Levensparels

Levensparels:Levensparels 17-04-09 15:01 Pagina 1

MARTIN LÖNNEBO

Bidden of mediteren is best moeilijk. je denken?

Wat moet je bidden? Waaraan moet kunnen je Wát moet je denken? De Levensparels tatie. medi of d gebe lijks dage je bij n helpe n van Deze armband bestaat uit achttien krale heeft een verschillende vorm en kleur. Iedere kraal gebed vorm te betekenis. Deze ‘parels’ helpen je je ren op het entre conc te chten geda je geven en belangrijkste in dit leven.

Zweedse De Levensparels zijn bedacht door de je vertelt hij het boek dit In ebo.

Lönn in Mart hop bissc t geeft hij op verhaal van de Levensparels. Daarnaas rels het nspa Leve de je hoe aan allerlei manieren bij dat je beste kunt gebruiken. Belangrijk is daar je door laat goed de betekenis van iedere parel tot in op de erig uitvo om daar gaat r auteu dringen. De tijn, woes de vreug , stilte eld orbe betekenis van bijvo n dichter bij enzovoort. Een boekje dat je wil helpe God te komen.

MARTIN LÖNNEBO

INSPIRATIEBRON VOOR JE GELOOF

NUR 713 ISBN 978 90 239 2334 3

www.uitgeverijboekencentrum.nl www.jop.nl

BOEKENCENTRUM 9 7 8 9 0 2 3 9 23 3 4 3

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:53

Pagina 3

Martin Lรถnnebo

Levensparels Inspiratiebron voor je geloof

Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:53

Pagina 4

www.uitgeverijboekencentrum.nl

Ontwerp en illustratie omslag: Dog and Pony, Amsterdam Binnenwerk: Cees van Rutten bno, Den Haag Deze uitgave is oorspronkelijk verschenen onder de titel Frälsarkransen bij Verbum te Stockholm.

Vertaling vanuit het Engels: Tineke Yürümez-Kroon Bewerking: Jeanet Aartsen, Friso Mout Foto’s: Freek Visser (Protestantse Kerk in Nederland) ISBN 978 90 239 2334 3 NUR 713 © 2009 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

In

14-04-2009

15:53

Pagina 5

houd

Wo o r d v o o r a f

6

1. Kennismaking Waarom gebedsparels?

Hoe is de armband ontstaan?

Waar komen nog meer gebedssnoeren voor?

Religieuze taal Kort overzicht van de parels

8 8 9 11 14 17

2. Oefeningen Hoe kun je de parels gebruiken?

Persoonlijke setjes Zelf rijgen Overzicht va de parels met bijpassende bijbelgedeelten en gebeden

21 21 24 28 29

3. Dieper gaan Stilte Bidden Gebed en leven

49 49 53 56

Ve r d e r l e z e n , l u i s t e r e n e n d e l e n

61

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

Woord

14-04-2009

15:53

Pagina 6

vooraf

6 Dit is een boek over de armband van levensparels. In Zweden, Engeland en Duitsland zijn de levensparels een bekend fenomeen. Sinds JOP, de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk, de levensparels in Nederland heeft uitgebracht, zie je ze ook hier steeds meer.

Wereldwijd dragen duizenden jongeren de parels als armband of nemen hem mee in hun tas of broekzak. Ook worden de levensparels gebruikt in kerkelijke (jongeren)groepen, of bijvoorbeeld in vieringen of op pelgrimages.

De armband van de levensparels is ontworpen door de Lutherse bisschop Martin LĂśnnebo en is bedoeld als een tastbare inspiratie voor je geloof.

Het is een hulpmiddel voor gebed, concentratie en bezinning. Je kunt de parels gebruiken om tot rust te komen in de drukte van alledag en even stil te zijn. Dat brengt je dichter bij jezelf, bij God en bij de mensen en de wereld om je heen. In zo’n moment van stilte kan je je concentreren op wat echt van waarde is. Op wie je bent of wie je wilt zijn.

De armband telt achttien parels in verschillende kleuren en vormen. De algemene betekenis van de verschillende parels vind je in dit boek.

Maar daarmee ligt het niet vast. Als je de parels gaat gebruiken, zullen de parels als vanzelf meer persoonlijke betekenis krijgen.

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:53

Pagina 7

7 Dit boek is opgebouwd in drie delen. In hoofdstuk ĂŠĂŠn maak je kennis met de levensparels en lees je over het ontstaan van deze gebedsarmband. Ook kom je meer te weten over gebedssnoeren in andere godsdiensten en over religieuze taal. Het tweede hoofdstuk is praktischer van aard. Met de oefeningen, teksten en tips voor gebruik kun je een eigen manier vinden om de levensparels te gebruiken. Het derde hoofdstuk gaat dieper in op stilte, bidden en de verhouding tussen bidden en daadwerkelijk in actie komen.

We hopen dat dit boek je helpt in de zoektocht naar wat geloven voor jou kan betekenen.

De armband met de levensparels is verkrijgbaar in de christelijke boekhandel (ISBN 978 90 239 2333 6) of via www.boekencentrum.nl Namens JOP, Friso Mout

O v e r J O P JOP is een beweging van, door en voor kinderen en jongeren in en rond de Protestantse Kerk. JOP wil hen de ruimte en mogelijkheden bieden om op eigen wijze uiting te kunnen geven aan wat geloven voor hen betekent, door middel van evenementen en andere bijeenkomsten, materialen en internet. Ook ondersteunt JOP begeleiders van kinderen en jongeren in de gemeente, door middel van materialen, training en korte en langlopende adviestrajecten.

Kijk voor meer informatie over JOP op www.jop.nl.

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

1 kennis

14-04-2009

15:54

Pagina 8

making

8

Wa a r o m g e b e d s p a r e l s ?

Een armband met levensparels. Misschien had je er wel eens van gehoord of is het je helemaal onbekend. Wellicht heb je al een armband van levensparels aangeschaft of gekregen, maar ligt die nu ergens op je kamer. In je eentje er iets mee doen is toch wel lastig‌ Wat je beginsituatie ook is: je hebt nu een boekje om er uitgebreid(er) kennis mee te maken.

De levensparels zijn niet meer en niet minder dan een hulpmiddel om met jezelf en met je diepste verlangen in contact te komen. Dat klinkt misschien gelijk heel groot, maar dat is het niet. Ieder mens kent verlangen. Verlangen naar‌ rust, geloof, liefde, vrede, God. Vul het zelf maar in. Maar in de drukte van alledag komt het er vaak niet van om daarmee bezig te zijn. Vandaar een tastbare manier om even stil te staan bij de dingen die er echt toe doen, die van waarde zijn.

Leven is op weg gaan. Je weet niet altijd precies welke kant je op moet, wat wijs is. Of je weet het juist heel zeker: dit is een goed pad. De levensparels zijn eigenlijk een beschrijving van de christelijke pelgrimstocht. Je gaat als een reiziger op weg en onderweg kom je alles tegen: jezelf, God, anderen en de wereld om je heen.

Je begint iedere dag opnieuw. Je hebt moeilijke periodes en ontmoet zorgeloosheid; je ervaart liefde, verdriet en hoop.

Waarom zou je dit christelijke gebedssnoer niet eens proberen? Er is geen verborgen agenda, er zitten geen doorns aan, het is niet fanatiek tegenover de mensen die niet kunnen geloven. Het geeft jou ruimte om, op je eigen tempo, eens te gaan zitten en je eigen

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:54

Pagina 9

gedachten te hebben. Tegelijkertijd kun je lezen en ervaren hoe anderen gedacht hebben. Probeer het maar: alleen of in een groep.

En laat de moed niet zakken als het een poosje anders loopt en je parels alleen op je bureau of kast liggen. Je kunt ze altijd weer oppakken en opnieuw beginnen!

Hoe is de armband ontstaan?

Om te beginnen vertel ik, Martin Lรถnnebo, een verhaal. Het verhaal van het ontstaan van de armband met levensparels. Als je de oorsprong van de armband kent, vind je misschien al aanknopingspunten voor jouw eigen gebruik van de parels.

Ik was op de Middellandse Zee in een vissersboot, die was omgebouwd om passagiers te kunnen vervoeren. Genietend van mijn juist verkregen pensioen, reisde ik Griekenland rond. Toen stak er een

9

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

10

14-04-2009

15:54

Pagina 10

vroege herfststorm op die met het bootje speelde. Het deed me denken aan de apostel en zeeman Paulus uit de bijbel. Gelukkig lukte het ons om zonder al te veel drama weer aan land te komen en een klein eiland te bereiken, dat werd bewoond door zevenenveertig mensen, inclusief de dorpspriester.

Daar zat ik dan, met een aantekenboekje in mijn handen kou te lijden in mijn gehuurde kamer. Ik liet mijn eigen snoer met gebedskralen door mijn handen glijden. Ik zocht naar woordeloze stilte én naar nieuwe woorden bij deze oude kralen.

Je kunt stilheid bereiken door diep te ademen en te luisteren naar je eigen ademhaling. Dat lukte me wel een beetje. Maar meditatie heeft ook een innerlijk beeld nodig, en gebed heeft woorden nodig.

Zuiver gebed was ver weg, maar mijn verlangen was dichtbij. Dat was de reden waarom ik daar zat en de gebedskralen door mijn handen liet gaan. Ik vulde vele bladzijden met aantekeningen terwijl ik luisterde naar de wind die muziek maakte door de tochtige ramen.

Ik dacht: wat is het allerbelangrijkste voor een mens wanneer hij of zij tot de Schepper nadert? Wat is echt menselijk leven? Hoe ziet een zuiver christelijk leven eruit in onze wereldwijde tijd, die alles op eerlijke wijze onderzoekt?

Eerst groeide het snoer. Er waren steeds meer parels. Ten slotte deed het snoer me denken aan een hele reeks eisen. Dus begon ik parels weg te halen, de een na de ander. Zo hield ik maar één enkele parel over. Nu was het geen gebedssnoer meer. Alleen het belangrijkste was overgebleven.

Wat overbleef was één (zo stelde ik me voor) grote parel, die het bestaan en de betekenis daarvan zou symboliseren: God. God als de bron van ons bestaan, als de oorsprong van alles wat leeft. Om tot dit inzicht, deze ervaring te komen, hebben de meesten van ons

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:54

Pagina 11

hulp nodig. Nu begon het snoer weer te groeien.

God is overal. Dat noemen we wel ‘alomtegenwoordig’. Wij mensen zijn aanwezig naast God, we zijn Gods ‘neven-tegenwoordigheid’.

Daarom wilde ik dat de kleinste maar mooiste parel naast de gouden parel zou komen, om zo een beeld van een biddend persoon te zijn. En dat gebeurde ook. Ik stelde me voor dat deze parel gemaakt zou zijn van parelmoer, zodat de buitenkant zou glinsteren en spiegelen.

Je zou jezelf, het licht en de hemel in de tweede parel kunnen zien.

Je bent een spiegel voor de eeuwigheid en voor het eeuwige.

Daarom ben je van eeuwige waarde. Onderwaardeer jezelf niet. Kijk met liefde naar jezelf. Je bent een parel te midden van parels.

Behandel ze allemaal met respect, inclusief jezelf. Je hebt het recht om in vreugde en moed, in liefde en respect te leven.

Wij moderne mensen hebben extra hulp nodig om onze eigenwaarde te aanvaarden en te bevestigen. Er is een gids nodig, en dat moet iemand zijn in wie ook de mensen met een zwak geloof of weinig hoop kunnen geloven. In onze traditie kan dat niemand anders dan Jezus Christus zijn. Dat is de reden waarom alle overige parels geheimenissen van Christus’ leven symboliseren, en daarom ook het leven van elk mens persoonlijk. De parels gaan over loslaten, eenzaamheid en zorgeloosheid; over liefde, geheimen, dood en opnieuw beginnen. Ze gaan dus over een ieder van ons.

Zo kwam ik uit op een gebedssnoer met achttien kralen, dat het belangrijkste in ons leven bevat.

Wa a r k o m e n n o g m e e r g e b e d s s n o e r e n v o o r ?

In verschillende tijden en culturen zoeken mensen steeds weer naar nieuwe vormen om hun geloven vorm te geven of te verdiepen. De

11

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

12

14-04-2009

15:54

Pagina 12

levensparels zijn daar een voorbeeld van. Zij zijn een nieuwe variant op het idee van het gebedssnoer, dat al veel ouder is.

Verschillende godsdiensten hebben gebedssnoeren. Vroeger kon je op straat rooms-katholieke mensen tegenkomen met een rozenkrans.

De rozenkrans is al in de middeleeuwen in de katholieke westerse wereld bedacht, als alternatief voor het stille Jezus gebedssnoer, dat van zachte wol was gemaakt en in de orthodoxe kerk in het oosten werd gebruikt.

Tegenwoordig zie je veel moslimmannen met een islamitische variant.

De islamitische misbaha telt 99 kralen (of 33, driemaal te bidden) die de 99 namen van Allah vertegenwoordigen.

Het boeddhistische gebedssnoer heet mala (108 kralen, voor de mantra’s), ook in gebruik bij hindoes. Dit snoer is de oudste vorm die we nu kennen. In Nederland droegen de roodgeklede volgelingen van Bhagwan (’sannyasins’) hem. Ook ’Hare Krishna’s’ gebruiken de mala.

Het snoer van de rozenkrans, in gebruik bij rooms-katholieken, telt vijf groepen van elk tien kleine kralen (voor weesgegroetjes), gescheiden door vijf grote (voor onzevaders). Dit attribuut wint aan populariteit doordat beroemdheden als David Beckham en Madonna zich er graag mee vertonen. De rozenkrans kent ook moderne varianten. Het zogenaamde ‘Tientje’ is een korte gebedssnoer met 5 x 2 kralen. De vijf gebruikte kleuren staan voor de vijf werelddelen.

Jongeren die een Wereldjongerendag van de rooms-katholieke kerk bezochten, kregen een Tientje mee als herinnering. Om mee te bidden en een wereldwijd gevoel van verbondenheid te ervaren.

Als je regelmatig met de levensparels bidt voer je een ritueel uit.

Want een ritueel is een herhaalde, concrete handeling die je een

Binnenwerk Levensparels 64 pagina's

14-04-2009

15:54

Pagina 13

bepaalde betekenis toekent. Omdat je steeds een bepaalde volgorde aanhoudt, herinneren rituelen jou eraan dat er orde in de chaos bestaat. Dat kan je troosten. Bovendien raken rituelen de hele mens omdat ze lijfelijk zijn. Je lijf en je geest is erbij betrokken. Dat is echt anders dan dat je bijvoorbeeld met vrienden in gesprek gaat of ergens over nadenkt. Het is tastbaar, je hebt iets in handen. En tegelijk is het meer dan je op dat moment vasthoudt. Je ‘reis’ met je vingers langs de levensparels weerspiegelen ook iets van je innerlijke reis. Je voelt bijvoorbeeld de relaxparel tussen je vingers en in je binnenste komen momenten van zorgeloosheid boven.

den)

e rm ingen en de telt

aan onna arianx2 . kerk bid-

Steeds dezelfde handeling verrichten geeft rust. Niet dat je ineens in een volkomen rust bent of zo. Je bent wel actief, je bent erbij: je ziet de parels, je voelt ze en je denkt of zegt iets. Maar in een rustig tempo, waardoor je meestal rustiger gaat ademhalen. Een gebedsarmband helpt je om je te concentreren. Ben je afgedwaald? Geen punt. Waar was je ook alweer? O ja, bij de woestijnparel… en je kunt weer verder. De rust die een ritueel met zich meebrengt kan je ook helpen om even een pas op de plaats te maken, even vaart te minderen in je vaak drukke leven. Even een balansmoment. Waar ben ik allemaal mee bezig, waar besteed ik mijn tijd aan? En wat is nu eigenlijk echt van waarde?

De levensparels zijn een hulpmiddel, geen voorwerp van aanbidding.

De eerste, gouden parel bijvoorbeeld, staat voor datgene of diegene waarover niet gesproken kan worden: de Alwetende, de Eeuwige, de Allesomvattende. Degene die we God noemen. God is God en kan met niets vergeleken worden. Daarom kun je voor God een symbool gebruiken, namelijk die mooie gouden parel. Zo helpt de armband je om je aandacht te richten. Je kunt tijdens het bidden ook een kaars aansteken of in een meditatiehouding gaan zitten. Allemaal middelen die kunnen helpen, maar geen doelen in zichzelf zijn.

13