openbaring

Openbaring Plano

04-05-2010

14:02

Pagina 1

beelden en gebeurtenissen die Johannes schildert. Toch is de boodschap van het boek niet onduidelijk. En wie de tijd neemt om te lezen en over de raadselachtige details heen wil stappen, zal meer en meer gaan begrijpen.

Daarbij wil dit nieuwe deel in de serie Luisterend leven helpen. Geheel volgens de unieke bijbelstudiemethode van de serie Luisterend leven bespreekt de auteur een tiental kernen in het bijbelboek Openbaring.

Iedere bijbelstudie begint met drie korte studies voor persoonlijke overdenking en eindigt met een kringbijbelstudie.

Een goede hulp om alleen of samen het intrigerende bijbelboek Openbaring

Age Romkes openbaring

Wie Openbaring leest, kan ontmoedigd raken door de moeilijk te begrijpen

Age Romkes

Openbaring UitziFt op het RJk van God

beter te leren begrijpen.

Drs. A. Romkes studeerde theologie en was als stafwerker bij IFES-Nederland jarenlang betrokken bij het toerusten van bijbelkringleiders. Momenteel is hij als docent in onder andere de vakken Nieuwe Testament en Bijbelstudievaardigheden verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede.

‘Luisterend leven’ is een reeks bijbelstudieboeken voor zowel persoonlijke stille tijd als voor gebruik in de bijbelkring en staat onder redactie van drs. A. Romkes en ds. N.M. Tramper.

ISBN 978-90-239-2485-2

WWW.UITGEVE RI J B O E KE N CE N T RUM . N L

LUISTEREND LEVEN 9 789023 924852 NUR 707

BOEKENCENTRUM

Openbaring

Luisterend leven De reeks ‘Luisterend leven’ brengt mediteren over en bestuderen van de Schrift bij elkaar. De serie begeeft zich in het spoor van het belijden van de kerk-der-eeuwen. In de gekozen opzet is aansluiting gezocht bij de Apostolische Geloofsbelijdenis. Zo komen de hoofdthema’s aan de orde, waarin het hart van het christelijk geloof klopt.

De studies zijn eerst toegespitst op de persoonlijke overdenking en vervolgens op het gebruik in bijbelkringen.

Ook bij de voorbereiding van preken bieden deze studies veel aanknopingspunten.

‘Luisterend leven’ staat onder redactie van drs. A. Romkes en ds.ir. N.M. Tramper.

Reeds verschenen: Niek Tramper, Psalmen. Dicht bij God wonen (4e druk) Age Romkes, Matteüs. Thuiskomen in het Rijk van God (3e druk) Bernhard Reitsma, Romeinen. De kracht van Gods genade (2e druk) Drs. Pieter L. de Jong, Genesis. Het begin van alles Harald Overeem, Kolossenzen. Met Christus geborgen in God Hetty Lalleman-De Winkel, Ezechiël. Van dood naar opstanding Nelly van Kampen-Boot, 1 Petrus. Vreemdelingen ver van huis Ad Verwijs, Handelingen. Werken aan de Weg Jan van der Wolf, 1 Korintiërs. Liefde leren leven Meer informatie over deze reeks kunt u vinden op www.bijbelstudieboeken.nl

Age Romkes

Openbaring Uitzicht op het Rijk van God

Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

www.uitgeverijboekencentrum.nl Ontwerp omslag: Mulder van Meurs, Amsterdam ISBN 978 90 239 2485 2 NUR 707 Š 2010 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieÍn, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Inhoud

Woord vooraf

7

I. Aanwijzingen voor het luisterende leven

9

II. De Openbaring van Johannes

14

1. He is the One Openbaring 1-5 (4:1-11; 5:1-14)

24

2. De toekomst in vogelvlucht Openbaring 6 (6:1-17)

34

3. ‘Als God voor ons is…’

Openbaring 7-8 (7:1-17; 8:1-5)

44

4. Wachters op de muur Openbaring 8-11 (11:1-14)

55

5. Niet tegen bloed en vlees Openbaring 12-14 (12:1-6; 13:1-18)

65

6. De gouden kooi Openbaring 15-19 (18:1-8; 19:1-10)

78

7. Jezus zolas wij Hem nog niet kennen Openbaring 19-20 (19:11-21; 20:1-15)

88

8. Thuis bij God Openbaring 21-22 (21:1v en 9-21; 21:3v en 22:26; 21:5-7 en 22:1-5))

101

Literatuur

111

5

Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde.

En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Here, die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, nedergedaald ter helle, die op de derde dag is opgestaan van de doden, die is opgevaren naar de hemel en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader, vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden.

Ik geloof in de Heilige Geest; ik geloof een heilige, algemene, christelijke kerk, de gemeenschap der heiligen; de vergeving van de zonden, de wederopstanding van het vlees en het eeuwige leven.

Woord vooraf ‘In Openbaring staat dat in de eindtijd de antichrist zal komen, die tussen de eerste en de tweede wederkomst een wereldwijde oorlog tegen het volk Israël zal voeren.’ Klinkt dit waarschijnlijk? Of is het grote onzin? De woorden ‘eindtijd’ en ‘antichrist’ komen in Openbaring niet voor en nergens in de Bijbel lezen we over een eerste en tweede wederkomst. Er is dus al heel wat uitgelegd en ingelegd voordat een dergelijke zin geschreven kan worden. Als je dan niet oppast, wordt alles ingepast in klaarliggende schema’s.

Maar vertelt Openbaring wel over opeenvolgende afzonderlijke gebeurtenissen?

Over het laatste bijbelboek is al zo veel gezegd en geschreven dat het bijna niet meer mogelijk is om het nog voor zichzelf te laten spreken. Toch is dat wat we beogen: luisterend lezen. En dan niet in de eerste plaats om alles te begrijpen. Laat staan om een draaiboek voor de eindtijd te ontwerpen. Maar om te groeien in geloof en gehoorzaamheid.

Alles begrijpen is geen voorwaarde om op een zinnige manier bijbelstudie te kunnen doen. Wel is het zeer aan te bevelen om alle tekstverwijzingen te lezen. Want Openbaring staat niet op zichzelf. De schrijver, de apostel Johannes, was een kenner van het Oude Testament en van de woorden van de Here Jezus. Wat hij zag en hoorde op Patmos (1:9) kan alleen tegen die achtergrond begrepen worden.

Openbaring is een intrigerend, ingewikkeld en overvol boek met heel veel terugkerende thema’s, heel veel rode draden. Lang niet alles kan in dit boekje aan bod komen. Aan het begin van elk hoofdstuk wordt de grote lijn geschetst. In de dagelijkse meditaties en de aanwijzingen voor de bijbelkring wordt ingezoomd op verschillende gedeelten vanaf hoofdstuk 4 en verder. De rest is aan de lezer om zelf te ontdekken.

Mijn dank gaat uit naar Corina den Hartog en Reinier Sanders die feedback hebben gegeven op de eerste versie. Evenals naar Elsa Voorberg en Niek Tramper die met heel veel waardevolle opmer7

kingen en suggesties kwamen. En als altijd naar mijn vrouw, Leny, die alles als eerste heeft gelezen en met het hele schrijfproces heeft meegeleefd.

De standaardinleiding ‘Aanwijzingen voor het luisterende leven’ is een bewerking van de tekst uit Niek Tramper, Psalmen: dicht bij God wonen, het eerste deeltje uit de reeks.

In aansluiting op het spraakgebruik op de meeste bijbelkringen is gekozen voor de ‘jij’-vorm.

Als er bij een tekstverwijzing geen bijbelboek vermeld is, dan gaat het om een gedeelte uit Openbaring. Citaten uit de Bijbel zijn doorgaans aangehaald uit de vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap van 1951. Naar andere literatuur wordt verwezen door het noemen van auteur en paginanummer. De volledige literatuurlijst staat achterin.

Johannes schreef vanuit een gevoel van urgentie. Intussen is de situatie in de wereld niet fundamenteel veranderd. Dat maakt de boodschap van Openbaring alleen maar dringender. ‘Zalig hij, die voorleest, en zij, die horen de woorden der profetie, en bewaren, hetgeen daarin geschreven staat, want de tijd is nabij’ (1:3).

Ede, Kerst 2009 drs. Age Romkes

8

I Aanwijzingen voor het luisterende leven

God kennen God is hoorbaar en zichtbaar in de wereld om ons heen. In de natuur heeft Hij zijn handtekening gezet (zie Psalm 8). Een insect onthult de precisie van de instrumentmaker. Sneeuwtoppen reflecteren zijn grootheid en zuiverheid. Storm en bliksem herinneren aan zijn verwoestende kracht. In de natuur zien we God als in een gebroken spiegel. We weten nog niet wie Hij werkelijk is.

Niet alleen de natuur, ook de geschiedenis laat ons iets van God zien. Maar wat in de geschiedenisboekjes staat is lang niet altijd het spoor dat Gods vinger door de tijd trekt. De geschiedenis onthult niet alleen Góds daden, maar ook de hoogte en diepte van de mens en de afgronden van demonische machten.

In wat wij persoonlijk ervaren mogen we dikwijls de hand van God zien. Maar er is geen isgelijkteken tussen onze ervaringen en gevoelens, onze levensgeschiedenis en Gods hand.

God spreekt God laat Zich vooral kennen in wat Hij zegt. Hij spreekt nog steeds tot ons in wat Hij vroeger heeft gesproken. Hij heeft Zich in de loop van de geschiedenis geopenbaard aan mensen, tot hun verbazing en soms verbijstering. Hij kwam het leven binnen van mensen als Abraham, Mozes, David, Jesaja, Matteüs, Paulus en veel andere profeten en apostelen. Zij zijn getuige geweest van Gods stem en zijn er diep door aangeraakt. Uiteindelijk heeft God Zich uitgesproken in zijn Zoon (Hebreeën 1:1v). In Jezus Christus leren we God volledig kennen.

Onder de leiding van de Heilige Geest is de openbaring van God door de eeuwen heen opgeschreven. De verzameling boeken die zo is ontstaan noemen wij de Bijbel.

In de Bijbel ontmoeten we God zoals Hij werkelijk is, hoewel we Hem ten diepste niet kunnen begrijpen. We kunnen Hem loven en tot Hem bidden, of over Hem nadenken. Maar God is veel groter 9

dan wij met ons verstand of gevoel kunnen bevatten. Naarmate Hij Zich meer laat kennen, zal het ontzag voor Hem groeien.

Dit boekje is een handreiking voor luisterend leven, leven met een open oor voor wat God tot ons te zeggen heeft. Dit wordt in elk hoofdstuk op twee manieren uitgewerkt: eerst voor persoonlijke overdenking en daarna voor een bijbelkring. Deze twee delen vullen elkaar aan. Het persoonlijk luisteren vormt een goede voorbereiding op de bijbelkring. Omgekeerd zal bij de kringstudie ieders persoonlijke voorbereiding meeklinken, zonder dat alles wat ieder in zijn of haar ‘stille tijd’ ontdekt heeft uitvoerig besproken wordt.

Persoonlijk luisteren Elk hoofdstuk begint met een paar gedeelten voor persoonlijke ‘stille tijd’, dat is een afgezonderde tijd op een stille plek om God te laten spreken door zijn Woord, om te bidden en na te denken.

Het is niet altijd eenvoudig om los te komen van de dagelijkse beslommeringen, om de stroom van gedachten in te dammen.

Gebedshouding Het gebed is niet het gemakkelijkste onderdeel van de ‘stille tijd’. Vaak worden onze gedachten afgeleid. Een goede lichaamshouding bevordert de concentratie: rustig zitten of staan, eventueel de handen gevouwen. Open handen, met de handpalmen naar boven zijn een teken van afhankelijkheid en verwachting.

Het is goed om van tevoren kort over ons gebed na te denken.

Waarvoor willen we danken of bidden? Een goed middel om geconcentreerd te bidden, is het gebed opschrijven. De eeuwen door hebben mensen dit gedaan. We kunnen nog steeds veel van hen leren.

Elk stil moment van Woord en gebed is een stukje rust in de drukte van de week, een oase in de wildernis van verantwoordelijkheden 10

die soms zwaar op ons drukken. Er wordt tijd uitgetrokken om na te denken over het leven, om te horen wat God van ons vraagt, om te belijden wat scheefgetrokken is in ons bestaan. Het is goed om iets van wat we beluisteren en belijden op te schrijven. Augustinus, die leefde rond het jaar 400, heeft al schrijvend zijn omgang met God onder woorden gebracht. Daaruit zijn de Belijdenissen voortgekomen, die tot op de dag van vandaag voor veel mensen een bron van troost zijn.

Voor elk meditatief moment worden enkele aanwijzingen gegeven. Voor elke aangegeven ‘dag’ van het eerste deel van een bijbelstudie kun je een half uur of drie kwartier uittrekken, en dat bijvoorbeeld driemaal per week. Of je kunt gedurende een week dagelijks aandacht geven aan één van de vragen of gebedspunten behorende bij één dag. Het is belangrijk om een goed plan te ontwikkelen met vaste momenten in de week en je er dan ook aan te houden.

De meditatieve momenten vormen de stille, persoonlijke voorbereiding op het samen luisteren in de kring. Overdenking en studie sluiten op elkaar aan. Persoonlijke overdenking effent de weg naar meer intensieve studie. In beide wil God zijn stem laten horen.

De gezamenlijke studie hóeft niet te volgen op de persoonlijke meditatie, maar dit is wel aan te bevelen.

Leren mediteren Mediteren, overdenken, betekent dat we onze gedachten laten gaan over een woord of een stukje tekst. Associaties worden opgeroepen; beelden, gevoelens, situaties in ons leven. Hebben we er moeite mee? Worden we er blij van?

Hoe klinkt Gods stem erin door? * mediteren over een woord of een stukje tekst Laten we als voorbeeld nemen een zin uit Openbaring 1:17v, ‘En toen ik Hem zag, viel ik als dood voor zijn voeten; en Hij legde zijn rechterhand op mij en zeide: Wees niet bevreesd.’ Bij elk woord kunnen we even stilstaan.

Waarom was Johannes bang? Wat zag hij? Wanneer ervaar 11

ik angst voor God? In hoeverre is dat terecht? Waarom zegt Jezus in dit visioen ‘Wees niet bevreesd’? Hoe kan Hij ook mijn angst wegnemen? Wat betekent dat voor mijn omgang met God? Enzovoort. Het kan helpen om je gedachten voor jezelf op te schrijven. * mediteren door vragen te stellen over een groter gedeelte We kunnen ook mediteren door onszelf vragen te stellen bij een bijbelgedeelte. Bijvoorbeeld: hoe komt God in dit gedeelte naar voren? Of: welke gedachten en gevoelens van de schrijver kan ik ook op mezelf toepassen? In elk bijbelgedeelte kunnen we als het ware God ontmoeten en twee dingen aan Hem vragen: ‘Wie bent U?’ en ‘Wat wilt U dat ik doen zal?’ (Vergelijk Handelingen 9:3-6.) * schrijvenderwijs bidden of zingen Een andere vorm van mediteren is een stukje tekst in eigen woorden opschrijven. Zo kunnen we een gedeelte uit de Bijbel gebruiken om onze gedachten en gevoelens voor God neer te leggen. Door te schrijven kunnen we ook bidden of zingen!

Samen luisteren In het tweede deel van elke studie wordt een handvat gegeven voor het samen luisteren naar het Woord van God, in het verband van een bijbelstudiekring. Een verhaal of een stukje bezinning vormt de introductie. De aantekeningen bij de verzen helpen bij de voorbereiding van de kringstudie en de vragen dienen om het gesprek op gang te brengen. In het luisteren naar de Bijbel en naar elkaars inzichten ontdekken we de stem van God. De vragen zijn in twee groepen ingedeeld onder de kopjes luisteren naar de tekst en luisteren en horen.

Bij de eerste reeks van vragen gaat het vooral om een grondig lezen van de tekst. Begrijpen we wat er gezegd wordt? Wat is de boodschap van het gedeelte? Wat heeft de schrijver, en daarachter, 12

wat heeft de Heilige Geest er in díe omstandigheden mee willen zeggen?

Bij de tweede groep vragen maken we de vertaalslag naar vandaag. Wat is de blijvende betekenis van dit gedeelte? Wat is de relevantie voor ons leven? Wat zou het effect van deze bijbelstudie kunnen zijn op onze beleving, ons denken, spreken en handelen?

Het zal duidelijk zijn dat er op veel vragen meer dan één antwoord mogelijk is, afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden. Het gaat – zeker bij de tweede reeks van vragen – dan ook niet om het vinden van het ‘juiste’ antwoord, maar om het uitwisselen van gedachten om elkaar te helpen groeien in geloof en gehoorzaamheid. De vragen willen stimuleren tot zelfstandig bijbelonderzoek en tot een goed gesprek rondom de Bijbel.

Zie voor meer aanwijzingen bij het lezen en bestuderen van de Bijbel in kringverband: Niek Tramper, Het Woord in ons midden.

In de werkplaats van de Heilige Geest De studies zijn ook geschikt als voorbereiding op een preek, een meditatie of een bijbelstudie voor een grote groep. Al mediterend en studerend komt de voorganger de werkplaats van de Heilige Geest binnen en vindt er het nodige gereedschap om zich voor te bereiden op de verkondiging. Want zelf intens luisteren gaat vooraf aan het spreken.

13