Live magazine: de toekomst is al begonnen! faculteit educatie 15/02/2013, utrecht
verslag van de dag: 15/ 02/ 2013 Live Magazine:
HU FE, De toekomst is al begonnen
Flèche is het veranderprogramma voor
onderwijsinnovatie van de faculteit Educatie.
Flèche is Frans voor pijl en staat voor ‘snel, doelgericht, schot in de roos’.
Deze managementdag is georganiseerd
door de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht op 15 februari 2013 te Utrecht. Dit
Live Magazine® is een verslag van deze dag.
Flèche
Flèche is het veranderprogramma voor
onderwijsinnovatie van de faculteit Educatie.
Flèche is Frans voor pijl en staat voor ‘snel, doelgericht, schot in de roos’.
Grafisch ontwerp, uitgave en redactie
O.K. PARKING
Teksten
Nynke de Jong
Hanneke Hendrix Fotografie
Tom Roelofs
Rechten Overname teksten alleen in overleg met de uitgever. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.
Over Live Magazines Live Magazines is een geregistreerd merk en concept van O.K. PARKING. www.livemagazines.nl
2
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
3
informatie flÈche
Wat is Flèche?
Verbinding met de beroepspraktijk:
Zo geeft het casco de eigenheid van
Docenten en medewerkers worden
3. De opleiding komt tot stand in
de FE weer. Het ontwerp van het
hierover geïnformeerd via hun lei-
samenwerking tussen HU en be-
casco is rond mei 2013 beschikbaar.
dinggevende.
roepspraktijk (partnerschap),
Zodra dit gereed is stellen we een
4. De opleiding is gericht op pro-
implementatieplan op.
Het programma Flèche is onderge-
fessionalisering van de beroeps-
Binnen Flèche leggen we, naast het
bracht in het projectenbureau FE dat
praktijk,
curriculumcasco, de focus op Blended
per 1 april 2013 van start gaat. Het
Learning en Toetsing (leerwegonaf-
projectenbureau voert regie over een
ken bij de kwaliteitszorg van de
hankelijk toetsen (LOT) en digitaal
aantal projecten (waaronder Heront-
opleiding,
toetsen). Hiermee zijn we al gestart.
werp: Blended Learning en Heront-
5. De beroepspraktijk is betrok-
6. Praktijkgericht onderzoek is on-
werp: EC Toetsing), ondersteunt
derdeel van de opleiding.
Hoe gaan we dat doen?
wikkeling en zorgt voor kennisdeling.
Flexibel onderwijsontwerp:
Binnen het programma Flèche wordt
Het programma LLL is ook onderge-
7. De opleiding bestaat zoveel mo-
maximaal gebruik gemaakt van
bracht in het projectenbureau.
gelijk uit zelfstandige eenheden, Flèche is het veranderprogramma
Belangrijk startpunt is een FE-breed
we marktleider worden en daarom
van de Faculteit Educatie (FE) van
curriculumcasco, van waaruit oplei-
spelen we proactief in op deze wer-
Hogeschool Utrecht. Hierin worden
dingen hun onderwijsprogramma’s
kelijkheid.
de portefeuilles Onderwijs FE en
vormgeven of bijstellen.
De langstudeerders-, stapelaarsmaat-
Leven Lang Leren (LLL) geïnte-
Door Flèche kunnen we de ambi-
regel, toenemende concurrentie (ook
greerd. Flèche draagt bij aan:
tie die we hebben verwoord in het
van commerciële partijen) en verho-
• Actuele, toekomstbestendige
8. Zelfstandige eenheden worden
bestaande expertise. We werken facultair breed samen en leren in dia-
afgerond met een certificaat
loog. We sluiten zoveel mogelijk aan
Wat is de planning?
(deel van degree-opleiding),
bij bestaande structuren en initiatie-
We werken bij het ontwikkelen en bij-
9. De toetsing is leerwegonafhan-
ven. Studenten en werkveld worden
stellen van de opleidingsprogramma’s
betrokken. Het kenniscentrum brengt
in tranches: per tranche start een
10. De opleiding kent waar mogelijk
wetenschappelijke expertise in en
aantal opleidingsteams om vanuit de
een niet-volgtijdelijk curriculum.
zorgt voor de kwaliteitsborging en
lopende curriculumontwikkeling, de
monitoring. Hierdoor brengen we de
extra slag te maken naar de kaders in
kelijk,
FE-Meerjarenplan 2013 - 2015 realise-
ging van de landelijke kwaliteitseisen
en uitdagende opleidingspro-
ren: “In 2017 is de Faculteit Educatie
zorgen voor dalende instroom van
gramma’s, die door studenten
van Hogeschool Utrecht hét exper-
studenten. Dit zet de financiële posi-
Didactiek:
ontwikkeling van ons onderwijs naar
het facultair casco.
en werkveld herkend, erkend en
tisecentrum voor leren, opleiden en
tie van de FE sterk onder druk.
11. De opleiding stelt de werkende
een hoger plan.
Instituutsdirecteuren en teamleiders
gewaardeerd worden.
praktijkgericht onderzoek in de regio,
professional in staat de regie
verankerd in een nationaal netwerk
te voeren over zijn individuele
Elke instituutsdirecteur neemt voor
doelen en resultaten ze willen berei-
• Onderwijsprogramma’s waarin
stellen vast wat hun focus is en welke
onderzoek een herkenbare plaats
en met een internationale dimensie.
Wat gaan we doen?
professionele ontwikkeling en
zijn/haar instituut het initiatief. De
ken binnen Flèche. Vervolgens geven
inneemt.
Het expertisecentrum dat professio-
Om de relatie tussen werkveld en ons
leerproces en ondersteunt hem
directeur kiest een eigen focus of
opleidingsteams aan in welke tranche
• Onderwijsprogramma’s die bin-
nals in het educatieve domein continu
onderwijs en onderzoek te verster-
bij zijn functioneren binnen een
brengt eigen nuances aan binnen de
zij participeren. Samen met het pro-
nen de financiële, personele en
toerust voor hun snel evoluerende
ken, implementeren we een FE-breed
professionele organisatie of
vastgestelde jaarplannen. Instituut Ar-
jectenbureau FE maken zij afspraken
andere kaders uitvoerbaar zijn.
beroepspraktijk.”
curriculumcasco. Dit casco is leidend
context,
chimedes legt bijvoorbeeld de focus
over tijdpad, benodigde ondersteu-
op Blended Learning, Instituut Theo
ning en ureninzet.
Thijssen legt focus op ontwikkeling
Inmiddels is de eerste tranche gestart
van een nieuw curriculum met veel
als onderdeel van Leven Lang Leren.
aandacht voor Toetsing. Opgedane
De afspraak is dat in september 2014
ervaringen worden FE breed gedeeld
een groot deel van onze opleidings-
vanuit het principe van Blended
en zoveel mogelijk ingezet binnen
programma’s is vernieuwd.
Learning.
andere instituten.
• Opleidingsprogramma’s die op
bij het (her)ontwerpen van al ons
basis van evaluaties en nieuwe
onderwijs: bachelor-, post-hbo en
wetenschappelijke inzichten met
Waarom Flèche?
masterprogramma’s. De 14 ontwerp-
beperkte inzet van tijd kunnen
Om hét expertisecentrum van de
criteria vanuit het HU-programma
worden geactualiseerd.
regio te worden, versterken we de
Leven Lang Leren vormen belangrijke
relatie tussen het werkveld en ons
input voor het casco:
onderwijs en onderzoek en de interne samenwerking in de faculteit. We
Kwaliteit:
willen klaar zijn voor de veranderende
1. De opleiding voldoet aan het
van werkend leren, 13. Een leerteam van professionals is uitgangspunt bij het leerproces, 14. De opleiding is vormgegeven
Daarnaast formuleren we de komen-
Docenten(teams) hebben en krijgen
NVAO-accreditatiekader, c.q. de
de tijd onze gezamenlijke visie op
een grote rol in de verdere ontwik-
onze studenten moeten klaar zijn om
CEDEO-erkenning,
onderwijskwaliteit. Vanuit deze visie
keling van ons onderwijs en werken
ontwerpen we het curriculumcasco.
op allerlei manieren mee aan Flèche.
toekomst. In deze omgeving willen
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
12. De opleiding kent een didactiek
vragen vanuit het beroepenveld en les te geven aan leerlingen van de
4
opleidingen bij hun curriculumont-
2. De opleiding start op basis van een voorafgaande intake en match.
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
5
6
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
7
Verslag van de dag: 15/02/2013
de toekomst is al begonnen
Dit casco zorgt ervoor dat er steeds
dewerkers inzetten om een ieder zijn
meer samengewerkt gaat worden.
talenten te laten floreren, dat is waar
Ook daar wil Duyvendak iets over
dit casco het instrument voor moet
zeggen: ‘Als je meer met elkaar gaat
zijn. Om die stip aan de horizon in het
samenwerken moet je gemeenschap-
zicht te houden, haalt Duyvendak de
pelijk afspraken maken over hoe je
blog aan van Ellen Lucker, die op haar
dat gaat doen. Wat is de taaklast
website vertelt over haar ervaringen
bijvoorbeeld? Hoe gaan we dit plan-
met het onderwijs. Enkele weken
nen en roosteren? Als we op facilitair
geleden verhaalde zij over Blended
niveau hierover afspraken maken,
Learning. Ze schrijft: ‘Wat moeten
maakt dit de samenwerking een stuk
we onze leerlingen en studenten
helderder.
bijbrengen om goed voorbereid te
We moeten blijven beredeneren wat
zijn op wat ik voor het gemak maar
dit allemaal van de faciliteiten vraagt.
even noem: de tweede helft van de
Niet een verandering neerleggen en
twintigste eeuw. Per slot van rekening
daarna pas zien dat zoiets facilitair helemaal niet kan.’
Mocht je nog denken dat vandaag
Maar wat is dan het uiteindelijke doel
samenwerken. Met als functie: aange-
leiden wij vandaag PABO-studenten
het begin van de veranderingen
van Flèche? Wat is de stip aan de ho-
ven volgens welke regels wij binnen
op die lesgeven aan kinderen die
is, dan haalt Jaap van Voorst je
rizon waar we naartoe gaan werken?
de faculteit werken aan het ontwikke-
tussen 2030 en 2070 de arbeidsmarkt
meteen uit die droom. ‘Realiseer je
‘Medewerkers en studenten moeten
len van het onderwijs. Je zou het ook
betreden. Een tijdspanne waarvan
dat wat we gaan doen, al begonnen
optimaal kunnen werken aan hun
een spoorboekje kunnen noemen:
we onszelf eigenlijk geen voorstelling
Blended Learning: toekomstmuziek?
is. We zijn hier al lang mee bezig.’
talentontwikkeling, daarbij niet meer
met behulp van het casco kunnen we
kunnen maken. Toch schets ik bewust
Allemaal voorwaarden die nodig zijn
En, wat hij ons ook op het hart wil
gehinderd door barrières in de orga-
beter de gezamenlijke doelen van de
dit vergezicht om te illustreren dat
om het casco succesvol te kunnen
drukken, is dat Leven Lang Leren
nisatie. We moeten muren weghalen
faculteit realiseren.’
kunnen anticiperen op onzekerhe-
gebruiken. Dan is het nu tijd om
(LLL) en het onderwijs niet los van
tussen instituten en tussen ons en de
den en veranderingen een van de
dieper op de materie in te gaan. Jan
elkaar te zien zijn. Het concept
buitenwereld. Het wegnemen van die
‘Cruciaal punt is onze positie binnen
belangrijkste vaardigheden is die we
Koot, projectleider Blended Learning,
Flèche, waar we vandaag kennis
belemmeringen moet zorgen voor
het werkveld. Wat we doen moet
onze leerlingen en studenten moeten
maakt ons graag enthousiast met een
mee maken is niet alleen voor LLL,
inspiratie’, stelt Van Voorst.
gebaseerd zijn op ons beroepsbeeld.
meegeven. De studenten gereed
filmpje. We zien een wereld van de
maken voor het werkveld. Je kunt er
toekomst, waarin studenten online
niet omheen.’
kunnen leren, en in contact staan met
maar voor al het onderwijs binnen de Faculteit Educatie.
Wij willen een bepaald soort profesDat is wat de FE met Flèche willen
sional afleveren aan de beroepsprak-
bewerkstelligen. En het instrument
tijk. Vandaar dat we ons oor te luiste-
voor al deze veranderingen zal het
ren moeten leggen bij de mensen in
casco zijn. Over dat casco wil Wichert
het werkveld. Maar we moeten ook
Duyvendak ons graag meer vertellen.
luisteren naar elkaar. Wij hebben hier
Alle onderwijsprogramma’s zullen in
in dit zaaltje allemaal heel veel kennis
september 2014 herontworpen zijn
en expertise, maar we weten dat vaak
volgens het casco.
niet van elkaar. We vragen niet door, kunnen elkaar maar moeilijk vinden,
8
De kennis en expertise van de me-
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
‘We moeten muren weghalen tussen instituten en tussen ons en de buitenwereld’
elkaar en met hun docenten op een Terug naar het casco. Er is veel zelf
manier die nu nog toekomstmuziek
in te vullen door de FE, maar er zijn
lijkt. ‘Maar’, stelt Koot, ‘zo is het nu
natuurlijk ook een aantal dingen die
al. Wij zijn hier al mee bezig. We heb-
simpelweg moeten. De NVAO stelt
ben al masterthema’s wiskunde klaar.
eisen, er moeten toetsen afgeno-
We hebben al bijna zes modules
men worden, er zijn afspraken over
Blended Learning klaar. We kunnen
contacttijd. Maar aan die vaststaan-
hier binnenkort mee beginnen.’
Alles komt erin samen, maar van-
gaan niet samen in een ruimte zitten
daag pikken we er twee speerpunten
om verder te komen. We moeten
toevoegen: bijvoorbeeld door de
Blended Learning is volgens Jan
uit: Blended Learning en de veran-
onze expertises met elkaar gaan
focus te leggen op Blended Learning,
Koot de ideale manier om de verbin-
deringen rondom toetsing. Maar
verbinden.’
of door Bildung of waardenoriëntatie
ding tussen studie en beroepsprak-
eerst dat casco. Wat is dat precies?
een belangrijke plek binnen het curri-
tijk te leggen. ‘Wat zijn de wensen
Duyvendak legt uit: ‘Het is niets meer
culum te geven.
van het werkveld? Wat voor pro-
de zaken kan men een eigen kleur
dan een kader of een lijst. Deze lijst
fessionals willen zij? Wij hebben de
bepaalt het speelveld waarin wij gaan
knowhow. Laten we vraag en aanbod »
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
9
op elkaar aansluiten. En dat kan via
en spannend, maar het brengt ook
onze arbeidscultuur.’
Veel veranderingen dus. En daar
Blended Learning.’
nieuwe mogelijkheden met zich mee:
Hij vervolgt: ‘De FMR heeft positief
heeft Dick de Wolff iedereen bij
En dat is een serieuze nieuwe onder-
zo kan er ook getoetst worden, zon-
gereageerd op het Meerjarenplan
nodig. ‘Het begint bij ons: als wij het
wijsvorm. ‘Het is geen kunstje, het is
der dat er bijvoorbeeld volgtijdelijk
2013-2015. Flèche bouwt daarop
niet geloven, als wij het niet uitdra-
geen ICT tool, het moet een didac-
onderwijs gevolgd is. Toetsing neemt
voort. We verwachten dan ook van
gen, dan komen we nergens.
tiek zijn waarin we optimaal samen-
dus zeker nu een belangrijke plaats
iedereen dat hij of zij meedoet. Dit
Als directeur heb ik een voorbeeld-
werken met de beroepspraktijk.’
in binnen de nieuwe ontwikkelingen,
vanwege de urgentie en omdat er
functie en draag ik verantwoordelijk-
Maar hoe onderwijs je via Blended
want de kwaliteit van het onderwijs is
afspraken zijn die we met elkaar heb-
heid voor de hele organisatie. Zou
Learning? Er is nog geen didac-
een actueel onderwerp. En daarmee
ben gemaakt.’
ik dit plan niet willen uitvoeren, dan
tiek voor. ‘Wij geven onderwijs in
ook de kwaliteit van toetsing.
Ferme taal. Er gaat veel veranderen,
loop ik weg van die verantwoordelijk-
contacttijd en op afstand, en willen
Om alle bestaande initiatieven te
maar de middelen om die verande-
heid en dat is niet de opvatting van
dat die kennis indaalt in het werk van
verbinden wordt er een Expertise-
ringen in gang te zetten, moeten uit
mijn beroep. Deze houding vraag ik
de student. Het wordt tijd dat we
centrum toetsing ingericht, en dit
de eigen organisatie gehaald worden.
ook van jullie.’ En dan zijn we terug
die didactiek voor Blended Learning
centrum richt zich op de vragen die
‘We moeten keuzes maken in hoe we
bij waar De Wolff zijn verhaal mee
gaan ontwerpen.’
er leven rond dit onderwerp. Vragen
werken en hoeveel tijd we waaraan
begon: ja zeggen en nee doen is niet
als ‘Hoe ziet een goede toets eruit?’
besteden. We doen het niet meer
aan de orde. ‘Dan zitten we weer met
Dat het studiemateriaal bij Blended
of ‘Hoe ontwikkelen we die toetsen?’,
verdeeld over instituten. Nee, we
al die tijd die we kwijt zijn aan men-
Learning online te vinden is, maakt
alles wat te maken heeft met het
doen het over de instituten heen. En
sen die hun afspraken niet nakomen.’
het nog geen vrijblijvende methode.
ontwikkelen en beheren van digitale
we maken geen werkgroepen meer.
Er gaat veel veranderen en daar heb-
Het idee is dat bepaalde studieop-
toetsen. Je kunt voor meer informatie
We halen de expertise bij elkaar en
ben we een kader voor gemaakt en
drachten bijvoorbeeld een week
over dit centrum terecht bij project-
we hebben heel veel mensen in huis
een globale planning.
online staan. In die week moet de
leider Karin Vogelaar. Ook worden
die ergens verstand van hebben. Die
student die opdrachten doen. ‘Je zou
er per opleiding expertdocenten
kennis moeten we bundelen. Die
Dick de Wolff is klaar. Zijn toehoor-
de klassikale instructie online kunnen
aangesteld die als eerste aanspreek-
mensen gaan een week met elkaar in
ders kijken met ongeloof om zich
laten zien. Daardoor heb je tijdens de
punt voor collega’s fungeren. De
een vakantiehuisje zitten en komen
heen. Dick de Wolff die op tijd klaar is
contacturen ineens tijd om aandacht
verantwoordelijkheid voor een actueel
terug met een product. En als nou
met zijn praatje? Een uniek moment.
te besteden aan andere aspecten
toetsbeleid ligt bij het Instituut. Er
blijkt dat de expertise in één van de
Of we dit even willen vastleggen.
van de studie. Bijvoorbeeld aan het
wordt gewerkt aan een basiskennis,
instituten zit: dan zijn dat de mensen
Waarvan akte.
ontwikkelen van kwaliteiten die nodig
speciaal ontwikkeld voor alle docen-
die het gaan doen.’
zijn binnen het werkveld.’
ten die maken hebben met de veran-
En er is genoeg ruimte en geld voor
deringen omtrent de toetsing.
deskundigheid en innovatie, zo leren
En zo leid je studenten op die nog
we van De Wolff: ‘Tien procent van
beter voorbereid worden op hun toe-
de hele formatie is gereserveerd voor
Dick de Wolff: ‘Dit is de weg die we gaan.’
deskundigheid. Dat is 40 fte. Ervan
toekomstmuziek, maar inmiddels weten we: die toekomst begint vandaag.
‘Hoeveel tijd van jullie werk zijn jullie
culteit ongeveer tien procent van de
bezig met het herstellen van fouten
formatie beschikbaar is voor innova-
komstige werkomgeving. Het klinkt als
10
uitgaande dat dit jaar binnen de fa-
in het systeem? Het herstellen van af-
tie, hebben we het over 40 fte. Dat is
Toetsing, hoe gaan we dat doen?
spraken die niet worden nagekomen?
ontzettend veel!’
Dat is een gigantische hoeveelheid.
En hoewel er veel geld en tijd in
Binnen Leven Lang Leren werken
We zijn weinig gedisciplineerd in het
Flèche gaat zitten, zijn er ook nieuwe
we aan een flexibel curriculum. Dat
nakomen van afspraken.’
inkomsten. Dick de Wolff vertelt over
is nodig, want de tijden veranderen
Zo. Faculteitsdirecteur Dick de Wolff
de docenten op de BES-eilanden die
snel. We streven naar een (al dan
heeft ons bij de kladden. ‘Vaak doe
de HU gaat opleiden, en de 12000
niet leerwegonafhankelijke) toetsing,
je iets niet omdat je het er eigenlijk
docenten uit Limburg die hun master
op een manier waarin het volgtijde-
niet mee eens bent. Omdat je het
moeten halen, en die ook opgeleid
lijk curriculum wordt losgelaten. Zo
anders wilt. Dit zegt iets over onze
gaan worden door de HU.
kunnen we zelfstandige eenheden
beroepsopvatting en over hoe wij
toetsten. Dat is niet alleen nieuw
met elkaar werken. Het zegt iets over
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
‘Het begint bij ons: als wij het niet geloven, als wij het niet uitdragen, dan komen we nergens. ’
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
11
Verslag van de dag: 15/02/3013
Techniek als basis voor didactiek
JAN Bogerd: ‘Het leven wordt vaak simpel als je het in driehoekjes zet.’
12
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
Vroeger zat er op elke straathoek
verplaatsen we ons meer naar de
een reisbureau en aan elk pleintje
hoek van de burger of gaan we juist
een fotograaf waar je je rolletjes
meer de marktkant op? Door afschaf-
heen kon brengen. Nu zijn dit soort
fing van zaken als de basisbeurs is
bedrijven bijna allemaal uitgestor-
dat laatste een reële mogelijkheid
ven, iets dat we ons een paar jaar
in de toekomst.’ Het Nederlandse
geleden misschien helemaal niet
hoger onderwijs kampt met een
konden voorstellen. Jan Bogerd,
imagoprobleem, zo vertelt Bogerd.
lid van College van Bestuur van
‘Neem Amarantis. Het beeld in de
Hogeschool Utrecht, legt uit hoe
samenleving is: je kunt je aan de wet
het businessmodel van Leven Lang
houden en toch een misdadiger zijn.
Leren ingezet kan worden om als
En zo verliest de burger het vertrou-
HU met beide benen in de markt te
wen in instanties als de onze. We
blijven staan.
moeten dus terug naar de basis. Dat zijn bedrijven, dat is de beroepsprak-
In een vol lokaal in het Business
tijk. En daar zit het bruggetje naar
Centre Nederland aan de Daltonlaan
ons businessmodel.’ ‘De roep om de
in Utrecht steekt Jan Bogerd meteen
aanpassing van het curriculum neemt
van wal. ‘Heeft iemand enig idee
steeds meer toe,’ zegt iemand vanuit
hoeveel procent van de beroepsbe-
de zaal. ‘Vanuit de samenleving, maar
volking werkzaam is in de publieke
ook vanuit de overheid.’
sector?’ ‘Vijfentwintig?’ klinkt het
‘De overheid spreekt ons aan, maar
uit de zaal. ‘Dertig?’ ‘Het is veertien
luistert niet naar het werkveld,’ zegt
procent, en daarmee horen we bij de
iemand anders.Bogerd knikt.
top van wereld. Maar dit gegeven is
‘Inderdaad. En daarom hebben wij als
aan veranderingen onderhevig.’
hogeschool juist gezegd, en dat ver-
Op de flip-over tekent Bogerd
schilt van de andere hogescholen, dat
een driehoek: burger. overheid en
het zaak is om, als de bekostiging bij
markt. ‘Kijk. Hier wordt het interes-
de overheid weggehaald wordt, juist
sant. De vraag is: veranderen we en
gebruik te maken van de ruimte die
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
»
13
gecreëerd wordt. Want de vraag naar
dat hetzelfde gebeurt als met de fo-
goed geschoolde mensen verminderd
tograaf waar je je rolletje heenbracht,
niet. Integendeel.’
die dan die rolletjes voor je ontwik-
We maken de switch naar factoren
keld en waar je dan de foto’s weer
die buiten Hogeschool Utrecht van
ophaalde. Of hoe het ging met de
invloed zijn. ‘Neem nu de private
reisbureaus. Bedrijven die dat soort
opleidingen. Die profileren zich
zaken aanboden bestaan bijna niet
steeds meer als volwaardige part-
meer. Ook onze business zou zomaar
ners. Er wordt zelfs gesproken over
drastisch kunnen veranderen. Ik zeg
de mogelijkheid om de inschrijvin-
niet dat het zo is, maar we moeten
gen van private opleidingen ook via
heel erg alert zijn. Het gaat niet meer
Studielink te laten gaan.’ In de zaal
om de techniek, maar om de didac-
klinkt gemompel. ‘En dat niet alleen,
tiek. Het wordt een onderdeel van
ze voeren een scherp prijsbeleid: 240
ons. Gisteren zei iemand tegen me:
EC kost bij hen tussen de €13.000
‘We kunnen niet meer spreken over
en €15.000. Bij ons kost hetzelfde
de concurrentie tussen studenten of
€30.000. Dat is het dubbele! Dan
producten, maar om de concurrentie
moet je wel een héél goed verhaal
wat betreft relaties.’’
hebben.’ Het geroezemoes wordt nog luider. En dan is het even stil.
Bogerd haalt een voorbeeld aan.
‘En dat goede verhaal hebben we
‘We zijn de enige met een licentie
ook,’ zegt Bogerd. ‘Gelukkig. Maar
om deurwaarders op te leiden en
het is ook spannend. In het HBO zijn
tegelijkertijd in staat om dat gegeven
twee basiskeuzes te maken. Strate-
te combineren met schuldhulpverle-
gisch kiezen, door een grootschalige
ning. Kijk! Zo kunnen we de incasso-
organisatie te worden die onderwijs
kant en de hulpverlening met elkaar
verzorgt. Óf een kennisorganisatie te
verbinden en kunnen we een com-
worden die kennisproductie samen
munity met een grote deskundigheid
met de beroepsgroep verzorgt. Wij
vormen.’
kiezen voor het laatste.’ ‘Alles waar we het vandaag over gaan hebben,’
De kop is eraf. ‘Het werk dat onze
vult Dick de Wolff, directeur van Fa-
docenten doen zou revolutionair
culteit Educatie, aan, ‘heeft hiermee
kunnen veranderen,’ rondt Bogerd
te maken.’
af. ‘En niemand weet nog hoe dat
‘Het werk dat onze docenten doen zou revolutionair kunnen veranderen’
eruit gaat zien, maar we moeten het ‘MOOC,’ gaat Bogerd verder. ‘Ken-
sámen vormgeven. Volgens mij is het
nen jullie deze term? Onze studenten
een spannende, maar ook hele mooie
kennen die term zeker. Het staat voor
stap om te zetten.’
Massive, Online, Open Course.’ Bogerd haalt een voorbeeld aan dat bij de Hogeschool van Amsterdam voorviel toen ze een MOOC aanboden, waar binnen twee dagen 2.000 inschrijvingen waren binnengekomen bij een cursus die nog niet eens online was. ‘Kijk, en misschien wordt het gehyped, dat kan. Maar het kan óók zijn
14
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
15
vragenrondje
John Kistermann (Regiomanager Seminarium voor Orthopedagogiek Zuid-Oost Nederland):
‘Vooral de verbindende factor is belangrijk, want dat geeft nieuwe mogelijkheden om het assortiment te delen. Nu wil ik eigenlijk vooral lekker tempo maken en niet blijven hangen in gepraat. We mogen van start!’
in de pauze
Judith Hokke (Directiesecretaris Kenniscentrum Educatie):
‘Ik neem mezelf even als referentiekader, hoor. Maar ik vond het prettig om nu de voortrekkers van dit programma te horen spreken. Zo vond ik het verhaal van Jan Bogerd erg prettig, een duidelijker verbinding tussen ‘wat staat er’ en ‘wat gaan we doen’. Belangrijk is dat iedereen in de golf meegaat, alle medewerkers en niet alleen de docenten.’
Aart van Bruggen (Directeur bedrijfsvoering FE): ‘Als het goed
Herman Stiekema (Manager Bedrijfsvoering FE):
‘Ik vind vandaag tot nu toe erg verhelderend. Ik hoop dat vanmiddag er meer uit de doeken wordt gedaan. Het is namelijk belangrijk om besef te creëren dat er veel gaat veranderen. Maar ik ga er snel vandoor, want deze lunch ga ik gebruiken om hier en daar nog wat zaken te bespreken.’
16
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
is, gaan na vandaag een aantal zaken bij elkaar komen. De FE heeft ambities, zoals bij Flèche en de bedrijfsvoering moet de ondersteuning bieden om deze ambities waar te kunnen maken. Tegelijk hebben we te maken met kaders binnen de HU, die niet altijd de ruimte bieden aan deze ambities. Een voorbeeld is de infrastructuur van ICT. Die zou voor onze ambities ingericht moeten zijn op any place, any time en any device. Wat dat betreft hebben we met elkaar nog een slag te maken, maar daar ligt natuurlijk ook juist de uitdaging. ’
Henny van der Neut (Directie Instituut van gebaren, taal en dovenstudies):
‘Het is tot nu toe een leuke en goeie dag. Het is goed dat we nu met z’n allen de status van het programma vaststellen, zodat alle neuzen dezelfde kant op staan. Ik ben zelfs nogal ongeduldig. Ik heb zin om richting de uitvoering te gaan.’
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
17
verslag van de dag: 15/02/2013
Het gaat niet alleen om een tijdsinvestering, maar ook om wat energie geeft
18
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
beantwoorden, terwijl we de experti-
beeld hebt: wat wil ik blended doen
Wat gebeurt er met docenten die nu
se wel hebben.’
en wat niet.’
al met hart en ziel hun werk doen en
Soms vinden mensen het moeilijk om
nu moeten omvormen?
de filosofie van de bedrijfskolom uit
Uiteindelijk heeft elke groep de
te leggen aan de medewerkers. ‘Mijn
besproken zaken genoteerd en die
‘En hoe breng je dit allemaal over naar
medewerkers zeggen soms: ja maar,
worden per groep met alle aanwezi-
je teamleden?’ vraagt iemand. ‘Het is
je geeft steeds andere opdrachten.’
gen besproken. Zo wordt er afge-
belangrijk dat ze enthousiast worden.’
‘Dat maakt het lastig.’ ‘Ik vind dat
sproken dat concrete onderdelen
we zeker moeten dromen,’ zegt een
blended aangeboden moeten kunnen
En wat gaan we dan allemaal eigen-
ander. ‘Je moet altijd eerst dromen,
worden en dat examinatoren ook
lijk niet meer doen? Hoe kunnen we
anders komt er niks uit. En dat is
via Blended Learning gecertificeerd
het kenniscentrum nog meer benut-
hartstikke mooi, maar we moeten nu
moeten kunnen worden. Er wordt
ten? Hoe kunnen studenten keuzes
gaan handelen.’
geopperd dat de docenten van de
maken? Wat is er te kiezen en hoe
leergang omgangskunde gevraagd
bied je dat aan? Het is belangrijk om
Er is behoefte aan samenhang en hoe
kan worden naar hun ervaringen.
enthousiast te maken door bestaand
deze beweging zich verhoudt tot de
De einddatum waarop alles gerea-
materiaal te delen. Geef voorbeelden, laat dingen zien.
beweging van de HU. Als er efficiënter
liseerd moet zijn wordt vastgesteld
Na de pauze is het tijd voor wat
Aan verschillende tafels worden
gewerkt moet worden, dan is dit de
op september 2014. Daar is volgens
afwisseling op de lezingen en pre-
de lopende zaken in het kader van
route. Juist omdat er op dit moment
de aanwezigen voor nodig dat de
Er zijn nog veel vragen, maar over
sentaties. De grote groep wordt
Flèche besproken. ‘Ik vind het verhaal
dingen op instituutsniveau gedaan
structuur van Flèche helder moet
het algemeen is iedereen positief ge-
in vijf kleinere groepen verdeeld
van blended heel inspirerend. Dat
worden. Blended Learning en collec-
worden weergegeven. De teamleider
stemd. Veranderingen zijn in deze tijd
om de lopende zaken en de pro-
vind ik ook gemakkelijk uit te leggen
tieve toetsing moet je niet per insti-
van geschiedenis en aardrijkskunde
noodzakelijk en de tendens is dat het
blemen met elkaar te bespreken.
aan mijn team. Maar het lastigste
tuut gaan regelen. Het gaat er dus om
vertelt over zijn eigen onderzoek naar
belangrijk is dat alle neuzen dezelfde
‘Laten we de groep verdelen op de
vind ik nog het casco-verhaal, dat kan
hoe we dat gaan samenpakken. Daar
minoren, die blended aangeboden
kant op staan.
ouderwetse manier. Zoals vroeger
ik nog niet zo goed pakken.’
zit de spanning in deze strategie.
zullen worden, ook in kleine stukken.
tijdens de gymles. Als we even
Aan elke tafel is wel iemand die laat
aftellen tot vijf, dan hebben we
vallen hoe spannend de veranderin-
Over één ding is iedereen het eens:
als de basis, maar door Blended
straks duidelijk wie in welke groep
gen zijn. En dan vooral het spannings-
blended is het makkelijkste over te
Learning is het straks beschikbaar
terecht komt. Begin jij met tellen?’
veld tussen theorie en realiteit. De
brengen op de medewerkers. En dat
voor de hele wereld.
Er wordt al meteen per ongeluk
praktische kant van de zaak, zoals
geeft een hele positieve energie.
tot zes geteld en de zaal barst in
dingen als: welke modules gaan in
‘Want het gaat niet alleen om een
Er zijn concrete kaders met betrekking
lachen uit. Een ontspannen sfeer,
de ontwikkelstand zetten? En welke
tijdsinvestering,’ merkt iemand te-
tot het casco nodig. Er is instituuts-
en dat is een mooi begin voor een
moeten on hold? ‘Wat mij betreft
recht op, ‘maar ook om wat energie
overstijgende samenwerking nodig.
goede dialoog. Wat zijn eigenlijk
moet de tijd het leren. De kracht van
geeft. Ik heb wat tempo betreft de
En dat alles moet uitmonden in geza-
ieders goede voornemens?
de organisatie zit niet heel sterk in
druk opgevoerd. Want je blijft snel
menlijk onderwijs waar dat kan, maar
het uitvoeren. Hoe ga je nou zorgen
hangen in het praten over hoe de
ook gezamenlijk georganiseerde sta-
dat verbinding goed komt en dat
didactiek moet worden uitgewerkt
ges en onderzoek. Dat kan allemaal
iedereen per opleiding de juiste di-
en dat soort zaken. Maar op een ge-
gezamenlijk ontwikkeld worden.
dactiek toepast,’ wordt er geopperd.
geven moment moet je doorpakken.
‘Je moet ook een aanbod hebben. Je
Dus toen heb ik even via het urgen-
Wel worden er nog wat opmerkingen
vraagt je dan af: is onze cultuur wel
tiemodel druk gezet. Vooral de com-
en vragen in de kantlijn geplaatst.
geschikt om deze veranderingen tot
merciële jongens heb ik als voorbeeld
Zoals de scheiding tussen initiëren
stand te brengen? Ik ben bang dat de
gebruikt. Ik vraag mijn docenten om
en implementeren. En dat flexibel
dingen er niet van komen, terwijl we
hun tijd in de module te steken en
studeren al heel lang een wens is.
het wél hebben besloten. Er is een
niet in welke apps er allemaal op de
Ook vraagt men zich nog af hoe je
vraag, maar we kunnen de vraag niet
iPad te gebruiken zijn. Dat je een
om moet gaan met het cultuuraspect.
Allereerst in Nederland, met de HU
Live Magazine: de toekomst is al begonnen! 15 februari 2013
19