Vogelnieuws Roodhalsfuut

Roodhalsfuut in zomerkleed © Yves Adams (Vilda)

Van 14 tot 20 november 2021 verbleef een zeldzame roodhalsfuut op de Hamputten in Waasmunster. Het was al 9 jaar geleden dat deze soort nog werd opgemerkt in de regio.

Op 14 november 2021 ontdekte Alexander Clays een roodhalsfuut (Podiceps grisegena) op de Hamputten in Waasmunster, het deelgebied behorend tot het natuurreservaat Groot Molsbroek. Deze zeldzame soort kon daar ondanks het voornamelijk relatief slechte weer nog tot 20 november worden bewonderd door menige vogelaar.

De roodhalsfuut is een watervogel die behoort tot de familie van de futen (Podicipedidae). Hij is iets kleiner dan de (gewone) fuut (Podiceps cristatus) die bij ons op veel grote waterplassen kan aangetroffen worden. In prachtkleed tijdens het broedseizoen is de roodhalsfuut goed herkenbaar aan de sterk contrasterende tekening van roodbruine hals en gedeeltelijk witte kop met zwart bovendeel. De snavel is zwart aan de punt en geel aan de basis. Het winterkleed is minder opvallend, hoofdzakelijk grijs met een wat lichtere voorhals en oorstreek. Het geel in de snavel is dan een belangrijk opvallend kenmerk.

De soort is een broedvogel van overwegend Midden- en Oost-Europa. In West-Europa heeft de

Joris Everaert

soort geen aaneengesloten verspreidingsgebied. In vergelijking met de gewone fuut heeft hij vaak de voorkeur voor kleinere wateren van soms zelfs minder dan 1 ha. Dit kunnen ook meertjes zijn in dicht bosgebied. Broedplaatsen worden vaak gedeeld met broedkolonies van meeuwen, die voor bescherming zorgen. In tegenstelling tot de gewone fuut bestaat het voedsel hoofdzakelijk uit waterinsecten en hun larven, grondinsecten, en in mindere mate vis. Insecten worden ook van het wateroppervlak of van de watervegetatie gepakt. Typerend voor het habitatgebruik van broedende roodhalsfuten zijn de pionierstrekjes. Ze bezetten vlot nieuw ontstane of aangelegde kleine waterplassen, maar verlaten die vaak na enkele jaren.

zeldzaam in onze regio Sinds 1985 is de roodhalsfuut een jaarlijkse broedvogel in Nederland, in zeer kleine aantallen (max. 10). Tijdens de winter zijn er in Nederland wel ca. 50-100 vogels aanwezig. In Vlaanderen is het vooralsnog een zeer onregelmatige broedvogel (niet jaarlijks) met in het voor- en najaar en tijdens de winter jaarlijkse waarnemingen op ongeveer een tien- tot twintigtal locaties.

Het is dan ook niet te verwonderen dat de roodhalsfuut slechts uitzonderlijk opduikt in onze regio rond Durme, Moervaart en Schelde. Het is al 9 jaar geleden dat de soort werd opgemerkt in de regio. Van 8 tot 11 februari 2012 zat er een vogel op de Nieuwdonk in Berlare. In de nacht van 10 op 11 februari liet deze onfortuinlijke vogel zich echter vastvriezen in het ijs. Een snelle reddingsactie van de brandweer bleek te laat om de vogel nog te redden. Nog eerdere gasten in de regio waren er telkens op de Hamputten, van 16 tot 24 februari 2008, en van 30 oktober tot 15 november 2010.