INICJATYWA

IWONA BOLIŃSKA-WALENDZIK

Podróż w przeszłość z Lemem

Najdalszą podróżą Trurla, bohatera Lemowskiej Cyberiady, było wejście w głąb twórczej duszy i zbudowanie Elektrybałta. Aby stworzyć piękną poezję, trzeba cofnąć się aż do początków człowieczeństwa, bo, jak stwierdził konstruktor, twórczość jest wynikiem doświadczeń pokoleń. Dzięki Lemowi przez ostatnie dwa lata podróżowaliśmy po Polsce i Europie. Chociaż w naszej Pracowni Starych Technik Drukarskich maszyny drukarskie to równolatki Lema lub może nawet trochę starsze od niego, pozwala nam ona na wybranie się w taką wyprawę. Rok Lema i rozmowy z naszymi partnerami były inspiracją do zorganizowania międzynarodowego projektu typograficznego LemPress. Sztuka nie zna granic i pomimo pandemii prace na nasz projekt przybyły z Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemiec i z rożnych stron Polski. W ciągu dwóch lat stworzyliśmy kolekcję blisko czterdziestu plakatów inspirowanych twórczością Stanisława Lema. Dzięki temu, że autorzy posługiwali się tradycyjnymi technikami drukarskimi, mieliśmy do dyspozycji po dwie odbitki każdego dzieła. Prace zaczęły podróżować i z przewidywanych trzech ekspozycji w Olsztynie i Fromborku zrobiła się wielka, całoroczna eskapada po Polsce. Lem i prace z artystycznych pracowni drukarskich otwierały nam kolejne drzwi. Zawitaliśmy do Domu Słów w Lublinie. Tam mogliśmy poopowiadać o naszym projekcie podczas „Typoluba” – dużej typograficznej konferencji, na której występowali m.in. Andrzej Tomaszewski i Mateusz Machalski, warsztaty prowadzili Robert Oleś oraz Robert Sawa. Wystawa prezentowana była również w Bibliotece Elbląskiej podczas kosmicznego wieczoru z Lemem i projekcją dokumentu produkcji BBC: Stanisław Lem – Science and fiction w reżyserii Adama Ustynowicza. Pokazaliśmy nasz projekt także w Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi, gdzie zainspirowaliśmy organizatorów do przeprowadzenia warsztatów typograficznych, podczas których powstawały okładki do książek Lema. A jeszcze w grudniu wzięliśmy udział w „LEMinescencjach” w olsztyńskim planetarium. Powoli kończy się Rok Lema, kończy się też nasz projekt. Ostatnia ekspozycja została otwarta w BWA w Pile. Pandemia spowodowała, że znów mało ludzi mogło przyjść na wernisaż, ale przez nałożone ograniczenia otworzyło się nowe okno prezentacji – media społecznościowe. I tak fantastyczna podróż poszerza się i będzie trwać w Internecie, naszej pamięci, pracach i druku.

Międzynarodowy projekt typograficzny LemPress był realizowany w latach 2020 i 2021. Współorganizatorzy projektu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Pracownia Flying Fish, Bielsko-Biała, Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny oraz Biuro Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile.