Voor leiding, jins en loodsen
Nieuw jaarthema:
Nieuw jaarthema:
Elke week beleven we in onze scoutsgroep kleine en grote avonturen. Dit jaar gaan we met het thema “Onderweg opgestoken” dieper in op de kern van scouting: leren door te doen.
Bij de scouts groeien we al spelend, met vallen en opstaan. Dit dossier vertelt je hoe je reflectiemomenten in kan bouwen en bewust stil kan staan bij wat we leren. Van spelen tot kamperen, onze activiteiten zitten vol leerkansen. Ontdek hoe je deze kansen optimaal benut en samen met je groep het leerproces in handen neemt. Scouting is kiezen voor groei en ontwikkeling!
Zin om mee op avontuur te gaan? Ontdek het tussen pagina 8 en 11!
INSTAFAMOUS
Groepsleidingscongres 04
START SCOUTSJAAR
O-V-E-R-G-A-N-G 05
GROEPSRAAD
Eerste keer, goeie keer? 06
NIEUWE VERSIE AVONDLIED
Oh nee, d’avond is neergekomen!
07
Grenzeloos groeien
INTERNATIONAAL Op uitwisseling! 12
ACTIVE REVIEWING
Maak je supergroot als je het leuk vond! 12
NIEUWE LEDEN EN OUDERS
Lekker blijven hangen 12
Verdeel en speel 14
Cha Cha Challenge 15
LEIDING
Welkom nieuwe leiding! 15
SOCIALE MEDIA
Eerste Hulp Bij Instagram 15
VORMING
Leiding zijn, daar word je steeds beter in
Kader deze Over & Weer in, hang ‘m op in je scoutslokaal en fluister er lieve woordjes tegen, want het exemplaar dat je nu in handen is helaas (voorlopig) de laatste die in je brievenbus zal vallen.
WAAROM?
In ‘t kort: de kosten om de papieren Over & Weer te verspreiden werden te groot. En dat geldt ook voor het ledentijdschrift Krak?Boem!. Beide tijdschriften zullen voorlopig niet meer op papier verschijnen.
Natuurlijk laten we het daar niet zomaar bij. De creatieve zielen van de mediapatrouille - en makers van dit tijdschrift - zijn al volop bezig met nadenken over nieuwe manieren om jullie te informeren.
In tussentijd vinden jullie alle belangrijke en nuttige info op de website www.scoutsengidsenvlaanderen.be en krijg je de laatste updates via Instagram (@scoutsgidsenvl).
HEB JE ZELF EEN IDEE OVER (NIEUWE) COMMUNICATIEKANALEN?
HOE WIL JIJ HET LIEFST VAN ONS HOREN? Laat het weten via overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be. Ook liefdesverklaringen aan jullie favoriete tijdschrift zijn hier welkom op natuurlijk.
06 WAAROM? 1, 2 of 3?
06 BOEKENPLANK NESTkreten
07 GRAPPIGE UITSPRAKEN Hermelijn
11 COLUMN Onderweg opgestoken
14 OUD-LEIDING AAN HET WOORD Dagmar Pieraerts
16 UITSMIJTER Fien en Eveline
08 DOSSIER Onderweg opgestoken
13 OPINIESTUK
Het belang van jeugdbewegingen in onze verstedelijkte samenleving
@scoutskriko.bea De politie is klaar om alle stoute welpen op te pakken
@scoutsvossem 58 tentzeilen later... Een grote dankjewel aan onze vzw en leiding voor het impregneren van de tentzeilen. Ze zijn nu weer bestand tegen de regen, maar laten we hopen op een zonnig en droog scoutskamp.
@gidsenkoninginastrid De camion is ingeladen en we zijn alweer klaar om te vertrekken! Tot snel allemaal!!
@scoutsbosvogelsgrobbendonk Onze jins vertrokken gisteren voor 18 dagen met de trein richting Polen! Ondertussen hebben we ons eerste nachtje in Wroclaw erop zitten. Nog een lekker boke choco en we kunnen aan ons bezoekje aan de stad beginnen! Pozdrawiam!
@immaterieelerfgoed_be Groot nieuws! Onze minister van cultuur plaatste ‘Vlaamse Jeugdbewegingen’ op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Al decennialang onmisbaar in de Vlaamse Samenleving!
@scoutsdegeuzenternat We hebben veel mooie wandelingen gemaakt en spelletjes gespeeld in de beek, dankzij het zonnetje dat eindelijk doorbrak.
@sjimakabe Op 16/06 zijn we met z’n allen traditiegewijs naar de blaarmeersen geweest
@scoutsdrongen Trots presenteren wij onze nieuwe zonnepanelen installatie, mogelijk gemaakt door het harde werk van ons oudercomité! Vanaf nu gaan we duurzaam op kamp en kunnen we volop genieten van groene energie. Dank aan iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt!
@scouts_28_zaoeja Honden op bezoek bij de wolven vandaag!
Organiseren jullie een overgang in het begin van het scoutsjaar? Dan zijn jullie een van de vele groepen die jaarlijks alles uit de kast halen om de leden symbolisch een overstap te laten maken naar hun volgende tak. Maar wisten jullie al dat ‘overgang’ eigenlijk een letterwoord is waar elke letter voor een deel van de betekenis staat?
TEKST: Tom Stoffelen
FOTO: Sander Van Damme
OVER VAN DE ENE TAK
NAAR DE ANDERE
Da’s het uiteindelijke doel van de overgang. Als fiere tweedejaars kapoen word je een kersverse eerstejaars welp; uit een ervaren derdejaars gids ontspruit een verse jin. Trots waar ze staan en klaar voor iets nieuws!
OMGEVING
Om het voor iedereen een fijne ervaring te maken, is fysieke en emotionele veiligheid natuurlijk belangrijk. Een overgang is geen doop, dus vernedering en uitputting hebben er geen plaats
VAN DE GROEP
Iedereen doet een overgang anders en dat maakt het net zo fijn! Gaan jullie voor een feest of een spel? Of sjorren jullie een zot parcours dat de leden moeten overbruggen? Ouders en sympathisanten erbij? Per tak of met de hele groep? Kies samen met de andere leiding hoe de leden in je groep overgaan en laat je inspireren door ideeën van andere groepen.
Iedere scoutsgroep heeft eigen rituelen, en de overgang is zo’n typisch ritueel. Denk na over de symboliek achter de verschillende delen van je overgang. Of begin van een wit blad en bedenk eerst wat je wil meegeven om er daarna symbolische handelingen aan te koppelen. Stel jezelf daarbij steeds de vraag ‘waarom doen we dat?’
VERLEGGEN
Scouting, da’s durven! Samen met je groep of tak verleg je je grenzen. Spanning is leuk, en de overgang is het ideale moment om uit je comfortzone te komen.
NEMEN
De overgang is een nieuw begin, maar daarmee ook het afscheid van je oude tak. Laat de jonggivers hun derdejaars letterlijk overdragen naar de givers. Of speel voor het echte ritueel nog een laatste spel met je oude tak.
KUNNEN ZEGGEN
Grenzen verleggen is belangrijk, maar daarbij moet iedereen ook ‘nee’ kunnen zeggen wanneer het voor hen te ver gaat. Waak over eventuele groepsdruk. Op die manier zorg je ervoor dat iedereen met een glimlach het nieuwe jaar start.
Het groepsgevoel in je nieuwe tak kan een unieke, eerste boost krijgen door de overgang. Ga je voor een echte teambuilding of hou je het vooral symbolisch? Kijk wat het beste werkt voor jouw groep, maar doe het vooral samen!
Wat? Een nieuwe versie van het avondlied?
TEKST: Roosje Raeymaekers
FOTO: Luka De Wandel
Voor de ene is het de zoveelste groepsraad, maar voor eerstejaars leiding is het misschien wel een spannende eerste kennismaking met de leidingsploeg in een onbekende setting. Enkele tips!
• Nieuwe leiding heeft de groep al wat leren kennen tijdens een jinstage of een gezamenlijke activiteit in het afgelopen scoutsjaar, maar een groepsraad is toch vaak nog onverkend terrein. Daarom is het
een goed idee om wat rustig op te starten. Overdonder hen niet met tonnen informatie, maar hang bijvoorbeeld een flap op waar nieuwe leiding termen kan opschrijven die ze niet kennen.
• Laat een eerste groepsraad ook een moment zijn met groepsbindende pauzes of spelletjes zodat de leidingsploeg elkaar beter leert kennen. Een kringspel dat je normaal met je leden speelt, is ook tof als energizer op je groepsraad!
• Bij een leidingsploeg horen ook afspraken. Dat zijn afspraken rond bijvoorbeeld activiteiten, groepsraden en alcohol. Overloop ze met de groep en discussieer eventueel over regels waar niet iedereen (meer) achter staat. Als de regels zijn goedgekeurd door de hele groep, zal het makkelijker zijn om ze ook te handhaven doorheen het jaar.
• Jaarplanning maken? Neem de jaarthemakalender in deze envelop erbij!
De laatste jaren is er steeds meer vraag naar een meer moderne versie van het avondlied. Veel scouts en gidsen kunnen zich niet meer vinden in de sterke christelijke insteek van de tekst. Daarom schreef ploeg Zingeving een alternatieve tekst.
Deze versie is een aanvulling op de originele en kan samen met het oorspronkelijke lied worden gezongen. We noemen het dus niet “het nieuwe avondlied”, maar “een alternatief avondlied”. We hebben de religieuze elementen vervangen door een meer neutrale, betekenisvolle inhoud. Het rijmschema en de klanken zijn zoveel mogelijk hetzelfde gebleven, zodat beide versies mooi samenklinken.
Deze teksten staan natuurlijk niet in steen gebeiteld. Kan jij je in beide teksten niet vinden, maar wil je wel graag een avondlied zingen? Voel je dan gerust vrij om je eigen versie te schrijven.
TEKST: Sander Ceuppens
FOTO: Victor Watté
Droom mee
D’avond is neergekomen
De zonne zonk, het duister klom
De winden doorruisen de bomen
En verre sterren staan alom
Wij komen saam’ om nu te zingen
In ’t slapend woud, ons avondlied
Met dankbaarheid voor wat we ontvingen
En vragen vrienden, kom geniet
Scouts en gidsen wiegen tevreden
Onze hymne weerklinkt overzee
Luisterend fluisterend kruinen mee
En sterren staren teder
Droom je mee? Van spelen, natuur en vreê
WAAROM? 1, 2 OF 3?
Waar komt de beloftegroet met drie vingers vandaan? En waarom groeten kabouters en welpen maar met twee vingers?
De scouts- en gidsenbelofte bestaat uit drie delen (en dus drie vingers): jezelf, de ander en de wereld of het groter geheel. Wanneer je drie vingers opsteekt, ligt de duim over de pink. Dat staat voor de dienstbaarheid van een scout: de sterken beschermen de zwakkeren.
TEKST: Frederik Bottelier
Wil je met je met je tak of leidingsploeg werken aan een veilig nest?
Dan is NESTkreten de oplossing! Deze poster zet je op weg met enkele casussen en helpt je om binnen je groep te babbelen over grenzen en integriteit. Daarnaast is het ook
TEKST: Geertrui Meeus FOTO: Jari Sijbers
Bij veel groepen doen ook kabouters en welpen hun belofte en tonen ze daarbij twee vingers. Op die leeftijd is de wereld of het groter geheel nog wat abstract. Hun belofte is eenvoudiger: ze doen de belofte aan zichzelf en de ander.
EXTRA WEETJE: de twee vingers staan ook symbool voor de gespitste oren van een welp.
een hulpmiddel om gevoelige momenten binnen de groep in te schatten en te kijken hoe je als groep hierop kan inspelen. Op deze manier kan je werken aan een nest waarin leden en leiding zichzelf kunnen zijn en kunnen groeien.
Groeien als persoon, we doen het allemaal: in onze talenten, in ons engagement … Van kapoen tot leiding. Vriendschapsbanden worden steeds sterker en ook je groep wordt misschien wel groter en groter.
TEKST: Tom Stoffelen
Maar wat kan er zo nog allemaal groeien?
Ik ging op onderzoek!
het gras en de bomen op je terrein
de hoop afwas in het leidingslokaal
je leden uit hun scoutskledij
de ongeschoren snor van je verkenners
het aantal verloren voorwerpen op kamp
je teennagels op kamp
de valsspeelskills van je kabouters
de schimmel in de koelkast (tijd om te poetsen?)
Een buitenlands kamp klinkt voor iedereen waarschijnlijk bekend in de oren, maar wist je dat je ook op uitwisseling kan met andere scouts in het buitenland? Ikzelf ging met mijn jingroep uit Scouts Rutten al op buitenlands avontuur en vertel graag hoe dat in z’n werk ging.
TEKST: Enthousiaste Kauw
Met onze jingroep brachten wij een groot deel van ons kamp door met een Montenegrijnse scoutsgroep. Het was een verrijkende ervaring en meteen een kans om het land, de cultuur, de locals … op een unieke manier te ontdekken. Daarna had ik de smaak te pakken en wilde ik hier verder mee aan de slag. Daarom hielp ik de voorbije twee jaren verder mee aan het uitwisselingsproject als buddy, om zo andere groepen te begeleiden bij hun eigen buitenlandse uitwisseling. Als groep sta je er dus niet alleen voor! Je buddy geeft tips en tricks, helpt waar nodig en is je levende reminder voor alle deadlines.
WIL JE JE KAMP GRAAG
EEN ANDERE DIMENSIE GEVEN?
Zin om zelf eens op uitwisseling te gaan of een buitenlandse scoutsgroep uit te nodigen in België? Neem dan contact op met ploeg Internationaal of check de website.
DIKKE TAK
Wie: Hermelijn
Afgelopen zomer waren we met de leiding aan het babbelen over ons privéleven. Opeens kwam er een situatie naar boven waarbij een medeleiding vertelde over een wilde nacht die ze had met een jongen. Het codewoord voor die nachtwe wilden er uiteraard niet openlijk over praten met luistervinkende leden - werd “dikke tak”. Onder de leiding werden er
vaak grapjes gemaakt, waarop de leden reageerden en onze grapjes overnamen, zonder dat ze doorhadden waar het eigenlijk over ging. Gevolg 1: overal waar we kwamen en de leden een tak zagen, riepen ze “DIKKE TAK”. Gevolg 2: tijdens het spel “tik tak boem” werd het aftellen door “tik tak, tik tak” te zeggen vervangen door “dikke tak, dikke tak”. We kwamen als leiding niet meer bij van het lachen.
Samen leren en jezelf ontwikkelen zit in het DNA van elke jeugdbeweging. Zeker dus in het DNA van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Deze kernwaarden zitten vervat in onze scoutsmethode.
Onze scoutsmethode, da’s de manier waarop we binnen scouting aan de slag gaan: we werken samen, betrekken elkaar, zetten ons in voor de ander, engageren ons en groeien bewust. Een uitdagende proef tijdens de overgang op startweekend? Een zelfgeschreven lied zingen als actie voor het goede doel? Hoewel zulke activiteiten vol groeikansen zitten, verliezen we wat we leren soms uit het oog. Dit jaar zetten we extra bewust in op wat en hoe we leren op de scouts. Door daar samen op in te zetten, nemen we ons eigen leerproces in handen. In elke tak, ter land, ter zee en bij de akabe!
DOSSIER NIEUW JAARTHEMA
Elke week komen we samen in onze scoutsgroep of tak en beleven we kleine en grote avonturen. Omdat het leuk is? Zeker. Maar het mag ook iets meer zijn … Met het jaarthema “Onderweg opgestoken” benadrukken we onze scoutsmethode. We laten zien dat de scouts naast een speelplek ook een leerplek is waar je al doende kan groeien, met vallen en opstaan.
Tijd voor reflectie: scouting, da’s leren. Met prutsen en knoeien. Door af en toe stil te staan bij je eigen ervaringen kom je tot nieuwe inzichten. In dit dossier nodigen we je uit om reflecties te maken naar je eigen werking. Het kan miscchien leiden tot AHA!-momentjes en een ruimere kijk op scouting.
TEKST: Anton Schroyens en Gitta Van Goethem
BASISPIJLERS, SPEELVELDEN EN GROEIKADERS
BASISPIJLERS
Onze basispijlers zijn vijf principes die centraal staan binnen de methode van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Zelfs wanneer je nog nooit hoorde van de basispijlers, is de kans groot dat je deze herkent in wat je allemaal doet op de scouts.
Zelfwerkzaamheid: scouts daagt je uit. Je gaat op verkenning en ontdekt jezelf. Je leert op eigen benen staan en durft initiatief nemen.
Engagement: je kiest bewust voor de scouts en zet je in voor de groep. Op jou kunnen ze rekenen, je houdt je woord.
Medebeheer: je geeft je mening en luistert naar die van anderen. Samen nemen jullie verantwoordelijkheid op en samen zoekend nemen jullie beslissingen.
Dienst: als scouts droom je van een betere wereld. Je helpt elkaar en zet je actief in voor anderen en voor de samenleving.
Ploegwerk: samen sta je sterker. Je leert elkaar kennen, werkt samen en ontdekt wat samenwerken kan betekenen. Bij de scouts kan en mag iedereen zichzelf zijn (en worden).
SPEELVELDEN
De soorten activiteiten die we binnen de scouts doen om het groeien te bevorderen, noemen we speelvelden. Scouts en Gidsen Vlaanderen onderschrijft op dit moment vijf speelvelden
Spelen
Expressie
Kamperen
Technieken
Tocht
Er zijn natuurlijk 1001 speelvelden die je zou kunnen gebruiken op de scouts. Bovenstaande zijn de speelvelden die volgens ons 100% passen in het scouting-DNA. Tijd voor reflectie: herken je de speelvelden en basispijlers in wat jullie doen in de scouts? Hoe kan je de basispijlers nog meer naar voren laten komen in je werking? Welke leerkansen zie je voor jezelf en je leden binnen de speelvelden?
Onderweg opgestoken
Onze basispijlers en speelvelden kan je weergeven in een ‘groeikader’ over de takken heen. Deze groeikaders geven een overzicht van wat voor activiteiten passen bij de leeftijd van de leden van je tak. Vanuit Scouts en Gidsen Vlaanderen wordt er momenteel enkel een groeikader voor de basispijlers aangeboden.
Tijd voor reflectie: je kan in je groep zelf aan de slag gaan met het groeikader voor de speelvelden. Denk zelf eens na wat voor activiteiten passen binnen de combinatie van jouw tak en speelveld, en wat je leden hieruit allemaal kunnen leren.
De scouts puilt uit van tradities en rituelen. Tradities zijn leuk, maar liefst ook nuttig: idealiter staan ze steeds in teken van groei. Denk maar aan overgangen, beloftes of totemisaties. Die bieden een mooi kader voor reflectiemomenten en het erkennen van kwaliteiten en talenten.
We zien dit misschien nog het meest van al terugkomen in de beloftewerking. Hierbij gaan leden en/of leiding aan de slag met zichzelf en kiezen ze op welke elementen van persoonlijke groei ze bewust willen inzetten. Door een belofte te maken aan zichzelf en elkaar, engageren ze zich om te groeien.
Fris je kennis van tradities en rituelen nog eens op door deze QR-code te scannen.
De belangrijkste voorwaarde om jezelf te kunnen ontwikkelen, is dat je je goed voelt. Daarom vinden we het bij Scouts en Gidsen Vlaanderen belangrijk dat er een goed basisklimaat is in onze groepen. Dit gaat over de manier waarop leiding en leden met elkaar omgaan.
Vijf tips voor een goed basisklimaat
Zorg dat leden elkaar kennen.
Maak steeds andere teams.
Bied voldoende structuur aan.
Beloon voldoende.
Zorg voor een positief klimaat.
Zin om aan de slag te gaan met het basisklimaat in jouw tak of groep? Scan deze QR-code voor meer info.
Als scouts en gidsen zijn we vaak heel betekenisvol bezig, zonder dat we dat volledig beseffen. We staan niet altijd stil bij welke kansen we bieden en beleven. Met het jaarthema “Onderweg opgestoken” willen we nog bewuster beleven waar scouting om draait. Want voor de scouts kies je bewust. Scouting is kiezen voor ontwikkeling en groei! Een kans die we met beide handen grijpen en doorgeven aan scouts en gidsen om ons heen.
We blikken terug op onze activiteiten en staan op die manier stil bij wat we onderweg ontdekken. Dit kan je doen door reflectiemomenten te organiseren. Op die manier wordt elke activiteit een groeikans! Je kan je bijvoorbeeld aan het einde van de vergadering enkele vragen stellen aan je leden, medeleiding of jezelf. Door even stil te staan en tijd te nemen om over een aantal zaken na te denken, kan je heel wat over jezelf en je eigen functioneren ontdekken. Afhankelijk van de leeftijd van je leden, kunnen vragen diepgaander worden.
Je kan dit soort vragen na elke vergadering stellen, maar dat moet ook niet. Sommige activiteiten mogen ook gewoon zijn wat ze zijn. Het is niet omdat je als leiding de reflectie niet faciliteert dat leden dit niet vanzelf doen. Toch is het interessant om af en toe bewust de tijd te nemen om te reflecteren.
Ook bij activiteiten waarvan je het zelf misschien niet meteen zou verwachten, kan je veel bijleren. Zo kan een filmavond gewoon een filmavond zijn waarbij je popcorn eet en geniet van een leuk verhaal. Maar er kunnen ook groeikansen in zitten. Zo leren leden rekening houden met elkaar wanneer ze samen beslissen naar welke film ze willen kijken of hoe ze gaan zitten of liggen. Ze leren elkaar respecteren door stil te zijn en attent te zijn voor anderen die geconcentreerd naar de film willen kijken. Ze leren delen door de popcorn rond te laten gaan en niet alles zelf op te eten. Maar het mag natuurlijk ook gewoon leuk zijn zonder meer.
Zoals al eerder uitgelegd, kan je als leiding groei faciliteren door je leden te laten reflecteren over wat ze concreet geleerd hebben tijdens een activiteit. Op die manier wakker je het leren bij je leden wel aan, maar laat je eigenlijk aan het toeval over welke leerkansen zich aandienen.
Om nog bewuster aan de slag te gaan met leren, kan je als leidingsploeg ook nadenken over welke groeikansen je wil aanbieden aan je leden doorheen
het jaar. Op die manier kun je doelen bepalen, die je vervolgens kan vertalen naar uitgewerkte activiteiten. Zo heb je nog meer invloed op wat je leden leren binnen scouting. Je zou dit kunnen zien als een “leerplan” voor jouw tak.
Rewind naar de groeikaders van eerder in dit dossier! Eigenlijk bieden deze ook al doelen om op in te zetten per tak. Deze kunnen dus heel wat inspiratie bieden voor concrete leerdoelen om tijdens je activiteiten mee aan de slag te gaan.
Tijd voor reflectie: denk eens terug aan een aantal activiteiten die je vorig jaar begeleidde als leiding of zelf als lid eens deed. Welke leerkansen werden er benut? Welke leerkansen heb je toen niet gegrepen?
INSPRAAK VAN LEDEN
Wie goed oplette op de vorige pagina, weet dat ‘medebeheer’ een basispijler is van Scouts en Gidsen Vlaanderen.
MET JE LEDEN/MEDELEIDING? HOE
OVER JEZELF ONTDEKT? HOE ZOUJEDATINDETOEKOMSTKUNNENGEBRUIKEN?
AANPAKKEN?
KAPOENEN • WATVONDJELEUK? • WAT
RAAW LIW EJ GAARG
TBEH NAADEG RAAW EJ
SREVIG • RAAW SAW EJ
• GAADNAVEJTADSTEIRESI
• REENNAW BEH EJ FLEZEJ ?DGAADEGTIU
Het leerproces van leden binnen je tak wordt nog sterker wanneer ze zelf mee zeggenschap hebben over hun jaar. Vraag aan de start van het jaar
wat ze graag willen leren of oefenen binnen hun tak. Leg samen vast welke activiteiten je hiervoor kan organiseren.
Onderweg opgestoken
Iedereen kan groeien. In elke levensfase zijn er wel nieuwe groeikansen te vinden.
KAPOENEN EN ZEEHONDJES
weten dat ze concrete dingen leren op de scouts, zoals veters knopen of weten waarom je geen blaadjes van een boom mag trekken. Wissel af tussen spelletjes waarbij ze moeten samenwerken of zichzelf individueel uitdagen. Activiteiten waarin expressie naar boven komt, doen het altijd goed bij kapoenen!
KABOUTERS EN (ZEE)WELPEN
zijn zich bewust van de rol die zij spelen binnen hun nest en ontdekken de kracht van samenleven en spelen. Zo nemen de derdejaars bijvoorbeeld de eerstejaars mee op sleeptouw of delen ze tips over hoe ze het beste een slaapzak terug in het zakje kunnen proppen. De eerste belofte is een laagdrempelig reflectiemoment voor deze leeftijdsgroep.
JONGGIVERS EN SCHEEPSMAKKERS
reflecteren over hoe ze zich ontwikkelen op de scouts en hoe ze ervoor zorgen dat iedereen een actieve rol kan opnemen binnen hun patrouille. Van samen een tent opzetten tot creatief de regels ombuigen.
GIVERS EN ZEEVERKENNERS
denken dieper na over wat en hoe ze leren bij de scouts. Ze zien dat driedaagse een oefening in plantrekkerij is, en worden zo absolute pro’s in zelfredzaamheid. Daarbij verliezen ze de rest van de groep niet uit het oog.
FOTO: Scouts en gidsen De Pinte
JINS EN LOODSEN
staan met hun ene been al in de wijde wereld. Ze kiezen bewust om actief bij te dragen aan de samenleving. In hun traject richting leiding worden, leren ze op welke manieren ze dit engagement kunnen doorgeven aan leden.
LEIDING
steekt toffe activiteiten in elkaar en denkt bewust na over welke ontwikkelingskansen er potentieel schuilgaan achter wekelijkse activiteiten en gewoonten in hun groep. Zowel voor hun leden, zichzelf en elkaar.
Groeien doen we met vallen en opstaan, en dat blijven we onze hele scoutscarrière doen. Dat deed ik ook. Van kapoen tot verbondscommissaris.
Als kapoen leerde ik m’n veters knopen, als jonggiver leerde ik hoe je als patrouille verder geraakt dan in je eentje en als groepsleiding leerde ik het belang van engagement. Ook vandaag als verbondscommissaris leer ik nog elke dag bij.
TIP VOOR STARTENDE LEIDING
TEKST:
MEER TECHNIEKENTIPS?
Door dingen samen te doen, groeien scouts en gidsen als persoon en als deel van de groep. Iedereen heeft daarbij impact op elkaar. Je leert bij op basis van wat anderen je vertellen. Of je leert misschien juist uit de fouten die je anderen ziet maken. Of het nu uit iets positiefs of negatiefs voortkomt, je inspireert elkaar altijd binnen de scouts.
Maar ook het gedrag van anderen brengt groeikansen met zich mee. Een pestsituatie bij de welpen daagt je als leiding uit om hier op een gepaste manier mee om te gaan. Ook in zo een geval leer je met vallen en opstaan. Maar ook jouw gedrag heeft invloed op het leertraject van je leden. Door hen te stimuleren of te begrenzen kan je bepaald gedrag aanwakkeren of juist
NIET ROLLEN, MAAR PROPPEN.
OP KAMP
‘S NACHTS EN ‘S MORGENS EVEN LATEN LUCHTEN.
afremmen. Maar evengoed biedt het groepsproces ook nieuwe leerkansen aan je leden.
EINDREFLECTIE: waar wil je komend jaar zelf beter in worden? Wat wil jij dat je welpen dit jaar bijleren? Hoe zorg jij er dit jaar voor dat jijzelf en anderen onderweg iets opsteken?
Samen bereiken we bijna 90.000 kinderen en jongeren, elke week opnieuw, elke zaterdag, elke zondag, week na week, maand na maand. We leren hen spelen, maar ook wat winnen en verliezen is, wat eerlijk zijn betekent. We leren leden hun talenten ontdekken, maar ook doorzetten als het niet van de eerste keer lukt… en volharden als het ook niet van de vijfde keer lukt, en dan aanmoedigen om het nog eens voor een zesde keer te proberen.
Welke waarden willen we deze komende generatie meegeven, hoe willen we dat ze in het leven staan? Leergierig, zelfzeker, gelukkig, zelfredzaam, met empathie voor de ander …
En jij? Wat wil jij je leden leren dit jaar? Wat wil je je leden dit jaar onderweg laten opsteken?
Jo Deman Verbondscommissaris
THUIS
LUCHT EN RUIMTE GEVEN!
NIET ROLLEN, MAAR PROPPEN.
TEKST: Geertrui Meeus
Je volgt een vorming op Herfstontmoeting en aan het einde ervan vraagt de begeleiding om jezelf heel groot te maken als je het leuk en leerrijk vond of superklein als je het eigenlijk maar niets vond. Maar waarom doen ze dat eigenlijk?
Deze evaluatiemethode heet ‘active reviewing’. Het is een ervaringsgerichte reflectiemethode waarmee je actief terug- of vooruitblikt op een activiteit. Het is niet alleen goed voor je eigen groei, maar ook voor die van de groep.
Active reviewing bestaat uit drie pijlers:
1. Een groepsfeer creëren die leren en ontwikkelen ondersteunt.
2. Het vierstappenmodel
3. Creatief benaderen van ervaringen Gewoon vragen wat je ervan vond, dat is maar saai. Je kan op 1000 verschillende manieren ontdekken hoe een activiteit is verlopen. Wat inspiratie voor leuke review-technieken:
Een klassieker: fingerthrow . Hoe meer vingers, hoe leuker de activiteit!
Muziek: laat leden of leiding op hun gsm (als ze die bijhebben) een liedje horen waarvan ze vinden dat die bij de sfeer van de activiteit paste.
Weerkaart: laat de leden aan de hand van een weerbericht uitleggen wat ze ervan vonden. Een storm kan een drukke activiteit zijn, of misschien was het eerst even bewolkt, maar werd het later leuker en klaarde het op.
Een nieuw scoutsjaar betekent nieuwe leden, nieuwe leiding en nieuwe ouders. Die verschillende groepen hebben allemaal verschillende wensen en verwachtingen. Vergis je niet, ook voor ouders en zorgfiguren kan dit uitdagend zijn. Enkele tips!
TEKST: Roosje Raeymaekers
FOTO: Aurélie Belloy
Leden hebben nood aan een veilige speelomgeving. Neem voor die eerste activiteit de Speel op Veilig(-app) er nog eens bij ter opfrissing van wat jouw tak wel en niet mag en kan doen. Geef naast fysieke veiligheid ook aandacht aan emotionele veiligheid. Zorg ervoor dat leden kunnen aangeven waar ze zich niet goed bij voelen en ze niet over hun grenzen (moeten) gaan uit groepsdruk.
MEER TIPS
over leden en leiding vinden en binden?
Na de activiteit nog wat blijven hangen met de leiding? Het kan enorm bevorderend zijn voor de groepssfeer binnen je leidingsploeg. Met georganiseerde activiteiten of spelletjes verlaag je meteen ook de drempel voor nieuwe leiding.
Ouders en zorgfiguren hebben dan weer nood aan informatie en een gevoel van wederzijds vertrouwen. Stel je toegankelijk op voor en na de activiteit, zodat ouders met vragen kunnen langskomen. Ze laten nu eenmaal hun dierbaarste bezit bij jullie in vertrouwen achter voor enkele uren. Extra meerwaarde: een infoavond (bij veel nieuwe ouders) of huisbezoeken om wat meer privacy te bieden.
Check Futureproof: www.scoutsengidsenvlaanderen.be/futureproof
De beste manier voor je leden om nieuwe vrienden te maken? Groepen mengen! Je herinnert je vast toffe verdeelspelletjes van in je eigen tijd als lid. Hieronder vind je enkele leuke spelletjes om je geheugen een duwtje in de rug te geven of nieuwe inspiratie op te doen.
SCHOENENCHAOS
Laat iedereen één schoen uittrekken en verzamel de schoenen in hoopjes. Op een signaal zoeken de leden hun schoen en trekken deze aan. Het groepje dat als eerste klaar is, mag ook als eerste beginnen. Je kunt je leden hun schoen ook laten wegtrappen en groepjes vormen met de schoenen die het dichtst bij elkaar liggen.
KWARTET
Deel kaartjes uit met een lied om te zingen of een dier om uit te beelden. Leden moeten hun teamgenoten vinden door te zingen of uit te beelden.
TEKST: Pebbles Anthonissen
FOTO: Hana Reynaert
DEODORANTDETECTIVE
Spuit verschillende soorten deodorant of reuk op de leden en laat ze hun teamgenoten vinden door geur. Let wel op leden met allergiën hiervoor.
GRASSPRIETJE
Laat leden per twee een grassprietje vasthouden en het op jouw signaal in twee trekken. Iedereen met de korte helft vormt een groep. hetzelfde geldt voor wie de lange helft heeft. Herhaal dit voor meer groepen.
TELEFOONTEAM
Eentje voor de oudere leden: stop alle gsm-nummers van de leden in een pot. Teamkapiteins trekken om beurten een nummer en bellen het. Wie hun telefoon hoort, sluit aan bij de kapitein.
Nieuwe leiding verwelkomen, hoe doe je dat? ? w ONTDEK HET OP PAGINA 15.
leren ze ons wat de natuur allemaal te bieden heeft. In elke scoutsgroep vind je die verbondenheid met de natuur.
De natuur kwijnt weg in de moderne samenleving. Een meerderheid van de wereldpopulatie leeft in een verstedelijkte omgeving, vaak met tegenzin. Een onderzoek door Agentschap Wonen-Vlaanderen (2018) wees uit dat meer dan 60% net liever op het platteland of in de landelijke stadsrand wil wonen.
TEKST: Tarcis De Beer
FOTO: Paulien Coolens
Als groepsleiding van een scoutsgroep in het Gentse ervaar ik persoonlijk hoe mensen snakken naar een vleugje natuur in deze zee van beton. België is het tweede dichtst bevolkte land van Europa, en het dichtbevolkte Gent, met meer dan 200 000 inwoners, maakt het lastig om verbonden te blijven met de natuur. Ouders proberen hun kinderen er meer in contact mee te brengen of ze gewoon al buitenshuis te krijgen “zoals in de goede oude tijd”. Niet simpel wanneer internet en een computer de sleutel zijn tot de hele wereld.
Jeugdbewegingen zoals de scouts kunnen een cruciale rol spelen in het verbinden met de natuur. Onze groep heeft een lange wachtlijst vol kinderen die de avontuurlijke natuurervaring van de scouts willen meemaken. Onze activiteiten draaien om buitenspelen en leren hoe je in en met de natuur (over) leeft. Een kampvuur maken, buiten koken, kamperen, knopen leggen, navigeren in het wild … het zijn allemaal vaardigheden die je bij de scouts leert. Vaardigheden die niet vanzelfsprekend zijn voor moderne stadslui. Nochtans
Herinner jij jouw laatste 14 dagen zonder elektronica? Onze oudste tak (1417 jaar) doet het in de zomer op kamp, een unieke ervaring. Jongeren leren dat je kan wandelen zonder Google Maps, slapen zonder de nieuwste aflevering van Stranger Things en opstaan zonder sociale media. Een verademing in onze overprikkelde, overgeorganiseerde samenleving.
Daarnaast hechten we veel waarde aan respect voor de medemens en het milieu. We ruimen onze eigen buurt regelmatig op en doen goede daden voor willekeurige personen. Verre reizen maken we steevast zonder vliegtuigen. Zo ging ik vorig jaar naar Montenegro met 60 leden. Niet altijd comfortabel, wel 30 onvergetelijke uren op een bus.
De grootste kracht van een jeugdbeweging is eensgezindheid. Samenwerken om doelen en dromen te bereiken. Zo was er een paar jaar geleden een plan om een bos in onze buurt te slopen en erop te bouwen. Een groep lokale scouts kon het project stopzetten en ons speelbos behouden zoals het was. Door als grote groep natuurminnende mensen samen te werken, kunnen we een serieuze impact hebben op de natuur en hoe anderen die zien.
De scouts heeft een enorme invloed op de persoonlijke ontwikkeling van leden en leiding, op de bescherming van de natuur en op ons mentaal welzijn. Iedereen zou jeugdbewegingen moeten steunen en waarderen, zelfs als ze soms te luid zijn tijdens hun nachtelijk sluipspel. Als scouts mogen we de rol die we spelen niet uit het oog verliezen. Samen kunnen we de zaadjes planten die het beton doorboren en bijdragen aan een mooiere wereld.
TEKST: Tom Stoffelen
FOTO: Julie Demaere, Victor Parmentier
Winnen is altijd leuk! En al helemaal als je groep of tak er baat bij heeft. Daag jezelf en je leden of medeleiding samen uit voor een challenge. Ideaal om de groepssfeer op te krikken, de motivatie van je leden en medeleiding een boost te geven en een positieve evolutie in je groep te veroorzaken. Een win-win-win-situatie dus eigenlijk! Maar … Hoe begin je daar nu aan?
SPEEDDATEN MAAR
Je doelen bepaal je samen door een brainstorm. Laat iedereen per twee nadenken over wat er nodig is in jullie tak of groep. Na één minuut is het tijd om door te schuiven. Zoek op het einde naar overeenkomsten tussen de ideeën en kies er samen je favoriet(en) uit.
DEEL HET EIGENAARSSCHAP
Om iedereen gemotiveerd te houden, deel je best de verantwoordelijkheid. Engageer je samen om de challenge tot een goed einde te brengen of verdeel de taken naar ieders talenten. Check voldoende tijdens het jaar hoe het staat met je doelen. Raakt de challenge in het slop? Blaas het dan nieuw leven in door de taakverdeling bij te sturen.
VIER SUCCESSEN
Challenge behaald? Vier het samen met je leden of medeleiding. Doorheen het jaar kan je kleine successen ook al vieren en elkaar bedanken voor ieders engagement. Zo hou je zeker iedereen gemotiveerd.
“ Dat was een heel leerrijk traject én dat dan samen mogen beleven met mijn welpjes als verkenners was een echt full circle-momentje. “
NAAM: DAGMAR PIERAERTS
WAS 5 JAAR LEIDING BIJ SCOUTS 3248 IN MORTSEL, GOUW OPSINJOOR.
Favoriete tak als leiding:
Ik kan niet kiezen tussen welpen en verkenners. Jinleiding zijn is ook megafijn, maar dat is een ander soort leiding-zijn.
Scoutsskill die nu nog van pas komt:
Heb je een uur? Flexibiliteit, samenwerken met verschillende personen en karakters, feedback geven, activiteiten uitdenken voor verschillende groepen. Het zijn zaken die in de scouts logisch en automatisch klinken, maar die ik nu ook terugzie in mijn studie.
Hierop ben ik het meest trots:
Mijn welpen mogen zien opgroeien tot stoere en zalige verkenners, dat was echt de max. Ik zat ook in het team dat onze totemisatie hervormde. Dat was een heel leerrijk traject én dat dan samen mogen beleven met mijn welpjes als verkenners was een echt full circle-momentje.
Tip voor nieuwe leiding:
Gewoon ervoor gaan! Twijfel niet aan je eigen kunnen, iedereen is ergens begonnen en je staat er nooit alleen voor. Vlieg er maar gewoon in en durf vragen stellen, want je leert er heel veel bij. Scouts is een samen-verhaal.
Lied dat mij aan de scouts doet denken:
Als kabouter zongen wij altijd samen Wavin’ Flag. Als dat lied opstaat, zingen wij dat nog altijd met z’n allen mee. Er zijn eigenlijk te veel liedjes die me terug katapulteren naar hilarische momenten.
Wens voor de scouts:
Je weet niet wat in iemands hoofd omgaat, wees lief voor elkaar en respecteer elkaars grenzen. Reik uit naar elkaar, iedereen kan erbij! Je maakt impact op iemands leven, dus laat het een goeie indruk zijn.
“Ik ben al tien jaar scoutslid, natuurlijk weet ik wat leiding zijn inhoudt.”
TEKST: Sanne Baeten
FOTO: Leyton Knockaert
Is dat zo? Want er hoort veel bij dat je niet altijd kan zien als lid. Bovendien combineert veel eerstejaars leiding de scouts met een nieuwe studie. Hoe bereid je hen zo goed mogelijk voor op hun leidingscarrière?
1. JINJAAR, WINJAAR
Hét moment om een jaar knallen als lid te combineren met proeven van leiding zijn. Jinstage, een geldactie ... langzaamaan nemen ze meer verantwoordelijkheid op.
2. BUDDY
Peter, meter of simpelweg buddy. Koppel eerstejaars aan ervaren leiding. Een luisterend oor, iemand om vragen aan te stellen. Organiseer een heuse buddyavond, waar de duo’s samen op ‘date’ gaan om elkaar én het leiding-zijn beter te leren kennen.
3. INFOMOMENT MET RECEPTIE
Iedereen mee? Overloop alle afspraken, taakjes en praktische shizzle tijdens een infomoment. Of maak er meteen een quizje van! Afsluiten? Met een gezellige receptie natuurlijk of een …
4. KENNISMAKINGSACTIVITEIT
MET DE HELE LEIDINGSPLOEG. Geef groentjes een warm welkom in de leidingsploeg. Geen vernederende opdrachten, maar kennismakings- of teambuildingsspelletjes. Doorbreek groepjes en maak het plezant!
5. VORMINGSKE? WAAROM NIET!
Het eerste jaar voor een tak staan, dat is spannend! Op animatorcursus leer je de kneepjes van het vak. Speels en scoutesk, met allemaal andere sympathieke scouties. Gewoon doen dus!
Bijna alle groepen hebben een Instagramaccount waarop ze het doen en laten van hun groep delen. Wat zijn de do’s en don’ts? Wat deel je beter wel en niet? En hoe zit het met GDPR?
TEKST: Haike Vercoutter
FOTO: Leyton Knockaert
Enkele tips:
1) TEAM SOCIALS
Stel een ploegje samen dat verantwoordelijk is voor jullie socialemediakanalen, bijvoorbeeld iemand van elke tak die de foto’s verzamelt van de activiteit. Die kan je bundelen in een leuke Instapost. Laat steeds dezelfde persoon de post uploaden om verwarring te voorkomen.
2) POST NIET ALLES
Deel alleen leuke foto’s van de activiteit waar iedereen goed op staat. Sommige foto’s, zoals van leidingsfeestjes, hou je best binnen de leidingsploeg. Let ook op met foto’s waarop alcohol of sigaretten te zien zijn.
3) INSTA STORIES
Een Insta Story is vooral leuk tijdens een evenement, zodat mensen van thuis uit de dag kunnen volgen. Enkele kampfoto’s delen kan ook een leuke manier zijn om ouders op de hoogte te houden.
4) GDPR
Je mag niet zomaar alle foto’s online zwieren. Dat heeft de maken met de Europese GDPR-wetgeving. Ouders moeten toestemming geven vooraleer je foto’s van hun kinderen online mag plaatsen. Check dit zeker in de individuele steekkaarten. Meer vragen over GDPR?
LEIDINGSPLOEG
• teambuilding in elkaar steken
• buddy van nieuwe leiding
• infoberichten sturen
VOOR DE LEDEN
• nieuwe tak
• zotte spelletjes bedenken
• activiteit inkleden
• leden troosten
• technieken aanleren
ORGANISATIE GROEP
• materiaalkot
• geldactiviteit
• contact met buurt en andere organisaties
• sociale media
• werkgroep diversiteit
ORGANISATIE TAK
• kamplaats zoeken
• maandplanning opmaken
• takkas
• ouders contacteren
Oude rot of newbie, scouting blijft uitdagen! Leiding zijn is nieuwe talenten ontdekken, beter worden in wat je eerder deed of aanvaarden wat niet jouw ding is. Start het jaar goed door stil te staan bij het groeitraject van leiding. Zoek voor alle leiding - eerste- of vijfdejaars - de juiste uitdaging, die in balans is met wat ze al kunnen. Zo versterk je hun motivatie!
TEKST: Sanne Baeten
Je kan dit ook koppelen aan het verdelen van leidingstaken. Schrijf alles op kaartjes, ook informele rollen zoals leden troosten of het avondlied. Deze verdeel je in categorieën, zoals hier.
Iedereen tekent voor zichzelf een cirkel met twee grotere cirkels rond. In de binnenste cirkel schrijf je op waar je al goed in bent. Geef ook complimenten aan anderen! Zo ontdek je misschien een nieuw talent. Daarna schrijft iedereen in de tweede cirkel welke taken nog uitdagend zijn én waar je graag in wil groeien. In de derde cirkel komen de taakjes die je absoluut niet wilt doen.
Groepsleiding maakt hiermee een straffe verdeling, waar iedereen van elkaar kan leren. Het persoonlijk groeitraject zet je in gang door elke leiding een brief naar zichzelf te laten schrijven. Op kamp leest iedereen hun brief terug. Bewust of onbewust, onderweg steken we altijd iets op!
P.S.: Meer goesting om te groeien? Check
(GROEPS)LEIDING
Scouts en Gidsen Vlaanderen telt ongeveer 12 000 actieve leiding. Op deze pagina tonen twee van hen het achterste van hun tong.
Fien is groepsleiding bij Scouts Kokaz - 26ste Sint-Joris in Kontich, die zo’n 100 leden en 30 leiding telt.
Eveline is groepsleiding bij Scouts Sint-Paulus in Bonheiden, een groep die bestaat uit 196 leden en 27 leiding.
Totem: Scherpzinnige Caniche
Studie: Klinische psychologie
Scoutservaring: 12 jaar, waarvan 3 jaar leiding en 2 jaar groepsleiding
Het leukste kampthema:
Big fat wedding! We hadden toen vijf leiding, van wie we doorheen het kamp te weten moesten komen wie er met elkaar zou “trouwen”.
Voor dit scoutsspel mag je mij wakker maken: dorpsspel.
Vragen? Scouts en Gidsen Vlaanderen Nationaal Secretariaat Wilrijkstraat 45, B-2140 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 info@scoutsengidsenvlaanderen.be www.scoutsengidsenvlaanderen.be RPR Antwerpen - 0407.138.494 scoutsengidsenvlaanderen
Dit heb ik geleerd op de scouts: samenwerken, in de natuur leven.
Dit wil ik mijn leden meegeven: iedereen heeft op hun eigen manier mooie kwaliteiten die de groep sterk maakt.
Extra exemplaar - uitschrijven- digitale versie?
Met Over & Weer wil Scouts en Gidsen Vlaanderen haar actieve leiding inspireren, laten nadenken en laten uitproberen. We brengen de pedagogische visie, praktische informatie en richtlijnen van Scouts en Gidsen Vlaanderen bij leiding thuis (‘over’) en tonen actieve leiding in woord en beeld (‘weer’). Elk gezin waar iemand woont die bij Scouts en Gidsen Vlaanderen ingeschreven is als jin, actieve leid(st)er of met een ondersteunende functie, ontvangt automatisch Over & Weer Wil je een extra exemplaar? Dat kan. Mail naar onthaal@scoutsengidsenvlaanderen.be.
Wil je minder of geen bijlages, liever een digitale versie of echt geen tijdschrift meer ontvangen? Dat kan via groepsadmin.scoutsengidsenvlaanderen.be. Iedereen die lid is van Scouts en Gidsen Vlaanderen kan zich daarop inloggen. Meer info op: www.scoutsengidsenvlaanderen.be/uitschrijventijdschriften
Totem: Joviale Nyala
Studies: 2e bachelor handelsingenieur aan KU Leuven
Scoutservaring: Dit is mijn 13e jaar scouts, waarvan mijn tweede jaar leiding en eerste jaar groepsleiding.
Het leukste kampthema was: Peaky Blinders! Dat was mijn tweede verkennerkamp tijdens corona.
Voor dit scoutsspel mag je mij wakker maken: levend dammen, een kort maar altijd leuk spel dat je met alle takken kan spelen.
Jouw gegevens
Jouw persoonsgegevens van alle leden worden verwerkt door Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw. We gebruiken die gegevens voor het ledenbeheer en om je op de hoogte te houden van onze activiteiten. Raadpleeg ons volledige privacybeleid via www.scoutsengidsenvlaanderen.be/privacy
Je kan je gegevens altijd opvragen of veranderen via info@scoutsengidsenvlaanderen.be of per brief bij Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw, Wilrijkstraat 45, 2140 Antwerpen. Informatie, verzoeken of klachten over de verwerking van persoonsgegevens? Mail naar privacy@scoutsengidsenvlaanderen.be
Dit heb ik geleerd op de scouts: samenwerken in grote groepen en verantwoordelijkheid nemen.
Dit wil ik mijn leden meegeven: het belang van samenwerken met iedereen en plezier maken met vrienden zonder te veel afleiding.
Missie Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen