Zielarstwo by Nathaniel Moore

Zielarstwo Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez Ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania młodych czarodziejów, wpisany do podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania zielarstwa, na podstawie opini rzeczoznawców:

Nathaniel Moore, Matthew Avery Zakres kształcenia: podstawowy Rok dopuszczenia: 1974 Etap edukacyjny: III-IV Numer ewidencyjny w wykazie: 56645/1/1975

Choi

Projekt okładki, projekt graficzny: Colin Effacer Wydawnictwo Kształcenia Magicznego London, Park Village 300

Publikacja, którą nabyłeś jest dziełem twórcy i wydacy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Nie dozwolona jest jej publikacja, kopiowanie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie naużytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawość

I. Wprowadzenie

Podręcznik wraz z zajęciami praktycznymi dostarczy ci podstawowych informacji o popularnych roślinach. Pamiętaj, aby przed wejściem do szklarni dostosować swój ubiór według zaleceń nauczyciela. Przy swoim stanowisku pracy utrzymuj porządek a po zakończonych zadaniach odłóż wszystko na miejsce. Nie dotykaj innych roślin, gdyż mogą być niebezpieczne, trujące etc.

1.1 Czym jest zielarstwo? Zielarstwo zajmuje się wszelkimi zagadnieniami dotyczącymi roślin, m.in.: - hodowlą; -uprawą; -zbiorem; -przechowywaniem; -tworzeniem mieszanek ziołowych, wyciągów, nalewek i złożonych leków naturalnych; - izolacją ciał czynnych z surowców roślinnych. Uprawa roślin leczniczych może być prowadzona w ogrodzie lub specjalnym gospodarstwie rolnym jako uprawa polowa (plantacja). Stanowi jedną z gałęzi ogrodnictwa. Mechanizmami działania leków roślinnych oraz ich zastosowaniem zajmuje się ziołolecznictwo (fitoterapia, fitofarmakologia).

1.1Budowa roślin W ziołolecznictwie najczęściej używane są następujące wysuszone i odpowiednio rozdrobnione rośliny lub ich części:

BULWA- - podziemny, zmięśniały pęd wypełniony materiałami zapasowymi. Bulwy zbiera się jesienią lub wczesną wiosną. Do zbiorów jesiennych przystępujemy po obumarciu nadziemnej części rośliny, natomiast do wiosennych – przed rozpoczęciem wegetacji. Po wykopaniu surowiec należy oczyścić i usunąć drobniejsze korzenie.

CEBULA- - podziemny pęd o bardzo skróconej łodydze i silnie zgrubiałych w nasadach łuskowatych liściach.

DREWNO- zdrewniała część gałęzi, pni i korzeni drzew lub krzewów. KŁĄCZE- - pęd podziemny z węzłami, międzywęźlami, pączkami oraz zredukowanymi łuskowatymi liśćmi. Kłącza zbiera się (tak jak bulwy) jesienią lub wczesną wiosną. Po wykopaniu surowiec należy oczyścić i usunąć korzenie boczne.

KORA- tkanka okrywająca gałązki krzewów i drzew, zawierająca także tkanki leżące pod nią, dochodzące do miazgi. Podczas zbioru uważamy, by nie uszkodzić warstwy podkorzeniowej (miąższu). Korę zbieramy w momencie, gdy drzewa puszczają soki (wczesną wiosną), z gałęzi ściętych (zbieranie prosto z drzewa powoduje próchnienie lub gnicie) i suszymy w przewiewnym miejscu.

KORZEŃ- podziemna część rośliny nie mająca węzłów, międzywęźli i zredukowanych liści. KOSZYCZEK- kwiatostan charakterystyczny dla rodziny złożonych. KWIAT- organ roślinny zawierający części generatywne. Kwiaty zbiera się, gdy osiągną wielkość i kolor charakterystyczny dla danego gatunku. Ponieważ najczęściej kwiaty dojrzewają na roślinie nierównomiernie, zbierane są sukcesywnie, kilkakrotnie.

KWIATOSTAN- skupienie pojedynczych kwiatów na łodydze. LIŚĆ - organ służący roślinie m.in. do procesu fotosyntezy. Liście zbieramy zanim roślina zakwitnie, do zbierania nadają się liście żywo zielone,bez uszkodzeń i plam (spowodowanych najczęściej przez pasożyty).

NASIENIE- narząd służący roślinie do rozmnażania. Nasiona należy zbierać przed stanem pełnej dojrzałości owocu, ponieważ zebrane zbyt późno mogą się osypywać, powodując duże straty..

OWOCNIA- jest częścią owocu po usunięciu nasion. OWOC- organ rozwijający się z zalążni po zapłodnieniu komórki jajowej. Owoce zbiera się w stanie dojrzałości, w zależności od gatunku jest to okres od czerwca do września. Podobnie jak w przypadku

kwiatów,owoce dojrzewają nierównomiernie i pozyskujemy je w miarę dojrzewania. Owoce mięsiste zbiera się w dni suche i słoneczne (wtedy nie gniją inie pleśnieją), natomiast owoce suche (nasiona) w dni pochmurne i przed obeschnięciem rosy, zapobiegając w ten sposób ich obsypywaniu.

PĄCZEK- nierozwinięty pęd otoczony łuskami ochronnymi, z którego wiosną rozwija się łodyga z liśćmi i kwiatami. Pączki powinny być zbierane przed pęknięciem.

SZYSZKA- żeński kwiatostan, a później owocostan. ZARODEK- zarodek roślinny

Do czego czarodziejowi potrzebne jest zielarstwo? Jak się nie raz okazuje, ogrodnicza żyłka może się czarodziejowi bardzo przydać. W ogrodzie bowiem rośnie wiele składników magicznych eliksirów oraz niejedno lekarstwo na przeróżne dolegliwości mniej lub bardziej naturalnego pochodzenia, od trądziku począwszy, a na ukąszeniu węża i petryfikacji skończywszy. Niektóre zioła mogą nawet chronić przed zaprawionymi magią poczynaniami nieprzyjaciół, cały zaś sekret tkwi w tym, by wiedzieć, na co która roślina pomaga, jakiej wymaga pielęgnacji i kiedy nadaje się do zbioru. I tym właśnie zajmuje się zielarstwo.

II. PODZIAŁ ROŚLIN I PODSTAWOWE POJĘCIA

2.1 Rodzaje roślin Rośliny pełniły i pełnią ważną rolę w życiu ludzi. W tej chwili, ze względu na szerokie zastosowanie roślin dzielimy je na:

Rośliny lecznicze - najczęściej rośliny lądowe, zawierające substancje czynne, stosowane w medycynie i ziołolecznictwie. Zazwyczaj korzysta się z korzeni, łodyg, liści albo kwiatów. Na świecie poznano około 2500 gatunków roślin leczniczych. Zdecydowana większość z nich to rośliny naczyniowe. Większość roślin leczniczych jest również roślinami trującymi, co sprawia, ze ich stosowanie wymaga fachowej wiedzy. Przykładami takich roślin są arnika górska i konwalia majowa.

Rośliny regenerujące - pomagają w regeneracji i wzmacniają odporność i aktywność. Od dawna były stosowane w lecznictwie krajów Wschodu. Do roślin o właściwościach regenerujących należą rośliny adaptogenne i przeciwstresowe. Pod pojęciem stresu rozumie się w tym przypadku chorobę, degenerację narządów związaną z ich starzeniem się, jak i stan wywoływany szkodliwością oddziaływania skażonego środowiska. Rośliny adaptogenne zawierają specyficzne substancje zwiększające zdolności przystosowawcze organizmu i podwyższają jego siły obronne. Często działają przy tym immunotropowe, immunostymulująco i anabolicznie. Przykładem takiej rośliny jest drzewo Wiggen.

Rośliny odtruwające - niszczą nadmiar rodników i drobnoustrojów, jak również oczyszczają organizm z toksyn szkodliwych dla organizmu. Przykładem takich roślin są jukka, dracena i bluszcz pospolity.

Rośliny trujące- rośliny zawierające tylko w niektórych swoich częściach lub w całym organizmie roślinnym substancje trujące, toksyczne dla ludzi i zwierząt. Rośliny te, zazwyczaj są trujące, ponieważ w ten sposób chronią się przed zjadaniem ich przez zwierzęta roślinożerne, pasożyty lub choroby. Rośliny trujące można często rozpoznać po nieprzyjemnym zapachu lub ostrym piekącym smaku. Niektóre z nich po wysuszeniu lub w zależności od pory roku tracą właściwości trujące. Przykładem takich roślin są zimowit jesienny i blekot pospolity.

Przyprawy to składnik dodawany zazwyczaj do potraw, zwykle w znikomych ilościach w celu polepszenia ich walorów smakowych, zapachowych oraz wizualnych. W przeszłości stosowane były przez znachorów, czarowników i kapłanów do tworzenia leków, afrodyzjaków, świętych olei, kadzideł itp. Przykładami przypraw są curry, kurkuma, lubczyk, liść laurowy.

Rośliny ozdobne- są to jednoroczne, dwuletnie lub wieloletnie rośliny, także drzewa i krzewy o dużych walorach dekoracyjnych, wyróżniające się pięknymi i ciekawymi kwiatami, owocami, ulistnieniu, zabarwieniu pędów, pokroju lub interesujących właściwościach. Roślinami ozdobnymi zajmuje się dział ogrodnictwa zwany kwiaciarstwem. Przykładami roślin ozdobnych są chaber bławatek i nagietek lekarski.

Postaci leków ziołowych Napar - jest to jedna z najczęściej stosowanych form wyciągów z ziół. Po rozdrobnieniu odpowiedniej ilości suszonych ziół (np. 1, 2, 3 łyżeczek), zalewamy je wrzątkiem i odstawiamy w naczyniu pod przykryciem na kilka lub kilkanaście minut. Można je także podgrzewać, ale nie powinny gotować. Napary są nietrwałą postacią leków i powinny być spożyte w dniu przyrządzenia.

Odwar – to również popularna forma przygotowywania ziół. Odpowiednią ilość surowca po uprzednim rozdrobnienia zalewamy wodą i podgrzewamy aż do wrzenia, a następnie gotujemy przez kilka (3-5) minut. W przypadku roślin zawierających trudno rozpuszczalne substancje czas gotowania wydłużyć do 10 i więcej minut. Odstawiamy odwar na kilkanaście minut i po przecedzeniu można spożywać. Odwar podobnie jak napary powinny być użyte w tym samym dniu.

Maceraty – są to wodne wyciągi na zimno. Rozdrobniony surowiec należy zalać odpowiednią ilością zimnej wody i odstawić na kilka godzin w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Następnie przecedzić i wypić w ciągu tego samego dnia, bowiem trwałość tych wyciągów jest stosunkowo mała. W przypadku twardych i trudno pęczniejących surowców korzystne jest krótkotrwałe ich podgrzanie .

Nalewki - są alkoholowymi wyciągami z wysuszonych surowców. Zioła należy zalać rozcieńczonym do 70% spirytusem. Po kilku dniach wyciąg taki nadaje się do spożycia, zwykle w ilości kilkunastu kropli na kieliszek wody 2-3 razy dziennie. W przypadku stosowania tych wyciągów zewnętrznie, np. do okładów czy płukania śluzówek, należy je rozcieńczać odpowiednią ilością wody.

Inną postacią leków alkoholowych są stabilizowane alkoholem wyciągi ze świeżych roślin. Uzyskuje się je poprzez zalanie rozdrobnionego surowca roślinnego lub soków tych roślin gorącym alkoholem, który unieczynnia enzymy rozkładające substancje czynne zawarte w tym zielu.

Syropy

to wyciągi z suszonych lub świeżych ziół gotowanych w roztworze cukru aż do

zgęstnienia.

Soki - wyciskane przy pomocy zaklęcia bądź dłoni, mogą być spożywane same, a także z miodem, cukrem, dżemem, dodawane do galaretek, kisieli, napojów lub stabilizowane alkoholem.

Sałatki - wiele roślin leczniczych może być spożywanych w postaci sałatek. Pamiętać trzeba zawsze o ich wcześniejszym umyciu.

Olejki – trudno jest uzyskać w warunkach domowych olejki eteryczne z ziół: otrzymujemy je poprzez destylację parą wodną. Najlepiej jednak jest kupić olejek, gdyż jest to proces pracochłonny.

PRZYKAZANIA ZIELARZA Przykazania Dobrego Zielarza: 1) Rośliny trzeba szanować. 2) Roślin nie wolno deptać. 3) Rośliny zrywaj w określonym celu. 4) Rośliny trzeba zbierać z umiarem, w miarę potrzeb. 5) Zioła zbieraj w odpowiedniej porze. 6) Susz oczyszczone zioła. 7) Zioła przechowaj maksymalnie przez rok. 8) Nie zbieraj roślin trujących. 9) Nie marnotraw ziół. 10) Zioła stosować godnie z zaleceniami.

Co potrzebne jest zielarzowi? -Łopatki

Magiczne sprzęty potrzebne w zielarstwie:

-Grabki -Wiadro -Worek -Sznurek -Konewka -Woda -Ziemia

Zostaję zielarzem, co zbierać?

-Korę drzew -Korzenie i kłącza -Kwiaty -Łodygi i liście -Owoce -Pączki

-Nauszniki -Smoczy Nawóz -Nawóz Lullabali - Smocze rękawice

Kiedy zbierać zioła? Na ogól zbiór roślin przeprowadza się w czasie suchym i ciepłym, ponieważ rośliny zmoczone deszczem trącą swoje zalety. Najlepiej żebrać je przed południem lub wieczorem – ta pora najbardziej im odpowiada.

Jak suszyć rośliny? Zioła najlepiej suszyć, w miejscu zacienionym i przewiewnym. Suszyć zioła można przez rok. Jeśli zamierzamy

suszyć całe rośliny to wiążemy je w niewielkie, luźne pęczki i wieszamy tak aby się nie stykały, wierzchołkami do dołu. Przechowywać je trzeba w woreczkach, by nie zwilgotniały.

Dlaczego przy Zielarstwie nie można używać różdżki? Używanie różdżki do Zielarstwa jest niewskazane, ponieważ gdy użyjemy różdżki (np. rzucając zaklęcie na roślinę), może to przez przypadek zmienić właściwości rośliny na przeciwne lub trujące.

III Skrócona historia zielarstwa Starożytność: Pierwsze zapisane wiadomości o ziołach pochodzą sprzed 6000 lat p.n.e. Dużym osiągnięciem w tej dziedzinie mogą poszczycić się Egipcjanie, których dziełem był papirus Ebersa (XIV w. p.n.e.) w którym wymienionych jest kilkaset roślin leczniczych wraz ze sposobami ich wykorzystywania. Zioła znane były również w Babilonii i Asyrii, gdzie wiedziano jak je zbierać i suszyć. Ich sposoby przetrwały do dzisiejszych czasów. Roślinami leczniczymi interesował się również Hammurabi. Obfitą historią zielarstwa posiadają również Chińczycy, gdzie początki lecznictwa sięgają końca III tysiąclecia p.n.e. Jeden z cesarzy został nawet nazwany „ojcem chińskiego rolnictwa i lecznictwa”, ponieważ wprowadził wiele roślin uprawnych, takich jak ryż, pszenica, proso i jęczmień oraz dzięki zielnikowi wydanemu około 2700 roku p.n.e. , który zawierał 365 leków, przeważnie pochodzenia roślinnego. Zielarstwem zainteresowali się również Grecy i Rzymianie – jednym z nich był Hipokrates z Kos, zwany ojcem medycyny oraz Teofrast z Eresos. Jedną z najpopularniejszych osób w dziedzinie zielarstwa był jednak Dioskurides Pedanios. Nie możemy pominąć Galena z Pergamonu i Scriboniusa Largusa, którzy stworzyli podstawy farmacji.

Średniowiecze: : W średniowieczu miejscem największego rozkwitu zielarstwa były klasztory. Mnisi zajmowali się przepisywaniem starożytnych manuskryptów, jak również uprawianiem ziół w wirydarzach i sporządzaniem różnych maści, leków i odwarów. Byli jedynymi lekarzami podczas zaraz i „morowego powietrza”. Wybitne zasługi dla zielarstwa posiadali benedyktyni z Salerno w X-XI wieku, których dziełem był Regimen Sanitatis Salernitanorum, zawierający nie tylko informacje o ziołach leczniczych, ale również przepisy dietetyczne. W świecie naukowców wybitną postacią był Avicenna z Buchary oraz Ibn Al-Beithar, który opisał około 1400 roślin leczniczych. Zaczęli pojawiać się aptekarze, olejkarze, łowcy ziół i lekarze-botanicy. Wśród tych ostatnich popularni byli Polacy tacy jak Jan Stańko, Marcin z Urzędowa lub Szymon Syreński. Kolonizacja przyniosła krajom europejskim wiele nowych ziół, co przyczyniło się do rozpowszechnienia się nowych gatunków roślin, jak również wiedzy o nich.

IV Mugolskie rośliny o właściwościach leczniczych 4.1 Mugolskie rośliny mają różne właściwości. Zazwyczaj mają one działania przeciwbólowe, rozkurczowe bądź przeciwzapalne. Magicznych zielarzy najbardziej interesować jednak będą zioła o właściwościach wzmacniających i przyspieszających gojenie się ran. Do takich należą:

Babka lancetowata Rośnie na suchych łąkach, pastwiskach, miedzach i trawnikach w całym kraju. W leczeniu wykorzystuje się najczęściej liście, a czasem także nasiona. Brzoza brodawkowata Występuje w lasach, na obrzeżach pól, przy drogach i na łąkach. Rośnie w całej Europie, a także w Azji od gór Ałtaj aż po zachodnią Syberię. W celach leczniczych używane są liście, pączki, sok i czyr (guzowata narośl na pniu). Dziewanna wielkokwiatowa Występuje w całym kraju na glebach piaszczystych, słonecznych wzgórzach i przy drogach. Jest to jednak roślina dwuletnia, co oznacza, że w pierwszym roku wyrastają duże, rozpostarte przy ziemi liście, a dopiero w drugim rośnie łodyga i następuje kwitnienie. W celach leczniczych zbiera się kwiaty, korony kwiatowe i czasem owoce. Dziurawiec zwyczajny Najczęściej rośnie na glebach suchych, piaszczystych, na pagórkach i nieużytkach oraz skrajach lasów. Czasem jest chwastem w uprawach polowych. Nazwa dziurawca pochodzi od punkcików, jakie można ujrzeć, oglądając pod światło liście tej rośliny. W celach leczniczych używane jest całe ziele dziurawca. Nagietek lekarski Jest uprawiany w całej Europie i wykorzystywany w celach leczniczych, jak również spożywczych. Kwiat nagietka może służyć jako barometr – jeśli przed godziną 9 płatki nagietka są rozchylone, oznacza to, że w tym dniu nie będzie deszczu. W celach leczniczych wykorzystywane są kwiaty nagietka, ale tylko i wyłącznie w odcieniu pomarańczowym. Dzika róża Krzew pospolicie występujący w całym kraju. Rośnie na miedzach, przy drogach, w zaroślach, czasem sadzony jest na żywopłoty. Ma haczykowato zakrzywione kolce, a kwiaty są pojedyncze, pięciopłatkowe. W celach leczniczych zbiera się owoce, a czasem płatki kwiatów.

Nostrzyk żółty Jest to roślina dwuletnia, występująca w stanie naturalnym w miejscach nasłonecznionych. Ma drobne, żółte, zebrane w grona kwiaty. Roślina ta może osiągać do 1 m wysokości. Surowcem leczniczym jest ziele nostrzyka. Rdest ptasi Jest popularnym chwastem występującym we wszystkich rodzajach upraw, możemy go spotkać również na podwórzach, przy drogach i nad rzeką. Kwitnie niewielkimi białawo- lub czerwono zielonymi kwiatami. W celach leczniczych korzysta się z ziela rdestu ptasiego. Ruta zwyczajna Jest uprawiana jako roślina ozdobna lub do celów leczniczych. Ma silny, aromatyczny zapach i kwitnie drobnymi, żółtozielonymi kwiatkami. Ruta uchodziła za symbol niewinności, dziewictwa. W średniowieczu uważano ją za środek pobudzający popęd, szczególnie u kobiet. W celach leczniczych używa się liści ruty. Tatarak zwyczajny Jest on byliną, rośnie nad brzegami jezior i stawów, a także nad brzegami wolno płynących rzek. W celach leczniczych wykorzystywane są kłącza tataraku.

4.2 Rośliny trujące

NAZWA POLSKA

NAZWA ŁACIŃSKA

Barwinek pospolity

Vinca minor

Bieluń dziędzierzawa

Datura stramonium

Buławinka czerwona

Claviceps purpurea

Cebula morska

Urginea Scilla

Chinowiec soczystoczerwony

Cinchoma succirubra

Ciemiernik czarny

Helleborus niger

Ciemiężyca zielona

Veratrum lobelium

Konwalia majowa

Convallaria maialis

Kulczyba wronie oko

Strychnos nux-vomica

Lulecznica kraińska

Scopolia carnolica

Lulek czarny

Hyoscyamus niger

Mak lekarski

Papaver somniferum

Miłek wiosenny

Adonis vernalis

Naparstnica purpurowa

Digitalis purpurea

Naparstnica wełnista

Digitalis lantanta

Oleander pospolity

Nerium oleander

Pokrzyk wilcza jagoda

Atropa belladonna

Potoslin jaborandi

Ephedra distachya

Rauwolfia wężowa

Rauwolfia serpentina

Sekretnik wdzięczny

Strophanthus gratus

Stroiczka rozdęta

Lobelia inflata

Tojad mocny

Aconitum calliboryton

Wymiotnica prawdziwa

Uragoga ispecauanha

Zimowit lekarski

Colchicum autumnale

MANDRAGORA Łacińska nazwa Mandragory to Mandragorus. Najcenniejszą częścią mandragory jest jej gruby brązowy korzeń, mogący dorastać do ponad metra długości. Często bywa rozwidlony i każdemu z odrobiną wyobraźni może przypominać człowieka. Księgi ziół i roślin często kroć przypisywały należącej do rodziny piankowatych mandragorze ludzkie cechy i opisywały ja jako mężczyznę z długą broda albo kobietę o bujnych włosach. Podobieństwo do człowieka można było z łatwością wzmocnić, dokonując kilku zabiegów nożem, i to właśnie ono bez wątpienia legło u podstaw sadu, ze jak człowiek wyciągany

ciepłego

posłania,

wyrywana

grządki

mandragora będzie krzyczeć. Mimo współczucia, jakie ludzie żywili dla nieszczęsnego położenia wydobywanej siła z ziemi mandragory, wyrywali ja często i wykorzystywali w rozmaitych celach. W starożytności uważano ja za środek przeciwbólowy i nasenny, a w większych ilościach miała wywoływać delirium, a nawet doprowadzać do szaleństwa. Używano jej wiec do ukojenia chronicznych bólów, a także przepisywano

melancholie,drgawki

reumatyzm.

Rzymianie stosowali mandragorę jako środek znieczulający, podając pacjentowi przed operacja kawałek jej korzenia do żucia. W starożytności, a później tez w średniowiecznej Europie ceniono mandragorę również za jej domniemane magiczne właściwości. Była popularnym składnikiem eliksirów miłości. Według tradycji anglosaskiej mandragora mogła wypędzać demony z opętanych, a wielu było przekonanych, ze zasuszony kawałek jej korzenia noszony jako amulet odgania złe moce. Natomiast zgodnie z innymi przekazami demony właśnie zamieszkiwały korzenie mandragory i bywało, ze posiadanie jej rzeźbionego korzenia prowadziło do oskarżeń o czary. Podejrzliwi twierdzili tez, ze mandragora najlepiej rośnie pod szubienicami straconych morderców. Z mandragory korzystano również we wróżbiarstwie. Wróżbici twierdzili, ze lalki z korzenia mandragory odpowiadają na pytania dotyczące przyszłości, dając znaki głowami. W Niemczech wieśniacy znani byli z ogromnej troski, jaka otaczali swe rzeźbione mandragory, przyprawiając im oczka z ziaren zbóż, ubierając je i kładąc do snu do maleńkich łóżeczek – a wszystko po to, by zechciały udzielić odpowiedzi na

ważne pytanie, jakie może się kiedyś pojawić.

DIABELSKIE SIDŁA Rzadko

spotykana

roślina,

żyjąca

miejscach

ciemnych i wilgotnych. Posiada długie, giętkie łodygi zakończone liśćmi w kształcie wąsów. Może być zagrożeniem dla człowieka. Oplatając ciało może udusić ofiarę. Należy wtedy zachować spokój, nie robić gwałtownych ruchów, gdyż roślina zaciśnie swoje więzły mocniej. Pod wpływem strumienia światła ucisk powoli ustępuje, pędy zaczynają się cofać.

MIMBULUS MIMBLETONIA Wyglądem przypomina karłowaty kaktus barwy szarej, który zamiast kolców ma wypustki. Przyglądając się jej bliżej, można spostrzec jej lekkie pulsowanie. Przypuszczalne miejsce występowania rośliny to Asyria. Posiada ciekawy system obronny. Po dotknięciu roślina wypluwa na nierozważną ofiarę gęsty, cuchnący odór i osok o konsystencji błota. Jest niezmiernie rzadka.

SKRZELOZIELE Posiada bardzo odtrącający wygląd. Przypomina zwitek oślizgłych, szczurzych ogonów barwy szarozielonej. Zaliczane

jest

Konsumowanie

roślin

wodnych.

przypomina

żucie

Jest

jadalne.

bezkręgowca.

Całkowite jego spożycie daje możliwość bezstresowego przebywania pod wodą przez określony czas (60 minut). Konsument pod wpływem spożytej rośliny zmienia swój wygląd. Sama przemiana trwa niezmiernie krótko. Jest jednak nieprzyjemna, a nawet bolesna. Po krótkiej chwili człowiek posiada za uszami skrzela, między palcami u rąk i stóp widoczne są błony. Barwa ciała zmienia się lekko na kolor zielony.

CZYRAKOBULWA Wygląda jak wielki, gruby i czarny ślimak. Roślina pokryta bąblami, które zwierają żrące substancje pachnące jak benzyna. Przez nieuważne stosowanie powoduje powstawanie bąbli ale używana poprawnie leczy trądzik. Każda wiła się lekko i pokryta była dużymi, błyszczącymi bąblami pełnymi żółtawego płynu.

OSTROKRZEW To rośliny przypominające mugolskie kaktusy (tyle że o wiele większe). Potrafią strzelać swoimi kolcami w najmniej spodziewanym momencie - robią to także, gdy przeczuwają niebezpieczeństwo ze strony ludzi. Uwaga, ukłucia tymi kolcami są bardzo bolesne!

HIKORA Drzewo z rodziny orzechowatych, o grubym, ciemnobrązowym pniu. Kora tego drzewa jest używana tylko do nielicznych eliksirów, mimo to jest to składnik bardzo cenny, ponieważ aby pień tego drzewa nadawał się do przyrządzania eliksirów, hikora musi mieć co najmniej 20 lat.

ALOESaUZBROJONY Jest to zioło z rodziny liliowatych. Szybko wegetuje, szczególnie "lubi" małe ilości wody. Ma grube, mięsiste liście i łodygi. Krawędzie owych liści są pokryte krótkimi, ostrymi kolcami. Ukłucie może być nawet śmiertelne, dlatego też należy zachować ostrożność. Eliksiry najczęsciej robimy z jego łodygi, choć czasem używamy korzenia (a raczej charakterystycznych bulw). Aloes Uzbrojony jest mało znany. Dla większości ludzi to chwast. Nawet niektórzy druidzi nie znają jego właściwości. Dla zwykłych ludzi jest silnie trujący, jednak dla przystosowanych wiedźminów jest delikatny. Można go używać jako odtrutki na jad żmii. Zmieszany z odpowiednim zielem skutecznie zwalcza jad trupi (po zmieszaniu nazywamy taki eliksir "Wilgą"). Aloes hodować można łatwo w doniczce. Pięknie kwitnie - gronami czerwonopomarańczowych kwiatków zebranych na jednej wysokiej łodydze. Ale niestety, w doniczkach niechętnie kwitną. Zimą aloes o wiele lepiej znosi przesuszenie niż nadmiar wilgoci. Miesiąc przed zbiorem liści podlewanie się zwiększa, ale na tydzień przed zbiorem trzeba je przerwać. Aloesu nie atakują żadne szkodniki. Świeże liście aloesu zawierają wiele substancji śluzowych oraz biogenne stymulatory.

ARCYDZIĘGIEL ŻÓŁTAWY Na dobrej glebie wzrost rośliny przewyższa wysokiego człowieka. Łodyga dość gruba (do 3 cm), owłosiona i pusta w środku. Duże liście są ciemnozielone. Kwiaty przypominają puchate kuleczki. Szukać arcydzięgla musimy w górach, na wilgotnych łąkach i nad brzegami potoków. Czarodzieje używają ususzonych liści zioła do sporządzenia Eliksiru Zapomnienia.

POKRZYK WILCZA JAGODA Łacińska nazwa: Atropa belladonna. Jest z rodziny psiankowatych. Rośnie w zaroślach i nad brzegami rzek. Pokrzyk wilcza jagoda ma kłącza grube (średnicy 3-8 cm), z wieloma wierzchołkami wzrostu i masywnymi korzeniami. Łodyga wzniesiona, rozgałęziona, zielona, czasem z fioletowym odcieniem, do 2 m wysokości, w górnej części gruczołowato omszona. Liście duże, jajowato zaostrzone, od spodu słabo omszone. Górne liście znacznie mniejsze od dolnych osadzone parami, prawie naprzeciwległe, dolne - skrętoległe. Kwiaty osadzone pojedynczo, rzadziej parami w rozgałęzieniach łodygi lub w pachwinach liści, o szypułkach zwisających, gruczołowato omszonych. Kwitnienie od czerwca do końca okresu wegetacji. Owoc tej rośliny jest trujący. W pierwszym roku życia rośliny słabo kwitną i owocują, w drugim roku - obficie. Jest to stara roślina lecznicza, o której właściwościach wspominali starożytni Grecy i Rzymianie. Stosowano ją w najróżniejszych przypadkach; przy melancholii, atakach epilepsji, duszącym kaszlu i żółtaczce. Rozcieńczony wodą sok ze świeżych liści stosowano przy przewlekłych zapaleniach oczu u człowieka i zwierząt gospodarskich. Pokrzyk cieszył się dużym powodzeniem u Rzymianek jako środek rozszerzający źrenice, zwiększający blask oczu oraz skutecznie przyspieszający i pogłębiający oddech (stąd nazwa łacińska rośliny - piękna pani). Kto wie jednak, czy nie dawniej znano pokrzyk jako źródło trucizny. Łacińska nazwa rodzaju - Atropa jest imieniem jednej z trzech mitologicznych bogiń przeznaczenia. Francuski rzeźbiarz Debay nadał boginiom postać młodych dziewic: Lachesis z wrzecionem w ręce rozpoczyna prząść nić życia, Kloto uwieńczona owocami snuje dalej nić, którą nieubłagana Atropa, w smutnym wianku cyprysowym zamierza przeciąć. Pokrzyk zawiera alkaloidy (podstawowe substancje czynne) we wszystkich narządach. Najważniejszymi preparatami leczniczymi są: siarczan atropiny, proszek z liści. W homeopatii stosuje się suszone liście lub nasiona. Korzeń pokrzyku służy do sporządzania Extractum Belladonnae fluidum. Wyciągi z korzeni pokrzyku stosowane są w wielu krajach do leczenia objawów drżączki porażennej (parkinsonizm). Preparaty pokrzyku stosowane są jako środki rozkurczowe i przeciwbólowe przy wrzodowej chorobie żołądka i dwunastnicy, kamicy żółciowej, zapaleniu pęcherzyka żółciowego, skurczach jelit i dróg moczowych, zwiększonej czynności wydzielniczej gruczołów ślinowych i śluzowych, przy skurczach mięśni gładkich narządów wewnętrznych i w okulistyce w celu rozszerzenia źrenic i porażenia mechanizmów akomodacyjnych. Pod uprawę przeznacza się pola nisko położone,

wilgotne, ale z poziomem wód gruntowych nieprzekraczającym 2 m, gleby strukturalne, lekkie lub średnie. Pielęgnowanie polega na zwalczaniu chwastów i szkodników oraz niszczeniu skorupy glebowej. Wczesną wiosną 2- i 3-letnie plantacje oczyszcza się starannie z obumarłych części roślin - źródła szkodników i chorób, a międzyrzędzia spulchnia się głęboko, uprzednio nawożąc pogłównie rośliny. Zebrane liście suszy się zaraz z powietrznych lub ogniowych suszarniach. ziele pozostawia się przed suszeniem na pewien czas na polu, aby straciło turgor.

BRZYTWOTRAWA Rośnie w miejscach, gdzie skupienie energii negatywnej jest na tyle niskie, że rośliny są w stanie ją przetrwać, a jednocześnie na tyle wysokie, by wyzwolić z nich to, co najgorsze. Mogą to być punkty, w których zostały stoczone potężne pojedynki magiczne, polany, na których były odprawiane rytualne mordy i krwawe poświęcenia, jak i jakiekolwiek inne miejsca, w których przelano wiele niewinnej krwi. Na pierwszy rzut oka brzytwotrawa nie różni się niczym od swej niegroźnej odmiany. Jednak po baczniejszym przyjrzeniu się na jaw wychodzą krawędzie ostre jak brzytwa, oraz kępy rośliny, które mają niezdrowy ciemnozielony kolor. Kolor ten zawdzięcza właśnie temu życiodajnemu płynowi, który chłonie zamiast wody(krwi). Zdobywa go, gdy przechodzące zwierzęta są ranione przez ostre źdźbła, a skapująca z ran krew wsiąka w glebę, żywiąc roślinę. Bez krwi brzytwotrawa usycha. Brzytwotrawa jest nieruchoma, aczkolwiek niebezpieczna. Każdorazowe obrażenia od brzytwotrawy owocują ryzykiem zarażenia się jedną z paskudnych chorób, której roznosiciele bytują na liściach rośliny.

LULEK Od czasów średniowiecznych czarownice hodowały pospolitą, lecz już teraz nieco zapomnianą roślinę lulek czarny, bądź lulek jadowity. Po łacinie: Hyoscyamus niger. Był najczęściej wykorzystywany do leczenia bólu związanego z podeszłym wiekiem i reumatyzmem. Ponadto pasta - krem z liści lulka wcierany w okolice ramion dawał miłe uczucie unoszenia się w powietrzu, co niewątpliwie poprawiało samopoczucie starych czarownic. Niektórzy sądzą, iż wielki czarodziej – polski wieszcz narodowy - Adam Mickiewicz był pod wpływem tego środka pisząc: Młodości! ty nad poziomy wylatuj. Nie ma jednak na to niezbitych dowodów. Dziś lulka możemy spotkać w pobliżu starych, opustoszałych domów, zamków, na bezdrożach, bądź rumowiskach. Dorasta do 80 cm wysokości, liście ma jajowate. Łodyga jest lepka i owłosiona. Kwiaty lulka, są ciemno, a wręcz brudno żółtego koloru, z fioletowym żyłkowaniem.

HORKLUMB Grzyb rosnący gęsto w magicznych miejscach. Rozpyla chmury trujących zarodników niebezpiecznych dla czarodziejów a jeszcze bardziej dla mugoli. Nieszkodliwy natomiast dla gnomów które są na nie bardzo łase.

ŚLAZ Łacińska nazwa: Malva silvertis; roślina o dużych, karbowanych liściach i białoróżowych kwiatach,

zawierająca substancje śluzowe, uważana za środek leczniczy (składnik syropów na kaszel); składnik eliksiru wielosokowego.

TENTAKULA Tentakula to rodzaj rośliny, wykazującej jednak dużo cech zwierzęcych. Występują trzy główne odmiany tentakul. Każda z nich ma nieco inny kształt, jest mniej lub bardziej przydatna we współczesnej magii. Głównie różnią się rozmiarami i poziomem agresji wobec innych roślin oraz zwierząt. Mają korzenie w kształcie grubej bulwy, nieco spłaszczonej po bokach. Z tych spłaszczonych boków odrastają czerwonobrunatne, fosforyzujące wypustki. W tych odrostach magazynowane są substancje odżywcze oraz nadmiar wody. W przypadku tentakuli afrykańskiej przechowywany tam jest także jad. Z wyżej wspomnianej bulwy wyrastają macki. Mogą się wyjątkowo rozciągać (długość macek poszczególnych gatunków tentakul - poniżej). Z wiekiem bulwa tentakuli nie powiększa się, a zamiast tego jej macki wydłużają się. Macki są czerwone i kolczaste, aczkolwiek bezlistne. Poruszają się wyjątkowo szybko (jak na roślinę oczywiście) i działają niezależnie od innych macek. Są wyjątkowo podatne na bodźce. Najlepszą metodą walki z tentakulą jest: polanie macki kwasem lub silne uderzenie (oczywiście większość zaklęć daje lepsze skutki, ale niekoniecznie musimy być zaopatrzeni w różdżkę). W przypadku drugiej formy obrony należy szybko cofnąć dłoń. W innym wypadku dłoń może zostać ugryziona bądź zakażona (najczęściej śmiertelnie) jadem, albo pochwycona, uniesiona w powietrze razem z właścicielem i silnie ciśnięta o ziemię. Każdy gatunek tentakuli rozmnaża się bezpłciowo, poprzez podział macki (jedyny taki przykład rozmnażania w całej faunie i florze świata!). Gdy dochodzi do rozmnażania, jedna macka odczepia się od bulwy i może przez około jedną godzinę wędrować samodzielnie. Jeżeli do tego czasu nie znajdzie odpowiedniego gruntu to obumiera. Jeżeli znajdzie, to zakopuje część macki w ziemi, gdzie po paru dniach gubi je i zmienia się w bulwę. Taka macierzysta macka już nie rośnie, a z czasem pozostaje najkrótszą, lecz najsilniejszą kończyną tentakuli.

TRZY RODZAJE TENTAKUL Tentakula pospolita (Tentacle bicornis). Występuje praktycznie na niemal każdym ziemskim kontynencie (nie potwierdzono występowania tentakul pospolitych jedynie na Antarktydzie). Mimo, że żyją na ogromnych obszarach, nie są tak często spotykane, jak powinny (z racji swej nazwy). Jednakże nawet przeciętny mag może je wykryć w promieniu pól kilometra, wykorzystując prosty czar wykrywania magicznych roślin. Jednak osobnik nie używający magii (czyt. Mugol) nigdy nie zobaczy tentakuli, ponieważ tentakula wyczuwając obecność człowieka chowa macki pod ziemię. Nigdy nie odnotowano przypadku, aby jakiś człowiek wykopał tentakulę. Tentakula jest niegroźna dla ludzi oraz większych zwierząt. Żywi się małymi owadami, które pochwycone przez macki wciągane są do malutkich otworków w bulwie, a tam powoli trawione. Tentakula pospolita nie ma żadnych specjalnych magicznych zdolności, lecz ze względu na prostotę budowy i ciekawe zachowanie poznaje ją każdy student pierwszego roku w Hogwarcie. Okazy tentakul znaleźć w cieplarni numer jeden. Dodatkowe informacje: grubość bulwy: około 8 centymetrów, długość macek: do 1,5 metra, grubość macki: około 1 centymetra, długość życia: do 3 lat, rozmnażają się w wieku 2

lat.

Tentakula jadowita (Tentacle poisonidus). Występuje w Europie, na Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej. Są znacznie rzadsze niż tentakule pospolite. Ogólnie zachowuje się podobnie jak ich mniejsi krewniacy. W przeciwieństwie do nich jednak, ich macki wyposażone w malutkie haczyki, które mogą mocno nadwerężyć skórę (tzw. „gryzienie”). Zagłębiają się w ciało, a kiedy ofiara stara się oderwać mackę od ciała, odrywa kończynę z kawałkiem ciała. Jednak także ten gatunek nie jest zbyt groźny dla ludzi. Pożera jednak już większe stworzenia, takie jak małe ssaki, żaby itp. Z tentakuli jadowitej wykorzystuje się parę składników do czarów. Najpopularniejsze to: haczyki, końcówki macek i czerwonobrunatne wypustki (zwane też „krwistym proszkiem”). Jedna tentakula jadowita znajduje się w Hogwarcie, w cieplarni numer trzy. Dodatkowe informacje: grubość bulwy: około 40 centymetrów, długość macek: do 8 metrów, grubość macki: do 5 centymetrów, długość życia: do 20 lat, rozmnażają się w wieku 6 lat. Tentakula afrykańska (Tentacle africana). Występuje w Afryce Środkowej, na niewielkich obszarach. Są wyjątkowo rzadkie. Ze względu na ich rozmiary oraz silny jad, są wyjątkowo niebezpieczne dla prawie każdego żywego stworzenia. Obserwowane są dwadzieścia cztery tentakule afrykańskie. Muszą być ciągle kontrolowane w celu zapewnienia ochrony mugolom i czarodziejom. Przypuszczalnie istnieje ich więcej, jednak nic o nich nie wiadomo. Nie zaobserwowano ani jednego rozrodu tych ogromnych stworzeń. Są pod ścisłą ochroną. Nie sprawdzono, czy można z nich uzyskiwać składniki do czarów. Na szczęście w Hogwarcie nie ma ani jednej tentakuli afrykańskiej. Dodatkowe informacje: grubość bulwy około 3 metrów, długość macek: do 60 metrów, grubość macki: do 30 centymetrów, długość życia: brak danych, rozmnażają się w wieku: brak danych..

DRZEWCE Są to ożywione drzewa, wbrew wielu mitom, nie potrafią chodzić i mówić! Drzewce powstają w wyniku specjalnej pielęgnacji sadzonki zwykłego drzewa.

-Wierzba Bijąca - roślina posiadająca gruby pień i potężne konary o ostro zakończonych liściach. Kiedy nieproszony osobnik zbliży się do drzewa, potrafi ono mocno uderzyć swoimi gałęziami. Istnieje sposób na unieruchomienie wierzby bijącej – polega on na odpowiednim dotknięciu sęka drzewa, jednak by się do niego dostać, trzeba ominąć zmasowane ataki obronne rośliny. - Dębnik Mądry- powstaje z sadzonki dębu, zdolności magiczne rozwija w wieku ok. 50 lat. Przez ten czas czarodziej który się nim opiekuje powinien przynosić mu na noc książki (oprzeć o pień lub włożyć do dziupli), przynoszenie mu książek ma na celu wykształcenie go co może się okazać przydatne w przyszłości. W wieku 60. lat Dębnik jest (oczywiście jeżeli został dobrze wyhodowany) wspaniałym doradcą. Czarodziej w razie jakiegoś kłopotu powinien usiąść pod pniem Dębnika i wypić odpowiedni eliksir nasenny. Podczas snu Dębnik powinien pokazać czarodziejowi rozwiązanie na jego problem. Eliksir który należy wypić nazywany jest eliksirem „Leśnej Księgi” lub „Snem Drzewa”. Niektórzy czarodzieje używają eliksiru „Snu”, który został opracowany przez kardynała Richelieu. Eliksir ten ma podobne działanie jak eliksir „żywej śmierci”,dlatego nie można zażyć go więcej niż jedną kroplę! Żeby wyhodować Dębnika Mądrego trzeba posiadać zwykłego żołędzia, eliksir z Mallronu i kocioł ze szkła z ziemią. W kociołku zakopujemy żołędzia i codziennie podlewamy czarką eliksiru z Mallronu. Po tygodniu (kiedy na cieniutkiej łodyżce pojawi się pierwszy liść) rozbijamy kocioł nad wcześniej przygotowaną dziurą w ziemi (wielkość dziury zależy kotła). Od teraz trzeba tylko czekać i pilnować, żeby małemu drzewku nic się nie stało. Po 10 latach można mu zanosić książki i zwoje (wszystkie jakie są w posiadaniu) Dębnik będzie służył tylko jednemu czarodziejowi! Ważne jest również, żeby co jakiś czas zwierzać się mu z problemów i opowiadać o tym co się dzieje w naszym życiu. Dębnik to bardzo mądry drzewiec, ale tylko wtedy, jeżeli przestrzega się powyższych wskazówek.

ROŚLINY KARAŃSKIE

Pochodzą z Karanii, krainy leżącej daleko na wschodzie. Została ona odkryta przez Arileya Hortihe, rośliny zaś zostały przez niego przywiezione na tereny Europy i zaczęły się rozmnażać. Kraina ta nie została już nigdy ponownie odnaleziona. -KAPKIP – mała roślinka o zapachu róży, ma fioletowe listki. Jeśli się ktoś do niej zbyt zbliży to wypuszcza substancję, łzawi. -CHOLMIC – roślinka o malutkich listkach, nie jest groźna. Jeśli w nią wdepniemy, pojawi się bardzo klejąca substancja. -KARACZEK – mała roślina o barwie brązowej, wypuszcza pędy, które mają macki. -KMORAK – roślina, z której robione są leki na silne oparzenia. Jest pomarańczowa i nie należy jej dotykać, bo może mocno poparzyć! -BRĄBKA – roślina, która jest podobna do gąbki, jeśli się jej dotknie to po kilku godzinach wyskakują bąble na czole. -CHARLAB – duża roślina podobna do drzewa barwy zielonej; nie jest groźna -MICZACZEK – roślina puchowa, całkowicie niegroźna -BROLKI – małe roślinki niegroźne ale wytwarzają specyficzny zapach podobny do zapachu krwi -KICHARKI – czyli małe roślinki które o 12.00 wypluwają substancję podobną do smarków -BIFREK – roślina z której wytwarzane są grube liny, jest zupełnie nieszkodliwa -ZILODEK – roślina choć nieduża to bardzo niebezpieczna, może odgryźć nogę lub rękę -OREKŚ – roślinka wielkości dłoni, jest bardzo miękka -KARKOKE- Roślina która zwabia owady swoim kolorem oraz zapachem a następnie je połyka (bardzo przydatna jeśli w domu jest dużo much.)

UPRAWA ZIÓŁ Uprawa ziół ma nie tylko na celu zachowanie dziko rosnących roślin, z plantacji można zebrać duża ilość surowca ze znacznie mniejszej powierzchni niż było by to w przypadku stanowisk dzikich. Łatwiej jest też określić dojrzałość roślin do zbioru, dojrzałość obejmująca całą plantację, a nieposzczególne rośliny.

Owady zagrażające roślinom: Przędziorek owocowiec Na liściach pojawiają się liczne, drobne białawe plamki, które stopniowo brunatnieją. Z czasem brunatne liście zasychają i przedwcześnie opadają z drzew.

Mszyce Liście w górnej części pędów drzewek i krzewów owocowych są zwinięte, a pędy często skrócone. Na pędach i na dolnej stronie liści, wzdłuż nerwu głównego, występują kolonie zielonych mszyc.

Kwieciak jabłkowiec W okresie kwitnięcia i przekwitania jabłoni część kwiatów ma nadal skupione, ale zaschnięte brązowe płatki. Wewnątrz zniszczonego kwiatu znajduje się larwa, poczwarka lub już owad dorosły kwieciaka jabłkowca.

Kwieciak gruszowy W okresie wiosennym pąki kwiatowe i liściowe grusz nie rozwijają się. Gdy pąk przetniemy wzdłuż, wewnątrz możemy znaleźć larwę lub poczwarkę kwieciaka gruszowca. Później, w dolnej części zaschniętych pączków widać okrągły otwór, przez który dorosły kwieciak wyszedł na zewnątrz.

Owocówka jabłkóweczka Na zawiązkach owoców można zauważyć otwory, od których prowadzi chodnik do gniazda nasiennego. Przez otwór wydostają się odchody wypełniające chodnik. Wewnątrz porażonych zawiązków występują różowe gąsienice. Zaatakowane zawiązki i owoce opadają wcześniej z drzew.

Owocówka śliwkóweczka

Porażone zawiązki owoców śliwy przestają rosnąć, ale szybciej niż inne przyjmujązabarwienie fioletowe. Na zawiązkach owoców można wtedy zauważyć otwór,od którego prowadzi chodnik do gniazda nasiennego. Przez otwór wycieka na zewnątrz „guma”. Uszkodzone zawiązki przedwcześnie opadają. Wewnątrz opadłych zawiązków, a później owoców znajdują się gąsienice.

Namiotnik jabłoniowy Końce pędów z liśćmi drzewek, a nawet całe gałęzie, są otoczone gęstym oprzędem, w którym poruszają się liczne gąsienice namiotnika jabłoniowego.

Zwójkówki liściowe Młode liście z powygryzanymi drobnymi otworami. Uszkodzone pąki kwiatowe w podobny sposób jak przez kwieciaka jabłkowca. Później – podłużne liście zwinięte są w „cygaro” i oplecione. Na powierzchni owoców płytkie, ale szerokie jamy, które z czasem korkowacieją. To wszystko powodują gąsienice zwójki różóweczki.

Opuchlaki Grupowo, w „gniazdach” truskawki więdną, a następnie zasychają z powodu żerowania larw opuchlaków na korzeniach. Liście, ogonki liściowe i kora na pędach truskawek i malin uszkodzone żerowaniem chrząszczy.

Kistnik malinowiec Uszkodzone żerowaniem liście malin rozwijają się dalej, a wygryzienia ulegająro zerwaniu przyjmując postać podłużnych, równolegle do siebie położonych otworów w blaszce liściowej. Pąki z głębokimi otworami w bocznej części nie rozwijają się i zasychają. Liczne ciemnobrązowe chrząszcze uszkadzają dno kwiatowe, pręciki oraz słupki. „Robaczywe”maliny w okresie zbioru.