Geloof je dat nog?

Geloof je dat nog?

De twaalf artikelen voor jongeren van 16 jaar en ouder

dr. M. van Campen

Vijfde, herziene druk

Zoetermeer

www.uitgeverijboekencentrum.nl www.reflector.nu

Meer informatie over Reflector en nieuwe werkvormen vindt u op www.reflector.nu

Vijfde, herziene druk 2008 Ontwerp omslag: Cees van Rutten, Den Haag Vormgeving: Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Illustraties: Roel Ottow, Apeldoorn ISBN 978 90 239 3011 8 NUR 746 © 2003 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974 St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

1.

Een gids voor bijbellezers

6

De Twaalf Artikelen

2.

Waar blijf je zonder geloof?

12

Ik geloof

3.

Maakt het uit in welke god je gelooft?

18

Ik geloof in God

4.

Wie is God? Wat doet God?

24

Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en van aarde

5.

Hij kwam van alzo hoge‌

30

En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heere, die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria

6.

De wonderlijke ruil

36

Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, is nedergedaald ter helle

7.

Hij leeft!

42

Op de derde dag opgestaan van de doden

8.

De gaande en komende Man

48

Die is opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader, vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden

9.

Inwoning

55

Ik geloof in de Heilige Geest

10.

Stralende bruid of zieke moeder?

61

Ik geloof een heilige, algemene, christelijke kerk, de gemeenschap der heiligen

11.

Vergeven en vergeten

67

Ik geloof de vergeving der zonden

12.

Eindeloos gaaf!

De wederopstanding van het lichaam en het eeuwige leven

72

INHOUD

Inhoud

LES

Een gids voor bijbellezers 1 DE TWAALF ARTIKELEN Verkenning De familie Jansen zit op zondagavond aan tafel. Vader, moeder, Marieke van 16 en Johan van 18 zijn net thuisgekomen uit de kerk. Ze praten nog even na over wat ze gehoord en beleefd hebben. Marieke vertelt dat ze het best een fijne dienst vond, maar dat ze niet goed begrijpt waarom iedere avonddienst weer diezelfde geloofsbelijdenis wordt voorgelezen.

Vader: Waarom heb je daar moeite mee?

Marieke: De Twaalf Artikelen heb ik al zo vaak gehoord, dat het me weinig of niets meer zegt.

Johan: Ik ben het wel met Marieke eens. Eigenlijk vind ik zo’n geloofsbelijdenis ook helemaal niet nodig. We hebben de Bijbel toch, wat voegt zo’n belijdenis dan nog toe?

Moeder: Dat gebeurt toch al eeuwenlang zo in de kerk, waarom zou je het dan afschaffen?

Bespreek in koppels van twee de volgende opdrachten: • Wat vind je van de opmerkingen van Marieke en Johan?

• Bedenk twee argumenten waarom het goed is elke zondag het geloof te belijden.

Bijbelstudie: Deuteronomium 6:4-9 Herziene Statenvertaling 4 Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één!

5 Daarom moet u de HEERE, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw kracht.

6 Deze woorden, die ik u nu gebied, moeten in uw hart zijn.

7 U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat.

8 U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voorhoofdsband tussen uw ogen zijn.

9 U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven.

6

Nieuwe Bijbelvertaling 4 Luister, Israël: de HEER, onze God, de HEER is de enige!

5 Heb daarom de HEER, uw God, lief met hart en ziel en met inzet van al uw krachten.

6 Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten.

7 Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat.

8 Draag ze als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd.

9 Schrijf ze op de deurposten van uw huis en op de poorten van de stad.

LES

1

In dit gedeelte lezen we één van de oudste geloofsbelijdenissen uit de Bijbel, het zogeheten Sjema Jisraeel (‘Hoor Israël’). Met deze belijdenis op de lippen zijn duizenden Joden de gaskamers van Hitler-Duitsland ingegaan.

• Omcirkel wat je moeilijk vindt.

• Onderstreep wat je persoonlijk aanspreekt.

• Bespreek daarna met elkaar de gemaakte aantekeningen.

Informatie 1 Deze winter bespreken we met elkaar de Apostolische Geloofsbelijdenis ofwel de

Twaalf Artikelen. Men noemt deze artikelen ook wel het Credo. Dat is het Latijnse woord voor: Ik geloof… Waarom hebben we in de kerk eigenlijk geloofsbelijdenissen? Iemand maakte de vergelijking met een reisgids. Als je met vakantie naar een vreemd land gaat, doe je er verstandig aan een goede reisgids aan te schaffen.

Natuurlijk kun je op eigen houtje proberen te ontdekken wat er allemaal te zien en te beleven valt in zo’n land. Je loopt dan wel het risico dat je de belangrijkste dingen

7

LES

1

mist of dat je zelfs verdwaalt. De Bijbel is ook zo’n groot, onbekend gebied voor wie er niet in thuis is. Er staan allerlei feiten, gebeurtenissen, geschiedenissen, geslachtsregisters, symbolen, beelden, gedichten en wijze spreuken in. Een geloofsbelijdenis geeft aan wat de kernzaken zijn in de Bijbel. Aansprekend is ook het beeld dat iemand anders gebruikte:‘De kerk heeft de oceaan van Gods Woord samengevat in de vingerhoed van de Twaalf Artikelen’. Wat je aan zo’n belijdenis hebt? Op die vraag kun je op z’n minst drie antwoorden geven.

Een geloofsbelijdenis is een samenvatting, waarin we beknopt weergeven wat we geloven.

Een geloofsbelijdenis is een handleiding om aan anderen uit te leggen wat het christelijk geloof inhoudt.

Een geloofsbelijdenis is een afbakening, die aangeeft waar onbijbelse dingen gezegd of geschreven worden.

2 Waar komt de Apostolische Geloofsbelijdenis vandaan? Vast staat dat de Twaalf

Artikelen een heel lange geschiedenis hebben. In de eerste christengemeente moesten heidenen die gedoopt wilden worden eerst hun geloof belijden. Dat is trouwens vandaag nog zo als iemand op oudere leeftijd gedoopt wordt. In het begin was zo’n doopbelijdenis een heel korte samenvatting van wat men geloofde.

Later is deze uitgegroeid tot de vorm zoals we die nu gebruiken in onze kerkdiensten. Hoe dat precies gegaan is, weten we niet, maar vermoedelijk heeft het doopbevel van de Heere Jezus een belangrijke rol gespeeld. Hij had de apostelen immers opgedragen om te dopen in de Naam van de Vader, van de Zoon en van de Heilige Geest. Deze driedeling vind je precies zo terug in de Twaalf Artikelen.

Langzamerhand is deze geloofsbelijdenis gegroeid en uitgebouwd. Pas in de vijfde eeuw na Christus hebben de Twaalf Artikelen hun definitieve vorm gekregen.

Rond het jaar 150 werden in Rome bij de doop drie vragen gesteld. Vraag 1: Gelooft u in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde? Vraag 2: Gelooft u in Jezus Christus, Zijn eniggeboren Zoon, onze Heere? Ten slotte vraag 3: Gelooft u in de Heilige Geest? Als op deze drie vragen met ja werd geantwoord, ging de dopeling kopje onder in het water. Hij werd om zo te zeggen met Christus begraven om ook weer met Hem op te staan in een nieuw leven.

3 Dat er steeds weer stukjes bij kwamen, was het gevolg van meningsverschillen en

dwaalleer waarmee de kerk te maken kreeg. Om voor eens en voor altijd vast te stellen wat de Bijbel op een bepaald punt leert, voegde men een zin toe aan de geloofsbelijdenis. Toen een zekere meneer Marcion beweerde dat de aarde niet door God gemaakt was, maar door de een of andere boze macht, heeft de kerk in de geloofsbelijdenis het zinnetje opgenomen: Ik geloof in God de Vader, de Schepper van hemel en aarde. En toen sommige dwaalleraars beweerden dat Jezus niet de Zoon van God was, maar alleen een schepsel, werd toegevoegd: Ik geloof in Jezus Christus, Gods eniggeboren Zoon. Zo functioneerde de geloofsbelijdenis steeds meer als richtlijn voor het christelijke geloof, waarin ook helder stond aangegeven tegen welke opvattingen je ‘nee’ moest zeggen.

8

1 LES

In de eeuwenoude kerk van het Gelderse dorp Twello - tussen Apeldoorn en Deventer zijn prachtige muurschilderingen te zien. Je ziet afbeeldingen van de twaalf apostelen.

Bij elke apostel is een van de Twaalf Artikelen neergeschreven. Al tijdens de Middeleeuwen geloofden velen dat deze geloofsbelijdenis door de apostelen zelf opgesteld zou zijn. Het verhaal gaat dat ze vlak na Hemelvaart als schuwe vogeltjes bij elkaar zaten, omdat ze bang waren voor de andere Joden. Plotseling was de door Jezus beloofde Trooster in hun midden en raakten ze weer vol enthousiasme. Ze zouden toen om de beurt een geloofsartikel hebben uitgesproken. Petrus als eerste natuurlijk: Ik geloof in God, de almachtige Vader. Toen kwam Andreas en vervolgens Johannes. Thomas, die zo getwijfeld had met Pasen beleed: ten derde dage wederom opgestaan van de doden. Een mooi verhaal. Maar zo is het niet gegaan.

4 Als je de Apostolische Geloofsbelijdenis leest, valt je meteen een verdeling in drieën

op. Het eerste stukje gaat over God de Vader, het tweede over God de Zoon en het derde over God de Heilige Geest. Wij belijden met andere woorden de drie-enige God. Zo heeft Hij Zich in zijn Woord ook bekendgemaakt. Drie en toch één. Met ons verstand is dat heel moeilijk te vatten. Eén en toch drie. Je kunt het vergelijken met een piramide in Egypte. Als je eromheen loopt, zie je telkens een ander vlak. Steeds bekijk je de piramide van een andere kant, terwijl het toch één en dezelfde piramide blijft. Zo is het ook met de drie-enige God. Op de ene zijkant staat geschreven: van God de Vader en onze schepping. Op de tweede zijkant: van God de Zoon en onze verlossing. En op de derde zijkant: van God de Heilige Geest en onze heiligmaking.

Natuurlijk schiet dit beeld tekort. Als het erop aankomt, belijden we de drie-eenheid niet omdat we het begrijpen, maar omdat we het op grond van de Bijbel geloven.

Verwerking 1 Een geloofsbelijdenis reageert altijd op verleidingen en valkuilen waardoor de gemeente van Christus in een bepaalde

periode bedreigd wordt. Als er in onze tijd een nieuwe geloofsbelijdenis moest worden geschreven, welke punten zouden daarin volgens jou de aandacht moeten krijgen: - de opstanding van Christus - het materialisme - de wereldgelijkvormigheid - geestelijke stromingen zoals New Age - het gezag van de Bijbel

- de als ik-het-maar-fijn-vind-mentaliteit - het occultisme - de wereldwijde armoede - de opvatting dat ieder zijn eigen waarheid heeft - de zorg voor de schepping

Bespreek deze punten in groepjes van 3.

Kies per groepje één punt uit en formuleer daarover je eigen geloofsartikel.

Leg daarna in de groep je keuze uit en lees je artikel voor.

9

2 De Apostolische Geloofsbelijdenis begint met ik. Er zijn ook geloofsbelijdenissen die beginnen met wij.

LES

1

Maakt het wat uit of je met ‘ik’ of ‘wij’ belijdt?

Wat spreekt jou persoonlijk het meest aan en waarom?

3 In het Jodendom spelen geloofsbelijdenissen een minder grote rol dan in het christendom.Toch kent men daar wel de

dertien geloofsartikelen van Maimonides, een beroemde rabbi uit de Middeleeuwen (1135-1204).

Vergelijk in koppels van twee de christelijke Twaalf Artikelen met de dertien joodse Geloofspunten.

Twaalf Artikelen (christendom) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde; En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heere, die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, nedergedaald ter helle, op de derde dag opgestaan van de doden, opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader, vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden.

Ik geloof in de Heilige Geest; Ik geloof een heilige, algemene, christelijke Kerk, de gemeenschap der heiligen; de vergeving der zonden, de wederopstanding van het lichaam en het eeuwige leven.

Dertien Geloofspunten (Jodendom) 1 Ik geloof er volledig aan dat God de enige schepper en leider is van wat geschapen is, tot stand kwam en zal komen.

2 Dat God een absolute eenheid is, onvergelijkbaar met welke eenheid ook; dat alleen Hij de God is die er was, er is en er 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

10

altijd zal zijn.

Dat Hij onlichamelijk is, dat Hij geen lichamelijke functie bezit en dat van Hem geen enkele voorstelling mogelijk is.

Dat Hij de eerste en de laatste is.

Dat men alleen tot Hem zijn gebed mag richten en dit niet tot een ander mag doen.

Dat al wat de profeten hebben verkondigd waar is.

Dat Mozes de ware profeet was, die nooit zijn weerga heeft gehad of ooit zal hebben.

Dat heel de Thora zoals wij die nu bezitten door God aan Mozes is gegeven.

Dat deze Thora onveranderlijk is en dat er geen andere is die van God afkomstig is.

Dat God de handelingen en gedachten van de mensen kent.

Dat Hij beloont die Zijn geboden nakomen en straft die Zijn geboden overtreden.

Dat de Messias zeker zal komen; en al kan hij ook lang uitblijven, ik verwacht iedere dag zijn komst.

Dat er een herleving der doden zal zijn op een tijd dat de Schepper, wiens Naam zij geprezen en wiens faam zo hoog en verheven en voor altijd verheven is, dat wil.

Wat zijn de overeenkomsten?

Wat spreekt je aan en waar heb je moeite mee?

1 LES

Wat zijn de verschillen?

Belijdenisfragment Vr.: Hoe worden de Twaalf Artikelen ingedeeld?

Antw.: In drie delen. Het eerste gaat over God de Vader en onze schepping, het tweede over God de Zoon en onze verlossing; het derde over God de Heilige Geest en onze heiliging.

Vr.: Wanneer er maar één enig goddelijk Wezen is, waarom spreekt gij dan van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest?

Antw.: Omdat God Zich in zijn Woord zo geopenbaard heeft, dat deze drie onderscheiden Personen de enige, waarachtige en eeuwige God zijn.

Heidelbergse Catechismus, zondag 8, vr. en antw. 24 en 25.

Bespreek met elkaar de volgende vraag en opdracht: Wat valt je op in deze zondag van de Heidelbergse Catechismus?

De Heidelbergse Catechismus noemt 18 teksten die het antwoord op vraag 25 onderbouwen.Kies uit onderstaande teksten er één uit, zoek deze op in je Bijbel en leg aan de groep uit wat deze tekst te maken heeft met vraag en antwoord 25. * Mattheüs 3:16,17 * Mattheüs 28:19 * 1 Johannes 5:7 * Johannes 14:26 * 2 Korinthe 13:13 * Galaten 4:6

11