voordeel is de ruimte voor natuur en duurzaamheid die dit met zich meebrengt. Maaien gebeurt bijvoorbeeld pas in juni en er wordt geen gif gebruikt. Volgens Yntema voelen dieren als reeën, hazen en vogels zich erg thuis in dit stukje natuurgebied met appelbomen.
De oogsttijd is het hoogtepunt van het jaar. Als alle appels zijn geoogst, worden ze tot sap geperst. Hard werken, gevolgd door geduldig wachten. Want het appelsap moet gaan gisten waarbij natuurlijke vruchtsuikers worden omgezet in alcohol. Daarna moet de cider rijpen om smaak te ontwikkelen. Daar gaan
minstens een paar maanden overheen, maar hoe langer hoe beter. Als Yntema vindt dat het juiste moment is aangebroken, wordt de cider gebotteld: klaar voor de verkoop en om van te genieten.
Op donderdag 20 oktober is de boomgaard open voor bezoekers. Yntema en consorten zijn die dag hard aan het werk, want dan staat het appelpersen op het programma. Je bent van harte welkom om een kijkje te nemen en alles te ontdekken over het maken van cider. Natuurlijk mag je ook proeven. Kijk voor meer informatie op de website.
APPELS OOGSTEN IN BOOMGAARD HÂLD MOED CIDERYJe blijft ontdekken in Waterland van Friesland. Door een (pontjes)route in een nieuw seizoen te ervaren. Door kijkend door de ogen van een kind sprookjesfiguren te zien in het bos. Of door te onthaasten en op pelgrimage te gaan in en rondom Bolsward… Hoe dan ook, iedereen kan nieuwe en verkwikkende ervaringen opdoen met deze ‘moai fuort’ eropuit tips in Waterland van Friesland.
Zie jij waar de kabouters, heksen en paddenstoelen zich onder andere in het bos Elfbergen (Gaasterland) verstopt hebben? Ze nodigen je uit om te tellen, zingen, meten en springen. Koop vooraf bij Bezoekerscentrum Mar en Klif in Oudemirdum een boekje mét rode kaboutermuts. Of ga naar het kabouterpad bij de vijver in Wilhelminaoard en Vegelinbossen bij Sint Nicolaasga. Bijzondere figuren als een tovenaar, aap, kabouters en schildpadvriendjes zijn hier gemaakt door kettingzaagkunstenaar Banzai-John.
www.waterlandvanfriesland.nl/routeskids
Op 15 mei 2022 is Bolsward officieel een bedevaartsoord geworden. Op die dag is Pater Titus Brandsma door de Paus heilig verklaard. Bijzonder, want de laatste keer dat een Nederlander heilig werd verklaard, was in 2007. Titus Brandsma krijgt nu wereldwijde erkenning. Titus Brandsma zag in 1881 het levenslicht in het Oegeklooster bij Bolsward. Zijn bijzondere leven als pater, hoogleraar, auteur en verzetsstrijder wordt nu getoond in de expositie ‘In het voetspoor van Titus Brandsma’ in Cultuur Historisch Centrum ‘De Tiid’.
www.waterlanvanfriesland.nl/voetspoortitus
‘Wellness’ betekent ‘zoeken naar balans’. Geniet daarom eerst van een wandeling in het bos of langs de meren (inspanning) en kom daarna bij in een privésauna of kuuroord (ontspanning). Ter inspiratie hebben we 6 wellness adressen voor je op een rij gezet. En of je nu voor een paar uurtjes een sauna reserveert, een overnachting boekt met privé sauna óf aan boord stapt voor een langer verblijf op een wellness-kotterjacht: je komt gegarandeerd als herboren thuis.
www.waterlandvanfriesland.nl/wellness
Volgens lezeres Karin Veenstra is de ‘Elfstegentocht’ van Woudsend een echte ‘Moai fuort tip’. Dit dorp aan de Elfstedenroute, gelegen tussen de Hegemer Mar en Sleattemer Mar, heeft de charme van vroeger behouden. De Elfstegentocht laat je dwalen door smalle steegjes en leidt je langs gerestaureerde panden, kerken, molens en geeft je verrassende doorkijkjes. Elke steeg vertelt een eigen verhaal, zoals ook de steeg Kollegat. Jarenlang hebben hier verliefde stelletjes hun relatie op de steegmuren vereeuwigd. Welke namen lees jij? De extra tip van Karin: maak na afloop een culinair uitstapje bij een restaurant in Woudsend.
www.waterlandvanfriesland.nl/woudsend
Wil je een écht verfrissend idee? Zwemmen in koud water schijnt heel sûn, oftewel gezond, te zijn en dus positieve gezondheidseffecten te hebben. Wel is het raadzaam om je eerst goed voor te bereiden. Dit kun je doen door eerst eens onder een koude douche te duiken.
Heb je de smaak te pakken? In Waterland van Friesland zijn meer dan 25 strandlocaties om te gaan zwemmen. Zo is het Mirnser Klif een hele fijne zwemspot. Je kunt hier zwemmen in het IJsselmeer en daarna heerlijk opwarmen bij Strandpaviljoen ’t Mar met warme chocolademelk of koffie.
www.waterlandvanfriesland.nl/ winterzwemmen
De pontjes varen in oktober (iedere dag) en november (weekends) weer door! Je kunt dus blijven ‘oerstekke’ en allerlei pontjesroutes volgen. Met de route ‘pontjes-wandelrondje Langwarder Wielen’ maak je zelfs twee keer een oversteek. Bewonder in Langweer de schilderachtige hoofdstraat met oude
lindebomen, historische panden en gezellige horecazaken. Geniet van het vrije uitzicht in de herfst of winter over de Langwarder Wielen. Vind je 12 kilometer wandelen iets te veel van het goede? Maak er dan gewoon een fietstochtje van. Check vooraf de openingstijden van de pontjes en neem wat contant geld mee.
www.waterlandvanfriesland.nl/ pontjesroutelangweer
Vind jij de geheime uitgang van Sneek of Bolsward? Samen met je team ga je met een Escape Tour de uitdaging aan. Via een app dwaal je door de stad en zoek je samen naar hints. Kies je voor Sneek? Dan duik je in het leven van ‘Moeke Jikke’, ook wel ‘Koningin van Sneek’ genoemd. Deze markante vrouw werd geboren in 1906 en was eigenaar van de Stadsherberg. Ze speelde in de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol in het verzet. In Bolsward ga je terug naar het jaar 1774. Stadhouder Willem V is aan de macht, maar
Bolsward wil haar eigen stad terug en richt een eigen schutterij hiervoor op. Je kruipt nu in de huid van Wopke, een lid van de schutterij, en zoekt naar de geheime uitgang van Bolsward. www.escapetours.nl
Wil je leren skiën of je skitechniek verbeteren? Bij Ski Centrum Sneek krijg je op een moderne indoorrolbaan les van gediplomeerde instructeurs. Zo ga je goed en veilig voorbereid op wintersport. Ook voor een kinderfeestje of groepsactiviteit kun je bij het Ski Centrum terecht. Na de sportieve inspanning geniet je gezellig na met een drankje in de Apres-Ski Hutte voor het bijbehorende après-ski gevoel. www.skicentrumsneek.nl
Kijk voor meer ‘moai fuort’ eropuit tips op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MOAIFUORT
Ik ben Wimke, hou van Fryslân, mijn 2 dochters, man Wopke en ruwharige teckel Saar. Op mijn blog wimke.nl geef ik je een kijkje in mijn leven. In mijn boek ‘Smûk’ laat ik zien dat het niet moeilijk is om te knutselen en te bakken.
Toen VVV Waterland van Friesland ons vroeg of we de Culinaire Fietselfstedentocht wilden uittesten, hoefden we daar niet lang over na te denken. Natuurlijk! Bij het woord culinair was ik al om. Het is een fietstocht met ‘7 stadjes en 11 hapjes’. VVV Waterland van Friesland heeft 11 lokale hapjes geselecteerd waarvan we vele onderweg gaan proeven. En een fietstocht in twee dagen langs zeven van de elf steden op een e-bike is goed te doen. Wij gaan een groot deel van de 114 km fietsen. Met de routekaart en een volle accu fietsen Wopke en ik naar Bolsward, het beginpunt van deze tocht.
Vanuit Bolsward fietsen we naar Elfstedenstad Workum. De eerste stop is bij Versmarkt De 3 Ambachten. Een slager, kaasboer en bakkerij onder één dak. Bij familiebedrijf Bakkerij van der Werf nemen we een cappuccino met een Heegje, een boterzacht cakeje met koekkruiden. Ook laten we ons verleiden door een stuk Nylander nagelkaas van de Biologische kaasboerderij de Nylander. En Wopke proeft volgens Keurslager Thijs van der Meer de lekkerste droge worst, gemaakt door Keurslager Thijs ‘himself’.
Hindeloopen is met zijn blauwe reddingboothuisje aan de rand van het IJsselmeer echt een trekpleister. Hier gaan we naar visrestaurant en likeurenbrouwerij Sudersee, naast de oude kerk. Vader Piet en zoon Willem vertellen vol passie over
alles op de menukaart. We worden verwend met een schaal vol verse vis. Nog een dikke tip; neem een eigen gebrouwen mede-likeurtje bij de koffie. Piet Bakker stookt zijn eigen mede, kan hier veel over vertellen en er valt ook veel te proeven! We drinken koffie in de theekamer van chocolaterie Koldewijn, een chocoladewinkel waar je je ogen uitkijkt! De complete zaak is beschilderd in Hindelooper schilderwerk. Ons kopje koffie wordt geserveerd met een Hindelooper tonnetje: een bonbon met een snufje nootmuskaat.
Wil je niets missen van museumstadje Hindeloopen? Maak eens de stadswandeling! Koop voor 3 euro een routekaart bij VVV Waterland van Friesland. Voor iedereen goed te doen, want deze is slechts 2,5 kilometer.
1. Heegje bij Bakkerij van der Werf
2. Keurslager Thijs van der Meer
3. Reddingboothuisje
Visrestaurant Sudersee
Hindelooper tonnetje
Strandpaviljoen De Potvis
Vrouwtje van Stavoren
We fietsen door naar onze overnachtingsplek: vakantiepark De Weyde Blick in Warns. We laden onze fietsen op, nemen een douche en drinken een koud biertje. Onze spullen droppen we in de superleuke Mafkeet, een stoere trekkershut compleet met keuken, zitje, 2-persoonsbed, stapelbed en een eigen toilet. Voor het diner fietsen we nog even door naar Stavoren. Met het uitzicht over het IJsselmeer schuiven we aan bij Strandpaviljoen De Potvis. En als je dan toch in een havenstadje bent, hoort daar een mosselpannetje met veel knoflook en een koud glas rosé bij. Oké, en ijs na met twee lepeltjes, want dat hebben we wel verdiend.
Na een heerlijke nacht in de Mafkeet en een ontbijt inclusief de Nylander kaas uit Workum, stappen we weer op de fiets naar Stavoren. We halen eerst een frisse neus in de oude haven. Bij de VVV slagen we voor een klein souvenirtje ‘het slokje van
Stavoren’, een Friese kruidenlikeur. Na een fotosessie bij ‘Het Vrouwtje van Stavoren’ gaan we verder met onze fietstocht. We stoppen in Oudemirdum bij IJsboerderij de Bûterkamp. In de boerderijwinkel verkopen ze ambachtelijk gemaakt ijs. Hop, een dubbele bol, aardbeien suikerbroodijs op het hoorntje.
Vol tegenwind, ja die voel je ondanks de trapondersteuning ook, trappen we lekker door naar Sleat (Sloten). We gaan op familiebezoek bij Restaurant De Mallemok. Dit restaurant is van Bjorn en Martrude, Bjorn is de neef van Wopke. We zoeken een mooi plekje in de tuin en worden erg blij van de lunchkaart. Wopke neemt een broodje hamburger van de grill en ik een couscous salade met gegrilde groente. Op hun website lees ik dat barbecue goeroe Jord Althuizen, De Mallemok het beste barbecue restaurant van Friesland vindt, dus dat wil wat zeggen. Martrude serveert er het biertje
‘De 8 fan Sleat’ bij, gebrouwen door Brouwersgilde Sleat.
Het laatste gedeelte van onze tocht der tochten. We fietsen met een ‘de-moeite-waard-omweg’ naar Sneek. Onderweg pakken we het pontje bij Langweer (neem een euro mee voor de overtocht). In Sneek gaan we via de Waterpoort, langs de fontein en parkeren we de fiets voor de Galigapromenade. Je ruikt banketbakkerij De Korenbloem al aan het begin van deze promenade. Op naar de taart en een kop thee. We hebben genoten van deze twee dagen. We leveren de fiets weer in bij mijn schoonouders en ploffen thuis neer op de bank. Zo’n culinaire fietstocht verdient ook een kruisje, vinden we.
Fiets vanuit Sneek naar IJlst en haal bij bakkerij de Boer de 11fountains oranjekoek, ook een hele fijne weet ik. Als IJlster tip ik meteen ook Houtzaagmolen de Rat en de overtuinen. Heel fotogeniek. Vanuit IJlst fiets je naar Tirns. Hier vind je de Thaborhoeve. Een kleinschalige wijngaard waar Friese wijnen van eigen druiven gemaakt worden. Alleen de namen, de Sinne en de Warrelwyn, zijn al meer dan het proberen waard.
Ga nog door naar Bolsward om een compleet rondje te fietsen. Stop bij Sonnema Berenburg, waar ze al sinds 1860 Berenburg maken volgens dezelfde geheime receptuur als oprichter Fedde Sonnema. Deze moet je even proeven!
Bekijk de route langs de zeven Elfstedenstadjes en de mogelijke hapjes (die je zelf onderweg kiest en koopt) op onze website.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ CULINAIRE-FIETSELFSTEDENTOCHT
Wil je de Culinaire Fietselfstedentocht helemaal volbrengen? Dit zijn de adresjes:
Van 1882 tot 1947 reisde je tussen Bolsward en Sneek met de stoomtram. Voortgetrokken door onder andere deze Maffei tramlocomotief. Dit handgemaakte schaalmodel en 5.000 andere treinmodellen zijn te bewonderen in het oude stationsgebouw van Sneek. Hier zie je bij het Modelspoor Museum de grootste collectie modeltreinen van Europa. De ontwikkeling van de spoorwegen wordt getoond in miniatuur. Zowel groot als klein mogen de treinen bedienen.
Zodra je uitgestapt bent op het treinstation van Sneek, stap je het Modelspoor Museum binnen. Kinderen gaan op speurtocht door het museum en mogen knoppen indrukken om de modeltreinen te laten rijden. Volwassenen ontdekken via de grote collectie modeltreinen de geschiedenis van de spoorwegen. Combineer een bezoek aan het museum met het ontdekken van waterstad Sneek.
Ruim 20 musea zijn in Waterland van Friesland te bezoeken. Al deze musea staan overzichtelijk bij elkaar op de website van de VVV. Een toegangsticket boek je eenvoudig en snel online.
Koop tickets in een VVV winkel of online via WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/TICKETS
Bij SALT kun je tafelen in een ontspannen sfeer, voor ieder moment van de dag, voor iedereen.
’s Ochtends kunt u genieten op het terras van een heerlijke kop koffie met taart van de lokale bakker, met een prachtig uitzicht over de sâltpoel.
SALT is bereikbaar per auto, fiets en per boot, daarmee is het een ideale plek voor een uitgebreide lunch, borrel of diner.
Wij zijn het gehele najaar geopend van donderdag tot en met maandag.
Ik mocht voor Waterland van Friesland op Elfstedentour! Deze keer ga ik op stedentrip naar Workum. Een gezellige en historische Elfstedenstad, gelegen aan het IJsselmeer. Wat mij gelijk opvalt zijn de vele historische gevels, wat een genot om naar te kijken. Ik ben zelf wel een aantal keren in Workum geweest voor fotoshoots, maar ik heb de stad nog nooit echt goed bekeken, dit is mijn kans om Workum beter te leren kennen en daar heb ik zin in!
We mogen deze keer slapen bij B&B Loft aan de rand van de stad. Baukje was gelijk enthousiast over onze tour en verwelkomt ons dan ook graag in hun zelf verbouwde schuur. De B&B is ruim, heeft een grote keuken, een geheel nieuwe badkamer en boven op zolder heb je een hele grote ruimte om te slapen, te relaxen én te genieten van het schilderachtige uitzicht. Wat een plaatje zeg. Bij onze aankomst vonden we een welkomsttasje van duurzame woonwinkel Natuurvol uit Workum; ontzettend lief en leuk!
De B&B is echt van alle gemakken voorzien, zelfs voor een langer verblijf is het ideaal want je kunt er ook koken en wassen. De hond mag ook mee naar Loft dus wij nemen onze hond Sjef mee op avontuur. Baukje en Diederick wonen achter de B&B en het plekje ligt aan open vaarwater. Je mag van hen altijd een sup, kano of boot huren, dus je vaart zo het open water op of je geniet van de Elfstedenroute door Workum heen.
Wij komen aan met prachtig weer, in de middag ben ik samen met vriendin Angelique op pad. We gaan op pad met een fiets van Camping Sudersé, gelukkig zijn deze elektrisch want het waait behoorlijk. Omdat er in Waterland van Friesland een aantal pontjes zijn die in het najaar doorvaren willen wij dat natuurlijk ervaren. We fietsen een deel van de pontjes fietsroute ‘wind in de rug’. Bij het pontje van Nijhuizum gaan we lekker in de luwte zitten om een broodje te eten, het lijkt wel lente! Daarna stappen we weer op onze stalen ros richting Workum. Een heerlijk tochtje!
Als we terugfietsen hebben we windje mee, in Workum doen we een heerlijk bakje koffie en een taartje bij El Cafetín. Dit bijzondere concept is echt een bezoekje waard. Met enorme passie maakt Horacio de lekkerste koffies, met vers gebrande koffiebonen uit Midden- en Zuid Amerika direct ingekocht bij lokale boeren. En het interieur is ook zo leuk, wat een heerlijke vibe!
Na ons koffiemomentje besluiten we rond zonsondergang richting het strand en de
vuurtoren van Workum te fietsen. Het strand (echt superleuk in de zomer om te zwemmen!) noemen ze ‘It Soal’ een prachtige plek net buiten de stad waar je heerlijk kunt genieten. Nu is het natuurlijk herfst en dus staat er genoeg wind om zelf te kitesurfen (of om ze te bekijken).
Iets verder wandelen we naar het uiterste puntje, waar je tegenover de vuurtoren komt te staan. Ze draagt de bijnaam het toarntsje (torentje), heel passend bij de witte vierkante bakstenen toren. En met haar negen meter is de vuurtoren van Workum niet heel hoog. De vuurtoren wordt nu verlicht door elektrische lampen die op zonnecellen werken. Ieder jaar wordt voor het eerste skûtsje dat terugkomt van de lokale Strontrace zoals vanouds het vuur op de toren aangestoken. Volgens VVV Waterland van Friesland is de vuurtoren ook één van de zeven schatten van de stad Workum.
Na een lange dag buiten val ik heerlijk in slaap. De volgende ochtend wacht ons een uitgebreid ontbijt van Versmarkt De 3 Ambachten, wat een verwennerij! Heel leuk trouwens, want in een oud schoolgebouw hebben zich een bakker, slager en een kaasboer gevestigd; ideale combinatie als je het mij vraagt.
Mijn vriend Tjeerd is gisteravond aangekomen in Workum en deze ochtend genieten wij samen met onze hond Sjef van het uitzicht, de zon die opkomt en de vogels die wakker worden. Ik besluit een stukje te gaan longboarden in de omgeving, want het is hier zo stil en mooi. Nadat we uitgecheckt hebben, gaan we te voet Workum verder verkennen. We lopen natuurlijk langs de fontein van de 11fountains, de Blazerhaven en het Jopie Huisman Museum. Het is zonnig weer en ik besluit nog even de stad van boven te bekijken met mijn drone. Workum is echt verrassend, gastvrij en overal is wat te zien en te beleven. Bij toeval ontdekken we nog een leuk wandelpad, ‘De Tillefonne’, dit is een historisch kerkenpad met 8 bruggetjes tussen de dijk van de voormalige Zuiderzee en de stad Workum. Veel informatie over de bezienswaardigheden in Workum vind je op de website van VVV Waterland van Friesland, het bekijken waard!
Mijn naam is Lydia van OntdekjePlekjenl.nl en in mijn werk als fotograaf kom ik op vele mooie plekjes, die ik graag met jullie deel.
Laat zien dat je van Fryslân houdt met deze trui. Ook verkrijgbaar met de tekst ‘skipper’, ‘goeie’ en ‘moai fuort’.
RVS dubbelwandige mok met afbeelding van het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer. Of ga jij voor de ‘moai fuort’ mok? Met de karabijnhaak neem je ‘m in ieder geval gemakkelijk mee.
Proef het verlangen van het Vrouwtje met dit ‘slokje’ Stavoren. Elke dag staat ze in de haven op de uitkijk naar schepen met waardevolle spullen. Een verhaal over hoogmoed om bij stil te staan.
Hippe Friesland sokken die je warm houden dit najaar. Verkrijgbaar in twee kleuren.
Dit paspoort verleent je toegang tot Fryslân. Hierin zie en lees je waarom Fryslân zo’n bijzondere provincie is.
Haal deze souvenirs bij een VVV locatie van VVV Waterland van Friesland of bestel in de webshop
Wil jij ook een slokje Stavoren of andere eigentijdse souvenirs uit Waterland van Friesland? Wij als VVV creëerden een eigen souvenirlijn waarmee jij voor de dag kunt komen. Leuk om cadeau te geven of te krijgen.
zonder
toestemming van
De
zijn
zorg
achten zich
worden
