Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 3
Navolging Volg ik Jezus of Mohammed? Voor jongeren vanaf 16 jaar
Ds. Cees Rentier
Zoetermeer
Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 4
www.uitgeverijboekencentrum.nl www.reflector.nu
Evangelie & Moslims
-
Ds. Cees Rentier is als predikant verbonden aan de stichting Evangelie & Moslims te Amersfoort. Bij de stichting Evangelie & Moslims zijn meer materialen beschikbaar ter ondersteuning van deze lessen zoals: een dvd met getuigenissen van jonge moslims die christen zijn geworden; een cd-rom met powerpointpresentaties; een poster voor de jongeren; een bijbehorende handleiding voor de leidinggevenden. Deze elementen maken onderdeel uit van het werkpakket [Jij] & {islam} dat in totaal 19 lessen bevat voor de vier verschillende leeftijdscategorieĂŤn voor jongeren van 10 jaar t/m 16+ in jeugdwerk, catechese of onderwijs. Het werkpakket is onderdeel van het werkpakket voor gemeenten Gemeente-zijn temidden van moslims. Evangelie & Moslims, Postbus 2060, 3800 CB Amersfoort www.evangelie-moslims.nl buro@evangelie-moslims.nl 033-4659290 Evangelie & Moslims (E&M) is een interkerkelijke stichting voor getuigenis en dienst onder moslims. E&M is opgericht in 1978. In het bestuur participeren de IZB, GZB, Chr.Ger. Kerken, Ned.Ger. Kerken, en de Ger.Kerken (Vrijgemaakt).
Ontwerp omslag: Mulder van Meurs, Amsterdam Illustraties binnenwerk: Roel Ottow, Apeldoorn
ISBN 978 90 239 2314 5 NUR 746 Š 2009 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden.
05-02-2009
12:59
Pagina 5
Inhoud 1.
Volg ik Jezus of Mohammed? Een vergelijking hoe moslims Mohammed volgen en hoe christenen Jezus volgen
6
2.
Wat is jouw grote djihaad? Moslims hebben het over de grote djihaad. Kennen christenen die ook?
14
3.
Wat is jouw kleine djihaad? Moslims en christenen: allebei de taak om de wereld voor God te ‘veroveren’?
20
4.
Wat moet ik met een offerfeest? Moslims houden een offerfeest ter ere van Abraham die bereid was zijn zoon te slachten. Vieren christenen ook een offerfeest?
29
5.
‘Jezus de Zoon van God.’ Wat bedoel je daarmee? Voor ons belangrijk, voor moslims onbegrijpelijk
35
INHOUD
Navolging:navolging
Navolging:navolging
LES
1
05-02-2009
12:59
Pagina 6
Volg ik Jezus of Mohammed? Verkenning Ieder jaar gaan moslims in de maand die de islamitische kalender voorschrijft op pelgrimstocht naar Mekka. De haddj heet dat. Ruim 2 miljoen moslims lopen dan in cirkels om de kubusvormige tempel, de ka’ba. Ze rennen heen en weer tussen twee heuvels, ze bidden om vergeving en ze gooien steentjes naar pilaren die de satan verbeelden. Schrijf hieronder in twee kolommen wat er bij je bovenkomt als je over de haddj van moslims nadenkt: Vreemd / verkeerd
Herkenbaar/mooi
Bijbelstudie: Mattheüs 26:31-35, 50-56, 69-75
6
Herziene Statenvertaling
Nieuwe Bijbelvertaling
Toen zei Jezus tegen hen: ‘U zult in deze nacht allen aanstoot aan Mij nemen, want er is geschreven: Ik zal de Herder doden en de schapen van de kudde zullen uiteengedreven worden. Maar nadat Ik opgestaan zal zijn, zal Ik u voorgaan naar Galilea. Maar Petrus antwoordde Hem en zei: Al zouden zij ook allen aanstoot aan U nemen, ik zal nooit aanstoot aan U nemen. Jezus zei tegen hem: ‘Voorwaar, Ik zeg u dat u in deze nacht, voordat de haan gekraaid zal hebben, Mij drie keer zult verloochenen. Petrus zei tegen Hem: Al moest ik ook met U sterven, Ik zal U beslist niet verloochenen. Hetzelfde zeiden ook al de discipelen. (…) Toen kwamen zij dichterbij, sloegen de handen aan Jezus en grepen Hem. En zie, een van
Onderweg zei Jezus tegen hen: ‘Jullie zullen mij deze nacht allemaal afvallen, want er staat geschreven: “Ik zal de herder doden, en de schapen van zijn kudde zullen uiteengedreven worden.” Maar nadat ik uit de dood ben opgewekt, zal ik jullie voorgaan naar Galilea.’ Petrus zei daarop tegen hem: ‘Misschien zal iedereen u afvallen, ik nooit!’ Jezus antwoordde hem: ‘Ik verzeker je: deze nacht zul je, nog voor de haan gekraaid heeft, mij driemaal verloochenen.’ Petrus zei: ‘Al zou ik met u moeten sterven, verloochenen zal ik u nooit.’ Alle andere leerlingen vielen hem daarin bij. (…) ze grepen Jezus vast en namen hem gevangen. Nu greep een van Jezus’ metgezellen naar zijn zwaard. Hij trok het, haalde uit en sloeg de die-
05-02-2009
12:59
Pagina 7
hen die bij Jezus waren, stak zijn hand uit, trok zijn zwaard, trof de slaaf van de hogepriester en sloeg hem het oor af. Toen zei Jezus tegen hem: ‘Doe uw zwaard terug op zijn plaats. Want allen die naar het zwaard grijpen, zullen door het zwaard vergaan. Of denkt u dat ik mijn Vader nu niet kan bidden, en Hij zal Mij meer dan twaalf legioenen engelen ter beschikking stellen? Hoe zouden anders de Schriften in vervuld worden, die zeggen dat het zo geschieden moet? Op dat moment sprak Jezus tot de menigte: ‘Bent u er met zwaarden en stokken opuit gegaan tegen een misdadiger om Mij te vangen? Dagelijks zat Ik bij u in de tempel om onderwijs te geven, en u hebt hebt Mij niet gegrepen, maar dit alles is geschied, opdat de Schriften van de profeten vervuld zouden worden. Toen verlieten al de discipelen Hem en vluchtten. (…) Petrus zat buiten op de binnenplaats; een dienstmeisje kwam naar hem toe en zei: Ook u was bij Jezus, Galileeër. Maar hij ontkende het in het bijzijn van allen en zei: Ik weet niet wat u zegt. Toen hij naar het poortgebouw ging, zag een ander dienstmeisje hem en zei tegen hen die daar waren: Hij was ook bij Jezus de Nazarener. En hij ontkende het opnieuw met een eed en zei: Ik ken de Mens niet. Kort daarna zeiden zij die daar stonden en dichterbij kwamen tegen Petrus: Werkelijk, u bent een van hen, want uw spraak verraadt u. Toen begon hij zich te vervloeken en te zweren: Ik ken de Mens niet. En meteen kraaide de haan; en Petrus herinnerde zich het woord van Jezus, Die tegen hem gezegd had: Voordat de haan gekraaid zal hebben, zult u Mij drie keer verloochenen.’ Toen ging hij naar buiten en huilde bitter.
naar van de hogepriester een oor af. Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Steek je zwaard terug op zijn plaats. Want wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen. Weet je niet dat ik mijn Vader maar te hulp hoef te roepen en dat hij mij dan onmiddellijk meer dan twaalf legioenen engelen ter beschikking zou stellen? Maar hoe zouden dan de Schriften in vervulling gaan, waar staat dat het zo moet gebeuren?’ Toen zei Jezus tegen de omstanders: ‘Met zwaarden en knuppels bent u uitgetrokken om mij te arresteren, alsof ik een misdadiger ben! Dagelijks was ik in de tempel om onderricht te geven, en toen hebt u me niet gevangengenomen. 56 Maar dit alles gebeurt opdat de geschriften van de profeten in vervulling gaan.’ Daarop lieten alle leerlingen hem in de steek en vluchtten weg (…) Petrus zat buiten, op de binnenplaats. Er kwam een dienstmeisje naar hem toe, dat zei: ‘Jij hoorde ook bij die Jezus uit Galilea!’ Maar hij ontkende dat met klem, zodat allen het konden horen: ‘Ik weet niet waar je het over hebt.’ Toen hij wilde weggaan naar het poortgebouw, zag een ander meisje hem. Ze zei tegen de omstanders: ‘Die man hoorde bij Jezus van Nazaret!’ En opnieuw ontkende hij en zwoer: ‘Echt, ik ken de man niet!’ Even later kwamen de omstanders naar Petrus toe, ze zeiden: ‘Jij bent wel degelijk een van hen, trouwens, je accent verraadt je.’ Daarop begon hij te vloeken en hij bezwoer hun: ‘Ik ken die man niet!’ En meteen kraaide er een haan. Toen herinnerde Petrus zich wat Jezus gezegd had: ‘Voordat er een haan gekraaid heeft, zul je mij driemaal verloochenen.’ Hij ging naar buiten en huilde bitter.
1 LES
Navolging:navolging
1.‘Volg Mij.’ Had Jezus tegen de discipelen gezegd toen Hij hen riep. Mooie volgelingen heeft Jezus! Als het eropaan komt, vluchten ze allemaal weg en moet Jezus z’n weg alleen gaan. Verloochenen ze hun roeping? 2. De discipelen vluchten op het moment dat Jezus zegt dat zijn arrestatie een vervulling is van de Schriften van de profeten. Kun je je voorstellen waarom de discipelen juist toen de moed verloren? 3. Veel moslims vinden het onvoorstelbaar dat God zou toelaten dat een profeet van God (Jezus) zo’n smadelijke ondergang zou lijden. Jezus had met zijn wonderen toch laten zien dat Hij veel macht had? Zou je kunnen zeggen dat moslims op de discipelen lijken?
7
Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 8
Informatie
LES
1
Moslims werden vroeger vaak Mohammedanen genoemd, volgelingen van Mohammed. Niet zo gek, want in de islam neemt Mohammed een centrale plaats in. Hij is volgens moslims het ‘zegel van de profeten’, de profeet die de rij van eerdere profeten afsluit. De Koran zou volgens moslims de openbaring van God aan Mohammed zijn, die de openbaringen aan de eerdere profeten vervangt. Toch willen moslims liever geen Mohammedanen genoemd worden. Het gaat hen niet om verering van Mohammed als persoon, maar om de navolging van de handelingen, de karaktereigenschappen van de profeet. Het woord moslim komt van dezelfde Arabische werkwoordstam als het woord islam dat overgave betekent. Voor de moslim betekent overgave: de geboden van God nauwgezet naleven. Overgave is voor moslims iets concreets, iets wat je doet, een manier van leven met Mohammed als voorbeeld. Soenna Profeten zijn in de islam erg belangrijk. Mensen worden op deze aarde volgens moslims zonder erfzonde geboren, maar zijn wel kwetsbaar voor de misleiding van de satan (sjaitaan). Daarom zou God via de profeten een ‘leidraad’ hebben neergezonden, voor moslims: de Koran via Mohammed. Wie deze leidraad volgt heeft niets te vrezen, zo verzekert de Koran. Voor de zuivere overdracht van het boek is de ‘zuiverheid’ van de profeet erg belangrijk. Zijn leven dient in overeenstemming te zijn met zijn boodschap. Na de Koran is het leven van Mohammed het belangrijkste voorbeeld hoe moslims moeten leven. Het voorbeeld van het leven van Mohammed noemen we de soenna. Een paar voorbeelden uit de koran: Soera 33:21 Jullie hebben toch in Gods gezant een goed voorbeeld voor wie op God en op de laatste dag hopen en God veel gedenken. Soera 3:31 Als jullie God liefhebben, volgt mij (Mohammed) dan en God zal jullie liefhebben en jullie je zonden vergeven. God is vergevend en barmhartig. Al-Ghazzali (een moslimgeleerde uit de 12e eeuw) schrijft over de navolging van Mohammed: Je moet weten, dat de sleutel naar het geluk het volgen is van de soenna (het doen en laten van Mohammed) en de navolging van de boodschapper van Allah in zijn komen en gaan, in zijn beweging en in zijn rust, in zijn manier van eten, opstaan, slapen en spreken. Dit bedoel ik niet alleen ten aanzien van zijn religieuze activiteiten…, maar ten aanzien van al zijn gewoonten. De haddj Een voorbeeld waarin duidelijk wordt hoe moslims hun profeten proberen te volgen, is de haddj, de jaarlijks terugkerende pelgrimsreis naar Mekka. Ze gaan niet alleen naar Mekka om in het voetspoor van Mohammed te gaan, volgens moslims zijn ook Abraham, Hagar en Ismaël hier geweest: • Bij aankomst in Mekka verricht men eerst zeven omgangen om de Ka’ba. De Ka’ba is een kubusvormige tempel, volgens moslims gebouwd door Abraham en Ismaël en van latere afgodendienst gereinigd door Mohammed. Er worden daar dan ook
8
05-02-2009
12:59
Pagina 9
gebeden ter herinnering aan Abraham gedaan. • Vervolgens loopt men snel zevenmaal heen en weer tussen de heuvels Safâ en Marwah, onder het uitspreken van gebeden. Op de heuvel Marwah drinkt men van het Zamzamwater. Dit is een herinnering aan Hadjar (Hagar) die in de woestijn (volgens moslims daar in Mekka) naar water zocht, waar God in voorzag. • Op de vlakte van Arafat komen de miljoenen pelgrims samen om samen de Labbaika te bidden, een smeekbede tot God. Hier zou Abraham de mensen hebben opgeroepen tot de bedevaart en hier zou Mohammed z’n laatste preek gehouden hebben. • Bij Mina gooit ieder zijn steentjes naar drie stenen kolommen die de duivel symboliseren. Het gaat ook hier weer om een traditie over Abraham, die hier met de satan gestreden zou hebben. Ter afsluiting van de haddj viert men (wereldwijd) het offerfeest Ied al-adha (Arabisch) of Kurban Bayramı (Turks). Op deze dag slacht men op rituele manier een schaap. Dat is een verwijzing naar Abraham die zijn zoon moest offeren. Voor moslims gaat het bij de hele haddj erom dat ze de profeten (met name Abraham en Mohammed) zo precies mogelijk navolgen.
1 LES
Navolging:navolging
Verering van heiligen Veel moslims gaan nog een stapje verder. Niet alleen de profeten die in de Koran genoemd worden, ook tal van andere moslimheiligen krijgen in de volksislam grote aandacht. In moslimlanden vind je begraafplaatsen van heiligen, waar moslims naar toe komen om er te bidden en offers te brengen. Profeten en heiligen worden een soort middelaars. Dankzij hun heilige leven zijn ze na hun dood dicht bij God en kunnen ze voorspraak doen voor mensen die bij hun graven bidden.
9
Navolging:navolging
LES
1
05-02-2009
12:59
Pagina 10
De navolging van Jezus Is er in de Bijbel ook een opdracht om Jezus te volgen als voorbeeld? Natuurlijk, Jezus zei toch tegen de twaalf leerlingen:‘Volg Mij.’ Jezus wordt vaak gezien als voorbeeld in de manier waarop Hij als mens op aarde geleefd heeft. Veel mensen zien bijvoorbeeld de Bergrede van Jezus (Mattheüs 5-7) als een verzameling regels van Jezus voor het dagelijkse leven. Andere mensen wijzen op de vredelievendheid en warmte waarmee Jezus mensen tegemoet trad, als voorbeeld voor ons. Toch leggen de evangeliën dáár niet de meeste nadruk op. De evangeliën leggen veel meer nadruk op Jezus’ lijden, sterven en opstanding. Geschenk Wie op pelgrimstocht zou gaan naar Israël om alles te doen wat Jezus deed komt ten slotte in de hof van Gethsémané. Daar zei Jezus tegen de soldaten die Hem gevangen wilden nemen:‘Als u dan Mij zoekt, laat dezen weggaan’ (Johannes 18:8). Als het eropaan komt, volgen de discipelen Jezus niet langer, dan gaat Jezus zijn weg alleen. Hij heeft het zonder ons, voor ons volbracht. Wij mogen vrijuit gaan, behouden worden als wij in Hem geloven. Jezus ging alleen verder waar wij niet verder konden. Toch lees je in de Bijbel wel over de navolging van Jezus, maar dat is iets anders dan Jezus proberen na te doen. Wie christen wordt, wordt gedoopt. Dat is een verwijzing naar de dood en opstanding van Jezus. Het ondergaan in het water (bij onderdompeling) betekent dat je oude leven (het vertrouwen op jezelf ) ‘begraven’ wordt. Maar je gaat maar even onder, je mag weer bovenkomen. Net zo zeker als Jezus de dood overwon, schenkt God een nieuw leven dat gebouwd is op Jezus’ opstanding. Dat is geen inspanning, maar een geschenk voor iedereen die op Hem vertrouwt. Je wordt dan naar zijn (voor)beeld herschapen (= helemaal nieuw gemaakt). Die vernieuwing van ons leven is een geschenk van Gods Geest. Ons leven wordt niet door onze inspanning steeds beter. Navolging is geen ideaal waarvoor we ons inspannen, het is een geschenk. Het is het werk van de Heilige Geest. In de christelijke leer maken we een verschil tussen rechtvaardiging en heiliging. Goede werken maken ons niet rechtvaardig voor God, alleen het offer van Jezus. Maar als we door Jezus gerechtvaardigd zijn (als het weer recht gemaakt is tussen God en ons), dan maakt de Heilige Geest ons leven stukje voor stukje weer heilig. Het blijft een opdracht om Jezus te volgen. Maar het gaat dan om volgen zoals schapen hun herder volgen (Johannes 10): Niet om hem te evenaren, maar om bij Hem te blijven. Schapen kunnen geen herder worden. Dat hoeft ook niet, maar ze moeten wel bij de herder blijven, anders gaat het niet goed met hen. Een ander bijbels beeld is dat van de wijnstok en de ranken (Johannes 15). Dat de ranken vruchtdragen is belangrijk, maar ze doen dat door aan de wijnstok verbonden te blijven en gesnoeid te worden.
10
Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 11
Samenvatting
Christelijk geloof: Navolging = VERTROUWEN op (= geloven in) God: Het geschenk van vergeving en eeuwig leven door de dood en opstanding van Jezus. Door Gods Geest vernieuwd worden. Jezus volgen = ‘bij Hem blijven’ (bijbellezen, gebed, zijn woorden horen + doen) = ‘gesnoeid worden’ (schuldbelijdenis, vragen om vergeving), zie Johannes 15.
1 LES
Islam: Navolging = NADOEN = door naleving van plichten beter worden. Proberen net zo te leven als de profeet Mohammed, tot in de kleinste details. Proberen zo min mogelijk zonden te doen en zoveel mogelijk zonden kwijt te raken (bijv. door de haddj).
Verwerking 1. WWJD? Je kent ze wel, de bandjes die je om je pols kunt doen met de afkorting: WWJD. What would Jesus do? Wat zou Jezus doen? Schrijf op in welke situaties het jou zou helpen om daar aan te denken.
Zijn er volgens jou redenen om zo’n bandje niet te dragen? Welke?
2. Hoe volg je Jezus? Net zoals moslims Mohammed? Lees in groepjes in de rechterkolom hieronder hoe moslims over de navolging van Mohammed denken en kijk hoe je samen de linkerkolom zou invullen. Doe dat zoals je het aan een moslim zou uitleggen. Je kunt de bijbelgedeelten die erbij staan gebruiken, maar je mag er ook andere bijbelgedeelten bij gebruiken. Laat daarna de ene groep aan de andere groep proberen uit te leggen hoe je Jezus volgt. De andere groep probeert zich daarbij te verplaatsen in de visie van moslims en kritische vragen te stellen. Hoe je Jezus volgt Romeinen 8:7-11 .
Hoe je Mohammed volgt uitgangspunt
God heeft zijn wil bekend gemaakt via de profeten en de boeken (vooral Mohammed en de Koran).Wie zijn verstand gebruikt, houdt zich eraan en dat kun je ook. God vraagt niets onmogelijks.
11
Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 12
Johannes 15:1-5 regels
LES
1 Johannes 3:16-18
toekomst
Ik bestudeer nauwkeurig hoe de profeten leefden en wat ze gezegd hebben. Mohammed heeft veel concrete leefregels gegeven over wat je eet, hoe je je reinigt, hoe je je kleedt, enz. Zo weet ik precies wat ik wel en niet moet doen.
Als je Gods vergeving wilt verdienen, moet je je wel oprecht houden aan Zijn regels. Straks bij het oordeelt weegt God tenslotte je goede en kwade daden.Wanneer je weegschaal naar de goede kant doorslaat, zal God je wellicht naar het paradijs laten gaan.
3. Pelgrimsreizen Wie op een internetzoekmachine ‘pelgrimsreis’ intikt, komt er een heleboel tegen. Niet alleen die van moslims naar Mekka, maar ook van hindoes, boeddhisten en christenen naar allerlei plaatsen. Wat denk je dat hun motieven zijn? Na-denkertje Let my people go! Beroemde woorden van Martin Luther King, de predikant die in Amerika voor de burgerrechten van de ‘zwarten’ pleitte. Dezelfde woorden die Mozes sprak tot de Farao van Egypte, laat mijn volk gaan. En... Jezus zei het: Ik ben het. Als jullie Mij zoeken, laat deze discipelen dan heengaan. Let My people go! Sommige profeten laten hun volgelingen voor hen strijden. Bij Jezus gaat het andersom. Als het erop aankomt, gaat Hij in onze plaats. Dat is de boodschap van het evangelie. Niet dat wij Hem proberen te evenaren, en dat alleen de besten bij Hem mogen horen, maar dat Hij ons bevrijdt van de slavernij van het kwaad die ons belemmert om te leven volgens Gods bedoeling. Blijf bij je Bevrijder!
12
Navolging:navolging
05-02-2009
12:59
Pagina 13
Leesrooster
1 LES
1. Johannes 18:3-9 Is dat niet tegenstrijdig? Jezus verliest ‘niemand’ omdat Hij ze laat gaan!
2. Johannes 10:10-16 Wie zou Jezus met dieven en met wolven bedoelen?
3. Johannes 8:31-36 Voel je je ‘vrij’ om Jezus te dienen?
4. 2 Korinthe 4:7-11 en 16-17 Schat in aarden vaten, herken je dat bij mensen? En bij jezelf?
5. Johannes 13:12-17 Hoe moet je dit voorbeeld navolgen?
6. Mattheüs 16:24-25 Wat is het verschil tussen ons kruis en Jezus’ kruis?
7. 1 Korinthe 15:45-52 Wie wordt er denk je bedoeld met ‘de laatste Adam’?
13