Garden & Place 06/11 - Dutch Version

www.gardenandplace.com

2011

INHOUD

6

28 16

18

22

4

STRAATBAKSTENEN ACTUEEL

6

STRAATSTEENRIVIER Parnü, Estland

8 12

NIEUW HART VOOR ROOSENDAAL Roosendaal, Nederland

14

STADSPLEIN MET TUINSFEER Anderlecht, België

16

HARMONIE IN BAGGERIDGE-BLAUW Burton Upon Trent, Verenigd Koninkrijk

18

8 22

CARTE BLANCHE VOOR TUINGROEN Sint-Martens-Latem, België

WONING MET KONIJNENPIJP Gaasbeek, België

24

METAMORFOSE OP ZIJN EMSLANDS Lingen, Duitsland

12

KLASSIEKE ELEGANTIE EN EENVOUDIGE VERWERKING Virginia, Verenigde Staten

26

ALS UIT ÉÉN STUK Lichfield, Verenigd Koninkrijk

28

INSPIRATIE Sydney, Australië

30

SPROOKJESACHTIGE MOMENTEN Londen, Verenigd Koninkrijk

31

Adressen

26

Beste lezers, In deze editie van Garden & Place presenteren we u projecten vanuit drie ­continenten. Om te laten zien hoe straatbakstenen kunnen bijdragen aan creatieve en veelzijdige ontwerpen voor tuinen, pleinen en stedelijke inrichting. Bekijk bijvoorbeeld de metamorfose van een mistroostig voetgangersgebied. Of de renovatie van een historisch havengebied. Alles met toepassing van gebakken bestrating.

Straatbakstenen zijn er voor elke stijl en elke toepassing.

Architecten en ontwerpers waarderen straatbakstenen niet alleen vanwege hun esthetisch voorkomen en robuustheid. Een recent onderzoek ingesteld door de gemeente Amsterdam heeft bewezen dat gebakken bestrating een levensduur heeft van meer dan 100 jaar. Lees meer over duurzame toepassingen met straatbakstenen in deze Garden & Place.

Met vriendelijke groet, Piet Mathijsen Verkoopmanager Terca straatbakstenen

IMPRESSUM Garden & Place 6de uitgave Media-eigenaar en uitgeverij Österreichischer Wirtschaftsverlag GmbH, 1050 Wien Uitgever Wienerberger AG, 1100 Wien

Foto’s Dries Van den Brande (14-15, 18-21), Philippe van Gelooven (22-23), Andri Haflidason (23), Jens Krüger (8-11), Hope Reynolds (24-25), Jens Rossa (10), Klaus Schreiber (10), Kyal Sheehan (29), Andrew Smith (16-17, 26-27), Kati Vaas (6-7), Simon Wood (28-29) Design Simon Jappel (Österreichischer Wirtschaftsverlag) Dit magazine van TERCA verschijnt in het Duits, Engels, Frans en Nederlands.

Redactie Tom Cervinka, Thomas Prlic (Österreichischer Wirtschaftsverlag), Marion Göth (Wienerberger AG) Medewerkers Tanja Bongers, Jolanda Stam, Sabine Merlevede, Alexa Uplegger, Nicky Webb, Sarah Jackson, Helina Vürst, Mark Kinser

Garden & Place wordt verdeeld in België, Denemarken, Duitsland, ­Engeland, Estland, Finland, Frankrijk, India, Kroatië, Letland, Litouwen, ­Nederland, Oostenrijk, Roemenië, Rusland, Slovenië, Tsjechië en Zweden.

Deze uitgave van GARDEN & PLACE is gedrukt op milieuvriendelijk, chloorvrij gebleekt papier. www.gardenandplace.com

VOORWOORD // IMPRESSUM

STRAATBAKSTENEN ACTUEEL

WIENERBERGER BRENGT KLEUR IN DE STRAAT Wienerberger Nederland introduceert geglazuurde straatbakstenen. Ze zijn uitermate geschikt voor het markeren en begrenzen van looppaden, fietspaden, parkeerplaatsen of rijstroken op een duidelijke en visueel aantrekkelijke manier. De geglazuurde straatbakstenen zijn verkrijgbaar in drie kleuren: hemelsblauw, kobaltblauw en wit. Beschikbare formaten: waal-, dik- en keiformaat.

Meer informatie: www.terca-straatbakstenen.nl

Duurzame straatbakstenen Gekeken naar de hele levenscyclus van een wegconstructie (100 jaar) is de CO2uitstoot en het materiaalverbruik het laagst bij toepassing van gebakken straatsteen.

Dit is de hoofdconclusie van een onderzoek dat Adviesbureau Tauw – in opdracht van de gemeente Amsterdam – deed naar de duurzaamheid van betonnen en gebakken bestratingsmaterialen.

Het Adviesbureau Tauw vergeleek de materialen op het gebied van milieubelasting en energie-inhoud. Eerder maakte Amsterdam om esthetische redenen al de keuze voor gebakken straatsteen voor alle 30 km/h zones. Amsterdam gaf opdracht tot het onderzoek omdat de inkoop van bestratingsmateriaal in deze gemeente een omvangrijke aanschaf is en zwaarwegend is in het kader van (verplicht) duurzaam inkopen.

Duurzaam inkopen is speerpunt van beleid in Amsterdam. Om een volledige vergelijking te krijgen werd een realistische ketenanalyse uitgevoerd waarbij ook productie, aanleg, onderhoud, sloop, hergebruik/recycling en transport werden meegenomen.

Voor het bepalen van de totale CO2-emissie van betonsteen werd de cementproductie in het onderzoek betrokken. Cement is de grondstof voor betonnen producten en is verantwoordelijk voor 90% van de CO2-emissie uit betonsteen, zo bleek. Voorts is het vervangingspercentage bij betonstraatsteen hoger dan bij baksteen. Bij een levensduur van een wegconstructie van 100 jaar betekent bak­ steen: minder vervanging en dus ook minder grondstofgebruik en minder afval bij toepassing van de gebakken klinker.

NIEUW IN HET ASSORTIMENT: KERAMISCHE TEGELS Wienerberger Nederland heeft zijn aanbod aan bestratingsmateriaal uitgebreid met keramische ­tegels. Het vierkante formaat (200 x 200 mm) maakt nieuwe creatieve ontwerpen bij het bestraten ­mogelijk. Verkrijgbaar in twee diktes (5 en 6,5 centimeter) en drie verschillende kleuren: ­Ravenna (roodbruin gereduceerd), Bruno (roodbruin) en Mastiek (bruinzwart).

Meer informatie: www.terca-straatbakstenen.nl

TOPOS Dit Engelstalige magazine verschijnt vier keer per jaar en is lectuur voor iedereen die actief is in de internationale landschapsarchitectuur en stedenbouw.

Op meer dan 100 rijkelijk geïllustreerde pagina’s worden innovatieve en richtinggevende realisaties van pleinen, parken en openbare ruimtes voorgesteld en komen de globale uitdagingen voor landschapsplanners aan bod. Daarnaast vindt u in elke uitgave nieuws uit de sector en informatie over conferenties, wedstrijden en boeken. Meer informatie en abonnementsvoorwaarden op www.topos.de We verloten vijf exemplaren van de actuele uitgave van TOPOS: Hoeveel CO2 kan Amsterdam besparen door straatbakstenen te gebruiken als bestratingsmateriaal?

23 ton 37 kiloton 237 kiloton Beantwoord de vraag op www.gardenandplace.com/topos.

Bruno 200 x 200 mm

Tauw hanteerde bij gebakken straatstenen een uitvalpercentage van 20% bij regulier onderhoud.

Zij stellen vast dat wanneer deze uitval verlaagd kan worden er nog een aanzienlijk grotere CO2-winst is te behalen. Uit eerder onderzoek van Adviesbureau Haskoning – in opdracht van het Koninklijk Verbond van Nederlandse Bak­ steenfabrikanten – bleek echter een gemiddelde levensduur van straatbaksteen van 125 jaar en een uitvalpercentage van circa 10%.

Het Tauw-onderzoek maakt verder melding van recent wetenschappelijk onderzoek waaruit is gebleken dat rivierklei, de grondstof voor straatbakstenen, een vernieuwbare grondstof is en dus ecologisch bijzonder duurzaam. Kortom, het onderzoek toont aan dat straatbakstenen op het gebied van milieuvriendelijkheid hoog scoren.

Om de onderzoeksresultaten in perspectief te plaatsen heeft Tauw berekend dat de keuze voor gebakken straatstenen in plaats van voor beton in Amsterdam 237 kton CO2 bespaart.

Dat is gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van 26.000 huishoudens. Deze conclusie is gebaseerd op het gehele Amsterdamse wegoppervlak in de genoemde periode van 100 jaar.

STRAATBAKSTENEN ACTUEEL

PARNÜ // ESTLAND

Straatsteenrivier Het jonge architectenbureau KavaKava won de wedstrijd voor de aanleg van straten en pleinen in een stadsontwikkelingsgebied in Parnü, een stad met 45.000 inwoners aan de westkust van Estland. Met hun ontwerp voor de 3,2 ha grote openbare ruimte tussen het concertgebouw, het museum en de nieuwe winkelcentra verwijzen de architecten naar de vroegere ligging van het areaal aan de rivier en het historisch belangrijke exportproduct hout.

Een van de belangrijkste taken van de planners was de reorganisatie van het tot nu toe versnipperde conglomeraat aan straten en pleinen. KavaKava stond voor de uitdaging de grote openbare ruimte voor de gebruikers spannender te maken, het historische gebruik van deze zone onder de aandacht te brengen en de verbindingswegen naar de omringende stad te verbeteren.

De Aida Street vormt de hoofdas van het projectgebied.

Deze straat werd als toekomstige voetgangerszone geconci­ pieerd en loopt van oost naar west. Op die manier verbindt ze een bushalte die nog in aanleg is met de jachthaven. De aangrenzende pleinen voor het historisch museum en het concertgebouw vormen samen een uitgestrekte “plaza”, die bijvoorbeeld ook voor openluchtconcerten kan worden gebruikt. Het nauwe, donkere deel van de straat tussen de bureaugebouwen zal door een glazen dak aantrekkelijker worden gemaakt. Aan de oostkant van het plein komen zitbanken en groen. De nieuwe city-plaza kan worden gebruikt

als marktplein, maar is ook een mooie locatie voor culturele manifestaties. De architecten Katrin Koov en Kaire Nõmm ontwikkelden een ruimtelijk concept dat de verschillende, niet met elkaar verbonden delen van de nieuwe wijk via historische verwijzingen weer samenbrengt. In de middeleeuwen lag de rivier dichter bij de stad. Tot in de twintigste eeuw was de Parnü, waarnaar de stad is genoemd, de handelsplaats bij uitstek. Het belangrijkste exportproduct was onbewerkt hout, dat via de rivier naar de stad werd getransporteerd. “Daarom hebben we voor het hele gebied de boomstam als centraal vormgevend element gekozen”, verklaart Katrin Koov. De plaats waar het water zich vroeger bevond, werd met in halfsteensverband gelegde Terca Dresden straatbakstenen gemarkeerd. Ze maken de vroegere loop van de rivier, de ligging van de haven, het verloop van de stadsmuur met haar hoektoren en de ligging van het kerkplein weer zichtbaar. In deze rivier van straatbakstenen drijven hier en daar nagemaakte boomstammen, die in de buurt van de vroegere haven waar nu het concertgebouw staat,

Waar vroeger de haven was, drijven nu betonnen boomstammen in een rivier van straatbakstenen.

steeds talrijker worden. Aangezien het op het plein heel druk is, zijn de stammen die in de bestrating zijn aangebracht niet van massief hout, maar van beton gemaakt. Het oppervlak lijkt wel op echt hout. Aan de kant van de straat drijven de stammen in keurige rijen. In de buurt van het nieuwe hoofdplein wordt dit strenge patroon echter doorbroken. Met deze boomstammen worden ook parkeerplaatsen en zebrapaden afgebakend.

Met de realisatie van het stadsontwikkelingsproject werd in 2009 begonnen. Het eerste deel van 7.000 vierkante meter is al klaar. Hoe snel de overige 3.000 vierkante meter bestrating zal worden voltooid, hangt af van de wil en de financiële middelen van de verschillende opdrachtgevers (de stad, het museum, het concertgebouw en de projectontwikkelaars). De belangrijkste structuren zoals vloerbedekkingen, banken, verlichting en bomen konden tot nu toe met heel weinig geld worden gerealiseerd. Fonteinen en sculpturen zullen nog een tijdje op zich laten wachten.

Nieuwe straten en pleinen in Parnü Architect: Katrin Koov, Kaire Nõmm, KavaKava Opdrachtgever: Aida Partnerid OÜ; stadsbestuur Pärnu Gebruikte straatbakstenen: Terca Dresden Formaat: 100 x 200 x 71 mm Gelegde oppervlakte: ca. 7.000 m² Voltooiing van het eerste deel: 2009

PARNÜ // ESTLAND

LINGEN // DUITSLAND

Metamorfose op zijn Emslands De LookenstraĂ&#x;e in Lingen deelde het lot van heel wat straten in Duitse binnensteden. In de jaren zeventig van de vorige eeuw legde de grootste stad van het Emsland er een voetgangerszone aan. Vervolgens gebeurde er niet meer veel. De verouderde aanblik van de straat drukte vele jaren lang zijn stempel op het centrum, tot leedwezen van de omwonenden, de ondernemers en het stadsbestuur. De betonnen bestrating en de stadsmeubelen waren uit de tijd. Als attractieve voetgangerszone die het centrum en het visitekaartje van de stad zou moeten vormen, voldeed de straat allerminst.

TRANSPARANTIE EN KWALITEIT

KARAKTER VAN DE REGIO IN DE VERF GEZET

In het kader van een uitgebreide renovatie van de binnenstad kwam het stadsbestuur met een voorstel op de proppen om de Lookenstraße en de naburige straten op te waarderen.

Peter Krämer, hoofd van de stedelijke afdeling stadsplanning en bovengrondse werken, beklemtoont vooral de participatie van de omwonenden en zakenlui: “Voor ons was het belangrijk om een oplossing te vinden waar iedereen tevreden mee kan zijn. Aangezien de bevolking een deel van de kosten zelf draagt, werd er vooral op gelet dat de beslissingen transparant waren.

Burgervergaderingen, informatiebrieven en openbare discussies brachten veel werk met zich mee, maar het was de moeite waard. Onze nieuwe voetgangerszone is een echt juweeltje geworden.”

Sinds begin 2006 werd samen met de omwonenden een concept uitgewerkt. Verschillende werkgroepen zorgden ervoor dat met alle wensen rekening werd gehouden. Aan de basis van het concept lag een initieel project voor de reorganisatie van alle hoofdassen van de voetgangerszone – een maatregel die door de deelstaat Nedersaksen met honderdduizenden euro’s werd gesubsidieerd. Deze werkzaamheden werden in verschillende fasen gerealiseerd. In totaal werd 7.200 vierkante meter bestrating opnieuw aangelegd. De renovatie van de Lookenstraße maakte deel uit van dit grote project.

In de winter van 2006 werd een wedstrijd uitgeschreven ­waaraan acht stadsplanningsbureaus deelnamen. Het bureau r + b uit Dresden won uiteindelijk het pleit in april 2007 met een overtuigend concept. Landschapsarchitect Jens Rossa stelde zijn ontwerp voor onder het motto “Opruimen en opnieuw ordenen”. Dankzij een nieuwe bestrating zouden de straten van de oude stadskern een homogene voetgangerszone vormen, die het karakter van het Emsland beklemtoont.

STRAATBEDEKKING MET TRADITIE Als typisch product voor de regio werd de traditionele straatbaksteen “Bockhorner Bund 04” gebruikt. Ook de funderingslaag werd vernieuwd. De opdracht werd in twee loten verdeeld. In een eerste fase legde de firma Bernsen Garten- und Landschaftsbau GmbH & Co. KG uit Nordhorn ongeveer 1.400 vierkante meter Bockhorner straatbakstenen. Het tweede gedeelte, 1.700 vierkante meter groot, werd gerealiseerd door de medewerkers van de firma GaLaBau Emsland uit Lingen. Bouwcoördinator Christoph Möller is heel positief over de kleurenpracht en duurzaamheid van de extra hard gebakken straat­stenen: “We werken al sinds de jaren zeventig met Bockhorner straatbakstenen. Toen werden drie rijkswegen uit het centrum naar de rand van de stad verlegd en de vrijgekomen opper­vlakken wer-

“Bockhorner Bunt“ verleent aan de wandelstraat een bijzondere charme. Tegelijkertijd is het oppervlak van hard gebakken straatbakstenen robuust.

LINGEN // DUITSLAND

10

LINGEN // DUITSLAND

Vroeger – nu: bont kleurenspel in plaats van saai grijs. De voetgangerszone in de grootste stad in het Emsland was aan renovatie toe.

Landschapsarchitect Jens Rossa koos voor hoogkant verleggen.

Het geplaveide oppervlak straalt een zekere ongedwongenheid uit en overtuigt door zijn natuurlijke schoonheid.

den geplaveid. Toen al leerden we de consistente kwaliteit van de straatbakstenen te waarderen.” In Lingen werd het formaat 220 x 80 x 55 mm gelegd met voegen van drie tot vijf mm dik.

Op die manier kon worden vermeden dat er kanten afsprongen bij het verdichten met een trilmachine.

Ondanks de geringe wateropnamecapaciteit van de straatbakstenen kan bij een voegaandeel van maar tien procent ongeveer veertig procent van het regenwater wegsijpelen. Dat is echter alleen mogelijk als het onderliggende plaveiselbed vol­ doende waterdoorlatend is. Op die manier zijn straatbakstenen het ideale materiaal om te vermijden dat oppervlakken volledig worden afgedicht. Om de waterafvoer extra te ondersteunen maakte architect Rossa gebruik van sleufgoten met 18 mm brede afdekkingen van roestvrij staal.

AANGENAAM FLANEREN Door verschillende legrichtingen en het roodbonte kleurenspel van de gebakken klei werden bewust ruimtelijke dimensies

Kleurecht, slipvrij en duurzaam. Straatbakstenen zijn uitermate geschikt voor het plaveien van openbare ruimtes.

gecreëerd. De vernieuwde oppervlakken van straatstenen, gecombineerd met een zogenaamde functionele strook van grote granieten platen, werden met moderne stadsmeubels zoals zitbanken, fietsenstallingen, lichten en prullenbakken aangevuld. Een fontein in de buurt van de vroegere Lookentor moet niet alleen de blikvanger, maar ook dé ontmoetingsplaats van het centrum worden. Heel bijzonder is het mobiele groen op de markt. Op die manier kan er extra ruimte worden gecreëerd voor manifestaties. De bewoners en bezoekers zijn opgetogen over deze voetgangerszone die tot flaneren uitnodigt en in de volksmond wel eens in het Engels „mall“ wordt genoemd.

“Een stadscentrum voor ­iedereen” Drie vragen aan landschapsarchitect Jens Rossa, r + b landschaftsarchitektur, Dresden “Opruimen en opnieuw ordenen” was het wat ongewone motto van het project.

Hoe bent u daarbij gekomen?

Lingen moest eindelijk een homogene voetgangerszone krijgen met behoud van het individuele karakter van de afzonderlijke straten. We wilden niet historiseren, maar impulsen geven voor een stadsgevoel met de typische flair van de regio. Hiervoor moesten we de straten en steegjes in duidelijke zones verdelen, opruimen dus en daarna opnieuw ordenen.

Het verbindende materiaal was en is de straatbaksteen met zijn rode kleurschakeringen.

Welke rol speelde de straatbaksteen? En welke ervaringen hebt u opgedaan?

De straatbaksteen heeft in het Emsland een eeuwenoude traditie. Daarom hebben we er dankbaar gebruik van gemaakt als kenmerk voor de historische stadskern. Ons kleurenconcept is afgestemd op het rood en wit van de baksteengevels en op het hout van het vakwerk. De “Bockhorner Bunt 04” past er uitstekend bij. Met de straatbakstenen hebben we goede ervaringen opgedaan, vooral wat de kleurechtheid en de combinatiemogelijkheden met ander materiaal betreft.

Door het hoogkant te verleggen kwam het bijzondere karakter van het materiaal volledig tot zijn recht.

Wat trok u zo aan in deze opdracht in Lingen?

Natuurlijk de samenwerking met betrokkenen, vooral met omwonenden en zakenlui. Als landschapsarchitect woon je bij dergelijke projecten niet in een ivoren toren. De partners moeten altijd weer overtuigd worden, en dat jarenlang. Wij werken tenslotte al sinds 2007 aan het project. Het resultaat van de reeds voltooide bouwfasen is overtuigend. Nu hopen we de resterende fasen snel te kunnen realiseren om de binnenstad nog aantrekkelijker te maken.

Informatie over het bureau: www.rplusb.de

Renovatie van de ­voetgangerszone Lookenstraße, Lingen Architect: r + b landschafts architektur Opdrachtgever: Omwonenden van de Lookenstraße samen met de stad Lingen Gebruikte straatbakstenen: Bockhorner Bunt 04 Formaat: 220 x 80 x 55 mm met afkanting Gelegde oppervlakte: ca. 3.080 m² Voltooiing: Bouwfase I: oktober 2009 Bouwfase II: augustus 2010

LINGEN // DUITSLAND

11

12

ROOSENDAAL // NEDERLAND

Nieuw hart voor Roosendaal De Nederlandse gemeente Roosendaal vierde in oktober 2010 de oplevering van het ‘nieuwe’ centrum. De omgeving van het grootste busstation, het stationsplein en het winkelhart werden voorzien van nieuwe bestrating. Met ruim 400.000 exemplaren van de Wienerberger straatbaksteen Terca Novoton.

De stad Roosendaal is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, een van de grootste provincies van Nederland. Roosendaal is de zesde stad van deze provincie.

De gemeente telt ongeveer 77.500 inwoners op een opper­ vlakte van circa 107 km². Johan Faber was als projectleider van het gemeentelijke bureau Programmeringen Ingenieursbureau betrokken bij de uitvoering en voorbereiding. Faber: “Vanaf de start hou je in zo’n traject rekening met de functies in en om het winkelhart, zoals de aanwezige winkelvoorraad, en wensen, zoals een autoluw centrum. Met de gemeentelijke stedenbouwkundige ontwikkelde een projectgroep een functioneel vlekkenplan waarop het definitieve beeld werd gecreëerd. Hiervoor vonden we een breed draagvlak, van de programmamanager Binnenstad tot en met de plaatselijke horeca en winkeliers.”

KWALITEIT MET UITSTRALING Er was een nadrukkelijke vraag om een steen die qua kwaliteit paste en die het beeld bevorderde. Faber: “Een steen die de belasting van de weekmarkt weerstond, aansloot bij een karakteristiek object als het spoorwegstation van 150 jaar oud en bij moderne objecten zoals een ondergrondse parkeergarage. De rood-bruin, bezande, vormbaksteen Terca Novoton was qua sterkte, kosten en uitstraling geheel naar onze wens.”

In het winkelhart vormen de gevels de ‘natuurlijke’ geleiding.

“Ons centrum is bovendien verkeersluw, waardoor er daar ook minder aandacht mag zijn voor extra markeringen.”

ONDERHOUD Het hart van Roosendaal ligt er weer uitnodigend bij. Na oplevering is de onderhoudstermijn van start gegaan. De aannemers zetten daarin de puntjes op de i.

Centrum, Roosendaal Ontwerp: Casper Sprong, stedenbouwkundige Roosendaal Projectleider: Johan Faber, Programmering en Ingenieursbureau ­Roosendaal Opdrachtgever: Gemeente Roosendaal Gebruikte straatbakstenen: Terca Novoton, KK70 (200 x 100 x 70 mm) Beschikbare formaten: WF, DF, KK70 Gelegde oppervlakte: 5.000 m² Voltooiing: 2010

ROOSENDAAL // NEDERLAND

13

14

ANDERLECHT // BELGIË

Stadsplein met ­tuinsfeer Espaces-Mobilités uit Brussel is een studiebureau dat zich bezig houdt met studies rond mobiliteit en projecten voor de (her)aanleg van wegen en openbare ruimten. Het bureau bewandelt hierbij het volledige traject, van voorontwerp tot uitvoering en opvolging van de werf. Espaces-Mobilités werkt vooral voor lokale overheden en openbare instanties in het Brussels hoofdstedelijk gewest, in Waals Brabant en in Wallonië. Een opmerkelijke opdracht was de heraanleg van het Radplein in Anderlecht – een uitermate complex project.

BUURTWONERS BESLISSEN MEE Het begon allemaal met een initiatief van het wijkcomité. Er werd een project “Leefwijk” ingediend bij de Koning Boudewijnstichting. Samen met onder andere de Stichting, het wijkcomité en de gemeente Anderlecht zette Espaces-Mobilités een grootschalige enquete op bij de wijkbewoners. Cécile Dumont, projectverantwoordelijke bij Espaces-Mobilités voor het Radplein: “Het werd vrij vlug duidelijk dat we het tuinwijk-karakter van de omgeving moesten bewaren en zelfs benadrukken.

Dit werd volmondig bevestigd door de uitdrukkelijke wensen van de wijkbewoners. Via enquetes bij het wijkcomité en in de plaatselijke scholen kwam naar voor dat voetgangers en fietsers een prominentere plaats moesten krijgen in verhouding tot het drukke, plaatselijke en doorgaande verkeer. Veiligheid en gezelligheid stonden daarbij centraal”.

RESULTATEN VAN DE BEVRAGING Cécile Dumont: “Uit de vele wensen van de plaatselijke bevolking konden we enkele belangrijke krachtlijnen distilleren. Zo moest het polyvalente karakter van de ruimte rond de Sint-Jozefkerk geherwaardeerd worden. Het zou een gezellige ontmoetingsplaats worden met mogelijkheden voor de

plaatselijke markt, de kermis en een speelterrein, het geheel voorzien van de nodige groenruimten. Verder was het de wens dat kruispunten en oversteekplaatsen voor voetgangers veiliger werden gemaakt, dat de verkeerssnelheid beperkt werd door verkeersdrempels en dat verplaatsingen te voet of per fiets aangemoedigd werden. Tevens moesten de kerk en het plein voorzien worden van aangepaste verlichting”.

HET PROJECT KRIJGT VORM Het definitieve plan, zoals het zou worden uitgevoerd, voorzag in de volledige heraanleg van gevel tot gevel. De drukke rijweg die vroeger het plein schuin doorkruiste, werd niet meer opnieuw aangelegd. Aan drie zijden van het plein werd tweerichtingsverkeer gepland en aan de vierde zijde kwam een woonerf. Het kerkplein zelf werd voorzien van verwijderbare paaltjes om incidenteel toegang te verlenen aan marktkramers en ceremoniële voertuigen. Verder werd een driehoekig gazon aangelegd en werd de polyvalente ruimte afgezoomd met kastanjebomen. Ook werd een afgesloten speelterrein aangelegd, samen met kleine aanplantingsgebieden met banken en een hondentoilet. Het hele project beslaat ruim 7.000 vierkante meter.

HET BELANG VAN DE JUISTE MATERIALEN Voor de bestratingen werd vooral gewerkt met een mix van straatbakstenen en betonnen straatstenen. Voor de straatbak­ stenen viel de keuze op Terca Ravenna getrommeld van Wienerberger. Er werden zowat 3.500 vierkante meter straatbakstenen geplaatst, in vakken verdeeld door stroken in blauwe hardsteen.

Cécile Dumont: “Dit was ons eerste project van die omvang waarbij we met straatbakstenen hebben gewerkt. Naast de duurzaamheid en kleurvastheid werd onze keuze vooral bepaald door authenticiteit. De straatbakstenen zorgden immers voor een perfecte harmonie met de gevels van omliggende huizen én de kerk, die in baksteen zijn opgetrokken. Verder helpen de straatbakstenen om de gezellige tuinwijksfeer van het project te benadrukken. Bovendien vormen ze voor wandelaars een stabiel loopoppervlak, ook bij natte of gladde weersomstandigheden”.

Met de heraanleg van het Radplein heeft Espace-Mobilités overduidelijk bewezen dat ook materialen met een oude, authentieke ‘look’ perfect passen binnen toekomstgerichte stadsrenovatieprojecten.

Radplein, Anderlecht Architect: Espace-Mobilités (Brussel, B) Opdrachtgever: Gemeente Anderlecht Gebruikte straatbakstenen: Terca Ravenna getrommeld Formaat: WF (200 x 48 x 85 mm) Gelegde oppervlakte: ca. 3.500 m²

ANDERLECHT // BELGIË

15

16 BURTON UPON TRENT // VERENIGD KONINKRIJK

Harmonie in 足Baggeridge-blauw Een traditionele look en moderne gebruikseigenschappen: dat bieden de Baggeridge Blue Vintage straatbakstenen. Ze waren dan ook de perfecte keuze voor het project van de Building Design Group in Staffordshire.

Het gebied van de Barton Marina is het hele jaar door een populaire ontmoetingsplaats om te winkelen, te eten en te vissen of om in de mooi gerenoveerde havenwijk een show te bekijken.

Naast boetieks, shops en een gezellig familierestaurant bevinden zich rond de jachthaven ook culturele en educatieve paden door het nabijgelegen beschermde natuurgebied.

Het project zet bedachtzaam de traditionele architectuur van de regio Burton upon Trent voort door het gebruik van natuurlijke bouwstoffen en materialen die er traditioneel uitzien.

Het centrale element vormt het nieuwe restaurant direct aan het water met uitzicht op de 130 aanlegplaatsen van de jachthaven.

Het werd in de stijl van een Victoriaans havenmagazijn met oud uitziende gevelstenen (Reclaimed Shire Sovereign Stock) gebouwd. De architecten van de Building Design Group (BDG) uit Tamworth kozen voor de buitenkant zwart blauwe straatbakstenen als perfecte aanvulling op de traditionele rode kleur van de bakstenen en de grijze leien.

Door de ruwe oppervlaktestructuur lijkt het plaveisel niet alleen aanzienlijk ouder, de wegen rond de jachthaven zijn er ook minder slipperig door. De blauwe straatbaksteen Vintage Brindled Tumbled verwijst eveneens naar het industriële verleden van de regio. De kleur herinnert aan de historische Baggeridge Blue gevelsteen. Hiermee werd vroeger vaak de oppervlakte van de zwaar belaste jaagpaden versterkt die langs de oevers van de rivier werden aangelegd om de schepen stroomopwaarts te trekken.

De opdrachtgevers wilden het historische uitzicht behouden. Toch werd voor nieuwe straatbakstenen geopteerd omdat ze vanwege het uniforme formaat veel gemakkelijker kunnen worden gelegd dan oude producten. Bovendien zijn de straatbakstenen heel hard en stevig – twee eigenschappen die voor een dergelijk project met een hoge voetgangersfrequentie en belasting door voertuigen (bij leveringen bijvoorbeeld) heel

belangrijk zijn. “De harmonie tussen de buitenzones en de traditioneel uitziende gebouwen langs de jachthaven was heel belangrijk”, meent architect Mike McAneny van BDG, “en door de keuze voor een natuurlijk materiaal als klei wilden we een naadloze overgang tussen de gebouwen, de paden en het eronder liggende kanaal tot stand brengen. De Blue Vintage Brindled heeft het historische aanzicht dat we wensten en de stevigheid die voor het voetgangersverkeer vereist is. Het resultaat is een attractief, bijzonder geslaagd project. Het wekt mooie herinneringen op aan lang vervlogen tijden door het gebruik van technisch hoogwaardige materialen die gemaakt zijn naar het voorbeeld van historische producten.“

Barton Turns Marina, Burton upon Trent Architect: Building Design Group Opdrachtgever: Barton Turns Development Ltd. Gebruikte straatbakstenen: Baggeridge Blue Vintage Brindled Tumbled Formaat: 215 x 102 x 65 mm Gelegde oppervlakte: 1.200 m²

BURTON UPON TRENT // VERENIGD KONINKRIJK 17

18

SINT-MARTENS-LATEM // BELGIĂ‹

Carte blanche voor tuingroen Sint-Martens-Latem is een residentieel dorp aan de rand van Gent. Privacy, rust en levenskwaliteit staan er centraal. Statige woningen kijken er uit op de Leie of op het golfterrein.

Ooit was het de geliefde pleisterplaats van tal van kunstenaars, die we nu als de Latemse School aanduiden. Grote namen als Gustave Van de Woestyne, Valerius De Saedeleer, Albijn Van den Abeele, Constant Permeke en George Minne vonden er hun inspiratie langs de Leieboorden. Groen en natuurschoon heeft er steeds een prominente plaats bekleed. Op deze bevoorrechte plaats mocht Philippe Dejonghe een tuin ontwerpen en aanleggen.

EEN AVONTUURLIJK PARCOURS Sommige jongeren willen na hun studies eerst een tijdje de wijde wereld verkennen voordat ze zich definitief settelen. Bij Philippe Dejonghe uit het West-Vlaamse Beveren-Leie duurde deze avontuurlijke fase ruim 8 jaar. Met een universitair sportdiploma op zak kwam hij in contact met vreemde culturen en nationaliteiten als sport- en ski-instructeur en later als PR- en animatieverantwoordelijke bij enkele internationale hotelketens. Op zijn dertigste besloot hij zijn leven een andere wending te geven en keerde hij terug naar zijn geboortestreek.

DE ROEP VAN DE NATUUR GEVOLGD Van zijn vader, die architect is, heeft hij een feilloos gevoel voor vormen, volumes en verhoudingen geërfd. Bovendien is hij altijd gepassioneerd geweest door de natuur. Twee bepalende factoren die hem deden besluiten om iets met tuinen te gaan doen. Na de nodige stages en opleidingen waagde hij de stap. Eerst op het vlak van onderhoud en later als tuinaannemer en -ontwerper. Nu, 6 jaar later, beschikt hij over een team van 5 medewerkers en verzorgt hij totaalprojecten, inclusief metselwerk, verharding, elektriciteit en automatische poorten. Voor de ontwerpen werkt hij samen met zijn vaste tuinarchitect Bert Van Wehaege.

INGESCHAKELD VAN BIJ DE RUWBOUW De opdracht die ze kregen in het residentiële kunstenaarsdorp Sint-Martens-Latem stelde hen, als kleine en jonge

onderneming, voor de nodige uitdagingen. We spreken over een zeer ruime woning op een perceel van 4.000 m². Het betrof hier een vroegere laaggelegen weide met aangrenzend bos, waardoor eerst flink gerooid moest worden. Ook werden 200 vrachtwagens met aarde aangevoerd om de grond voldoende op te hogen. Het is steeds een voordeel als de tuinarchitect in een tamelijk vroeg stadium van de bouwwerken wordt ingeschakeld, maar hier was het wel heel vroeg.

De ruwbouw was pas opgestart, waardoor het soms moeilijk was om enkel op basis van het bouwplan de latere woningvolumes volledig te kunnen inschatten. Ook de permanente aanwezigheid van vrachtwagens en bestelwagens van de bouwonderneming en de afwerkers was soms vrij hinderlijk bij de tuinaanleg. Toch slaagde Philippe Dejonghe erin om na 4 maanden met een team van 3 man de tuin naar volle tevredenheid op te leveren.

CARTE BLANCHE Qua ontwerp is de woning vrij klassiek met veel elementen uit het landelijke wonen en verwijzingen naar de pastorie­stijl.

Ze slingert zich over de hele lengte van het perceel, met zowel aaneensluitende als losse volumes en elementen, zoals het woongedeelte, parking, terrassen, een zwembad, een poolhouse. Philippe Dejonghe: “Bij dit tuinproject kregen we carte blanche van de bouwheer, op voorwaarde natuurlijk dat we de bouwstijl van de woning respecteerden. In eerste instantie kwam het er voor ons op aan om met het tuinont-

SINT-MARTENS-LATEM // BELGIË

19

20

SINT-MARTENS-LATEM // BELGIË

Een dubbele rollaag markeert de overgang van de bestrating naar het groen.

werp alle elementen van de woning op een vloeiende en logische manier met elkaar te verbinden. De ruime terrassen met aansluitende tuinkamers vormden een ideaal bindmiddel.

We kozen hier voor een combinatie van blauwe hardsteen in ruim bemeten tegels van 60 x 60 cm en voor de Terca straatbaksteen Oliva getrommeld van Wienerberger. Deze laatste harmonieerde perfect met de gevels en vormde een mooi contrast met de blauwe hardsteen. Persoonlijk maak ik vaak gebruik van straatbakstenen. Het is een duurzaam bestratingsmateriaal, bijzonder slijtvast voor opritten en onderhoudsarm. Bovendien is er een ruim aanbod aan mooie kleuren en zijn speelse en originele legverbanden mogelijk.

De 300 m² straatbakstenen die we hier verwerkt hebben, zijn in halfsteensverband gelegd. Op bepaalde plaatsen gebruik­ten we de ‘enveloppe-vorm’, waarbij we de plaatsing

beginnen aan de randen en eindigen in het midden. Verder werden de straatbakstenen ook overal gebruikt om kanten in een dubbele streklaag te maken, als overgang naar het Vittel grind of als afboording van de gazons.”

EEN ‘VOLGROEIDE’ tuin bij oplevering Bert Van Wehaege:” Bij dit ontwerp hebben we voor duidelijke zichtassen gekozen die de tuinkamers, terrassen en bouwvolumes aan elkaar binden. Omdat de ­opdrachtgevers snel een volwassen tuin wilden, hebben we veelvuldig gebruik gemaakt van grotere exemplaren bomen, heesters en strui­ ken, vooral bladhoudend en groenblijvend. Hierdoor behoudt de tuin ook zijn structuur in de winter. Het beplantingsschema voorzag hoofdzakelijk in Prunus lusitanica, Rhododendron, Buxus en Taxus bollen en Quercus ilex tegen de inkijk. Verder

hebben we het zicht bij het oprijden vooraan de woning willen vrijwaren door de parkeerplaats voor de bewoners achter de woning te voorzien”. Straatbakstenen behoren overduidelijk tot de favoriete materialen van Philippe Dejonghe. Ook in zijn kleinere tuinontwerpen maakt hij er overvloedig gebruik van.

Privé-project, Sint-Martens-Latem Tuinontwerp- en aanleg: Philippe Dejonghe (Beveren-Leie, B) Tuinarchitect: Bert Van Wehaege (Kruishoutem, B) Opdrachtgever: Privé Gebruikte straatbakstenen: Terca Oliva getrommeld Formaat: WF (200 x 48 x 85 mm) Gelegde oppervlakte: ca. 300 m² Voltooiing: 2008

SINT-MARTENS-LATEM // BELGIË

21

22

GAASBEEK // BELGIË

Woning met ­konijnenpijp Bart Lens uit Hasselt is een creatieve duizendpoot. Als stichter en bezieler van Architectuurbureau Lens°Ass heeft hij met zijn team reeds menig staaltje van spraakmakende architectuur weten neer te zetten. Maar daarnaast is hij ook met succes bedrijvig in product design, interieuraankleding, kunst en grafiek.

Het spanningsveld tussen al deze disciplines levert verbazende resultaten op: een gerechtsgebouw in de vorm van een boom, een lamp waar je met z’n vijven onder kunt zitten of staan, een woning met dak en muren in straatbakstenen.

In het glooiend landschap van het Pajottenland, meer bepaald in Gaasbeek, stond tot voor enkele jaren een oude hoeve. Deze bestond uit verschillende, losstaande bouwvolumes. De nieuwe eigenaar, een veearts, wilde er zijn praktijk in onderbrengen en woonruimte maken voor zijn gezin van 5. Maar daarvoor moesten alle ruimtes en deelgebouwen met elkaar verbonden worden, met respect voor het verleden en met aandacht voor huidige en toekomstige noden. Oud en nieuw moesten daarbij naadloos in elkaar overgaan.

Eén van de meest opvallende elementen in het vernieuwde bouwwerk is een lange koker, volledig in straatbakstenen gemetseld. Deze koker verbindt de praktijkruimte met de woning en de tuin, en komt uit op een binnenhof die eveneens met straatbakstenen werd afgewerkt. Vanaf het hoger gelegen kasteel van Gaasbeek is het dak van de koker in straatbakstenen goed te zien. Er werd bij de diverse toepassingen gekozen voor éénzelfde steen, de Terca Hortus Althea straatbaksteen. Samen met het kasteel vormt deze koker nu reeds een beeld- en cultuurbepalend element in het landschap. De koker die zo kenmerkend is voor dit ontwerp kreeg al vlug de bijnaam van ‘konijnenpijp’.

Het idee voor deze verbindingskoker past in de sculpturale benadering van Bart Lens, waarbij de verschillende deelvolumes op een massieve, visuele manier werden samengevoegd.

De konijnenpijp werd langs alle kanten voorzien van metselwerk. Vloer, wanden, onder- en bovenkant van het dak werden helemaal uitgevoerd in de Hortus Althea straatbakstenen. Aan de onderkant van het dak van de konijnenpijp werden strips gebruikt. De muren werden verlijmd, al de rest werd traditioneel vermetseld. Bij dit project werden diverse materialen gebruikt, die allemaal bijdragen tot de tijdloosheid van dit project, tot een harmonieuze synthese. De keuze voor straatbakstenen was geïnspireerd op de integratie van de nieuwe volumes in het bestaande gebouwencomplex. Ze onderstreepten bovendien de verbondenheid met de stedelijke omgeving. Naast de konijnenpijp werden ook de muren, tuinmuren, terrassen en binnenplein uitgevoerd in dezelfde straatbakstenen van Terca.

Zowat 900 m² strips en massieve straatstenen werden in het project verwerkt.

Verder viel de keuze voor de vloeren op eiken parket en polierbeton. Ook blauwe hardsteen werd toegepast en de

wanden werden afgewerkt met pleisterwerk en diverse inlandse houtsoorten.

Lens°Ass bewandelt de weg van de tactiele sfeer waarbij de totaalbeleving centraal staat. Voor Bart Lens is architectuur meer dan het produceren van beelden, ruimtes of het bedenken van technische oplossingen. Het is een complex creatief proces waarbij de ultieme synthese het einddoel vormt. Het eindresultaat moet steeds meer zijn dan de som van de onderdelen.

Bart Lens introduceert voortdurend thema’s in zijn ontwerpen, thema’s op vlak van compositie, volume en materiaalgebruik.

Het project in Gaasbeek is daar een mooi voorbeeld van. Het onverwachte lijkt hier plots zo voor de hand te liggen. In het huis staan bewoners en bezoekers oog in oog met onverwachte verrassingen. Zelfs de kleinste vensteropening is zo bestudeerd dat ze het oude landschap en het bijhorend zeventiende-eeuwse kasteel perfect inkadert. Architectuur en omgeving hebben elkaar hier rijkelijk gevoed. Het effect is verrassend en tegelijk zo natuurlijk dat men zou denken dat het concept het product is van natuur en geschiedenis.

Privé-woning met praktijk Architect: Lens°Ass Architekten, Bart Lens (Hasselt, B) Tuinarchitect: Jan en Lies Van Aert-Bergmans (Putte, B) Gebruikte straatbakstenen: Terca Hortus Althea, KF Beschikbare formaten: KF (178 x 43 x 85 mm), WF (208 x 48 x 98 mm) Gelegde oppervlakte: ca. 900 m² Voltooiing: 2010

GAASBEEK // BELGIË

23

24

VIRGINIA // VERENIGDE STATEN

Klassieke 足elegantie en eenvoudige 足verwerking Straatbakstenen drukken in enkele van de meest representatieve gemeentes in de Verenigde Staten hun stempel op een nieuwe stijl.

De rode klinker Full Range van General Shale getuigt van deze trend. Dit is het nieuwe, opvallende vormelement in Kensington Parc, een exclusieve wijk direct voor de poorten van de hoofdstad Washington, D.C.

Kensington Parc is een elegante buurt in het opbloeiende Fairfax County in het noorden van Virginia. Fairfax County is een welgestelde, rustige woonbuurt die bekend staat om de combinatie van landelijke charme en comfortabele hoofdstedelijke infrastructuur. Met meer dan een miljoen inwoners is Fairfax County de dichtst bevolkte regio van de deelstaat Virginia en van Washington, D.C. Fairfax County is meer dan 1.000 vierkante kilometer groot. Het gemiddelde gezinsinkomen ligt er hoger dan in de rest van de Verenigde Staten. De vastgoedmarkt van Fairfax bleef van de recente crisis verschoond. De prijzen stijgen er al tien jaar lang exponentieel. Het uitzicht van de regio wordt bepaald door royale luxe huizen op even royale percelen, talrijke openbare meren, parken, golfterreinen en meer dan 200 winkelcentra.

De woonbuurten van Fairfax passen goed bij de bezienswaardige historische sites zoals de militaire basis Fort Belvoir, het classicistische, in Georgian stijl gebouwde huis van George Washington aan de oever van de Potomac River, het eveneens in Georgian stijl gebouwde herenhuis van de historisch belang­ rijke staatsman George Mason en verschillende farms, kerken en andere prachtige gebouwen.

Kensington Parc is een enclave met eengezinshuizen in city-stijl en stadshuizen met grote garages en gevelsteenmuren met een eigen architecturaal karakter. De woonhuizen hebben tussen 250 en 500 vierkante meter gebruiksoppervlakte. Met zijn hoge puntgevels en gevelsteenmuren ziet de plaatselijke architecturale stijl er klassiek uit. Dat voor dit project General Shale straatbakstenen werden gekozen, heeft verschillende redenen. “De straatbakstenen kunnen gemakkelijk worden gelegd, gesneden en aangepast. Bovendien passen ze uitstekend bij de bakstenen van de huizen in deze buurt”, zegt B.J. Brixius,

eigenaar en CEO van Village Landscapes, het landschapsplanbureau dat de opdracht kreeg Kensington Parc te plannen.

De rode Full Range straatbakstenen, die op de pleinen, straten en buitenzones van privé-eigendommen in Kensington Parc werden gelegd, versterken het elegante verschijningsbeeld van de buurt. Ze vormen de perfecte aanvulling bij de architecturale stijl die van de gemeente een van de populairste adressen maakt voor de aanschaf van gezinswoningen in heel Fairfax County.

Kensington Parc, Virginia Landschapsarchitect: Village Landscapes, Nokesville, VA (eigenaar/CEO, B. J. Brixius) Opdrachtgever: NV Homes, www.nvhomes.com Gebruikte straatbakstenen: General Shale Full Range Red Beschikbare formaten: 203,2 x 57,2 x 101,6 mm (2 ¼ x 4 x 8 inch) Gelegde oppervlakte: 929 m² Voltooiing: September 2010

VIRGINIA // VERENIGDE STATEN

25

26

LICHFIELD // VERENIGD KONINKRIJK

Als uit één stuk Het gemeentecentrum in Lichfield, dat door Bryant Priest Newman werd ontworpen, is bijzonder fraai dankzij de meerkleurige Aquata Telford straatbakstenen en de attractieve ­Hektiek gevelbakstenen van Wienerberger.

Het Darwin Hall Community Centre ligt tussen Darwin Park Estate en Chester Road in Lichfield, aan het eind van een lange laan en met vrij zicht op de kathedraal van Lichfield. Omwille van zijn ligging aan de Cathedral Walk moest het nieuwe gebouw aansluiten bij het karakter van de omliggende gebouwen, een harmonieus geheel vormen met het natuurlandschap en het fantastische uitzicht bewaren. Bovendien was het de bedoeling dat het een regionaal herkenningsteken en het middelpunt van de gemeente werd.

Het architectenbureau Bryant Priest Newman, waaraan de gemeenteraad van Lichfield het project toekende, besteedde bij het ontwerp niet alleen grote aandacht aan esthetische overwegingen, maar ook aan een uitnodigende sfeer, openheid en duurzaamheid. De moderne laagbouw is een pareltje door zijn architecturale eenvoud en de gevel met Terca Hektiek gevelbak­ stenen, die qua kleur en structuur sterk variëren. Om een uniforme werking naar buiten toe mogelijk te maken werden de vooruitspringende erkerramen met steenstrips bekleed.

De architecten waren helemaal weg van de prachtige Terca Hektiek gevelstenen die eruitzien alsof ze met de hand zijn gemaakt. Ze wilden deze oorspronkelijk ook voor de buitenzones gebruiken om op die manier een verbinding te creëren tussen het gebouw en de omgeving. Uiteindelijk werd geopteerd voor Telford straatbakstenen die een gelijkaardige kleur hebben en bijzonder stevig zijn. Die bieden als extra voordeel dat ze een duurzaam waterafvoersysteem vormen.

De straatbakstenen die er met hun dieperliggende afstandshouders traditioneel uitzien, vormen de afdekkende laag boven het zandbed, dat het oppervlaktewater doorlaat en in het natuurlijke regenwatersysteem laat vloeien. Dankzij het Aquata drainagesysteem verloopt de waterafvoer autonoom. Er is geen aansluiting op het openbare rioolsysteem nodig. Ook op het gebied van duurzaamheid scoort dit project dus goed.

“Vanuit zuiver esthetisch oogpunt hebben we bij de vormgeving van de buitenzone vooral getracht om een continuïteit tussen

het gebouw en zijn onmiddellijke omgeving te creëren. Daarom wilden we Hektiek gevelstenen gebruiken. Dan zagen we dat we met Telford straatbakstenen niet alleen een identiek visueel resultaat konden bereiken, maar ook de door ons beoogde duurzaamheid konden realiseren”, zegt Gavin Orton, architect van het project. Het eindresultaat wordt gekenmerkt door warmte, dynamiek, schoonheid en barrièrevrijheid. “Van dichtbij gezien wordt elke afzonderlijke klinker een tactiel kunstwerk dat de voetgangers in het voorbijgaan aanraken, bevoelen en betasten”, zegt Orton verder. “Met hun gedempte violette en rode kleuren harmoniëren de Telford-straatbakstenen perfect met de Hektiek-gevelstenen.

Ze wekken de indruk dat het gebouw uit het landschap oprijst.

Het gemeentecentrum viel bij de omwonenden meteen in de smaak en het interessante gebouw sluit buitengewoon goed bij het landschap aan. Het straalt het historische karakter en de charme van Lichfield uit, tegelijkertijd vertegenwoordigt het de 21ste eeuw en de grote verscheidenheid aan bezoekers en manifestaties.”

Gemeentecentrum, Lichfield Architect: Bryant Priest Newman Architects Opdrachtgever: Lichfield City Council Gebruikte straatbakstenen: Aquata (TM) Telford (waterdoorlatend) Formaat: 200 x 100 x 65 mm Gelegde oppervlakte: 500 m² Voltooiing van het project: 2009

LICHFIELD // VERENIGD KONINKRIJK

27

28

INSPIRATIE // SYDNEY // AUSTRALIË

PIXELS ALS INSPIRATIE Jacaranda Square is het eerste vernieuwde plein in het vroegere Olympic Park van Sydney, dat naar aanleiding van de Olympische Zomerspelen in 2000 werd aangelegd. In het kader van de herbestemming van het volledige olympische gebied als bruisend, nieuw centrum voor de stad en haar bewoners werd in 2004 een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. Die werd gewonnen door een planningsconsortium bestaande uit de Aspect Studios, McGregor Westlake Architecture en Deuce Design.

Het winnende project met de titel “The Everyday Stadium“ sluit met zijn masterplan aan bij het olympische verleden van de locatie en kent er tegelijkertijd een volledig nieuwe openbare rol aan toe. De ruimtelijke structuur van het heraangelegde plein doet denken aan een klassiek stadion: banken en muren als zinspeling op de toeschouwerstribunes zijn opgesteld aan een groot open plein (speelveld), beschermd door enkele bomen aan de ene kant en een glazen afdak dat voor schaduw zorgt aan de andere kant, die het beschermende dak van het stadion symboliseren.

In tegenstelling tot de bestaande gebouwen en pleinen van het Olympic Park vormt het heraangelegde plein Jacaranda Square een middelgroot, streng rechthoekig plein van 50 op 80 meter in de orthogonale structuur van het stratenplan rondom een van de meest bijzondere gebouwen van het Olympic Parc, het station.

Het plein bevindt zich precies op de as van de stationshal en

wordt aan zijn lange zijde door nieuwe commerciële gebouwen geflankeerd, die het plein als spil voor het nieuwe stadscentrum markeren.

TRIBUNE Een met de hand gemetselde baksteenmuur vormt de zogenaamde “toeschouwerstribune”. Vanaf de straatzijde vormt de tribune een sterk gestructureerd en vormgegeven kader, voorzien van een fijn patroon van groen geglazuurde bakstenen, afgewisseld met klassieke muurstenen. De muren zijn zo geplaatst dat ze de hoeken van en de toegang tot het park extra beklemtonen. De designers geven hun originele compositie van geglazuurde en klassieke gevelstenen de naam „brixel pattern“, waarbij “brixel” een versmelting is van het Engelse “bricks” (=bakstenen) en pixels. Aan de binnenkant van de muren kunnen de parkbezoekers relaxen op betonnen geprefabriceerde zitelementen.

SPEELVELD De centrale, open en vrij gevormde ruimte van het “speelveld” speelt met het strenge geometrische patroon van zijn omlijsting en vormt een verfrissende tegenpool met het gehele ontwerp.

De geometrie van de cirkel verbindt de verschillende architectonische en vormgevende elementen van het plein: het grasovaal, het aansluitende voetpad met in rollaagverband gelegde straatbakstenen, het afdak met in de richting van het plein gewelfde binnenkant en het ronde cafépaviljoen.

GLAZEN AFDAK De overdekking van de rand werd met een minimum aan steun­ balken uitgevoerd, die het plein nog meer structuur geven. Vijf meter hoog en ongeveer zestig meter lang is het afdak. Met zijn naar het plein toe gewelfde binnenkant vormt het een duidelijk herkenbaar en goed zichtbaar baken voor het nieuwe stadscentrum.

GEBRUIK VAN BAKSTENEN EN STRAATBAKSTENEN Bakstenen en klinkers zijn de bepalende vormgevende elementen van Jacaranda Square. Ze werden gekozen omwille van hun aantrekkelijke visuele en uitstekende legtechnische kwaliteiten en wegens de historische band met de naburige baksteengroeve Homebush, die decennialang de hele regio van baksteenproducten voorzag. Als verwijzing naar de historische

betekenis en het postolympische verleden van de plaats werd bij de heraanleg van het plein rijkelijk gebruik gemaakt van gevelstenen en straatbakstenen. Het materiaal gaf aan het plein zijn typische karakter. Voor de steunmuren werden geglazuurde bakstenen in vier verschillende kleuren gebruikt. De trappen en platformen worden door blauwe straatbakstenen gemarkeerd. Voor de paden en pleinen werden de straatbakstenen in hoogkant gelegd – de fijne indeling zorgt voor een bijkomende spanning in het verloop van de weg. Een spannend contrast vormt echter ook de combinatie van nieuwe, geglazuurde en herbruikte oude straatbakstenen in de steunmuren en de bestrating.

Jacaranda Square, Sydney Architect: McGregor Westlake Architecture Landschapsarchitect: ASPECT Studios Pty Ltd. Grafisch design: Deuce Design Opdrachtgever: Sydney Olympic Park Authority Oppervlakte: 4.000 m²

INSPIRATIE // SYDNEY // AUSTRALIË

29

30

LONDEN // VERENIGD KONINKRIJK

De Rudgwick gevelsteen als perfect materiaal voor de betoverende tuin van Sneeuwwitje

SPROOKJESACHTIGE MOMENTEN Door zijn rustieke karakter was de beroemde Terca Rudgwick gevelsteen de perfecte keuze voor een sprookjestuin die op de op een na grootste tuintentoonstelling van het Verenigd Koninkrijk, de Hampton Court Palace Flower Show in Londen kon worden bewonderd. De bezoekers waren enthousiast over de tuin “Slapend Sneeuwwitje”, die in de categorie kleine tuinen brons kreeg. Het ontwerp is van de hand van Raine Clarke-Wills en Fiona Godman-Dorington.

De twee tuinontwerpers kozen voor de sterk gestructureerde Rudgwick Restoration Red Rustica gevelsteen om een formele tuin te creëren, waarin Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks in de vorm van bloemen worden voorgesteld. De kist van Sneeuwwitje, gemaakt van gebruikte auto-onderdelen, zweeft hierbij boven watervallen. Op die manier werd een fantasierijke illusie in scène gezet, waarbij de zacht golvende beplanting een geslaagd contrast vormt met het grof gestructureerde baksteenverband van de buitenmuren en de paden.

“Het tuinconcept is een combinatie van oud en nieuw, waarbij de prachtige sprookjesscène in een moderne context werd geplaatst. Hopelijk zal het ontwerp de bezoekers inspiratie voor hun eigen tuin geven“, zegt designer Raine Clarke-Wills van Raine Garden Design. “We hadden hiervoor een baksteen nodig die in ons designconcept paste. Daarom hadden we oorspronkelijk aan oude bakstenen gedacht. Toen we de Rudgwick gevelstenen zagen, waren we meteen enthousiast. We voelden gewoon dat deze bakstenen, die zelf een combinatie van oud en nieuw zijn, als het ware voor ons concept gemaakt waren.

Het meerkleurige oppervlak en het antieke uitzicht stralen landelijkheid en een zekere slijtage uit – net de look dus die we zochten. Een nieuwe baksteen is bovendien overal verkrijgbaar en ook goedkoper dan oude bakstenen. Verder maakt het uniforme formaat het gemakkelijker om de muren en paden vorm te geven.“ Clarke Wills zegt: “De tuin wekt bij de bezoekers grote belangstelling. Heel wat mensen zijn bijzonder gecharmeerd door de historische uitstraling van de bakstenen. Sommige bezoekers vroegen ons zelfs waar we die hadden gevonden omdat ze

ervan uitgingen dat het om gebruikte bakstenen ging. We vertelden hen dan dat het nieuwe en in de handel verkrijgbare bakstenen zijn, waarmee iedereen ons ontwerp kan namaken.”

Zijn typische eigenschappen maken van de ruwe gevelsteen Rudgwick een geliefd materiaal voor renovatieprojecten en projecten van monumentenzorg. De bakstenen worden van regio­naal gewonnen leem gemaakt en in een van de laatste veldbrandovens van Europa langzaam gebakken om de kleurige accenten, gaande van rood en violet tot blauw en geel, te verkrijgen. Rugdwick gevelstenen bestaan in de formaten 65 mm en 50 mm, en in het zogenaamde “imperiale” formaat (73 mm).

Bovendien kunnen standaardformaten worden gemengd om individuele oppervlaktestructuren te creëren.

Hampton Court Palace Flower Show De Hampton Court Palace Flower Show wordt georganiseerd door de RHS, de Royal Horticultural Society, en geeft elk jaar in juli impulsen en ideeën voor de vormgeving van het eigen groen naar het voorbeeld van Engelse sier- en moestuinen.

De tuintentoonstelling in West-Londen toont prachtige vormsnoeituinen en groene kunstwerken tegen de indrukwekkende achtergrond van Hampton Court Palace, de vroegere residentie van koning Henry VIII. Meer informatie op: www.rhs.org.uk

MEER INFORMATIE OVER STRAATBAKSTENEN KRIJGT U BIJ: België

Wienerberger NV Kapel ter Bede 121 B-8500 Kortrijk T: +32 56 24 96 35 info@wienerberger.be www.wienerberger.be

Bulgarije

Wienerberger EOOD St. Pimen Zografski Str. 4 Office Building 2, Floor 2, Office 1 BG-1172 Sofia T: +359 2 961 54 60 office.bg@wienerberger.com www.wienerberger.bg

Denemarken

Wienerberger A/S Rørmosevej 85 DK-3200 Helsinge T: +45 70 13 13 22 info@wienerberger.dk www.wienerberger.dk

Duitsland

Wienerberger GmbH Oldenburger Allee 26 D-30659 Hannover T: +49 511 610 70-0 info@wienerberger.de www.wienerberger.de

Estland

Wienerberger AS Tallinna esindus Room 215, Peterburi tee 46 EE-11415 Tallinn T: +372 6181 900 tallinn@wienerberger.ee www.wienerberger.ee

Finland

Wienerberger OY Ab Strömberginkuja 2 FIN-00380 Helsinki T: +358 9 565 58 70 office@wienerberger.fi www.wienerberger.fi

Frankrijk

Wienerberger SAS 8, Rue du Canal - Achenheim F-67087 Strasbourg Cedex 2 T: +33 3 90 64 64-64 contact@wienerberger.fr www.wienerberger.fr

Hongarije

Wienerberger Téglaipari zRt. 1119 Budapest HU-Bártfai u. 34.

T: +36 1 464 70 30 info@wienerberger.hu www.wienerberger.hu Klinkerverkoop via: SEMMELROCK STEIN+DESIGN BURKOLATKŐ Kft. HU-2364 Ócsa

Bajcsy-Zsilinszky út 108.

T: +36 29 578-112 info@semmelrock.hu www.semmelrock.hu

Indië

Wienerberger Brick Industry Pvt. Ltd.35/1 88/4, Richmond Road, Opp. HDFC Bank, Bangalore-560 025 Karnataka T: +91 80 4149 168 2-7 marketing@wienerberger.in www.wienerberger.in

Italië

Wienerberger Spa Via Ringhiera 1 I-40027 Mordano (Bologna) fraz. Bubano T: +39 054 25 68 11 italia@wienerberger.com www.wienerberger.it

Kroatië

Wienerberger Ilovac d.d.

Donje Pokupje 2 KR-47000 Karlovac T: +385 47 69 41 00 office.hr@wienerberger.com www.wienerberger.hr

Letland

Tirdzniecības pārstāvis Latvijā T: +371 29 424 586 info@wienerberger.lv www.wienerberger.lv

Litouwen

Wienerberger AB atstovybė Laisvės pr. 77B LT 06122, Vilnius T: +370 5 241 74 35 info@wienerberger.lt www.wienerberger.lt

Nederland

Wienerberger BV Verkoop Terca Straatbakstenen Kijfwaard 10 6911 KE Pannerden straatbakstenen@wienerberger.com www.terca-straatbakstenen.nl

Noorwegen

Wienerberger AS Brobekkveien 40 N-0598 Oslo T: +47 22 07 26 00 info@wienerberger.no www.wienerberger.no

Oekraïne

Wienerberger TOV Kraynya St 1B UA-02660 Kyiv T: +380 445 94 50 46 office@wienerberger.ua www.wienerberger.ua

Oostenrijk

Wienerberger Ziegelindustrie GmbH Hauptstraße 2 A-2332 Hennersdorf bei Wien T: +43 1 605 03-0 office.at@wienerberger.com www.wienerberger.at Klinkerverkoop via: Semmelrock Ebenseer Baustoffindustrie GmbH & CoKG Stadlweg 30 A-9020 Klagenfurt am Wörthersee T: +43 50 38 38 – 2 office@semmelrock.com www.semmelrock.com

Polen

Wienerberger Ceramika ­Budowlana Sp.z o.o. ul. Ostrobramska 79 PL-04-175 Warszawa T: +48 22 514 21 00 office@wienerberger.com.pl www.wienerberger.pl

Roemenië

Slovenië

Wienerberger Opekarna ­Ormož D.D. Opekarniška cesta 5 SI-2270 Ormož T: +38 62 741 05 20 opekarna@wienerberger.com www.wienerberger.si

Tsjechië

Wienerberger cihlářský průmysl, a. s.

Plachého 388/28 CZ-370 46 České Budějovice T: +420 383 826 111 info@wienerberger.cz www.wienerberger.cz

USA

General Shale Brick 3015 Bristol Highway Johnson City, TN 37602 USA T: +1 423 282 46 61 office@generalshale.com www.generalshale.com

Wienerberger Sisteme de ­Caramizi SRL Str. Dr. Staicovici Nr. 75, Et. 5, Sect.5 RO-050557 Bucuresti T: +40 21 411 29 33 office@wienerberger.ro www.wienerberger.ro

Verenigd Koninkrijk

Klinkerverkoop via: Semmelrock Stein+Design S.R.L. Str. Palance nr. 2E, Bolintin Vale Judeţul Giurgiu RO-085100 T: +40 372 78 26 72 / 73 / 74 www.semmelrock.ro

Zweden

Rusland

Wienerberger Ltd Wienerberger House, Brooks Drive Cheadle Royal Bussiness Park UK-Cheshire SK8 3SA T: +44 161 491 82 00 marketing.uk@wienerberger.com www.wienerberger.co.uk

Wienerberger AB Flädie SE-237 91 Bjärred T: +46 771 42 43 50 info.se@wienerberger.com www.wienerberger.se

Wienerberger Kirpitsch OOO Russakowskajastr. 13 Bau 1, Bürogebäude „Borodino“, 11. Stock RU-107140 Moskau T: +749 5 981 95 20 moscow@wienerberger.com www.wienerberger.com

Zwitserland

Slowakije

Wienerberger Export Division Kapel ter Bede 121 B-8500 Kortrijk T: +32 56 249 583 export@wienerberger.com http://export.wienerberger.com

Wienerberger Slovenské ­tehelne, spol s.r.o.

Tehelná 5 SK-95301 Zlate Moravce T: +421 37 640 90 11 info.sk@wienerberger.com www.wienerberger.sk Klinkerverkoop via: SEMMELROCK STEIN+DESIGN Dlažby s.r.o.

Trnavská cesta 3728 SK-926 01 Sereď T: +421 31 789 05 33 semmelrock@semmelrock.sk www.semmelrock.sk

adressen

ZZ Wancor Althardstrasse 5 CH-8105 Regensdorf T: +41 448 71 32 33 info@zzwancor.ch www.zzwancor.ch

Alle andere landen

Headquarter

Wienerberger AG A-1100 Wien, Wienerberg City Wienerbergstraße 11 T: +43 1 601 92-0 info@wienerberger.com www.wienerberger.com

31

www.gardenandplace.com