!"#$%&$'&(&)$*+,"$-.,$-&((&)$/+'$01$(&2&3.24&&2/$ 5#6$-.,$01$.)(&'713&"/$+)'7..2/&)8$9:&2&3.24&&2/;$ <=;>$*+,"$?.&"'$-5@0$0&"&4++"$)5&'$(&2&3.24&&2/6$01$ 5#$(&7..)$@025#'&)A$B1$-.,$)5&'$&&)#$7&'&)$7+'$(&2&3.24&&2/$C2&@5&#$5)0.,/'D$0&'$5)'&2&##&&2'$0&4$..=$ )5&'$-.A$E.@0$5#$01$(&2&3.24&&2/&2$/+)$01$/&)='A$
!"#$%&'("&')*&%&'+,'-+#%./%0#'("&'-%'!1234'%%&'5%06-7%#89 :#6"&+,"/+%';+&&%&'-%'<#:/%,/"&/,%'8%#8'+&'=%-%#>"&-?'!%#$"&'("&' )*&6""#-%&'+,',/"@+-';*'-%A%>B-%':#6"&+,"/+%?'
Harmen van Wijnen en Herman van Wijngaarden
!"#$%&'%(&)(*$+,%-."$'%"$$(%/.*)(0(*1%2+%3"",4%,(#-('5%&'%6(0$&(785% 8.(4%""*%'9.04%(*%'.3'%)""4%:+%8(%3&'4%&*1%;.,%:((74%:+%"$$(0$(&% 60")(*%.6(0%:(4%$+8(*%&*%8(%<(0($8%(*%.6(0%=.8>%?*%8&4%@.(,%$"4(*% 8(%"#4(#0'%-&(*%:.(%!"#$%8""05%-.*8(0%8"4%:+%:(4%@('(745%.9%((*% A)(0(7.03((08(%3"*&(0B%3((%.3)""41%C*%8"4%8"4%@('4%3..&%&'D%E(% 6(0:"$(*%.6(0%!"#$%8")(*%/(%#&4%.3%*"%4(%8(*,(*%.6(0%/(%)($..75% (6(*4#(($%'"3(*%3(4%/(%/.*)(0(*)0.(91
.... ..... ..... ..... .. GEREFORMEERD? IK?
GEREFORMEERD? IK?
.Ha rm
en v an
Wijnen e
? D R E E M R GEREFO
IK?
NUR 707/746
?FGH%IJKLIMLNOILNOPQLI
9
789023 923619
777A%&#?..2%.,A)"
jngaa n Herman van Wi
... ... rden
!!!"#$! !"#$%&
Jes!
. ......
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 1
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 2
‘Hot Items’ is een serie van uitgeverij Jes! De serie is speciaal bedoeld voor christelijke jongeren die eerlijke antwoorden op eerlijke vragen willen – en dan niet met allerlei grote verhalen, maar kort en krachtig.
In deze serie verscheen ook: Jaap Haasnoot, Mijn God is uniek – Over het hoe en waarom van zending Laurens Jan Vogelaar Van bidden word je altijd beter Herman van Wijngaarden (red.) Leer Me Lezen Wim Markus Watermerk – Jij en je doop
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 3
Harmen van Wijnen Herman van Wijngaarden
Uitgeverij Jes! â&#x20AC;˘ Zoetermeer
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 4
Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie op www.jesvoorjou.nl.
Ontwerp omslag: Arjan Boone (www.sprekend.com)
De bijbelgedeelten zijn met toestemming overgenomen uit de Herziene Statenvertaling, zie www.herzienestatenvertaling.nl (secretariaat HSV, Prins Bernhardlaan 36, 2825 BE Berkenwoude). Voor de liederen en gedichten in dit boek is getracht de overname op de juiste manier te regelen. Mocht u menen aanspraak te maken op rechten waarvan overname niet goed is afgestemd, dan kunt u contact opnemen met de uitgever. ISBN 978 90 239 2361 9 NUR 707/746 © 2010 Uitgeverij Jes! · Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 5
INHOUD 1. Inleiding – kennismaken met Paul
7
2. Paul kiest – over God en mens ‘Draw me close to You’
11
3. Paul zoekt – over Woord en Geest
22
‘Is dat nou van God, of alleen mijn eigen gevoel?’
4. Paul verlangt – over schepping en herschepping ‘Kon je er maar vast meer van zien!’
35
5. Paul gelooft – over zonde en genade ‘Hoeven we het alleen maar te geloven…?’
47
6. Jij gereformeerd?
64
7. Nawoord – wat is gereformeerd?
66
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 6
ZONDE
WOORD
GEN GEEST
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 7
1. INLEIDING kennismaken met Paul
We kwamen hem zomaar tegen op een jeugdvereniging, ergens in het land. Omdat Paul nogal open is, raakten we al gauw aan de praat. Gewoon, over allerlei dingen die Paul bezighouden: keuzes maken, verkering, geloven, sport en noem maar op. Door die ontmoeting kwam het dat we dachten: eigenlijk moeten we voor Paul – en voor al die jongeren die dezelfde vragen hebben – iets gaan schrijven over … gereformeerd-zijn. En wat je daaraan hebt als je nadenkt over ... geloven, verkering krijgen, sport, genieten, het lijden in de wereld, enzovoort.
MENS–ZIJN
Maar nu gaan we natuurlijk wel wat snel. Hoezo een boekje voor Paul over gereformeerd-zijn? Wat heeft hij daaraan? Zit hij daarop te wachten? Oké, dat zijn terechte vragen. Straks willen we daar wat meer over zeggen, maar eerst stellen we Paul nog wat verder aan je voor. Lees het stukje over ‘De wereld van Paul’.
GENADE
De wereld van Paul ‘Het spreekt voor zich dat commerciële mensen meestal niet op hun mondje gevallen zijn.’ Toen moeder Christiaansen die zin op de site van het ROC zag staan, zei ze direct tegen Paul (17): ‘Nou Paul, dan moet jij maar Commercieel gaan doen.’ En zo is het gegaan. Zijn opa had het wel mooi geleken als Paul dominee zou worden (dan moet je tenslotte óók je woordje kunnen doen), maar dat leek Paul helemaal niks. Al dat vergadergedoe… en bovendien: een studiebol is Paul niet.
7
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 8
Gelovig is hij trouwens wél. Op zijn eigen manier. Dat weten al zijn vrienden – óók die van de plaatselijke voetbalvereniging, waar hij een groot deel van zijn vrije tijd doorbrengt. Ze hebben er geen last van, zeggen ze. Eigenlijk is het soms zelfs wel grappig. Bijvoorbeeld als er iets in de politiek gebeurt en Paul weer vol vuur die ene christen-politicus verdedigt. ’t Zou niemand verbazen als Paul over tien jaar lijsttrekker van de plaatselijke Christen Federatie is. Maar voorlopig heeft Paul genoeg aan zijn eigen wereldje. Een belangrijke plaats daarin wordt ingenomen door zijn verstandelijk gehandicapte zusje Fleur van 8. Als het éven kan, maakt hij één keer per week met haar een fietstocht door de bossen. Met zijn broertje Mark van 14 klikt het minder. Op de een of andere manier liggen ze elkaar gewoon niet, ze hebben vaak ruzie. Daar baalt hij wel van, maar volgens hem is het vooral de schuld van Mark.
‘Een gelovige jongen’, zo zou je Paul wel kunnen noemen. Maar als je tegen hem zou zeggen dat hij gereformeerd is, zou hij ongetwijfeld antwoorden: ‘Gereformeerd? Ik?’ Paul voelt zich helemaal niet gereformeerd, hij is gewoon christen. Hij zou niet eens weten wat gereformeerd precies inhoudt; het interesseert hem ook niet zo. Toch lijkt het erop dat hij gereformeerder is dan hij zelf denkt. In ieder geval plaagt de buurvrouw hem er wel eens mee: ‘Doe niet zo gereformeerd, joh!’
G N I P P E RSCH
HE
Wat maakt Paul nou gereformeerd? En waarom zou hij gereformeerd moeten zijn? Daar willen we het in dit boekje over hebben. Alhoewel, die tweede vraag moet je niet verkeerd opvatten. Want laat één ding duidelijk zijn: van ons hoeft Paul niet gereformeerd te zijn. Daar gaat het helemaal niet om. Het belangrijkste is dat je een relatie met de Heere Jezus hebt – en daar hoef je gelukkig niet gereformeerd voor te zijn. Maar dat neemt niet weg
8
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 9
dat het wel mooi is om gereformeerd te zijn. Je hebt er wat aan als je op een gereformeerde manier nadenkt over je relatie met God, over de keuzes die je moet maken en over allerlei vragen die je in het dagelijks leven tegenkomt. Dát willen we in dit boekje laten zien.
WOORD
We doen dat aan de hand van allerlei voorbeelden uit het leven van Paul. Daarover gaan we geen ingewikkelde verhandelingen ophangen. We gaan vooral verhalen vertellen. We willen laten zien hoe het eruit ziet als Paul op een gereformeerde manier omgaat met de vragen die hij tegenkomt. Het grappige is dat dat helemaal niet zo moeilijk is, want (zoals we al zeiden) Paul is gereformeerder dan hij zelf denkt. In de volgende vier hoofdstukken vind je deze verhalen uit het leven van Paul. Wat daar nou precies gereformeerd aan is, dat leggen we daarná uit, in hoofdstuk 6. Hopelijk zul je aan het einde van dit boekje wat beter begrijpen wat er zo mooi is aan gereformeerd-zijn. Harmen van Wijnen Herman van Wijngaarden
Gereformeerde belijdenisgeschriften Voor veel mensen is ‘gereformeerd’ eerder een scheldwoord dan een naam om trots op te zijn. Toch zijn er in de wereld zo’n 85 miljoen christenen die behoren bij een kerk die gereformeerd is. Een kerk noemen we gereformeerd (Engels: reformed) als zij uitgaat van de gereformeerde belijdenisgeschriften. Dat zijn onder andere de Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Dordtse Leerregels. Deze belijdenissen zijn in de zeventiende eeuw geschreven door mensen die zich vooral lieten inspireren door de kerkhervormers Luther en Calvijn.
9
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 10
Jammer genoeg zijn er door de eeuwen heen heel veel verschillende soorten ‘gereformeerd’ gekomen. Alleen al in Nederland zijn er zo’n tien verschillende kerken die zich gereformeerd noemen. De bekendste daarvan zijn de Protestantse Kerk in Nederland, de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt en de Gereformeerde Gemeenten. Die verdeeldheid is een van de redenen waarom gereformeerd-zijn soms een slechte naam heeft gekregen. Een andere reden is dat veel mensen bij ‘gereformeerd’ direct denken aan star, streng, leerstellig, saai, zwaar en ga zo maar door. Of dat terecht is, doet er nu niet zoveel toe. Het beeld is er nu eenmaal, dus dat zullen we serieus moeten nemen. Probeer in dit boekje zelf maar te beoordelen of je dit beeld vindt passen bij Paul.
MENS–ZIJN GEEST
10
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 11
2. PAUL KIEST over God en mens
N
Kernvraag: In het geloof gaat het om een relatie met God. Dat heb je misschien al zo vaak gehoord dat het vanzelfsprekend lijkt. Toch kun je er heel wat vragen bij hebben. Want ga maar na: God en jij zijn zó ongelijkwaardig! God is de grote Schepper; Hij is degene die alles in jouw leven bestuurt. En jij bent maar een klein mensje. Maar als het zo ligt, wat betekent een relatie dan nog? Is dat dan niet nep, net doen alsof …? Heb jij wel wat in te brengen en te kiezen? Niet voor niets hebben mensen God wel eens vergeleken met een poppenspeler die met zijn poppen speelt! Kortom, hoe serieus gaat God met jou om?
‘Draw me close to You’ ‘En? Ga je dit jaar al belijdenis doen?’ Die vraag krijgt Paul de laatste tijd nogal eens. Lastig! Want hoe moet je daar nu antwoord op geven? Aan de ene kant lijkt het hem heel vanzelfsprekend dat hij belijdenis gaat doen. Hij is tenslotte gedoopt, dus eigenlijk hoort hij al bij God. Aan de andere kant snapt Paul óók wel dat het niet zomaar iets is om belijdenis te doen. Er zijn best momenten dat het op hem afkomt. Dan voelt hij zich heel klein tegenover een ontzettend grote God. En dan kan hij zich eigenlijk niet voorstellen dat hij met die God iets zou ‘hebben’. Of die God iets met hem. Kun je als mens een echte relatie met God hebben? En kun je daarvoor kiezen? Soms vindt Paul het trouwens wel irritant dat mensen het erover willen hebben. Uiteindelijk gaat het hen niks aan. Als
E H C RS
G N I PP
HE
11
opmk.Geref.HotItems
18-03-2010
13:37
Pagina 12
het ertoe doet of hij ‘ja’ of ‘nee’ zegt tegen God – en dat vraagt hij zich dus wel eens af – is dat iets tussen God en hem, toch?
2a. ‘Het hangt niet van mijzelf af ’ Paul mag dan geen studiebol zijn, dat betekent niet dat hij ook niet nadenkt. Eén ding dat hij in ieder geval op belijdeniscatechisatie heeft ontdekt, is dat het een serieuze vraag is: geloof ik in God of niet? De dominee had het bijvoorbeeld gehad over de tekst: ‘Mijn zoon, geef mij uw hart’ (Spreuken 23:26). Opeens begreep Paul dat God er echt naar verlangt om een relatie met hem te hebben en dat hijzelf daar een antwoord op moest geven. Zó maakt God Zich bekend: niet als een poppenspeler die met zijn poppen speelt, maar als een Vader die contact zoekt. Tegelijkertijd had dat ook iets engs: als het er zo op aankomt, hoe doet hij dat dan, geloven? Kan hij dat eigenlijk wel? Hij herkent wel wat in de titel van een boek dat zijn vader aan het lezen was: Ik wou dat ik kon geloven! Kun je ervoor kiezen om te geloven? Is dat niet teveel gevraagd van een klein mensje tegenover zo’n grote God? Laten we nog even kijken naar de titel van dat boek: Ik wou dat ik kon geloven! Dat klinkt welllicht een beetje verdacht, alsof iemand er zich achter wil verschuilen: ik wil wel geloven, maar ik kán het niet. En soms wordt het ook zo gebruikt, als een excuus. Dan zegt iemand dat hij het zo moeilijk vindt om te geloven, maar in werkelijkheid is zijn probleem dat hij niet wíl geloven. Maar misschien ligt het ook wel heel dicht bij elkaar: niet kunnen geloven en niet willen geloven. Gereformeerde theologen hebben altijd gezegd: door de zondeval zijn mensen zóver van God afgedwaald dat ze uit zichzelf niet eens meer in Hem kúnnen geloven. Ze wíllen het ook niet meer, want ze zijn ‘van nature geneigd om God en hun naaste te haten’ (Heidelbergse Catechismus, vraag en antwoord 5). Dat is me nogal niet wat, als dat van je gezegd wordt. Sommige christenen vinden het dan ook
ZONDE
12