Over&Weer, jaargang 48, nr4, 2023-2024, Speelstek, reuzeplek!

Voor leiding, jins en loodsen

Een kamp om nooit te vergeten

Rituelen, tradities, gewoontes ... Veel groepen doen hetzelfde maar dan toch weer wat anders.

Het verbindt ons, maar onderscheidt ons ook van elkaar. Waarom doen we wat we doen? Welke betekenis zit erachter? Hoe vullen andere groepen hun totemisatie of belofte in?

Ontdek het allemaal op pagina 8 tot 11.

In dit nummer

DE PERFECTE AFSLUITER

VAN HET SCOUTSJAAR Eind goed, al goed? 05

OVER BASISPIJLER

ZELFWERKZAAMHEID

Prikkel je mee?

06

ALLEMAAL JE BED UIT! Nachtspel!

07

Waarom je Herfstontmoeting niet mag missen

12

MINDER IS MEER! Duurzaam, lekker en goedkoop kampeten

12

HOE MAAK JE

EEN PRIKKELARME RUIMTE? Even ontprikkelen …

13

Gemengd in de tent

14

WAT MET GSM’S OP KAMP? Digitaal dilemma

14

Beautytips op kamp

15

CRISIS OP KAMP

Loop mee in de Pride!

Het hoogtepunt van mei? De Pride in Brussel natuurlijk. Zaterdag 18 mei loopt Scouts en Gidsen Vlaanderen samen met het Vlaamse jeugdwerk mee in de Pride. Zo tonen we dat scouting een warme plek is voor iedereen, ongeacht gender of geaardheid. Meedoen? Hou onze Facebook- en Instagrampagina in de gaten voor concrete info.

Geen tijd om naar de Pride te komen of zijn je leden nog wat te jong? Dan kan je wel meedoen met PAARS. Op hun website vind je heel wat activiteiten die je samen met je groep kan doen. Hou ook de Instagrampagina van @ploegdiversiteit in het oog, voor meer tips rond het bespreekbaar maken van het LGBTQIA+-thema in je tak en groep.

Verder…

06 #REUZEHACK Meet the neighbours

06 BOEKENPLANK Speel op Veilig

11 TIP VOOR STARTENDE LEIDING Sh*t, de hudo

11 COLUMN Kamp ze!

Wat als het misgaat? 08 DOSSIER In mijn groep...

15 IN THE MOOD VOOR DE MOOT? Ga op buitenlands scoutsavontuur!

UITSMIJTER Speelstek, groene plek!

INSTAFAMOUS

@scouting_reynaert Opnieuw hebben we er een fantastische stoempdag op zitten!

Dankjewel aan iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt! ��

@scoutsvossem Afgelopen zondag trokken onze wouters met heel wat andere jeugdverenigingen uit de buurt naar het Park van Tervuren. Het district had een super leuk spel voorzien, dankuwel district!

@scouts121 Dankjulliewel allemaal voor het geweldige weekend! Hopelijk hebben jullie er allemaal even hard van genoten als wij! Rust goed uit deze week en dan zien we jullie volgende week terug op de scouts! ����

@scoutsengidsen.vilvoorde De jin gaat deze zomer naar Albanië op buitenlands kamp. Daarom organiseerden ze afgelopen weekend JINVIL! En het was een succes!

@zeescoutsden1 Deze zondag trok onze groep naar goede traditie naar het graf van onze oprichter. Een belangrijke dag voor onze jongens. Ze namen hier hun scoutsbelofte af en daarnaast kregen ze nog een woordje uitleg van een van de familieleden van onze oprichter. In de wijze woorden van meneer de Hasque : “’t is altijd mijn droom geweest aan de jongens een jeugd te bezorgen vol vreugd en in deugd, zet gijlie dat werk voort”

@scoutssintlutgardis Weer een geslaagde ☀dagvergadering ����

@akabe_akadoe Afgelopen zondag gingen de givers op pad naar het bos om hout te sprokkelen voor hun eigen kampvuur ��

@scouts_en_gidsen_juventa Verschillende takken gingen vandaag aan de slag met de zwerfvuilactie, zo verzamelden ze samen kilo’s (!) afval dat niet in de natuur thuishoort. Scouts hoort daar echter wel in thuis en draagt dus ook mee zorg voor zijn omgeving! Het hoofddoel was vandaag naar afval snuffelen, maar daarnaast konden we als beloning geitjes knuffelen! ��⚜

@scoutszaventem Gisteren was het leidingswissel �� Alle takken kregen voor één vergadering een nieuwe leidingsgroep, die voor hen een leuke vergadering in elkaar staken

Eind goed, al goed?

Met het einde van het scoutsjaar in zicht, staan er weer veel beslissingen voor de deur. Stoppende leiding maakt hun keuze bekend, twijfelaars denken na over wat ze nog uit een nieuw jaar kunnen halen en anderen staan er amper bij stil en kijken al uit naar hun nieuwe tak in september.

TEKST: Roosje Raeymaekers

FOTO: Victor Watté

GROEIEN MET JE TAK!

In de aanloop naar je zomerkamp is het altijd goed om even stil te staan bij je takwerking. Is jullie team een goed geoliede machine of komen jullie soms nog wat mankementjes tegen? Gebruik een leuke methodiek om elkaars talenten en eventuele werkpunten te benoemen.

Denk na over iets dat iedereen goed kent, bijvoorbeeld een auto. Bepaal voor elke persoon van je takploeg een onderdeel, waarmee jij hen associeert. Iemand die altijd goed opruimt na de activiteit vergelijk je bijvoorbeeld met een achteruitkijkspiegel. Niets ontsnapt aan het oog van je medeleiding. Iemand die anderen motiveert en aanspoort, is dan weer de motor van de auto. Leg elkaar goed uit waarom je voor een onderdeel kiest en benoem zo de sterke kanten van je medeleiding!

ALLES ERUIT HALEN!

Kan jij dit scoutsjaar al je energie kwijt in activiteiten of taken? Of voer je volgend jaar toch liever een andere taak uit? In de scouts leren we een heleboel dingen die je niet leert op de schoolbanken. Wat leerde jij al op de scouts en waarin zou jij nog graag groeien? Maak op een tak- of groepsraad tijd om stil te staan bij je engagement. Steek jij een zot rodedraadspel voor het kamp in elkaar? Vind je het geweldig om de affiche voor jullie spaghettislag te maken? Of misschien schuilt er in jou wel een groepsleiding?

HALT!

Voor je alweer in het nieuwe scoutsjaar vliegt, vergeet niet te genieten van die mooie afsluiter van dit scoutsjaar: je zomerkamp! Ga samen met je takploeg aan de slag tijdens een heuse kampwerkdag om je kamp tot in de puntjes uit te werken. Zo loopt alles (voor het grootste deel) op rolletjes en kan je ten volle genieten van het moment.

SALUT EN DE KOST!

Wanneer leiding aangeeft te stoppen, gaat dit in veel groepen gepaard met een bedanking.

Dit kan iets heel persoonlijks zijn, maar een gezamenlijk aandenken of een laatste afsluitende activiteit is ook een optie. Inspiratie nodig?

 Een afsluitende bbq, tof stadsspel of een zotte quiz (over de personen die stoppen misschien?).

 Een item gepersonaliseerd met de totem, zoals een zakmes, mok of keukenschort.

 Bedanking op het einde van het kamp met alle ouders erbij.

 Afscheidsfeestje of -etentje

BASISPIJLERS

BASISPIJLER

ZELFWERKZAAMHEID

Prikkel je mee?

TEKST: Roosje Raeymaekers

Volgens de Van Dale betekent zelfwerkzaamheid “het op eigen kracht iets doen”. Voor scouts en gidsen is het een deel van onze scoutsmethode, een basispijler.

Vergis je niet! Het gaat hier niet om zelfredzaamheid, om je plan te leren trekken. Het is wél hoe we aan onszelf werken. In de scouts word je van kapoen tot (groeps)leiding geprikkeld en uitgedaagd om te groeien als persoon. Een (zee)welp leert wat die allemaal kan doen met een tak door tijdens een bosspel rond te dwalen, alleen of met hun

CONCLUSIE

Op de scouts kan je groeien, vallen en weer opstaan. Een schouderklopje van leiding kan wonderen doen. Moedig dat experimenteren aan en geniet mee van je openbloeiende leden en medeleiding.

beste vriendje. Een jonggids merkt dan weer hoe haar medeleden reageren als ze haar mening geeft en zo mee het voortouw neemt om een nieuwe spelstrategie uit te proberen. Jins en leiding krijgen verantwoordelijkheid en groeien zo in hun zelfstandigheid met ondersteuning van hun (mede)leiding.

FOTO: Esther

Peckstadt

ALLE TAKKEN

Allemaal je bed uit! NACHTSPEL!

Ai, die alomgekende kreet die iedereen onmiddellijk doet beven… Maar nachtspelen mogen uiteraard niet enkel angst opwekken. Liefst zelfs helemaal géén. Een portie gezonde stress en adrenaline kunnen samen wel zorgen voor wilde verhalen. Verhalen over spelen waarbij iedereen zich megahard amuseerde, maar zich ook op ieder moment veilig voelde.

TEKST: Soetkin Meeus

FOTO: Victor Watté

Fysieke en emotionele veiligheid is belangrijk tijdens ieder spel, en een extra aandachtspunt bij nachtspelen. Is je spel heel realistisch en angstaanjagend (zoals een ontvoering met veel lawaai, bivakmutsen …)? Dan moet je de inhoud ervan heroverwegen.

INSPIRATIE VOOR

JE VOLGENDE NACHTSPEL:

SLUIPSPEL MET BREEKLICHTJES

Eentje voor alle takken. In een centraal kamp liggen verschillende voorwerpen die de leden moeten verzamelen en in hun kamp moeten krijgen zonder herkend te worden. Ze krijgen allemaal

breeklichtjes op armen en benen aangebracht, maar die nog niet gebroken zijn (en dus nog geen licht geven). Iedereen start dus onzichtbaar, maar een verkeerde beweging kan de lichtjes plooien en doen schijnen … Spannend!

DE NACHTWACHT

Één lid is de nachtwaker en staat op de gang of ergens uit het zicht. De anderen krijgen allemaal een nummer tussen 1 en 12. Die nummers stellen de uren voor. Iedereen met een nummer verstopt zich. Als iedereen verstopt is, komt de nachtwacht terug in beeld. De nachtwacht roept: “Ik ben de nachtwacht en de klok slaat ....”. Dan zegt die persoon

een getal en/of maakt een aantal klokslagen met een voorwerp. Degene met dat getal maakt dan een dierengeluid, waarop de nachtwaker die persoon gaat zoeken. Als die gevonden wordt, gaat de nachtwaker terug naar de beginplek. Zo gaat het verder tot iedereen gevonden is.

Meer info over veilige activiteiten:

THE NEIGHBOURS

TEKST: Tom Stoffelen

Bij de start van je kamp kennismaken met je buren? Strak plan. Steek bijvoorbeeld een briefje met contactgegevens in de bus of maak concrete afspraken wanneer jullie elkaar zien. Wat kunnen jullie voor elkaar betekenen?

Misschien willen je buren wel een extra oogje in het zeil houden als jullie op dagtocht zijn. Of wie weet is er een andere jeugdbeweging in de buurt die graag eens samen wil spelen! Iets met ‘beter een goede buur dan een verre vriend’.

BOEKENPLANK

Speel op Veilig

TEKST: Nele De Brabanter

In de Speel op Veilig les over veilig omgaan met elkaar, met materiaal en met activiteiten. Ontdek de (wettelijke) regels en de richtlijnen van Scouts en Gid sen Vlaanderen over vuur, water, hoogte, verkeer, materiaal, drugs, tabak en alcohol … Maar je vindt er ook een antwoord op je vragen over op tocht of op kamp gaan.

Zelf ook eens meeschrijven aan een Over & Weer? ?

w Stuur een mailtje naar overenweer@scoutsengidsenvlaanderen.be

Ik voel me goed, ik ben onderweg

Samen onderweg! Tocht, dat hoort bij de scouts. Al wandelt de ene misschien al wat liever dan de andere. Hoe zorg je ervoor dat je tocht voor iedereen nóg leuker wordt?

TECHNIEKEN OP TOCHT

IK GA OP REIS EN IK NEEM MEE …

Een klassieker! Maar je kan het ook uitdagender maken natuurlijk. Laat bijvoorbeeld je kabouters enkel voorwerpen die ze zien noemen. Met givers kan je misschien al wat moeilijkere voorwerpen ‘meenemen’. Zei er iemand 17 sanseveria’s in donkerblauwe bloempotten?

HAAL JE MUZIKALE ZELF

NAAR BOVEN!

Neurie een liedje dat de anderen moeten raden of doe stop-de-band met de muziek op een box. Meekwelen maar!

BINGO!

Stel op voorhand een bingo op en laat je leden zoeken. Een bushalte, iets paars, het nummer 28 … Wie het vaakst bingo heeft, krijgt een verrassing.

8 redenen waarom

je

Herfstontmoeting

niet mag missen

TEKST: Nele De Brabanter

FOTO: Alexander Janssens

1. Je maakt er gegarandeerd vrienden van aan de andere kant van Vlaanderen

2. Je komt er in première het nieuwe jaarthema te weten mét bijhorend jaarlied en -dans.

3. Je traint je oriëntatieskills tijdens het zoeken naar je gouwgrond.

4. Je babbelt er met andere leiding van over heel Vlaanderen en Brussel over hoe zij de dingen aanpakken.

5. Je snuift een heel weekend inspiratie en frisse Kempenlucht op de Hoge Rielen.

6. Jij bepaalt waarover je wil bijleren en hebt keuze uit tientallen workshops.

7. Je kan ‘s avonds iedereen omverblazen met je dansmoves of rustig napraten met een drankje.

8. Al je vrienden gaan ook.

Je tocht nog scoutesker maken? Haal je tochttechnieken erbij. Kunnen je leden al overweg met een visgraat of bolletje en pijl? Dan biedt een windroos of kruispuntenroute misschien een nieuwe uitdaging. Ook een fotozoektocht is een mogelijkheid. Of een mix van dit alles afwisselend!

EÉN IS LINKS, DRIE IS RECHTS Maakt de bestemming niet uit? Neem er dan een dobbelsteen bij: die bepaalt waar je naartoe gaat. Spreek op voorhand af wat de cijfers betekenen: één is links, twee is een opdracht, drie is rechts, vier is terugkeren … Nog niet spannend genoeg? Zoek de weg terug – als je helemaal verdwaald bent – aan de hand van een stafkaart en kompas.

SPEEL OPEN}KAART

Elkaar wat beter leren kennen of net zin in een diep gesprek? Speel Open}kaart, ideaal van jonggivers tot leiding. Te koop in Hopper Winkel.

GRAPPIGE

UITSPRAKEN

Wie: Gewillige Hauki

“Ja, ik zag een duif onlangs, en die had zoveel gegeten dat die met zijn rug op de weg lag te bekomen”

Tijdens een van onze activiteiten maakten we vetbollen voor de vogeltjes. Tijdens het knutselen zeiden we tegen onze kapoenen dat de vogeltjes het moeilijk hebben met het vinden van eten in de koude wintermaanden. Daarop antwoordde één van onze kapoenen:

TEKST: Rosie Van Calster

FOTO: Jari Sijbers

“Ja, ik zag een duif onlangs, en die had zoveel gegeten dat die met zijn rug op de weg lag te bekomen”. Samen met een van mijn medeleiding stond ik daar heel awkward te zeggen: “Amai, die moest wel heel veel ophebben dan!”. Daarna ben ik even naar buiten moeten gaan om te lachen

TEKST: Tom Stoffelen

In mijn groep …

TEKST: Geertrui Meeus

FOTO’S: Leyton Knockaert, Jari Sijbers, Fien Wallays, Marie Vochten, Luka De Wandel

Ken je het? Je bent op Herfstontmoeting, op Jamboree-weekend, op vorming …

Kortom: een plek waar je met allemaal mensen van verschillende groepen samen bent. Je belandt aan het kampvuur en daar geraak je gezellig aan de praat. Opeens besef je dat de gewoontes uit jouw groep niet per se bij andere scoutsgroepen voorkomen. En wanneer je later het avondlied zingt, knielt een deel van de groep niet mee. Huh?

FOTO: Leyton Knockaert

RITUEEL OF TRADITIE?

“Leiding, waarom doen we dat eigenlijk ieder jaar?” “Da’s traditie!”, zijn gekende uitspraken in groepen. Maar wat is dat nu juist, een traditie? Of is het een ritueel?

Tradities zijn gewoontes die al een tijdje bestaan en die van de ene generatie op de andere worden doorgegeven. Dat gaat bijvoorbeeld over het uur en de dag waarop jullie scoutsactiviteiten organiseren en of jullie op takkamp gaan of op groepskamp.

“In onze groep is er een cyclus van drie jaar. Het ene jaar hebben we groepskamp, het jaar nadien hebben we een klein kamp (kapoenen en kabouters) en een groot kamp (jonggidsen, gidsen en jins). In het derde jaar gaan de gidsen en jins (wat bij ons één tak is) op buitenlands kamp, waardoor de jonggidsen alleen op kamp gaan. En dan is er nog een klein kamp.”

w Je leest er alles over op pagina 12.

“Wij gaan altijd met heel de groep op kamp, tijdens de laatste tien dagen van juli. De kapoenen en welpen slapen in een gebouw, de oudere takken slapen op een nabij gelegen veld in tenten.”

Rituelen zijn tradities met een speciale betekenis. Denk aan de scoutsgroet, totems, belofte, het avondlied, overgang of de opening en sluiting van de scoutsactiviteit. Het zijn speciale momenten in je groep, die telkens terugkomen en vaak op dezelfde manier gebeuren.

Waarom hebben gidsen en scouts rituelen en tradities? Omdat scouting meer is dan alleen spelen en avontuur. Als scouts en gidsen gaan we samen op ontdekking: naar onszelf en elkaar, naar echter en beter. Dat staat centraal bij de scouts- en gidsenrituelen. Scouting is zinvol, in alle betekenissen van het woord.

TOTEMISATIE

Eén van de meest gekende tradities binnen scouting is de totemisatie. Maar hoe je die totem verkrijgt is opnieuw bijna bij elke groep anders. Wanneer je naar je totemisatie kijkt, is het belangrijk om je deze dingen af te vragen: is dit een meerwaarde, leert het lid hier iets uit, is dit pedagogisch verantwoord?

Een totemisatie is een bezinningsmoment, een moment om naar jezelf te kijken en naar wie jij bent in de groep. Het is een kans om je eigen sterktes en werkpunten te ontdekken. Een totemisatie is géén ontgroening of uitputtings-

slag. Vernederen, spotten of uitlachen hoort daar niet bij. Daaruit leer je niet wie je bent, het is voor niemand plezant.

Als je op zoek gaat naar een totem, kijk dan niet alleen naar het kamp. Let op hoe het lid zich het hele jaar door gedraagt. Sommige leden bloeien op kamp volledig open, maar het is het totaalplaatje dat zorgt voor een totem die écht aansluit bij de eigenschappen van dat lid.

Meer info over totems?

“Bij onze totemisatie worden de leden gedropt in een dorp en moeten ze persoonlijke opdrachten doen. De bedoeling van die opdrachten is dat ze uit hun comfortzone komen. Maar natuurlijk niet te extreem, zodat het geen te grote drempel vormt. Bijvoorbeeld: iemand die wat schuchter is maar grappig, kan een comedyshow met mopjes voorbereiden en voorbrengen.”

FOTO:

Jari

Sijbers

DOSSIER

BELOFTE

Ook de belofte is één van de gekendere tradities binnen de scouts. De scoutsbelofte bestaat al sinds het ontstaan van scouting. Het is een engagement dat je aangaat: je staat klaar voor elkaar en zorgt ervoor dat anderen op jou kunnen rekenen. Tijdens de belofte spreek je dit engagement luidop uit.

Iedere groep vult deze belofte anders in. Vroeger gebeurden beloftevieringen veelal in de kerk. Na de switch van VVKSM naar Scouts en Gidsen Vlaanderen gaven veel scoutsgroepen hier hun eigen creatieve, veilige, zinvolle … invulling aan. Wat beloof jij aan jezelf, de groep en het grotere geheel?

Meer lezen over belofte?

DAG OPENEN EN AFSLUITEN

De meeste groepen starten iedere kampdag met een klassieke opening. Die kan lichtjes verschillen van die tijdens het scoutsjaar, maar het kan ook gewoon krak dezelfde zijn. De dag start in veel groepen bij de vlaggenmast. Elke groep kiest zelf hoe ze het ritueel invullen: traditioneel of eerder speels en persoonlijk.

“Op kamp hebben we andere patrouilles dan doorheen het jaar. De namen van onze patrouilles zijn dan in het kampthema. ’s Ochtends roepen we per patrouille een kreet en nadien zingen we het kamplied.”

Het zingen van het avondlied is vaak een rustig moment om de kampdag af te sluiten. We staan even stil bij wat de dag heeft gebracht.

“Tijdens ons belofteritueel schrijven de kabouters en de jonggidsen een belofte op een briefje. Die lezen ze dan luidop voor tijdens de belofteviering, waarna ze het briefje verbranden. Wanneer elk lid hun belofte heeft uitgesproken, zeggen we samen de wet op. Nadien krijgen we ons belofteteken. Bij de meeste groepen wordt dit op de borstzak van het hemd genaaid, maar bij ons is het de traditie dat die in de punt van onze das komt.”

OP KAMP

Een zomerkamp bestaat uit een hele reeks tradities, rituelen en gewoontes. Vooral jonge leden weten nog niet wat ze allemaal moeten verwachten. Als leiding is het na 15 jaar wel vanzelfsprekend om met muziek op te staan. Maar voor jonge leden hebben sommige tradities net iets meer uitleg nodig. Hoeveel verschillen zitten er in een dag van een kapoen thuis of op kamp? Op een ochtend kan je zo al meteen heel wat verschillen opsommen. Kijk even mee:

“Toen ik voor het eerst met een andere groep het avondlied zong, was ik helemaal in de war. Zij kruisten hun armen en zongen hand in hand het avondlied. Toen we bij ‘knielen, knielen, knielen wij neder’ kwamen, knielden ze niet!”

THUIS

Rustig gewekt worden door de ouders

Alleen wakker worden

Je kleren die klaarliggen

Rustig je boterhammetje opeten

Gesmeerde boterhammetjes?

Een afwasmachine

OP KAMP

Muziek om 8u ’s morgens

Met 40 andere kapoenen in een slaapzaal

In je valies duiken op zoek naar propere kleren

Zelf je boterham met choco plamuren

Meehelpen met de afwas BIKKE BIKKE BIK

FOTO: Marie Vochten

FOTO:

Fien Wallays

FOTO: Luka De Wandel

ENKELE TRADITIES

OP EEN RIJTJE

“In onze groep zijn er heel wat ongeschreven eettradities. De eerste avond eten we altijd macaroni. De laatste dag voor het kampvuur doen we een barbecue. En ‘s avonds aan het kampvuur krijgen we warme chocomelk en is er een gigantische koekjestaart waar de foeriers een kunstwerk van m&m’s maken in het kampthema.”

“De eerste vergadering van het jaar gaan onze voortrekkers naar de bibliotheek om daar in de reisboekjes te kijken en een eerste keuze van landen te maken om op buitenlands kamp te gaan.”

“Op ons groot kamp met de (jong)verkenners, wanneer alles is opgesteld en alle sjorringen zijn gemaakt, hebben we een receptie met mocktails en zelfgemaakte toastjes. We toosten dan allemaal samen op een goed kamp!”

EN OOK NOG DIT …

Groepseigen tradities, rituelen en gewoontes zijn een van de mooiste dingen die er zijn. Het zorgt voor zin, verbinding en vaak ook structuur. Het belangrijkste blijft wel dat iedereen zich erin kan vinden en er zich comfortabel bij voelt. Als de zinnen “Omdat het altjid al zo was” of “Ik moest dat vroeger ook doen” vaak over je tong rollen, kan je je de vraag stellen of die bepaalde traditie of ritueel wel nog oké zijn. Ga het gesprek hierover niet uit de weg, maar grijp deze kans om er samen iets moois van te maken!

TIP VOOR STARTENDE LEIDING

Sh*t, de hudo

“In onze groep mogen we geen oude jaartekens of taktekens op onze hemden laten hangen. Enkel het huidige jaarteken en een aantal badges (Vlaanderen, belofteteken …) mogen blijven. Toen ik stopte als leiding in mijn eigen groep, vond ik het stiekem toch wel leuk om al die oude tekens toch op een nieuw hemd te hangen en er mijn eigen ding van te maken.”

“In mijn groep moeten we eerst altijd een hele lading boterhammen met kaas en vlees (salami of boterhamworst) opeten voor we aan de choco mochten beginnen. Dus eigenlijk had ik altijd al genoeg gegeten, maar ik had toch nog wel goesting in een boterham met choco.”

“Voor mijn zeescoutsgroep is de opening van het vaarseizoen altijd wel een mooie traditie. We zijn heel de dag aan het water, waar alle takken door elkaar activiteiten doen: de oudsten sjorren een vlot, de jongsten gaan roeien … In de loop van de namiddag is er een officieel moment waar de boten worden gewijd. Vroeger gebeurde dit door een priester, de laatste jaren is dit door de zeescoutscommissaris.”

Meer info over tradities en rituelen?

Op de website vind je ook enkele rituelen per tak.

Heb je leden die voor het eerst op tentenkamp gaan? Je voelt zelf misschien nog wel de spanning door je lijf razen bij de herinnering eraan. Nog veel spannender is de eerste keer op de hudo. Voorzie daarom vooral voor jongere leden voldoende hudo’s. Lang aanschuiven kan vaker ongelukjes veroorzaken. Misschien kunnen de oudere leden de eerstejaars die eerste dag begeleiden? Een gezellige hudo scoort ook altijd beter. Zei iemand lampionnetjes? Of een schriftje om in te schrijven terwijl je je eerste stresskakje legt?

TEKST: Pebbles Antonissen

FOTO: Hana Reynaert

COLUMN KAMP ZE!

Het Groepsleidingscongres: hoe geweldig was dat!? Met bijna 500 gemotiveerde groepsleiding van over gans Vlaanderen in gesprek en discussie rond de waarden en methoden van scouting. Over de zin van wat we doen en wat we willen dat onze leden leren, hoe we dat willen doen en hoe we jullie daarin kunnen ondersteunen. Het congres is nog maar net achter de rug en de zomer staat al voor de deur. En geen zomer zonder kamp. Gelukkig maar! Geen betere broeikas om die woorden, waarden en scoutsmethoden van het congres meteen om te zetten in de praktijk en de realiteit.

Tien dagen samen leven, beleven en inleven. Op avontuur in de natuur. Een week lang alle ruimte om je leden mee te nemen op ontdekking, hen te inspireren en uit te dagen, te laten experimenteren en vooral heel veel te laten groeien, met vallen en opstaan. Nergens krijg je de kans om je leden zo te zien groeien en openbloeien en de magie van het scouts-effect te zien van “learning-bydoing”. Je kapoenen die hun angst overwinnen van het van huis weg zijn, of je jonggivers die in patrouille de eerste keer koken op een houtvuur en er een - veel te laat opgediende - brakke brei van maken die eerste avond, maar dan doorheen het kamp zich omtoveren tot echte ambitieuze buitenkoks die een driegangenmenu uit hun mouw schudden. En jij als leiding die de kunst en kracht leert om je leden fouten te laten maken en daaruit te laten groeien; om te ondersteunen, en te inspireren zonder het over te nemen.

Al spelend en kamperend zijn we te gast op velden en weides van aan het zeetje tot diep in de Ardennen, of los over de grenzen heen op zoek naar het internationale avontuur. Op kamp en op tocht komen we als scouts op heel veel plaatsen waar ook anderen van genieten. Op het marktplein in het dorp, langs straten, over stegen en kleine bospaden kruisen en ontmoeten we kampburen, medescouts en -gidsen of de lokale boer. Laten we dus als echte scouts en gidsen zorg dragen voor die omgeving. Ook op ons eigen terrein geven we het goede voorbeeld. Zo tonen we onszelf van onze beste kant, aan elkaar, maar ook aan de buurt.

Ik wens jullie een prachtkamp met als afsluiter een groots kampvuur dat de vonken mag geven voor boeiende gesprekken rond de zin van scouting en smeulende gensters die de goesting voor het nieuwe jaar in gang steken.

Jo Deman Verbondscommissaris

Duurzaam, lekker en goedkoop kampeten!

TEKST: Joppe Massant

FOTO: Luka De Wandel

Het eten op kamp zowel lekker, duurzaam als betaalbaar maken? Daar dromen we van! Het klinkt als een heuse opdracht, maar eigenlijk gaan die drie hand in hand. Enkele tips die hierbij kunnen helpen:

 “Beter te veel dan te weinig”, durf het gerust ook eens om te draaien. Voorzie een snack na de maaltijd als je merkt dat de leden nog honger hebben, in plaats van dubbel zoveel te rekenen om daarna veel te moeten wegsmijten.

 Veggie maaltijden kunnen wonderen doen voor zowel je ecologische voetafdruk, je budget als restjes. De eerste dingen die slecht worden op kamp zijn het vlees en de zuivelproducten (melk, yoghurt …). Hoe minder je ervan hebt, hoe minder restjes en hoe minder je moet weggooien!

 Vermijd koken op houtvuur. Het klinkt misschien wat tegen onze tradities in, maar houtvuur zorgt voor een pak meer luchtvervuiling dan koken op elektriciteit of gas.

 Serveer je restjes de volgende dag opnieuw. Het is heus geen ramp om twee dagen hetzelfde te eten, en je kunt er ook een leuke twist aan hangen. Pasta te veel? Serveer een pastasalade!

Even ontprikkelen

TEKST: Caroline ‘Banteng’ Van Camp FOTO: Kristof Steurbaut

Je herkent het vast: kapoenen die op kamp na dag drie al heel moe zijn, een jonggiver die al een paar keer agressief uit de hoek is gekomen, of leiding die op de toppen van hun tenen loopt na een slopende vergadering. Ofwel: allemaal signalen van je lichaam om te zeggen dat het overprikkeld is. Het overkomt iedereen wel eens.

Tijd voor de prikkelarme ruimte! Op deze plek krijg je de ruimte en de tijd om weer op adem te komen. Op eigen aanvoelen en wanneer je weer rustig bent, kan je terugkeren naar de groep.

De avond is neergekomen

ENKELE VUISTREGELS:

 Kies voor een lokaal of een plekje zonder scherpe hoeken of kanten.

 Zorg ervoor dat de ruimte enkel daarvoor dient. Een plekje in de eetzaal waar iedereen passeert of een tentje tussen de slaaptenten is misschien niet ideaal.

 Voorzie voorwerpen die helpen je “zen” te voelen. Denk aan zachte voorwerpen (kussens, knuffels, dekens …), een koptelefoon (om nog meer prikkels te kunnen dempen), strips, stressballen …

 De leden moeten de prikkelarme ruimte zelf binnen en buiten kunnen.

ANDERE TIPS

 Maak afspraken met leden en leiding over het gebruik van de ruimte. Het is geen hangplek om met een groepje de laatste roddels te bespreken.

 De ruimte is geen strafhoek. Als leden dat zo aanvoelen, gaan ze er niet meer vanzelf naartoe.

 Complimenteer leden en leiding die zelf voor een time-out kiezen. Ze geven immers zelf aan nood te hebben aan rust.

 Plan af en toe een prikkelarme activiteit in. Zo creëer je rustmomenten doorheen je kamp.

Met de kampzomer in aantocht kan je niet alleen beginnen dromen van knotsgekke spellen met de leden, maar ook van de lange avonden rond het kampvuur met de leiding. Hét moment om elkaar beter te leren kennen en sappige verhalen te delen. Toch hoef je niet elke nacht te wachten op de eerste zonnestralen om in je tent te kruipen.

Kamp betekent voor leiding vaak “druk, druk, druk”. Een kort lontje door een slaapgebrek is dus het laatste wat je erbij wil. Een avondje op tijd gaan slapen — ja, dat mag zelfs meteen na de leden zijn — kan al wonderen doen.

Knoop het in je oren: je mag op tijd gaan slapen, zonder scheef bekeken te worden. Straal dat ook uit naar je medeleiding. Zo wordt het kamp een veilige haven voor jullie allemaal. Vind je het toch nog eng? Spreek met iemand af dat jullie samen naar de tent of kamer gaan. Zo voel je je meteen minder alleen en hebben jullie de volgende dag allebei weer energie om er volop tegenaan te gaan. Slaapwel!

TEKST: Pebbles Antonissen

FOTO: Luka De Wandel

FOTO: Kristof Steurbaut

Gemengd in de tent

Slapen jullie kabouters en welpen in één ruimte als jullie op weekend gaan? En hoe zit het met jullie givers op kamp? Verschillende groepen hebben verschillende gewoontes als het gaat over het samen slapen van meisjes en jongens. Wat mag wel en wat mag niet? Kort samengevat: er zijn geen specifieke regels over het al dan niet samen in één ruimte slapen. Leden mogen dus gemengd slapen, maar niets moet. Forceer niets en vraag je leden wat ze ervan denken.

TEKST: Tom Stoffelen

FOTO: Gidsen Sint-Lucia

Doet er zich een situatie voor waarvan je betwijfelt of die gepast is? Dan zijn er zes criteria die je helpen een inschatting te maken: toestemming, gelijkwaardigheid, vrijwilligheid, ontwikkelings- en functioneringsniveau, context en impact. Deze criteria zijn gebaseerd op het Sensoa Vlaggensysteem om seksueel gedrag bespreekbaar te maken, maar werden door Grenswijs herwerkt om op elke situatie te kunnen toepassen. Of het nu over samen slapen, groepsdruk, drill, pesten of agressie gaat: dezelfde zes criteria blijven van toepassing. Aan de hand van deze vragen kan je inschatten of een situatie acceptabel is.

1. Toestemming: is iedereen akkoord? Voelt iedereen er zich prettig bij?

2. Gelijkwaardigheid: is iedereen aan elkaar gewaagd? Is er een (groot) verschil in aantal of leeftijd? Is er sprake van een machtspositie?

3. Vrijwilligheid: is er een vorm van druk of dwang? Kunnen de leden nee zeggen? Is er sprake van groepsdruk?

4. Past de situatie bij het ontwikkelings- en functioneringsniveau van de leden? Was de persoon bij volle bekwaamheid toen die toestemming gaf? Meer informatie over het ontwikkelingsniveau van leden, kan je terugvinden op de pagina’s rond leefwereld per tak op de website.

5. Is het passend in de context? Is er voldoende privacy voor de verschillende leden?

6. Is er een bepaalde impact voor de betrokkenen? Is er materiële, fysieke, psychologische, emotionele of sociale schade? Ook de duur en herhaling spelen hier een rol.

Alle criteria zijn oké? Experimenteer gerust verder. Als dat niet het geval is, grijp je als leiding in.

Wil je aan de slag met deze vragen? Meer informatie vind je op sensoa.be of grenswijs.be. Je kan deze methodiek ook uitlenen bij het Scoutshuis in Antwerpen.

ENKELE TIPS

 Ga in gesprek met de ouders van de leden. Dat betekent niet dat je moet doen wat zij willen: handel altijd in het belang van je leden. Door in gesprek te gaan kan je wel uitleggen waarom je doet wat je doet

 Hou rekening met ál je leden. Niet elk lid voelt zich een meisje of een jongen. Zij zouden dus uit de boot vallen als jongens en meisjes apart slapen. En sommige jongens liggen misschien liever bij de meisjes en omgekeerd.

 Check de Speel op Veilig (meer info op pagina 6) voor andere regels, richtlijnen en suggesties over slapen.

FOTO: Gidsen Sint-Lucia

EN VERDER

JEUGDDIENST AAN HET WOORD

IN DEZE RUBRIEK LEGGEN WE ONS OOR TE LUISTER BIJ JEUGDDIENSTEN. ZIJ ZIJN VAAK DE BRUG TUSSEN JEUGDBEWEGINGEN EN DE GEMEENTE. MAAR HOE DOEN ZE DAT?

Digitaal dilemma

TEKST: Janna Dergent en Nele De Brabanter

FOTO: Victor Parmentier

Gsm’s op kamp: voor de ene groep a big no-no, voor de andere de normaalste zaak van de wereld. Ze komen zeker van pas, maar misschien is het ook tof om eens onbereikbaar te zijn?

Eigenlijk zijn we al meteen bij de clue van dit artikel: het een is niet beter dan het andere. Het belangrijkste? Duidelijke afspraken maken binnen je leidingsploeg én met je leden over het gebruik van gsm’s en

ACTIE

Little Bertha

smartphones op kamp. Doe dat samen en leg uit waarom je afspraken maakt. Als je begrijpt waarom dat nodig is, ben je meer geneigd om de gemaakte afspraken na te leven. Vraag naar ieders ideeën en bezorgdheden en probeer samen tot een overeenkomst te komen.

De afspraken die voor leiding gelden kunnen anders zijn voor leden. Pakweg tien jaar geleden hadden veel givers nog geen gsm, nu verwach-

ten ouders elke avond om 20u stipt een berichtje. Ook hierover maak je dus afspraken met je leden. Communiceer die ook transparant naar ouders.

Goed om weten: persoonlijk materiaal, zoals gsm’s, is niet standaard verzekerd door Scouts en Gidsen Vlaanderen. Daarvoor sluit je een aparte materiaalverzekering af.

WE VRAGEN HET AAN FIEN DE SMET VAN JEUGDDIENST TURNHOUT

Waarvoor kunnen scoutsgroepen bij jullie als jeugddienst terecht? Scouts kunnen met al hun vragen bij ons terecht. Weten we het antwoord niet, dan zoeken we samen verder. We ondersteunen op verschillende vlakken: met vormingen of ondersteuning bij fuiven, een controle of groepsaankoop van brandblussers, maar ook subsidies en financiën.

Heeft Turnhout een jeugdraad?

Lanceringsprijs 35 euro ipv 39,95 euro

Nieuw en Belgisch! Een snel en eenvoudig buitenspel met een leuke mix van darts en jeu de boules.

Ideaal als tussendoortje met de leiding of activiteit voor een beperkte groep.

• snel uitgelegd

• klein speelveld

• gooien met een houten bal

• tactisch en leuk

• beperkte duur tenzij tornooiformule

• bedacht in Ieper

Ontdek meer spel- en knutselmateriaal op debanier.be

Zo ja, wat bespreken jullie daar? Er wordt uitgewisseld over verschillende thema’s zoals kampen, fuiven of ledenwerving. Ook geven ze advies op acties die de gemeente plant of kiezen ze zelf thema’s uit. Voor de lokale verkiezingen schreven ze een “memorandum” met eigen aanbevelingen, om van Turnhout een jeugdvriendelijke stad te maken.

Het nieuwe jaarthema staat in het teken van speelruimte. Zijn er in jullie stad/ gemeente voldoende plekken om te spelen? Is er hulp vanuit de gemeente voor jeugdinfrastructuur?

Ja, 65 speelpleintjes! En dit jaar vernieuwen we het belevingsplein in de Tijl-en-Nelestraat: een centrale plek voor de buurt om samen te komen, met ruimte voor spel én sport. Kinderen en buren gaven mee vorm aan het ontwerp.

Voor jeugdbewegingen organiseren we een lokalenonderzoek met handige tips. Ook bij verbouwplannen ondersteunen we praktisch en financieel.

Heb je als jeugddienst nog een tip voor jeugdbewegingen in het algemeen?

Als je ergens mee vast zit, twijfel niet om je jeugddienst te bellen!

Hoe helpt de jeugddienst naar aanloop van de kampenzomer?

Kom je bij ons op kamp, dan brengen we graag ’n bezoekje. Ook bezorgen we je een poster met heel wat praktische tips en info!

Wat als het misgaat?

TEKST: Nele De Brabanter

Je hoopt er natuurlijk niet op, maar wat doe je als het misgaat op kamp? Waar en bij wie kan je terecht? Welke stappen onderneem je best?

TIJDENS DE CRISIS

1. Zorg voor een veilige situatie voor jezelf je leden en andere aanwezigen. Blijf kalm en reageer rustig. Probeer een overzicht te krijgen van de situatie. Wat is belangrijk en wat minder?

2. Verwittig de hulpdiensten via 112. Verzamel de nodige documenten: het verzekeringspapier voor de dokter, de identiteitskaart of isi+kaart van het slachtoffer en de individuele steekkaart. Is er politie betrokken? Vraag zeker naar het pv-nummer.

3. Verwittig Scouts en Gidsen Vlaanderen via het noodnummer: +32 474 26 14 01. Het noodnummer is bereikbaar voor een ongeval of crisis tijdens het weekend (vrijdag 17u tot maandag 8u30), schoolvakanties (24/7) en verlengde weekends (24/7). Schrik niet, je komt terecht op een voicemail. Spreek je telefoonnummer in en beschrijf de situatie. Je wordt snel teruggebeld door een (staf)medewerker.

4. Maak afspraken met je medeleiding. Zorg dat één persoon de leiding neemt. Wie doet wat en hoe gaat het nu verder? Laat een gewonde nooit alleen! Zonder het slachtoffer af van de rest van de groep. Organiseer met de rest van de leiding iets wat de andere leden weer tot rust kan brengen: een gesprek, een wandeling …

PROBLEEM ONDER CONTROLE

5. Hoe organiseer je de rest van de activiteit, het kamp of het weekend? Scouts en Gidsen Vlaanderen zal helpen op het vlak van verzekeringen, familiesteun, slachtofferhulp, persbenadering, dringende sociale interventie ...

6. Denk na over communicatie naar de buitenwereld. Zorg voor één contactpersoon. Gebruik duidelijke en objectieve informatie: wat is er gebeurd? Wat hebben we gedaan? Wat gaan we nog doen? Hoe ga je dit aan de andere ouders laten weten? Is er pers betrokken? Contacteer Scouts en Gidsen Vlaanderen, zij helpen je mee om zo goed als mogelijk te communiceren met ouders en anderen.

In the mood voor de Moot?

TEKST: Mathias Dooms

FOTO: Fredrik Sahlström

Klaar om de wereld te ontdekken op een manier die je nooit voor mogelijk hield? De World Scout Moot komt eraan en jij kan erbij zijn! Dit evenement brengt ruim 5.000 scouts en gidsen van over de hele wereld samen in Portugal in de zomer van 2025 (25 juli tot en met 3 augustus).

Kort samengevat is de Moot het kleine broertje van de Jamboree, maar dan voor grote(re) mensen. Deelnemers zijn er tussen 18 en 25 jaar oud. Ben je dus geboren na 25 juli 1999? Dan kan je met een patrouille van tien leeftijdsgenoten, ieder vanuit verschillende hoeken van de wereld, vijf dagen op pad doorheen de Portugese natuur en cultuur.

Het smeden van buitenlandse vriendschappen stopt daarna niet. Nadien trekt iedereen naar Porto waar je vijf dagen lang de meer dan 100 aanwezige nationaliteiten kan ontmoeten en hun culturen ontdekken.

Ben je 25+ maar wil je ook genieten van een gelijkwaardige ervaring (mét internationale patrouillewerking)? Ga dan zeker mee als medewerker.

7. Doe aangifte bij de verzekeringsmaatschappij.

NAZORG

8. Maak het incident bespreekbaar Organiseer na twee weken en na anderhalve maand een gesprek. Hulp nodig? De stafmedewerkers van Scouts en Gidsen Vlaanderen of jullie DC helpen graag.

9. Draag zorg voor alle betrokkenen Informeer hoe het gaat. Verwijs ze eventueel door naar de huisarts of een jongereninformatiepunt of -adviescentrum.

In geval van een overlijden van een lid, leiding of iemand in je scoutsnetwerk kan je terecht bij rouwbegeleiding. Dit is een groepje vrijwilligers bij Scouts en Gidsen Vlaanderen die jullie kunnen ondersteunen waar jullie als groep nood aan hebben.

16 UITSMIJTER

Speelstek, groene plek!

Vijf tips om je speelruimte te ontharden en te vergroenen

Door project ‘Groenkapoen’, een initiatief van de Antwerpse Regionale Landschappen

Net als Scouts 23ste Don Bosco aan de slag? Groenkapoen geeft je vijf tips voor het ontharden en vergroenen van jouw speelterrein!

SCOUTS 23ste Don Bosco uit Brasschaat denkt met de hele groep na hoe ze hun speelterreinen zullen vergoenen.

Kinderen en jongeren ontwikkelen sneller, zowel mentaal als fysiek, wanneer ze regelmatig buiten in een groene omgeving spelen. Ze worden creatiever, genieten meer van vrije tijd, maken minder ruzie en zijn daarna rustiger thuis, blijkt uit onderzoek. En laat buiten spelen nu iets zijn dat we bij de scouts als de beste kunnen!

Meer info, tips en tricks:

Vragen? Scouts en Gidsen Vlaanderen Nationaal Secretariaat Wilrijkstraat 45, B-2140 Antwerpen

Tel. 03 231 16 20 info@scoutsengidsenvlaanderen.be www.scoutsengidsenvlaanderen.be RPR Antwerpen - 0407.138.494 scoutsengidsenvlaanderen

Groenkapoen, een project van de Antwerpse Regionale Landschappen, werkt samen met enkele lokale jeugdbewegingen om hun terrein op te waarderen op vlak van biodiversiteit, klimaatadaptatie, ontharding en natuurbeleving.

Scouts 23ste Don Bosco uit Brasschaat gaf alvast het goede voorbeeld! De leiding en leden staken de koppen bij elkaar om te kijken wat ze met hun speelterreinen willen doen. Ze onthardden alvast 750 m² speelterrein, legden een speelheuvel aan en groeven een wadi (een systeem voor afvoer en opvang van hemelwater). Binnenkort zullen ze ook 400 stuks haag- en bosgoed en tien bomen planten. Er komt ook nog een speelpad door het aanpalende bosje. Goed bezig!

Extra exemplaar - uitschrijven- digitale versie?

Met Over & Weer wil Scouts en Gidsen Vlaanderen haar actieve leiding inspireren, laten nadenken en laten uitproberen. We brengen de pedagogische visie, praktische informatie en richtlijnen van Scouts en Gidsen Vlaanderen bij leiding thuis (‘over’) en tonen actieve leiding in woord en beeld (‘weer’). Elk gezin waar iemand woont die bij Scouts en Gidsen Vlaanderen ingeschreven is als jin, actieve leid(st)er of met een ondersteunende functie, ontvangt automatisch Over & Weer Wil je een extra exemplaar? Dat kan. Mail naar onthaal@scoutsengidsenvlaanderen.be.

Wil je minder of geen bijlages, liever een digitale versie of echt geen tijdschrift meer ontvangen? Dat kan via groepsadmin.scoutsengidsenvlaanderen.be. Iedereen die lid is van Scouts en Gidsen Vlaanderen kan zich daarop inloggen. Meer info op: www.scoutsengidsenvlaanderen.be/uitschrijventijdschriften

Samenwerken is de sleutel: betrek de juiste mensen, zoals de eigenaar van je terrein, de gemeente, jouw regionaal landschap, leden en leiding, ouders en iedereen die enthousiast is om samen te brainstormen, te plannen en te planten.

Jouw gegevens

Creëer ruimte voor avontuur: maak plaats voor water met speelwadi’s en zorg voor meer groen door te ontharden. Denk aan schaduwbomen voor in de zomer en open ruimte voor pleinspelletjes.

Natuurlijk is leuker: laat speeltoestellen achterwege en laat de natuur het spel bepalen.

Kies streekeigen groen: plant inheemse bomen, hagen en bloemen. Laat je adviseren door de specialisten van de regionale landschappen. Check zeker www.plantvanhier.be.

Blijf zorgen en steek regelmatig de handen uit de mouwen: houd het speelterrein veilig en het groen goed onderhouden, zodat alle kleine avonturiers er eindeloos van kunnen genieten. “Hoe leuk is het trouwens dat kapoenen van vandaag als leiding samen met de kapoenen van morgen een spel spelen in de schaduw van een boom die ze zelf aanplantten?”, lacht leiding Lucas, een student biologie die zelf ooit begon als klein groenkapoentje bij de scouts.

Jouw persoonsgegevens van alle leden worden verwerkt door Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw. We gebruiken die gegevens voor het ledenbeheer en om je op de hoogte te houden van onze activiteiten. Raadpleeg ons volledige privacybeleid via www.scoutsengidsenvlaanderen.be/privacy

Je kan je gegevens altijd opvragen of veranderen via info@scoutsengidsenvlaanderen.be of per brief bij Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw, Wilrijkstraat 45, 2140 Antwerpen. Informatie, verzoeken of klachten over de verwerking van persoons gegevens? Mail naar privacy@scoutsengidsenvlaanderen.be

Missie Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen verhaal. Iedereen kan erbij. We gaan samen op verkenning en durven tuimelen in het leven. De natuur is onze troef. We geloven in onszelf, in elkaar en in