DE NEDERLANDSE NEDERLANDSE
DELTA
goodnews
bad news
Fijn bericht uit het verre oosten van Rusland: de amoertijger maakt daar een comeback. In 10 jaar tijd is hun aantal naar schatting gegroeid tot zo’n 540 exemplaren. Bij de vorige telling waren dat er nog 423 tot 502. Het WNF zet zich al jaren in voor de bescherming van de amoertijger. Vooral dankzij het invoeren en handhaven van strengere wetten door de Russische overheid, waar het WNF op heeft gehamerd, is het laatste telresultaat zo positief. Ken je het YouTube-kanaal van het Wereld Natuur Fonds? Elke dinsdag wordt er een nieuwe aflevering op geplaatst. Je vindt er filmpjes over bijvoorbeeld de mooiste wilde dieren en over wat het WNF doet tegen Wildlife Crime. Abonneer je en mis niets! In het Mekong-gebied (o.a. Cambodja, Thailand en Vietnam) zijn vorig jaar wel 139 nieuwe soorten ontdekt. Van het op een na langste insect ter wereld – een wandelende tak van 54 centimeter! – tot een vleermuis met mega-hoektanden.
Wist je dat we in Nederland natuur van wereldformaat hebben? In de delta, de waterrijke rivieren- en kustgebieden van Nederland,
A M O ER T IJ G ER
onlangs 65 In Mozambique heeft de politie beslag genomen. gestroopte neushoornhoorns in ton ivoor Ook werd er in hetzelfde huis 1,1 rresteerd, maar aangetroffen. Er is een man gea omen hoorns later zijn er van de in beslag gen rechtstreeks toch weer 12 gestolen. Gewoon geslepen de uit de opslag. Dat laat wel zien hoe wildlife-criminelen te werk gaan!
strijken jaarlijks miljoenen trekvogels neer. Nederland is dus een heel belangrijke plek op de trekroute van deze vogels. En ook de trekvissen krijgen nu – na het jarenlang moeilijk gehad te hebben – weer makkelijker toegang tot onze rivieren. Bevers bouwen er re de de s n i jzo st in elta i b a d en n g Ee er dse r, e wat m n a zo erla ela een s. el p d t p e l lle ar Ne de l me po elka en e g ee it he zo vo tw ts u tig et , n e N va ls’ ie zich er. arsj e t r a ba rtj o rm pe vo ‘le ij vo et w kel rdie h ste ate jn de die h in et egt oor en zi w t M we r d ij e er lapt s he d e i e h n k b we ot f a n en g. a t o en ng aal lt. D icht -we la rn oe l d lik s v ve ga pa sn ha
RV E
L E V A SN
E D EM
S N O EK
hun burchten, zeearenden scheren er rondjes en er is nog ontelbaar veel meer prachtig leven in de delta. jaren alles aan doet om de natuur in de delta verder te verbeteren en nog meer soorten een kans te geven in deze unieke natuur te leven. Doe je mee? Help de deltanatuur met de Missie: trekvis #fishface!
E C A F H S I F # S I V K E R T : E I MISS
ZEEAREND
Is het zee zwemmen. ar na jn zi eg no ge en als ze groot n hebben rivier, maar will leempje: mense de ob Pr in r. n ie re riv bo de ge den weer terug naar en sluizen. Trekvissen wor n willen ze juist en met dammen da ot n, sl te ge an af pl g di te t lle steunt! Maak tijd om zich voor n en zee bijna vo t jij de trekvissen en tussen riviere da ng ga en zi er ov at La de .. r e. hfac onderin Nederland or een sippe fis to mag mee op vo fo e n st de uk re le le al de s et m en du agram. Degene at mee op Trekvissen hebb post die op Inst gezenderd en ga en n e de ac or hf w fis en e ss st vi be Je ziet hoe trek Posterzine een selfie van je ingvlietsluizen! bijlage bij deze ar de H op de j jk bi Ki . en en ss tt zoek naar trekvi in zee terug te ze de vissen weer om p hi meedoen! sc ks oe het onderz nf.nl hoe je kunt .w rd ua eg lif op of
ge
RO
S I V OF
De steke
en klein
VISJE.
Behalve in het vo orjaar, a felrode b ls de ma uik krijge nnetjes n. Die die een nest dat nt, same hij bouw n t, m o e m t het een vrou Zodra he wtje te v t vrouwtj ersieren e haar k . euze he legt ze h eft gema aar eitje a s k t, in h e t het man nest. Da netje we n is er aan z bevruch et: eitjes ten en h et nest v erzorgen tot de kle intjes uit komen.
R E I DD
en g e er o at nt rn ise n e . Nad de e w r e a en De g w tuin een m r een i k e luk ieren zet ( we allen Ge s e d l . t g e t n n i i d en rve ons n u mid er ti o e t r z s bi je r in rt. wa ge oo uit pese bos zijn e vind v s r d a d e n ro ), a w e Eu ols o bied erlan ij Za ijn b z e d o b e P t Ne lak dg da van d een rm n. In en, v e n r i h a tel besc sente rduin pa ns wi eme ee WNF n nd r e z o en do r dui de K a in pa
KK E N n
e is e
IND
E W K RU
wnfnederla
DE NEDERLANDSE DELTA CO MEBACK VAN DE GET IJD ENN ATU UR
lbaars is e
O N O P VA L L E N D
facebook.com /wnflg wnflifeguard nd
Z A LM
In het zuidwesten van Nederland werkt het Wereld Natuur Fonds
de komende jaren aan het herstel van onze unieke deltanatuur. Die wordt daarmee weer onweerstaan baar voor trekvissen, trekvogels en allerlei andere dieren en planten. ‘Delta’: zo noemen we de vertakkingen bij de monding van een rivier, de plek waar deze in de zee uitkomt. De Nijldelta en de Mississippidelta zijn heel beroemd, maar er is ook een Nederlandse delta. Die vind je in Zeeland en Zuid-Holland, waar grote rivieren als de Waal, de Maas en (vanuit België) de Schelde via brede zeearmen in de Noordzee uitmonden. De meeste daarvan zijn al lang geleden afgedamd, toen de Deltawerken Nederland tegen hoogwater moesten gaan beschermen. Hierdoor is het een stuk veiliger, maar de natuur veranderde daardoor helaas ook. Zo vielen de getijden (eb en vloed) op deze plek weg. Ook verdween de brakke overgang tussen zout en zoet water, die voor heel veel planten en dieren van levensbelang is. En trekvissen konden niet meer vrij de rivier in en uit zwemmen.
HARINGVLIET OP EEN KIER
De Westerschelde is nog wel open, maar ook daar heeft
de natuur het zwaar omdat het vooral een vaarweg
is geworden voor grote schepen. In de Oosterschelde
wordt de dam – de beroemde stormvloedkering – alleen
afgesloten als er storm dreigt. En n zeearmen als de Grevel G revelin ingen gen en het V Veerse eerse Meer zijn volledig afgesloten.
Net als het Haringvliet, waar in 1970 een dam en sluizen werden gebouwd. Het plan is nu om vanaf 2018 de Haringvlietsluizen weer op een kier te zetten, vooral
bedoeld om trekvissen als steur en paling weer de kans te geven om vanuit zee de rivier op te zwemmen. Maar het
Wereld Natuur Fonds onds vindt dat er meer moet gebeuren.
Daarom werken we samen met andere natuurorganisaties aan het project ‘Natuurherstel Haringvliet’.
PLA NNE N VOO R EEN NAT UUR LIJK ER DELTA
Er was altijd een geleidelijke overgang van zoet rivierwater naar zout zeewater, maar door het afsluiten van al die wateren is dat nu verdwenen. Bovendien is
de waterkwaliteit slechter dan vroeger. Veel planten
en dieren zijn daardoor verdwenen. Met ‘Natuurherstel
Haringvliet’ gaan we die bijzondere natuur in de delta weer terugbrengen. We zorgen dat er weer plekken zijn
die bij eb droogvallen en bij vloed overstromen, waardoor
vogels er van alles te eten kunnen vinden. Er komt zo
meer ruimte voor de unieke deltanatuur, waar wereldwijd nog maar zo weinig van over is. De delta wordt een hotspot voor trekvogels en trekvissen. En wie weet zien we er straks onze ‘deltadolfijn’ de bruinvis zwemmen of
kunnen we misschien wel een witsnuitdolfijn of een visarend spotten.
TRE KVIS SEN WEE R OP TOE R
Ook gaan we het voor trekvissen weer makkelijker maken
tussen de rivieren en de zee heen en weer te zwemmen.
Het openen van de Haringvlietsluizen helpt daarbij al een boel! Tegelijkertijd werken we er samen met
beroepsvissers aan dat de trekvissen beschermd worden en niet meteen massaal worden opgevist. Én we stellen visserijvrije zones in, zodat de trekvissen echt de kans hebben om de Haringvlietdam ongestoord te passeren. All met al zal de unieke deltanatuur zo weer terugkeren.
En n ook fijn: er worden allerlei recreatiemogelijkheden
aangelegd, zoals struinpaden, vaarroutes en uitkijktorens, zodat je straks met eigen ogen kunt bewonderen hoe mooi onze delta weer is geworden!
Z A LM
COLOFON >
p? ard graag hogero kikker of een luia om bo n ee a, al ko s een lijk tot behoorlijk Zoek jij het net al or jou! Van makke vo ts ie st va m sterda doen, dus in de Klimhal Am rschillende routes ve Dan is klimmen 0 30 je n ku 2 n 3300 m lg dan een n oppervlakte va geklommen? Vo t oi no uitdagend: op ee og N . nt or wat jij ku kun eentje geschikt vo men. Tot 16 jaar er is er altijd wel tandig kunt klim lfs ze en g ili ve je e oefles mogelijk. s. Je leert dan ho kennismakingsle daarvoor is een pr k oo en m da er Amst speciale KlimClub je terecht bij de n antwoord sterdam? Geef da Am l ha im Kl de atis klimmen in Wil jij een keer gr vraag: op de volgende r in de Delta. Holland – Natuu m fil de t ui s er el hoofdrolsp Noem één van de s die elk een we twee winnaar en ez ki , rd oo tw an rd vóór 8 n met het juiste n. Stuur je antwoo Uit de inzendinge ne in w m da er st l Am rsonen bij Klimha klimmen’ te Guard prijsvraag proefles voor 2 pe ife ‘L et ni t ee rg .nl en ve ar lifeguard@wnf oktober 2015 na
W O LF
PA LI N G lijf en e d nd an lan ol t asse r. n v p kte te zij ek e t e e b k d ara ech M t oe n k en o an gr sn j zij k e j k één i en t de bi elij l h ef oks am k: e in esta e o t n o h o e en l is g lle len r m ant t e e a l n n H rs ige Ma terp is, e . e p v a n su ijn me e w en t z n e a s! ee eer em n d er n r be En lf k zw sse tot f ee heb aa de j tu af r o ... tw con t hi tjes kke t en se ach tille n ki em s ee zw w ij rb o vo
G A A R V S PKLIMRMEINJNAAR DE TOP
Zó mooi, dat er eind september zelfs een bioscoopfilm over verschijnt. En zó mooi dat het Wereld Natuur Fonds er de komende
IN THE PICTURE HOLLAND NATUUR IN DE DELTA HOOFDROL VOOR DE DELTADIEREN
Heb jij ook zo genoten van De Nieuwe Wildernis? De makers van die natuurfilm brengen binnenkort een nieuwe film uit: Holland – Natuur in de Delta. Over Nederland’s rivieren en kustgebieden en de rijke natuur in onze delta. Regisseur Mark Verkerk vertelt over het maken van de film en zijn persoonlijke highlights. “Met deze film willen we mensen ons land opnieuw laten ontdekken. Dat doen we door te laten zien hoe het verhaal van de mens in de delta verweven is met de dieren. We vertellen dat verhaal steeds door de ogen van een van de hoofdkarakters: zeearend, bever, haas, stekelbaars en het duo pimpernelblauwtje (vlinder) en moerassteekmier.” Zo laat de film een scène zien van een bever die
n a d l s l e o h e l h d m e l n if
ar de Klimhal vermelden. bonnenboekje na je t ui n bo de et Ga m Niet gewonnen? proefles! % korting op een 50 t ijg kr je en Amsterdam
DE SUPERSTERREN VAN DE DELTA
IN DE FILM ‘HOLLAND – NATUUR IN DE DELTA’ ZIJN DE DIEREN DE GROTE STERREN, VAN ZEEAREND TOT FUUT, VAN KIEVIT TOT ZEESLAK EN VAN STEKELBAARS TOT BEVER. WE INTRODUCEREN TWEE GROOTSE HOOFDROLSPELERS EN TWEE KARAKTERS MET EEN GLANZENDE BIJROL UIT DE FILMCAST...
IN DE HOOFDROL: ZEEAREND
De zeearend is de grootste roofvogel van Nederland. Hij wordt vanwege zijn formaat en de brede, rechte vleugels niet voor niks soms ‘vliegende deur’ genoemd! Ruim twee meter breed is hij met gespreide vleugels. Tel daar de machtige klauwen en haaksnavel bij op, en je kunt met recht
BEVERS
spreken van een imposante ‘superstar’. Anders dan zijn naam doet vermoeden, houdt de zeearend vooral van meren en rivieren, mét grote bomen in de buurt om zijn nest in te bouwen. De delta is daarom de ideale stek. Sinds 2006 kwam de zeearend al als broedvogel in de Oostvaardersplassen voor, maar nu zit hij ook in de Biesbosch, vlakbij het Haringvliet.
INN DE HOOFDROL: BEVER
Nog zo’n deltadier dat opvalt vanwege zijn formaat: de bever. Hij is het grootste knaagdier van Europa en is beroemd als knappe bouwmeester. Maar hij knaagt bomen allereerst om zodat hij beter
G O R IL LA
bij zijn favoriete maaltje kan: wilgen- of berkentakken. In de winter eet hij de boombast, en wat er overblijft is best handig voor het bouwen van burchten (hun huizen). Vroeger kwamen bevers volop
S T EU R
voor in Europa, ook in Nederland, maar door de jacht waren ze bijna verdwenen. Onder andere dankzij het WNF zijn er sinds 1988 op verschillende plekken weer bevers teruggebracht, zoals de Biesbosch en Millingerwaard. Nu gaat het gelukkig weer goed met ze.
GLANZENDE BIJROL: STEUR
De Atlantische steur is een trekvis die al uit de oertijd stamt en vroeger volop in de Noordzee
langs mensen zwemt die wilgen aan het snoeien
voorkwam. Zodra het tijd was voor nageslacht, trok de steur vanuit zee de rivier op om eitjes te
zijn en kijkt hoe zij hun werk doen. “Dat filmen van die bevers was trouwens best een uitdaging, want zij zijn vooral ’s nachts actief. Met infraroodcamera’s is
leggen. De jonge steurtjes zwommen daarna terug naar zee en daar begon de ‘pendeldienst’
het toch gelukt.”
tussen zee en rivier te trekken. Met behulp van het Wereld Natuur Fonds beleefde de steur zijn
opnieuw. Na 1950 was de vis volledig verdwenen uit Nederland. Dat kwam door overbevissing, vervuild rivierwater en door hindernissen als dammen en sluizen die het hen onmogelijk maakten comeback. In 2012 werden 47 jonge steurtjes uitgezet bij Rotterdam en Nijmegen. En begin juni
Ook een bijzondere filmervaring was het volgen van de trek van de stekelbaars. Die leeft ’s winters
van dit jaar werden er weer zo’n 50 uitgezet bij Spijk, vlak aan de Duitse grens. De eerste lichting is
in zee, maar zoekt in het voorjaar zoet water op
de Haringvlietsluizen weer op een kier gezet, zodat ze weer de rivier op kunnen.
om te paaien. “Die trek van de stekelbaars is nooit eerder in beeld gebracht, maar in onze film krijg je dit te zien. Ik heb echt enorme bewondering
GLANZENDE BIJROL: ZEEKREEFT
voor dat kleine visje gekregen tijdens het filmen. Vooral vanwege alle obstakels die ze tegenkomen
reputatie als culinaire lekkernij. Hoewel de zeekreeft vooral bekend is in
inmiddels naar zee gezwommen. Zodra ze rijp zijn om te paaien, in 2018, worden mooi nét op tijd
De zeekreeft is een flinke jongen met een voor hemzelf ongelukkige
! T ‘ K J BEKI men .nl/oprui EDE f n .w d r a T GO Lifegu GEEFT HE
ITORIUM ANT IJN TERR Z DEZE OLIF IN P E LD: TRO AK! VOORBEE E AFVALB D IN O Z E GOOIT IIE
WNF-PHOTO AWARD
een rode uitvoering – als ie gekookt is – ziet hij er in levenden lijve heel
Heb jij je beste wildedierenfoto al
anders uit, meestal donkerblauw. Het dier heeft grote scharen, waarmee
ingezonden voor de WN WNF-Photo -Photo Award? A
zo indrukwekkend als bijvoorbeeld de zalmtrek in
hij dode of levende vissen, krabben of andere prooien kan fijnknippen en
Je kunt nog meedoen tot en met
Alaska!”
kraken. Zijn eten zoekt hij ’s nachts bij elkaar op de zeebodem; overdag zit
20 september. Kijk snel op
Holland – Natuur in de Delta draait vanaf 21 september in de bios. Kaartjes winnen? Check de
hij veilig verstopt in een steenholte. Daarom voelt hij zich zo thuis in de
in de vorm van keringen en sluizen, maar ook door de grote afstanden die ze zwemmen. Minstens
prijsvraag op lifeguard.wnf.nl!
Oosterschelde, waar hij zich kan verschansen tussen de stenen van de dijken.
lifeguard.wnf.nl voor de spelregels en de mooie prijzen die je kunt winnen!
WNF-LifeGuard Posterzine augustus 2015. Posterzine is een uitgave van het Wereld Natuur Fonds en verschijnt zes keer per jaar. Voor € 2,25 per maand ben je WNF-LifeGuard. Meer info: lifeguard.wnf.nl / 0800-1962 (gratis). Concept en creatie: YoungWorks, Amsterdam. Productiebegeleiding: Graphic, Leusden. Mocht er twijfel bestaan over het auteursrecht op gegevens of afbeeldingen in deze posterzine, neem dan contact op met YoungWorks, lifeguard@youngworks.nl.