Wettelijk samenwonen

Wil je iets meer bescherming zonder al te veel formaliteiten en verplichtingen, dan kan je een wettelijke samenwoning aangaan. Wettelijk samenwonende partners genieten meer bescherming dan feitelijk samenwonenden, maar nog altijd minder dan gehuwden.

» RECHTEN EN VERPLICHTINGEN KINDEREN Krijg je een kind, dan zal de vader of de meemoeder het kind moeten erkennen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand om de afstammingsband vast te stellen.

FINANCIEEL Wettelijk samenwonende partners zijn alleen verplicht om naar evenredigheid van hun financiële mogelijkheden bij te dragen in de kosten van het samenwonen. Dit betekent dat de partner die meer verdient, meer zal moeten bijdragen. En dit niet alleen in de kosten van het eten, drinken, elektriciteit, huur, kleren,… maar ook in die van het onderhoud, opvoeding en opleiding van de kinderen die in het gezin wonen ongeacht of het om gemeenschappelijke kinderen gaat.

In tegenstelling tot het huwelijk hoeven partners mekaar géén hulp en bijstand te bieden. Dit heeft onder meer tot gevolg dat je geen recht hebt op alimentatie(*) als er een einde komt aan de relatie. Wil je wél recht krijgen op alimentatie, dan kan je dit - eventueel samen met andere (financiële) afspraken - contractueel vastleggen in een samenlevingscontract bij de notaris.

Jouw vermogen en dat van je wettelijk samenwonende partner blijven apart. Inkomsten worden in principe niet gedeeld. Schulden daarentegen die werden aangegaan voor het huishouden of opvoeden van de kinderen, worden wel gedeeld. Dit wil zeggen dat ook jij zal kunnen aangesproken worden om de schuld te vereffenen die je partner maakte zelfs buiten jouw medeweten om. Enkel wanneer je partner schulden heeft gemaakt die buitensporig zijn naargelang de bestaansmiddelen van het gezin zal je eigen vermogen buiten schot blijven.

! TIPWil je iets gezamenlijk aankopen gebruik dan de gemeenschappelijke rekening en laat de factuur op beide namen zetten. Wettelijk samenwonende partners worden immers geacht elk voor de helft eigenaar te zijn van goederen die aangekocht worden tijdens de wettelijke samenwoning. Wil je daarentegen iets aankopen dat van jou alleen is, gebruik dan je eigen rekening en zet de factuur op jouw naam alleen. Dit zal het bewijs en de verdeling vergemakkelijken mocht er later een einde komen aan de relatie.

WONING De gezinswoning wordt net zoals binnen het huwelijk, beschermd. Dit betekent dat de woning gedurende de wettelijke samenwoning niet verkocht, weggeschonken of verhuurd kan worden zonder de instemming van beide partners.

*Je vindt een verklarende woordenlijst op pagina 10.

OVERLIJDEN Heb je geen testament, dan voorziet de wet dat je partner na je overlijden zal kunnen blijven verder wonen in de gezinswoning. Men noemt dit het recht op vruchtgebruik(*) op de gezinswoning. Maar daar stopt het ook meteen. Alle andere goederen uit je nalatenschap zullen verdeeld worden tussen je bloedverwanten. Een wettelijk samenwonende partner hoort daar niet bij.

Wil je je partner méér nalaten dan enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning, dan kan dit aan de hand van een testament en onder voordelige successietarieven. Weet wel dat je erfrechten als wettelijk samenwonende niet absoluut zijn, je partner kan je ook onterven. Een wettelijk samenwonende partner heeft immers geen recht op een minimum erfdeel zoals dat wel het geval is voor gehuwden.

BELASTINGEN Op het vlak van personenbelasting worden wettelijk samenwonenden gelijk gesteld aan een getrouwd koppel. Zo zal de belastingsaangifte in het jaar volgend op de wettelijke samenwoning gezamenlijk moeten ingediend worden. De partners zullen een gezamenlijke aanslag ontvangen. Daarnaast kan je in aanmerking komen voor het huwelijksquotiënt als één van beide partners geen of een laag inkomen heeft, wat een daling van de verschuldigde belasting tot gevolg zal hebben.

» WETTELIJK SAMENWONEN, WAT MOET JE DOEN OM DIT TE REGELEN Door het afleggen van een schriftelijke verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand kan je een wettelijke samenwoning aangaan. Dat is gratis.

Een wettelijke samenwoning kan even makkelijk stopgezet worden als dat het werd aangegaan. Een eenvoudige verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand volstaat, en kan zelfs eenzijdig.