Magische Momenten De mooiste wildlife foto’s van 2015
Wildlife Photographer of the Year Portfolio Award w i n nA A r
Audun rikardsen N OO RWeG eN
Audun, die opgroeide in een vissersdorp in noord-noorwegen, is altijd gefascineerd geweest door de Arctische kust – met zijn cultuur en zijn wilde dieren, zowel boven als onder water. in 2009 begon hij te fotograferen, met een nadruk op de dieren in de regio rond Tromsø, waar hij woont. Als hoogleraar biologie aan de universiteit van Tromsø past hij zijn ervaring met veldwerk toe in zijn fotografie. Hij is een aantal malen norwegian and nordic nature Photography Champion geweest, en bovendien Arctic Photographer of the Year en nature’s Best Grand Champion. Voor Audun gaat het bij fotograferen om het vastleggen van grootse momenten om anderen te laten zien hoe fascinerend de natuur is, in de hoop dat het hen zal inspireren om zich in te zetten voor natuurbehoud.
in het licht van de maan Het is nacht. In een scène die door de maan en het licht van de noordelijke hemel wordt verlicht, zweeft een forel in een ondiepte in een rivier in NoordNoor wegen. Na de zomer in zee te hebben doorgebracht, is de vis in de herfst terug gekeerd om te paaien in de rivier waar hij uit het ei kwam. De forellen, die zich in de bovenloop van de rivier verzamelen, maken kuiltjes in het grind, waarin ze hun hom en kuit afzetten. Dat doen ze doorgaans ’s nachts als bescherming tegen predators, zoals arenden, die zich vaak vanaf de oevers te goed te doen aan de trekkende vissen. Audun had al een aantal jaren bij deze rivier veldwerk gedaan en kende hem door en door – wanneer de vissen precies de rivier op trekken en welke bochten ze prefereren. Hij kende bovendien hun gedrag en wist hoe hij ze kon benaderen zonder ze af te schrikken. Maar de technische uitdagingen van de opname vereisten een aantal maanden planning, naast de vervaardiging van een speciale behuizing en een onderwaterflitser; bovendien had hij een systeem nodig waarmee hij brandpuntsafstand en lensopening tijdens één belichting kon wijzigen. Dat de opname precies zo uitpakte als hij zich had voorgesteld, was als een droom die werkelijkheid werd. Canon EOS-1D X + Samyang-14mm-f2.8-lens; 35 sec. bij f22 en bij f5.6; iSO 640; 2 Canon 600-stroboscopen; zelfgemaakte onderwaterbehuizing.
14
15
reigerontwaken Zsolt Kudich H ON G ARI J e
De Donau trad buiten zijn oevers in het Woud van Gemenc in Hongarije en er kwamen er meer dan duizend grote zilverreigers naar het water om zich te voeden met gestrande amfibieÍn, vissen en ongewervelden. zsolt, die de laatste ongerepte gebieden langs de Donau aan het vastleggen was, besefte dat een zesde van de totale Hongaarse populatie grote zilverreigers bij elkaar was gekomen. In 1921 had de jacht hun aantal doen teruglopen tot slechts 31 paren. Tegenwoordig vormt het verlies van leefomgeving de grootste bedreiging. Met behulp van het zachte licht van de dageraad wilde zsolt een indruk van het enorme aantal vogels geven. Hij zette zijn camouflagetent vlakbij en sliep vijf nachten aaneen maar een paar uur per nacht. zijn kans kwam op het moment dat een vissende zeearend een aantal reigers deed opvliegen. een lange sluitertijd om de vleugels te vervagen en een grote scherptediepte om alle staande vogels scherp in beeld te houden, lever den hem zijn indrukwekkende foto op. nikon D300 + 70–200mm-f2.8-lens op 125 mm; 0,4 sec bij f11; iSO 1000; Gitzo-tripod.
32
Vogels
iJsvlucht David Stimac VS
David werd uitgenodigd om deel te nemen aan een watervogelsurvey boven Lake erie, en hij aarzelde geen moment. ‘Watervogels vor men mijn belangrijkste inspiratiebron,’ legt hij uit, ‘en door de koude winter lag er een grote hoeveelheid ijs, wat interessante foto’s kon opleveren.’ Lake erie is het ondiepste van de vijf Grote Meren in NoordAmerika, waardoor het ’s zomers het warmste is en ’s winters als eerste bevriest (het ijs was vroeger soms dik genoeg om erover heen te rijden). Boven een van de weinige overgebleven stukken open water, ontstaan door het warme koelwater van een energiecentrale, passeerden ze een enorme zwerm grote zaagbekken. Deze eend achtigen, die gemakkelijk te herkennen zijn aan de witte vlekken op hun vleugels, zijn de grootste onder de zaagbekken (eenden met een lange, van gezaagde randen voorziene snavel waarmee ze vissen vangen), met een spanwijdte tot 1 m. ze zijn wijdverbreid op het noordelijk halfrond, waar ze overwinteren bij meren en rivieren. In zijn krappe positie achterin moest David voortdurend het ijs van de ramen schrapen (het was nooit warmer dan −14 ˚C). Hij gebruikte een korte sluitertijd om geen last te hebben van de beweging van het vliegtuig. De zaagbekken voegden com plexiteit en beweging toe aan de patronen in het ijs. nikon D300 + 70–200mm-f4-lens op 200 mm; 1/2500 sec. bij f5 (+0.7 EV); iSO 800.
33
Komodojudo Andrej Gudkov R USLAND
Het gevecht was snel en onverwacht. Andrej was al vaak in het Nationaal Park Komodo in Indonesië geweest, in de hoop getuige te zijn van een gevecht tussen twee mannetjeskomodovaranen – de grootste hagedissen ter wereld, die wel 2,5 m lang kunnen worden. Hoewel hij er ook in augustus was geweest, wanneer de kans het grootst is dat de mannetjes om vrouwtjes vechten, had hij nog geen geluk gehad. Maar deze decemberochtend, op het eiland Rinca, had hij twee grote mannetjes ontdekt die woedend naar elkaar aan het sissen waren. Tot zijn verrassing escaleerde de confrontatie. De varanen gingen op hun achterpoten staan, gesteund door hun lange, gespierde staart, en ineens viel alles op zijn plaats: twee formidabele varanen die boven op een heuvel ‘aan het judoën waren’ tegen een prachtige achtergrond, zonder het gebruikelijke hoge gras dat alle actie aan het oog onttrok. Andrej greep zijn kans, in het besef dat komodovaranen zich snel kunnen bewegen en dat hun beet giftig is, doordat klieren in hun kaken een mengsel van toxische substanties uitscheiden in de wonden die hun tanden maken. De varanen vochten twee robbertjes van een elk paar seconden, tot de ene de andere de baas werd door hem achterover te laten vallen, waarna ze elk een andere kant op liepen. Met snelle reacties en een korte sluitertijd had Andrej zijn droomfoto gemaakt. Canon EOS-1D X + 100–400mm-f4.5–5.6-lens op 100 mm; 1/2000 sec. bij f7.1; iSO 800.
42
AmfibieĂŤn en reptielen
43
Zwevende schildpad David Doubilet VS
een echte karetschildpad zweeft door het kristalheldere water van Kimbe Bay bij PapoeaNieuwGuinea, een hoeksteen van de Koraaaldriehoek – een van de meest diverse en koraalrijkste mariene gebieden op aarde. Davids doel in inmiddels meer dan vijf decennia als onderwaterfotograaf is ‘de mensen in aanraking brengen met de ongelooflijke schoonheid van de oceanen en hun onopgemerkte aantasting’. De ernstig bedreigde echte karetschildpad – die in het engels havikssnavelschildpad heet, naar de haaksnavel waarmee hij ongewervelden, vooral sponzen uitgraaft – wordt al duizenden jaren geëxploiteerd als bron van commercieel schildpadschild, ten behoeve van sieraden en ornamenten. De soort, die de afgelopen eeuw naar schatting met 80 procent is afgenomen, wordt bedreigd door de illegale handel in schildpadschild en de vraag naar eieren, vlees en jonge schildpadden, die als exotische souvenirs worden opgezet. De soort wordt ook bedreigd door het verlies van nestlocaties op het strand, verward raken in vislijnen, de achteruitgang van de koraalriffen waar hij foerageert en de klimaatverandering (vooral omdat het geslacht van de uit het ei kruipende jongen wordt bepaald door de incubatietemperatuur). David gaf zijn camera een lage hoek om de oranjegele onderzijde van de schildpad te laten afsteken tegen het blauwe water, verlichtte het dier voorzichtig met een losse stroboscoop, kadreerde het tegen een achtergrond van torpedovormige barracuda’s en langvinvleermuisvissen (links) en ving, met gebruikma king van een lange sluitertijd, de essentie van een echte karetschildpad die door zijn rijk zweeft. nikon D3 + 17–35mm-f2.8-lens op 17 mm; 1/13 sec. bij f22; iSO 320; Seacam-behuizing; Sea & Sea YS-250-stroboscoop.
44
AmfibieĂŤn en reptielen
45
Zoogdieren w i n na a r
Het verhaal van twee vossen Don Gutoski C A N AD A
Een bevroren moment onthult verrassend gedrag, waargenomen in het Wapusk National Park aan de Hudson Bay in Canada, in het begin van de winter. Rode vossen jagen niet actief op poolvossen, maar als hun leefgebieden overlappen, kunnen er conflicten ontstaan. Hier leidde het tot een dodelijke aanval. De besneeuwde toen dra vormde ook bij slecht licht een goede achtergrond voor het moment dat de rode vos in een grimmige houding met de kleinere vos in zijn bek pauzeerde. Canon EOS-1D X + 200–400mm-f4-lens + 1,4x-extender op 784 mm; 1/1000 sec. bij f8; iSO 640.
54
Zoogdieren
De fatale sprong wim van den Heever ZU ID AFRIK A
Wim wist dat hij van een bijzonder moment getuige zou kunnen zijn als hij deze luipaard een paar dagen lang volgde. Ze was aan het jagen op de vlakten van het Etosha National Park in Namibië, waar de afwezigheid van vegetatie betekende dat een normale verrassingsaanval in luipaardstijl onmogelijk was. ‘Ik keek ervan op dat ze in het korte gras probeerde te sluipen,’ vertelt Wim. De eerste jachtpoging die hij meemaakte mislukte omdat de wind van richting veranderde en haar geur haar verraadde. Korte tijd later kwam echter een grote mannetjesspringbok haar kant op. Bij zijn nadering ‘verdween ze gewoon in het korte gras,’ zegt Wim. ‘En toen, tot mijn verrassing, sprong ze met een onge looflijke behendigheid en kracht op de springbok af.’ Wim reageerde direct en ving de actie door het raam van zijn auto, terwijl de luipaard de springbok met haar krachtige voorpoten vastgreep en op de grond trok. nikon D4 + 600mm-f4-lens; 1/3200 sec. bij f8; iSO 1000; Badger Photo Gear-deurstatief + wimberley-gimbalhoofd.
55
Hemel op aarde Marina Cano S P AN jE
De giraffen arriveerden vlak na zonsondergang bij de waterpoel en begonnen vlak bij een zwarte neushoorn te drinken. Het was Marina’s eerste trip naar het Etosha National Park in Namibië en ze genoot van de tijdloze zonsondergang die ze vanaf het uitkijkpunt in Okaukuejo Camp kon gadeslaan. De giraffen bogen om beurten in een karakteristieke houding voorover, hun voorpoten spreidend om het water te bereiken, terwijl de zwarte neushoorn rustig bleef staan. In het afnemende licht was alleen de weerspiegeling van de silhouetten van de dieren zichtbaar. Om alle reflecties in de waterpoel op de foto te krijgen, klom Marina op een bank en hield ze de camera boven haar hoofd. De compositie viel op zijn plaats toen de giraffen naast elkaar ston den, een ervan voorovergebogen om te drinken, de neushoorn en profil ernaast en een vogel vliegend in de lucht. Met de bedoeling de magische sfeer te vangen en ‘alweer een foto van een zonsondergang’ te vermijden, draaide Marina de opname een slag, zodat de dieren bovenin te zien zijn, wat onze nieuwsgierigheid prikkelt. Canon EOS-1D X + 16–35mm-f2.8-lens op 30 mm; 1/160 sec. bij f5.6; iSO 1000.
62
Zoogdieren
reflectie in zwart Petr Bambousek TS jEC HI ë
Dit is een intiem portret van een ernstig bedreigde primaat – een kuifmakaak, die alleen op het Indonesische eiland Sulawesi en enkele nabijgelegen eilanden voorkomt. Het is een opname die Petr zo gepland had. Petr, die een grote troep makaken in het Tangkoko Nature Reserve volgde, liep tot 5 km per dag met ze mee terwijl ze naar voedsel zochten, vooral fruit maar ook planten en kleine dieren. Het grootste deel van de tijd was het licht te helder voor het portret dat hij in zijn hoofd had, met de oranje ogen fel afstekend tegen het gitzwarte gezicht en de zwarte vacht. Zijn kans kwam op een moment dat de troep stopte om te eten en te rusten en een jong mannetje in de schaduw van een boom ging zitten. ‘Hij was ontzettend nieuwsgierig en zat van maar een paar meter afstand naar me te kijken,’ vertelt Petr. ‘Het was de uitdrukking in zijn ogen die me fascineerde.’ Petr onder belichtte de opname opzettelijk om de ogen te accentueren en de band in herinnering te brengen die we met andere primaten hebben. Niet te zien is dat het mannetje een deel van zijn arm heeft verloren, doordat hij in een vogelval was terechtgekomen. De soort wordt op Sulawesi nog altijd bedreigd: hij wordt bejaagd als voedsel (het vlees is een lokale lek kernij) en zijn regenwoudhabitat gaat verloren als gevolg van houtkap, landbouw en de bouw van nederzettingen. Canon EOS 6D + 300mm-f2.8-lens; 1/500 sec. bij f3.5 (-2.3 EV); iSO 2500.
63
Onder water
w i n na a r
Een walvissenmond vol Michael aw A US T RAlI ë
een brydevinvis werkt zich door een wriemelende massa sardines, waarvan hij telkens als hij passeert een enorme mondvol opslokt. Wanneer hij dan honderden liter zeewater uit zijn bek uitstoot, worden de vissen tegengehouden door platen van balein die aan zijn gehemelte hangen; de vissen worden daarna doorgeslikt en in de maag levend verteerd. De massa sardines was zelf onderdeel geweest van een veel grotere school verder onder water, ontstaan doordat een groep gewone dolfijnen de vissen met een gordijn van luchtbellen, een bubbelnet, had ingesloten en ze zo naar de oppervlakte had gedreven. van alle kanten stortten zich nog meer predators op het feestmaal. Daartoe behoorden koper-, schemer- en stierhaaien en honderden kaapse jan-van-genten, die van bovenaf op de vissen doken. De brydesvinvis was een van vijf exemplaren in het centrum van de sardinemassa. Michael was voor de kust van de Oost-kaap in Zuid-Afrika aan het duiken om met name foto’s te maken van de ‘sardinetrek’ – de jaarlijkse wintermigratie van miljarden sardines langs de zuidoostkust van zuidelijk Afrika. Fotografisch gezien was het vooral lastig hoe om te gaan met de grote veranderingen in lichtsterkte, veroorzaakt door de bewegingen van de vissen en de omvang van de predators, terwijl hij ook afstand moest bewaren tot de grote haaien en de 16 m lange, 50 ton zware brydesvinvissen, die uit het duister op hem af konden komen en hem, zoals hij uit ervaring wist, zo uit het water konden meppen. nikon D3S +14–24mm-f2.8-lens op 14 mm; 1/250 sec. bij f9 (-1 EV); iSO 800; ikelite DS200-stroboscoop; Seacam-behuizing.
88
89
Wildlife Photojournalist Award: reportage De prijs wordt toegekend voor een verhaal van zes foto’s, die beoordeeld worden op basis van de kracht waarmee het verhaal wordt verteld en op grond van hun individuele kwaliteiten.
w i n na a r
Brent Stirton Z ui d - aF ri K a
ivooroorlogen: in de frontlinie De handel in ivoor vormt een van de lucratiefste zwarte markten in de wereld. Een kilo ivoor is heel veel geld waard, op de zwarte markt brengt een slagtand duizenden dollars op. Tussen 2009 en 2013 is circa 138 ton ivoor van afrikaanse olifanten onderschept. alleen al tussen 2010 en 2012 werden meer dan 100.000 olifanten door stropers gedood. Vooral de bosolifanten in Centraal afrika hebben zwaar te lijden onder stroperij. Volgens een behoudende schatting vallen jaarlijks 25.000–35.000 olifanten ten prooi aan stropers. Brent probeert de internationale aandacht te richten op de mensen die het meest profiteren – veelal beruchte afrikaanse rebellengroepen – en ook aandacht te vragen voor de mensen in de frontlinie, de rangers, die hun leven wagen om een eind te maken aan de stroperij, vaak met maar bitter weinig steun van de buitenwereld.
Oorlogsbuit Michael oryem, recent nog actief in het Verzetsleger van de Heer (lra), draagt slagtanden uit een ivooropslag waar hij het oegandese leger naartoe heeft gebracht. Het ivoor was afkomstig uit het Parc national de la garamba in de democratische republiek Congo (drC) en daarna in de Centraal-afrikaanse republiek (Car) begraven, op weg naar het hoofdkwartier van de beruchte lra. toen hij negen jaar was, werd Michael uit zijn dorp in oeganda ontvoerd door de lra – de rebellengroep die duizenden mensen vermoordde in oeganda, Zuid-soedan, Car en drC. Zeventien jaar later liep hij over. Zijn getuigenis – dat hij de opdracht had om olifanten te doden in het nationaal Park garamba en het ivoor met het soedanese leger te ruilen tegen voorraden en wapens – bewijst het directe verband tussen de stroperij en de lra. Zonder het lucratieve ivoor zou de lra aanzienlijk zwakker zijn. Canon EOS-1D X + 24–70mm-f2.8-lens; 1/250 sec. bij f16; iSO 200.
126
127