GOD AAN

’s Ochtends een sms- of e-mailberichtje met een korte tekst om de dag mee te beginnen en ’s avonds een overdenking uit dit boek, die daar naadloos bij aansluit: dat is de multi-mediale aanpak van GOD AAN.

GOD AAN is een religieus dagboek met sms-service, geschreven door predikanten, leden en vrienden uit de Remonstrantse Broederschap. Niet alleen de Bijbel en de kerkelijke liedbundels hebben als inspiratiebron gediend; ook het dagelijkse leven van de auteurs en de hedendaagse cultuur en samenleving boden bijzondere situaties die ongetwijfeld tot nadenken aanzetten.

GOD AAN is samengesteld door Tjaard Barnard, predikant en Nelleke Viëtor, auteur van verscheidene romans.

GOD AAN V R IJ Z I N N I G D A G B O E K ONDER REDACTIE VAN TJAARD BARNARD & NELLEKE VIËTOR

ISBN 978-90-211-4253-1

www.uitgeverijmeinema.nl NUR 707

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 2

G

D

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 3

AAN V R IJ Z I N N I G D A G B O E K O N D E R R E D A C T I E VA N TJAARD BARNARD & NELLEKE VIËTOR

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 4

www.uitgeverijmeinema.nl

Boekverzorging: Mulder van Meurs, Amsterdam

isbn 978 90 211 4253 1 nur 707; 713

Š 2010 Uitgeverij Meinema, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 5

Inleiding Wat is God Aan? Nieuwe communicatietechnologie Gevestigde instituties hebben van oudsher weinig op met verbeterde communicatietechnologie. Toen de boekdrukkunst in de vijftiende eeuw was uitgevonden, werd dit in de jaren die volgden zowel aan het Spaanse hof als in de Rooms Katholieke Kerk gezien als een kunst van de duivel. De bloedige controverse tussen katholieken en protestanten ging vervolgens over de vraag of de bijbel wel door iedereen gelezen mocht worden. Dat was geen theoretische, maar een praktische kwestie: de boekdrukkunst maakte het voor het eerst in de geschiedenis mogelijk dat bijbels onder een groot publiek verspreid werden.

Er is meer levensbeschouwelijke achterdocht tegenover nieuwe technologie. De trein werd in de negentiende eeuw gezien als een hels voertuig. Opvallend, want een transportmiddel dat het gemakkelijker maakt om mensen fysiek bij elkaar te brengen, zou ook als een hemels geschenk aanvaard kunnen worden. Er is zelfs een direct verband tussen de komst van de trein en de organisatie van kerkelijke toogdagen vanaf de negentiende eeuw. De opkomst van de radio baarde kerken grote zorgen, om over de aanhoudende kritiek op de televisie nog maar niet te spreken. Steeds weer trokken de criticasters aan het kortste eind. Een televisiepresentator heeft in onze dagen meer zeggingskracht dan een dominee. Dat is wel eens anders geweest. Ook in de huidige tijd klinkt er in kerken kritiek op de revolutie van internet en mobiele telefoon. Altijd gaat het dan over het schijnbaar oppervlakkige gebabbel tussen mensen dat ons nu vierentwintig uur per dag omringt en nooit over hoe de moderne middelen mensen dichter bij elkaar kunnen brengen. In de kerk vrezen we geklets en zoeken we naar diepgang, waarheid en werkelijke betrokkenheid op elkaar. Maar zou het niet de moeite lonen om nieuwe communicatietechnologie te betrekken bij reeds begod aan

5

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 6

staande vormen van communicatie? Met God Aan proberen Remonstranten moderne communicatietechnologie niet te verketteren, maar juist te betrekken bij kerk en christendom.

God Aan is een eigentijdse methode om op een lichte manier de grote thema’s van het geloof te betrekken bij het dagelijkse leven. Aan het begin van de dag een sms’je. Voor het slapen gaan een tekstje uit het boek – de oorspronkelijke werktitel was Met Remonstranten naar bed – en wie meer wil kan nog een mailtje krijgen voor een bezinningsmoment tussendoor. Het project God Aan is een vorm van ‘godsdienst light’ waarmee we op een toegankelijke manier laten zien dat God ook op een luchtige manier ter sprake kan komen.

God Aan is een 0900-nummer waarmee je God aan zet op jouw mobiele telefoon. Als je God Aan zet, ontvang je aan het begin van de dag een sms’je waarover je de hele dag kunt mijmeren. Voor praktische informatie hierover: zie de website.

God Aan is een website met levensbeschouwelijke teksten die dagelijks wisselen. Kijk maar eens op www.god-aan.nl voor meer informatie.

God Aan is een religieus dagboek met overwegingen van zo’n honderd theologen en niet-theologen die allemaal betrokken zijn bij de Remonstrantse Broederschap. Dit kleine, vrijmoedige kerkgenootschap probeert al gedurende vier eeuwen een open vorm van christelijk geloof te zoeken. Het is ontstaan uit de godsdiensttwisten in de zeventiende eeuw. De strijd ging over de leer van de predestinatie. Wie goed historisch is onderlegd, zal zich de namen van Arminius en Gomarus nog herinneren. Geestverwanten van Arminius schreven in 1610 een Remonstrantie (of verzoekschrift) aan de Staten van Holland, waarin zij ruimte vroegen voor hun manier van geloof. Remonstranten, zoals zij gingen heten, werden echter in 1619 door de Synode van Dordrecht veroordeeld. Hun leer werd vergod aan

6

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 7

worpen. De predikanten die hun ambt niet wilden neerleggen, werden verbannen uit de Republiek. Gedurende twee eeuwen konden zij slechts in schuilkerken samenkomen. Toen Remonstranten vanaf 1619 ondergronds moesten, kregen zij de gelegenheid om in Sleeswijk-Holstein een eigen stad te stichten: Friedrichstadt. Dit bolwerk van religieuze tolerantie bestaat nog steeds. Er is daar een kleine, maar bloeiende, Duitstalige Remonstrantse gemeente. Daarom is in dit boek één bijdrage in het Duits opgenomen.

Ruimte Aan het einde van de achttiende eeuw kregen Remonstranten meer ruimte. Dat is ook wat hen in het heden nog kenmerkt. Remonstranten laten ruimte voor ieders eigen geloofsopvatting. Zij geloven dat in zaken van het geloof de ene mens de andere mens niet mag binden. In deze traditie hebben zo’n honderd schrijvers hun religieuze gevoelens op geheel eigen manier verwoord. Terwijl de ene schrijver nadrukkelijk aansluit bij de joods-christelijke traditie, kijkt de andere wat verder. In dit boek zul je een breed palet aan overwegingen, gedachten en belevenissen vinden. Wat alle schrijvers gemeen hebben, is dat zij ‘geworteld in het Evangelie van Jezus Christus, in vrijheid en verdraagzaamheid, God willen eren en dienen’ (Beginselverklaring van de Remonstrantse Broederschap). Zij willen ons allen laten delen in hun idealisme, in hun inspiratie en in hun (on)geloof. Wanneer hun overdenkingen, in alle verscheidenheid, de lezer mogen helpen in hun geestelijk of geestig leven, kunnen wij dankbaar zijn.

Gebruiksaanwijzing Dit dagboek sluit aan bij eerdere dagboeken in de Remonstrantse traditie. J.C.A. Fetter hield gedurende vele jaren dagopeningen bij de vpro. De Amsterdamse predikant J.A. Beijerman schreef een heel dagboek in 1910 getiteld Levenswijding. Eerder werkten de predikanten H.L. Oort en J.H. de Ridder jr. samen in een vergelijkbare bundel met de titel Bij het morgenuur. god aan

7

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 8

Dit dagboek bestaat uit 366 bijdragen voor alle dagen van het jaar.

Achterin het boek vind je de teksten voor de bijzondere dagen die niet op een kalenderdag vastgeprikt konden worden, zoals Aswoensdag, Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Pasen en Pinksteren.

Naast de overdenkingen bieden wij ook teksten ter lezing (en overweging) aan. Deze komen allereerst uit de bijbel. Daarin beperkten we ons niet tot de 66 canonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament. Ook uit de deuterocanonieke boeken hebben wij een keuze gemaakt. Wie een dergelijke bijbel niet in de kast heeft, hoeft niet direct naar zijn boekverkoper te gaan om een exemplaar aan te schaffen. Het Nederlands Bijbelgenootschap voorziet in een website waarop alle teksten te vinden zijn: www.biblija.net.

Naast bijbelteksten hebben wij ook geput uit de liederenschat van de Nederlandse kerken. Veel verwijzingen zijn te vinden naar liederen uit het Liedboek voor de Kerken. Daarnaast zijn er ook verwijzingen naar de bundel Tussentijds. Om verwarring te voorkomen: de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap npb heeft samen met de Remonstrantse Broederschap in 1999 en 2001 een bundel Tussentijds uitgegeven.

Deze ringband met liederen (ze worden aangegeven met een letter en een nummer) moest het gat vullen tussen het Liedboek voor de Kerken uit 1973 en het nieuwe, oecumenische liedboek dat binnen enkele jaren zou gaan verschijnen - vandaar de naam Tussentijds. Nadat deze bundel was verschenen, kwam echter ook bij de uitgever van het Liedboek voor de Kerken, de Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied, de wens op om een dergelijke tussenuitgave te bezorgen. Met toestemming van de eerder genoemde geloofsgemeenschappen, gaf ook zij in 2005 een bundel uit getiteld Tussentijds. (In deze bundel worden die liederen slechts aangeduid met een nummer.)

Dankwoord Grote dank gaat uit naar alle scribenten die belangeloos hun pennenvruchten aan ons hebben willen toevertrouwen. Verder noemen we Tom Mikkers, Liesbeth Orthel en Michel Peters voor hun ondersteuning bij dit project. god aan

8

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 9

Ten slotte nog dit: wij hebben met een zekere regelmaat redactionele ingrepen aangebracht in de tekst. Wanneer je iets vreemds tegenkomt of wanneer je een bijbel- of liedtekst niet begrijpt, wil het dan niet wijten aan de auteurs. Dat zal dan aan ons liggen!

Tjaard Barnard Nelleke ViĂŤtor

god aan

9

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 10

Remonstrantse belijdenis (2006) Wij beseffen en aanvaarden dat wij onze rust niet vinden in de zekerheid van wat wij belijden, maar in verwondering over wat ons toevalt en geschonken wordt; dat wij onze bestemming niet vinden in onverschilligheid en hebzucht, maar in wakkerheid en verbondenheid met al wat leeft; dat ons bestaan niet voltooid wordt door wie we zijn en wat we hebben, maar door wat oneindig groter is dan wij kunnen bevatten.

Door dit besef geleid, geloven wij in Gods Geest die al wat mensen scheidt te boven gaat en hen bezielt tot wat heilig is en goed, opdat zij, zingend en zwijgend, biddend en handelend, God eren en dienen.

Wij geloven in Jezus, een van Geest vervulde mens, het gelaat van God dat ons aanziet en verontrust.

Hij had de mensen lief en werd gekruisigd maar leeft, zijn eigen dood en die van ons voorbij.

Hij is ons heilig voorbeeld van wijsheid en van moed en brengt ons Gods eeuwige liefde nabij.

Wij geloven in God, de Eeuwige, die ondoorgronde liefde is, de grond van het bestaan, die ons de weg van vrijheid en gerechtigheid wijst en ons wenkt naar een toekomst van vrede.

Wij geloven dat wij zelf, zo zwak en feilbaar als wij zijn, god aan

10

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 11

geroepen worden om met Christus en allen die geloven verbonden, kerk te zijn in het teken van de hoop.

Want wij geloven in de toekomst van God en wereld, in een goddelijk geduld dat tijd schenkt om te leven en te sterven en om op te staan, in het koninkrijk dat is en komen zal, waar God voor eeuwig zijn zal: alles in allen.

Aan God zij de lof en de eer in tijd en eeuwigheid Amen Wat Remonstranten met elkaar verbindt is hun instemming met de Beginselverklaring. Deze korte verklaring spreekt uit, dat de Remonstrantse Broederschap een geloofsgemeenschap is ‘die, geworteld in het evangelie van Jezus Christus en getrouw aan het beginsel van vrijheid en verdraagzaamheid, God wil eren en dienen’.

Daarnaast hebben de Remonstranten op enkele momenten in hun geschiedenis hun geloofsverwantschap in een belijdenis tot uitdrukking gebracht (in 1621 en in 1940). Dat geen enkele belijdenis een onweersprekelijk gezag bezit, is naar Remonstrants inzicht vanzelf- sprekend. De bedoeling kan geen andere zijn dan ‘in voorzichtigheid en liefde de weg te wijzen en voor te lichten’ (aldus het voorwoord van de belijdenis van 1621, aangehaald in 1940).

In deze geest en met deze bedoeling heeft het Convent van Remonstrantse predikanten in 2006 de belijdenis opgesteld die hiervoor is weergegeven. Deze belijdenis is vervolgens aangeboden aan de Algemene Vergadering van Bestuur en daarin op 10 juni 2006 met overweldigende meerderheid aanvaard.

god aan

11

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 12

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 13

1 januari • Marcus 10: 17-27 Niet overdrijven met die voornemens Ze komen elk jaar opnieuw om de hoek van Oud en Nieuw kijken: de goede voornemens! Waar komt toch dat verlangen vandaan met een schone lei het nieuwe jaar te beginnen? Kennelijk zijn ze noodzakelijk om een stralend nieuw jaar tegemoet te gaan.

De vraag die de rijke jongeman aan Jezus stelde: ‘Wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’, doet daar sterk aan denken. In de tijd van Jezus verwachtten de mensen het einde van de wereld bij wijze van spreken voor de volgende dag. Een soort ‘nieuwjaar’ was op komst, maar dan van de definitieve soort.

De dialoog tussen Jezus en de rijke jongeling wordt vaak heel radicaal voorgesteld: ‘Nog één ding ontbreekt u: verkoop alles wat u hebt en verdeel de opbrengst onder de armen, dan zult u een schat in de hemel bezitten. Kom daarna terug en volg mij’. Ga daar maar aanstaan, denk je dan. Worden we niet geconfronteerd met een onbereikbaar ideaal?

Maar zou deze tekst niet anders gelezen kunnen worden? Als een knap staaltje aanschouwelijk joods onderwijs, zoals Jezus vaker gebruikte? De rijke man spreekt Jezus aan met de woorden: ‘Goede Meester’. Jezus antwoordt: ‘Waarom noemt u mij goed? Niemand is goed, alleen God’. Met andere woorden: een perfect leven is niet voor de mens weggelegd. Vervolgens zegt de man alle geboden van zijn jeugd af te hebben onderhouden. Je voelt Jezus een glimlach onderdrukken: wie kan dat van zichzelf nu zeggen? Dat kan toch niet? Dan maar iets onmogelijks opdragen, om de man met zichzelf te confronteren: verkoop alles… En de glimlach wordt nog breder bij het slot van het verhaal. Toen de man dat hoorde, werd hij diep bedroefd. Hij was namelijk zeer rijk!

Goede voornemens zijn prachtig, ze vullen de luwte tussen 12.00 en 00.10 op Nieuwjaar. Maar laten we ze uitspreken met een glimlach!

god aan

13

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 14

2 januari • Genesis 28: 10-22 Zegen voor het nieuwe jaar Niewe Jaers Wensch Het oude Jaer is om: wat vleijen sich de Menschen met mallen overvloed van onverstandigh wenschen?

Wenscht boven allen wensch, te leven in ’t niew jaer, Of elcke dagh uw eerst’ en elck uw laetse waer.

Constantijn Huygens Het begin van een nieuw jaar is voor ons een goede reden om elkaar geluk en zegen toe te wensen. Huygens roept ons met zijn gedicht op bewust te leven. Probeer elke dag zo te leven alsof het je laatste dag was.

Het is echter niet altijd even makkelijk om van elke dag een bijzondere dag te maken. Drukkende zorgen, ziekte, eenzaamheid, alle negatieve dingen die ons het zicht op de zon soms vertroebelen zullen niet zomaar verdwijnen. We kunnen het negatieve niet uit ons leven uitsluiten, ook al willen we dat misschien maar al te graag. De kunst is om niet in het negatieve te blijven hangen.

‘Ikzelf sta je ter zijde, ik zal je overal beschermen, waar je ook heen gaat.’ Deze belofte doet God aan Jakob. Doet God deze belofte ook aan mij? We gaan met het nieuwe jaar een onbekende toekomst tegemoet.

In aansluiting op Huygens zou ik u willen vragen: Vertrouw op Gods zegen en probeer dit vertrouwen bij alles wat je doet door te laten klinken en door te geven. Wees niet bang en vertrouw erop dat er altijd ook weer mooie momenten komen. Denk erom: het gaat niet om gisteren of morgen, maar alleen om vandaag. god aan

14

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 15

3 januari • Lied 480: 5 Dolen Dolend door de wildernis viel mijn oog toevallig op een roos zo mooi, zo puur, nog in verwachting van haar opengaan.

Haar kleur was wit.

Heel zacht begon in mij een symfonie te klinken die mij meenam naar een land van zuiverheid, van melk en honing.

Een land waar ik wil wonen, maar waarvan ik ook wel weet dat het niet bestaat behalve diep in mij verscholen.

Johan Willem Henri Blaauw (1949-2008)

god aan

15

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:10 Pagina 16

4 januari • Prediker 3: 1-15 Neem je tijd Met enige aarzeling duw ik de deur open van de kerk in het Zwitserse bergdorpje. Aarzelend, omdat een kerk verschillende sferen kan oproepen. Zal er een sfeer zijn van vaste geloofszekerheid die bij binnenkomst als een zware deken op je valt en die je onverschillig de kerk doet verlaten? Of zal er een sfeer zijn waarin je even kunt vertoeven in de ruimte van je geest, waarin je tot jezelf kunt komen?

Een geur van hout komt me tegemoet. Het is er aangenaam warm en het winterlicht valt binnen door de ramen in het koor. Daar staan in een halve cirkel houten banken, gegroepeerd rond een achthoekige tafel met een plantje erop. Uit een schrijven dat daar ligt, begrijp ik dat dit de avondmaalstafel is. Eigenlijk gewoon gezellig.

De plaatselijke predikant organiseert ook meditatieavonden. ‘Ervaar de stilte, ervaar zegen’, schrijft hij. Hij blijkt ook ademtherapeut te zijn. Het klinkt open en het maakt me nieuwsgierig naar de geloofshouding van de mensen. Wat zou hen bezighouden in hun religieus bewustzijn?

In een kerk in een naburig dorp tref ik eenzelfde open sfeer. Daar ligt een tekst op tafel, een Ierse spreuk, een wens, bij het begin van dit jaar: Neem je tijd om te werken, het is de prijs van succes.

Neem je tijd om na te denken, het is de bron van kracht.

Neem je tijd om te spelen, het is het geheim van de jeugd.

Neem je tijd om te lezen, het is de basis van kennis.

Neem je tijd om vriendelijk te zijn, het is de poort naar geluk.

Neem je tijd om te dromen, het is de weg naar de sterren.

Neem je tijd om lief te hebben, het is de echte levensvreugde.

Neem de tijd om vrolijk te zijn het is de muziek van de ziel.

god aan

16

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:11 Pagina 17

5 januari • Marcus 10: 13-16 Je laten onderbreken Het nieuwe jaar is begonnen. Alles gaat weer zijn gewone gang, zolang niets die gang doorbreekt of zolang wij ons niet laten onderbreken. Eén van de opvallende dingen in het leven van Jezus is dat hij zich telkens liet onderbreken door mensen die in moeilijkheden verkeerden. Hij had altijd tijd om met mensen te praten die daar om vroegen – hij ontweek het gesprek niet! – hij gaf mensen voorrang die in concrete nood verkeerden. Willen wij ons in het komende jaar laten onderbreken door mensen die ergens mee zitten? Willen we aanraakbaar zijn of niet?

Jezus heeft zich die levensinstelling verworven vanuit een diep contact met God. Die levensinstelling was voor hem vanaf zijn geboorte vlees en bloed. Want Hij leefde vanuit God. Aan dat contact heeft hij veel aandacht gegeven. Herhaaldelijk lezen we in de evangeliën dat hij zich terugtrok om te bidden in de eenzaamheid. Zijn contact met God maakte het hem mogelijk om innerlijk zo vrij te zijn dat hij helemaal beschikbaar voor mensen kon zijn. Daardoor maakte zijn helpen mensen niet onvrij. In zijn helpen hoefde hij niet iets voor zichzelf waar te maken.

Het ons willen laten onderbreken is sommigen van ons bijna vanzelfsprekend eigen. Het is hun bijna vlees en bloed. Misschien geeft God aan sommigen van ons wel die houding vanaf hun geboorte mee.

Anderen hebben daar meer moeite mee. Men kan zoveel tekort gekomen zijn door anderen dat men zich niet meer kan of wil laten onderbreken. Maar hoe dit ook mag zijn, zeker is wel dat Jezus ons voorleeft, dat het zich kunnen laten onderbreken alles te maken heeft met het contact met God. Gods geest moet ons leren ons te laten onderbreken maar dan ter wille van de ander en niet van onszelf.

god aan

17

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:11 Pagina 18

6 januari • Lied 145: 3 Mirre Een van de raadselachtigste stoffen die in de bijbel voorkomen is het product myrrhe of mirre. Het is kennelijk zo kostbaar dat het aan de Zoon van God wordt aangeboden door de Wijzen uit het Oosten (Matt.2:11) samen met goud en wierook. Nu valt er bij die laatste twee nog wel wat voor te stellen, maar wat is er voor kostbaars aan hars?

Tenslotte is mirre niets anders dan de gestolde tranen van een doornige struik: de commiphora myrrha. De naam zegt het al: gomdragend.

Er zijn bomen die uit hun bast een gom of hars afscheiden. Bij een hars wordt het oorspronkelijke product aan de lucht hard en verkleurt daarbij meestal. Dat gebeurt bij mirre ook, vandaar dat het voor de meeste doeleinden al vroeg bewerkt moest worden. Het werd van oudsher bij rituele offers gebruikt samen met wierook. Het groeide niet in het bijbelse land, maar moest geïmporteerd worden en wat van ver kwam was meestal kostbaar. Maar het diende meer doelen, gezien het voorkomen in Hoogl. 5:5: ‘ik stond op om mijn geliefde open te doen, mijn handen dropen van de mirre’ of bij de verleidster uit Spr. 7:17, die haar leger besprenkelt met mirre, aloë en kaneel. Niet alleen had het cosmetisch een grote waarde (door de geurstoffen uit de etherische oliën) (Esther 2:12-13; Ps. 45:9; Hoogl.1:13), maar ook farmacologisch. Het bezit zowel desinfecterende, als samentrekkende en pijnstillende eigenschappen. Hoewel het onoplosbaar is in water, lost het wel op in alcohol. Zo heeft het vermengd met wijn een pijnstillende werking en wordt het door de Romeinse soldaten aan Jezus op zijn kruistocht aangeboden om zijn pijnen te verzachten. Hij proeft het, maar verwerpt het om zijn lijden te voleinden (Matt.15:23).

god aan

18

dagboek

God aan Boek 04-03-10 15:11 Pagina 19

7 januari • Tussentijds 205 (J4) Gebed Als ik een vogel was, God, dan zou ik U aanbidden als de grote Vogel, bij wie ik schuilen kon.

Als ik een steen was, God, dan wist ik zeker, dat U de grootste berg was, mijn rots, op wie ik kon bouwen.

Als ik water was, God, dan was U de regen en de oceaan.

Was ik wind, dan was U de storm.

Ik ben wat ik ben, God, en mijn voorstelling van U is beperkt.

Hier sta ik, ik kan niet anders.

Mijn enige troost is, dat U dat weet en dat het blijkbaar goed is.

Amen

god aan

19

dagboek